> VERSLAG #DIGITALE_SCHOOL Verslag discussiesalon op inspraakdag VSK Inspraakdag Oost-Vlaanderen (11.05.2012)
< verwijder geen elementen boven deze lijn; ze bevatten sjabloon -instellingen - deze lijn wordt niet afgedrukt >
Aanwezig: 16 scholieren tussen de 12 en 18 (uit scholen in Oost-en West-Vlaanderen) Vertegenwoordiging: KSOI campus College Ieper, Sint-Jorisschool Menen, Sint-Joris Geluwe, PTI Hamme, IKSO Denderleeuw, Sint-Vincentiusinstituut Gijzegem, KA-Sint-Niklaas, De Voorstad Aalst, SintFranciscusinstituut Melle Moderator: Heleen Van Aken (VSK) Verslag: Chloë Vancronenburg (VSK) Situering Wat vinden scholieren van het gebruik van digitale en sociale media op school? Worden smartboards ten volle benut? Moet huiswerk voortaan enkel digitaal? Welke regels moeten er zijn rond gsm-gebruik in de klas en op de speelplaats? Moet de school aanwezig zijn op Facebook? Met 16 scholieren discussieerden we op 11 mei in het discussiesalon #digitale_school op de inspraakdag in het provinciehuis van Gent over deze en nog veel andere vragen. Indeling van het discussiesalon 1. Electronica in de klas en op de speelplaats 2. Interactie in de klas 3. Communicatie van de school 4. Conclusies
1
Elektronica in de klas en op de speelplaats
De scholieren geven aan dat hun leven verzadigd is met nieuwe en sociale media. Niemand kan nog zonder. Vooral gsm, mp3-speler, tv en computer maken deel uit van hun dagelijkse leefwereld. De meeste scholieren checken elke dag hun Facebookpagina. Het aantal sms’jes dat verstuurd wordt varieert van enkele tot meer dan 100 per dag. Opvallend is dat er slechts enkelen hun gsm gebruiken om op internet te surfen.
Situatie in de scholen Gsm’s en mp3-spelers Het is duidelijk dat scholen verschillend omgaan met het gebruik van elektronica (vooral gsm’s) tussen de schoolmuren. Wel alle scholen verbieden het gebruik van de gsm tijdens de lessen, maar tijdens de pauzes gelden er verschillende regels. Sommige scholen laten het toe, bij andere moet de gsm op die momenten in hun
pagina 2 > 5
locker liggen en afgezet worden. Tijdens de examens spelen scholen op veilig. Dan moet de gsm op de grond naast de bank liggen en afstaan. Maar ondanks het verbod hebben zo goed als alle leerlingen hun gsm altijd op zak. De meesten houden zich dus niet aan het reglement dat de school opstelde. ‘Als leerkrachten of secretariaatsmedewerkers het niet zien en hij gaat niet af is het ok’, klinkt het. Bij iedereen blijft de gsm aanstaan ‘voor in geval van nood’. De scholieren merken op dat als het mama is die belt tijdens de lessen, leerkrachten het bovendien een pak minder erg vinden. Volgens leerlingen weten leerkrachten maar al te goed wat de mogelijkheden zijn van gsm’s. Ze geven toe dat ze stiekemer worden in het gebruik ervan. Vlak voor een toets worden er soms foto’s genomen van pagina’s uit een handboek. De gsm steken ze dan in hun pennenzak. Als een gsm wordt afgepakt, is dat vaak tot het einde van de dag. Al geven leerlingen aan dat het vaak afhangt van de leekracht of hij afgepakt wordt of niet. Sommige scholen delen strafpunten uit. Na drie keer afgaan van je gsm, krijg je strafstudie. Op sommige scholen wordt er vanaf de eerste keer strafstudie uitgedeeld of een nota in de agenda geschreven. Voor mp3-spelers gelden vaak dezelfde regels als voor gsm’s. Leerlingen merken op dat de regels jaar na jaar zwakker worden. Nochtans kunnen gsm’s veel meer dan enkele jaren terug. In de lagere jaren worden er strengere regels opgelegd. Volgens een leerling werd in de eerste graad de gsm voor 2 weken afgepakt, toen ze ouder werd een week, daarna een dag en nu krijgt ze enkel nog strafpunten. Voor hen is het evident dat er regels rond bestaan en dat er tijdens de lessen niet met gsm’s moet gespeeld worden. Het blijft nog altijd school, en daar bestaan er regels. Computers in de klas Bij de meeste leerlingen worden er in de klas geen notities genomen met laptops. Enkelen zouden dat zelfs als storend ervaren. Nochtans zien ze wel het voordeel van het digitaal kunnen uitwisselen van notities. Een jongen met dyslexie merkt op dat het voor hem wel een pak gemakkelijker zou zijn. Dan moet hij er minder rekening mee houden of hij fouten schrijft. Een van de scholen heeft een draadloze internetverbinding ter beschikking gesteld van de leerlingen. Webpagina’s als Facebook of spelletjessites worden er geblokkeerd, maar er kan wel nog gesurft worden op info- en nieuwswebsites. Het ideale gsm-reglement volgens leerlingen Als scholieren zelf een ideaal schoolreglement mochten opstellen zou het gebruik van de gsm nog steeds verboden blijven tijdens de lessen, behalve als het vakgeboden kan gebruikt worden (een stopwatch tijdens een proef van fyscia, een rekenmachine tijdens de wiskundeles …). Tijdens de pauze moeten ze ze altijd kunnen gebruiken. Filmen en foto’s nemen tijdens de les kan volgens hen niet. Die schenden de privacy van leerlingen en leerkrachten. Maar ook hier moeten uitzonderingen gemaakt worden voor klasuitstappen en vakgebonden hulpmiddelen.
pagina 3 > 5
Voor leerlingen mag de gsm pas na verwittiging worden afgepakt, en dan maximum tot het einde van de dag. Maar als het te veel gebeurt, kan de school strengere regels opleggen voor die specifieke persoon. Voor leerlingen kan het niet dat ze hun gsm moeten afzetten. Ze willen altijd beschikbaar kunnen zijn voor hun familie. Tijdens toetsen of examens moet de gsm op een zichtbare plaats liggen of allemaal samen in een doos. De blokkering van sites zoals Facebook moet afgschaft worden. 2
Interactie in de les
Sommige scholen zijn al bedreven in het gebruik van moderne apparatuur in de klas, andere kunnen volgens hun leerlingen toch nog wat moderniseren. Leerkrachten moeten hier volgens hen in opgeleid worden. Niet alle leerkrachten weten al hoe ze vlot met alle apparatuur moeten omgaan. Smartboards De meeste leerkrachten werken met powerpoints en Youtube in de klas, maar smartboards worden nog niet overal evenveel gebruikt. Sommige scholen hebben geen smartboards, sommige hebben er enkele. Volgens leerlingen weten de meeste leerkrachten die er mee werken wel wat ze doen, al zijn er ongetwijfeld nog dingen die niet gebruikt worden. Het gebruik van een bordboek (het handboek op smartboard) is volgens de leerlingen heel handig. Leerkrachten kunnen dat tegelijkertijd dingen aanduiden. In een klas muzikale opvoeding wordt er gewerkt met een bordboek. Daarin staan links naar internet en applicaties waarmee je zelf kan componeren. Een groot voordeel is dat leerkrachten niet meer met hun rug naar de leerlingen staan. Toch blijven enkele leerlingen de voordelen zien in een krijtbord. Zij vinden dat een beamer en een krijtbord een smartboard kunnen compenseren. Smartschool Programma’s als Smartschool zijn niet meer weg te denken uit het schoolbeeld. Leerkrachten plaatsen hun powerpointpresentaties met afbeeldingen online en veel scholen gebruiken het ook voor extra oefeningen, een puntenboekje, mails en een uploadzone voor bijvoorbeeld huiswerk. Maar leerkrachten werken volgens scholieren nog te weinig met Smartschool, ondanks het potentieel. Veel leerlingen zitten dagelijks op de website. Niet omdat het verplicht is, wel omdat ze het zien als een noodzaak. Niet iedereen heeft thuis internet, maar in de meeste scholen kan je in de bibliotheek of in het ict-lokaal ook online. Je kan de taak dan thuis maken en via usb op school uploaden. In enkele scholen moet huiswerk zowel op papier als online worden ingediend. Sommige leerlingen houden erg vast aan de papieren versies van taken en toetsen. Anderen denken al een beetje verder en zien binnen enkele jaren alles wel digitaal gaan. Dat heeft ook het grote voordeel dat je niet kan verliezen of vergeten.
pagina 4 > 5
iPads Over het gebruik van iPads in de klas werd het laatste jaar ongeloofelijk veel geschreven. De leerlingen staan er niet voor te springen om meteen alle boeken weg te gooien en te vervangen door iPads. Vooral het urenlang staren naar een scherm, schrikt hen af. En daarnaast is het volgens hen een dure investering. Nochtans beseffen ze wel dat er door te werken met een iPad zal kunnen bespaard worden op andere zaken. Zo zal je bijvoorbeeld geen grafisch rekenmachine meer moeten kopen. En boeken betaal je nu ook, de kostprijs van een digitaal boek zal nog altijd lager liggen dan een papieren versie. De meeste leerlingen zien er zeker het nut van in als aanvulling, maar het mag volgens hen de papieren versies niet vervangen. Er moet vooral in de lagere school, maar ook in het secundair, nog altijd voldoende aandacht gaan naar het schrijven zelf. Voor andere zaken kan er wel meer gefocust worden op de inhoud. Ze denken wel dat het schoolleven er binnen 10 jaar wel totaal anders zal uitzien. Dan zal er wel veel ruimte zijn voor digitalisering. Nu is het nog te vroeg. Sociale en nieuwe media in de klas Het gebruik van sociale of nieuwe media in de klas is geen alles-of-niets-verhaal. Ze moeten zeker geïntegreerd worden, maar er moet volgens leerlingen niet te ver in gegaan worden. Je kan bijvoorbeeld wel laptops gebruiken om notities te nemen, maar twitter en Facebook gebruiken in de les gaat te ver. Alles wat met de les te maken heeft moet kunnen. Een les wordt ook een pak interactiever als je iets kan opzoeken of als iets gespijsd wordt met een filmpje. Maar te veel is dan ook weer niet goed. Les over nieuwe en sociale media In de eerste graad wordt er, bij sommige leerlingen, tijdens de les leefsleutels wel gepraat over de gevaren van sociale media. Leerlingen zien daarvoor een taak weggelegd voor de school, want ouders gaan dat niet snel uit zichzelf doen. Hoe je Facebook moet gebruiken is niet interessant om te leren, de gevaren ervan des te meer. De privacy-instellingen online beveiligen zou aan bod kunnen komen naast Word, Excel of Moviemaker. Volgens sommigen is het middelbaar te laat om ermee te beginnen. Die dingen zouden al in de lagere school aan bod moeten komen. Op school moet je ook leren kritisch omgaan met verschillende bronnen. Een leerling geeft als voorbeeld dat hij een taak moest maken waarbij hij een andere bron moest gebruiken dan wikipedia.
3 Communicatie van de school Hoe moet de school naar haar leerlingen communiceren? Volgens leerlingen zijn sociale media als Twitter en Facebook de beste manier om naar leerlingen te communiceren. Op de website van de school moet een mix staan van dingen die er gebeuren op school (nieuws) en dingen die er belangrijk zijn doorheen het jaar (bv. jaarkalender). Sommige scholen gebruiken al Facebook om naar hun leerlingen te communiceren. Dat vinden leerlingen vooral voor korte oproepen zoals ‘vergeet je handschoenen morgen niet, want we gaan schaatsen’ een goed idee. Maar ook voor verslagjes van dingen die er op school gebeuren of verwezenlijkingen van de
pagina 5 > 5
leerlingenraad of de MOS-groep moet er ruimte zijn. Niet alles moet interessant zijn voor iedereen, want je kiest toch zelf wat je leest en wat niet. Er moet wel kort op de bal gespeeld worden. Foto’s moeten meteen online geplaatst worden en niet een maand later. Hoe moet de school naar ouders communiceren? Een papieren brief gaat soms verloren en is niet goed voor het milieu, maar daarneest heeft ook niet iedereen internet of kan zijn mails regelmatig checken. Daarom vinden leerlingen dat de ouders zelf moeten beslissen hoe ze geïnformeerd willen worden. Sommige scholen geven nu al in het begin van het schooljaar een brief mee waarin ouders kunnen aanduiden hoe ze het liefst op de hoogte gehouden willen worden. Via een digitale nieuwsbrief of op papier. 4 Conclusie De leefwereld van leerlingen is verzadigd met nieuwe en sociale media en scholieren vinden dat hun school hierin mee moet evolueren. Over gsm-gebruik op school zijn ze zelf heel duidelijk: regels voor tijdens de les zijn nodig, maar verbiedt het niet tijdens onze pauzes. Een Facebookpagina met nieuwtjes en oproepen van de school is de beste manier om met hen te communiceren, maar leer hen aub ook hoe ze hun eigen pagina degelijk kunnen beveiligen. Daarnaast bieden Smartschool en smartboards tal van nieuwe mogelijkheden om lessen interactief en boeiend te maken. Maar zelfs leerlingen staan momenteel nog niet te springen voor enkel iPads in de klas. De ouderwetse manier met boeken en krijtborden is volgens hen nog niet compleet afgschreven, al is een zijsprongetje met een Youtube-video of leuke smartboard-applicatie altijd welkom.
