5 Nicole (48) combineert regulier met complementair. met tips! Moermandieet uitgerold in de regio. Nauwelijks last van bijwerkingen

Uitzicht

UITGAVE VAN MMV #5 2015 JAARGANG 42

GEZOND ACTIEF – NATUURLIJK BETER

22 Moermandieet uitgerold in de regio

5 10 14

Nicole (48) combineert regulier met complementair Nauwelijks last van bijwerkingen Ontgift je drinkwater Hoe schoner, hoe beter!

! s p i t t e m

Kritisch opbouwend Leden Advies Raad laat van zich horen

Multi-Guard Advance 50+ Gezond en fit oud worden willen we allemaal. Op de basis van Multi-Guard is daarom de Multi-Guard 50+ Advance ontwikkeld. Naast vitaminen en mineralen bevat dit preparaat ook Luteïne, Kurkuma, Groene Thee- en Druivenpitextract (OPC). Het heeft een antioxidatieve werking1 en is goed voor het gezichtsvermogen2. 1. 2.

Vitamine C, Vitamine E, Selenium en Zink Vitamine A, Vitamine B2 en Zink

NIEUW

Multi-Guard ADR

Deze nieuwe multiformule van Lamberts is ontworpen met een focus op het energieniveau en de bijnieren. Door o.a. Magnesium en Vitamine B5 draagt het bij tot vermindering van vermoeidheid en moeheid en bevordert het de energiestofwisseling. Twee tabletten bevatten Vitamine D3 Vitamine C

Twee tabletten bevatten 10µg 100mg

Magnesium (als citraat + oxide)

300mg

Zink (als citraat)

15mg 150µg

Vitamine E (natuurlijke)

12mg

Jodium (als kaliumjodide)

Thiamine (Vitamine B1)

25mg

Mangaan (als sulphaat)

Riboflavine (Vitamine B2)

12mg

Niacine (Vitamine B3)

50mg

200µg 24mg

2mg

Pyridoxine (Vitamine B6)

25mg

Koper (as sulphaat) Selenium (als seleniet + L-selenomethionine) Chroom (als picolinaat)

Foliumzuur

400µg

Choline Bitartraat

Vitamine B12

50µg

Biotine

0.15mg

Pantotheenzuur (Vitamine B5)

150mg

Vitamine K

20µg

Calcium (als carbonaat)

80mg

IJzer (als fumeraat)

14mg

0.5mg

200µg

Inositol

24mg

PABA

24mg

Taurine

50mg

Rhodiola extract Koreaanse Ginseng (10:1)extract bevat 8mg ginsenosiden Co-Enzym Q10

125mg 40mg 30mg

www.hb08.nl

Belangrijkste kenmerken (per 2 tabletten): • 125mg Rhodiola extract • 30mg Co-Enzym Q10 • Koreaanse Ginseng • 150mg Vitamine B5 ( pantotheenzuur) • 300mg Magnesium

Multi-Guard ADR, 120 tabletten slechts € 34,95 voor twee maanden.

In dit nummer

redactioneel Op koers

4 Kers

Snoepgoed met fytonutriënten 5 Interview met Nicole Dujardin

‘Door Mark Bos ga ik nu ook met de billen bloot’ 10 Ontgift je water

Met een filter wordt het schoner 14 Voorzitter Leden Advies Raad

‘Er wordt teveel vanuit eilandjes gewerkt’ 18 Opinie

Verantwoordelijkheid moet terug naar de dokter 20 Verenigingsnieuws

MMV.nl trekt meer bezoekers 21 Actueel

Boerenmarkt op Hoogstad 22 Verenigingsnieuws

Natuurvoedingskundigen ingewijd in het Moermandieet

Rubrieken

09 In de media 13 Lijf & leden 16 Recepten 25 Column Gert Schuitemaker 27 Kruidentuin 28 Vraag & Antwoord

Er zijn maar weinig dingen die vanzelf gaan. Wie een bepaald doel wil bereiken, zal zich daar voor moeten inspannen. Dat geldt voor mensen, voor bedrijven, voor organisaties , voor verenigingen. Ook voor MMV dus, een vereniging met een weliswaar veertigjarige geschiedenis, maar niettemin nog volop in ontwikkeling. Dat is ook hard nodig. Wil MMV een leidende organisatie worden op het gebied van voeding, gezondheid en complementaire geneeswijzen, met een uitgesproken voorkeur voor het gedachtegoed van Cornelis Moerman en de door hem ontwikkelde therapie, dan is slagvaardigheid vereist en moet er nog heel wat werk verzet worden.

…MMV betrouwbare vraagbaak, wegwijzer en begeleider…

En er wordt veel werk verzet binnen MMV. Nee, dat wordt niet van de daken geschreeuwd en daar wordt ook niet ‘borstklopperig’ over gedaan, zo in de sfeer van ‘zie ons eens’. Er wordt gewoon stevig aangepakt om die vereniging te worden die MMV graag wil zijn: een betrouwbare vraagbaak, wegwijzer en begeleider voor mensen die, ziek of gezond, willen werken aan hun gezondheid en genezingsproces. Daar heeft het bestuur de handen vol aan en de in januari aangetreden directeur hoeft zich ook niet te vervelen.

Maar er zijn meer partijen die aan dat ontwikkelingsproces een positieve bijdrage (willen) leveren. Er komen er in dit magazine twee in beeld: de Leden Advies Raad en de Moerman Academie. De Leden Advies Raad komt nu, na de oriëntatiefase, ‘op stoom’, zoals dat heet, en gaat kritisch opbouwend bijdragen aan de voortgaande ontwikkeling. Dat is een goede zaak en de moeite waard om te volgen. De Moerman Academie heeft intussen de eerste natuurvoedingsdeskundigen ingewijd in het Moermandieet. Er staan nu acht deskundigen klaar om in hun voedingspraktijk mensen te adviseren en te begeleiden bij hun keuze voor het Moermandieet. MMV ligt op koers, zogezegd. En bedenk dat dit nog maar het begin is!

Cor van Groningen hoofdredacteur

Uitzicht

3

calcium 20 mg

fosfor 30 mg

magnesium 10 mg 9

kalium 248 mg

bètacaroteen 66 ug

luteïne 48 ug

vitamine c 10 mg

koolhydraten 11,5 gr

kers Een dieprode kleur en een lekkere zoete smaak kenmerken dit heerlijke zomerfruit. Niet alleen een genot voor de zintuigen, maar ook voor de gezondheid. Kersen zitten namelijk bomvol antioxidanten en vitamine C en - wat minder bekend is - verschillende fytonutriënten: stoffen die in microdoseringen allerlei gunstige processen in het lichaam activeren en daardoor als geneeskrachtig bekend staan. Vergeleken met de bosbes (die heeft er 10) en de appel (die er 12 heeft) bevat de kers maar liefst 21 van deze fytonutriënten. Het fytonutriënt anthocyaan geeft kersen niet alleen hun rode kleur, maar kan ook pijnklachten en ontstekingsprocessen verminderen. Het eten van twintig kersen schijnt net zoveel effect te hebben als één Ibuprofen. De genoemde hoeveelheden gelden per 100 gram verse kersen.

Op pagina 17 vindt u twee heerlijke recepten met kers.

4

Uitzicht

‘Ik gavoor

remissie'' >> Uitzicht

5

Met uitgezaaide melanoomkanker maakte Nicole Dujardin (48) studie van alle informatie die haar gezondheid van dienst zou kunnen zijn. Nu voelt ze zich - door een optimale leefstijl en twee niet-geregistreerde reguliere medicijnen - hartstikke goed. ‘Ik wilde geen pillen, ik wilde het zelf doen.’ TEKST JAN VAN KLINKEN EN RINEKE WISMAN BEELD GIJS VERSTEEG

6

Uitzicht

'I

k zag wit, kwam haast de trap niet op en ik kon mijn eten niet binnenhouden. December 2012; ik was niet in een feeststemming. Ik dacht dat ik het aan mijn longen had. ‘Kind, volgens mij heb je bloedarmoede’, zei mijn schoonmoeder. Bij de huisarts bleek mijn hemoglobinewaarde - het ijzer in je bloed - 3,7. Na verschillende onderzoeken die niets opleverden bleek drie maanden later uit een ct-scan dat de oorzaak een inwendige bloeding was. Deze werd veroorzaakt door een tumor van 4,5 cm in mijn dunne darm. De tumor versperde de doorgang. Dat verklaarde waarom ik moest overgeven. Er kon bijna niks meer door.” Het bleek een uitzaaiing te zijn van een moedervlek die 27 jaar geleden van Nicole’s rug was verwijderd. Een recidiverende melanoom. Ook in de lymfklieren, rechterbijnier en in rechterlong waren uitzaaiingen. Alleen de tumor in de dunne darm was operabel.

Wie: Nicole Dujardin (48) Privé: Getrouwd met Jos. Ze wonen in Aartswoud met herdershond Tara. Nicole werkte tot 2013 als loopbaanadviseur bij de universiteit van Amsterdam. Ziektegeschiedenis: Melanoom op haar rug in 1986. Na operatieve verwijdering van deze moedervlek is ze klachtenvrij tot eind 2012. In 2013 diagnose melanoomkanker met uitzaaiingen in de dunne darm, long en rechterbijnier. De tumor in de dunne darm wordt operatief verwijderd. Volgt het Moermandieet vanaf maart 2013. Deed leverreiniging, Iscador-injecties, Simonton-therapie, NEI-therapie, Icemantherapie met ademmodulatie. Ook onderging ze chemo- en immunotherapie nadat haar inspanningen geen verbetering opleverden. Februari 2014 nieuwe kleine uitzaaiingen in lies, dunne darm, rug en op de borst. Gebruikt sinds april 2014 twee reguliere middelen: B-RAF-(tweede generatie) en MEK-remmers. Volgt nog steeds het dieet, wandelt en mediteert. Sinds juni 2014 zijn de tumoren niet meer actief. Ze heeft geen last van bijwerkingen.

Nicole voelde zich overvallen door de diagnose, maar was ook opgelucht dat er een oorzaak gevonden was. “En ik was verbaasd dat mijn lichaam kennelijk 27 jaar die uitzaaiingen heeft tegengehouden.” De moedervlek van destijds zat op haar rug. Hij was bobbelig en bloedde soms. De huisarts wilde deze meteen wegbranden. Nicole stelde het uit tot na haar zonvakantie. De huisarts die ze daarna trof, vertrouwde het minder en verwees haar door naar de plastisch chirurg. Die liet de moedervlek onderzoeken, waarna een melanoom van 0,3 mm doorsnee werd geconstateerd.

Twintig boeken “Eigenlijk voelt het al alsof ik een tweede leven leef. Als de eerste arts de moedervlek had weggebrand, weet ik niet wat er was gebeurd.” Na de operatieve verwijdering van de tumor raadde de arts chemotherapie - zes kuren- aan of B-RAF-remmers (eerste generatie), maar daar zag Nicole van af. “Ik wilde op een andere manier proberen genezing te vinden. Bovendien was mijn conditie slecht, vanwege de operatie aan de dunne darm. Ik wilde eerst aansterken.” Thuis wachtten twintig boeken op haar over gezondheid, ziekte, voeding en kanker. Die had haar partner alvast voor haar besteld. “Zodat ik kon gaan studeren.” Het typeert Nicole. “Ik doe altijd heel hard mijn best en zo mogelijk nog een tandje erbij”, lacht ze. Ze begon met het boek ‘U kunt meer dan u denkt’ van dokter Hans Moolenburgh, dat ze van voor tot achter spelde.” In het boek kwam ze de naam van NTTT-arts Bertyl de Klyn tegen bij wie ze op consult ging. Via hem kwam ze in contact met MMV, een vereniging die ze al kende, omdat de oma van een buurjongen ooit het Moermandieet volgde. Vanaf maart 2013 doet ze alles wat de dokter haar aanraadt:

geen suiker meer, nauwelijks zuivel (alleen kefir, biologische karnemelk en yoghurt van de geit), nauwelijks vlees (en als ze dat wel eet dan biologisch rund of gevogelte), vis (alleen zalm en makreel), nauwelijks koolhydraten, geen kunstmatige toevoegingen en uitsluitend biologisch. Elke dag drinkt ze vers groentesap, mediteert en wandelt ze. Ze liet haar lever reinigen (liver flush) en ging een periode wekelijks naar de sauna. Verder nam ze regelmatig een bad met zout en Iscador-injecties. “Ik heb heel hard gewerkt, maar het was nooit moeilijk voor me. Ik werd er juist blij van. Het gaf een doel en voldoening.”

B-RAF en MEK Helaas leverden haar inspanningen geen vrolijk nieuws op. “De tumoren waren alleen maar gegroeid. Dat kwam heel hard binnen. Ik kon een nieuwe therapie krijgen, de immunotherapie, maar dat zou pas gebeuren als ik eerst, volgens protocol, zes chemokuren zou ondergaan.” Na enige discussie met haar arts sloot ze een compromis. “Ik zou twee kuren proberen. Als er geen effect optrad, zouden we stoppen. Zo ging het ook. De chemo deed niks bij mij.” “Voor de immunotherapie moest ik eens in de drie weken aan het infuus. Deze therapie sloeg in eerste instantie aan. De groei van de tumoren stopte, maar het was slechts voor even.” Ondertussen deed Nicole alles wat verder binnen haar vermogen lag: Simontontherapie, familieopstellingen, NEItherapie zelfs de Icemantherapie met ademmodulatie. Maar ze werd steeds beroerder. Haar hb-waarde was lager dan vier. Dankzij een bloedtransfusie bleef ze overeind. Toen de tumoren opnieuw begonnen te groeien, en ze voelbare uitzaaiingen had in lies, borsten en rug, startte ze tegen haar zin met twee reguliere kankerremmers: B-RAF (die je alleen krijgt als je het B-RAF-gen hebt) en MEK. “Ik wilde geen pillen, ik wilde het zelf doen. Maar ik kon niet meer doen dan ik al deed.” De genoemde medicijnen blokkeren het ‘pad’ via welke de tumor groeit. Nadat ze met de medicijnen begon, voelde ze de tumoren in rap tempo slinken. “Een tumor tussen de borsten was na twee

‘Kanker is geen eenvoudige ziekte en er is geen eenvoudige oplossing’

Uitzicht

7

>>

‘Toen ik Mark Bos zag, dacht ik: nou moet ik ook met de billen bloot’

>>

dagen kleiner en na zes dagen helemaal weg. Ook in de long verdween de tumor. Het zijn fantastische pillen; ik kan niet anders zeggen.” De tumoren zijn al een jaar niet meer actief. De tumormarkers zijn nu 0,04. “Verwaarloosbaar.” Opvallend is dat ze van de lange lijst met bijwerkingen die bij de medicatie horen - spierpijn, last van de ogen, diarree, verharding van de huid - nauwelijks iets merkt. En daar profiteert ze toch weer van haar eigen inspanningen. “Ik weet zeker dat mijn leefstijl hier een grote bijdrage aan levert.”

Drugsholiday Nicole benadrukt dat beide medicijnen voortkomen uit het Compassionate Use Programma - dat bij hoge uitzondering niet-geregistreerde middelen voorschrijft - en dat ze nog niet regulier voorgeschreven worden. “De artsen weten niet hoe lang de remmers zullen blijven werken. Ik houd zelf de regie. Ik denk nu al na over wat ik ga doen als de medicijnen niet meer helpen. Cannabisolie lijkt een optie. Medische paddenstoelen misschien; daar moet ik me nog in verdiepen. Een andere benadering is de ‘drugsholiday’. Zodra de tumoren weer gaan groeien, stop je met de medicijnen om na een paar maanden weer te beginnen. Het voorkomt resistentie. Sommige artsen beschouwen dat als een kansrijke mogelijkheid.” Haar immuunsysteem ondersteunt ze met supplementen. “Artsen neigen vaak naar somberheid. Mijn situatie geeft daar natuurlijk wel aanleiding toe, maar dan zeg ik: ‘Ik heb al angst, dat hoef je me niet meer aan te praten’. En: hoop doet leven. Dat beseffen ze veel te weinig. Waar ik voor ga, is remissie. Die pillen zijn leuk, maar ik droom ervan dat de kanker uiteindelijk verdwijnt.” Dat ze zich zo intensief met haar ziekte bezighoudt, dankt ze aan haar partner. Toen ze in de ziektewet belandde, zei hij dat ze aan het werk moest. “Je moet zorgen dat je meer weet van je ziekte en je lichaam dan de dokter, was zijn advies dat ik serieus opvolgde.”

8

Uitzicht

Mark Bos Nicole aarzelde lange tijd om het interview te geven. “Ik wilde niet geassocieerd worden met kanker. Zeker niet toen ik nog werkzaam was als loopbaanadviseur.” Toen zag ze Mark Bos, de documentairemaker die in ‘Retour Hemel’ liet zien wat hij allemaal deed om ongeneeslijke kanker te bevechten. “Daar kreeg ik zóveel energie van. Toen dacht ik: nu moet ik ook met de billen bloot. En dat is waarom ik mijn verhaal vertel.” Nicole gaat gemakkelijk in gesprek met artsen en stelde hen kritische vragen. “Ik kan me voorstellen dat dat niet voor iedereen makkelijk is, maar het moet wél. Je kunt het niet aan anderen overlaten. Je moet je eigen keuzes maken. Neem nu die chemotherapie die ik zes keer had moeten ondergaan. Mijn moeder hoopte dat ik iets zou doen. Maar ik zei: ‘Mam, ik heb het uitgezocht, deze therapie helpt hooguit in drie procent van de gevallen en dan slechts tijdelijk, dus waar hebben we het over?’ Zoals later bleek was het inderdaad zinloos.” Met haar oncoloog heeft Nicole een prima verstandhouding. Maar over de consulten van de complementair werkend arts, was hij minder positief. “Of ik dan niet wist van Sylvia Millecam?, zei hij direct. Van de kracht van voeding is hij nog steeds niet onder de indruk. Over het algemeen eten we in Nederland gezond, zei hij. Waarop ik zei: Dan doet uw vrouw zeker de boodschappen? Als je ziet wat de mensen in de karretjes gooien, zeg je dat niet meer”, lacht Nicole. “Waar ik achter ben gekomen, is dat het allemaal niet zo simpel is. Het is zoals De Klyn onlangs in Uitzicht schreef: ‘Kanker is geen eenvoudige ziekte en er is geen eenvoudige oplossing.’ Ik wil dit citaat graag aanvullen met de woorden ‘maar een oplossing is niet onmogelijk’. Veel steun, kracht en energie ontleen ik aan de verhalen in Uitzicht van mensen die met kanker ook hun eigen weg bewandelen. Zie je wel, het kán, denk ik dan.”

in de media TEKST ARJAN VAN LAAR

J

Kwakzalver

ammer dat de vereniging tegen de kwakzalverij het tussen 1999 tot 2014 zo druk had met het belasteren van eerzame artsen, want ze heeft een levensgevaarlijk staaltje universitaire kwakzalverij compleet over het hoofd gezien. Hij was toponderzoeker met maar liefst 485 wetenschappelijke publicaties op zijn naam en op weg naar meer. Totdat een jong lid uit zijn team hem er in 2011 bijlapte. Het bestuur van de Erasmus-universiteit zette de gevierde wetenschapper op straat. Hij had hetzelfde gedaan als de Tilburgse hoogleraar Huub Stapel dat jaar, namelijk onderzoeksdata uit de duim gezogen. Nu is het fascinerende van de media dat we allemaal weten hoe Stapel op deze gemakkelijke wijze meende te moeten bewijzen dat vleeseters asociaal zijn. Maar kende u de naam Poldermans? Don Poldermans? Uw recensent in elk geval niet. Wat opmerkelijk is, want fraudeur Stapel bracht niemand in gevaar. Maar onderzoek van Poldermans vormde de basis voor een richtlijn die bètablokkers voorschreef bij elke vaatoperatie. Dat Poldermans gefraudeerd heeft staat vast, daarom is hij ook ontslagen. Onduidelijk blijft tot hoever de fraude zich uitstrekt. Zowel de universiteit als de Inspectie voor de Volksgezondheid wekken niet de indruk de onderste steen boven te willen halen. De oorspronkelijke onderzoeksdata van de DECREASE-studie uit 1999, waar het allemaal mee begon, zijn niet in het onderzoek betrokken. “Die papieren hebben waarschijnlijk nooit bestaan”, zegt emeritus hoogleraar klinische epidemiologie Jacobus Lubsen 11 februari in Zembla. Lubsen heeft de DECREASE-studie nooit vertrouwd. Alleen al vanwege de conclusie dat het gebruik van bètablokkers tijdens een operatie het risico op hartinfarcten tot wel negentig procent kan verminderen. “Als het te mooi lijkt om waar te zijn, dan is het ook te mooi om waar te

zijn. Negentig procent reductie van mortaliteit bestaat niet. Vroeger wel met penicilline, maar niet met dit soort dingen.” Dat de gerenommeerde New England Journal of Medicine het artikel in 1999 überhaupt publiceerde, verbaasde Lubsen, omdat het onderzoek bepaald geen schoonheidsprijs verdiende. Zo wisten de deelnemers dat ze een bètablokker kregen. “Het tweede probleem is dat de studie voortijdig gestopt is op onduidelijke criteria en dat betekent per definitie dat het effect van de behandeling wordt overschat.” Door de jaren heen was er internationale kritiek op het standpunt van Poldermans. Verschillende onderzoeken konden zijn bevindingen niet bevestigen. Sommige studies lieten zelfs een hogere sterfte zien bij préoperatief gebruik van bètablokkers. Maar Poldermans publiceerde snel en slagvaardig. Met als resultaat dat de European Society of Cardiology (ESC) in 2009 preventieve toediening van bètablokkers bij alle vaatoperaties in de richtlijnen opnam. Toponderzoeker Poldermans was op dat moment voorzitter van de commissie die de richtlijnen opstelde. Drie van de elf co-auteurs staan nog altijd achter DECREASE. Een van hen is Louis van der Ven, destijds directeur bij Merck Nederland. Detail: Merck’s eerste inschrijving in de EU van de gebruikte bètablokker – bisoprolol – had in 1999 onder de merknaam Emcor Deco plaats. Bètablokkers kunnen hartaanvallen tijdens vaatoperaties voorkomen. Ze kunnen ook beroertes tot gevolg hebben. Pas vorig jaar veranderde de ESC haar richtlijn. De somberste schattingen spreken over tienduizenden doden als gevolg van het ruimhartige gebruik van bètablokkers. Onderzocht wordt dit niet. Dat zou het vertrouwen in de medische stand alleen maar schaden.

Reageren? [email protected] www.huisartsvandaag.nl/nieuws/27/Nieuws8289/Uitspraak-Raad-van-State-inzake-generiek-Bisoprolol www.escardio.org | www.zembla.vara.nl/seizoenen/2015

Uitzicht

9

ontgift je huis (12) Nederlands drinkwater behoort tot het schoonste ter wereld, maar het water is ‘nooit honderd procent schoon’, aldus het Waterschap. Met een waterfilter zorgt u zelf voor schoon en ‘vitaal’ drinkwater.

Water (VAN HET ZUIVERSTE WATER)

10

Uitzicht

De Nederlandse waterkwaliteit voldoet niet aan de Kaderrichtlijn Water; een pakket met eisen en normen voor het oppervlakte- en grondwater. Dat stelde de Europese Commissie afgelopen mei vast. Hoe zit dat? “Een deel van de vervuiling in de wateren in ons land komt uit het buitenland via de grote rivieren. Een deel via de lucht. Maar de grootste vervuiler is de landbouw”, zegt Pierre de Vries, programmaleider bij de Unie van Waterschappen. “Fosfaat en stikstof uit mest en kunstmest komen het meest voor, maar ook bestrijdingsmiddelen en zware metalen komen terecht in het water. Een deel van deze stoffen worden via de bodem opgenomen in de planten, een deel zakt het grondwater in en een deel stroomt de sloten in. Zware metalen zoals lood uit dakgoten komt via regen in het water terecht. En via de lucht vervuilen bijvoorbeeld PAK’s het water. PAK’s zijn stoffen die bij verbranding ontstaan en waarvan bekend is dat sommigen kankerverwekkend zijn”, aldus De Vries. Zestig procent van het drinkwater in ons land wordt gewonnen uit grondwater en veertig procent uit oppervlaktewater. Grondwater is doorgaans schoner: de verschillende lagen in de grond filteren stoffen uit het water terwijl het er doorheen sijpelt. Oppervlaktewater is het water dat je ziet: water uit rivieren, meren en plassen. Waterschappen in ons land monitoren het oppervlaktewater en

zuiveren het afvalwater van huishoudens. Drinkwaterbedrijven zuiveren het grond- en oppervlaktewater om het geschikt te maken voor consumptie.

‘Nooit honderd procent’ Bij het zuiveren van water uit de riolering zijn medicijn- en cosmeticaresten lastige stoffen, volgens De Vries. “Via de farmaceutische industrie, ziekenhuizen en huishoudens komen resten die niet door de zuivering worden verwijderd in het watersyteem terecht. Een groot deel kunnen we eruit halen maar niet alles. We krijgen het water nooit honderd procent schoon.” In het Tijschrift voor Geneeskunde meldden vier deskundigen van waterbedrijf Waternet twee jaar geleden al dat er ‘meer geneesmiddelen in het drinkwater zitten dan nodig is’. In hetzelfde artikel staat dat ‘de concentratie geneesmiddel in drinkwater te laag is om schadelijk te zijn voor mensen’. Volgens Vewin, de vereniging van drinkwaterbedrijven, vormen geneesmiddelen inderdaad een ‘nieuwe uitdaging’. Vewin geeft toe dat er altijd sporen van stoffen in het drinkwater zitten. ‘Deze concentraties zijn dermate laag dat ze geen gevaar opleveren voor de volksgezondheid.’ Vewin benadrukt dat geen enkel bedrijf chloor gebruikt om het water te zuiveren en dat er in ons land geen fluor aan het water wordt toegevoegd.

Zelf filteren Feit is: hoe schoner, hoe beter het water is voor ons lichaam. Wie geen enkel risico

wil lopen op het drinken van resten geneesmiddelen, zware metalen of hormoonverstorende stoffen, schaft een waterfilter aan. Die zijn er van simpel en goedkoop tot aan luxe en verfijnd. De meeste filtersystemen gebruiken actieve kool als belangrijkste onderdeel. Dit is speciaal behandelde koolstof, meestal afkomstig van verkoold materiaal van planten (zoals kokosschalen), waaraan stoffen zich kunnen binden. Het Brita filter is een voorbeeld van een waterzuivering die gebruikt maakt van actieve kool. In het filter binden de stoffen zich aan de poreuse korrels actieve kool. Het schonere water loopt de kan in, klaar voor gebruik. Een dergelijk filtersysteem is voor pakweg 30 euro te koop bij huishoudwinkels, maar er kleven nadelen aan. Alleen kalk en een klein percentage zware metalen worden met dit systeem uit het water gehaald. Bovendien verwijdert deze filter ook magnesium uit het water, terwijl dat een mineraal is dat we hard nodig hebben. Ook is het mogelijk dat bacteriën zich ophopen in het filter, waardoor het water weer viezer wordt. Een andere mogelijkheid is een filter die je op de kraan kunt zetten. Deze filters maken gebruik van omgekeerde osmose, waarbij water met kracht door een heel fijn membraan wordt geperst. Het grootste nadeel van deze manier is dat het ook hier belangrijke mineralen uit het water filtert. Daarnaast produceert omgekeerde osmose veel afvalwater: vier liter water levert slechts 1 liter

TIPS! • Sommige systemen die goedkoop in aanschaf lijken, hebben een verwisseling van het filter nodig. Dit kan op de lange termijn duurder zijn dan een systeem dat bij aanschaf aanvankelijk duurder was. • Spoel nooit heet water door een filtersysteem: het zou de gebonden giftige stoffen losmaken van het filter waardoor het water er viezer uitkomt dan het erin ging. • Drink liever geen warm water uit de kraan: door de opslag van warm water in een ketel kan het percentage zware metalen stijgen. • Gebruik voor het koken van water een roestvrijstalen waterkoker of fluitketel in plaats van een plastic waterkoker. Plastic kan – zeker bij intensief gebruik - bij verhitting stoffen afgeven die in het water komen. • Orthomoleculair therapeut Juglen Zwaan probeerde veel waterfilters en kwam uit bij de Ewo-filter; een systeem voor aan de kraan of onder het keukenkastje dat het water niet alleen reinigt, maar ook vitaliseert.

‘Steeds meer geneesmiddelen in het drinkwater’ schoon water op. Deze systemen zijn bovendien een stuk duurder: 100 tot 200 euro ben je zo kwijt.

Massief blok kool Wie het water optimaal wil filteren kan het beste op zoek gaan naar een systeem dat gebruik maakt van een massief blok actieve kool (SBAC). Een massief blok heeft een groter oppervlakte om giftige stoffen aan zich te binden, het is langer in contact met het water en de poriegrootte is kleiner, waardoor meer stoffen achterblijven. Bovendien geldt dat bacteriëngroei niet makkelijk plaats vindt; daarvoor zijn de poriën te klein. De grootste bonus van een systeem met een massief blok actieve kool is dat opgeloste mineralen in het water behouden blijven. Er zijn verschillende SBAC-filtersystemen verkrijgbaar, maar ze zijn niet allemaal even makkelijk. Zo is er de Berkey waterfilter: een grote ketel met een SBAC-filter waar het water doorheen sijpelt. De ketel is voorzien van een tap, maar neemt veel plaats in op het aanrecht. Er zijn ook systemen die op de kraan passen of in het keukenkastje onder het aanrecht. Voor de echte schoonwater-liefhebber zijn er systemen die het water ook nog opnieuw vitaliseren: het water is dan niet alleen schoner maar het krijgt ook de ‘levenskracht’ terug zoals het in de natuur bedoeld is. Op deze manier wordt water niet alleen iets om de dorst mee te lessen, maar is het een bron van gezondheid en vitaliteit.

Uitzicht

11

(advertenties)

Detox uw lichaam met Kanji-Kenko voetpleisters • verbetert uw immuniteit

LIPOSOMAAL VITAMINE-C EINDELIJK LIPOSOMEN DIE HET "ECHT" DOEN. GEGARANDEERD HOGE OPNAME !!!

• voor een betere slaap • betere concentratie • helpt bij stoppen met roken en drinken

Bent u vaak moe en wilt u zich gewoon wat beter voelen? Probeer dan de Kanji-Kenko voetpleisters naar beproefde Japanse formule. Plak de revolutionaire detoxpleisters voor het slapen gaan op uw voetzolen en terwijl u een aangename nachtrust hebt, wordt uw lichaam ontgift. De natuurlijke ingrediënten stimuleren, via de zenuwbanen, uw organen om afvalstoffen af te voeren. Het bewijs zijn de zwartgeworden pleisters de andere ochtend. Ervaar zelf het effect en bestel de probeerverpakking voor slechts € 5,95 Ga naar www.derooderoos.com/catalog of naar www.direct-help.nl en bestel uw Kanji-Kenko detox voetpleisters!

jk Het werkt zó natuurli

EEN KWALITEITSPRODUCT VAN

CURESUPPORT BESTELLEN BIJ: WWW.NATURALSUPPORT.NL

!

Gezond en fit met Malsovit 1 PORTIE VEZELMUESLI HEEFT SLECHTS 220 KCAL. EN GEEFT U LANG EEN VERZADIGD GEVOEL GEEN SUIKER, ZOUT OF VET TOEGEVOEGD EEN VOLLEDIGE MAALTIJD VOOR CA 60 EUROCENT

Voel je gezond met heerlijke Malsovit VezelMuesli. De muesli past in een gezonde levensstijl. De vezels, aangevuld met abrikozen, rozijnen en dadels, zorgen ervoor dat u minder snel hongerig wordt. Tussendoortjes zijn dus overbodig. Er is geen suiker, zout of vet toegevoegd en heeft uitsluitend natuurlijke ingrediënten, dus ook geen toegevoegde geur-, kleur- of smaakstoffen. De voordelen van vezels De vezelrijke graanvlokken en zemelen in Malsovit VezelMuesli bevorderen de stoelgang. De plantaardige vezels komen uit haver, tarwe, gerst en suikerbiet.

Deze vezels zorgen bovendien voor een geleidelijke afgifte van glucose aan het bloed. Uw bloedglucose ‘piekt’ hierdoor minder. Cholesterol Malsovit VezelMuesli helpt bij het verlagen van het cholesterolgehalte. Dat komt doordat havervezels de voedingsvezel Bètaglucaan bevatten, die helpt het LDL cholesterolgehalte laag te houden.* Bètaglucaan is ook een krachtig anti-oxidant. Malsovit VezelMuesli is verkrijgbaar in een verpakking van 1 en 3 kilo. Malsovit raadt iedereen aan een gezonde en evenwichtige levensstijl te hanteren.

* Dit gunstige effect wordt verkregen bij een dagelijkse inname van 3 gram Bètaglucanen.

Bestel Malsovit via de website: www.malsovit.nl. U kunt nu ook telefonisch bestellen: 06-427 520 52. 12

Uitzicht

lijf & leden LEDEN VAN MMV VERTELLEN HOE ZE PERSOONLIJK INVULLING GEVEN AAN HET THEMA ‘GEZOND ETEN – GEZOND LEVEN’. TEKST PETRA PRONK BEELD KOR BAKKER

Je bent wat je eet ‘Het blijft fascinerend om te zien hoe mensen - met vrij eenvoudige aanpassingen in hun dieet - van hun klachten af geholpen kunnen worden en weer energie krijgen, vindt Ieke Knoop (60) uit Assen.

“I

k ben diëtist, maar heb daar heel lang niets mee gedaan, omdat gewoon diëtist zijn mij onvoldoende bevrediging gaf. Tot ik een jaar of acht geleden rond ging struinen op internet. Bij de natuurdiëtisten vond ik wat ik zocht: de manier van met voeding omgaan die bij mij past. Sindsdien is mijn kennis van en visie op voeding flink uitgebreid. Het idee van voeding als medicijn toont hoeveel meer voeding voor je doet dan het stillen van honger. Ik ben onder de indruk van de rijkdom aan invalshoeken en de ontwikkeling in het denken over voeding en gezondheid. Die inzichten wil ik graag doorgeven.”

Mindful eten “In mijn praktijk werk ik vanuit een orthomoleculaire visie. Je bent wat je eet, daar geloof ik in. Daarom is het belangrijk om bewust met je voeding om te gaan. Iedereen is uniek. Je kunt heel gezond eten, maar als het niet goed wordt verteerd en door het lichaam wordt opgenomen, heb je er niet zoveel aan. Daarom propageer ik om goed naar je lichaam te luisteren, want dat kan je precies vertellen wat bij jou past en wat je beter kunt laten staan. Mindful eten is daarbij heel behulpzaam. Daar geef ik trainingen in.”

Hype “Ik heb moeite met de hype van superfoods. We halen eten van de andere kant van de wereld, terwijl we hier uit de eigen streek en van het seizoen fantastische voedingsmiddelen hebben die alles bevatten wat we nodig hebben. Voeding is meer dan een verzameling vitamines en mineralen. Het bevat bijvoorbeeld ook zonne-energie. Het is altijd weer fascinerend om te zien hoe mensen met darmklachten of vermoeidheid met vrij eenvoudige aanpassingen in hun dieet geholpen kunnen worden en weer energie krijgen. Dankzij die inzichten is mijn eigen voedingspatroon ook veranderd. Ik at altijd wel gezond, maar er stond toch vaak vlees op het menu. Nu eet ik veel meer groente, vrijwel geen vlees en minder suiker. Dat doet me goed, want ik ben nooit ziek en voel me vitaal.” “MMV is voor mij interessant, omdat het mijn kennis en inzicht vergroot over de kracht van voeding ter voorkoming van het ontstaan of de terugkeer van kanker. Ik steun het streven van MMV om voeding de plek te geven die het verdient en te werken aan samenwerking met het reguliere circuit.”

Uitzicht

13

leden advies raad TEKST RINEKE WISMAN

LAR KOMT OP STOOM

‘Wij zijn

kritisch opbouwend’ De Leden Advies Raad (LAR) van MMV is in het leven geroepen om het bestuur gevraagd en ongevraagd van advies en feedback te dienen. U hoorde tot nu toe weinig van de LAR, maar daar gaat verandering in komen, vertelt voorzitter Jacq Cuypers.

Jacq Cuypers

De LAR is een beetje vergelijkbaar met een medezeggenschapsraad bij een bedrijf of instelling. De LAR geeft gevraagd en ongevraagd advies aan bestuur en directie. De raad ziet erop toe dat het beleid uitgevoerd wordt en kan over de uitvoering ervan met het bestuur in discussie gaan. Als het afgesproken beleid onvoldoende wordt uitgevoerd, trekt de LAR het bestuur aan z’n jasje.

maar vooralsnog blijven het losse flodders. Het stroomlijnen van deze activiteiten komt nog onvoldoende van de grond.” Dat is een speerpunt van de LAR voor de komende tijd. “Om contact te houden met de achterban is het belangrijk informatie en kennis naar de regio te brengen. Op die manier krijg je meer binding en een bereikbare organisatie”, benadrukt de voorzitter het belang van de regiofunctie.

De Leden Advies Raad van MMV, die begin 2014 is opgericht, bestaat uit zes leden die zich destijds vrijwillig aanmeldden. “In een vereniging met ruim 6.000 leden is het belangrijk dat leden kunnen meedenken over situaties en ontwikkelingen die zich voordoen”, legt LAR-voorzitter Jacq Cuypers uit. “Dit komt het functioneren van de vereniging als geheel ten goede.”

Een ander verbeterpunt ziet de LAR in de interne communicatie. Cuypers: “Er wordt teveel vanuit eilandjes gewerkt. We moeten elkaar veel beter op de hoogte houden van waar we mee bezig zijn.” De LAR vergadert eens per twee maanden. Cuypers verwacht dat de adviesraad met de komst van directeur Hans Klaasse meer inhoud en vorm zal krijgen, gericht op kwaliteit en behoud van het gedachtegoed van Cornelis Moerman. “Onze insteek is kritisch opbouwend, maar we zijn ook ambitieus en geven ongevraagd advies. Dat is nieuw voor het bestuur, dus dat is natuurlijk even wennen”, aldus Cuypers.

Losse flodders De ontwikkeling van buitendienstactiviteiten in de regio is een voorbeeld van beleid dat niet loopt zoals dit gewenst is, vindt Cuypers. “Het is de bedoeling dat in iedere regio regelmatig een activiteit - zoals een lezing of cursus - georganiseerd wordt,

14

Uitzicht

MMV-lid sinds 1980

Voorzitter Jacq Cuypers is lid van het eerste uur. Hij runde vroeger een natuurvoedingswinkel in Weert. Toen één van zijn kinderen van bronchitis genas, nadat hij zuivel, suiker en chocola uit zijn dieet schrapte, liet de natuurvoeding hem niet meer los. Hij nodigt leden van harte uit contact op te nemen. “De LAR vormt een afspiegeling van de leden. Wij vormen met z’n allen de basis van waar het over en om gaat binnen MMV.”

Wilt u iets kwijt bij de LAR? U kunt voorzitter Jacq Cuypers telefonisch bereiken op nummer 06 - 202 146 45. Of u kunt hem een e-mail sturen: [email protected].

Riet is psychotherapeute, Klaus is werktuigbouwkundig ingenieur MMV-leden sinds 1996

Door het succes van Klaus met de complementaire aanpak bij prostaatkanker (zie interview in Uitzicht 2 van 2014) voelden ze zich ‘bijna verplicht’ om iets van hun goede ervaringen te delen.

Gerlinde Stam (49), Arnhem MMV-lid sinds 2013

Gerlinde is een gepassioneerd natuurgeneeskundige en voedingstherapeut. “De wijsheid en lichtkracht van natuurlijke voeding is ons beste medicijn - naast liefde voor onszelf en anderen. Dit draag ik graag uit binnen MMV in dienst van en voor de mensen die een beroep doen op onze vereniging.” “Ik hoop dat de LAR een positief verbindende schakel wordt tussen de leden en het bestuur van MMV.”

Jeannette Moors (52), Leende MMV-lid sinds 2006

FOTO: GIJS VERSTEEG

Riet van Waveren (72) en Klaus van Waveren (74), Hazerswoude

FOTO: JAN VAN KLINKEN

Jacq Cuypers (69), Weert

FOTO: JAN VAN KLINKEN

FOTO: LEONARD DAVIDS

GEZICHTEN ACHTER DE LAR

Jeannette is een bekend gezicht binnen MMV. In oktober 2005 kreeg ze de diagnose borstkanker en vlak daarna bleek dat er uitzaaiingen in de lever zaten. Ze kreeg chemo- en hormoontherapie, en koos daarnaast voor het Moermandieet. Op een PET-scan was in 2009 geen kankercel meer te vinden. Jeannette is daarmee een levend bewijs van wat gezond leven kan doen en dat steekt zij niet onder stoelen of banken. Met haar enthousiasme heeft zij al tientallen leden geworven voor MMV. Hetzelfde enthousiasme zal zij inzetten om de leden en het bestuur meer met elkaar te verbinden.

Een belangrijke taak van MMV is het uitdragen van de mogelijkheden van complementaire behandelingen, vinden Klaus en Riet. MMV kan leden helpen om de weg te vinden, emotioneel bijstaan en sterken in hun individuele keuze, maar ook steun bieden op het gebied van praktische zaken zoals verzekeringen en belasting. “Wij zetten ons in voor een krachtige, goed functionerende organisatie met actieve betrokkenheid van de leden. Gezamenlijk kunnen wij de vereniging de positieve uitstraling geven die veel leden innerlijk ervaren: Cheer up! en Hoop doet leven!” Het complementaire veld is naar de mening van Klaus en Riet te sterk versnipperd. “Alleen door samenwerking kan een sterk standpunt worden ontwikkeld tegenover de politiek en de reguliere geneeskunde. MMV zou hierin een voortrekkersrol kunnen vervullen. Daarvoor moeten wij binnen de vereniging niet blijven steken in verdeeldheid tussen traditionele standpunten en nieuwe inzichten. Beide benaderingen kunnen naast elkaar bestaan. Laat de patiënt zijn eigen keuze maken. Met de neuzen dezelfde kant op kunnen we krachtig naar buiten toe optreden.”

Uitzicht

15

natuurrijke recepten

Rauwkost met

Soep met

(4 - 6 PERSONEN) - MOERMANPROOF

(4 - 6 PERSONEN) - MOERMANPROOF

gekiemde erwtenpuree courgette en avocado

BEREIDING

BEREIDING

1Z  et de erwten een nacht in het water om te weken. 2 Spoel de volgende dag de erwten af en giet ze over in een zeef. Spoel ze totdat er ‘neusjes’ aankomen. 3 Kook dan de erwten in 15 minuten gaar. 4 Kneus de tenen knoflook en laat ze 10 minuten rusten. 5 Haal het velletje van de knoflook en smoor die samen met de uien en prei en het halve pepertje (zonder zaadjes) in de olie gaar. 6 Voeg iets zout en de kurkuma met zwarte peper toe en laat alles smoren tot alles gaar is. 7 Doe de gekookte erwten met het mengsel van knoflook, ui en prei en de kurkuma in de keukenmachine en maak alles fijn totdat er puree ontstaat. Klaar! U heeft nu een heerlijk mengsel voor op brood met wat rauwkost.

1 Kneus de tenen knoflook en laat ze 10 minuten rusten. Haal dan het velletje eraf, dit komt de smaak ten goede. 2 Smelt de olie of boter op laag vuur en smoor de ui, knoflook, prei en courgette. Voeg eventueel veel kurkuma en zwarte peper toe, of andere kruiden. 3 Smoor de groentes zachtjes totdat de smaken goed zijn ingetrokken. 4 Voeg nu een liter kokend water toe met eventueel biologische kruidenbouillon; met een kwartier zijn de groentes gaar. 5 Haal de pit uit de avocado en schil die (rauw) en pureer de soep. 6 Garneer met biologische taugé of andere kiemen.

Het product op de foto kan afwijken van het recept.

Tip: pels Voeg bij de erenwteeenpnureieeto3e eeentlebind amandelmeel of vlozaad, dan met sesamzaadlijke burgers van! maak je er heer INGREDIËNTEN • 300 g groene erwten • 1 kleine rode ui • 1 dunne prei • 3 tenen knoflook • 1/2 rood pepertje • naar behoefte iets keltisch zout • 1 koffielepel kurkuma met iets zwarte peper • 1 el olijfolie

16

Uitzicht

Deze soep is snTelipkl: aar en avocado wordt het een gebon door de Voeg wortel toe om de kleuden soep. groen te maken. Ook een st r minder gember is bij deze soep heelukje verse lekker. INGREDIËNTEN • 2 rode uien • 3 tenen knoflook • 1 prei • 1 grote courgette • 1 avocado • naar behoefte vegetarisch bouillonpoeder • olijfolie of roomboter • 1 l water

Smoothie

met kersen

(2 PERSONEN)- MOERMANPROOF

Kefir of

karnemelk muffins 18 STUKS - NATUURRIJKE KEUKEN

BEREIDING

BEREIDING

1D  oe al de ingrediënten in een blender en maak er een lekkere smoothie van.

1 Neem 1 fles kefir (of eventueel karnemelk). 2 Leg in een zeef een dunne doek en giet de kefir of karnemelk erin. 3 Laat dit een nacht goed uitlekken. Er blijft dan ongeveer 250 gram over. 4 Neem de keukenmachine of een blender en doe alle ingrediënten erin totdat er een bal ontstaat. Laat het deeg een uurtje op een warme plek rusten. 5 Maak bolletjes van het deeg en vul hiermee een muffinvorm. 6 Zet de oven op 150 graden en bak ze in een halfuurtje gaar. 7 Snijd bovenop een holletje uit en vul dit met een kers. 8 Garneer nog met wat kokosrasp. .

Tipsn:der vers frueit met aen, zoals rijpral r e e i r a V n dit seizo arieer voo ! va bessen. V ekker vindt vlier wat je zelf l met

ip! Een lekker en T gez bij een kop versone dmuntussttheene!doortje

INGREDIËNTEN • 18 verse kersen (of diepvrieskersen) • 1 rijpe banaan • 1/2 uitgeperste limoen • 2 dessertlepels biogarde • flinke scheut vlierbessensap • 4 blaadjes munt

INGREDIËNTEN • 250 g uitgelekte kefir • 250 g amandelmeel • 2 eieren • scheutje olijfolie • Iets zout • 1 eetlepel wijnsteenbakpoeder • 100 g geweekte rozijnen • 18 (diepvries)kersen

Uitzicht

17

opinie TEKST BERTIL DE KLYN BEELD ISTOCK

NTTT-arts moet reguliere behandeling voorrang geven,

patiënt mag kiezen

Een reguliere behandeling moet altijd voorrang krijgen op de complementaire behandeling. Een combinatie is mogelijk, mits er geen nadelige invloed uitgaat van de complementaire behandeling op de reguliere therapie. Dat is het juridisch kader waarbinnen complementair werkend artsen werken, legt NTTT-arts Bertil de Klyn uit.

I

n Uitzicht nr. 2 van dit jaar vroeg een 63-jarige man via de rubriek Vraag&Antwoord of hij ‘écht het medicijn Simvastatine moet slikken’ na een hartoperatie waarbij vier omleidingen zijn gemaakt. In deze rubriek raadde ik hem aan het advies van zijn specialist te volgen, waarna een lezer zich geëmotioneerd afvroeg of ‘dit niet haaks staat op andere dingen die hij leest in Uitzicht’. Natuurlijk hebben wij als artsen voor integrale geneeskunde regelmatig de voorkeur voor andere behandelingen dan reguliere, zoals voedingsverandering, voedingssupplementen, homeopathische geneesmiddelen, kruidengeneesmiddelen, orgaanextracten, reinigingskuren, et cetera, maar wij hebben ons te houden aan de gedragsregels van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst (KNMG). Na het overlijden van actrice Sylvia Millecam in 2007 zijn deze regels aangescherpt voor artsen die niet-reguliere behandelwij-

18

Uitzicht

zen uitoefenen. Kern van deze regels is dat de arts alleen onder strenge voorwaarden een niet-reguliere behandeling mag aanbieden. De voorwaarden zijn dat ‘niet wordt voorbijgegaan aan een geïndiceerde reguliere behandeling’. Bovendien moet de arts moet zich richten naar het ‘best beschikbare wetenschappelijke bewijs’. Ook moeten artsen voorkomen dat een reguliere behandeling niet, of niet-tijdig, wordt begonnen. Verder mogen artsen geen behandelingen afraden ‘die binnen de beroepsgroep algemeen zijn aanvaard’. Deze voorwaarden gelden ook als curatieve behandeling niet meer mogelijk is, of als de patiënt reguliere behandelingen afwijst, aldus de gedragsregel.

Evidence based medicine NTTT-artsen hebben met de KNMG de afspraak dat zij kankerpatiënten uitsluitend aanvullend behandelen met Niet-Toxische Tumor Therapie. Dus niet in plaats van reguliere behandeling, tenzij dat laatste om de één of andere reden geen optie (meer) is. Bijvoorbeeld als een patiënt de chemotherapie niet verdraagt. Als een patiënt om andere redenen zelf van de behandeling wil afzien, moeten NTTT-artsen dat deze patiënten afraden. Ieder mens is vrij om zijn voorgeschreven medicijnen niet te nemen, maar wij mogen niet adviseren om geen statines te nemen. Wat wel mag, is adviseren om rode gistrijst te nemen in plaats van chemische statines of om er co-enzym Q10 bij te nemen, als de patiënt de voorgeschreven statines niet verdraagt. Rode gistrijst is een bewezen cholesterolverlagend natuurproduct, co-enzym Q10 vermindert de bijwerkingen van statines. Het ‘probleem’ van de complementaire geneeskunde is dat er tot nu toe weinig of geen bewijs (‘evidence’) is voor behandelingen. Evidence based medicine is voornamelijk gebaseerd op ‘gerandomiseerd, dubbelblind gecontroleerd klinisch’ onderzoek. Complementaire therapie is op die manier meestal niet bewezen, omdat zulk onderzoek kostbaar is en het voor de farmaceutische industrie niet aantrekkelijk is om erin te investeren. Er valt immers niks aan te verdienen. Complementaire geneeskunde heet daarom experimenteel. De ervaring van de artsen met bepaalde complementaire

therapieën is het voornaamste argument om een behandeling te doen. Ervaringsgeneeskunde. Er is zeker onderzoek gedaan naar al deze aspecten van geneeskunde, maar het bewijs is niet sterk genoeg. Dat geldt ook voor Niet-Toxische Tumor Therapie; al hebben we vele gevallen van succesvolle behandeling, er is geen acceptabele studie gedaan naar de effectiviteit.

Vraag&Antwoord Artikelen in Uitzicht over controversiële onderwerpen, zoals onlangs cholesterol en vitamine D, worden niet door dokters geschreven. De auteurs zijn onafhankelijk en baseren zich op eigen research. Artsen die in Uitzicht lezersvragen beantwoorden, moeten vanwege het geschetste kader - voorzichtig en relativerend zijn in hun publicaties voor patiënten. Persoonlijk vind ik de huidige regels te scherp. Het juridische kader geeft weinig ruimte aan complementair werkend artsen. Ik zou liever zien dat de dokter weer de verantwoordelijkheid kreeg. In de eed van Hippocrates, die alle artsen afleggen als ze hun titel krijgen, moeten artsen plechtig beloven dat zij patiënten niet zullen schaden of in gevaar brengen. Met de huidige gedragsregel wekt de KNMG de indruk dat de complementaire geneeskunde de patiënt in gevaar brengt. Dat doet ons vakgebied geen recht.

Bertil de Klyn heeft een artsenpraktijk voor integrale geneeskunde, natuurgeneeskunde en Niet-Toxische Tumor Ttherapie (NTTT) in Ellecom. www.cvhg.nl

‘Voeding salonfähig onder steeds meer artsen’ Voeding wordt onder artsen steeds meer ‘salonfähig’. Dat bleek tijdens het vierde congres Arts & Voeding op 29 mei in Leiden. ‘Verzadigd vet niet meer de boosdoener bij hart- en vaatziekten?’, luidde de kop boven het persbericht waarmee de organisatie aandacht vestigde op het vierde congres Arts en Voeding. De kop verwees naar de presentatie van cardioloog en hoogleraar prof. dr. Dariush Mozaffarian, cardioloog en epidemioloog aan Harvard School of Public Health. Verzadigd vet lijkt niet langer perse de grote boosdoener te zijn. Volgens Mozaffarian gaat het veel meer om de kwaliteit van het vet en de kwaliteit van de calorie. Hij noemde de effecten van de moderne bewerkte voeding, met veel ‘lege’ calorieën, dusdanig groot dat onze gezondheid in gevaar is. Prof. dr. Leonard Hofstra (van Cardiologie Centra Nederland) was eveneens zeer expliciet: “Een ongezonde lifestyle, waaronder vooral ongezonde voeding, bepaalt maar liefst negentig procent van de kans op een hartinfarct”, stelde hij. Voorheen dacht men vooral dat de genen bepalend waren. Recente toonaangevende wetenschappelijke onderzoeken laten echter een heel ander beeld zien. Vaatchirurg Ellen Rouwet onderstreepte in haar presentatie het belang van meditatie en mindfullnesstechnieken bij hart- en vaatziekten. NTTT-artsen Bertil de Klyn en Roland Lugten werden vrolijk van wat ze hoorden. “Een paar jaar geleden waren dit nog ondenkbare en onwetenschappelijke uitspraken. Dingen die wij al jaren uitdragen zijn academisch geworden, het belang van voeding is onder een groeiende groep artsen salonfähig geworden.” Het was het vierde congres Arts & Voeding dat dit keer in het teken stond van het hart.

OP WEG NAAR EEN LEERSTOEL Deze maand start een project dat inzicht oplevert in de effectiviteit van complementaire behandelingen. Het doel is een database met practice based evidence en het einddoel een wetenschappelijke leerstoel voor complementaire therapieën. In veel westerse landen, waaronder het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten, Canada en Duitsland is ‘integrative care’ al jaren onderdeel van de wetenschappelijke wereld. Er zijn universitair verankerde onderzoekscentra voor Complementary and Alternative Medicine (CAM). In Nederland staat de complementaire geneeskunde wetenschappelijk nog in een verdomhoekje, hoewel twee op de drie

Nederlanders gebruik maakt van complementaire behandelingen. Met een registratieproject, een initiatief van de Hubregtse Research Foundation (HRF, voorheen de stichting CAM Research), wordt deze maand een begin gemaakt met een wetenschappelijk geaccepteerde database. In het project registreren artsen per patiënt de diagnose, de behandeling en het resultaat daarvan. “Zo iets heet een

academische werkplaats. Aan het eind van dit project kunnen we zien hoe effectief een behandeling is geweest in een groot aantal gevallen”, aldus NTTT-arts Bertil de Klyn. “Na enige jaren is het mogelijk te publiceren over de resultaten. Practice based evidence heet dat.” Na een korte pilot met tien artsen kunnen alle AVIG-artsen (aangesloten bij de Artsenvereniging voor Integrale Geneeskunde) meedoen, en wordt een centrale databank opgezet. Het project wordt geleid door arts voor homeopathie, dr. Martien Brands, en voorlopig gefinancierd door de Hubregtse Research Foundation (HRF). De software is gemaakt door coach en therapeut Han Tuijl.

Uitzicht

19

actueel

Recordaantal bezoekers op www.mmv.nl In de maand mei trok de website www.mmv.nl voor het eerst meer dan 20.000 bezoekers. Ongeveer 7.000 van deze bezoekers komen via de nieuwsbrief Divitaal op de website terecht. Veertig procent van alle paginaweergaves betreffen de MMV-voedingsmiddelenlijst.

Het aantal bezoekers is het aantal ‘sessies’ op de website, nuanceert Arjen Karel, die de website in opdracht van MMV technisch ondersteunt en beheert. Karel zag de bezoekerssessies stijgen van 8.500 in mei 2014 naar 12.000 in december 2014. De maand mei van 2015 overschreed voor het eerst 20.000 bezoekers. Karel spreekt van ‘een heel gezonde groei’. Twee berichten zorgden in mei voor een piek op de site. Het bericht ‘We weten niet wat we eten’ over de wetenswaar-

digheden van een journaliste die undercover een beurs van de voedingsmiddelenindustrie bezocht. En het bericht over minister Schippers van volksgezondheid die het ‘teveel van het goede vond’ om deelnemers aan een darmkankerscreening in dezelfde brief een paar gezonde tips over gezonde voeding mee te geven. In de facebookgroep ‘Eten volgens Moerman’ reageerden honderden mensen op deze berichten. De afgelopen maanden is veel tijd gestoken in het perfectioneren van de

website, reageert bestuurder Sietze Blom. Regelmatig worden dingen toegevoegd en/of aangepast. “We zijn trots op de website en doen ons best om ervoor te zorgen dat het aantal bezoekers blijft groeien.”

OPROEP PATIËNTEN ACTIEF BENADEREN? MMV wijst patiënten die in de media verschijnen niet actief op de Niet Toxische Tumor Therapie (NTTT). Zou dat wel moeten? Na het overlijden van Mark Bos, de man die in zijn documentaire Retour Hemel zijn strijd tegen prostaatkanker met een groot publiek deelde, schreef een lezer via mail: ‘In uw blad geeft u diverse voorbeelden van mensen die genezen zijn terwijl ze door de regulieren waren opgegeven. Waarom benaderde u Mark Bos hier niet mee?’ Op onze website mmv.nl schreven we dat het om niet gebruikelijk is om ‘bekende patiënten’ uit de media te benaderen. De belangrijkste is dat de grootste winst van een leefstijl volgens de richtlijnen van Moerman zit in het voorkomen van nieuwe kankergevallen. Coen van Veenendaal, vriend en mantelzorger van Mark Bos, vroegen we om commentaar. “Dat is een lastige vraag”, antwoordde hij per mail. “Ik denk dat er veel meer behandelaren moeten komen om samen met de patiënt een weg te

20

Uitzicht

zoeken in het doolhof van therapieën, diëten en behandelingen. Dat was waar Mark ook zo’n behoefte aan had. Als je ziek bent, kun je niet alles onderzoeken en zeker niet alles uitproberen.” In Uitzicht willen we graag meer aandacht aan dit thema besteden. Wijst u mensen met kanker of andere ziekten wel eens actief op het bestaan van het Moermandieet en NTTT? Het volledige antwoord van Van Veenendaal vindt u op de website. www.mmv.nl/nieuws/ patienten-actief-benaderen-lastige-vraag In Uitzicht willen we graag meer aandacht aan dit thema besteden. Wijst u mensen met ziekten wel eens actief op het bestaan van het Moermandieet? Wat voor reacties roept dat op? Laat het ons weten via [email protected] onder vermelding van: Lastige vraag.

CONTRIBUTIE MMV € 35,- IN 2016 De contributie van MMV wordt met ingang van 2016 verhoogd tot € 35,-. De Algemene Ledenvergadering van MMV heeft daar op 25 april mee ingestemd. De jaarlijkse bijdrage voor het lidmaatschap is nog altijd relatief laag, zeker tegen der achtergrond van het feit dat de leden er ook tien keer per jaar het magazine Uitzicht voor ontvangen. De verhoging is mede noodzakelijk om de initiatieven en de projecten die er op dit moment zijn te kunnen uitvoeren. De ALV keurde in diezelfde vergadering het jaarverslag en de jaarrekening over 2014 goed, evenals de begroting voor 2015. De financiële commissie was lovend over de werkzaamheden van penningmeester Nico Sleeuwenhoek. Tot nieuw lid van de financiële commissie werd de heer C. van Oosten benoemd.

actueel

BEELD LOUISETTE BLIKKENHORST EN NELLEKE VAN DER LUIT

BOERENMARKT OP HOOGSTAD TREKT DRIEHONDERD BEZOEKERS

‘Hé, dat was mijn huisarts’ Met het planten van een appelboom in de hoogstamboomgaard verklaarde de wethouder de eerste boerenmarkt op Landgoed Hoogstad in Vlaardingen voor geopend. De markt op het voormalige woon- en werkterrein van dokter Moerman op 23 mei trok ruim driehonderd bezoekers. Met veertien kramen bleef de sfeer van de markt klein en gezellig, hoewel het evenement met driehonderd bezoekers drukbezocht en zeer geslaagd was. “Na een enkele regendruppel ging zelfs de zon nog schijnen”, zegt organisator Nelleke van der Luit van de werkgroep Behoud Hoogstad. Al voor elf uur ’s ochtends was het een drukte van belang op het boerenerf. Wethouder Ruud van Harten benoemde het unieke karakter van het landgoed en de voormalige dokterspraktijk van Cornelis Moerman. “Het is een goede zaak dat de werkgroep er een herbestemming voor probeert te

bedenken”, zei hij. Samen met Peter de Jong van de Stichting Boombehoud Vlaardingen plantte de wethouder een ‘Conseilleur de la Coeur’-appelboom in de hoogstamboomgaard op een plek waar een oude boom was afgestorven.

Gluren MMV-Ambassadeur Louisette Blikkenhorst stond namens MMV op de markt: “De mensen waren enthousiast en belangstellend. Mensen zijn óf heel enthousiast over Moerman óf heel negatief”, viel haar op. “Eén mevrouw noemde hem een oplichter van hier tot Tokio, een ander meldde juist dat het werk van Moerman ernstig miskend is.” De voorkant van de glossy Cornelis in de MMV-stand zorgde voor herkenning. “Sommige mensen zagen de foto van Moerman op de kaft en riepen dan: ‘Hé, dat was mijn huisarts!’”, vertelt Marlie Hillekens, bestuurslid van MMV die ook aanwezig was. De kramen boden lokale biologische waren aan, zoals jam, bier en wijn, maar ook jonge plantjes voor in de moestuin. Er was een partytent met muziek, een terras met koffie en koek en kinderen lieten zich schminken en konden zelf zaadbommen maken.’s Middags hield de Rotterdamse historica Cora Laan een lezing over drinkcultuur in de achttiende eeuw in Vlaardingen. Voor MMV-kok Klazien van der Toorren was het ‘heel bijzonder op het erfgoed

van dokter Moerman rond te lopen’. “Wel jammer dat we het huis niet in konden”, zegt Klazien. “Maar door de spleten van de gordijnen vingen wij toch een glimp op van het ouderwetse meubilair.” Marlie: “Door het ronde raampje van de voordeur kon je de wachtkamer nog zien.”

Museum De werkgroep Behoud Hoogstad buigt zich over de toekomst van het landgoed. Namens MMV woont Louisette Blikkenhorst de volgende vergadering bij van deze werkgroep. Toen Cornelis Moerman in 1988 overleed, verkocht hij het landgoed aan de gemeente op voorwaarde dat ze er 25 jaar niets aan zouden veranderen. In 2013 liep deze periode af. Wat er mee moet gebeuren? Wat Marlie en Klazien betreft blijft het erfgoed sowieso publiek toegankelijk. Bij voorkeur als centrum voor complementaire therapie en/of vakantiehuis voor mensen die met voeding hun gezondheid willen beïnvloeden, maar op zijn minst als museum. “Ook om een beeld te geven van een apotheekhoudend huisarts in het midden van de vorige eeuw. Alles in het huis is nog authentiek, waar vind je dat nog?” Vooralsnog is het terrein door de Boerenmarkt weer toegankelijk geworden. Het is de bedoeling in het najaar weer een Boerenmarkt te organiseren. “Iedereen was enthousiast. Dit vraagt om een vervolg”, aldus de organisatie.

Uitzicht

21

NATUURVOEDINGSKUNDIGEN BREIDEN PRAKTIJK UIT MET MMV-CONSULT

‘Moermandieet van

grote toegevoegde waarde’ Acht natuurvoedingskundigen slaagden onlangs als allereersten voor de Moerman Academie. Zij bieden voortaan binnen hun voedingspraktijk het Moermandieet aan. ‘Het is mooi om te kunnen werken met een methode die al jarenlang zijn kracht heeft bewezen.’ TEKST RINEKE WISMAN BEELD ISTOCK EN PRIVÉ

B

egin mei namen acht natuurvoedingskundigen hun certificaat van de Moerman Academie in ontvangst. Voor de geslaagden is de MMV-opleiding een uitbreiding op hun bestaande dieet- of voedingspraktijk. Voortaan kunnen zij begeleiding en advies bieden aan mensen die het Moermandieet of de Natuurrijke Keuken volgen. “De MMV-natuurvoedingskundigen ondersteunen mensen vanuit de visie van Cornelis Moerman op voeding”, zegt Hans Stoop, kankeronderzoeker en betrokken bij de Moerman Academie. “De oorzaak van kanker en veel andere ziekten is een tekort aan essentiële stoffen die in volwaardige voeding ruimschoots aanwezig zijn.” De natuurvoedingskundigen leggen in de begeleiding de focus op voedingsmiddelen die vanwege de voedingsstoffen - vitaminen, mineralen en sporenelementen - gunstig voor het lichaam zijn.” In de voeding komen veel meer stofjes voor dan we kennen, benadrukt Stoop. “Ook de samenwerking van al deze bekende en onbekende stoffen is belangrijk. Vandaar het belang van het Moermandieet.”

Luisterend oor De consulten helpen mensen om gezond te blijven, fitter

22

Uitzicht

te worden en/of in de strijd tegen kanker. Toen natuurvoedingskundige Louisette Blikkenhorst uit Vlaardingen las over de Moermantherapie was ze meteen enthousiast. “De ideeën van dokter Moerman over gezondheid en ziekte komen overeen met hoe ik mensen wil helpen. Toen ik MMV belde, was toevallig net deze opleiding gestart. Ik viel dus met mijn neus in de boter.” Het aanbieden van het Moermandieet is een waardevolle aanvulling voor haar voedingspraktijk. “Als je hoort dat je kanker hebt, en met voeding aan de slag wilt, kun je aankloppen voor begeleiding en recepten. Je hoeft dan niet meer alle informatie van internet en uit boeken te halen.” Ander voordeel is dat mensen bij de natuurvoedingskundigen snel terecht kunnen, vult voedingskundige Betsy Gouman uit Rockanje aan. “De NTTT-dokters hebben soms een wachtlijst. Daar kan je niet op stel en sprong en ook niet altijd met acute vragen terecht. Wij kunnen mensen snel op weg helpen om direct een goede start te maken met de therapie.” De ondersteuning is tweeledig,

Louisette Blikkenhorst

KENNISMAKINGSGESPREK GRATIS VOOR MMV-LEDEN Geïnteresseerd? Of wilt u iemand laten kennismaken met het Moermandieet? Leden van MMV krijgen het kennismakingsgesprek gratis. De acht gestarte natuurvoedingskundigen bevinden zich in Creil, Delft, Leiden, Rockanje, Tilburg, Vlaardingen, Zoetermeer en Zwolle. De kosten vindt u op de websites van de natuurvoedingskundigen zelf. In sommige gevallen is een vergoeding door de ziektekostenverzekering mogelijk.

Natuurvoedingskundige in Vlaardingen www.loetz.nl

“Hoe maak je sausen zonder pakje? Hoe maak je een dressing die Moermanproof is? Dat baksels zonder suiker ook heel lekker kunnen zijn, is voor veel mensen een grote ontdekking. Ik help ze daar graag bij.”

Angela Cappellano Natuurvoedingskundige in Delft www.lasalvia.nl

“Mijn praktijk heet La Salvia. Salvia, komt van salvare en is Italiaans voor helpen. Ik help mensen zowel preventief, tijdens of om te herstellen na hun ziekte. Iedereen kan een dieet volgen, maar als je ziek bent is het fijn als er iemand is die je zo goed mogelijk op weg helpt.”

Betsy Gouman Natuurvoedingskundige in Rockanje www.voedingsadviesvpr.nl

“In al mijn consulten draait het om natuurlijke voeding. Ik hoop dat er veel mensen zullen komen, want ik help ze graag met de Moermantherapie tegen kanker. Ook hoop ik dat ik mensen preventief over de streep kan trekken om te gaan eten volgens Moerman.”

Anke van Kol Natuurvoedingskundige in Tilburg www.gezondvoeden.nl

“Leefstijl en voedingsgewoonten veranderen tijdens het doormaken van een ernstige ziekte, vragen moed en discipline. Ik heb bewondering voor de mensen die de kracht hebben om dit te doen en vind het bijzonder dat ik ze daarin mag ondersteunen.”

Ingrid Kotte Natuurgeneeskundige in Zwolle www.praktijkingridkotte.nl

“Als verpleegkundige in de reguliere zorg zag ik dat er helemaal geen aandacht besteed wordt aan goede voeding, terwijl dat essentieel is voor een gezond functioneren. Dat heeft de Moermantherapie wel aangetoond. In mijn praktijk is aandacht voor zowel voeding als psyche.”

Marga Kruize Holistisch therapeut in Leiden www.betergezond.eu

benadrukt Gouman. “Je adviseert heel praktisch met recepten, en je biedt een luisterend oor waardoor mensen de therapie beter vol kunnen houden.” De rol van coach is van onschatbare waarde, vertelt MMV-buitendienstcoördinator Elke Versluis. “Het kan best lastig zijn om enthousiast te blijven, telkens weer gezonde en lekkere maaltijden klaar te maken of om voldoende gevarieerd te blijven eten. Een natuurvoedingskundige heeft de kennis en de ervaring om iemand daarin zo goed mogelijk bij te staan.” Dat beaamt Veronique van Zeeland, natuurvoedingskundige in Zoetermeer: “Kanker is een heel ingrijpende verstoring van de gezondheid. Het is mooi om te kunnen werken met een methode die al jarenlang zijn kracht heeft bewezen. Het biedt mensen de mogelijkheid om zelf een actieve bijdrage te leveren aan hun gezondheid en herstel.”

“Er is veel verwarring op voedingsgebied, hier lees je dit en daar hoor je dat. De confrontatie met de diagnose kanker kan dan naast verwarring, angst en onzekerheid ook vragen oproepen met betrekking tot voeding. De visie van dokter Moerman heeft bewezen goede resultaten gegeven bij kanker; daar zijn veel levende en levendige voorbeelden van.”

Roelfien Wuestenenk-Nijkamp Voedingscoach en epigenetisch therapeut in Creil www.studiotegast.nl

“Ik ben ervan overtuigd dat gezonde, pure voeding de meeste lichamelijke kwalen kan doen verdwijnen en dat het iedereen een kans biedt op het verbeteren van zijn of haar gezondheid en humeur. De visie van dokter Moerman sluit aan bij de filosofie van mijn praktijk.”

Veronique van Zeeland Natuurvoedingskundige in Zoetermeer www.nicavoeding.nl

“Voor elke situatie kent het Moermandieet heerlijke vitaliteitversterkende gerechten. In z’n algemeenheid hoop ik meer bekendheid aan de therapie te geven. Het is niet iets van de vorige eeuw, maar kan juist voor de mens van nu een zinvolle bijdrage leveren aan het versterken van de gezondheid.”

Uitzicht

23

(advertenties)

U it z ic h t t h c i Uitzicht z t i U Uitzicht GEZ OND NATUUR ACTIEF – LIJK BET ER

UITGAVE VAN MMV JAAR GAN #4 2015 G 42

UITGAVE VAN MMV #2 2015 JAARGANG 42

#1 2015 VAN MMV UITGAVE 41 JAARGANG

Word lid van MMV en ontvang iedere maand het magazine Uitzicht! www.mmv.nl

ACTIE F – GEZO ND K BETE R NATU URLIJ

UITGAVE VAN MMV #3 2015 JAARGAN G 42

GEZON D ACTIEF – NATUUR LIJK BETER

GEZOND ACTIEF – NATUURLIJK BETER

20

10

e bestBorstonderzoek Cholesterol ‘Kies het Is rthermografie lie én van regueen Vriend of vijand? ir’ ta alternatief? en complem

5 9 18

5 17 19

5 18 22

10

18 Vita Zonlicmine D h t a ls Mmm m, met heerlijkeedicijn broccolirecepten

Een patiënt vertelt Gina zei ‘nee’ Joost (54) heeft uitgezaaide tegen de onco loog melanoomkanker ‘Ik zag grote tumoren verdwijnen’ Soep tegen de griep ze artsenkeu mie onder de loep Keukenhulpen Discussie vrije pre e Jos overleeft MMV in 2014 van een hogBamboe, hout, plastic of siliconen? prognose Verzekerd jarenlang Jaarverslag en‘Ik richt mij op wa cijfers t ik wé l kan’ ingssuppletie n? Onderzoek voed ingen MMV-directeur Hans Klaasse voorkome uitzaai Boekbesp we nen ‘Heb gerust hoge verwachtingen’ reking Kun Voedse lzandlop er of -la byrint? Jaarverga dering MM ‘We zij V n op de goede weg’

vertelt Een patiënt n protocol’ ‘Ik ben gee

5 10 14

FONTEIN DEWaterzuiveringsystemen

Een eigen bron

van

zuiver water in

huis

Voor service & info bel: 0524-291106 www.defontein.eu

Bailine® Voedingsadviezen

MEER DAN FIGUURVORMING

Bailine® Figuurvorming

Bailine® Mentale motivatie

Uitzicht

Bailine® Pijn bestrijding

Geïnteresseerd in een gratis proefbehandeling? Kijk voor meer informatie op www.bailine.nl

Meer informatie over Eerste Hulp Van Schulp? Bel: 0346 - 25 96 30 of mail naar: [email protected]

24

Bailine® Natuurlijke facelift

column TEKST DR. GERT SCHUITEMAKER

WETENSCHAPPERS ZIJN DE WEG KWIJT: VOEDING IS GEEN MEDICIJN!

M

ijn motto is ‘eerst voeding, dan medicijnen’. Immers, het lichaam is opgebouwd uit voeding en de miljoenen reacties die in het lichaam plaatsvinden zijn voor het grootste gedeelte afhankelijk van die voeding. Dit is voor mij een axioma, een stelling die niet bewezen hoeft te worden. De Uitzicht-lezer hoef ik dit niet uit te leggen, maar zoals me onlangs is gebleken, professoren wel! Ik heb me nooit gerealiseerd dat wetenschappers en dus ook artsen die door hen worden onderricht op de universiteit dit helemaal niet zo vanzelfsprekend vinden. Integendeel zelfs. Ik ben er behoorlijk van geschrokken. Wat is er gebeurd? In de Volkskrant van 10 maart jl. las ik een interview met neuropsycholoog Rob Markus, bijzonder hoogleraar aan de Universiteit van Maastricht. Hij zegt: ‘Je kunt een ziekte niet bestrijden met eten’. Zijn argument: dat mag je pas zeggen wanneer het wetenschappelijk is bewezen. Wie schetst mijn verbazing dat deze visie ‘onder professoren’ gemeengoed lijkt te zijn. Dat werd me duidelijk op de avond van het Grote Superfoods Debat, dat op 18 maart plaatsvond in Leiden (op youtube: http://bit.ly/1xOXF9Q). Het ‘niet bewezen’-standpunt werd daar algemeen door de hooggeleerde heren omarmd. Ook daar was de opvatting: je kunt een ziekte niet bestrijden met voeding zolang je het niet hebt kunnen bewijzen. Luister naar de opvatting van Wageningse professor Renger Witkamp: ‘Voeding is niet bedoeld om te genezen. Voeding is onderhoud’. Volgens hem heeft voeding hooguit een rol bij metabole ziekten, maar bepaald niet bij auto-immuunziekten en kanker. Witkamp verduidelijkte zijn standpunt aan de hand van een metafoor: ‘Voeding is ruitenvloeistof, daar gaat de auto niet beter van rijden’. Bij ziekte legt deze wetenschapper aan de voedingsuniversi-

teit dus het primaat bij de symptoombestrijders, bij de medicijnen. Dr. Frank, overigens ook die mening toegedaan, bracht nog in dat een artsenstudie slechts twee uren voeding beslaat. In de Volkskrant van 25 april was er opnieuw een dergelijke discussie. Dit naar aanleiding van de 8-jarige Jaap, die lijdt aan de levensbedreigende taaislijmziekte (cystische fibrose; CF). Jaap eet vier keer per dag een ‘supermoes’, met daarin enzymen die hij zelf niet aanmaakt en twee voedingssupplementen met sojabonen en geelwortel (curcumine). Sinds hij dit doet, is zijn diagnose van ‘ernstige CF’ naar ‘milde CF’ gegaan. Blijkbaar kan hij zijn ziekte onder controle houden door dagelijks bepaalde extra voedingsmaatregelen te nemen. Hoogleraren, onder wie Witkamp, trappen meteen op de rem: ‘Voeding is onderhoud, geen reparatie’. Maar voedingsingrepen kunnen dus wel degelijk een ziekte doen kantelen zoals bij Jaap. Grondlegger van de orthomoleculaire geneeskunde en Nobelprijswinnaar Linus Pauling verwoordt het als volgt: ‘Bijna alle ziekten kunnen worden teruggevoerd op een voedingstekort’. Schokkend vind ik dat de Nederlandse professoren hierop een enorm misbegrip hebben dat doorwerkt in de wijze waarop zij onderzoek doen en bovendien het Nederlandse publiek voorlichten. Blijkbaar is deze opvatting onder hen gemeengoed.

… Schokkend dat Nederlandse professoren een enorm misbegrip hebben…

Uitzicht

25

(advertenties)

Meld u aan voor

divitaal

de nieuwsbrief van MMV Digitaal iedere week de belangrijkste ontwikkelingen over ziekte en gezondheid.

MAGNESIUM BISGLYCINAAT POEDER Een zeer goed opneembare vorm van Magnesium

PROSTECTAN – voor een sterk immuunsysteem om de gezondheid te beschermen.

NIEUW!

MAGNESIUM BISGLYCINAAT POEDER | 227 GRAM

Te bestellen bij De Roode Roos B.V. onder vermelding van productnummer 8025

• Draagt bij aan hersen- en zenuwfuncties • Ondersteunt de werking van de spieren en het zenuwstelsel • Vermindert vermoeidheid

TOPKWALITEIT VOEDINGSSUPPLEMENTEN MET EEN GEZONDE PRIJS VitOrtho, exclusief distributeur van NOW Foods-voedingssupplementen | www.vitortho.nl

PROSTECTAN

LIBITROX FÜR DEN GANZEN MANN Voor meer Informatie: medpro Holland B.V. www.med-pro.org

Weitere Informationen: medpro Holland B.V. Dorpsstraat 182 3925 KG Scherpenzeel Niederlande Tel. +31-33-2867642 Fax +31-33-2867647 www.med-pro.org [email protected]

Tel.: +31-33-2867642 Fax: +31-33-2867647 [email protected]

VASCULAIRE NUTRIËNTEN

26

Uitzicht

kruidentuin TEKST PETRA PRONK INHOUD MARRY FOELKEL, KRUIDENDESKUNDIGE, WWW.MARRYS.NL

VERKOELEND: WITTE DOVENETEL Dit keer een ‘netelige’ kwestie, de witte dovenetel (Lamium album), een kruid dat overal langs de weg te vinden is en vaak ook als onkruid in de tuin groeit. Het lijkt op gewone brandnetel, maar terwijl die voor jeukende plekken kan zorgen, is de witte dovenetel juist bekend om zijn verkoelende werking. “In het vroege voorjaar is de witte dovenetel nauwelijks te onderscheiden van de jonge brandnetels”, vertelt Marry Foelkel. “Later komen de witte bloemkelkjes eraan die kinderen vroeger uitzogen vanwege de lekkere nectar die erin zit.” Naast witte zijn er ook rode en gevlekte dovenetels. Alle zijn rijk aan kalium, fosfor, calcium, borium, ijzer, magnesium, koper, zink, zwavel, slijmstoffen, flavonoïden, looistoffen en saponinen. “Het kruid is opwekkend en ontstekingsremmend, bijvoorbeeld

bij koorts en blaasontsteking. Het is bacteriedodend en geeft bescherming aan de slijmvliezen. Het stimuleert de stofwisseling en is urinezuurverlagend. Dankzij deze eigenschappen wordt de dovenetel toegepast bij bronchitis en bij maag- en darmproblemen.” Dovenetels werken zowel in- als uitwendig verkoelend. “Daarom geven ze verlichting bij jicht, koorts, jeuk en vaatkramp. Gebruik bij deze narigheid een kompres van dovenetels. Dovenetel heeft ook een versterkend effect op de baarmoeder en helpt bij pijnlijke menstruatie en witte vloed.”

Thee De blaadjes en de bloempjes kunnen van april tot oktober verzameld worden. De zaden van de uitgebloeide dovenetel zijn makkelijk te verzamelen door ze omgekeerd in een papieren zak op te

hangen. Het zaad is prima te gebruiken in de ‘vensterbanktuin’ en kan in de winter ontkiemen, zodat de oogst voor volgend jaar verzekerd is. “Met bloemen en blaadjes kun je een lekkere gezonde thee maken”, zegt Marry enthousiast. “Een andere toepassingsmogelijkheid is verse dovenetelolie. De verse dovenetelbloemen in een jampot doen en dan met goede, koudgeperste biologische olie overgieten en circa tien dagen in de zon laten trekken. Iedere dag een keer omroeren. Daarna zeven en in een donkere fles bewaren. Dovenetelolie heeft dezelfde plezierige eigenschappen als de beroemde Johannesolie en kan gebruikt worden als massageolie bij aambeien, reumatische pijnen en jicht.”

RECEPT

DOVENETELSOEP INGREDIËNTEN dovenetelblaadjes en –bloemen | 1 l waterkokosolie | 1 ui | kurkumamix | Keltisch zout | kokos | 1 avocado

1 2 3 45

 luk de dovenetel. Haal een deel van het blad weg zodat je P voornamelijk de bloemen overhoudt. F ruit een uitje met wat andere wilde kruiden, zoals brandnetel, kleefkruid of looksoorten en de geraspte kokos.  oeg de dovenetel toe met een theelepel kurkumamix en wat V Keltisch zout. Een liter water erbij en warm maken. Pureer de soep met de staafmixer.  oeg vlak voor het opdienen wat grof gehakte stukjes avocado V toe.

Uitzicht

27

vraag

& antwoord

In deze rubriek gaat een team van ervaren artsen in op de meest uiteenlopende medische vragen, of vragen over voeding en/of suppletie.

KANKER EN KWIKVERGIFTIGING Ik lees uw blad al jaren met veel plezier en moet u bekennen dat ik vroeger lid geworden ben om bij de Roode Roos te kunnen bestellen. Toen wist ik niet dat ik zelf met kanker te maken zou krijgen. Mijn vraag is: kan borstkanker terug te voeren zijn op mijn kwikvergiftiging? Die mag van 0 tot 5 zijn en staat bij mij op 36.1. Daar ben ik pas achter gekomen via een speciale tandarts. Ik ben al jaren ziek en ellendig, twintig jaar geleden zijn alle amalgaanvullingen eruit gehaald, zonder bescherming van het mondslijmvlies. ANTWOORD:

Dr. Rick van Prooijen, arts: ‘In de tandheelkunde worden veel materialen gebruikt. In de amalgaamvullingen zit kwik en in tandheelkundige bruggen en kronen wordt nikkel en goud verwerkt. De metalen komen vrij en kunnen allergische reacties veroorzaken. Een bekende klacht is het mondbranden. Patiënten hebben dan het gevoel dat ze een te hete drank hebben gedronken. Soms hebben ze een te droge mond of proeven een metaalsmaak. Nikkel kan ook een huiduitslag veroorzaken. Bij onderzoek vindt de dermatoloog een extreem allergische reactie op nikkel, waarvan blijkt dat die wordt veroorzaakt door nikkel in de kroon. Na het verwijderen van de kroon verdwijnt de huiduitslag. Bij personen met een kwikbelasting en amalgaamvullingen kan het verwijderen van de vullingen worden overwogen. Zoek een tandarts die voldoende deskundig is om tijdens de behandeling inhalatie van kwikdampen te voorkomen. Een acute kwikintoxicatie kan ontstaan na het inslikken van anorganische kwikverbindingen. Het slijmvlies van slokdarm en maag wordt beschadigd waardoor bloedbraken en bloederige diarree kunnen ontstaan. Ook kan een ernstige nierfunctiestoornis optreden waarvoor tijdelijk dialyse noodzakelijk is. De chronische intoxicatie komt vaker voor en geeft vooral afwijkingen in het centrale zenuwstelsel. Klachten kunnen bestaan uit spraakstoornissen, angst, slapeloosheid en mentale achteruitgang. Na blootstelling aan kwikverbindingen door het eten van vis met kwikverontreiniging hebben de klachten een sluipend verloop en bestaan uit emotionele instabiliteit, geheugenverlies, depressie en zenuwpijnen. De relatie tussen belasting met gifstoffen en kanker is aangetoond voor lood, cadmium, arsenicum en pcb’s. Daarentegen hebben kwik en verbindingen met kwik geen relatie met het ontstaan van kanker. Personen met kwikbelasting kunnen door middel van chelatietherapie het kwik uit het lichaam verwijderen. Dit zal een gunstig effect hebben op het klachtenpatroon.’

28

Uitzicht

Heeft u een vraag? Formuleer die dan zo concreet mogelijk en stuur deze naar de redactie van Uitzicht. Via e-mail: [email protected] of naar het postadres van de redactie: Hof van Azuur 30, 2614 TB Delft. Schriftelijk gestelde vragen worden uitsluitend in deze rubriek beantwoord en niet in een persoonlijk schrijven. Heeft u dringende persoonlijke vragen? Belt u dan met onze infolijn (088) 24 24 240 (ma-vr 10.00 17.00 uur; ma-avond van 19.00 - 21.00 uur).

SUPPLEMENT EN BOTOPBOUW Zeven weken geleden brak ik bij een val van de fiets mijn heup, net onder de kop. De fractuur is gezet. Inmiddels kan ik weer redelijk uit de voeten. Er is een dexameting verricht. De uitslag: T-score: wervels -0,3; heup: -2,1; Z-score: wervels +7; heup: -1,5. De chirurg kon hier geen verklaring voor geven. Hij suggereerde erfelijke aanleg. Mijn vraag: kunt u een supplement aanbevelen dat bijdraagt aan de botopbouw van mijn verzwakte heupbotten?

ANTWOORD:

Drs. An van Veen, arts: ‘Botdichtheid wordt gemeten via een dexameting, waarbij de uitslag wordt uitgedrukt in een T- en een Z-score. De T-score wordt uitgedrukt in standaardafwijkingen en geeft aan hoeveel de botdichtheid zich bevindt onder de gemiddelde botmassa van jonge volwassenen. De Z-score vergelijkt de botdichtheid met de gemiddelde botdichtheid van leeftijdsgenoten. Voor het bepalen van osteoporose, en dus een verhoogde kans op fracturen, gebruikt men vooral de T-score. Men beschouwt een T-score boven de – 1,0 als normaal. Als de T-score tussen de - 1,0 en - 2,5 ligt spreekt men van osteopenie (geringe botontkalking). Als de T-score onder de - 2,5 ligt spreekt men van osteoporose. Bij u is er een enorm verschil tussen botdichtheid van de heup en de wervels. Uit onderzoek blijkt dat dit bij 2,7 % van de mensen voorkomt. Als de heupen de minste botdichtheid hebben, kan dit zijn ontstaan door een botopbouw probleem in de jeugd. Een andere mogelijke reden zou een vitamine D-tekort kunnen zijn, omdat het bot van de heup daar gevoeliger voor is dan dat van de wervels. Eigenlijk neem ik aan dat uw vitamine D-spiegel in het bloed gecontroleerd is. Het is in ieder geval verstandig vitamine D te gaan gebruiken, zeker in de winter, en via een bloedcontrole te laten bekijken of de inname voldoende is. De spiegel moet ruim boven de 100nmol/l zijn. Naast vitamine D is vitamine K een belangrijke vitamine, die in de vorm van vitamine K2 prima als supplement ingenomen kan worden. Via de voeding (groenten, zaden, noten) of via supplementen moet men zorgen voor de inname van voldoende mineralen en sporenelementen, zoals calcium, magnesium, strontium, borium, mangaan, etc. Hoewel calcium het belangrijkste mineraal is waar bot uit is opgebouwd, zijn er vele andere mineralen nodig om ervoor te zorgen dat die opbouw goed verloopt. In de huidige tijd is het ook belangrijk er op te letten dat het lichaam niet te zuur wordt, omdat dat ervoor zorgt dat je botten eerder ontkalken. Dat wil zeggen: niet teveel dierlijke eiwitten en meelspijzen eten, maar wel veel groenten en fruit. Zorg ervoor dat het water dat u drinkt licht alkalisch is (pH tussen de 7,0 en 7,5). Rook niet, drink niet meer dan twee koppen koffie per dag, drink geen frisdranken, gebruik niet teveel zout, want dat bevordert allemaal de ontkalking. Verder wordt botopbouw gestimuleerd door beweging en het belasten van de botten. Homeopathisch kan men de botaanmaak stimuleren met de celzouten calcium fluoricum D6 en calcium phosphoricum D6. Daarnaast gebruik ik vaak het homeopathisch middel os totalis D6.’

Uitzicht

29

Nr Hiernaast treft u een kleine selectie aan van producten, welke door De Roode Roos B.V. geleverd kunnen worden. Hierdoor krijgt u een indruk van ons ruime assortiment van meer dan 4000 producten. Ons volledige assortiment is te bekijken op www.derooderoos.com Al onze producten worden in principe geleverd met een korting van max. 25% ten opzichte van de adviesprijs. Om te bestellen kunt u gebruik maken van de lijst die hiernaast is afgedrukt. Uw schriftelijke bestelling kunt u naar onze postbus sturen. Vervolgens laten wij de bestelling door PostNL bij u thuis bezorgen. Ook kunt u ons gratis naamnummer 0800-ROODEROOS (0800-7663376) gebruiken. U kunt ook een email sturen naar [email protected] of direct bestellen via onze webwinkel op www.derooderoos.com

Fabrikant Mattisson H C

€ 7,95

€ 6,76

7105 Bio-Melatonine 3 mg (30 tab)

Pharma Nord

€ 12,95

€ 9,71

7108 Magnesiumbisglycinaat (100 tab)

Vitals

€ 29,95

€ 22,46

7730 ADAM (60 tab)

NOW Foods

€ 39,95

€ 29,96

268 Bio-Quinon Q10 Super 30 mg (150 caps)

Pharma Nord

€ 47,95

€ 35,96

205 Multi vit.& mineralen (240 tab)

Plantina

€ 99,75

€ 74,81

6790 EKO Krill Neuroplex (120 softgel)

CellCare

€ 56,30

€ 45,04

4667 Intestinal Symbiotic Probiotica (90 gram)

CellCare

€ 33,90

€ 27,12

6989 Alfa-Liponzuur 300 mg (60 vcaps)

Bonusan

€ 26,00

€ 19,50

6706 Vitamine B12 1000 mcg Methylcobalamine Vitals

€ 18,95

€ 14,21

7906 Vitamine D3 druppels 1000 IE (30 ml)

NOW Foods

€ 19,50

€ 14,63

Orthica

€ 40,95

€ 34,81

A. Vogel

106 Orthiflor Original (120 caps) 5603 Echinaforce Forte (60 tab)

€ 14,99

€ 11,24

5199 Gerijpte Japanse Knoflook One A Day 600 Kyolic

€ 19,95

€ 14,96

5028 Magnesium Taurate (120 tab)

€ 24,54

€ 18,40

6961 251 Dibencozide & Foliumzuur (60 zuigtab AOV

€ 17,85

€ 13,39

5968 Prostasol (60 tab)

Medpro

€ 95,00

€ 85,50

6676 Vitamine D3 1000 IE (90 softgel)

NOW Foods

€ 10,95

€ 8,21

3654 Prostaat Formule (60 tab)

Best Choice

€ 11,50

€ 8,63

5765 Astaxanthin-eco (120 caps)

Plantina

€ 60,30

€ 45,22

5856 Kolorex Advanced Intestinal Care (30 caps Sanopharm

€ 20,95

€ 18,86

6213 Elke Dag (90 tab)

Vitals

€ 49,95

€ 37,46

4105 Levertraan Forte (60 capsules)

Bonusan

€ 9,00

€ 6,75

6985 Silicea Original (30 caps)

Hubner

€ 9,95

€ 8,46

2999 Eye Q 500 mg (210 caps)

Springfield

€ 36,95

€ 27,71

3402 MorDHA (citroen) (60 softgel)

Minami Nutrition

€ 29,95

€ 22,46

3273 Lignan Flax Oil Complex (473 ml)

Barlean's

€ 21,03

€ 15,77

3338 Glucosamine 1200 mg (120 tab)

Lamberts

€ 19,95

€ 14,96

7407 Silymarine extract (60 vcaps)

NOW Foods

€ 14,95

€ 11,21

7732 Mucoperm (60 sachets)

Nutriphyt

€ 42,75

€ 36,34

€ 21,95

€ 16,46

Douglas

Prijswijzigingen voorbehouden

Vermeld hier uw adresgegevens: Uw naam: (Dhr/Mevr):

Lidmaatschap nr.:

Adres:

Geboortedatum:

Postcode & Woonpl.:

Email:

Telefoonnummer:

(Evt.) Voorschrift van:

Uitzicht

Leden

7135 Chia Seed Raw Bio (250 gram)

7843 Vitamine D3 1000IE & Vitamine K2 (120 c NOW Foods

30

Normaal

colofon

Uitzicht is het magazine van MMV en verschijnt tien keer per jaar. HOOFDREDACTEUR Cor van Groningen

Voor een natuurlijke stoelgang

PLV. HOOFDREDACTEUR Jan van Klinken EINDREDACTEUR Rineke Wisman MEDEWERKERS Leonard Davids, Arjan van Groningen, Ellen Hameeteman, Lisette Heijboer, Matilde Newman, Petra Pronk, dr. Gert Schuitemaker, Christine Steenks, Klazien van der Toorren, dr. Hans Stoop, Gijs Versteeg MMV-ARTSENTEAM Bertil de Klyn, Rick van Prooijen, Roland Lugten, Kees

Darmfunctie Complex

Rhee, Erik-Jan de Rijk, An van Veen, Ton Windgassen ONTWERP D&DJ communicatie DRUK BDU REDACTIEADRES Hof van Azuur 30 2614 TB Delft ADVERTENTIES J.P.H. Geraats Louis Regoutstraat 36 6006 LL Weert T (0495) 53 22 20 Uitzicht ISSN 0169-9938 I www.mmv.nl E [email protected] Redactie van Uitzicht en bestuur van MMV aanvaarden geen verantwoordelijkheid voor de toepassing van de inhoud van dit blad. Zie voor overname van artikelen en andere informatie onze website www.MMV.nl/ Magazine/OverUitzicht Centraal Bureau MMV, Postbus 508 2400 AM Alphen ad Rijn T (0172) 49 79 44 (werkdagen tussen 9 en 13 uur) E [email protected]

• Bevordert de stoelgang • Natuurlijke kruidenextracten

Lid worden? • e-mail naar [email protected] • www.MMV.nl • of: MMV, Postbus 508, 2400 AM Alphen ad Rijn Kosten € 32,50 per jaar.

Natuurlijk ... het is Wapiti! Wapiti Darmfuntie Complex is verkrijgbaar of te bestellen bij: Drogist, Apotheker, Reform- en Gezondheidswinkel. Voor meer informatie: Emonta B.V. Tel. 0512 - 518 085 www.wapitinatuur.nl

U ontvangt dan automatisch tien keer per jaar Uitzicht en krijgt tot 25 % korting op voedingssupplementen bij verzendhuis De Roode Roos. MEER INFORMATIE www.MMV.nl/Over MMV

Uitzicht

31

TEA TREE

100%

Uw eerste hulp voor huid en haar.

biologisch Tea Tree is misschien wel de meest complete essentiële olie ter wereld. Met name door het feit dat deze olie zowel anti-virale, anti-bacteriële als anti-schimmel eigenschappen heeft. Daarom heeft Chi een hele serie van producten ontwikkeld met deze wonderolie uit Australië als ‘eerste hulp’ bij allerlei dagelijkse ongemakken.

EKO gecontroleerd

DE W IEU LING N R VE STRA UIT

Deze Chi Tea Tree producten zijn onder andere in te zetten bij:

aal rs i c e Sp e leze d ht voorn Uitzic va

Lipblaasjes Tandvlees Mondgeur

Rode huid Puistjes Roos

Zweetvoeten Kalknagels Wratjes

Kijk ook op: www.chi.nl

Ontvang 10% korting op je complete bestelling + GRATIS verzending op www.chi.nl Gebruik kortingscode chiuitzicht2015 bij het afronden van je bestelling. De kortingscode is geldig t/m 31 juli 2015 en 1x per klant te gebruiken.