herfst 2007, nummer
1
zuidbroekkrant Zuidbroek natuurlijk wonen werken
2
Eeuwenlange geschiedenis
De Wellen Landelijk wonen
7
7
Warmtenet Zuidbroek
11
Volop groen in de wijk
Aan de noordoostzijde van Apeldoorn, waar nu nog voornamelijk weilanden en boerderijen liggen, verrijst de komende jaren de nieuwste wijk van onze stad: Zuidbroek. De wijk grenst direct aan Zevenhuizen en belooft een prachtige plek te worden om te wonen, te werken én te recreëren. Groen en water spelen er een belangrijke rol. Zo komt er midden in de wijk een groene ‘wig’ van zo’n 30 hectare met uitgebreide speelen wandelmogelijkheden. In totaal krijgt Zuidbroek zo’n 3.100 woningen, verspreid over de deelgebieden het Mozaïek, het Rooster en de Wellen. Er komen scholen, winkels en voorzieningen voor sport, recreatie en gezondheidszorg. Maar bewoners kunnen ook gebruik maken van de voorzieningen in Zevenhuizen, die op een steenworp afstand liggen. Ook op zakelijk gebied wordt Zuid-
Zuidbroek
Meer dan zomaar een woonwijk
broek belangrijker dan ooit. Het bestaande bedrijvenpark aan de noordzijde wordt uitgebreid met 65 hectare. De gunstige ligging aan de A50 maakt Zuidbroek een gewilde
vestigingsplaats voor de meest uiteenlopende ondernemingen. Zuidbroek wordt veel meer dan zomaar een woonwijk. Bewoners vinden er alles wat zij nodig hebben
om lekker te leven en ondernemers ontdekken er nieuwe kansen. Daarmee is de wijk een verrijking voor Apeldoorn. In deze eerste editie
van de ‘Zuidbroekkrant’ leest u alles wat u wilde weten over de wijk en haar voorzieningen. Kijk verder en ontdek zelf wat er staat te gebeuren.
Hans Wegman, Projectwethouder Zevenhuizen/Zuidbroek
“Zuidbroek wordt een fantastische wijk in Apeldoorn, met alle mogelijkheden die een nieuwe wijk te bieden heeft”. Aan het woord zijn de verantwoordelijke projectwethouder en vakwethouder van de gemeente Apeldoorn, Hans Wegman en Jolanda Reitsma. Ze vullen elkaar op een vanzelfsprekende manier aan.
Bouwen “Vanuit bestuurlijk perspectief is Zuidbroek natuurlijk een hele mooie kans om iets te realiseren van waar je als Apeldoorn voor staat. Je kunt vanuit een landelijke ruimte een woonwijk opbouwen en plannen ontwikkelen. Dit past ook in de woningbouw-
van Zuidbroek te vestigen. Mooie voorbeelden van integratie van natuur en bedrijvigheid zijn de woon/werk locaties die voor een deel in de geluidswal langs de A50 worden gerealiseerd. We willen voor de toekomstige bewoners een wijk
maken waar het prettig wonen is, waar de nodige voorzieningen zijn en waar je trots op bent dat je er woont. Wij, als bestuurders, zullen er alles aan doen om dit samen met u te realiseren”.
aan een nieuwe wijk
productie waar wij als Apeldoorn voor staan. Zuidbroek wordt een mooie, groene wijk waar duurzaamheid een belangrijk onderdeel is van alle ontwikkelingen. Dit betekent voor de gemeentelijke plannenmakers en voor de marktpartijen dat er zorgvuldig moet worden omgegaan
met de al aanwezige landschappelijke elementen en de natuur. Zuidbroek gaat helemaal passen in de wijze waarop Apeldoorn zich als groene stad profileert. Toch is er ook gelegenheid voor bedrijven om zich aan de randen
Jolanda Reitsma, Wethouder Ruimtelijke Ontwikkeling
2
nummer 1 - herfst 2007
zuidbroekkrant omgeving
Zuidbroek ligt aan de voet van de Veluwe. Op de rand van de IJsselvallei, vlak achter de stuwwal. De wijk wordt omringd door bossen en velden, maar ook de stad is gemakkelijk bereikbaar. Een ideale woonlocatie dus. Dat er een hele nieuwe wijk komt, betekent niet dat het gebied nooit bewoond is geweest. In tegendeel. Eeuwenlang hebben mensen er hun huizen gebouwd, verspreid over het landschap. Wie nu door Zuidbroek rijdt, komt dan ook verschillende authentieke boerderijen tegen.
Eeuwenlange geschiedenis De geschiedenis van het gebied gaat ver terug. In de prehistorie al woonden mensen op de zandkoppen die ontstaan zijn door opstuiving van zand in de laatste ijstijd. Deze zandkoppen liggen hoog en omdat het landschap van oorsprong drassig is, boden ze een goede woonlocatie. Mogelijk maakten de eerste landbouwers ook gebruik van deze hoger gelegen zandkoppen.
Ontginning Het gebied is vanaf de 14de eeuw ontgonnen. De meeste activiteit vond plaats na 1348 toen voor het eerst sprake was van een waterschapsbestel. In ieder geval werd in een deel van het gebied de ontginning georganiseerd vanuit het Arnhemse Kartuizer klooster Monnikhuizen. In 1992 werd een omgrachtcomplex opgegraven. Mogelijk was dit een uithof van het klooster van waaruit de ontginning ter plekke werd geleid.
Nieuwe bestemming De naam Zuidbroek komt in bronnen vanaf het midden van de 16e eeuw regelmatig voor. Al in 1256 werd de hofstede Sprenkelaar beschreven. Deze hofstede lag op de rand van een oud akkerland in het gebied tussen de huidige tennishal Sprenkelaar en de Nocturnestraat. Het behoorde tot de goederen van het kapittel van St. Marie in Utrecht. Het huis is verbrand in 1629, maar
een bijbehorende boerderij bestaat nog. In de loop der eeuwen werd Zuidbroek een belangrijk agrarisch gebied. Er kwamen steeds meer akkers en boerderijen. Inmiddels is de bestemming van het gebied veranderd en wordt het ingericht voor een heel nieuw doel: wonen, werken en recreëren.
Peter Scherders, projectmanager Zuidbroek:
“De basis voor een
prachtige woonwijk is gelegd”
Het project ‘Zuidbroek’ wordt binnen de gemeente Apeldoorn begeleid door een speciaal aangesteld projectteam. Projectmanager Peter Scherders is verantwoordelijk voor de aansturing van dit team en heeft de leiding over de organisatie. Hij vertelt hoe een gebied met agrarische bestemming verandert in een hele nieuwe wijk die over enkele jaren bruist van activiteit: “Zuidbroek heeft nooit een echte woonbestemming gehad.” “Toch zag de gemeente in dat het gebied door de ligging en vele mogelijkheden bij uitstek geschikt was als uitbreidingslocatie. De eerste stap bestond uit het schrijven van een heel nieuw masterplan. Nadat dit plan was goedgekeurd door de gemeenteraad, zijn we gestart met het uitwerken van een bestemmingsplan en beeldskwaliteitplan. Inmiddels is het bestemmingsplan Zuidbroek in werking getreden.”
Randvoorwaarden In de eerste periode zijn alle randvoorwaarden bepaald om daadwerkelijk te kunnen bouwen. “Een wijk realiseren omvat veel meer dan alleen het creëren van woningen”, zegt Scherders. “Alle faciliteiten moeten aanwezig zijn. Een goede ontsluiting bijvoorbeeld. Maar er moest ook een geluidswal komen langs de A50 om overlast te beperken. Voorzieningen zijn belangrijk. En zeker in deze wijk speelt groen een belangrijke rol. Met landschapsarchitecten, stedebouwkundigen, verkeersspecialisten en andere vakmensen hebben we heel hard gewerkt om te komen waar we nu zijn.”
Na verloop van tijd meldden ontwikkelaars zich om hun plannen te presenteren. Inmiddels is de bouw van de eerste woningen gestart. Scherders: “Eerst wordt het deelgebied het Mozaïek gebouwd. Daarna volgt het Rooster en tot slot de Wellen. Een andere belangrijke ontwikkeling is het bedrijvenpark Apeldoorn Noord II, dat aansluitend op het bestaande Apeldoorn Noord I wordt gerealiseerd.”
Enthousiast team Volgens Scherders is het succes dat tot nu toe werd behaald te danken aan het enthousiasme van iedereen die bij het project betrokken is: “We hebben een heel sterk team van mensen. Natuurlijk stuiten we af en toe op tegenslagen, dat is onvermijdelijk bij een omvangrijk project als dit. Een voorbeeld hiervan was het probleem met de te hoge grondwaterstand tijdens het bouwrijpmaken. We hebben met behulp van extra pompen het water op het juiste niveau gebracht. Een ingewikkelde operatie waar ook de huidige bewoners mee te maken hebben. Uiteindelijk hebben we het zeer goed opgelost, tot ieders tevredenheid. Persoonlijk vind ik het mooi om aan de wieg te staan van een wijk als deze. Zeker nu in het veld ook echt zichtbaar wordt waar je het allemaal voor gedaan hebt. Over tien jaar kun je zeggen: ‘Kijk, hier heb ik aan meegewerkt’. En dat is natuurlijk erg bijzonder.”
nummer 1 - herfst 2007
projecten zuidbroekkrant
Het Mozaïek Het eerste deelgebied dat in de nieuwe wijk wordt gerealiseerd, is het Mozaïek. Zoals de naam al laat raden, wordt het een veelzijdig gebied waar verschillende woningtypen elkaar afwisselen. Er komen rijenwoningen, appartementen, geschakelde woningen en vrijstaande woningen, in totaal zo’n 1.300. Ook zijn er kavels te koop waarop mensen een vrijstaand huis of een villa kunnen bouwen in een stijl die het best bij hen past. De wijk krijgt ook openbare groenplekken en veel voorzieningen. Het worden allemaal verschillende ‘mozaïekstukken’, met een eigen kleur. Samen vormen ze een geheel, een eenheid van fragmenten.
3
Veelzijdig wonen
Deze stortplaats wordt gesaneerd en omgevormd tot een park met verschillende gebruiksmogelijkheden. Een bijzondere oplossing. Het gebied wordt ‘ingepakt’ volgens de IBC-methode, wat staat voor isoleren, beheren en controleren. In het verleden is deze methode ook toegepast bij het Kanaalpark in de Maten.
rijk deel gecombineerd met de onderwijsvoorzieningen in Zuidbroek. Een kinderdagverblijf, peuterspeelzaal en buitenschoolse opvang worden centraal gesitueerd, zodat in combinatie met het basisonderwijs een brede school kan ontstaan.
Gezondheidszorg In een aantal woningen worden wonen en werken gecombineerd. Langs de lanen ontstaat hierdoor een levendig straatbeeld. In het Mozaïek komen enkele woonwagenplaatsen, verdeeld over verschillende locaties. De architectuur van de woningen kenmerkt zich door veel variatie met materialen en kleuren. Voor de kavels geldt dat eigen inbreng centraal staat. Hoe de wijk precies zal gaan worden, ligt dus in belangrijke mate ook aan wat bewoners willen.
Het Kristal Het Mozaïek speelt een belangrijke rol binnen Zuidbroek. Er komen veel voorzieningen op het gebied van onderwijs. Maar er is ook plaats voor kinderopvang en zorg. Alle voorzieningen komen samen in één bijzonder gebouw. Hier ‘kristalliseren’ ze tot een bruisend geheel. De naam Het Kristal is dus bewust gekozen.
Prachtig ontwerp Onderwijs
In het Mozaïek vinden bewoners straks een aantal commerciële en maatschappelijke voorzieningen, waaronder een buurtsupermarkt. Maar Zuidbroek zal ook voor een groot deel aangewezen zijn op winkelcentrum Anklaar in Zevenhuizen. Het bestaande wijkwinkelcentrum wordt hier uitgebouwd tot een stadsdeelhart, met onder meer winkels, een bibliotheek en medische voorzieningen. In het Mozaïek komen wel enkele commerciële of maatschappelijke voorzieningen in de woonwerkwoningen langs de ontsluitingslanen van de wijk. Denk dan aan horeca, zakelijke diensten, kinderopvang en gezondheidszorg.
In Het Kristal wordt een vleugelschool ontwikkeld met daarin speciaal onderwijs en basisonderwijs. De twee basisscholen zijn de John F. Kennedy school (openbaar) en het Anker (protestants-christelijk). De huisvesting van de basisscholen is ter vervanging van de bestaande scholen in het noordelijk deel van Zevenhuizen. In Het Kristal wordt een expertisecentrum voor speciaal onderwijs gerealiseerd. In dit regionaal expertisecentrum (REC) werken instellingen op het gebied van dagbesteding voor (meervoudig) gehandicapte kinderen, zorgonderwijs en revalidatie samen om de kinderen voor te bereiden op een zelfstandige plek in de maatschappij. Hierbij zijn verschillende instellingen betrokken.
De Vellert wordt nieuw groen
Kinderopvang
In het gebied ligt ook de voormalige stortplaats de Vellert.
De voorzieningen voor kinderopvang worden voor een belang-
Winkelen
Al jarenlang waren Wim Jansen en zijn vrouw op zoek naar een woning die precies voldeed aan hun wensen. Hun eengezinswoning was zeker met het oog op de toekomst niet ideaal meer. “We wilden anders gaan wonen, maar niet kleiner”, vertelt Jansen. “We zochten een patiowoning met alle woonfuncties gelijkvloers, voldoende ruimte voor onze activiteiten en een niet al te grote tuin. Maar deze woningen worden niet voldoende gebouwd. Daarom besloten we zelf het initiatief te nemen. Onder begeleiding van het Bouwbureau SIR-55 gingen we aan de slag. We hebben de Stichting Onze Woonwens opgericht om onze toekomstige woning te kunnen realiseren. Met onze plannen zijn we naar
In het stadsdeelhart Anklaar wordt het gezondheidscentrum vernieuwd. Straks is het ook bedoeld voor de inwoners van Zuidbroek. In Het Kristal wordt wel aandacht besteed aan gezondheidszorg in combinatie met de te ontwikkelen zorgappartementen, waarvan er 100 worden gerealiseerd.
De gemeente realiseert Het Kristal samen met woon- en zorgcorporatie de Woonmensen. Het doel was om in deze woonwijk met veel variatie een echt centrum te maken, een duidelijk punt waar voorzieningen samenkomen in één gebouw. Uit 39 architectenbureaus koos de gemeente er uiteindelijk vijf om een presentatie te maken. Het werd de Architecten Cie, dat als enig bureau het thema van het centrum in het ontwerp had verwerkt. De architecten vertaalden de onderdelen van het centrun in een hart met vier uitstulpingen waarbij als kristallisatiecilinders vier woontorens rijzen. In het centrale gedeelte van Het Kristal is plaats voor een restaurant en de zorgverleners. In de vier vleugels vinden we straks een zwembad, sportzaal, de basisscholen en het kinderdagverblijf. Het ontwerp werd zeer enthousiast ontvangen door alle betrokkenen. De bouw van Het Kristal start naar verwachting begin 2008.
Stichting Onze Woonwens, Voorzitter Wim Jansen:
“We krijgen nu precies de woning die we voor ogen hadden” de gemeente Apeldoorn gestapt. Zij gaven aan dat er mogelijkheden waren in Zuidbroek. We kregen een locatie aangeboden en konden ons project starten.”
Veel belangstelling Inmiddels bleek dat er meer belangstellenden waren voor het project. Het aantal aanmeldingen groeide, zeker na een informatieavond waar Wim Jansen vertelde over zijn plannen. “We hadden op dat moment nog maar weinig duidelijkheid”, ver-
telt hij. “Maar we wisten allemaal precies wat we wilden. Op een gegeven moment bleek dat er genoeg bewoners waren om te beginnen. We selecteerden in overleg met de gemeente en SIR-55 een architect. Het werd Jan Poolen uit Amersfoort. Hij ontwierp 12 geschakelde patiowoningen met binnentuin. Bewoners hebben veel vrijheid als het gaat om de indeling van de woning.” Het ontwerp viel in goede aarde en de gemeente verleende snel toestemming. De bouwvergunning
werd in 2006 verleend en de stichting selecteerde Nikkels bouwbedrijf uit Twello als aannemer. “Ons project is het eerste dat gerealiseerd wordt in het Mozaïek”, zegt Jansen. “En daar zijn we natuurlijk erg trots op.” De patiowoningen zijn inmiddels opgeleverd en er is ook een gezamenlijk ontwerp gemaakt voor de voortuinen. Door het succes van het project is ook een tweede project gestart onder de naam Ons Waterloo.
INFORMATIE:
www.geocities.com/onzewoonwens
nummer 1 - herfst 2007
projecten zuidbroekkrant
5
Het Rooster
Groene grachten en stille stegen
Tussen de verlengde Laan van de Leeuw, het bedrijvenpark en de groene wig verrijst het Rooster. Hier komen relatief veel twee-onder-éénkapwoningen, met aan de noordzijde richting het bedrijvenpark vier bijzonder vormgegeven wooncomplexen in het groen. Net als in het Mozaïek worden ook in het Rooster langs de lanen woonwerkwoningen gebouwd, afgewisseld met stadswoningen en woningen op een realtief kleine kavel. Deze combinatie zorgt ervoor dat het gebied een levendig karakter krijgt. In totaal komen er zo’n 1.200 woningen in het Rooster. Ook worden enkele plaatsen gereserveerd voor woonwagens. Ook in dit deel van Zuidbroek is ruimte voor basisonderwijs.
Strakke structuur De opzet van het Rooster is wat strakker en hechter dan van de andere twee buurten. Er komt een patroon van groene grachten en stille stegen, van daar ook de naam het Rooster. Per lijn of deelgebied kan steeds een andere architectonisch thema worden gekozen. Tussen de huizen door komen buurtparken die met elkaar verbonden zijn. Bewoners kunnen hier volop genieten van het vele groen. Het Rooster is goed bereikbaar. Bewoners komen snel en makkelijk naar de andere buurten of het winkelcentrum.
Stedebouwkundige Gerrit Vosselman:
“De combinatie van werken, wonen en natuur maakt Zuidbroek heel bijzonder”
Gerrit Vosselman heeft veel met de gemeente Apeldoorn. Hij hield zich tijdens zijn loopbaan bezig met verschillende ontwikkelingen in de stad en heeft een heel eigen visie op ruimtelijke ontwikkeling. “Ik zoek naar heldere composities”, zegt hij. “Een gebied moet iets uitdrukken, een gevoel. In mijn beginjaren stuitte ik met deze opvatting nogal eens op verbazing, maar in de jaren ’90 kwam er een omslag. Werken met esthetische kwaliteit en gevoel werd steeds meer gewaardeerd. In die tijd werkte ik voor de gemeente Apeldoorn aan de ontwikkeling van de oostelijk gelegen wijk Woudhuis. Tijdens dit werk heb ik veel ervaring opgedaan op het gebied van wonen. Ervaring die ik perfect kon inzetten bij de ontwikkeling van Zuidbroek.”
Verdeling Zuidbroek wordt een hele bijzondere wijk, vindt Vosselman: “Werken, wonen en natuur worden er op een unieke manier gecombineerd. We wilden hier een evenwichtige verdeling in hebben. Het gebied biedt ontzettend veel mogelijkheden. Die zijn we in eerste instantie gaan onderzoeken. Met name het vele groen moest een belangrijke rol krijgen. Een tweede stap was het onderzoeken van mogelijkheden om de wijk zo
Wijkraad Zevenhuizen-Zuidbroek
Mogen wij u even voorstellen: de Wijkraad Zevenhuizen-Zuidbroek. Deze organisatie heeft als doel om de belangen van de bewoners van beide wijken te behartigen. De wijkraad bestaat uit negen personen, waarvan Piet den Besten voorzitter is. Ieder maandagmiddag komt de raad bij elkaar in het ‘Ketelhuis’ aan de Tannhäuserstraat 1a. Regelmatig zijn zij in gesprek met de gemeente en de woningcorporaties over de ontwikkelingen in de wijk. Ook worden zij nauw betrokken bij de plaatsing van onder meer
speeltoestellen, kunst en hondenuitlaatplaatsen. Over zaken waar de raad het niet mee eens is, wordt een discussie gestart met de betreffende instanties. Soms levert dat wat op, soms niet. In het WZZ-nieuws, dat twee maal per jaar uitkomt, worden bewoners op de hoogte gehouden van het reilen en zeilen in de wijk. INFORMATIE:
www.wijkraadzz.nl of telefoonnummer (055) - 367 08 47
Via internet virtueel door de wijk heenlopen? Vanuit uw eigen stoel kijken naar de projecten die gerealiseerd worden? Binnenkort kan het. De gemeente werkt namelijk aan de opzet van ‘Virtueel Zuidbroek’. Met een klik van de muis komt u moeiteloos waar u wilt zijn. Camera’s registeren alle activiteiten in de wijk. Zo hoeft u helemaal niets meer te missen.
Virtueel Zuidbroek
bereikbaar mogelijk te maken. Vervolgens konden we aan de slag met de verdere ontwikkeling.”
Drie buurten Uiteindelijk bleef er 180 hectare over voor de woningen. “Met dat gegeven hebben we programma’s ontwikkeld”, vertelt Vosselman. “We besloten drie buurten te realiseren met ieder hun eigen structuur. Per deelgebied is een stedebouwkundig plan gemaakt. Zelf heb ik gewerkt aan Het Mozaïek, met daarin Het Kristal. Het Mozaïek krijgt veel bijzondere architectuur. Er worden opvallende projecten gerealiseerd. Denk aan de villa’s langs de laan, het dorp rond de Vellertheuvel en de patiowoningen. Daarnaast houd ik me op dit moment bezig met de ontwikkeling van het bedrijvenpark. Dit wordt speels, maar krijgt ook een invulling van gebouwen met een heel moderne architectuur en met bijzondere elementen als de imposante Noordkaap en de Piramide. Met het bedrijventerrein biedt Apeldoorn ondernemingen de kans om zich op een hele nieuwe manier te presenteren.”
nummer 1 - herfst 2007
projecten zuidbroekkrant
7
De Wellen Landelijk wonen In het zuidelijk deel van De Wellen, tussen de Terwoldseweg en de Deventerstraat, komen kavels voor vrijstaande woningen, maar hier hebben we ook te maken met een instelling voor geestelijke gezondheidszorg (GGNet). Deze instelling is al sinds 1925 aanwezig in het gebied en kent een rijke historie met een aantal prachtige gebouwen in een mooie groene omgeving. Omdat de gebouwen niet meer voldoen aan de huidige eisen van de zorg en omdat ze logistiek gezien ver uit elkaar liggen, gaat de instelling nieuw bouwen. Een aantal van de gebouwen en de huidige, parkachtige omgeving zal zoveel mogelijk gehandhaafd blijven omdat dit juist voor een nieuwbouwwijk erg waardevol is. Dit geldt ook voor de oude beek die door het gebied loopt. De nieuwbouw van GGNet zal zich concentreren aan de kant van de huidige wijk Zevenhuizen.
Goed bereikbaar
In De Wellen, het woongebied dat in het zuidelijk deel van Zuidbroek ligt, zullen voornamelijk kavels voor vrijstaande woningen worden uitgegeven. De kavels zijn gemiddeld 650 m² groot en daarmee groter dan de kavels in het Mozaïek en het Rooster. Ze komen te liggen aan smalle, informele straatjes. De wijk wordt omringd door veel groen en er lopen twee watergangen doorheen. In het noordelijk deel van De Wellen, gelegen tussen het mooie park van Zuidbroek en de Terwoldseweg, staan nu verschillende boerderijen. Deels blijven zij daar om het gevoel van de landelijke sfeer te behouden. Aan de westkant van dit deel liggen volkstuinen waar al druk wordt geschoffeld, geplant en geoogst. Vlak naast de volkstuinen ligt tennisvereniging Sprenkelaar, waar zowel binnen als buiten getennist kan worden. Aan de oostkant, tegen de A50 aan, komt een ongeveer 12 meter hoge, groene geluidswal. Deze geluidswal is nodig om straks ongestoord in De Wellen te kunnen wonen. In, of tegen de geluidswal aan zullen ook woningen worden gebouwd, wat uniek is voor Apeldoorn.
De Wellen is per auto bereikbaar via de Terwoldseweg. Fietsers kunnen het gebied ook via het park, het viaduct over de A50 of vanuit de Deventerstaat bereiken. Via de ringweg en de Oost-Veluweweg is de A50 maar enkele autominuten rijden. Met de fiets is het slechts een klein stukje naar het groene buitengebied, het Weteringse Broek. Ook het noordelijker gelegen multifunctioneel centrum Het Kristal met een aantal scholen, kinderdagverblijf/buitenschoolse opvang, gymzaal, zwembad en een aantal kleinschalige winkels is met de fiets binnen een aantal minuten bereikbaar. In het grote, groene park kan naar hartelust gespeeld, gevoetbald en gefietst worden. Auto’s zijn niet welkom in het park. Kinderboerderij Laag Buurlo, gelegen in de nabij gelegen wijk Zevenhuizen, is zeker ook een bezoekje waard.
Warmtenet Zuidbroek In Nederland gebruiken we meestal gas voor het verwarmen van gebouwen. Maar soms is het beter om een alternatief te overwegen. Een collectief systeem als warmtelevering bijvoorbeeld. Want dit biedt een uitstekende mogelijkheid om energie te besparen. In Nederland zijn al 350.000 woningen aangesloten op warmtelevering. Warmtelevering maakt het mogelijk om restwarmte te gebruiken. Voorbeelden hiervan zijn de restwarmte die vrijkomt bij elektriciteitscentrales, in de industrie of bij afvalverbranding. Ook bij de zuivering van rioolwater komt warmte vrij. Vergisting van rioolslib levert biogas op wat gebruikt wordt om de warmtekrachtinstallatie (WKK) aan te drijven. De WKK produceert elektriciteit en warmte. Een warmtenet voert de warmte via warm water door leidingen naar woningen. Het net wordt in de huizen aangesloten op een kleine unit die de woningen individueel van warmte en warm tapwater voorziet. In Zuidbroek is gekozen voor deze vooruitstrevende methode van warmtelevering. Zo’n 2500 woningen zullen verwarmd worden via de rioolwaterzuiveringsinstallatie van Waterschap Veluwe.
Uniek systeem In 2005 heeft de gemeente met energiebedrijf Essent een overeenkomst gesloten over de levering van de warmte. De duurzame warmte die vrijkomt wordt grotendeels door Essent afgenomen. Via een nieuw warmtenet worden woningen beleverd. In Nederland is nog niet eerder een dergelijke combinatie van waterzuivering en energiewinning toegepast voor verwarming van woningen. De warmtelevering voorkomt naar verwachting de verbranding van circa 2 miljoen m3 aardgas per jaar,
waardoor de EPL van de wijk Zuidbroek aanzienlijk wordt verhoogd.
Voordelen Voor bewoners is er weinig anders dan in hun vroegere woning. Met een thermostaat kunnen zij de temperatuur regelen. Voordeel
is dat ze niet zelf meer hoeven te zorgen voor onderhoud en vervanging van een verwarmingsketel. De komst van het warmtenet betekent dat toekomstige bewoners gaan koken op elektriciteit, wat vanwege minder vocht en verbrandingsgassen een beter binnenklimaat oplevert. De huizen worden niet voorzien van een gasaansluiting. Omdat er veel minder fossiele brandstoffen worden gebruikt levert deze vorm van energie een geringere uitstoot van schadelijke gassen zoals CO2. Met de komst van het warmtenet komt Apeldoorn weer een stap dichter bij haar ambities om in 2020 een energieneutrale stad te zijn.
8 8
nummer 1 - herfst 2007
zuidbroekkrant ontwikkelingen
Een belangrijk onderdeel binnen het totale plan Zuidbroek is het bedrijvenpark aan de Oost- Veluweweg. Dit park zal straks een onderdeel gaan vormen van het bestaande bedrijvenpark Apeldoorn-Noord. Het is opgebouwd uit een aantal deelprojecten.
Bedrijvigheid in Zuidbroek In december 2006 werd gestart met de uitgave van de eerste twintig hectare (200.000 m²) regulier bedrijfsterrein. Het betreft hier kavels variërend in grote tussen 1.200 en 12.000 vierkante meter waarop ondernemingen een bedrijfsgebouw kunnen plaatsen. In de soort bebouwing zal het lijken op de huidige bedrijven langs de Oost- Veluweweg. Momenteel wordt met een dertigtal bedrijven gesprekken gevoerd en het is de verwachting dat in het najaar de eerste bouwactiviteiten zullen starten.
Oog voor de omgeving Gezien de ligging van het bedrijvenpark ten opzichte van de woonwijk is bijzondere aandacht geschonken aan de kwaliteit van de bebouwing en de openbare ruimte. Zo is uitzonderlijk veel ruimte gereserveerd voor groen en water. Ook wordt nadrukkelijk gekeken naar de architectuur van de gebouwen en de inrichting van de kavels. Dit geldt eveneens voor de woon- en werklocaties die in het overgangsgebied tussen de geluidswal langs de A50 en de woonwijk liggen. Hier bestaat voor kleine- en middelgrote bedrijven de mogelijkheid om op één kavel zowel een bedrijfspand als een woning te realiseren. Naar verwachting wordt dit najaar gestart met de uitgifte van dit deel van het plan. In een later stadium worden de speciale projecten uitgegeven. Vooral voor de projecten de Noordkaap in de hoek Oost- Veluweweg en A50 en de Piramide, langs de ontsluiting van de woonwijk verwacht de gemeente Apeldoorn de nodige belangstelling van bedrijven en ontwikkelaars.
INFORMATIE:
Neem dan contact op met de afdeling Economische Zaken van de gemeente Apeldoorn, telefonisch bereikbaar via (055) 580 24 50. U kunt ook mailen naar
[email protected]. Kijk eens op www.apeldoorn.nl/ondernemen.
Wonen
en werken in de (geluids)wal In de A50-zone, grenzend aan deelgebied het Rooster, worden circa 20 woon/werk kavels gerealiseerd. Het woongedeelte van deze kavels ligt aan een prachtige groene laan. Het bijbehorende bedrijfsgebouw op het werkgedeelte staat met de rug naar de bedrijfswoning toe en heeft een eigen, op het bedrijfsmatige verkeer toegesneden, ontsluiting. De gecombineerde woon/werkzone zorgt voor een vriendelijke overgang tussen het bedrijvenpark direct langs de A50 en de woningen in het Rooster. De woon/werkkavel heeft een totale oppervlakte van circa 3.000 m². Het woongedeelte beslaat circa 1.000 m², op de resterende 2.000 m² staat de bedrijfshal en is er ruimte voor parkeren en laden en lossen.
Statige panden Van de bedrijfswoningen langs de laan wordt enige statigheid
verwacht. De woningen bestaan daarom uit tweeënhalf (met borstwering) tot drie bouwlagen. Naast een statige uitstraling bieden de woningen met dit forse volume ook wat tegenwicht tegen het achterliggende bedrijfsgebouw dat tot circa 8 meter hoog mag worden gebouwd. In het bedrijfsgebouw zijn activiteiten toegestaan in milieucategorie 1 en 2. Eind 2008/ begin 2009 is de kaveluitgifte voorzien. Momenteel wordt nog onderzocht of het mogelijk is de hoogspanningskabels ondergronds te brengen. Dit zou een belangrijke kwaliteitsverbetering voor deze zone betekenen.
BELANGSTELLING?
Schrijf u dan in door middel van het invullen van het zoeklijstformulier op www.apeldoorn.nl/ondernemen.
Volop ruimte voor het verkeer Beleidsmedewerker mobiliteit Oscar Martijn:
“Fietsers krijgen in Zuidbroek speciale aandacht” Een nieuwe wijk betekent ook nieuw verkeer. Extra auto’s, bussen en fietsen die het gebied in en uit rijden. Omdat groen een belangrijke rol speelt in het gebied, wil de gemeente het autoverkeer zoveel mogelijk beperken. Er is veel ruimte voor fietsers. Zij kunnen via mooie paden door de wijk rijden, het natuurgebied intrekken of een bezoek brengen aan Zevenhuizen en de rest van de stad. Vier grote wegen omsluiten de nieuwe wijk Zuidbroek. Voor het autoverkeer is de wijk verdeeld in drie sectoren: noord, midden en zuid. Voor alle sectoren geldt dat het om 30 km-wegen gaat. Het bedrijvenpark, het Rooster en het Mozaïek maken deel uit van de sector noord. Er zijn twee aansluitingen op de Oost- Veluweweg gepland. Dit gebied is via de As van Anklaar en de Gavottestraat aangesloten op het wijkcentrum in Zevenhuizen. “De Oost- Veluweweg heeft in principe genoeg capaciteit”, zegt beleidsmedewerker mobiliteit Oscar Martijn. “Om continuïteit te garanderen hebben we gekozen voor verkeerslichten in plaats van rotondes. Zo ondervangen we de drukte die in de loop der jaren verder toe zal nemen.”
Verbinding
Veel fietspaden
De as van Anklaar vormt de verbindingsroute tussen het noordelijk deel van Zuidbroek en de voorzieningen bij stadsdeelhart Anklaar. “Van de As van Anklaar is het gedeelte tussen de (verlengde) Laan van de Dierenriem en de Anklaarseweg alleen toegankelijk voor openbaar vervoer en langzaam verkeer”, vertelt Martijn. “Dit maakt de verbinding tussen de wijken rustiger en overzichtelijker.
De sectoren midden en zuid liggen in de Wellen, waarvan de eerste wordt ontsloten via de Terwoldseweg en de tweede via de Deventerstraat. Langs een paar drukkere wegen liggen de fietspaden vrij. Maar voor het merendeel maken fietsers en gemotoriseerd verkeer gebruik van dezelfde rijbaan. “Ik verwacht heel erg veel van het fietsgebruik”, zegt Martijn. “De wijk is er helemaal op ingericht met veel veilige fietsroutes. Zeker korte verplaatsingen gaan daardoor heel snel. Auto’s zijn in Zuidbroek in principe alleen te gast. Deze instelling komt het leefmilieu natuurlijk alleen maar ten goede.”
Vanzelfsprekend kunnen ook auto’s van de ene wijk naar de andere rijden. Maar we willen dit zoveel mogelijk beperken. Ook zoeken we naar oplossingen om sluipverkeer te voorkomen.”
nummer 1 - herfst 2007
ontwikkelingen zuidbroekkrant
Veel aandacht voor
9
openbare ruimte
Zuidbroek wordt een bijzondere wijk. Niet alleen vanwege de prachtige natuurlijke omgeving en het vele water, maar ook dankzij de inrichting van de buurten. Groen speelt de hoofdrol. De materialen die worden toegepast zijn bewust gekozen en passen bij het karakter van de omgeving. Zuidbroek is een wijk waar mensen met trots kunnen wonen. Als het gaat om de openbare ruimte kunnen in Zuidbroek vijf hoofdgebieden worden onderscheiden met elk hun eigen karakter: ‘Bedrijvenpark Noord’, ‘De Wellen’, ‘Het Mozaïek’, ‘Het Rooster’ en ‘De Groene Wig’. Deze gebieden worden verbonden door lanen, het nieuwe lint As van Anklaar en de oude Linten Nijbroekseweg en de Terwoldseweg.
Tentakels De Nijbroekseweg en de Terwoldseweg refereren aan de oude landbouwweggetjes van het voormalige buitengebied. De linten zijn in feite de ‘tentakels’ die verbinding leggen met Zevenhuizen.
Maar ook op andere manieren zullen Zevenhuizen en Zuidbroek met elkaar verbonden zijn. Vanuit Zevenhuizen wordt een aantal watergangen en groenstructuren doorgetrokken naar Zuidbroek. Het water uit Zevenhuizen stroomt via Zuidbroek af richting het oosten. Zo ontstaat een stevig netwerk van groen en water, met daarlangs voetpaden en fietspaden.
Buurten In de woonbuurten worden voornamelijk gebakken klinkers toegepast. Dit zorgt voor een uitstraling als kleinschalige woongebiedjes. Voor de hele wijk, inclusief de Groene Wig, geldt dat er hetzelfde soort ‘straatmeubilair’ komt. Denk aan afzetpaaltjes, afvalbakken en verlichting. Maar ook aan bruggen en bankjes. Er is gekozen voor veel rvs zodat een eenduidig beeld ontstaat.
Buiten spelen Zuidbroek heeft alles in huis om uit te groeien tot een kinderrijke wijk waar buiten spelen een belangrijke rol speelt. De veilige en verkeersluwe woonstraten, maar ook de pleinen, brede stoepen, grasveldjes en achterpaden bieden veel speelruimte. Daarnaast komen er officiële speelplekken voor verschillende leeftijdsgroepen. Die plekken zullen over de verschillende buurten worden uitgespreid en verbonden door veilige routes. En zoals we van een groene wijk als Zuidbroek mogen verwachten, worden er vooral natuurlijke materialen gebruikt.
Honden Honden zijn welkom in de wijk, maar het is niet de bedoeling dat ze bewoners overlast bezorgen. Hondenpoep op de openbare weg heeft een negatief effect op de leefbaarheid. In Zuidbroek geldt een opruimverplichting op verharde terreinen en gazons. In de hele bebouwde kom is een aanlijngebod van toepassing. Behalve in de zogenaamde hondenuitlaatplaatsen waar de honden vrij kunnen bewegen.
Rust en eenheid in Het Mozaïek In Het Mozaïek, de eerste buurt die gerealiseerd wordt, komt veel variatie in ruimtes en architectuur. Belangrijk is dat de openbare ruimte rust en eenheid brengt in deze variatie. Dit wordt gedaan met behulp van terughoudende materialen en een beperkte hoeveelheid aan elementen. Bijzonder zijn de schanskorven die zorgen voor het ondervangen van hoogteverschillen of voor begrenzing van parkeerruimtes.
Water in Zuidbroek Apeldoorn ligt in een waterrijk gebied. Ook in Zuidbroek bevinden zich waterlopen die op verschillende manieren zichtbaar worden gemaakt. De Groene Wig speelt hierin een belangrijke rol. De Vellertzoom staat in verbinding met het watersysteem in Zevenhuizen en met het Weteringse Broek. Er komen veel plantensoorten en amfibieën in voor. De beek door Het Mozaïek en Het Rooster ligt in het meest verdichte deel van de buurt en heeft een hoge gebruiksdruk. Hij is schoon en heeft verschillende waterplanten.
Milieubewuste waterafvoer Ook Apeldoorn wil een bijdrage leveren aan schoner oppervlaktewater en de strijd tegen verdroging aangaan. Hemelwater wordt in Zuidbroek zoveel mogelijk afgevoerd door middel van open molgoten. Afhankelijk van de capaciteit zal dit water via een bodempassage worden afgevoerd naar open water. Bovengronds in de vorm van wadi’s en ondergronds in de vorm van infiltratie en transportleidingen.
nummer 1 - herfst 2007
ontwikkelingen zuidbroekkrant
11
Jan Albert van Buuren, ontwerper openbare ruimte: Linda Hooijer
“Samen bepalen wij de uitstraling van de wijk”
De bestaande kwaliteiten van het landschap aanwenden. Dat was het doel van Linda Hooijer en Jan Albert van Buuren van de gemeente Apeldoorn. Samen met de stedebouwkundigen werken zij aan de inrichting van het landschap en de openbare ruimte.
bewoners bleek dat er een grote wens bestond voor veel groen. Daar hebben we duidelijk aan voldaan. De groene ruimtes zijn aan de bestaande elementen gekoppeld en zoveel mogelijk gebundeld.”
Bijzondere oplossingen
Landschapsarchitect Linda Hooijer:
“Zuidbroek heeft veel bijzondere natuur” Groen, water, kleuren, verlichting… Het zijn stuk voor stuk belangrijke elementen die een wijk een eigen karakter geven. Hoewel Hooijer en Van Buuren ieder hun eigen aandachtspunten hebben, werken zij zeer nauw samen. “Dat is erg belangrijk”, zegt Van Buuren. “Alles moet op elkaar worden afgestemd. Samen bepaal je de uitstraling van de wijk. We hebben veel overleg gehad met de stedebouwkundigen en andere mensen uit het projectteam.
Met succes. Er is duidelijk sprake van kruisbestuiving.”
den. Ik koos voor aardkleuren en ingetogen elementen.”
Ingetogen
Veel groen
Het Mozaïek wordt als eerste ontwikkeld. “Bij deze buurt hadden we al vanaf het begin een duidelijk beeld voor ogen”, zegt Van Buuren. “Hoofduitgangspunten waren voor mij ingetogenheid en rust. De architectuur op zich is al ‘wild’ genoeg. Er zijn veel verschillende richtingen en stijlen architectuur.
Dat de natuur een belangrijke rol speelt in Zuidbroek, is duidelijk. Maar hoe combineer je natuur nu met de drukte van een woonwijk? “We hadden vaste vertrekpunten van waaruit we verder zijn gaan kijken”, vertelt Hooijer. “De lanen, de overgangszone en de positie van de wig waren bepaald. Van daaruit hebben we het landschap vertaald. Uit een enquête onder toekomstige
Daar moest rust in gecreëerd wor-
De Groene Wig is het belangrijkste groene element in Zuidbroek. “Hier ben ik erg trots op”, zegt Hooijer. “Het heeft echt alles in zich. Wat drukkere plekken, maar ook rust en ongerepte natuur. En dat allemaal in de stad. Bijzonder vind ik vooral de overgang van relatieve drukte naar de leegte die zich daarna doorzet in het buitengebied. Naast de wig is er nog veel meer natuur, verspreid over de buurten. We creëren kleine groenstroken en langs de lanen zien we straks bomen en andere beplanting. Ook de Vellert is een belangrijk element. Van een voormalige vuilstortplaats wordt nu een prachtige groene omgeving gemaakt waar het heerlijk is om te wandelen of te spelen. We hebben de heuvel verder
Jan Albert van Buuren opgehoogd en dat zorgt voor variatie in het landschap.” Het vele aanwezige water in het gebied bood ongekende mogelijkheden. “Die hebben we optimaal benut”, vindt Hooijer. “Het water wordt zoveel mogelijk zichtbaar gemaakt. In het park, maar ook daarbuiten. Dat maakt de natuurlijke uitstraling van Zuidbroek helemaal compleet.”
Volop groen in de wijk Apeldoorn is een echte groeikern met volop werkgelegenheid en woonmogelijkheden ‘in het groen’. Ook in Zuidbroek staan groen en water centraal. De wijk krijgt verschillende parken en waterpartijen. Bewoners en bezoekers kunnen er eindeloos fietsen of wandelen door de natuur. En dat betekent een extra verrijking voor deze wijk. Maar het groen heeft meerdere rollen. Het is een structurerend element en zorgt ervoor dat mensen zich makkelijk kunnen oriënteren binnen de wijk. Ook voor recreatie en spel is het zeer geschikt. De Groene Wig Centraal in Zuidbroek komt een groene wig die het gebied verbindt met het buitengebied. De wig loopt van west naar oost. Vanuit de noordzijde steken woongebouwen en voorzieningen het park in, aan de zuidkant heerst in het park meer rust met als kern de bebouwing op het smeltwaterduintje van de Dommeweg. Aan de westkant van het park ligt het accent op sport en spel. Aansluitend op de bestaande tennishal met tennisbanen, het nieuwe appartementengebouw met horeca in de plint, het ovale woongebouw en de volkstuinen kunnen nog meer voorzieningen worden aangetrokken met als thema sport en spel. Daarop aansluitend liggen de volkstuinen met een duidelijk gezicht naar het park.
Autovrij Voor toekomstige bewoners is het park een plek om even los te komen van de dagelijkse woonomgeving. Er is met 30 hectare veel ruimte. Door het park komen geen auto’s, maar er zijn natuurlijk wel goede verbindingen voor langzaam verkeer. In noordzuid-richting lopen door het park drie fietsroutes die een
verbinding leggen tussen de verschillende wijken. Het netwerk van kleinere wandelpaden sluit aan op de aanliggende wijken en biedt de meest logische of gewenste verbindingen met plekken in het park. Een viaduct zorgt voor toegang tot het buitengebied.
Waterrijk Vanuit de singels in Zevenhuizen stroomt het water de wig in, om vervolgens in een verbreed profiel via de laagste delen in het terrein haar eigen weg te zoeken. Stromend schoon water vormt de spil. De door kwelwater gevoede waterloop wordt doorgetrokken naar het Weteringse Broek. De water-onderdoorgang onder de A50 moet ook passeerbaar zijn voor kleine zoogdieren en amfibieën. De brede plas-draszones zullen vooral riet met veel kruiden bevatten. Dieren die van het water en de oever profiteren zijn watervleermuizen en het waterhoentje.
Tuinen van Zuidbroek In het park worden de 'Tuinen van Zuidbroek' gerealiseerd. Een speciale plek met een ontmoetingsruimte in een boerderijachtig gebouw en diverse gebouwtjes zoals kassen en
ruimtes voor workshops in een heel grote 'boerderijtuin' met circa 25 modeltuinen. Ook komen er vijverpartijen en een schapenweide en zullen er speciale kippenrassen te bewonderen zijn. De Tuinen van Zuidbroek zijn bedoeld voor ontmoeting en dagbesteding. Doel is dat deze bijzondere locatie in het park een ontmoetingsplek wordt tussen de bewoners van Zuidbroek en een plaats voor hen die (soms) moeite hebben om de dag door te komen.
Vellert De voormalige vuilstortplaats de Vellert aan de Vellertdijk krijgt een hele bijzondere bestemming. De stortplaats wordt volwaardig gesaneerd en omgevormd tot een park met verschillende gebruiksmogelijkheden voor Zuidbroek. De stortplaats wordt ‘ingepakt’ volgens de IBC-methode, wat staat voor isoleren, beheren en controleren. Op de heuvel van 18 meter hoogte die in het park komt te liggen, wordt een bijzonder kunstwerk geplaatst in de vorm van een poema.
Colofon Deze krant is met grote zorg samengesteld. De getoonde inhoud is uitsluitend bedoeld om een impressie te geven. Hieraan kunnen geen rechten worden ontleend. Coördinatie gemeente gemeente Apeldoorn Redactie Renate van Keulen Fotografie gemeente Apeldoorn, Herman van der Veer Uitgever Present Press b.v., Culemborg Directie Rob Kriegsman, Barry Reede Traffic Loes van Pieterson Vormgeving en opmaak Angelique Falkmann Accountmanager John Schriemer Zuidbroekkrant is een uitgave van de gemeente Apeldoorn in samenwerking met
AM, Bemog Projektontwikkeling, De Goede Woning, De Woonmensen, Heijmans Vastgoed B.V., Nijhuis Bouw B.V., Nikkels Bouwbedrijf b.v., Ons Huis, Rabobank Apeldoorn en Omgeving Auteursrechten Het geheel of gedeeltelijk overnemen of vermenigvuldigen van de inhoud van deze uitgave zonder toestemming van de uitgever is verboden. De redactie, uitgeverij en drukkerij stellen zich niet aansprakelijk voor eventuele onvolkomenheden.
