ACHMEA HYPOTHEEKBANK N.V. jaarverslag 2008
Achmea Hypotheekbank N.V. Hervenplein 2 5232 JE ‘s-Hertogenbosch Postbus 80 2501 AB ‘s-Hertogenbosch T (073) 643 40 00 F (073) 463 47 99 K.v.K. Den Haag, no. 154399
2
Inhoudsopgave Profiel
Kerncijfers
3 9
Bericht van de Raad van Commissarissen
10
Verslag van de directie
12
Geconsolideerde balans
20
Geconsolideerde winst-en-verliesrekening
21
Overzicht mutaties geconsolideerd eigen vermogen
22
Geconsolideerd kasstroomoverzicht
23
Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
25
1.
Algemene informatie
25
2.
Overzicht van belangrijke grondslagen van de financiële verslaggeving
25
3.
Financieel risicobeheer
34
4.
Kritische schattingen en oordelen gebruikt bij toepassing van de grondslagen van
de financiële verslaggeving
43
5.
Geldmiddelen en kasequivalenten
44
6.
Bankiers
44
7.
Derivaten aangehouden voor risicobeheer
45
8.
Kredieten aan de publieke sector
46
9.
Kredieten aan de private sector
46
10.
Rentedragende waardepapieren
49
11.
Immateriële activa
50
12.
Materiële vaste activa
50
13.
Overlopende activa en overige vorderingen
51
14.
Bankiers
51
15.
Toevertrouwde middelen
51
16.
Schuldbewijzen
52
17.
Achtergestelde schulden
52
18.
Overlopende passiva en overige schulden
53
19.
Uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen
53
20.
Belastingverplichtingen
54
21.
Eigen vermogen
54
22.
Rentemarge en reëlewaardemutatie rentegevoelige instrumenten
54
23.
Betaalde provisie en beheervergoedingen
55
24.
Operationele lasten
56
25.
Personeelskosten
56
26.
Honoraria accountants
56
27.
Belastingen
57
28.
Niet in de balans opgenomen verplichtingen
57
29.
Verbonden partijen
58
30.
Directie en Raad van Commissarissen
61
31.
Gebeurtenissen na balansdatum
62
Vennootschappelijke balans Achmea Hypotheekbank N.V.
63
Vennootschappelijke winst-en-verliesrekening
64
Overzicht verloop van het vennootschappelijk eigen vermogen
65
Toelichting op de vennootschappelijke balans en de winst-en-verliesrekening
66
Verantwoordelijkheidsverklaring van de directie van Achmea Hypotheekbank N.V.
67
Accountantsverklaring
68
Statutaire bepalingen met betrekking tot de winstverdeling
70
Voorstel winstverdeling
71
3
Profiel Achmea Hypotheekbank N.V. (hierna te noemen Achmea Hypotheekbank) is opgericht in 1995. Achmea Hypotheekbank beschikt over een bankvergunning waardoor zij gerechtigd is financiële diensten te verlenen krachtens de Wet op het financieel toezicht (Wft). Alle aandelen worden gehouden door Achmea Bank Holding N.V. Deze entiteit is volledig eigendom van Achmea Holding N.V. (Achmea), een 100%-deelneming van Eureko B.V. Achmea Hypotheekbank verstrekt hypotheken aan particulieren via de labels Centraal Beheer Achmea, FBTO, Avéro Achmea en Woonfonds. Centraal Beheer Achmea verkoopt hypotheken rechtstreeks aan consumenten, FBTO via de hypotheekservice van de Vereniging Eigen Huis, terwijl Avéro Achmea en Woonfonds gebruikmaken van de distributiekracht van het intermediair. De hypothecaire kredietverlening is één van de essentiële producten uit het totale financiële productenpallet dat Achmea aanbiedt aan haar klanten. De kredietverlening heeft als onderpand in Nederland gelegen, en voor eigen bewoning bestemde, woonhuizen. De financiering van Achmea Hypotheekbank vindt in hoge mate plaats door het aantrekken van leningen via de openbare kapitaalmarkt. De waardepapieren zijn daarbij genoteerd op enkele Europese beurzen. Daarnaast wordt er gefinancierd met behulp van spaargeld dat via verbonden partijen is aangetrokken. Achmea is in Nederland de grootste verzekeraar en biedt haar klanten een scala van producten en diensten aan volgens het concept ‘All finance, all care’. Achmea is een innovatieve dienstverlener die klanten zorg uit handen wil nemen. Vandaar het credo ‘Achmea ontzorgt’. Dit houdt in dat het de ambitie is om voor klanten meer te willen zijn dan alleen leverancier van verzekeringsdekking. Achmea voert in dat bestek een evenwichtig merkenbeleid met een focus op transparantie voor haar klanten. Naast het corporate merk Achmea zijn haar belangrijkste merken Centraal Beheer Achmea, Interpolis, Zilveren Kruis Achmea, Avéro Achmea en Agis. Eureko is een particuliere, financiële dienstverlener. Eureko is gevestigd in Nederland en heeft activiteiten in elf Europese landen. Vereniging Achmea is de grootste aandeelhouder met een aandeel van 54%. Rabobank N.V. bezit 40% van de aandelen. Financiering en zekerheden Achmea Hypotheekbank neemt voor de financiering van haar kredietverlening op de internationale geld- en kapitaalmarkt onder andere leningen op in euro’s en andere wereldvaluta’s. Om hier gebruik van te kunnen maken worden hypothecaire vorderingen verpand.
Achmea Hypotheekbank N.V. | 2008 ACHMEA HYPOTHEEKBANK N.V. 2008
Duurzaam bouwen omvat het geheel van planontwikkeling, ontwerpen, bouwen, gebruiken, sloop en hergebruik.
In onderstaande tabel wordt de situatie per jaareinde weergegeven. In duizenden euro’s Trustee
2008
2007
3.050.380
4.160.548
Covered Bond
5.267.432
4.719.083
Securitisaties
4.338.205
4.200.838
Overig
184.065
184.150
12.840.082
13.264.619
Naast bovenstaande financieringsconstructies maakt Achmea Hypotheekbank ook gebruik van het European Medium Term Notes Programme (EMTN-programma) en spaargeld om haar kredietverlening te financieren. Trustee Op 16 december 1995 is Stichting Trustee Achmea Hypotheekbank opgericht. Deze eerste door Achmea Hypotheekbank ingestelde zekerheidsstructuur is vastgelegd in de Trustovereenkomst. Ingevolge deze Trustovereenkomst verpandt Achmea Hypotheekbank periodiek hypothecaire vorderingen aan de Stichting Trustee Achmea Hypotheekbank tot zekerheid van de nakoming door Achmea Hypotheekbank van verplichtingen uit financieringsovereenkomsten, zoals die uit onderhandse geldleningen, derivaten en uit het Secured Debt Issuance Programme (ook wel genaamd European Medium Term Notes Programme). De betreffende geldgevers kunnen zich in geval van betalingsonmacht van Achmea Hypotheekbank verhalen op de verpande hypothecaire vorderingen.
Het bestuur van de Stichting Trustee Achmea Hypotheekbank wordt gevormd door de heren mr. L.J.A. Simons, H.P. de Haan RA, prof. dr. A.H.J.J. Kolnaar (voorzitter) en prof. dr. J.C. Terlouw.
Geldgevers kapitaalmarkt
Trustovereenkomst
Zekergestelde lening
Trustee
Verpanding van hypothecaire vorderingen
Achmea Hypotheekbank
Lening
Hypotheekrechten
Geldnemers
Met het bestuur van de Trustee is overeengekomen dat een overwaarde aan hypothecaire vorderingen van minimaal 5% ten opzichte van de nominale waarde van de gesecuritiseerde leningen wordt aangehouden. Aan het einde van 2008 is van de totale hypotheekportefeuille EUR 3,1 miljard verpand aan de Stichting Trustee Trustee ACBC Achmea Hypotheekbank. De Trustee heeft daartegenover EUR 2,4 miljard van de van derden opgenomen leningen gecontrasigneerd. Hiervan is EUR 2,0 miljard opgenomen in het EMTN-programma. Pandrecht Geldgevers kapitaalmarkt
Garantie
ACBC
Achmea Hypotheekbank N.V. | 2008
Obligatielening Overdracht hypothecaire vorderingen Achmea Hypotheekbank
ACHMEA HYPOTHEEKBANK N.V. 2008
Verpande hypothecaire vorderingen (Trustee)
In miljoenen euro’s
2008
2007
Verpande hypothecaire vorderingen
3.050
4.161
2.363
3.561
522
223
2.885
3.784
Overwaarde verpande hypothecaire vorderingen
165
377
Overwaarde in procenten
5,7%
10,0%
Schuldrest gecontrasigneerde leningen Bijtelling negatieve marktwaarde derivaten Gecontrasigneerde passiva
Covered bond Geldgevers
Trustee
kapitaalmarkt
Trustovereenkomst Begin 2007 heeft Achmea Hypotheekbank een covered bond financieringsprogramma met een omvang tot
EUR 10 miljard opgezet. De zekerheidsstructuur van dit programma houdt in dat een speciaal daartoe ingerichte Zekergestelde lening
Verpanding van
vennootschap, Achmea Covered Bond Company B.V. (‘ACBC’) een garantie heeft afgegeven voor de nakoming hypothecaire vorderingen door Achmea Hypotheekbank van rente- en aflossingsverplichtingen uit de verstrekte obligatieleningen. Achmea Hypotheekbank
Daartoe draagt Achmea Hypotheekbank periodiek hypothecaire vorderingen over aan ACBC. De overgedragen portefeuille hypothecaire vorderingen staat in verhouding tot de nominale waarde van de Lening
Hypotheekrechten
aan Achmea Hypotheekbank onder het programma verstrekte obligatieleningen. Indien een beroep op de garantie wordt gedaan, neemt ACBC het management van de overgedragen portefeuille over teneinde uit de Geldnemers
rente- en aflossingsinkomsten aan de gegarandeerde verplichtingen te voldoen. ACBC heeft op haar beurt de hypotheekportefeuille verpand aan de Stichting Trustee Achmea Covered Bond Company tot zekerheid van de nakoming van haar verplichtingen. Het bestuur van de Stichting Trustee Achmea Covered Bond Company wordt gevormd door ATC Management B.V. Trustee ACBC
Pandrecht Geldgevers kapitaalmarkt
Garantie
ACBC
Obligatielening Overdracht hypothecaire vorderingen Achmea Hypotheekbank
Lening
Hypotheekrechten
Geldnemers
In 2008 heeft Achmea Hypotheekbank via covered bonds EUR 0,3 miljard (2007: EUR 4,2 miljard) aangetrokken. Het betreft een uitzetting van schuldbewijzen bij een verbonden partij. Voor het covered bond programma geldt dat er een overwaarde aan hypothecaire vorderingen van minimaal 11,5% ten opzichte van de onder het programma verstrekte obligatieleningen wordt aangehouden. Verpande hypothecaire vorderingen (Covered bond)
In miljoenen euro’s
2008
Verpande hypothecaire vorderingen
5.267
4.719
Schuldrest gecontrasigneerde leningen
4.462
4.212
Overwaarde verpande hypothecaire vorderingen Overwaarde in procenten
2007
805
507
18,0%
12,0%
Securitisaties Voorts maakt Achmea Hypotheekbank gebruik van securitisaties als fundingsinstrument. Achmea Hypotheekbank heeft sinds het jaar 2000 zeven securitisatietransacties uitgevoerd. Bij ieder van deze securitisatietransacties heeft Achmea Hypotheekbank een vaste portefeuille hypothecaire vorderingen overgedragen aan een daartoe speciaal opgerichte rechtspersoon, de zogenaamde ‘special purpose vehicle’ (SPV). Deze dragen de naam Dutch Mortgage Portfolio Loans I B.V. (DMPL I B.V.), Dutch Mortgage Portfolio Loans II B.V. (DMPL II B.V.), Dutch Mortgage Portfolio Loans III B.V. (DMPL III B.V.), Dutch Mortgage Portfolio Loans IV B.V. (DMPL IV B.V.), Dutch Mortgage Portfolio Loans V B.V. (DMPL V B.V.), Securitised Guaranteed Mortgage Loans I B.V. (SGML I B.V.) en Securitised Guaranteed Mortgage Loans II B.V. (SGML II B.V.). Gedurende het jaar 2008 heeft Achmea Hypotheekbank één securitisatietransactie uitgevoerd namelijk SGML II. SGML II betreft securitisatie van hypothecaire vorderingen vallende onder de nationale hypotheekgarantie ter grootte van EUR 524 miljoen. Per ultimo 2008 is Dutch Mortgage Portfolio Loans VI B.V. (DMPL VI B.V.) in voorbereiding. Het bestuur van deze vennootschappen wordt gevormd door ATC Management B.V.
Achmea Hypotheekbank N.V. | 2008 ACHMEA HYPOTHEEKBANK N.V. 2008
Trustee ACBC
Pandrecht Geldgevers kapitaalmarkt
Garantie
ACBC
Obligatielening Overdracht hypothecaire vorderingen Achmea Hypotheekbank
Lening
Hypotheekrechten
Geldnemers
De SPV’s hebben de koopprijs gefinancierd door uitgifte van obligaties op de internationale kapitaalmarkt. Achmea Hypotheekbank blijft de overgedragen portefeuille hypothecaire vorderingen beheren. De SPV’s wenden de inkomsten uit de hypothecaire vorderingen aan voor betaling van de hoofdsom en rente onder de obligaties en voor kosten van de transactie. Securitisatie van niet-gegarandeerde leningen leidt voorts tot een lager solvabiliteitsbeslag ten aanzien van de overgedragen portefeuille hypothecaire vorderingen.
Geldgevers kapitaalmarkt
Obligatielening Zekergestelde lening
SPV
Overdracht hypothecaire vorderingen
Achmea Hypotheekbank
Lening
Hypotheekrechten
Geldnemers
European Medium Term Notes Programme Het in 1996 geïntroduceerde EMTN-programma heeft een omvang tot EUR 10 miljard en wordt gebruikt voor financiering van een substantieel deel van de hypotheekportefeuille. In 2008 zijn er geen leningen opgenomen uit het EMTN-programma. Ultimo 2008 is voor in totaal EUR 2,1 miljard opgenomen in openbare en onderhandse leningen (2007: EUR 3,2 miljard). In totaal zijn vier leningen van Achmea Hypotheekbank genoteerd op EuroNext Amsterdam en acht leningen op de Société de la Bourse de Luxembourg. Sparen Via zusterbedrijf Achmea Retail Bank N.V., een 100%-dochteronderneming van Achmea Bank Holding N.V., worden spaargelden aangetrokken door de labels Centaal Beheer Achmea, Levob en FBTO. Deze spaargelden worden onder andere gebruikt ter financiering van de hypotheekportefeuille van Achmea Hypotheekbank. Per 31 december is op deze wijze EUR 0,4 miljard gefinancierd. Achmea Hypotheekbank verwacht dat er in 2009 meer gebruik zal worden gemaakt van financiering met behulp van spaargeld.
Kerncijfers
In miljoenen euro’s
2008
2007
2006
2005
2004
Balanstotaal
15.672
14.595
14.493
13.806
13.098
Kredieten aan de private sector
14.669
13.595
13.632
12.705
12.422
Eigen vermogen
427
380
264
264
247
Achtergesteld vermogen
197
197
164
195
195
Aansprakelijk vermogen
624
577
428
459
442
Rentemarge (inclusief provisie en beheervergoedingen)
89
75
52
80
67
Operationele lasten
35
35
44
38
37
Bijzondere waardeverminderingsverliezen 10
-
-
-
-
6
6
1
2
2
38
35
6
40
28
9
8
4
13
11
29
27
2
27
17
39,3%
46,7%
86,3%
47,5%
55,2%
Tier 1 ratio (berekend op basis van Basel II)
9,6%
10,1%
Tier 1 ratio (berekend op basis van Basel I)
7,9%
7,4%
9,7%
8,1%*
BIS-ratio (berekend op basis van Basel II)
12,8%
14,0%
BIS-ratio (berekend op basis van Basel I)
10,9%
10,9%
12,4%
11,3%*
op immateriële activa Bijzondere waardeverminderingen van vorderingen Winst voor belastingen Belastingen Nettowinst Efficiencyratio
* Berekend op basis van Dutch GAAP.
Achmea Hypotheekbank N.V. | 2008 ACHMEA HYPOTHEEKBANK N.V. 2008
10
Bericht van de Raad van Commissarissen Hierbij bieden wij u het jaarverslag van Achmea Hypotheekbank over 2008 aan. Hierin zijn opgenomen het verslag van de directie, de jaarrekening en de bijlagen. Aan de jaarrekening is de door KPMG Accountants N.V. afgegeven verklaring als bedoeld in artikel 34 lid 1 van de statuten toegevoegd. Wij stellen de Algemene Vergadering van Aandeelhouders voor de jaarrekening 2008 vast te stellen overeenkomstig de voorgelegde stukken. Door vaststelling van de jaarrekening wordt de leden van de directie en de Raad van Commissarissen overeenkomstig artikel 33 lid 3 van de statuten decharge verleend. De Raad van Commissarissen heeft gedurende het verslagjaar acht keer vergaderd met de directie. Belangrijke onderwerpen waren de jaar- en kwartaalcijfers, budgettering, financieringsstructuur en strategie van het hypotheekbedrijf. Ten aanzien van het laatste onderwerp heeft de Raad in verschillende bijeenkomsten samen met de directie van gedachten gewisseld over de toekomstige marsroute. Centraal daarbij stond het creëren van waarde, door een groei in hypotheekvolume, waarbij de focus is gelegd op het directe kanaal. Een ander onderwerp vormde de interne organisatie. Vooral in de tweede helft van het jaar is veel aandacht besteed aan het verbeteren en versterken van de interne organisatie. Dit geschiedt vanuit een ambitieus programma dat ook in 2009 doorloopt. Een ander thema dat vaak is besproken, vormde de financiering van het hypotheekbedrijf. Gedurende het verslagjaar heeft de Raad, in toenemende mate stilgestaan bij de borging van een adequate funding voor de organisatie. Ook is regelmatig gesproken over de voortgang van de vervanging van het Mid-Office systeem. Naast de rapportage over de financiële voortgang van het bedrijf, is binnen het Audit Committee specifiek gesproken over de problematiek van hedge-accounting. Eveneens zijn hier de bevindingen van zowel de interne als de externe accountant besproken. De Raad van Commissarissen oordeelt mede over het risicobeheer in algemene zin en met name ten aanzien van kredietverlening, renterisico’s, liquiditeitsrisico’s en operationele risico’s. Binnen de Raad van Commissarissen fungeert een Audit Committee. Het Audit Committee ziet toe op de kwaliteit en integriteit van de financiële en risicorapportages, de verslaggeving van de vennootschap alsmede de rapportages van de interne en externe accountant. Daarnaast heeft gedurende het jaar veelvuldig overleg plaatsgevonden tussen leden van de Raad van Commissarissen en de directie. Op 30 juni 2008 is Roel Wijmenga teruggetreden als lid van de Raad van Commissarissen. De Raad is in 2008 versterkt door de komst van Thomas van Rijckevorsel en Jan Molenaar. De Raad is Roel Wijmenga zeer erkentelijk voor zijn waardevolle bijdrage.
12
Gedurende het verslagjaar traden Rolf Hof, Job van Benthem en Peter van den Bosch terug als leden van de directie van de bank. In hun opvolging werd voorzien door de benoeming van Rob Becker en Jacques Vervuurt. De Raad is de heren Hof, Van Benthem en Van den Bosch veel dank verschuldigd voor de wijze waarop zij in de afgelopen jaren een bijdrage hebben geleverd aan de op- en uitbouw van de hypothecaire organisatie. De Raad van Commissarissen bedankt de medewerkers van Achmea Hypotheekbank voor de geleverde inzet en prestaties in het jaar 2008. ‘s-Hertogenbosch, 14 april 2009 De Raad van Commissarissen drs. E.A.J. van de Merwe* (voorzitter) drs. A.A. Lugtigheid ir. J.B.J.M. Molenaar
drs. G. van Olphen RA
mr. T.C.A.M. van Rijckevorsel*
* Lid van het Audit Committee
Achmea Hypotheekbank N.V. | 2008 ACHMEA HYPOTHEEKBANK N.V. 2008
12
Duurzaam bouwen is het creëren van vormen en functies die duurzaam wonen, werken en recreëren bevorderen. Verslag van de directie Algemeen
Achmea Hypotheekbank heeft over het boekjaar 2008 een winst voor belastingen behaald van EUR 38 miljoen. Dit betekent een stijging van EUR 3 miljoen ten opzichte van het voorgaande jaar (2007: EUR 35 miljoen). Het balanstotaal bedraagt per 31 december 2008 EUR 15,7 miljard (2007: EUR 14,6 miljard). De directie kijkt met tevredenheid terug naar het resultaat over 2008. Dit verslagjaar kenmerkt zich door een grote turbulentie in de financiële markten. De rente-, liquiditeits- en kredietrisico’s die hieruit voortvloeiden zijn adequaat beheerst. De gewenste solvabiliteitspositie van Achmea Hypotheekbank is op niveau gebleven.
Strategie en doelstellingen 1. Missie, strategie en kernwaarden van Achmea Hypotheekbank De strategische opstelling van Achmea Hypotheekbank binnen het verzekeringsconcern Achmea is vooral gelegen in de mogelijkheid om gezamenlijk een integraal product (verzekering én hypotheek) aan de klant aan te bieden. De missie van Achmea Hypotheekbank is, om samen met de overige Achmea entiteiten, een betrouwbare partner te zijn voor zowel de klant als het intermediair. Centraal daarbij staat, dat zowel de hypotheek alsook de daarbij behorende verzekeringen, tegen een marktconforme prijs worden aangeboden. Van groot belang bij het invullen
13
van deze missie is een focus op kostenbeheersing, standaardisatie en een hoge kwaliteit in de processen. In de zwaar concurrerende marktconstellatie kan deze missie alleen worden gerealiseerd door een keuze voor een strategie van operational excellence waarbij de optimalisering van het proces en de organisatie centraal staat. Naast een actueel productenpakket, waarbij proactief wordt ingespeeld op nieuwe mogelijkheden, zet Achmea Hypotheekbank in op een up-to-standard IT infrastructuur. De bank kiest daarbij voor een evenwichtig beleid ten aanzien van de kwaliteit van de producten in relatie tot een goede prijsstelling. Vanuit de strategie van operational excellence is Achmea Hypotheekbank in het verslagjaar gestart met de implementatie van een nieuw Mid-Office systeem.
2. Marktontwikkeling De Nederlandse markt voor woninghypotheken Net als in 2007 was er in 2008 sprake van een krimpende markt. In 2008 werd totaal EUR 92 miljard aan nieuwe woninghypotheken verstrekt. In 2007 was dat nog EUR 109 miljard (bron: Kadaster). Dit is een daling van 16%. De redenen van deze krimp zijn de afname van oversluitingen en de daling van het aantal transacties op de woningmarkt. De afname van hypotheektransacties was met name het gevolg van de hoge huizenprijzen en de omslag van een verkopers- naar een kopersmarkt.
Achmea Hypotheekbank N.V. | 2008 ACHMEA HYPOTHEEKBANK N.V. 2008
14
In de laatste maanden van 2008 speelt vooral het dalende consumentenvertrouwen als gevolg van de kredietcrisis en de in omvang toenemende stroom aan berichten over de recessie een belangrijke rol. De uitstaande hypothecaire schuld nam in 2008 met 0,7% toe tot EUR 395,2 miljard (2007: EUR 392,4 miljard) (bron: De Nederlandsche Bank N.V.). Het aantal hypotheekaanbieders is in dit verslagjaar afgenomen en de markt ziet er eind 2008 heel anders uit dan ongeveer anderhalf jaar geleden. Dit is het gevolg van het wegvallen van een aantal buitenlandse aanbieders en fusies. Verwacht wordt dat deze marktverhoudingen de komende tijd vrij stabiel zullen zijn. Er worden geen nieuwe belangrijke toetreders verwacht. Wel wordt verwacht dat een verschuiving plaats gaat vinden tussen distributiekanalen, namelijk die van intermediaire naar directe verkoop.
Terugblik 2008 1. Kredietcrisis De Amerikaanse hypotheekmarkt voor zogenaamde ‘subprime’ hypotheken is vanaf de zomer van 2007 getroffen door een crisis. Als gevolg van deze crisis is de volatiliteit op de mondiale aandelen-, obligatie- en derivatenmarkt toegenomen. Tegelijkertijd verslechterde het macro-economische klimaat wereldwijd in ernstige mate, waardoor in veel landen de economische groei werd afgeremd en enkele landen zelfs in een recessie raakten. De ontwikkelingen bedreigden al snel het ongestoord functioneren van het internationale financiële systeem, en ingrijpen van nagenoeg alle centrale banken bleek noodzakelijk. Vanaf oktober 2008 namen diverse overheden op grote schaal rechtstreeks deel in het risicodragend kapitaal van banken. De kredietverlening van Achmea Hypotheekbank heeft als onderpand uitsluitend in Nederland gelegen en voor eigen bewoning bestemde woonhuizen. Achmea Hypotheekbank heeft geen belang in de zogenaamde MortgageBacked Securities en Collaterized Debt Obligations en heeft geen gebruik gemaakt van financieringsprogramma’s en/of kapitaalinjecties vanuit de overheid. Om ervoor te zorgen dat de kapitaalratio’s op het gewenste niveau blijven, heeft er ultimo 2008 een agiostorting van EUR 15,0 miljoen plaatsgevonden. Het kredietrisico met betrekking tot de hypothecaire vorderingen is nagenoeg ongewijzigd gebleven.Ten aanzien van het aantrekken van financieringsmiddelen maakt Achmea Hypotheekbank in hoge mate gebruik van de internationale kapitaalmarkt. Door de kredietcrisis werd het gedurende het verslagjaar in toenemende mate bemoeilijkt om middelen op de openbare kapitaalmarkt aan te trekken. En daar waar dit wel tot de mogelijkheden behoorde, is de opslag voor krediet- /liquiditeitsrisico als onderdeel van de financieringskosten toegenomen. Het aantrekken van middelen bleek alleen mogelijk voor kortere looptijden en tegen relatief hoge spreads. Ondanks deze moeilijkheden is Achmea Hypotheekbank er in de eerste helft van het boekjaar in geslaagd om via covered bonds EUR 0,3 miljard (2007: EUR 4,2 miljard) aan te trekken. In de tweede helft van 2008 is een nieuwe securitisatietransactie uitgevoerd van EUR 0,5 miljard. Hiertoe is voor EUR 0,5 miljard aan hypotheken overgedragen aan SGML II B.V.
15
Ten slotte heeft Achmea Hypotheekbank EUR 0,4 miljard gefinancierd met behulp van spaargeld dat door een zusteronderneming is aangetrokken.
2. Productvernieuwingen In het verslagjaar is in samenwerking met een vooraanstaande hypotheekketen een specifiek hypotheekproduct ontwikkeld, dat exclusief via dit kanaal wordt verkocht. Het betreft hier de Meer Keuze Voordeel Hypotheek, die anticipeert op de vraag naar eenvoud en transparantie in de markt. Voorts is intensief gewerkt aan een op korte termijn te introduceren bankspaarproduct, dat het mogelijk maakt om een fiscaal gefaciliteerd hypotheekproduct te voeren, zoals een kapitaalrekening eigen woning.
3. Operations In het verslagjaar is sprake geweest van grote volatiliteit in de instroom van nieuwe aanvragen. Het grootste deel van de productie is gerealiseerd in het eerste halfjaar. Het tweede halfjaar werd gekenmerkt door teruglopende instroom en door afbouw van de capaciteit in de Mid-Office. In het boekjaar is verder veel aandacht uitgegaan naar de ontwikkeling van de ‘Standaard Werkwijze Mid-Office’, een set van procesafspraken tussen merken en de bank die leidt tot een hogere mate van standaardisatie en uniformiteit en daarmee tot meer efficiëntie en betere kwaliteit. Deze afspraken zijn onderdeel van de operational excellence strategie.
4. Personeel en Organisatie Achmea Hypotheekbank heeft in 2008 een gemiddeld personeelsbestand (inclusief stafafdelingen) van 198 fte’s aan interne medewerkers (2007: 202 fte’s). In 2008 bestond een sterke focus op de voorbereidingen voor implementatie van het nieuwe Mid-Office systeem. Daarnaast heeft de hoge instroom aan aanvragen, met name in het eerste halfjaar van 2008, gezorgd voor een relatief hoge werkdruk. Desondanks is tijdens de jaarlijkse meting van de medewerkerstevredenheid vastgesteld, dat ten opzichte van 2007 er sprake was van een lichte stijging van de medewerkersbetrokkenheid naar 7,9 (2007: 7,7) bij een schaal 1-10. In 2008 is de focus gericht op gezondheidsmanagement. Naast een goede begeleiding van zieke werknemers is aandacht besteed aan preventie. Verder wordt er steeds meer belang gehecht aan het concept ‘werken naar vermogen’, door onder andere medewerkers vervangend werk bij ziekte aan te bieden of alternatieve re-integratie activiteiten in te zetten, zoals thuiswerken. Het ziekteverzuimpercentage is in 2008 marginaal gestegen van 4,1 % in 2007 naar 4,2%. Achmea Hypotheekbank N.V. heeft een druk, maar succesvol jaar achter de rug. Langs deze weg bedankt de directie de medewerkers voor hun grote inzet en betrokkenheid bij de organisatie.
Achmea Hypotheekbank N.V. | 2008 ACHMEA HYPOTHEEKBANK N.V. 2008
16
Financiële analyse Kerncijfers Achmea Hypotheekbank
In miljoenen euro’s
2008
2007
Mutatie
Rentebaten en reëlewaardemutatie rentegevoelige instrumenten
720
703
2%
Rentelasten
621
619
0%
99
84
18%
Rentemarge en reëlewaardemutatie rentegevoelige instrumenten Netto provisie en beheervergoedingen Totaal baten Bijzondere waardeverminderingen van vorderingen
-10
-9
11%
89
75
19%
6
6
0%
Bijzondere waardeverminderingsverliezen op immateriële activa
10
0
-
Operationele lasten
35
35
0%
Totaal lasten
51
40
28%
Winst voor belastingen
38
35
9%
9
8
13%
29
27
7%
in procenten
2008
2007
Rentabiliteit gemiddeld eigen vermogen
7,1%
8,3%
39,3%
46,7%
Belastingen Nettowinst Ratio’s
Efficiencyratio
1 Resultaatanalyse Achmea Hypotheekbank heeft over 2008 een nettowinst geboekt van EUR 29 miljoen, een lichte stijging ten opzichte van 2007. De winst voor belastingen is gestegen van EUR 35 miljoen tot EUR 38 miljoen (+9%). Exclusief incidentele baten en lasten neemt de winst voor belastingen met EUR 40 miljoen toe. De winst voor belastingen over 2007 bevat twee incidentele baten met een gezamenlijke resultaatimpact van EUR 26 miljoen. In de winst voor belastingen over 2008 is een bijzonder waardevermindering van EUR 10 miljoen verantwoord met betrekking tot het vernieuwde Mid-Office systeem.
17
De stijging van de winst voor belastingen in 2008 wordt voor een belangrijk deel veroorzaakt door de verdere verbetering van de rentemarge. Als gevolg van de verslechterende marktomstandigheden is de opslag voor kredietrisico in de pricing verhoogd. Daarnaast is er gedurende 2007 op een gunstig moment funding aangetrokken. De effecten hiervan op de rentelasten komen in 2008 volledig in de winst-en-verliesrekening. Onder de rentemarge is een bate verantwoord van EUR 3 miljoen (2007: last van EUR 5 miljoen) uit hoofde van reëlewaardemutaties van rentegevoelige instrumenten. Dit omvat het resultaat op de gehedgede portefeuille, de waardeverandering van de derivaten en de overige financiële instrumenten. De stijging ten opzichte van voorgaand jaar wordt onder meer veroorzaakt door de grote volatiliteit van de rente op de geldmarkt. De totale lasten zijn gestegen met EUR 11 miljoen. De belangrijkste oorzaak hiervoor is de bijzondere waardevermindering van EUR 10 miljoen met betrekking tot de bouw van het nieuwe Mid-Office systeem. Ondanks de stijging van de nettowinst daalt het rendement op het gemiddeld eigen vermogen van 8,3% naar 7,1%. Gedurende het jaar is er geen dividenduitkering gedaan. Ultimo 2008 heeft er een agiostorting ad EUR 15 miljoen plaatsgevonden. Hierdoor groeide het gemiddelde eigen vermogen harder dan de groei van de nettowinst. De geschetste ontwikkeling van gelijk blijvende operationele lasten en hogere baten resulteert in een efficiencyratio van 39,3% (ultimo 2007: 46,7%).
2 Rating Het ratinginstituut Standard & Poor’s (S&P) heeft de rating van Achmea Hypotheekbank gehandhaafd op A- (stable outlook) voor schuldtitels met een looptijd langer dan een jaar die direct door de bank worden uitgegeven. De rating voor middelen aangetrokken met een looptijd korter dan een jaar (het European commercial paper programme) is A2. Voor leningen uitgegeven onder het EMTN-programma, waarbij de verpande hypotheekportefeuille aan Stichting Trustee Achmea Hypotheekbank dient als zekerheid voor de opgenomen leningen (Secured Debt Issuance Programme), geldt een hogere rating van A+. De rating is hoger door de aanvullende zekerheid in de vorm van de trustconstructie, maar weerspiegelt tegelijkertijd het compensatierisico (set-off) inzake hypotheken gekoppeld aan levensverzekeringspolissen uitgegeven door Achmea Groepsmaatschappijen door een directe verbinding met de voor Achmea Pensioen- en Levensverzekering N.V. geldende rating van A+ (negative outlook). Het covered bond programma heeft een rating van AAA (S&P) en Aaa (Moody’s). In januari 2009 heeft Moody’s de rating van het covered bond programma aangevuld met een ‘review for possible downgrade’.
Vooruitzichten Naar verwachting zal 2009 voor de woningmarkt een moeilijk jaar worden. Er is sprake van een vertrouwenscrisis bij de consument waardoor het aantal transacties sterk afneemt. Daarnaast loopt ook de productie van nieuwbouwwoningen fors terug. Het ligt derhalve voor de hand, dat in 2009 sprake zal zijn van een lage instroom van nieuwe hypotheken en een lage uitstroom van bestaande hypotheken.
Achmea Hypotheekbank N.V. | 2008 ACHMEA HYPOTHEEKBANK N.V. 2008
18
Voorts moet rekening worden gehouden met het feit dat het aantrekken van de noodzakelijke financieringsmiddelen moeilijk zal blijven en gepaard zal gaan met opslagen die hoger liggen dan men in het verleden gewend was. In 2009 dient een gedeelte van de kredietportefeuille geherfinancierd te worden. Achmea Hypotheekbank heeft de intentie om twee securitisaties uitvoeren. Het betreft een ECB belening en een securitisatie bij een Europese bank. Ten slotte zal er ook gebruik worden gemaakt van de mogelijkheid om te financieren met behulp van spaargeld dat door zusterbedrijf Achmea Retail Bank wordt aangetrokken. Meer dan in voorgaande jaren zijn de ontwikkelingen in 2009 op de geld- en kapitaalmarkt moeilijk te voorspellen. Gezien deze onzekerheden in de verwachtingen onthoudt de directie zich van het geven van specifieke vooruitzichten omtrent de uitkomsten in 2009. ’s-Hertogenbosch, 14 april 2009 De directie, drs. R. Becker MBA
Directievoorzitter
J.J.M.M. Vervuurt RA RC Financieel directeur
De directie te midden van het managementteam Achmea Hypotheekbank. Van links naar rechts, staand: George Melse, Bob Lindeman, Ronald Klapwijk en Jacqueline Huijgens en zittend Stan Gronheid, Wim van Huizen, Rob Becker, Jacques Vervuurt en Paul Bänziger.
19
Jaarrekening 2008 Achmea Hypotheekbank N.V.
Achmea Hypotheekbank N.V. | 2008
20
geconsolideerde balans
Per 31 december In duizenden euro’s Activa
Paragraaf
2008
2007
Geldmiddelen en kasequivalenten
5
26.012
10.354
Bankiers
6
320.781
509.918
Derivaten aangehouden voor risicobeheer
7
379.741
382.264
Kredieten aan de publieke sector
8
56.003
-
Kredieten aan de private sector
9
14.669.149
13.594.846
Rentedragende waardepapieren
10
79.331
75.774
Immateriële activa
11
119
2.867
Materiële vaste activa
12
8
50
Uitgestelde belastingvorderingen
19
32.458
11.635
Overlopende activa en overige vorderingen
13
108.149
7.384
Totaal activa
15.671.751
14.595.092
Verplichtingen
14
669.643
575.479
7
740.792
321.043
Bankiers Derivaten aangehouden voor risicobeheer Toevertrouwde middelen
15
2.334.672
1.320.623
Schuldbewijzen
16
11.209.673
11.729.175
Belastingverplichtingen
20
45.975
22.849
Uitgestelde belastingverplichtingen
19
802
2.582
Overlopende passiva en overige schulden
18
46.691
46.701
Achtergestelde schulden
17
196.578
196.563
Totaal verplichtingen
15.244.826
14.215.015
Gestort en opgevraagd kapitaal
18.152
18.152
Agioreserve
269.206
254.206
Herwaarderingsreserve
2.401
-933
Overige reserves
137.166
108.652
Eigen vermogen Totaal eigen vermogen en verplichtingen
21
426.925
380.077
15.671.751
14.595.092
21
geconsolideerde winst-en-verliesrekening
Van het boekjaar eindigend op 31 december In duizenden euro’s
Paragraaf
2008
2007
Rentebaten en reëlewaardemutatie rentegevoelige instrumenten
22
720.173
703.523
Rentelasten
22
621.504
619.334
Rentemarge en reëlewaardemutatie rentegevoelige instrumenten
22
98.669
84.189
Betaalde provisie en beheervergoedingen
23
10.131
8.963
10.131
8.963
9
5.650
5.743
Nettoprovisie en beheervergoedingen Bijzondere waardeverminderingen van vorderingen Bijzondere waardeverminderingsverliezen op immateriële activa
11
9.746
-
Operationele lasten
24
34.884
34.761
38.258
34.722
Winst voor belastingen Belastingen
27
9.744
8.074
Nettowinst
28.514
26.648
Verdeling:
Nettowinst toewijsbaar aan de aandeelhouders
28.514
26.648
Nettowinst toewijsbaar aan de minderheidsbelangen
0
0
Achmea Hypotheekbank N.V. | 2008 ACHMEA HYPOTHEEKBANK N.V. 2008
22
Overzicht mutaties geconsolideerd eigen vermogen
In duizenden euro’s
Aandelen-
Agio-
kapitaal
Per 1 januari 2008
Her-
Onverdeeld
Overige
Totaal
reserve
waar-
resultaat
reserves
eigen
deringen
vermogen
18.152
254.206
-933
26.648
82.004
380.077
Onverdeeld resultaat
-
-
-
28.514
-
28.514
Agiostorting
-
15.000
-
-
-
15.000
Verdeling resultaat 2007
-
-
-
-26.648
26.648
-
Ongerealiseerde herwaarderingen
-
-
3.334
-
-
3.334
Per 31 december 2008
18.152
269.206
2.401
28.514
108.652
426.925
Per 1 januari 2007
18.152
164.206
-720
2.153
79.851
263.642
Onverdeeld resultaat
-
-
-
26.648
-
26.648
Agiostorting
-
90.000
-
-
-
90.000
Verdeling resultaat 2006
-
-
-
-2.153
2.153
-
Ongerealiseerde herwaarderingen
-
-
-213
-
-
-213
18.152
254.206
-933
26.648
82.004
380.077
Per 31 december 2007
Per 31 december 2008 bedraagt het maatschappelijk aandelenkapitaal EUR 90,8 miljoen, verdeeld in 200.000 gewone aandelen (2007: 200.000) met elk een nominale waarde van EUR 453,78. Per 31 december 2008 waren 40.001 (2007: 40.001) aandelen uitgegeven en volgestort.
De herwaarderingsreserve bevat de cumulatieve nettoreëlewaardemutatie van de voor verkoop beschikbare financiële vaste activa.
23
geconsolideerd kasstroomoverzicht
Van het boekjaar eindigend op 31 december
In duizenden euro’s
2008
2007
Kasstroom uit operationele activiteiten
Resultaat na belastingen
28.514
26.648
Aanpassing voor:
Afschrijvingen
42
127
Bijzondere waardeverminderingsverliezen op immateriële activa
9.746
-
Bijzondere waardeveminderingen van vorderingen
5.650
5.743
Mutatie in herwaarderingsreserve
3.334
-213
Kasstroom uit bedrijfsactiviteiten
47.286
32.305
Handelsportefeuille rentedragende waardepapieren
-3.557
1.400
Kredieten aan banken
189.137
-123.729
Derivaten aangehouden voor risicobeheer (actief)
2.523
-135.756
Kredieten aan de publieke sector
Kredieten aan de private sector (exclusief bijzondere waardeverminderingen van vorderingen)
-56.003
37.500
-1.047.235
31.736
Overlopende activa en overige vorderingen
-100.765
69.961
Belastingvorderingen
-22.603
-3.115
Verplichtingen aan banken
94.164
-270.785
Derivaten aangehouden voor risicobeheer (passief)
419.749
8.525
Toevertrouwde middelen
1.014.049
-2.187.791
Belastingverplichtingen
23.126
11.689
Overlopende passiva en overige schulden
-10
-140.915
Nettokasstroom uit operationele activiteiten (1)
559.861
-2.668.975
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
Investeringen in materiële en immateriële activa
-6.998
-2.867
Aankoop hypotheekportefeuille
-32.718
-
Nettokasstroom uit investeringsactiviteiten (2)
-39.716
-2.867
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
Schuldbewijzen
-519.502
2.532.337
Agiostorting
15.000
90.000
Achtergestelde schulden
15
32.283
Nettokasstroom uit financieringsactiviteiten (3)
-504.487
2.654.620
Nettokasstroom (1) + (2) + (3)
15.658
-17.222
Geldmiddelen en kasequivalenten per 1 januari
10.354
27.576
Geldmiddelen en kasequivalenten per 31 december
26.012
10.354
Mutatie geldmiddelen en kasequivalenten
15.658
-17.222
Achmea Hypotheekbank N.V. | 2008 ACHMEA HYPOTHEEKBANK N.V. 2008
24
Vervolg Geconsolideerd kasstroomoverzicht Van het boekjaar eindigend op 31 december
In duizenden euro’s
2008
Kasstromen uit hoofde van rente:
2007
Ontvangen rentebaten
1.834.121
1.371.263
Betaalde rentelasten
1.668.206
1.216.491
Kasstromen uit hoofde van belasting:
Betaalde vennootschapsbelasting
10.375
-
Het kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgens de indirecte methode waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen kasstromen uit operationele, investerings- en financieringsactiviteiten. Kasstromen in vreemde valuta worden omgerekend tegen de wisselkoers op balansdatum. Bij de nettokasstromen uit operationele activiteiten wordt de nettowinst gecorrigeerd voor baten en lasten die niet hebben geresulteerd in ontvangsten en uitgaven in hetzelfde boekjaar.
25
Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
1. Algemene informatie Achmea Hypotheekbank N.V. (Achmea Hypotheekbank) is gevestigd in ‘s-Hertogenbosch (Nederland). De plaats van haar statutaire zetel is ’s-Gravenhage (Nederland). Achmea Hypotheekbank verstrekt hypothecaire leningen aan particulieren. Deze kredietverlening heeft als onderpand in Nederland gelegen, en voor eigen bewoning bestemde, woonhuizen. De geconsolideerde jaarrekening van Achmea Hypotheekbank over 2008 omvat de jaarrekening van alle groepsmaatschappijen waarover Achmea Hypotheekbank de zeggenschap kan uitoefenen. Achmea Hypotheekbank is een 100%-dochteronderneming van Achmea Bank Holding N.V. Achmea Bank Holding N.V. is een onderdeel van Eureko B.V. (Groep). De jaarrekening is op 14 april 2009 door de directie vastgesteld.
2. Overzicht van belangrijke grondslagen van de financiële verslaggeving De hierna uiteengezette grondslagen van de financiële verslaggeving zijn op eenduidige wijze toegepast voor alle gepresenteerde perioden in deze geconsolideerde jaarrekening. De grondslagen van de financiële verslaggeving zijn door alle groepsentiteiten op eenduidige wijze toegepast. De jaarrekening wordt gepresenteerd in euro’s, de functionele valuta van de moedermaatschappij. Alle overzichten, tenzij anders vermeld, luiden in duizenden euro’s. De debet- en de creditzijde van de balans zijn opgebouwd volgens een methodiek waarbij de mate van liquiditeit van de individuele balansposten leidend is geweest voor de volgorde.
2.1 Toepassing van International Financial Reporting Standards (IFRS) Achmea Hypotheekbank past per 1 januari 2005 de International Financial Reporting Standards toe zoals aanvaard binnen de Europese Unie (EU). De jaarrekening 2008, met inbegrip van de vergelijkende cijfers voor 2007, is opgesteld in overeenstemming met IFRS inclusief de International Accounting Standards (IAS) en interpretaties die per 31 december 2008 van kracht waren en die zijn aanvaard door de EU. In een aantal gevallen is de huidige presentatie verschillend van die van het vorige boekjaar. Indien dit het geval is zijn de vergelijkende cijfers aangepast. Deze aanpassingen hebben geen effect op het eigen vermogen en de nettowinst. Achmea Hypotheekbank heeft ervoor gekozen om IFRS 8 ‘Operating Segments’ vervroegd te implementeren (1 januari 2008). Daarnaast is de lopende rente in de vergelijkende cijfers geherclassificeerd. In 2007 werd lopende rente verantwoord als onderdeel van de Overlopende activa en overige vorderingen en Overlopende passiva en overige schulden. Door de lopende rente te herclassificeren naar de specifieke balansposten, waar de lopende rente betrekking op heeft, is het inzicht in de ultimo stand per balanspost verbeterd. Het betreft een herclassificatie van EUR 39,6 miljoen in de Overlopende activa en overige vorderingen en EUR 202,2 miljoen in de Overlopende passiva en overige schulden.
Achmea Hypotheekbank N.V. | 2008 ACHMEA HYPOTHEEKBANK N.V. 2008
26
Enkele IFRS grondslagen en aanpassingen op bestaande IFRS grondslagen en interpretaties zijn nog niet gepubliceerd en verplicht gesteld door de International Accounting Standards Board (IASB) in 2008 of in voorgaande jaren en zijn niet toegepast voor het boekjaar dat eindigt op 31 december 2008. Een aantal van deze wijzigingen heeft geen gevolgen voor de nettowinst of het totale eigen vermogen van Achmea Hypotheekbank. Dit zijn IAS 1(presentatie van de jaarrekening), IAS 27/IFRS 1 (de geconsolideerde en de enkelvoudige jaarrekening, eerste toepassing van IFRS), IAS 32/IAS 1 (financiële instrumenten: presentatie/presentatie van de jaarrekening), IAS 39 (financiële instrumenten), IFRIC 12 (dienstverlening uit hoofde van concessieovereenkomsten), IFRIC 13 (klantenbinding programma’s), IFRIC 14/IAS 19 (de limiet op personeelsverplichtingen/minimale kapitaalbehoefte en de samenhang hier tussen), IFRIC 15 (overeenkomsten voor de bouw van vastgoed) en IFRIC 16 (hedges van buitenlandse deelnemingen). Voor een aantal aanpassingen heeft Achmea Hypotheekbank de gevolgen nog niet bepaald. Dit betreft IFRS 2 (op aandelen gebaseerde betalingen), IFRS 3/IAS 27 (bedrijfscombinaties/de geconsolideerde en de enkelvoudige jaarrekening) en IFRIC 17 (distributie van activa (niet zijnde kasmiddelen) naar aandeelhouders). Daarnaast is er sprake van een wijziging, waarbij na invoer resultaateffecten kunnen optreden. Het betreft IAS 23 (financieringskosten). De IASB heeft een aantal aanpassingen gemaakt op IAS 23. Onder bepaalde omstandigheden dienen financieringskosten te worden geactiveerd. Deze kosten mogen niet rechtstreeks ten laste van het resultaat worden verantwoord. De aangepaste standaard is effectief op 1 januari 2009. De standaard is nog niet bekrachtigd door de EU. De toepassing van deze standaard heeft een positief effect op de nettowinst in het jaar dat de financieringskosten ontstaan. Echter, in de jaren hierna worden de geactiveerde kosten ten laste van het resultaat verantwoord. Over de levensduur van het activum, waarvoor de financieringskosten zijn gemaakt, is het effect nihil. Ten slotte is IAS 39/IFRS 7 (financiële instrumenten: opname en waardering/informatieverschaffing) met terugwerkende kracht ingevoerd. Deze aanpassing staat toe om in bepaalde situaties niet-derivate financiële activa (behalve de activa die vanaf eerste opname zijn aangewezen om te worden gewaardeerd op reële waarde via winst-en-verliesrekening) te reclassificeren vanuit de categorie ‘reële waarde met waardeveranderingen in de winst-en-verliesrekening’. De aanpassing staat ook toe om beleggingen van de categorie ‘avaliable for sale’ te verplaatsen naar de categorie ‘loans and receivables’ (als de financiële activa niet zijn aangewezen als ‘beschikbaar voor verkoop’), indien de entiteit de intentie en de mogelijkheid heeft om de financiële activa aan te houden in de nabije toekomst. Deze aanpassing is van toepassing vanaf 1 juli 2008. De invoer van deze richtlijn heeft geen gevolgen voor de nettowinst of het totale eigen vermogen. Achmea Hypotheekbank heeft geen financiële activa geherclassificeerd als gevolg van deze aanpassingen.
2.2 Consolidatiegrondslagen Ondernemingen, waarover Achmea Hypotheekbank zeggenschap uitoefent, worden integraal geconsolideerd. Er is sprake van zeggenschap indien de vennootschap de mogelijkheid heeft om, direct of indirect, het financiële en operationele beleid van een entiteit te bepalen teneinde voordelen te verkrijgen uit de activiteiten van de entiteit. Bij de beoordeling of er sprake is van zeggenschap wordt rekening gehouden met potentiële stemrechten die op dat moment uitoefenbaar of converteerbaar zijn. In de geconsolideerde jaarrekening van Achmea Hypotheekbank zijn tevens de jaarrekeningen van de groepsmaatschappijen DMPL I B.V., DMPL II B.V., DMPL III B.V., DPML IV B.V., DMPL V B.V., DMPL VI B.V., SGML I B.V. en SGML II B.V. en Achmea Covered Bond Company B.V. opgenomen, alle met statutaire zetel te Amsterdam. Deze vennootschappen (uitgezonderd Achmea Covered Bond Company B.V.) zijn zogenoemde ‘special purpose vehicles’ (SPV’s) die zijn opgezet door Achmea Hypotheekbank voor de securitisatie van hypotheekleningen. Achmea Hypotheekbank beheert
27
en administreert de portefeuilles van DMPL I, II, III, IV, V, VI, SGML I en SGML II. Alle aandelen van de SPV’s worden gehouden door respectievelijk Stichting DMPL I Holding, Stichting DMPL II Holding, Stichting DMPL III Holding, Stichting DMPL IV Holding, Stichting DMPL V Holding, Stichting DMPL VI Holding, Stichting SGML I Holding respectievelijk Stichting SGML II Holding, alle met statutaire zetel te Amsterdam. Daarnaast heeft Achmea Hypotheekbank een covered bond financieringsprogramma. Achmea Hypotheekbank beheert en administreert de portefeuilles van Achmea Covered Bond Company B.V. De aandelen van Achmea Covered Bond Company B.V. worden gehouden door Stichting Holding Achmea Covered Bond Company met statutaire zetel te Amsterdam. Eliminatie van intragroepstransacties en -saldi Intragroepssaldi en eventuele niet-gerealiseerde winsten en verliezen op transacties binnen de Groep of baten en lasten uit dergelijke transacties worden bij de opstelling van de geconsolideerde jaarrekening geëlimineerd. Verbonden partijen Voor zover activiteiten en transacties betrekking hebben op groepsmaatschappijen worden deze specifiek vermeld in de toelichting. Alle transacties met groepsmaatschappijen zijn marktconform.
2.3 Gesegmenteerde informatie Achmea Hypotheekbank heeft ervoor gekozen om IFRS 8 ‘Operating Segments’ vervroegd te implementeren (1 januari 2008); IFRS 8 vervangt IAS 14. In tegenstelling tot IAS 14 past IFRS 8 segmentatie toe op basis van de aansturing van de bedrijfsonderdelen door de directie. De directie maakt in haar aansturing van Achmea Hypotheekbank geen onderscheid in bedrijfsonderdelen. In de interne rapporten die de directie hanteert om middelen aan de bedrijfsonderdelen toe te delen is Achmea Hypotheekbank als één segment geïdentificeerd.
2.4 Opname op en verwijdering van de balans Een actief wordt op de balans opgenomen als het waarschijnlijk is dat de aan het actief verbonden toekomstige economische voordelen naar Achmea Hypotheekbank zullen vloeien en de waarde van het actief betrouwbaar kan worden vastgesteld. Een verplichting wordt op de balans opgenomen, indien het waarschijnlijk is dat deze verplichting resulteert in een uitstroom van middelen en waarvan de waarde op betrouwbare wijze kan worden vastgesteld. Een financieel actief wordt van de balans verwijderd wanneer Achmea Hypotheekbank niet langer kan beschikken over de contractuele rechten waaruit het actief bestaat. Een financiële verplichting wordt van de balans verwijderd wanneer de verplichting ophoudt te bestaan. Financiële activa, die worden verkocht, worden niet langer opgenomen en uit verkoop voortvloeiende vorderingen op de koper worden opgenomen vanaf het moment waarop Achmea Hypotheekbank zich verplicht tot verkoop van de activa.
2.5 Gebruik van schattingen en veronderstellingen De opstelling van de jaarrekening in overeenstemming met IFRS vereist oordeelsvorming door het management. Het management maakt schattingen en veronderstellingen die van invloed zijn op de toepassing van grondslagen en de gerapporteerde waarde van activa en verplichtingen en omvang van baten en lasten. De schattingen en daarbij gemaakte veronderstellingen zijn gebaseerd op historische gegevens en diverse andere factoren die gezien de omstandigheden redelijk worden geacht. De uitkomsten van
Achmea Hypotheekbank N.V. | 2008 ACHMEA HYPOTHEEKBANK N.V. 2008
28
dit proces vormen de basis voor het oordeel over de boekwaarde van activa en verplichtingen voor zover de boekwaarde niet aan andere bronnen kan worden ontleend. De werkelijke uitkomsten kunnen van deze schattingen afwijken.
De schattingen en onderliggende veronderstellingen worden doorlopend beoordeeld. De effecten van de herziening van schattingen worden opgenomen in het boekjaar waarin de herziening plaatsvindt. Indien de herziening tevens van invloed is op toekomstige boekjaren, dan wordt het effect tevens in toekomstige boekjaren meegenomen. Veronderstellingen van het management bij de toepassing van IFRS met een significant effect op de financiële resultaten van het huidige en toekomstige boekjaar worden toegelicht.
2.6 Saldering van financiële instrumenten Financiële activa en verplichtingen worden gesaldeerd in de balans opgenomen wanneer Achmea Hypotheekbank: • een juridisch afdwingbaar recht heeft tot verrekening van het actief en de verplichting, en • het stellige voornemen heeft het nettosaldo c.q. het actief en de verplichting gelijktijdig af te wikkelen.
2.7 Vreemde valuta Activa en verplichtingen die in vreemde valuta luiden, worden in euro’s omgerekend tegen de wisselkoers op balansdatum. De hieruit voortvloeiende valutakoersresultaten worden in de winst-en-verliesrekening opgenomen. De uitzondering op deze algemene regel betreft niet-vastrentende effecten gerubriceerd als ‘beschikbaar voor verkoop’. De niet-gerealiseerde resultaten worden verwerkt in het groepsvermogen. Baten en lasten die voortvloeien uit transacties in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koers op de transactiedatum.
2.8 Financiële activa Achmea Hypotheekbank heeft haar financiële activa in de volgende categorieën ingedeeld: ‘leningen en vorderingen’, ‘financiële activa tegen reële waarde met waardeveranderingen in de winst-en-verliesrekening’ en ‘voor verkoop beschikbare financiële activa’. (a) Leningen en vorderingen Leningen en vorderingen (‘loans and receivables’) zijn financiële instrumenten, niet zijnde derivaten, met vaste of bepaalbare betalingen die niet op een actieve markt zijn genoteerd. Deze vorderingen ontstaan wanneer Achmea Hypotheekbank rechtstreeks geld verstrekt of diensten verleent aan een debiteur zonder het oogmerk van verhandeling van deze vordering. De Kredieten aan de private sector die bij Achmea Hypotheekbank onder deze post vallen, bestaan geheel uit leningen verstrekt onder verkrijging van hypothecaire zekerheid. Deze kredieten worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieverentemethode. De in 2006 overgenomen portefeuille van Interpolis BTL Hypotheken B.V. wordt tegen reële waarde gewaardeerd. (b) Financiële vaste activa tegen reële waarde met waardeveranderingen in de winst-en-verliesrekening Deze categorie heeft twee subcategorieën, te weten ‘voor handelsdoeleinden aangehouden financiële activa’ (‘held for trading’) en financiële activa die door het management initieel zijn aangewezen als ‘gewaardeerd tegen reële waarde met waardeveranderingen in de winst-en-verliesrekening’ (‘designated’). Een financieel actief wordt in de eerste categorie ingedeeld als het hoofdzakelijk is verworven om op korte termijn te worden verkocht en in de tweede categorie indien het financieel actief als zodanig door het management initieel is aangewezen. Derivaten worden gerubriceerd als aangehouden voor handelsdoeleinden,
29
tenzij ze zijn opgenomen in de hedge relatie. Derivaten met een negatieve waarde worden aangemerkt als een financiële verplichting en afzonderlijk gepresenteerd op de balans. (c) Voor verkoop beschikbaar (‘available for sale’) Voor verkoop beschikbare financiële vaste activa zijn beleggingen die zijn verworven om voor onbepaalde tijd te worden aangehouden en die vanwege liquiditeitsbehoeften, bewegingen van de rente, wisselkoersen of aandelenkoersen kunnen worden verkocht. Aankopen en verkopen van financiële activa tegen reële waarde met waardeveranderingen in de winst-en-verliesrekening (b) en voor verkoop beschikbare financiële activa (c) worden opgenomen op de transactiedatum (de datum waarop Achmea Hypotheekbank zich verplicht tot aankoop of verkoop van het actief). Kredieten worden opgenomen wanneer geldmiddelen worden verstrekt aan de kredietnemers. Na de eerste opname worden voor verkoop beschikbare financiële activa (c) en financiële activa tegen reële waarde met waardeveranderingen in de winst-en-verliesrekening (b) gewaardeerd tegen reële waarde. Reëlewaardeveranderingen van de financiële activa tegen reële waarde met waardeveranderingen in de winst-en-verliesrekening worden opgenomen in de winsten-verliesrekening in de periode waarin deze veranderingen zich voordoen. Reëlewaardeveranderingen van de ‘voor verkoop beschikbare activa’ worden direct in het eigen vermogen verwerkt, totdat het financiële actief niet langer wordt opgenomen of dit actief een bijzondere waardevermindering heeft ondergaan. Op dat moment wordt de cumulatieve waardeverandering vanuit het eigen vermogen overgeboekt naar de winst-en-verliesrekening. De rente, berekend met gebruikmaking van de effectieve-rentemethode, wordt direct opgenomen in de winst-en-verliesrekening. Dividend op voor verkoop beschikbare eigen vermogensinstrumenten wordt in de winst-en-verliesrekening verwerkt vanaf het moment dat de entiteit recht op uitkering van het dividend heeft verkregen. De reële waarde van op de actieve markt genoteerde instrumenten wordt gebaseerd op de actuele biedprijs. Als er geen markt voor een financieel actief is (en bij niet-genoteerde effecten), bepaalt Achmea Hypotheekbank de reële waarde met behulp van een marktconforme waarderingsmethode. Hieronder vallen het gebruik van recente op zakelijke, objectieve wijze tot stand gekomen transacties tussen terzake goed geïnformeerde, tot een transactie bereid zijnde partijen, de actuele reële waarde van een ander instrument dat nagenoeg gelijk is, contante waardemethoden, optiewaarderingsmodellen en andere waarderingstechnieken die door marktpartijen worden gebruikt. Financiële activa worden niet langer op de balans opgenomen wanneer het recht op ontvangst van de kasstromen uit de financiële activa is vervallen of wanneer Achmea Hypotheekbank de risico’s en voordelen als rechthebbende heeft overgedragen.
2.9 Bijzondere waardeverminderingen van financiële activa gewaardeerd op geamortiseerde waarde Algemeen Achmea Hypotheekbank maakt onderscheid tussen enerzijds specifieke waardeverminderingen en anderzijds een waardevermindering uit hoofde van ‘Incurred but not reported’ (IBNR). Onder IFRS is de verwerking van een waardevermindering noodzakelijk, indien het niet waarschijnlijk is dat Achmea Hypotheekbank in staat zal zijn om de hoofdsom en de interest conform de leningsovereenkomst te innen. De waardevermindering wordt per post bepaald voor leningen die individueel significant zijn. Dit wordt aangeduid als de specifieke waardevermindering.
Achmea Hypotheekbank N.V. | 2008 ACHMEA HYPOTHEEKBANK N.V. 2008
30
Specifieke waardevermindering Achmea Hypotheekbank beoordeelt periodiek of er aanwijzingen zijn voor een bijzondere waardevermindering van een financieel actief of groep van financiële activa. Een financieel actief ondergaat een bijzondere waardevermindering en wordt als zodanig behandeld als er objectieve indicaties zijn voor een waardevermindering van het actief. Dit is het geval als: •
een gebeurtenis zich heeft voorgedaan na de eerste opname van het actief (‘loss event’);
•
deze gebeurtenis gevolgen heeft voor de geschatte toekomstige kasstromen van het financieel actief;
• deze kasstromen betrouwbaar kunnen worden geschat. Indien er objectieve aanwijzingen bestaan dat activa gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs een bijzondere waardevermindering hebben ondergaan, wordt het verlies bepaald als het verschil tussen de boekwaarde van de activa en de contante waarde van de geschatte toekomstige kasstromen (exclusief toekomstige kredietverliezen die niet zijn gemaakt), verdisconteerd tegen de oorspronkelijk effectieve rentevoet van het financieel actief. Als het actief een variabele rente heeft, is de disconteringsvoet voor het bepalen van een bijzondere waardevermindering de volgens het contract bepaalde actuele effectieve rente. De bijzondere waardevermindering wordt verwerkt in de winst-en-verliesrekening. In de omvang van de waardevermindering wordt rekening gehouden met het feit dat de achterstallige betalingen op posten die in bijzonder beheer worden genomen, uiteindelijk geheel of gedeeltelijk alsnog worden voldaan. Deze herstelratio wordt aangepast naar aanleiding van de ontwikkelingen in de markt. ‘Incurred but not reported’ Onder IFRS moet daarnaast ook rekening worden gehouden met verliezen die het gevolg zijn van gebeurtenissen die zich voor balansdatum hebben voorgedaan, maar die zich nog niet hebben geopenbaard aan Achmea Hypotheekbank. Dit wordt aangeduid met ‘Incurred but not reported’ (IBNR). Op basis van de gemiddelde instroom in de bijzonder beheer portefeuille afgezet tegen ervaringscijfers wordt de op te nemen generieke waardevermindering uit hoofde van IBNR bepaald. Historische verliesgegevens worden aangepast op basis van actuele waarneembare gegevens teneinde rekening te houden met de invloed van actuele omstandigheden die niet van toepassing waren in de periode waarop de historische verliesgegevens zijn gebaseerd, en om de invloed van de omstandigheden in de historische periode die momenteel niet bestaan, te elimineren. Administratieve verwerking oninbare kredieten Wanneer een krediet (deels) oninbaar blijkt te zijn, wordt het afgeschreven ten laste van de hiermee verband houdende bijzondere waardeverminderingen. Bedragen die daarna alsnog worden geïnd, worden ten gunste van de winst-en-verliesrekening gebracht.
2.10 Afgeleide financiële instrumenten en hedge accounting (‘delta fair value hedge accounting’) Afgeleide financiële instrumenten of derivaten zijn financiële instrumenten belichaamd in contracten waarvan de waarde afhankelijk is van één of meer onderliggende activa, referentieprijzen of indices. Derivaten zijn overeenkomsten tot uitwisseling van toekomstige kasstromen waarbij tijdstip en omvang afhankelijk kunnen zijn van de ontwikkeling van marktprijzen van bepaalde onderliggende activa, referentieprijzen of indices. Voorbeelden van derivaten zijn valutatermijncontracten, opties, renteswaps, futures en forward rate agreements. Achmea Hypotheekbank sluit transacties in derivaten af ter afdekking van de eigen rente- en valutarisico’s. De financiële instrumenten worden geclassificeerd als ‘held for trading’ en gewaardeerd op reële waarde. De eerste opname van derivaten geschiedt op de datum waarop een derivatencontract wordt aangegaan tegen de reële waarde. De reële waarden worden ontleend aan op actieve markten genoteerde marktprijzen met inbegrip van recente markttransacties,
31
of voor zover van toepassing, bepaald met gebruik van waarderingsmethoden, waaronder contante-waardemodellen. Derivaten worden als actief opgenomen wanneer hun reële waarde positief is en als verplichting wanneer hun reële waarde negatief is. Bij eerste opname van een derivaat is de transactieprijs de beste indicatie van de reële waarde, tenzij de reële waarde van dat instrument wordt onderbouwd met andere gegevens van waarneembare actuele markttransacties in hetzelfde instrument of gebaseerd op een waarderingsmethode waarbij uitsluitend gebruik wordt gemaakt van waarneembare markten. Achmea Hypotheekbank heeft de meerderheid van de derivaten aangewezen als afdekking van de reële waarde van (delen van) de hypotheekportefeuille met betrekking tot het hierin begrepen renterisico. Bij aanvang van de transactie documenteert Achmea Hypotheekbank de relatie tussen de afdekkingsinstrumenten en afgedekte posten of posities, alsmede de risicobeheerdoelstelling en strategie voor toepassen van ‘ delta fair value hedge accounting’. Tevens legt Achmea Hypotheekbank zowel bij het aangaan als gedurende de looptijd van de afdekkingsrelatie formeel vast of de bij afdekkingstransacties gebruikte derivaten effectief zijn bij het compenseren van reëlewaardeveranderingen van afgedekte posten. Een afdekkingsrelatie is effectief als de deelsom van de delta van het derivaat (teller = reëlewaardeverandering van het derivaat op basis van de effectieve rente tussen meetmomenten) door de delta van het daaraan gerelateerde deel van de hypotheekportefeuille (noemer = reëlewaardeverandering van gerelateerde hypotheken op basis van de effectieve rente tussen meetmomenten) vooraf ligt tussen de 95% en de 105% en achteraf tussen de 80% en 125%. Om de effectiviteit vast te stellen voert Achmea Hypotheekbank prospectieve en retrospectieve testen uit. (A) Achmea Hypotheekbank bepaalt periodiek de reëlewaardeverandering (‘fair value’) van het afgedekte deel van de portefeuille van hypotheekleningen die is toe te rekenen aan het afgedekte risico, op basis van de verwachte renteherzieningsdatum. Onder de voorwaarde dat Achmea Hypotheekbank met de door haar gebruikte methode voor het bepalen van de effectiviteit vaststelt dat de afdekking effectief is geweest, neemt Achmea Hypotheekbank de reëlewaardeverandering van het afgedekte deel van de portefeuille van hypotheekleningen op als bate of last in de winst-en-verliesrekening en als onderdeel in de balanspost Kredieten aan de private sector. (B) Achmea Hypotheekbank bepaalt de reëlewaardeverandering (‘fair value’) van de derivaten en verwerkt deze als bate of last in de winst-en-verliesrekening. De reële waarde van de derivaten wordt op de balans opgenomen als een actief of verplichting. Indien er sprake is van ineffectiviteit, dan komt deze tot uitdrukking in de winst-en-verliesrekening als het verschil tussen de reëlewaardeverandering van de afgedekte positie en de reëlewaardeverandering van het afdekkingsinstrument. Kort samengevat wordt het effect van zoals onder (A) en (B) gesteld, aangeduid met de term ‘delta fair value hedge accounting’. De reëlewaardemutaties in de derivaten (hedge instrument) worden gecompenseerd door de reëlewaardemutaties met betrekking tot het renterisico van de aan de derivaten toegewezen delen van de hypotheekportefeuille. Volgens haar afdekkingsbeleid beëindigt Achmea Hypotheekbank de afdekkingsrelaties aan het einde van elke maand en definieert ze vervolgens de nieuwe afdekkingsrelaties voor hedge-accounting-doeleinden voor de volgende maand. Voor de beëindigde afdekkingsrelaties start Achmea Hypotheekbank met de amortisatie naar de winst-en-verliesrekening van het toepasselijke deel van de Kredieten aan de private sector. Dit actief wordt geamortiseerd, op basis van de effectieverentemethode, over de resterende looptijd van de afgedekte instrumenten.
2.11 Geldmiddelen, kasequivalenten en Bankiers Geldmiddelen en kasequivalenten bestaan uit bank- en kassaldi en direct opeisbare tegoeden. Rekening-courantkredieten die
Achmea Hypotheekbank N.V. | 2008 ACHMEA HYPOTHEEKBANK N.V. 2008
32
onmiddellijk opeisbaar zijn en die een integraal deel van het middelenbeheer van Achmea Hypotheekbank vormen, maken in het kasstroomoverzicht deel uit van Geldmiddelen en kasequivalenten.
2.12 Immateriële activa Kosten die direct verband houden met identificeerbare en unieke softwareproducten waarover Achmea Hypotheekbank de beschikkingsmacht heeft en waarmee waarschijnlijk in de toekomst economische voordelen zullen worden gegenereerd die hoger zijn dan deze kosten, worden geactiveerd als immateriële activa. De directe kosten omvatten de aan softwareontwikkelingen direct toerekenbare personeelskosten. Alle overige kosten in verband met de ontwikkeling of het onderhoud van software worden als last opgenomen in de periode waarin deze worden gemaakt. Op de geactiveerde ontwikkelingskosten voor software wordt lineair afgeschreven gedurende de economische levensduur, met een maximum van vijf jaar. Periodiek wordt getoetst op eventuele bijzondere waardeverminderingen.
2.13 Materiële vaste activa Materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen kostprijs verminderd met cumulatieve afschrijvingen en cumulatieve bijzondere waardeverminderingen. Andere uitgaven aan materiële vaste activa worden slechts geactiveerd indien deze leiden tot toekomstige voordelen. Alle overige uitgaven worden als last in de winst-en-verliesrekening opgenomen wanneer zij worden gemaakt. De afschrijvingsmethode en gebruiksduur van materiële vaste activa worden periodiek beoordeeld en gewijzigd als de omstandigheden of verwachtingen aanzienlijk zijn gewijzigd. Afschrijvingen worden lineair bepaald en ten laste van de winst-enverliesrekening gebracht gedurende de geschatte gebruiksduur van de bedrijfsmiddelen. De geschatte gebruiksduur is: •
3 - 6 jaar voor materiële vaste activa uitgezonderd inventaris;
• 5 - 10 jaar voor inventaris.
2.14 Rentedragende leningen Rentedragende leningen worden opgenomen onder Bankiers, Toevertrouwde middelen en Schuldbewijzen. Rentedragende leningen worden bij eerste opname gewaardeerd tegen reële waarde verminderd met de hieraan toe te rekenen transactiekosten. Na de eerste opname worden rentedragende leningen gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, waarbij een verschil tussen de kostprijs en het aflossingsbedrag op basis van de effectieve-rentemethode in de winst-en-verliesrekening wordt opgenomen gedurende de looptijd van de leningen (‘loans and receivables’).
2.15 Personeelsbeloningen Alle personeelsleden zijn in dienst van Achmea Personeel B.V., een werkmaatschappij van Achmea Holding N.V. De met de activiteiten van de vennootschap verband houdende personeelskosten en overige bedrijfskosten worden doorbelast aan de werkmaatschappijen van Achmea Holding N.V. De pensioenverplichtingen, als onderdeel van deze personeelskosten, zijn hierdoor eveneens ondergebracht bij Achmea Personeel B.V. Achmea Personeel B.V. heeft de verplichtingen verzekerd bij Achmea Pensioen- en Levensverzekeringen N.V. Toerekening van daarmee samenhangende pensioenlasten aan onderdelen van de Achmea Groep vindt plaats op basis van het pensioengevend salaris van de actieve medewerkers. De pensioenverplichtingen worden door Achmea Personeel B.V. berekend op basis van de ´projected unit-credit´-methode (op basis van geïndexeerd middelloon). Volgens deze methode worden de toegekende pensioenaanspraken per dienstjaar als afzonderlijke elementen (jaarlagen) van de uiteindelijke verplichting uit
33
hoofde van de pensioentoezeggingen beschouwd en gewaardeerd. De toerekening aan de individuele boekjaren vindt plaats op basis van de per doorlopen dienstjaar toegekende, dan wel toe te kennen pensioenaanspraken. De voorziening wordt bepaald op basis van het aantal actieve dienstjaren tot aan de balansdatum, het geraamde salarisniveau op het moment van de verwachte pensioneringsdatum en de marktrente op de door de ondernemingen uitgegeven obligaties van hoge kwaliteit. Deze verplichtingen worden verminderd met eventuele activa met betrekking tot de regeling.
2.16 Belastingen De belastingen over het resultaat bestaan uit actuele en uitgestelde belastingen. Belastingen worden in de winst-en-verliesrekening opgenomen, met dien verstande dat de belasting over rechtstreekse vermogensmutaties in het eigen vermogen wordt verwerkt. De actuele winstbelasting bestaat uit de naar verwachting over de belastbare jaarwinst verschuldigde belasting, gebruikmakend van de vastgestelde huidige en toekomstige belastingtarieven en eventuele correcties op verschuldigde belasting over voorgaande jaren. Voor tijdelijke verschillen tussen de commerciële en fiscale boekwaarde van activa en verplichtingen worden uitgestelde belastingvorderingen en/of -verplichtingen opgenomen. De uitgestelde belastingvorderingen en/of -verplichtingen zijn gebaseerd op de verwachte wijze waarop de boekwaarde van de activa en verplichtingen in de toekomst gerealiseerd of afgewikkeld gaan worden, op basis van de vastgestelde tarieven of tarieven waartoe materieel reeds op balansdatum is besloten. Er wordt uitsluitend een uitgestelde belastingvordering opgenomen voor zover het waarschijnlijk is dat er in de toekomst belastbare winsten beschikbaar zullen zijn die voor de realisatie van de actiefpost kunnen worden aangewend. Het bedrag van de uitgestelde belastingvorderingen wordt verlaagd voor zover het niet langer waarschijnlijk is dat het daarmee samenhangende belastingvoordeel zal worden gerealiseerd. De belangrijkste tijdelijke verschillen bij Achmea Hypotheekbank tussen de commerciële en fiscale waardering betreffen reële waarde c.q. geamortiseerde kostenwaardering op Derivaten, Kredieten aan de private sector, Rentedragende waardepapieren, Schuldbewijzen en Toevertrouwde middelen.
2.17 Rentebaten en rentelasten Voor alle instrumenten die worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs worden de rentebaten en rentelasten in de winst-en-verliesrekening opgenomen op basis van de effectieve-rentemethode. De effectieve-rentemethode is een methode voor de berekening van de geamortiseerde kostprijs van een financieel actief of een financiële verplichting en voor de toerekening van de rentebaten en rentelasten aan de desbetreffende periode. De effectieve rente is exact de disconteringsvoet waarmee de geschatte toekomstige uitgaven of ontvangsten gedurende de verwachte looptijd van het financiële instrument, of, indien van toepassing, een kortere periode, contant worden gemaakt tot de boekwaarde van het financiële actief of de financiële verplichting. In het kader van de berekening van de effectieve rente maakt Achmea Hypotheekbank een schatting van de kasstromen. Hierbij houdt ze rekening met alle contractuele voorwaarden van het financiële instrument (bijvoorbeeld opties tot vervroegde aflossing), maar niet met toekomstige kredietverliezen. Bij de berekening van de geamortiseerde kostprijs wordt rekening gehouden met alle betaalde of ontvangen vergoedingen en voorwaarden tussen contractpartijen die een integraal onderdeel zijn van de effectieve rente, transactiekosten en alle overige agio’s en disagio’s. Als onderdeel van de rentebaten en rentelasten wordt ook de amortisatie van de reëlewaardemutatie van de fair value hedge gerekend.
Achmea Hypotheekbank N.V. | 2008 ACHMEA HYPOTHEEKBANK N.V. 2008
34
2.18 Ontvangen / Betaalde provisie en beheervergoeding De provisie die door Achmea Hypotheekbank wordt vergoed aan de Divisie Directe Distributie en de Divisie Intermediaire Distributie wordt, voor zover het verkoopgerelateerde provisie betreft over de hypotheekproductie met een rentetypische looptijd van langer dan een jaar, geactiveerd en afgeschreven over de geschatte resterende looptijd van de betreffende hypotheken. Alle transacties met de Divisie Directe Distributie en de Divisie Intermediaire Distributie zijn marktconform.
3. Financieel risicobeheer Achmea Hypotheekbank beheert in het kader van de normale bedrijfsuitoefening krediet-, rente-, liquiditeit- en valutarisico’s. Derivaten worden primair gebruikt om het risico van rente- en valutabewegingen af te dekken.
3.1 Strategie voor gebruik van financiële instrumenten De aard van de activiteiten van Achmea Hypotheekbank is zodanig dat veelvuldig gebruik wordt gemaakt van financiële instrumenten met inbegrip van derivaten. Achmea Hypotheekbank stelt zich in hoofdzaak ten doel om via het hypotheekbedrijf een rentemarge te realiseren. Aangezien Achmea Hypotheekbank niet of nauwelijks voor eigen rekening handelt op de financiële markten, bestaat het marktrisico van Achmea Hypotheekbank voornamelijk uit renterisico voortvloeiend uit bancaire activiteiten. De valuta- en koersrisico’s zijn gering als gevolg van de afdekking van posities. De afdeling Treasury is verantwoordelijk voor het dagelijkse beheer van rente-, liquiditeits- en valutarisico’s. De ingenomen posities zijn gebonden aan limieten en staan onder toezicht van de afdeling Risk Management. Periodiek worden in de ALCO van de bank het renterisico en het liquiditeitsrisico besproken en indien nodig wordt er bijgestuurd. Reëlewaardeafdekkingen Achmea Hypotheekbank dekt het renterisico voortvloeiend uit het hypotheekbedrijf af door rentederivaten te gebruiken. De reële waarde van deze derivaten bedroeg per 31 december 2008 EUR 361 miljoen negatief (2007: EUR 61 miljoen positief). De waardeverandering van deze derivaten wordt door het toepassen van hedge accounting gedeeltelijk gemitigeerd door de tegengestelde waardeverandering van de hypotheken die in de hedgerelatie zijn opgenomen.
3.2 Kredietrisico Onder het kredietrisico van Achmea Hypotheekbank wordt verstaan het huidige of toekomstige risico op het resultaat of eigen vermogen ten gevolge van het niet voldoen aan zijn verplichtingen van een contractuele tegenpartij. Kredietrisico ontstaat wanneer een overeenkomst (contract) wordt gesloten tussen kredietgever en kredietnemer, het (eventuele) onderpand de lening niet geheel dekt en er geen garantie (zoals bij NHG) tegenover de lening staat. De doelstelling bij het beheersen van het kredietrisico van Achmea Hypotheekbank is om het kredietrisico op een zodanig niveau te handhaven dat een voor de bank verantwoorde risico/rendement verhouding ontstaat. Hypotheekleningen Het kredietrisico van Achmea Hypotheekbank wordt beheerd door stringente toepassing van kredietacceptatievoorwaarden, vastgesteld door de directie. De kredietportefeuille van Achmea Hypotheekbank bestaat uit woonhuisfinancieringen voor de Nederlandse markt. De aan de hypotheek gekoppelde zekerheden betreffen woonhuizen. Daarnaast worden aanvullend nog verpandingen van spaar- en beleggingsrekeningen en levensverzekeringen als zekerheid gekoppeld aan de hypotheek. De executiewaarden van de verpande woonhuizen worden periodiek geïndexeerd op basis van NVM-gegevens.
35
Kredieten boven een vastgestelde limiet worden behandeld door de afdeling Kredietanalyse. Ook mogelijke afwijkingen in de aan kredietnemers te stellen standaardvoorwaarden behoeven de goedkeuring van de afdeling Kredietanalyse. Voor de bewaking van betalingsachterstanden van rente en aflossingen zijn stringente procedures opgesteld. Indien een kredietnemer betalingsachterstand heeft van meer dan drie maanden wordt het dossier overgedragen aan de afdeling Bijzonder Beheer. Deze afdeling zet de incasso voort. Gedurende het jaar zijn de acceptatievoorwaarden aangescherpt. Onderstaande tabel geeft de boekwaarde weer van de Kredieten aan de private sector verdeeld over diverse achterstandscategorieën. Kredieten aan de private sector verdeeld over diverse achterstandscategorieën in duizenden euro’s
Per 31 december 2008 Categorie Geen achterstand
Boekwaarde
Achterstand
14.522.057
-
0 < 3 maanden achterstand
98.940
615
> 3 maanden achterstand
48.152
935
14.669.149
1.550
Totaal
Per 31 december 2007 Categorie Geen achterstand 0 < 3 maanden achterstand > 3 maanden achterstand Totaal
Boekwaarde
Achterstand
13.450.976
-
84.182
540
59.688
1.368
13.594.846
1.908
De kolom achterstand betreft de bedragen aan nog te ontvangen aflossingen en rente, die debiteuren reeds hadden moeten voldoen. De achterstanden zijn een indicator van het kredietrisico dat gelopen wordt over de hypotheekportefeuille. De waarde van het onderpand van alle posten met een achterstand is per 31 december 2008 EUR 194 miljoen (2007: EUR 163 miljoen) en is daarmee EUR 47 miljoen hoger dan de boekwaarde van de kredieten die in achterstand zijn of waarop een waardevermindering heeft plaatsgevonden. De bijzondere waardeverminderingen van vorderingen zijn toegelicht in de paragraaf ‘Kredieten aan de private sector’. Het verloop van de bijzondere waardeverminderingen met betrekking tot deze vorderingen wordt beschreven in paragraaf 9. Kredieten aan de private sector. Tegenpartijrisico Tegenpartij risico is het risico op verliezen als gevolg van het niet of niet volledig betalen van verplichtingen aan Achmea Bank door professionele tegenpartijen. Het betreft met name posities volgend uit derivaten, obligaties in beleggingsportefeuille, financieringen aan groepsmaatschappijen en kortlopende uitzettingen. Om het kredietrisico te beheersen hanteert Achmea Hypotheekbank stringente limieten voor netto ongedekte posities. Bovendien maakt Achmea Hypotheekbank gebruik van door de directie goedgekeurde limieten per contractpartij, zowel voor wat betreft omvang als looptijd. Voor het bepalen van deze limieten maakt Achmea Hypotheekbank gebruik van externe ratingbureaus. Achmea Hypotheekbank hanteert de langetermijnrating voor het vaststellen van de limieten inzake het risico op professionele tegenpartijen.
Achmea Hypotheekbank N.V. | 2008 ACHMEA HYPOTHEEKBANK N.V. 2008
36
Gedurende 2008 zijn er geen waardeverminderingen geweest als gevolg van tegenpartijrisico. Gevoeligheidsanalyse kredietwaardigheid De reële waarde van financiële vaste activa, die zijn gewaardeerd tegen reële waarde met waardeveranderingen in de winst-en-verliesrekening, bevatten een opslag voor de kredietwaardigheid van onze tegenpartijen. Conform de waarderingsgrondslagen geeft onderstaande tabel de impact op het resultaat weer, indien de kredietwaardigheid van onze hypotheekgevers zou veranderen. Gevoeligheidsanalyse
In duizenden euro’s
2008
2007
Verhoging met 10 bps
-1.569
-1.646
Verhoging met 20 bps
-3.126
-3.280
Verhoging met 30 bps
-4.671
-4.903
Verhoging met 40 bps
-6.208
-6.514
Verhoging met 50 bps
- 7.732
-8.114
De totale opslag voor de kredietwaardigheid van onze tegenpartijen bedraagt EUR 15,6 miljoen (2007: EUR 15,6 miljoen).
3.3 Renterisico en valutarisico Renterisico is het huidig of toekomstig risico op het resultaat of de reële waarde van het eigen vermogen ten gevolge van veranderingen in de marktrente. Veranderingen in de balans en management interventies worden hierbij niet meegenomen. Renterisico wordt beheerst vanuit een drietal invalshoeken: 1. Gevolgen van een renteverandering op de rentebaten van de portefeuille; 2. Gevolgen van een renteverandering op de reële waarde van het eigen vermogen; 3. Stress tests. 1. Gevolgen van een renteverandering op de rentebaten van de portefeuille De bank gebruikt hiervoor als maatstaf ‘Income at Risk’. Income at Risk meet de gevoeligheid van de rentebaten, indien de onderliggende interestpercentages met 1 basispunt worden verhoogd met een tijdshorizon van 1 jaar. In duizenden euro’s
2008
Income at Risk
-21
2007 -49
Uit bovenstaande tabel blijkt dat het resultaat met EUR 21.000 daalt, indien de rente over de gehele curve stijgt met 1 basispunt. 2. Gevolgen van een renteverandering op de reële waarde van het eigen vermogen Voor de impact op de reële waarde van het eigen vermogen wordt de marktwaarde van alle financiële instrumenten als uitgangspunt gehanteerd. Deze impact is niet direct zichtbaar in het resultaat of op de balans, omdat vele instrumenten volgens geamortiseerde kostprijs worden verantwoord. Er worden verschillende methodieken gebruikt om de impact op het eigen vermogen te monitoren:
37
•
De delta meet de gevoeligheid van de marktwaarde voor een parallelle verhoging van de rente met 1 basispunt;
+ rentecurve
•
= gebruikte rentecurve bij delta
parallelle verschuiving
Het rotatierisico meet de gevoeligheid van de marktwaarde voor een eenheidsrotatie (versteiling of vervlakking) van de yieldcurve (verschil in beweging tussen de korte en lange rente);
geroteerde verschuiving
+
=
rentecurve
•
gebruikte rentecurve rotatie
Value at Risk geeft het maximale verlies aan marktwaarde, dat met een waarschijnlijkheid van 99% over een horizon van 1 jaar, niet overschreden zal worden. Dit is gebaseerd op historische simulatie, waarin 5 jaar rentehistorie is meegenomen.
In duizenden euro’s
2008
Delta
-36
2007 -132
Uit bovenstaande tabel blijkt dat de reële waarde van het eigen vermogen met EUR 36,000 daalt, indien de rente over de gehele curve stijgt met 1 basispunt. In duizenden euro’s
2008
Rotatierisico
228
2007 -34
In het rotatiescenario wordt een niet-lineaire verschuiving van de rentecurve verondersteld. Een positieve waarde van het rotatierisico geeft aan dat de marktwaarde van de portefeuille groter wordt, wanneer de rentecurve steiler wordt. De gehanteerde versteiling is gebaseerd op een versteiling van 0,2 basispunten/jaar voor de looptijden tot 10 jaar, een versteiling van 0,1 basispunten/jaar voor de looptijden van 10-20 jaar en een versteiling van 0,05 basispunten/jaar voor de looptijden groter dan 20 jaar. De omvang van het rotatie risico is geschaald naar de gebruikte rentestijging in de delta. In duizenden euro’s
2008
Value at Risk
18.687
2007 20.945
Hieruit blijkt dat het verlies aan marktwaarde met een zekerheid van 99% niet boven EUR 18.7 miljoen uitstijgt. Achmea Hypotheekbank hanteert voor de VaR een limiet van EUR 53 miljoen.
Achmea Hypotheekbank N.V. | 2008 ACHMEA HYPOTHEEKBANK N.V. 2008
38
3. Stress tests Ook wordt de impact van een stress test op de marktwaarde bepaald. Bij een stress test wordt het effect van een uitzonderlijke, maar voor de bank relevante gebeurtenis bepaald. Deze stress test gaat uit van een plotselinge parallelle verschuiving van de rentecurve met 100 basispunten (in beide richtingen). In tegenstelling tot de delta, die alleen een gevoeligheid voor een kleine renteverandering meet, wordt in deze stress test de marktwaarde van de gehele portefeuille herberekend onder de nieuwe condities. Op deze wijze worden ook tweede en hogere orde effecten (optionaliteit en convexiteit) meegenomen. Stresstest
In duizenden euro’s
2008
2007
Renteverandering min 100 basispunten
3.999
11.095
Renteverandering plus 100 basispunten
-6.938
-17.066
Vreemde valuta overzicht Afgezien van frictieposities staat het beleid van Achmea Hypotheekbank geen valutarisico of rente risico in vreemde valuta toe. Periodiek trekt Achmea Hypotheekbank financiering in vreemde valuta aan. Door middel van valutatermijn contracten wordt deze financiering omgezet naar euro. In onderstaande tabel wordt een overzicht gegeven van kasstromen van deze financiering in vreemde valuta en het non-euro gedeelte van de kasstroom van het bijbehorende valutatermijn contract. In duizenden euro’s
2008
2007
Onderliggende
Onderliggende
waarde
waarde
Totale
hedging
Netto
Totale
hedging
Netto
exposure
instruments
exposure
exposure
instruments
exposure
-
Activa Amerikaanse dollar
4.296
4.296
Zwitserse frank
174.731
174.731
157.100
157.100
174.731
174.731
161.396
161.396
Verplichtingen
Amerikaanse dollar
-
4.284
4.284
Zwitserse frank
174.731
174.731
157.109
157.109
174.731
-
174.731
161.393
-
161.393
Netto Amerikaanse dollar
-
-12
-
4.284
4.296
Zwitserse frank
174.731
174.731
-
157.109
157.100
174.731
174.731
-
161.393
161.396
-3
-
9
39
De volgende valutakoersen zijn gehanteerd:
Slotkoers
Gemiddelde koers
2008
2007
2008
2007
Amerikaanse dollar
1,4000
1,4735
1,4368
1,3961
Zwitserse frank
1,4880
1,6550
1,5715
1,6308
3.4 Liquiditeitsrisico Liquiditeitsrisico is het risico niet te kunnen voldoen aan de korte termijn financiële verplichtingen of alleen tegen onacceptabel hoge kosten. Hiertoe rekent Achmea Hypotheekbank zowel het risico dat activa niet op basis van de juiste looptijden en rentevoeten gefinancierd kunnen worden, alsook het risico dat activa niet tegen een redelijke prijs of binnen een redelijk tijdsbestek te gelde kunnen worden gemaakt. Er wordt dagelijks een beroep gedaan op de beschikbare geldmiddelen van Achmea Hypotheekbank in verband met vrijvallende gelden, door klanten opgenomen leningen, rentebetalingen, etc. De ervaring wijst uit dat met een hoge mate van zekerheid kan worden voorspeld dat een minimumniveau aan vrijkomende gelden wordt herbelegd. De directie stelt limieten vast voor het minimum aan vrijvallende geldmiddelen die aanwezig moeten zijn om aan dergelijke kasbehoeften te voldoen en voor het niveau van interbancaire en andere leningfaciliteiten die ten minste aanwezig moeten zijn om aan een onverwacht hoog niveau van opnames te kunnen voldoen. Onderstaand worden de Kredieten aan de private sector uitgesplitst naar rentetypische looptijd, als benadering voor de te verantwoorden liquiditeitstypische looptijd. De overige activa en verplichtingen van Achmea Hypotheekbank worden uitgesplitst naar contractuele resterende looptijd. Netto liquiditeitstypische gap In duizenden euro’s Per 31 december 2008
< 3 maanden
Tussen
Tussen
> 5 jaar
Totaal
3 maanden
1 en 5 jaar
en 1 jaar
Activa
1.020.692
987.791
3.756.888
9.224.559
14.989.930
26.599
52.732
79.331
Bankiers en Kredieten aan de private sector Rentedragende waardepapieren Overige activa
100.000
100.000
1.120.692
987.791
3.783.487
9.277.291
15.169.261
Eigen vermogen en verplichtingen
Totaal activa
Bankiers Toevertrouwde middelen Schuldbewijzen
298.656
296.459
74.528
1.106.950
497.196
366.525
364.001
2.334.672
218.355
1.007.641
7.129.279
2.854.398
11.209.673
15.238
75.902
105.437
196.578
1.623.961
1.816.534
7.646.234
3.323.836
14.410.566
-503.269
-828.743
-3.862.747
5.953.455
Achtergestelde schulden Totaal eigen vermogen en verplichtingen Netto liquiditeitstypische gap
-
669.643
758.695
Achmea Hypotheekbank N.V. | 2008 ACHMEA HYPOTHEEKBANK N.V. 2008
40
In duizenden euro’s Per 31 december 2007
< 3 maanden
Tussen
Tussen
> 5 jaar
Totaal
3 maanden
1 en 5 jaar
en 1 jaar
Activa
1.400.857
956.900
3.724.538
8.022.469
14.104.764
-
35.244
25.352
15.178
75.774
1.400.857
992.144
3.749.890
8.037.647
14.180.538
Bankiers
210.075
308.040
36.990
20.374
575.479
Toevertrouwde middelen
191.483
210.004
511.837
407.299
1.320.623
Schuldbewijzen
141.035
1.078.472
6.637.926
3.871.742
11.729.175
Bankiers en Kredieten aan de private sector Rentedragende waardepapieren Totaal activa Eigen vermogen en verplichtingen
Achtergestelde schulden Totaal eigen vermogen en verplichtingen
35.969
160.594
196.563
542.593
1.596.516
7.222.722
4.460.009
13.821.840
Netto liquiditeitstypische gap
858.264
-604.372
-3.472.832
3.577.638
358.698
Het matchen en gecontroleerd mismatchen van de looptijden en rentevoeten van activa en verplichtingen is een fundamenteel onderdeel van het beheer van Achmea Hypotheekbank. Het lopen van een liquiditeitstypische mismatch wordt geaccepteerd binnen Achmea Hypotheekbank. Achmea Hypotheekbank bewerkstelligt dat de uiteindelijke mismatch binnen de door de directie gestelde kaders blijft. De looptijden van activa en verplichtingen en de mogelijkheid om, tegen aanvaardbare kosten, rentedragende verplichtingen te vervangen naarmate deze vervallen zijn belangrijke factoren bij het beoordelen van de liquiditeit van Achmea Hypotheekbank en de rente- en valutarisico’s die zij loopt. In 2009 dient een gedeelte van de kredietportefeuille geherfinancierd te worden. Achmea Hypotheekbank heeft de intentie om twee securitisaties uit te voeren. Het betreft een ECB belening en een securitisatie bij een Europese bank. Ten slotte zal er ook gebruik worden gemaakt van de mogelijkheid om te financieren met behulp van spaargeld dat door zusterbedrijf Achmea Retail Bank wordt aangetrokken.
3.5 Kapitaalmanagement Op grond van de Wft heeft De Nederlandsche Bank N.V. eisen gesteld aan de omvang van het vermogen. Het toetsingsvermogen van Achmea Hypotheekbank wordt gerelateerd aan de naar risicogewogen activa en off balance posten. De norm vanuit de toezichthouder voor deze zogenaamde BIS-ratio bedraagt 8%. Door de directie is in 2008 een norm voor de BIS-ratio van 10,0% gehanteerd. Achmea Hypotheekbank heeft het gehele jaar aan de door de directie gestelde norm voldaan. De BIS-ratio is in het verslagjaar uitgekomen op 12,8% (2007: 14,0%). De daling van de BIS-ratio wordt voor een belangrijk deel veroorzaakt door een toename van de risicogewogen activa van EUR 3.754 miljoen naar EUR 4.303 miljoen. Het betreft een verschuiving van hypotheken met een risicoweging van 0% (NHG, securitisatie) naar de categorie hypotheken met een risicoweging van 35% of 75%. Het aansprakelijk vermogen van de bank bedraagt ultimo 2008 EUR 624 miljoen (2007: EUR 577 miljoen). Het eigen vermogen bedraagt EUR 427 miljoen (2007: EUR 380 miljoen). In 2008 heeft een agiostorting plaatsgevonden van EUR 15 miljoen.
41
Van de Achtergestelde schulden ter grootte van EUR 197 miljoen is EUR 98 miljoen afkomstig van Achmea Groep. Toetsingsvermogen en BIS In miljoenen euro’s Gestort en opgevraagd kapitaal
2008
2007
18
18
Agioreserve
269
254
Overige reserves
137
109
Aftrekposten
13
-
Tier 1 kapitaal
412
380
Achtergestelde schulden (het deel meetellend voor toetsingsvermogen)
151
168
13
24
Tier 2 kapitaal (gemaximeerd op 50% Tier 1)
138
144
Totaal toetsingsvermogen
550
524
Risicogewogen activa
4.303
3.754
Tier 1 ratio
9,6%
10,1%
Tier 2 ratio
3,2%
3,8%
12,8%
14,0%
Aftrekposten
BIS-ratio (berekend op basis van Basel II)
Onder aftrekposten worden verstaan de reserveringen c.q. financiering dienende tot dekking van de eerste verliezen (‘first losses’) voortvloeiende uit securitisatietransacties.
Achmea Hypotheekbank N.V. | 2008 ACHMEA HYPOTHEEKBANK N.V. 2008
42
3.6 Reële waarde van financiële activa en passiva In de onderstaande tabel zijn de boekwaarde en de reële waarde weergegeven van de financiële activa en financiële passiva, die op de geconsolideerde balans van Achmea Hypotheekbank niet tegen reële waarde zijn gewaardeerd. De tabel is aangevuld met een beschrijving van de gebruikte methodes om de reële waarde van de financiële instrumenten te bepalen. Balans tegen reële waarde In duizenden euro’s
Boekwaarde
Reële waarde
Boekwaarde
Reële waarde
2008
2008
2007
2007
Financiele activa Bankiers en Kredieten aan de publieke sector
376.784
376.423
509.918
508.356
14.191.373
14.176.235
13.067.784
12.968.368
Financiële verplichtingen
Kredieten aan de private sector
Bankiers Toevertrouwde middelen Schuldbewijzen
669.643
673.956
575.479
576.454
2.334.672
2.333.070
1.320.623
1.328.261
11.209.673
10.745.348
11.729.175
11.460.087
196.578
191.408
196.563
196.004
Achtergestelde schulden
De reële waarde is de waarde waartegen een actief kan worden verhandeld, of een verplichting kan worden afgewikkeld, tussen ter zake goed geïnformeerde, tot een transactie bereid zijnde partijen die onafhankelijk zijn. Indien een financieel instrument wordt verhandeld in een actieve en liquide markt, is de genoteerde prijs of waarde de beste indicator voor de reële waarde en wordt deze gehanteerd. De meest geschikte marktprijs voor een actief in bezit of een uit te geven passief is de huidige biedkoers, en voor een aan te kopen actief of passief in bezit, de laatkoers op balansdatum. Indien Achmea Hypotheekbank activa en passiva bezit met tegengestelde marktrisico’s, worden middenkoersen gebruikt als basis voor het bepalen van de reële waarde. Als er geen marktprijs op een actieve markt beschikbaar is, wordt de reële waarde berekend op basis van de contante waarde- of andere waarderingsmethode gebaseerd op de marktcondities op rapportagedatum. Algemeen geaccepteerde methodes in de financiële markt zijn het contante waardemodel en optiewaarderingsmodellen. Een geaccepteerde waarderingsmethode omvat alle factoren die marktpartijen belangrijk achten voor de prijszetting. Deze methode dient tevens consistent te zijn met geaccepteerde economische modellen voor de waardering van financiële instrumenten. De basisprincipes voor het bepalen van de reële waarde zijn: • Maximaliseren van marktinvloeden en het minimaliseren van interne schattingen en ramingen; • Aanpassing van de schattingsmethode (waarderingsmethode) alleen als er een verbetering van de waardering kan worden aangetoond of als de verandering noodzakelijk is omdat er onvoldoende informatie aanwezig is.
43
Toelichting op de reëlewaardeschattingen Bankiers en Kredieten aan de publieke sector Deze vorderingen zijn vrijwel direct opeisbaar. Kredieten aan de private sector De reële waarde van Kredieten aan de private sector is berekend op basis van de contante waarde van de verwachte toekomstige kasstromen, gebruikmakend van de rentevoet die op dat moment geldt voor kredieten met eenzelfde risicoprofiel en eenzelfde resterende looptijd. De rentevoet is gebaseerd op de geldmark- en de swapcurve. Beide curves zijn publiekelijk beschikbaar. Voor de bepaling van de reële waarde van Kredieten aan de private sector zijn de effecten (met name de liquiditeit en kredietwaardigheid) als gevolg van de kredietcrisis geëvalueerd. Als gevolg van de crisis is een opslag gehanteerd op de effectieve rentevoet. Deze opslag is afgeleid van transacties die ultimo 2008 in de markt hebben plaatsgevonden. De uitzettingen van Achmea Hypotheekbank bestaan alleen uit woningfinancieringen voor de Nederlandse markt. De Nederlandse hypotheekmarkt kan niet worden vergeleken met de Amerikaanse hypotheekmarkt. Bankiers, Toevertrouwde middelen en Schuldbewijzen De reële waarde van schulden aan Bankiers, Toevertrouwde middelen en Schuldbewijzen is berekend op basis van de contante waarde van de verwachte toekomstige kasstromen, gebruikmakend van de rentevoet die op dat moment geldt voor instrumenten met gelijk risicoprofiel en gelijke resterende looptijd. In de reëlewaardebepaling van deze posten zijn de effecten (met name de liquiditeit en kredietwaardigheid) als gevolg van de kredietcrisis geëvalueerd. Als gevolg van de crisis is een opslag gehanteerd op de effectieve rentevoet. De gehanteerde opslag is bepaald per risicoprofiel en per rentetypische looptijd naar aanleiding van door marktpartijen gehanteerde quotes. Achtergestelde schulden Een deel van de Achtergestelde schulden is genoteerd op een actieve markt. Voor deze Achtergestelde schulden is de reële waarde gebaseerd op de beurskoers. De reële waarde van het resterende gedeelte van de Achtergestelde schulden is berekend op basis van de contante waarde van de verwachte toekomstige kasstromen, gebruikmakend van de rentevoet die op dat moment geldt voor achtergestelde leningen met gelijk risicoprofiel en gelijke resterende looptijd.
4. Kritische schattingen en oordelen gebruikt bij toepassing van de grondslagen van de financiële verslaggeving Achmea Hypotheekbank maakt schattingen en veronderstellingen die van invloed zijn op de gerapporteerde activa en verplichtingen in het lopende boekjaar. De schattingen en veronderstellingen worden voortdurend beoordeeld en zijn gebaseerd op historische gegevens en andere factoren, met inbegrip van toekomstige gebeurtenissen die in het licht van de omstandigheden redelijk worden geacht. Bepaling reële waarde De reële waarde van financiële instrumenten die niet op een actieve markt zijn genoteerd wordt bepaald met behulp van een gemodelleerde waarderingstechniek. Voor zover praktisch haalbaar worden de modellen uitsluitend gebruikt in combinatie met marktgerelateerde gegevens. Op gebieden zoals kredietrisico, volatiliteit en correlaties dient het management echter schattingen te maken. Hierbij wordt rekening gehouden met de specifieke kenmerken van de markt, waarin het financiële instrument uitgezet is.
Achmea Hypotheekbank N.V. | 2008 ACHMEA HYPOTHEEKBANK N.V. 2008
44
Bijzondere waardeverminderingen van vorderingen Achmea Hypotheekbank beoordeelt periodiek of de verstrekte hypotheekleningen een bijzondere waardevermindering hebben ondergaan. Bij het bepalen of in de winst-en-verliesrekening een waardevermindering moet worden opgenomen, beoordeelt Achmea Hypotheekbank of er waarneembare gegevens zijn die aanleiding geven voor afname van de geschatte toekomstige kasstromen van een leningenportefeuille, voordat de afname bij een individuele lening in die portefeuille kan worden vastgesteld. Het management maakt bij het bepalen van het tijdstip van de toekomstige kasstromen gebruik van schattingen gebaseerd op historische verliesgegevens voor activa met kredietrisico kenmerken en objectieve aanwijzingen voor soortgelijke bijzondere waardeverminderingen als die in de portefeuille. De methode en veronderstellingen die worden gebruikt voor het schatten van zowel de omvang als het tijdstip van de toekomstige kasstromen worden regelmatig beoordeeld om verschillen tussen schattingen van verliezen en feitelijke verliesgegevens te verminderen.
5. Geldmiddelen en kasequivalenten In duizenden euro’s
2008
Geldmiddelen en kasequivalenten
2007
26.012
10.354
Onder deze post zijn opgenomen alle onmiddellijk opeisbare tegoeden bij De Nederlandsche Bank N.V. Ultimo 2008 bedroeg de minimaal aan te houden kasreserve bij De Nederlandsche Bank N.V. EUR 25,3 miljoen. Hier kan Achmea Hypotheekbank niet vrij over beschikken.
6. Bankiers
In duizenden euro’s Bankiers
2008
2007
320.781
509.918
De onder de bankiers opgenomen vorderingen zijn:
2008
2007
320.781
379.918
-
130.000
In duizenden euro’s • Niet onmiddellijk opeisbaar • < of gelijk 3 maanden
320.781
509.918
De post Bankiers betreft de vorderingen op bankiers voorzover niet belichaamd in rentedragende waardepapieren. De post Bankiers wordt geclassificeerd als ‘loans en receivables’ en gewaardeerd op geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve-rentemethode. Van de post Bankiers is EUR 191 miljoen geblokkeerd ten behoeve van securitisaties. Hier kan Achmea Hypotheekbank niet vrij over beschikken.
45
7. Derivaten aangehouden voor risicobeheer Achmea Hypotheekbank gebruikt voor afdekkingsdoeleinden de volgende afgeleide financiële instrumenten (derivaten worden geclassificeerd als ‘held for trading’ en gewaardeerd op reële waarde): Valuta- en renteswaps Swaps zijn verplichtingen tot ruil van een reeks kasstromen voor een andere reeks. Swaps resulteren in een economische ruil van valuta’s of rentevoeten of een combinatie hiervan (zogenoemde ‘cross-currency’ renteswaps). Behoudens bij bepaalde valutaswaps vindt er geen ruil plaats van de hoofdsom. De kredietrisico’s van Achmea Hypotheekbank komen overeen met de mogelijke kosten van vervanging van de swapcontracten als tegenpartijen niet aan hun verplichtingen voldoen. Dit risico wordt voortdurend bewaakt. Hierbij worden de actuele reële waarde, een deel van het gecontracteerde bedrag van de contracten en de liquiditeit van de markt in beschouwing genomen. Ter beheersing van het kredietrisico sluit Achmea Hypotheekbank slechts contracten af met gerenommeerde tegenpartijen en heeft zij per tegenpartij individuele limieten vastgesteld. Valuta- en rentetermijncontracten Valutatermijncontracten zijn verplichtingen tot aankoop of verkoop van buitenlandse valuta en euro’s. Valuta- en rentetermijncontracten houden contractuele verplichtingen in tot ontvangst of betaling van een nettobedrag gebaseerd op veranderingen in wisselkoersen of rentevoeten, dan wel tot aankoop of verkoop van een valuta of een financieel instrument tegen een vastgestelde prijs, op een toekomstig tijdstip, waarbij de transactie tot stand moet komen in een georganiseerde markt. ‘Forward rate agreements’ ‘Forward rate agreements’ zijn op individuele basis onderhandelde rente futures op grond waarvan op een toekomstig tijdstip het verschil tussen een gecontracteerde rente en de actuele marktrente moet worden afgewikkeld in Geldmiddelen, op basis van een gecontracteerd hoofdsombedrag. Valuta- en renteopties Valuta- en renteopties zijn contracten op grond waarvan de verkoper (schrijver) de koper (houder) het recht, maar niet de verplichting, geeft om, vóór een bepaalde datum of gedurende een bepaalde periode, een bepaald bedrag aan vreemde valuta, tegen een vooraf vastgestelde prijs een financieel instrument te kopen (een calloptie) of te verkopen (een putoptie). De verkoper ontvangt een premie van de koper voor het op zich nemen van het valutarisico en het renterisico. Opties kunnen ter beurze worden verhandeld, of buiten de beurs om. Achmea Hypotheekbank loopt alleen kredietrisico over gekochte opties, en uitsluitend over de boekwaarde van de opties, die gelijk is aan de reële waarde. Het gecontracteerde nominale bedrag van bepaalde soorten financiële instrumenten maakt een vergelijking mogelijk met op de balans opgenomen instrumenten, maar is niet noodzakelijkerwijs indicatief voor de omvang van de toekomstige kasstromen of de actuele reële waarde van de instrumenten en geeft derhalve geen inzicht in het krediet- of prijsrisico van Achmea Hypotheekbank. De afgeleide instrumenten worden activa of verplichtingen als gevolg van bewegingen in de marktrente of wisselkoersen ten opzichte van de overeengekomen rente of wisselkoers. Het totale contractbedrag van aangehouden afgeleide financiële instrumenten kan in de loop der tijd sterk fluctueren.
Achmea Hypotheekbank N.V. | 2008 ACHMEA HYPOTHEEKBANK N.V. 2008
46
Een overzicht van de Derivaten luidt als volgt: Derivaten
In duizenden euro’s
Per 31 december 2008
Contract waarde
Reële waarde
Activa
Verplichtingen
22.668.772
379.741
Renteswaps
740.792
Renteopties
-
-
-
Valutatermijncontracten
-
-
-
Totaal derivaten vorderingen/schulden
379.741
Contract waarde
Reële waarde Verplichtingen
Per 31 december 2007
Activa
Renteswaps
22.880.511
382.264
Renteopties
498.331
Valutatermijncontracten Totaal derivaten vorderingen/schulden
740.792
320.634
-
-
4.296
409
382.264
321.043
8. Kredieten aan de publieke sector In duizenden euro’s Kort uitgezet geld aan de overheid
2008
2007
56.003
-
In deze post is begrepen kort uitgezet geld aan de overheid op daggeldbasis dat wordt geclassificeerd als ‘loans and receivables’ en gewaardeerd op geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve-rentemethode.
9. Kredieten aan de private sector Hieronder zijn begrepen alle vorderingen voor zover geen vorderingen op kredietinstellingen, en voor zover niet belichaamd in obligaties en andere vastrentende effecten en worden geclassificeerd als ‘loans and receivables’ en gewaardeerd op geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve-rentemethode De samenstelling van de Kredieten aan de private sector luidt als volgt: In duizenden euro’s
2008
Hypotheken tegen reële waarde
489.159
14.188.880
13.087.667
8.890
9.083
Hypotheken tegen geamortiseerde kostprijs Af: Waardeverminderingen
2007 516.262
14.179.990
13.078.584
14.669.149
13.594.846
47
De leningen met een variabele rente bedragen per 31 december 2008 in totaal EUR 0,9 miljard (2007: EUR 1,4 miljard ) en die met een langlopende rente EUR 13,8 miljard (2007: EUR 12,2 miljard). De onderverdeling van de Kredieten aan de private sector naar resterende rentevaste periode (rentetypische looptijd) luidt als volgt: Kredieten aan private sector
In duizenden euro’s
2008
2007
•
< of gelijk 3 maanden
699.911
890.939
•
3 maanden < x < of gelijk 1 jaar
987.791
956.900
•
1 jaar < x < of gelijk 5 jaar
3.756.888
3.724.538
•
> 5 jaar
9.224.559
8.022.469
14.669.149
13.594.846
De Kredieten aan de private sector zijn geheel verstrekt onder hypothecaire zekerheid op in Nederland gelegen particuliere woningen. Achmea Hypotheekbank kan de hypothecaire vorderingen overdragen of aan derden in onderpand geven. Van het totaal van de Kredieten aan de private sector was per 31 december 2008 EUR 12,8 miljard (2007: EUR 13,3 miljard) niet ter vrije beschikking door verpanding inzake geld- en kapitaalmarkttransacties. Overzicht verpande transacties (tegen nominale waarde)
In duizenden euro’s
2008
2007
3.050.380
4.160.548
Dutch Mortgage Portfolio Loans I B.V.
468.797
515.836
Dutch Mortgage Portfolio Loans II B.V.
485.341
542.271
•
Dutch Mortgage Portfolio Loans III B.V.
551.590
635.817
•
Dutch Mortgage Portfolio Loans IV B.V.
627.309
711.636
•
Dutch Mortgage Portfolio Loans V B.V.
780.324
884.618
•
Securitised Guaranteed Mortgage Loans I B.V.
914.867
910.660
•
Securitised Guaranteed Mortgage Loans II B.V.
•
Covered Bond Company B.V.
•
Derden
•
Stichting Trustee Achmea Hypotheekbank
• •
509.977
-
5.267.432
4.719.083
184.065
184.150
12.840.082
13.264.619
Deze transacties zijn uitgevoerd op basis van marktconforme voorwaarden.
Achmea Hypotheekbank N.V. | 2008 ACHMEA HYPOTHEEKBANK N.V. 2008
48
Bijzondere waardevermindering van vorderingen Het mutatieoverzicht van de bijzondere waardevermindering van vorderingen, die gewaardeerd zijn op geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve-rentemethode, luidt als volgt: Bijzondere waardeverminderingen van vorderingen
In duizenden euro’s
Balanswaarde per 1 januari Toevoeging
2008
2007
9.083
6.670
7.070
7.883
Vrijval
-1.420
-2.140
Afboeking
-5.843
-4.196
-
866
8.890
9.083
Overige mutaties Balanswaarde per 31 december Specifieke waardevermindering
5.588
6.820
IBNR
3.301
2.263
Balanswaarde per 31 december
8.890
9.083
Het verloopoverzicht van de Hypotheken tegen reële waarde luidt als volgt: Hypotheken tegen reële waarde In duizenden euro’s
2008
2007
Balanswaarde per 1 januari
516.262
585.203
Aflossingen
-49.285
-62.140
22.182
-6.801
489.159
516.262
Reële waarde mutatie Balanswaarde per 31 december
De reëlewaardemutaties worden met name veroorzaakt door de veranderingen in de euroswapcurve (tegen mid-rate).
49
Hypotheken tegen geamortiseerde kostprijs In duizenden euro’s Balanswaarde per 1 januari
2008
2007
13.078.584
13.047.122
Reclassificatie lopende rente beginbalans
34.827
Acquisitie (PFZW)
32.718
Verstrekkingen
1.759.242
1.720.291
Aflossingen
-1.248.625
-1.596.214
Mutatie lopende rente
3.054
2.459
Fair value hedge accounting
Mutatie
555.349
-125.908
-
Amortisatie
Amortisatie ‘first time adoption’
Geamortiseerde kosten
Mutatie
Amortisatie
Waardeverandering
Toevoeging
7.070
7.883
Vrijval
-1.420
-2.140
Afboeking
-5.843
-4.196
Overige mutaties
866
193
Balanswaarde per 31 december
14.179.990
30.170
31.543
-32.453
-31.005
553.066
-125.370
7.084
11
-5.326
-2.129
1.758
-2.118
-
-2.413 13.078.584
10. Rentedragende waardepapieren
De ter beurze genoteerde obligaties bedragen EUR 79,3 miljoen (2007: EUR 75,8 miljoen). De Rentedragende waardepapieren behoren geheel tot de beleggingsportefeuille van de bank en worden geclassificeerd als ‘available for sale’ (gewaardeerd op reële waarde). Van de obligaties en andere vastrentende waardepapieren is in 2009 EUR 0,0 miljoen (2008: EUR 34,9 miljoen) direct opeisbaar. De waardeverandering uit beleggingen in bovengenoemde obligaties bedraagt EUR 3,6 miljoen (2007: EUR -0,2 miljoen). Het verloop van de beleggingen in effecten luidt als volgt: Rentedragende waardepapieren In duizenden euro’s Balanswaarde per 1 januari Aankopen Verkopen/aflossingen Waardeveranderingen Balanswaarde per 31 december
Beschikbaar
Beschikbaar
voor verkoop 2008
voor verkoop 2007
75.774
77.174
35.000
24.000
-35.000
-25.185
3.557
-215
79.331
75.774
Achmea Hypotheekbank N.V. | 2008 ACHMEA HYPOTHEEKBANK N.V. 2008
50
11. Immateriële activa Immateriële activa
In duizenden euro’s
2008
2007
Balanswaarde per 1 januari
2.867
2.867
Investeringen
6.998
-
Bijzondere waardeverminderingsverliezen Balanswaarde per 31 december Cumulatieve aanschafwaarde Bijzondere waardeverminderingsverliezen
-9.746
-
119
2.867
9.865
2.867
-9.746
-
119
2.867
De Immateriële vaste activa betreffen het onderhanden werk inzake het nieuwe Mid-Office systeem. Het Mid-Office systeem is ultimo 2008 nog niet in gebruik genomen. Als gevolg van een aantal tegenvallers is de ‘go-live’ datum van dit project uitgesteld en zijn er aanzienlijke kostenoverschrijdingen opgetreden ten opzichte van de oorspronkelijke business case. Om vast te stellen of de realiseerbare waarde van het nieuwe Mid-Office systeem hoger is dan de boekwaarde, is een ‘impairment test’ uitgevoerd. Voor de bepaling van de realiseerbare waarde is uitgegaan van de bedrijfswaarde (de reële waarde kan niet worden bepaald, omdat er geen actieve markt voor het klantspecifieke Mid-Office systeem bestaat). De bedrijfswaarde is bepaald aan de hand van de contante waarde van de verwachte toekomstige kasstromen over een periode van vijf jaar. Om de toekomstige kasstromen contant te maken is een disconteringvoet van 10,13% gehanteerd. Dit percentage is gebaseerd op het capital asset pricing model, waarbij er vanuit wordt gegaan dat er een verband bestaat tussen het te lopen risico en het verwachte rendement.
12. Materiële vaste activa In duizenden euro’s Balanswaarde per 1 januari Investeringen Afschrijvingen
2008 50
2007 177
-
-
-42
-127
Desinvesteringen
-
-
Balanswaarde per 31 december
8
50
Cumulatieve aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen
3.800
3.800
-3.792
-3.750
8
50
De Materiële vaste activa omvatten inventarissen, programmatuur en informatieverwerkende apparatuur. Met restwaarde wordt geen rekening gehouden. Alle materiële vaste activa zijn in gebruik van Achmea Hypotheekbank.
51
13. Overlopende activa en overige vorderingen In duizenden euro’s
2008
2007
Overlopende activa en overige vorderingen
108.149
7.384
108.149
7.384
Onder Overlopende activa en overige vorderingen is een bedrag van EUR 102,6 miljoen (2007: EUR 3,0 miljoen) met betrekking tot vorderingen op Achmea Groepsmaatschappijen opgenomen. Deze post wordt gewaardeerd op geamortiseerde waarde.
14. Bankiers Hieronder worden opgenomen de niet-achtergestelde schulden aan kredietinstellingen voor zover niet belichaamd in schuldbewijzen. De onderverdeling van de post Bankiers naar resterende contractuele looptijd luidt als volgt: In duizenden euro’s
2008
2007
•
< of gelijk 3 maanden
298.656
210.075
•
3 maanden < x < of gelijk 1 jaar
296.459
308.040
•
1 jaar < x < of gelijk 5 jaar
74.528
36.990
•
> 5 jaar
- 669.643
20.374 575.479
De post Bankiers wordt gewaardeerd op geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve-rentemethode. De schulden aan banken met een vaste rente bedragen EUR 0 miljoen (2007: EUR 365 miljoen) en die met een variabele rente EUR 670 miljoen (2007: EUR 210 miljoen).
15. Toevertrouwde middelen Hieronder worden opgenomen alle niet-achtergestelde schulden niet-zijnde schulden aan kredietinstellingen voor zover niet belichaamd in schuldbewijzen. Deze post wordt gewaardeerd op geamortiseerde waarde. De onderverdeling van de post Toevertrouwde middelen naar resterende contractuele looptijd luidt als volgt: In duizenden euro’s •
< of gelijk 3 maanden
• • •
> 5 jaar
2008
2007
1.106.950
191.483
3 maanden < x < of gelijk 1 jaar
497.196
210.004
1 jaar < x < of gelijk 5 jaar
366.525
511.837
364.001
407.299
2.334.672
1.320.623
In de post Toevertrouwde middelen zijn geen schulden begrepen aan rechtspersonen en vennootschappen die een kapitaalbelang in Achmea Hypotheekbank hebben. In de Toevertrouwde middelen is EUR 1,2 miljard (2007: EUR 0,3 miljard) aan schulden aan niet-bancaire instellingen binnen de Achmea Groep opgenomen. Voor een specificatie van deze schulden binnen Achmea Groep wordt verwezen naar de toelichting op Verbonden Partijen.
Achmea Hypotheekbank N.V. | 2008 ACHMEA HYPOTHEEKBANK N.V. 2008
52
16. Schuldbewijzen Hieronder zijn opgenomen Obligaties en Overige schuldbewijzen. Deze post wordt gewaardeerd op geamortiseerde waarde. In duizenden euro’s
Gemiddeld interestpercentage (%)
2008
2007
2008
Obligaties
4,33
4,64
11.110.746
Overige schuldbewijzen
2007 11.518.993
5,15
4,33
98.927
210.182
11.209.673
11.729.175
De onderverdeling van Schuldbewijzen naar resterende contractuele looptijd luidt als volgt:
In duizenden euro’s
2008
2007
•
< of gelijk 3 maanden
218.355
141.035
•
3 maanden < x < of gelijk 1 jaar
1.007.641
1.078.472
•
1 jaar < x < of gelijk 5 jaar
7.129.279
6.637.926
•
> 5 jaar
2.854.398
3.871.742
11.209.673
11.729.175
17. Achtergestelde schulden De samenstelling van de post Achtergestelde schulden luidt als volgt: In duizenden euro’s
Interest percentage (%)
2008
2007
Lening 1999/2015
5,57
7.145
7.145
Lening 1999/2014
5,68
1.191
1.191
Lening 1999/2009 (*)
5,55
15.255
15.255
Lening 2001/2013 (*)
6,27
25.405
25.405
Lening 2001/2010 (*)
5,77
6.260
6.260
Lening 2001/2011 (*)
5,87
6.260
6.260
Lening 2001/2012 (*)
5,95
6.260
6.260
Lening 2001/2015 (*)
6,12
6.261
6.261
Lening 2002/2012 (*)
5,96
8.242
8.242
Lening 2002/2012 (*)
5,89
4.511
4.510
Lening 2002/2012 (*)
5,89
2.506
2.506
Lening 2002/2012 (*)
5,89
11.528
11.526
Lening 2002/2012 (*)
5,89
5.012
5.011
Lening 2006/2016
4,50
60.255
60.301
Lening 2007/2017
5,50
30.487
30.430
196.578
196.563
De leningen zijn vervroegd aflosbaar, mits toestemming is verkregen van De Nederlandsche Bank N.V. De leningen zijn achtergesteld ten opzichte van de overige huidige en toekomstige verplichtingen van de vennootschap. Zij zijn onderling gelijk in rang. De met (*) gemerkte achtergestelde leningen zijn verstrekt door Achmea Groepsmaatschappijen.
53
Op de achtergestelde leningen is in het boekjaar EUR 11,0 miljoen (2007: EUR 9,4 miljoen) aan rente betaald. Deze post wordt gewaardeerd op geamortiseerde waarde.
18. Overlopende passiva en overige schulden In duizenden euro’s
2008
2007
Overige overlopende passiva
15.341
5.252
Overige schulden
31.350
41.449
46.691
46.701
19. Uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen De uitgestelde winstbelasting wordt berekend over alle tijdelijke verschillen tegen een effectief belastingtarief van 25,5%. De uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen hebben betrekking op de volgende posten: In duizenden euro’s
Activa
Saldo
2008
2007
2008
2007
2008
2007
Rentedragende waardepapieren
-
-
3.145
1.393
-3.145
-1.393
Waardeverminderingen vorderingen
-
-
-
108
-
-108
9.291
-
-
8.625
9.291
-8.625
Fiscaal afwijkende behandeling van kosten
Verplichtingen
Waarderingsverschillen als gevolg van toepassing IFRS
117.996
45.628
-
-
117.996
45.628
Belastingpositie actief/passief
127.287
45.628
3.145
10.126
124.142
35.502
Belastingtarief
25,50%
25,50%
25,50%
25,50%
25,50%
25,50%
32.458
11.635
802
2.582
31.656
9.053
Nettobelastingpositie Mutaties in tijdelijke verschillen In duizenden euro’s
Balans per
Gerealiseerd in
Gerealiseerd in
Balans per
01-01-2008
resultaat
eigen vermogen
31-12--2008
-1.393
2.723
-4.475
-3.145
-108
108
-
-
-8.625
17.916
-
9.291
als gevolg van toepassing IFRS
45.628
72.368
-
117.996
35.502
93.115
-4.475
124.142
25,50%
25,50%
25,50%
25,50%
9.053
23.744
-1.141
31.656
Rentedragende waardepapieren Waardeverminderingen vorderingen Fiscaal afwijkende behandeling van kosten Waarderingsverschillen
Belastingtarief Nettobelastingpositie
Achmea Hypotheekbank N.V. | 2008 ACHMEA HYPOTHEEKBANK N.V. 2008
54
In duizenden euro’s Rentedragende waardepapieren Waardeverminderingen vorderingen
Balans per
Gerealiseerd in
Gerealiseerd in
Balans per
01-01-2007
resultaat
eigen vermogen
31-12--2007
-674
-433
-286
-1.393
-454
346
-
-108
-8.767
142
-
-8.625
als gevolg van toepassing IFRS
33.181
12.447
-
45.628
23.286
12.502
-286
35.502
25,50%
25,50%
25,50%
25,50%
5.938
3.188
-73
9.053
Fiscaal afwijkende behandeling van kosten Waarderingsverschillen
Belastingtarief Nettobelastingpositie
20. Belastingverplichtingen De actuele (vennootschaps)belastingschuld van EUR 46,0 miljoen (2007: EUR 22,8 miljoen) betreft het te betalen belastingbedrag met betrekking tot de verslagperiode en voorgaande perioden. Achmea Hypotheekbank valt onder de fiscale eenheid met Eureko B.V. Afwikkeling van de belastingverplichting met de fiscus verloopt derhalve via Eureko B.V.
21. Eigen vermogen Voor een toelichting op het eigen vermogen wordt verwezen naar het geconsolideerde overzicht mutaties eigen vermogen.
22. Rentemarge en reëlewaardemutatie rentegevoelige instrumenten In duizenden euro’s
2008
2007
Rentebaten en reëlewaardemutatie rentegevoelige instrumenten
720.173
703.523
Rentelasten
621.504
619.334
98.669
84.189
Rentemarge en reëlewaardemutatie rentegevoelige instrumenten
De rentebaten kunnen als volgt nader worden gespecificeerd: Rentebaten In duizenden euro’s Hypothecaire vorderingen Deposito’s en leningen Reëlewaardemutatie hypotheekportefeuille, derivaten en overige financiële instrumenten Valutaresultaten Overige
2008
2007
702.346
674.252
12.305
32.877
4.861
-5.195
-53
1.232
714
357
720.173
703.523
55
Onder de hypothecaire vorderingen zijn begrepen opbrengsten voortvloeiend uit het verstrekken van hypothecaire leningen en daarmee samenhangende transacties, evenals hiermee verbandhoudende provisies en andere baten en lasten, die het karakter hebben van rente. In de post de hypothecaire vorderingen is een bedrag opgenomen van EUR 0,9 miljoen (2007: EUR 1,4 miljoen) met betrekking tot rentebaten op financiële activa die een bijzondere waardevermindering hebben ondergaan. In de deposito’s en leningen is EUR 1,0 miljoen (2007: EUR 0,9 miljoen) opgenomen met betrekking tot Achmea Groepsmaatschappijen. Onder de deposito’s en leningen is een bedrag van EUR 3,0 miljoen (2007: EUR 2,0 miljoen) opgenomen inzake financiële vaste activa die zijn geclassificieerd als ‘available for sale’. Onder de rentebaten is een bate verantwoord van EUR 4,9 miljoen (2007: last van EUR 5,2 miljoen) met betrekking tot de reëlewaardeverandering van de hypotheekportefeuille, derivaten en overige financiële instrumenten. Hierin is een bate verantwoord van EUR 341,4 miljoen (2007: EUR 108 miljoen last) als gevolg van de waardemutatie op de hedged items en een last van EUR 329,4 miljoen (2007: EUR 111 miljoen bate) als gevolg van de waardemutatie van de hedging instruments. Onder de post ’overige’ is opgenomen rekeningcourantrente, bereidstellingsrente en overige baten. De totale rentebaten aan externe klanten bedragen EUR 719,2 miljoen (2007: EUR 702,6 miljoen). De rentelasten kunnen als volgt nader worden gespecificeerd: Rentelasten In duizenden euro’s Leningen Reëlewaardemutatie hypotheekportefeuille, derivaten en overige financiële instrumenten Overige
2008
2007
616.238
618.649
2.283
-538
2.983 621.504
1.223 619.334
In 2008 zijn in de rentelasten onder andere de amortisatie van de ‘first time adoption’ aanpassing per 1 januari 2005 (EUR 32,5 miljoen) verantwoord en de amortisatie van de fair value hedge accounting (positief effect van EUR 30,2 miljoen) over 2008. De totale last bedraagt in 2008 daardoor EUR 2,3 miljoen (2007: bate van EUR 0,5 miljoen). Onder de post ’overige’ zijn opgenomen provisielasten en overige lasten.
23. Betaalde provisie en beheervergoedingen In duizenden euro’s Betaalde provisie en beheervergoeding binnen Achmea Groep
2008 10.131
2007 8.963
Het betreft de provisie die door Achmea Hypotheekbank wordt verstrekt aan de Divisie Directe Distributie en de Divisie Intermediaire Distributie.
Achmea Hypotheekbank N.V. | 2008 ACHMEA HYPOTHEEKBANK N.V. 2008
56
24. Operationele lasten
In duizenden euro’s
2008
2007
Personeelskosten
10.398
10.652
Beheerkosten
24.444
23.982
Afschrijvingen
42
127
34.884
34.761
De beheerkosten bestaan met name uit doorbelaste kosten van stafafdelingen en ondersteunende diensten (2008: EUR 21,5 miljoen, 2007: EUR 18,2 miljoen).
25. Personeelskosten Gedurende het verslagjaar bedroeg het gemiddelde aantal medewerkers van Achmea Hypotheekbank 134 fte’s (2007: 143 fte’s). Alle vaste werknemers zijn in dienst bij Achmea Personeel B.V. De directe salariskosten, pensioenlasten, emolumenten en overige salarisgerelateerde kosten worden maandelijks aan Achmea Hypotheekbank doorbelast. In duizenden euro’s
2008
2007
Lonen en salarissen
5.374
5.211
Pensioenlasten
1.296
1.342
Overige sociale lasten Andere personeelskosten
949
881
2.779
3.218
10.398
10.652
26. Honoraria accountants In duizenden euro’s
2008
Controle van de jaarrekening Andere controleopdrachten Fiscale adviesdiensten Andere niet-controle diensten
2007
585
260
-
-
-
-
404
358
989
618
De honoraria accountants zijn onderdeel van de beheerkosten. In 2008 is in tegenstelling tot 2007 een reservering opgenomen voor de kosten van de controle van de jaarrekening van het huidige boekjaar. De andere niet-controle diensten hebben met name betrekking op de SPV’s.
57
27. Belastingen In duizenden euro’s
2008
Verschuldigde winstbelasting Verslagjaar Voorgaande jaren Uitgestelde belasting Ontstaan en afwikkeling van tijdelijke verschillen verslagjaar Ontstaan en afwikkeling van tijdelijke verschillen voorgaande jaren Totaal uitgestelde belasting Totale belasting in winst-en-verliesrekening
2007
33.500
12.042
-12
-785
33.488
11.257
-23.744
-3.188
-
5
-23.744
-3.183
9.744
8.074
Aansluiting van acute belasting
In duizenden euro’s
2008
Resultaat voor belastingen
38.258
34.722
Nominaal belastingtarief
25,5%
25,5%
2007
Nominale belastingdruk
9.756
8.854
Belasting voorgaande jaren
-12
-780
Effectieve belastingdruk
9.744
8.074
Effectief belastingtarief
25,47%
23,25%
De uitgestelde belastingvorderingen/-schulden die ultimo 2008 in de balans staan, zijn omgerekend tegen het belastingtarief van 25,5%. Achmea Hypotheekbank is opgenomen in een fiscale eenheid met Eureko B.V.
28. Niet in de balans opgenomen verplichtingen Juridische procedures Per 31 december 2008 liep een aantal gerechtelijke procedures tegen Achmea Hypotheekbank. Op basis van juridisch advies verwacht de directie niet dat de uitkomsten van de procedures van materiële invloed zullen zijn op de financiële positie van de vennootschap. Contractuele verplichtingen Per 31 december 2008 heeft Achmea Hypotheekbank contractuele verplichtingen van ruim EUR 11,5 miljoen (2007: EUR 7,7 miljoen) voornamelijk met betrekking tot de afname van ICT-gerelateerde diensten. Hiervan heeft EUR 9,5 miljoen (2007: EUR 5,6 miljoen) betrekking op ICT-gerelateerde contracten met groepsmaatschappijen. Voorwaardelijke schulden Hieronder zijn alle verplichtingen opgenomen die voortvloeien uit transacties waarbij Achmea Hypotheekbank zich garant heeft gesteld ten opzichte van derden. De voorwaardelijke schulden hebben betrekking op verstrekte bankgaranties ten bedrage van EUR 0,5 miljoen (2007: EUR 3,0 miljoen).
Achmea Hypotheekbank N.V. | 2008 ACHMEA HYPOTHEEKBANK N.V. 2008
58
Onherroepelijke faciliteiten Dit betreft het geheel van verplichtingen met betrekking tot onherroepelijke toezeggingen die kunnen leiden tot een kredietrisico. Het betreft door klanten geaccepteerde offertes voor hypothecaire leningen en kredietfaciliteiten ten bedrage van EUR 201 miljoen (2007: EUR 430 miljoen). Fiscale eenheid Achmea Hypotheekbank vormt tezamen met Achmea Bank Holding N.V. en haar dochtermaatschappijen een fiscale eenheid met Eureko B.V. voor de heffing van de vennootschapsbelasting; elk der vennootschappen is volgens de standaard voorwaarden aansprakelijk voor de te betalen belasting van alle bij de fiscale eenheid betrokken vennootschappen.
29. Verbonden partijen Identiteit van verbonden partijen Achmea Hypotheekbank N.V. is een 100%-dochteronderneming van Achmea Bank Holding N.V. (opgericht in Nederland). Aan het hoofd van de Groep staat Eureko B.V. Achmea Hypotheekbank heeft verhoudingen met verbonden partijen. Verbonden partijen zijn andere vennootschappen binnen de Groep en commissarissen en directieleden van Achmea Hypotheekbank. Rabobank is een belangrijke aandeelhouder van Eureko en ook een verbonden partij. In het kader van de gewone bedrijfsuitoefening vindt een aantal bancaire transacties plaats met verbonden partijen. Onder de post Bankiers is EUR 574 miljoen (2007: EUR 77 miljoen) aan deposito’s en intercompany leningen met betrekking tot groepsmaatschappijen opgenomen. Daarnaast is onder Achtergestelde schulden (zie ook overzicht in de toelichting) EUR 98 miljoen (2007: EUR 97 miljoen) met betrekking tot leningen van groepsmaatschappijen of gelieerde ondernemingen opgenomen. Ten slotte is onder Toevertrouwde middelen EUR 1,2 miljard (2007: EUR 0,3 miljard) aan schulden aan niet-bancaire instellingen binnen Eureko B.V. opgenomen. Onderstaand wordt een specificatie van deze posten opgenomen. Mutaties in 2007 en 2008 worden uitsluitend veroorzaakt door aflossingen en opnames. Verdeling vorderingen, schulden en leningen over de balans In duizenden euro’s
2008
2007
Activa Bankiers Derivaten aangehouden voor risicobeheer
764
306
742
380
Overlopende activa en overige vorderingen
102.573
2.984
104.079
3.670
59
In duizenden euro’s
2008
2007
Verplichtingen Bankiers Toevertrouwde middelen Overlopende passiva en overige schulden Achtergestelde schulden
574.227
77.152
1.169.662
333.948
7.896
2.737
97.500
97.496
1.849.285
511.333
Overzicht leningen en schulden aan verbonden partijen In duizenden euro’s Aanv. verz. ZKA GLA Interpolis Achmea Avéro Intermediair Leven
2008
2007
50.218
-
103
63
Achmea Bank Holding
4.661
-
Achmea Facilitair bedrijf
1.339
156
23.497
23.497
Achmea Holding Achmea Leven FBTO Achmea Pensioen Avéro Investments Achmea Personeel Achmea Retail Bank Achmea Schade Investment Non Life
- 25.405 -
30 25.405 3
402.038
25.649
7.017
7.016
Agis Basisverzekeringen
252.917
-
AP&L Investments
383.300
370.399
Avéro Woonfonds
1.018
2.282
200.874
-
Basisverz. OZF
17.172
-
Basisverz. ZKA
201.686
-
Basisverz. GL PWZ
CBA hypotheken
332
203
Friends First Life Assurance Ltd
23.505
-
Imperio Fassurances et Capitalisation
25.037
-
Imperio Life Helenic Life Insurance SA
3.024
-
Interamerican Health General Insurance
24.189
-
Interamerican Hellenc Life Insurance SA
3.024
-
Interamerican Property and Casualty SA
22.201
-
4.539
4.539
Interpolis Bankassurance BA Life Interpolis Bankassurance BA Non Life Levob Bank Staalbankiers
- 120.968
588 -
51.221
51.503
1.849.285
511.333
Achmea Hypotheekbank N.V. | 2008 ACHMEA HYPOTHEEKBANK N.V. 2008
60
Overzicht vorderingen op verbonden partijen In duizenden euro’s Achma Avéro Intermediair Leven Achmea Holding Achmea Leven FBTO Achmea Personeel AP&L Investments Staalbankiers
2008
2007
1.734
634
100.019
1.250
634
-
37
-
149
1.100
1.506
686
104.079
3.670
Overzicht provisielasten verbonden partijen In duizenden euro’s
2008
2007
Staalbankiers
976
877
976
877
Overzicht rentebaten uit hoofde van leningen en schulden aan verbonden partijen In duizenden euro’s Aanv. verz. ZKA GLA Interpolis
2008
2007
218
-
Achmea Avéro Intermediair Leven
2.980
2.470
Achmea Holding
1.300
1.300
Achmea Leven FBTO
3.313
2.828
Achmea Pensioen Avéro Investments
1.567
6.765
Achmea Retail Bank
8.729
1.924
412
6.179
Achmea Schade Investment Non Life Achmea Zorg ZK Agis Basisverzekeringen
-
1.949
2.917
-
AP&L Investments
22.298
46.841
Basisverz. GL PWZ
874
-
Basisverz. OZF
172
-
Basisverz. ZKA
1.686
-
Friends First Life Assurance Ltd Imperio Fassurances et Capitalisation Imperio Life Helenic Life Insurance SA Interamerican Health General Insurance
5
-
37
-
24
-
189
-
Interamerican Hellenc Life Insurance SA
24
-
Interamerican Property and Casualty SA
201
-
Interpolis bankassurance life
258
3.529
Interpolis bankassurance nonlife
-
1.096
Levob Bank
2.140
461
Staalbankiers
5.127
2.412
54.471
77.754
61
Overzicht provisielasten verbonden partijen
In duizenden euro’s
2008
Divisie Directe Distributie
2.651
2.032
Divisie Intermediaire Distributie
7.480
6.931
10.131
8.963
2007
De provisie die door Achmea Hypotheekbank wordt verstrekt aan de Divisie Directe Distributie en de Divisie Intermediaire Distributie wordt, voor zover het verkoopgerelateerde provisie betreft over de hypotheekproductie, geamortiseerd over de geschatte resterende looptijd van de betreffende hypotheek. Gedurende het boekjaar vindt ook wederzijdse verrekening van kosten (bijvoorbeeld rentekorting op personeelshypotheken en verkoopkosten) tussen verschillende verbonden partijen plaats. Transactie met de Divisie Intermediaire Distributie De producten van Achmea Hypotheekbank worden onder andere via de Divisie Intermediaire Distributie verkocht. Deze divisie is onderdeel van de Groep.
30. Directie en Raad van Commissarissen De aan directieleden en commissarissen verstrekte leningen betreffen met name vorderingen verstrekt onder hypothecaire zekerheid. De rentepercentages, rekeninghoudend met personeelskorting, lopen uiteen van 3,8% tot 5,2%. Het overzicht van verstrekte leningen luidt als volgt: Leningen aan directieleden en commissarissen In duizenden euro’s Uitstaande leningen per 1 januari Verstrekte leningen Overige mutaties Uitstaande leningen per 31 december
2008
2007
584
386
375
200
-296
-2
663
584
De beloning van directieleden en commissarissen luidt als volgt: Beloning directieleden en commissarissen
In duizenden euro’s
2008
Kortetermijnpersoneelsbeloningen
1.100
839
Andere langetermijnpersoneelsbeloningen
255
216
Op aandelen gebaseerde betalingen
211
35
1.565
1.090
2007
De pensioenverplichtingen, als onderdeel van de beloning directieleden, bedragen EUR 0,3 miljoen (2007; EUR 0,2 miljoen).
Achmea Hypotheekbank N.V. | 2008 ACHMEA HYPOTHEEKBANK N.V. 2008
62
Er worden geen deposito’s op naam van directieleden en commissarissen aangehouden. Voor een overzicht van de samenstelling van de directie en de Raad van Commissarissen wordt verwezen naar het Verslag van de directie en het Bericht van de Raad van Commissarissen.
31. Gebeurtenissen na balansdatum In 2009 dient een gedeelte van de kredietportefeuille geherfinancierd te worden. Vanaf februari 2009 heeft Achmea Hypotheekbank de mogelijkheid om EUR 2,0 miljard te lenen bij een Europese bank. Het betreft EUR 1,6 miljard met behulp van een securitisatie en een kredietfaciliteit van EUR 0,4 miljard.
63
vennootschappelijke balans Achmea Hypotheekbank N.V.
Voor bestemming van het resultaat) Per 31 december In duizenden euro’s Activa Geldmiddelen en kasequivalenten Bankiers Vordering groepsmaatschappijen Derivaten aangehouden voor risicobeheer Kredieten aan de publieke sector Kredieten aan de private sector Rentedragende waardepapieren Immateriële activa Materiële vaste activa Uitgestelde belastingvorderingen Overlopende activa en overige vorderingen Totaal activa
2008
2007
26.012
10.354
142.088
215.450
67.694
17.402
478.209
548.389
56.003
-
14.669.149
13.594.846
79.331
75.774
119
2.867
8
50
32.458
11.635
108.149
7.385
15.659.220
14.484.152
Verplichtingen
Bankiers
669.643
575.479
Derivaten aangehouden voor risicobeheer
740.510
219.911
Toevertrouwde middelen
2.334.672
1.320.623
Schuld groepsmaatschappijen
4.225.384
4.064.969
Schuldbewijzen
6.984.289
7.664.206
45.975
22.849
Belastingverplichtingen Uitgestelde belastingverplichtingen Overlopende passiva en overige schulden Achtergestelde schulden Totaal verplichtingen
802
2.582
34.442
36.893
196.578
196.563
15.232.295
14.104.075
Gestort en opgevraagd kapitaal Agioreserve Herwaarderingsreserve Overige reserves
18.152
18.152
269.206
254.206
2.401
-933
137.166
108.652
Eigen vermogen
426.925
380.077
Totaal eigen vermogen en verplichtingen
15.659.220
14.484.152
Achmea Hypotheekbank N.V. | 2008
64
Vennootschappelijke Winst-en-Verliesrekening
Van het boekjaar eindigend op 31 december In duizenden euro’s Winst na belastingen Winst groepsmaatschappijen na belastingen Nettowinst
2008
2007
28.514
26.648
-
-
28.514
26.648
ACHMEA HYPOTHEEKBANK N.V. 2008
65
Overzicht verloop van het vennootschappelijk eigen vermogen
In duizenden euro’s
Aandelen-
Agio-
kapitaal
Per 1 januari 2008
Her-
Onverdeeld
Overige
Totaal
reserve
waar-
resultaat
reserves
eigen
deringen
vermogen
18.152
254.206
-933
26.648
82.004
380.077
Onverdeeld resultaat
-
-
-
28.514
-
28.514
Agiostorting
-
15.000
-
-
-
15.000
Verdeling resultaat 2007
-
-
-
-26.648
26.648
-
Ongerealiseerde herwaarderingen Per 31 december 2008 Per 1 januari 2007
-
-
3.334
-
-
3.334
18.152
269.206
2.401
28.514
108.652
426.925
18.152
164.206
-720
2.153
79.851
263.642
Onverdeeld resultaat
-
-
-
26.648
-
26.648
Agiostorting
-
90.000
-
-
-
90.000
Verdeling resultaat 2006
-
-
-
-2.153
2.153
-
Ongerealiseerde herwaarderingen
-
-
-213
-
-
-213
18.152
254.206
-933
26.648
82.004
380.077
Per 31 december 2007
Per 31 december 2008 bedraagt het maatschappelijk aandelenkapitaal EUR 90,8 miljoen, verdeeld in 200.000 gewone aandelen (2007: 200.000) met elk een nominale waarde van EUR 453,78. Per 31 december 2008 waren 40.001 (2007: 40.001) aandelen uitgegeven en volgestort.
De herwaarderingsreserve bevat de cumulatieve nettoreëlewaardemutatie van de voor verkoop beschikbare financiële vaste activa.
Achmea Hypotheekbank N.V. | 2008
66
Toelichting op de vennootschappelijke balans en winst-en-verliesrekening Algemeen De vennootschappelijke jaarrekening is onderdeel van de geconsolideerde jaarrekening van Achmea Hypotheekbank N.V. Met betrekking tot de vennootschappelijke winst-en-verliesrekening van Achmea Hypotheekbank is gebruik gemaakt van de vrijstelling zoals opgenomen in artikel 402 van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. Met betrekking tot de waarderingsgrondslagen van de activa en verplichtingen en de grondslagen van resultaatbepaling maakt Achmea Hypotheekbank gebruik van de optie in artikel 2:362 (8) van het Burgerlijk Wetboek. Dit betekent dat deze waarderingsen resultaatbepalingsgrondslagen identiek zijn aan de IFRS grondslagen zoals deze zijn toegepast in de geconsolideerde jaarrekening van Achmea Hypotheekbank. Deze IFRS grondslagen zijn in lijn met de standaarden per 31 december 2008 zoals deze zijn vastgelegd door IASB en zijn overgenomen door de Europese Unie. Voor zover de posten in de vennootschappelijke balans en winst-en-verliesrekening niet zijn toegelicht, wordt verwezen naar de toelichting in de geconsolideerde balans en winst-en-verliesrekening. Vordering groepsmaatschappijen Onder deze vordering is het saldo van de nog te ontvangen bedragen van de SPV’s en de daaraan gerelateerde stichtingen opgenomen. Deelnemingen in groepsmaatschappijen Dit betreft de deelneming in Interpolis BTL Hypotheken B.V. en Interpolis Schade Hypotheken B.V. Verloop overzicht deelnemingen
In duizenden euro’s
2008
Beginstand
2007
-
-11.140
Mutaties (netto)
-
11.140
Eindstand
-
-
Op 4 april 2007 zijn bovengenoemde vennootschappen juridisch gefuseerd met Achmea Hypotheekbank N.V. Beide deelnemingen waren gewaardeerd op nettovermogenswaarde. Derivaten Dit betreft de reële waarde van de derivaten inclusief de ‘back to back swaps’ die zijn afgesloten met de SPV’s. De waarde is het saldo van de contante waarde van de rentekasstromen van enerzijds de overgedragen hypotheekportefeuille en anderzijds de obligaties ter financiering van de overgedragen hypotheekportefeuille. Schuld groepsmaatschappijen Deze post vertegenwoordigt de schuld aan de SPV’s uit hoofde van de securitisatietransacties.
ACHMEA HYPOTHEEKBANK N.V. 2008
67
Verantwoordelijkheidsverklaring van de Directie van Achmea Hypotheekbank N.V. De directie van Achmea Hypotheekbank N.V. is verantwoordelijk voor het opmaken van het jaarverslag van Achmea Hypotheekbank N.V. per 31 december 2008 in overeenstemming met de International Financial Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie en met Titel 9 Boek 2 BW, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW en de Wet op het financieel toezicht deel 5.1A. De directie heeft het jaarverslag van Achmea Hypotheekbank N.V. beoordeeld en geeft toestemming voor de openbaarmaking op 14 april 2009. De directie verklaart, voor zover bij hen bekend, dat de geconsolideerde en enkelvoudige jaarrekening van Achmea Hypotheekbank N.V. een getrouw beeld geven van de activa, de passiva, de financiële positie en de winst of het verlies van Achmea Hypotheekbank N.V., de toestand op de balansdatum, de gang van zaken gedurende het boekjaar van de uitgevende instelling en van de met haar verbonden ondernemingen waarvan de gegevens in haar jaarrekening zijn opgenomen en dat in het jaarverslag de wezenlijke risico’s waarmee Achmea Hypotheekbank N.V. wordt geconfronteerd, zijn beschreven. Het jaarverslag van Achmea Hypotheekbank N.V. zal op 14 april 2009 ter goedkeuring beschikbaar worden gesteld aan de 100%-aandeelhouder, Achmea Bank Holding N.V. ’s-Hertogenbosch, 14 april 2009 De directie, drs. R. Becker MBA
Directievoorzitter
J.J.M.M. Vervuurt RA RC
Financieel directeur
Achmea Hypotheekbank N.V. | 2008
68
Aan: de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van Achmea Hypotheekbank N.V.
Accountantsverklaring Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit verslag opgenomen jaarrekening 2008 van Achmea Hypotheekbank N.V. te ’s-Gravenhage gecontroleerd. De jaarrekening omvat de geconsolideerde en de enkelvoudige jaarrekening. De geconsolideerde jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde balans per 31 december 2008, de geconsolideerde winst-en-verliesrekening, het mutatieoverzicht eigen vermogen en het kasstroomoverzicht over 2008 alsmede uit een overzicht van de belangrijkste grondslagen voor financiële verslaggeving en overige toelichtingen. De enkelvoudige jaarrekening bestaat uit de enkelvoudige balans per 31 december 2008 en de enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2008 met de toelichting. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven in overeenstemming met International Financial Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie en met Titel 9 Boek 2 BW, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de entiteit. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van schattingen die het bestuur van de entiteit heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Oordeel betreffende de geconsolideerde jaarrekening Naar ons oordeel geeft de geconsolideerde jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Achmea Hypotheekbank N.V. per 31 december 2008 en van het resultaat en de kasstromen over 2008 in overeenstemming met International Financial Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie en met Titel 9 Boek 2 BW. Oordeel betreffende de enkelvoudige jaarrekening Naar ons oordeel geeft de enkelvoudige jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Achmea Hypotheekbank N.V. per 31 december 2008 en van het resultaat over 2008 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW.
69
Verklaring betreffende andere wettelijke voorschriften en/of voorschriften van regelgevende instanties Op grond van de wettelijke verplichting ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder f BW melden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Amstelveen, 14 april 2009 KPMG ACCOUNTANTS N.V. M.A. Huiskers RA
Achmea Hypotheekbank N.V. | 2008 ACHMEA HYPOTHEEKBANK N.V. 2008
70
Statutaire bepalingen met betrekking tot de winstverdeling
Op de winstverdeling is van toepassing artikel 35 van de statuten van Achmea Hypotheekbank N.V. luidende als volgt:
Winst en verlies Artikel 35 35.1.
De winst staat ter vrije beschikking van de algemene vergadering;
35.2.
Uitkering van winst geschiedt na de vaststelling van de jaarrekening waaruit blijkt dat zij geoorloofd is;
35.3.
Dividenden worden betaalbaar gesteld vier weken na vaststelling, tenzij de algemene vergadering daartoe op voorstel van de directie een andere datum bepaalt. Dividenden, die binnen vijf jaren, nadat zij opeisbaar zijn geworden, niet in ontvangst zijn genomen, vervallen aan de vennootschap;
35.4.
Onverminderd het bepaalde in artikel 6 wordt, indien de algemene vergadering op voorstel van de directie zulks bepaalt, een interim-dividend uitgekeerd, daaronder begrepen een tussentijdse uitkering van reserves mits met inachtneming van het bepaalde in artikel 105, lid 4, Boek 2, Burgerlijk Wetboek;
35.5.
De algemene vergadering kan besluiten, dat dividenden geheel of gedeeltelijk in een andere vorm dan in contanten zullen worden uitgekeerd;
35.6.
De vennootschap kan aan de aandeelhouders en andere gerechtigden tot voor uitkering vatbare winst slechts uitkeringen doen, voor zover haar eigen vermogen groter is dan het bedrag van het geplaatste kapitaal, vermeerderd met de reserves die krachtens de wet moeten worden aangehouden;
35.7.
Ten laste van de door de wet voorgeschreven reserves mag een tekort slechts worden gedelgd voor zover de wet dat toestaat.
71
Voorstel winstverdeling
De Algemene Vergadering van Aandeelhouders wordt voorgesteld het resultaat na belastingen over 2008 ad EUR 28,5 miljoen toe te voegen aan de overige reserves. Het resultaat na belastingen over 2008 is opgenomen in de post onverdeeld resultaat in het eigen vermogen.
Achmea Hypotheekbank N.V. | 2008 ACHMEA HYPOTHEEKBANK N.V. 2008
72
Foto omslag: Dubo Appartementencomplex Kooizicht Dokkum Prijswinnend innovatief ontwerp voor appartementencomplex in nieuwbouwwijk Kooilanden te Dokkum. Tevens landelijk voorbeeldproject voor Duurzaam Bouwen. Het complex omvat tien luxe appartementen met riante dakterrassen. Locatie: De Kooilanden te Dokkum Architect: Adema Architecten, Dokkum
Pagina 4 t/m 9: Planhus: eengezinswoning in Zuiderburen, Leeuwarden Deze duurzame woning wordt geproduceerd met hout afkomstig uit zorgvuldig beheerde bossen, die door herplant op peil blijven. De woning is energiezuinig door optimale isolatie en 3-laags glas. Ook de gebruikte bouwmaterialen zoals isolatiematerialen en verven zijn milieuvriendelijk en 100% afbreekbaar. Architect: Planhus, Groningen
Pagina 10 en 11: Energiezuinige starterswoningen in Zwaagwesteinde De woningen zijn onder andere voorzien van een individuele warmtepomp, een warmtewisselaar voor het douchewater, een pakket zonnepanelen en thermo++ beglazing. De woningen voorzien zelf in hun energiebehoefte. Tientallen gemeenten uit heel Nederland hebben de wijk bezocht om te bekijken hoe zulke woningen in de eigen gemeenten gebouwd kunnen worden. Architect: Seinen Projectontwikkeling
Pagina 12 t/m 19: De Kooilanden te Dokkum: 14 stadsvilla’s ‘Groen wonen aan het water’ Winnend ontwerp prijsvraag gemeente Dongeradeel. De woningen zijn in meerdere opzichten uniek. Niet alleen qua uitvoering, bouwstijl en duurzaamheid, maar ook vanwege het feit dat ze door dijklichamen van elkaar worden gescheiden. Deze dijken worden compleet beplant opgeleverd, evenals het erf van elke woning. De daken voorzien van een sedum-beplanting. Architect: Adema Architecten, Dokkum
Colofon Ontwerp en uitvoering: De Bey Communicatie & Vormgeving B.V., Franeker Fotografie aangeleverd door Adema Architecten, Planhus en Seinen Projectontwikkeling Fotografie directieteam: Fotobureau Het Hoge Noorden, Leeuwarden
ACHMEA HYPOTHEEKBANK N.V. jaarverslag 2008
Achmea Hypotheekbank N.V. Hervenplein 2 5232 JE ‘s-Hertogenbosch Postbus 80 2501 AB ‘s-Hertogenbosch T (073) 643 40 00 F (073) 463 47 99 K.v.K. Den Haag, no. 154399