AFM Consumentenmonitor Q Kredietwaarschuwingszin

GfK Panel Services Benelux

AFM ConsumentenMonitor Q3 2009; Kredietwaarschuwingszin

AFM Consumentenmonitor Q3 2009 Kredietwaarschuwingszin GfK Michel van der List Marcel Cools/ Niek Damen

29 december 2009



Indeling Rapportage Kredietwaarschuwingszin 1 Onderzoeksverantwoording 2 Kennisvragen Kredietwaarschuwingszin Bijlagen

29 december 2009



1 Onderzoeksverantwoording

29 december 2009



29 december 2009

Onderzoeksverantwoording -1 Doel: in kaart brengen van ontwikkelingen in het financiële keuzegedrag van de Nederlandse financiële consument.  Veldwerkperiode: 13 t/m 26 oktober 2009.  Doelgroep: de Nederlandse bevolking (18+), waarbij een oversampling gehanteerd wordt van mensen die in de periode april 2009 tot en met september 2009 een hypotheek of lening hebben afgesloten.  Weging: De hypotheeksluiters en leningsluiters worden vergeleken met de niet-sluiters, waarbij de niet-sluiters een representatieve afspiegeling zijn van de Nederlandse 18+ bevolking. Deze groep is gewogen naar geslacht, leeftijd, opleiding en district.  Methode: online onderzoek, vooraf is het volledige panel gescreend om de sluiters van hypotheken en consumptieve kredieten gericht voor dit onderzoek te kunnen benaderen.  Steekproefomvang: De netto steekproef bevat 358 recente sluiters van een hypotheek, 229 sluiters van consumptieve kredieten en 451 personen die geen nieuw product hebben afgesloten.  Vragenlijst: De vragenlijst is door GfK Panel Services in samenwerking met de AFM opgesteld en afgestemd met de VFN (vereniging van financieringsondernemingen in Nederland; http://www.vfn.nl/).  Belangrijk in het onderzoek zijn de vier soorten financieel beslissers, uitgelegd op de volgende slide.

4



29 december 2009

Onderzoeksverantwoording -2 In de rapportage die voor u ligt, komen termen voor verschillende typen financieel beslissers voor. De AFM onderzocht in een eerder stadium hoe Nederlanders financiële beslissingen nemen en concludeerde dat mensen van elkaar verschillen in de manier waarop deze beslissingen genomen worden. Er zijn 4 typen, welke hieronder worden beschreven.

 Beheersten verzamelen veel informatie over het financieel product dat zij willen aanschaffen. Zij overwegen veel alternatieven, gaan door tot zij het juiste product hebben gevonden en nemen uiteindelijk zelf de beslissing, zonder financieel adviseur.  Ambitieuzen proberen graag nieuwe producten uit en mijden risico’s hierbij niet. Zij hebben luxe en rendement als drijfveer voor hun besluiten en steken een gemiddelde hoeveelheid tijd in hun keuzeproces.  Gemaksgeoriënteerden stoppen weinig tijd in het bestuderen van financiële producten en vermijden hierbij risico’s. Zij hebben weinig vertrouwen in financieel adviseurs en kiezen vaak voor standaard producten.  Adviesgevoeligen laten hun beslissingen over aan anderen. Zij vertrouwen adviseurs blindelings. Zij zijn niet geïnteresseerd in financiële producten en zijn niet per se op zoek naar het ideale product.  Voor meer informatie of om zelf te testen wat voor type financieel beslisser u bent, kunt u terecht op www.afm.nl/besliswijzer

5



29 december 2009

Verdeling type financieel beslisser Opsplitsing steekproef in sluiters en niet-sluiters

6

Totaal

34

22

43

N=1038

Beheersten

35

20

44

N=420

25

Ambitieuzen

25

49

46

Adviesgevoeligen

17

26

Gemaksgeorienteerden

0%

10%

37

31

20%

N=225

30%

40%

Sluiters hypotheek

N=255

43

50%

60%

Sluiters CK

70%

80%

N=138

90%

Niet sluiters

 ‘Beheersten’ en ‘Adviesgevoeligen’ sluiten relatief veel hypotheken af en relatief weinig leningen.  ‘Ambitieuzen’ sluiten relatief evenveel hypotheken en leningen af.  ‘Gemaksgeoriënteerden’ sluiten relatief veel leningen af en relatief weinig hypotheken.

100%

n = 1038



29 december 2009

Vertrouwen in kredietverstrekkers in algemene zin 7

16

Totaal

43

15

Sluiters hypotheek

Sluiters CK

43

10

Niet sluiters

38

38

20

0%

37

10%

Helemaal geen vertrouwen

46

46

20%

30%

Nauwelijks vertrouwen

40%

31

50%

60%

Een beetje vertrouwen

70% Veel vertrouwen

80%

4

N=1038

4

N=358

5

N=229

2

90%

100%

Heel veel vertrouwen

 In algemene zin hebben respondenten weinig vertrouwen in kredietverstrekkers. 59% geeft aan nauwelijks tot zelfs helemaal geen vertrouwen te hebben in kredietverstrekkers in algemene zin.  Een meerderheid van de niet sluiters (66%) en sluiters van hypotheken (58%) heeft nauwelijks tot helemaal geen vertrouwen in kredietverstrekkers.

N=451

n = 1038



2 Kennisvragen Kredietwaarschuwingszin

29 december 2009



29 december 2009

Kredietwaarschuwingszin 9

•

Ingevoerd per 1 april 2009

•

Doel van deze waarschuwing is het verhogen van het bewustzijn van consumenten over de gevolgen van lenen.

•

De waarschuwing (de combinatie van zin en symbool) mag niet zelf worden vormgegeven, er moet gebruik gemaakt worden van het materiaal van de AFM.

•

De waarschuwingszin is niet verplicht voor hypotheken (achtergrondinformatie: hts://www.afm.nl/marktpartijen/default.ashx?Documentld=12016)

Voor meer informatie over de kredietwaarschuwingszin: http://www.afm.nl/kredietwaarschuwing



29 december 2009

Spontane bekendheid met kredietwaarschuwingszin (1) 10

65

Totaal

22

68

Recente sluiter hypotheek

Recente sluiter lening

21

64

Geen recente sluiter

10% Ja

20%

30%

11

27

63

0%

13

20

40%

50%

60%

70%

Ik heb de zin wel eens gehoord, maar ik ben de zin vergeten

9

17

80%

90%

100%

Nee, weet ik niet

 Niet recente sluiters zijn relatief vaker onbekend (17%) met de waarschuwing.  Personen in de leeftijd van 55+ zijn relatief vaker onbekend (19%) met de waarschuwingszin.  Huishoudens met een hoog inkomen zijn relatief minder vaak onbekend (8%) met de waarschuwing.

n = 1038



29 december 2009

Spontane bekendheid met kredietwaarschuwingszin (2) 11

65

Totaal

22

58

Opl Laag

Opl Midden

23

64

Opl Hoog

10% Ja

20%

30%

19

24

71

0%

13

12

18

40%

50%

60%

70%

Ik heb de zin wel eens gehoord, maar ik ben de zin vergeten

80%

11

90%

100%

Nee, weet ik niet

 Hoog opgeleiden zijn relatief vaker bekend (71%) met de waarschuwingszin  Respondenten die geen vertrouwen hebben in de kredietverstrekkers zijn relatief minder vaak (57%) bekend met de waarschuwingszin.

n = 1038



29 december 2009

Juiste en (meest voorkomende) onjuiste interpretatie van de verplichte waarschuwingszin kredietverstrekkers 12

100 90

90

80

In het verleden behaalde rendementen bieden geen garantie voor de toekomst.

70 60 50 40 30 20

10

10 0 Juist

Onjuist

n = 672

 Circa 90% van de respondenten die spontaan dachten te weten wat de waarschuwingszin van kredietverstrekkers is hadden het juist. Circa 10% had het onjuist waarbij de meest genoemde zin was ‘In het verleden behaalde rendementen bieden geen garantie voor de toekomst.



29 december 2009

Geholpen bekendheid met kredietwaarschuwingszin 13

4

3

Ja Nee Weet ik niet

92

n = 1038

 Relatief veel respondenten zijn bekend met de waarschuwingszin (92%).  Respondenten met een beetje vertrouwen in de kredietverstrekkers zijn relatief minder vaak (89%) bekend met de waarschuwingszin.



29 december 2009

Bekendheid kredietwaarschuwingszin via type medium 14 39 39

In de krant of een tijdschrift

47 35 90 90 92 90

Op TV

27 25

Op internet

37 24 42 47 46

Op de radio 37

0

10 Totaal

20

30

40


50

60

70


80

90

100


 Recente sluiters van een lening zijn relatief vaker bekend met de waarschuwingszin via krant/tijdschrift of internet. Niet recente sluiters zijn relatief minder vaak bekend met de waarschuwingszin via de radio.  Gemaksgeoriënteerden zijn relatief minder vaak bekend met de waarschuwingszin via internet (19%) en radio (33%).  Respondenten in de leeftijd van 55+ zijn relatief minder vaak bekend met de waarschuwingszin via internet (17%) en radio (34%). 25-34 jarigen zin relatief vaker bekend (49%) met de waarschuwingszin via radio.



29 december 2009

Bekendheid kredietwaarschuwingszin via type medium 15 39 33

In de krant of een tijdschrift

38 45 90 94

Op TV

90 88 27 20

Op internet

31 28 42 35

Op de radio

42 49

0

10

20

30 Totaal

40 Opl Laag

50

60

Opl Midden

70

80

90

Opl Hoog

 Lager opgeleiden zijn relatief minder vaak bekend met de waarschuwingszin via krant/tijdschrift, internet en radio. Hoger opgeleiden zijn relatief vaker bekend met de waarschuwingszin via krant/tijdschrift en radio.  Respondenten met veel vertrouwen in de kredietverstrekkers zijn relatief vaak (60%) bekend met de waarschuwingszin via de radio.  Respondenten met veel vertrouwen in de eigen kredietverstrekker zijn relatief vaak bekend met de waarschuwingszin via krant/tijdschrift (51%) en internet (41%).

100



29 december 2009

Houding tegenover verplichting van kredietwaarschuwingszin 16

Totaal 1 2

Recente sluiter hypotheek 1 2

13

11

Recente sluiter lening 1 4

Geen recente sluiter 02

0%

37

47

37

15

49

40

14

41

36

20% Zeer negatief

49

40% Negatief

60% Neutraal

Positief

80% Zeer positief

 Respondenten die geen vertrouwen hebben in de kredietverstrekkers zijn relatief vaker (57%) zeer positief over de verplichting van de waarschuwingszin.

100%

n = 1023



29 december 2009

Houding tegenover verplichting van kredietwaarschuwingszin (2) 17

Totaal 1 2

16-24 jaar

3

25-34 jaar

2

13

16

0%

46

39

15

45-54 jaar 1 2

2

47

35

13

35-44 jaar 1 3

55+ jaar

37

38

12

42

37

11 10%

45

47

35 20%

30% Zeer negatief

53 40%

50%

60%

Negatief

Neutraal

Positief

70%

80%

90%

Zeer positief

 Respondenten in de leeftijd van 55+ zijn relatief vaker zeer positief over de verplichting van de waarschuwingszin.  Respondenten die geen vertrouwen hebben in de kredietverstrekkers zijn relatief vaker (57%) zeer positief over de verplichting van de waarschuwingszin.

100%

n = 1023



29 december 2009

Stelling 1: de kredietwaarschuwingszin zet aan tot denken 18

Totaal

2

9

16

49

24

Recente sluiter hypotheek 2

11

15

50

22

Recente sluiter lening 2

12

14

49

23


2

0%

6

17

20% Volledig mee oneens

48

40% Mee oneens

26

60% Neutraal

Mee eens

80% Volledig mee eens

 Niet recente sluiters zijn het relatief minder vaak oneens (6%) met de stelling dat de waarschuwingszin aanzet tot denken.

Gem. 2.16

Gem. 2.20

Gem. 2.20

Gem. 2.11

100%

n = 1038



29 december 2009

Stelling 1: de kredietwaarschuwingszin zet aan tot denken (2) 19

Totaal

2

16-24 jaar

2

9

12

25-34 jaar 1

35-44 jaar

55+ jaar 1 0%

24

Gem. 2.16

25

Gem. 2.19

52

18

7

6

48

18

13

4

49

12

10

2

45-54 jaar

16

20

49

17

17

47

13

25

47 20% Volledig mee oneens

33

40% Mee oneens

60% Neutraal

Mee eens

80% Volledig mee eens

 35-44 jarigen zin het relatief minder vaak volledig eens met de stelling dat de waarschuwingszin aanzet tot denken. Respondenten van 55+ zijn het juist relatief vaker volledig eens met de stelling en relatief minder vaak oneens.  Respondenten die geen vertrouwen in de kredietverstrekkers hebben zijn relatief vaker (35%) volledig eens met de stelling.

Gem. 2.20

Gem. 2.34

Gem. 2.18

Gem. 1.94

100%

n = 1038



29 december 2009

Stelling 2: de kredietwaarschuwingszin ziet er uit als een verplichte mededeling 20

Totaal 2

Recente sluiter hypotheek 1

Recente sluiter lening 1


2

0%

14

26

12

42

25

16

47

24

16

20%

30%

Volledig mee oneens

15

39

26

10%

16

19

40

40% Mee oneens

50% Neutraal

60%

16

70%

Mee eens

80%

90%

Volledig mee eens

 25-34 jarigen zijn het relatief vaker eens (49%) met de stelling.  Laag opgeleiden zijn het relatief minder vaak eens (35%) met de stelling.

Gem. 2.43

Gem. 2.38

Gem. 2.41

Gem. 2.48

100%

n = 1038



29 december 2009

Stelling 2: de kredietwaarschuwingszin ziet er uit als een verplichte mededeling (2) 21

Totaal 2

14

Beheersten 2

14

Ambitieuzen 1

Adviesgevoeligen 1

Gemaksgeorienteerden

26

42

26

11

41

23

17

3

17

0%

10%

31

30%

Volledig mee oneens

12

40

16

32

40% Mee oneens

50% Neutraal

60%

18

70%

Mee eens

80%

Gem. 2.43

Gem. 2.40

18

52

25

20%

16

90%

Volledig mee eens

 ‘Ambitieuzen’ zijn het relatief vaker eens met de stelling dat de waarschuwingszin er uitziet als een verplichte mededeling. ‘Gemaksgeoriënteerden’ zijn het relatief minder vaak eens met de stelling.  Respondenten die geen vertrouwen in de kredietverstrekkers hebben zijn relatief vaker volledig eens (23%) met de stelling.

Gem. 2.37

Gem. 2.47

Gem. 2.56

100%

n = 1038



29 december 2009

Stelling 3: de kredietwaarschuwingszin spreekt mij aan 22

11

Totaal

20

14



22

5


20%

30%

Volledig mee oneens

9

33

29

40% Mee oneens

14

25

50% Neutraal

60%

70%

Mee eens

Gem. 2.91

13

23

29

20

10%

26

32

19

12

0%

30

15

80%

90%

Volledig mee eens

 Recente sluiters van een hypotheek zijn het relatief minder vaak volledig eens met de stelling dat de waarschuwingszin aanspreekt. Recente sluiters van een lening zijn het relatief vaker eens met de stelling.  ‘Adviesgevoeligen’ zijn het relatief minder vaak volledig oneens (7%) met de stelling.  Respondenten van 55+ zijn het relatief vaker volledig eens (19%) met de stelling. 25-34 jarigen zijn het relatief vaker oneens (26%) met de stelling.  Laag opgeleiden zijn het relatief vaker volledig eens (18%) met de stelling.  Respondenten die geen vertrouwen in de kredietverstrekkers hebben zijn relatief vaker volledig eens (21%) met de stelling. Respondenten met een beetje vertrouwen zijn relatief vaker neutraal (35%) met de stelling.

Gem. 3.08

Gem. 2.70

Gem. 2.88

100%

n = 1038



29 december 2009

Interpretatie boodschap logo van de kredietwaarschuwingszin 23

Enkele uitspraken: “Aan de aflossing van een lening zit je jarenlang vast, die blijft je achtervolgen als een blok aan je been.” “Aansporen tot nadenken over een eventuele lening.” “Al wat je leent kost altijd extra.” “Als je niet oppast heb je een zware last aan je vast zitten en ben je financieel geketend.” “Dat het een blok aan je been kan zijn.” “Dat het geld als een boeibal om je been heen komt en een last wordt als je leent.” n = 1038

 Ruim 95% van de respondenten interpreteert de boodschap van het logo juist.



29 december 2009

Belangrijkste nadeel van geld lenen of kopen op afbetaling Top 4 (meest genoemde nadelen)

24 32 32

Dat ik meer terug moet betalen dan dat ik geleend heb

27 34 31 34

Dat ik schulden heb

24 31 13 12

Dat ik hogere maandlasten heb

21 10 8 6

Dat ik er lang aan vastzit

13 7

0

5 Totaal

10

15


20

25


30

35


 Recente sluiters van een lening noemen relatief vaker de redenen: ‘minder geld te besteden door kosten lening’, ‘lang vastzitten aan de lening’ en ‘meer terugbetalen dan lenen’ als belangrijkste nadelen van geld lenen en kopen op afbetaling. Recente sluiters noemen minder vaak de reden: ‘dat ik schulden heb’ als belangrijkste nadeel.  Respondenten met een beetjes vertrouwen in de kredietverstrekkers noemen relatief vaker (17%) ‘hogere maandlasten’ als nadeel. Respondenten met nauwelijks vertrouwen noemen relatief vaker (36%) het ‘hebben van een schuld’ als nadeel en respondenten met geen vertrouwen noemen ‘meer terugbetalen dan lenen’ relatief vaker (40%) als belangrijkste nadeel.

40

n = 1038



29 december 2009

Belangrijkste nadeel van geld lenen of kopen op afbetaling (2) Down 5 (minst genoemde nadelen)

25 6

Dat het product kapot kan voor het afbetaald is

5

Dat ik minder geld kan besteden door de kosten van de lening

7

5

5

4

8

4

Dat de kosten kunnen tegenvallen

1

4 2

Ik vind dat er geen nadelen zijn

1

Een ander nadeel

1

0

1 Totaal

2

2

2 2 2

2 4

2

3

4


5

6


7

8


 16-24 jarigen noemen relatief minder vaak (21%) ‘meer terugbetalen dan lenen’ als belangrijkste nadeel. Deze groep noemt wel relatief vaker (41%) het ‘hebben van schulden’ als belangrijkste nadeel van geld lenen of kopen op afbetaling. Respondenten van 55+ noemen relatief minder vaak (4%) het ‘lang vastzitten aan de lening’ als belangrijkste nadeel.  Respondenten met een laag inkomen noemen relatief vaker (11%) het ‘lang vastzitten aan de lening’ als belangrijkste nadeel. Respondenten met een hoog inkomen noemen deze reden juist relatief minder vaak (5%).

9

n = 1038



29 december 2009

GfK Panel Services Benelux 26

GfK is al meer dan 25 jaar actief op de financiële markt. Een team van onderzoekers die zich louter bezig houden met onderzoek op de financiële branche is bij alle onderzoeken betrokken. Binnen financieel onderzoek bij GfK zijn er twee ingangen die GfK kiest bij het uitvoeren van onderzoek: continu onderzoek (in bijvoorbeeld het TOF onderzoek) en maatwerkonderzoek. Bij dit laatste type onderzoek kunnen specifieke onderzoeksvragen worden beantwoord met een gericht onderzoek, bijvoorbeeld gebaseerd op kennis die in het TOF onderzoek is opgedaan over bezit van financiële producten of financieel beslissingsgedrag van consumenten. Op deze manier is informatie die GfK kan leveren voor veel bedrijven die actief zijn op of aan de zijlijn van de financiële dienstverlening onmisbaar.

GfK Panel Services Benelux, Division the Netherlands Middellaan 25 5102 PB Dongen Tel: +31-(0)162 384 000 Fax: +31-(0)162-384 001 Website: http://www.gfk.nl



Bijlagen

29 december 2009



29 december 2009

Vragenlijst waarop rapportage is gebaseerd (1) 28

1. Sinds 1 april 2009 zijn alle verstrekkers van kredieten - dus partijen waar u een Lening kunt afsluiten -verplicht om een waarschuwingszin in hun reclame-uitingen op te nemen. Deze zin moet de consument waarschuwen voor de nadelige gevolgen van een lening. Weet u welke waarschuwingszin hier wordt bedoeld?   

Ja, namelijk de volgende waarschuwingszin: ... Ja, ik heb de zin wel eens gehoord, maar ik ben de zin vergeten Nee, weet ik niet



29 december 2009


2. De waarschuwingszin waarop in de vorige vraag gedoeld werd, is als volgt: "Let op! Geld lenen kost geld.“ Heeft u deze zin wel eens in een reclame-uiting gezien of gehoord?  Ja  Nee  Weet ik niet 3. In wat voor soort reclame-uiting heeft u deze waarschuwingszin dan wel eens gezien of gehoord?  In de krant of een tijdschrift  Op TV  Op internet  Op de radio  Ergens anders, namelijk...  Weet ik niet meer



29 december 2009


4. Hoe staat u tegenover het feit dat de overheid financiële ondernemingen verplicht om deze waarschuwingszin op te nemen in reclames waarin een lening wordt aangeboden?  Zeer negatief  Negatief  Neutraal  Positief  Zeer positief  Weet ik niet 5. In hoeverre bent u het eens met de volgende stellingen over de waarschuwingszin "Let op! Geld lenen kost geld."? Op schaal van 1 tot 5 waarbij 1=Volledig mee eens en 5= Volledig mee oneens • De waarschuwingszin zet aan tot denken over nadelige gevolgen van lenen • De waarschuwingszin ziet er uit als een verplichte mededeling • De waarschuwingszin spreekt mij persoonlijk aan



29 december 2009

Vragenlijst waarop rapportage is gebaseerd (4) 6. Hieronder ziet u nogmaals de waarschuwingszin met daarnaast een symbool. Kunt u me aangeven wat volgens u de boodschap is van dit symbool? (open vraag) 7. Wie, denkt u, wil(len) u via deze zin en dit symbool iets duidelijk maken? (open vraag) 8. Wat is voor u het belangrijkste nadeel van geld lenen of iets kunnen kopen wat later pas hoeft te worden betaald?  Dat ik minder geld kan besteden door de kosten van de lening  Dat ik hogere maandlasten heb  Dat ik er lang aan vastzit  Dat ik meer terug moet betalen dan dat ik geleend heb  Dat ik schulden heb  Dat de kosten kunnen tegenvallen  Dat het product dat je met de lening koopt kapot kan gaan voordat je klaar bent met afbetalen  Ik vind dat er geen nadelen zijn  Ander nadeel, namelijk ...

31



29 december 2009


9. Kunt u aangeven hoeveel vertrouwen u heeft in onderstaande instanties/ personen? U kunt dit doen op een schaal van 1 tot 5 waarbij 1=Helemaal geen vertrouwen en 5=Heel veel vertrouwen • De financiële markt in Nederland • Financieel toezicht in Nederland • Banken en verzekeraars in Nederland • Kredietverstrekkers in het algemeen • (Indien sluiter CK) uw eigen kredietverstrekker • Financiële adviseurs in het algemeen • (Indien aanwezig) uw eigen financieel

AFM Consumentenmonitor Q Kredietwaarschuwingszin

Recommend Documents