AANVRAAG BIJDRAGE ACHMEA ZORGKANTOOR VOOR PROJECT
ZORGVERNIEUWING DOOR INZET VAN ROBOT ZORA
Een project om bewoners, medewerkers en bestuurders van zorginstellingen kennis te laten maken en te leren werken met robot ZORA met het oog op de toename van de kwaliteit van leven en zorg!
> Vereniging van instellingen voor verpleging en verzorging in Utrecht
juli 2015
KORT EN KRACHTIG! 1
Op 3 maart 2015 heeft de IVVU robot ZORA laten demonstreren aan leden van de IVVU. Deze demonstratie heeft veel enthousiasme losgemaakt bij de leden. Naar aanleiding daarvan heeft de IVVU een projectvoorstel gemaakt en op 18 maart 2015 voorgelegd aan de leden. Op dit voorstel hebben op 10 april 2015 15 leden positief gereageerd en aangegeven geïnteresseerd te zijn in deelname aan het project. Op 28 april 2015 hebben vier extra demonstraties van robot ZORA plaatsgevonden, zodat meer managers, maar ook andere medewerkers kennis konden nemen van de mogelijkheden van robot ZORA. Het projectvoorstel is uitgewerkt tot een aanbod dat op 1 juni 2015 2 aan de leden is verzonden. Op 19 juni 2015 hebben 12 leden definitief laten weten aan het project deel te nemen en een robot ZORA aan te schaffen (in totaal 13 ZORA’s). In juli en augustus worden de robots geleverd aan de deelnemende zorgaanbieders en in september zal het startschot voor het project officieel worden gegeven. IN EEN VERBAZINGWEKKEND KORTE PERIODE (3,5 MAAND) IS EEN ZEER VERNIEUWEND PROJECT OMARMD DOOR EEN GROOT AANTAL ZORGAANBIEDERS, DIE DAARMEE EEN KRACHTIG SIGNAAL AFGEVEN OPEN TE STAAN VOOR EN VERTROUWEN TE HEBBEN IN ROBOT ZORA.
Inleiding De afgelopen jaren zijn er steeds meer ontwikkelingen met betrekking tot robots in de zorg en de meningen daarover lopen nog steeds uiteen. Er zijn voor- en tegenstanders, soms zelfs met dezelfde argumenten. In beeld zijn vaak hele innovatieve technische mogelijkheden in ziekenhuizen, waarover iedereen wel positief is. De inzet van robots bij complexe operaties en toepassingen ten aanzien van protheses wordt snel geaccepteerd. Daarnaast zijn er steeds meer ontwikkelingen in de ouderenzorg, waarbij regelmatig het beeld wordt geschetst dat een demente oudere (uit kostenoverwegingen) afgescheept gaat worden met het koude contact met een robot in plaats van het warme contact met een medewerker. Dit (negatieve) beeld leidt er (mede) toe dat de inzet van robots met betrekking tot persoonlijke zorg nog niet als vanzelfsprekend wordt geaccepteerd. Hoe er ook tegenaan gekeken wordt, de ontwikkeling is (net als voorheen met domotica het geval was) niet meer te keren. Het is een kwestie van tijd dat de robot steeds meer in de zorg ingezet gaat worden.
Robot ZORA ZORA is een humanoïde robot, hetgeen inhoudt dat de robot een lichaamsvorm heeft die lijkt op die van een mens. ZORA is 57 cm groot en beschikt over allerlei sensoren, waardoor ze ziet, hoort, beweegt en autonoom reageert. ZORA is volledig programmeerbaar en kan onder meer worden ingezet voor zorg, revalidatie, bewegen, geheugentraining, wandelen, diagnostisering, valdetectie en animatie. Bovendien heeft ZORA een grote aaibaarheidsfactor en blijkt ze heel toegankelijk voor (dementerende) ouderen. Robot ZORA heeft inmiddels veel positieve reacties gekregen en de nodige media-aandacht gehad.
1
3
De IVVU heeft verschillende robots vergeleken en gekozen voor ZORA, omdat die als enige in zijn soort nu al toepasbaar lijkt in de zorg en op korte termijn een grote ontwikkeling kan doormaken. 2 Drie leden hebben, onder meer met het oog op de kosten van aanschaf, laten weten nog zeer geïnteresseerd te zijn, maar hebben nog geen definitief besluit genomen. Het aantal deelnemers kan derhalve nog toenemen in de komende periode. 3 Meer informatie is te vinden op: www.zorarobot.be. Informatieve filmpjes zijn te vinden via de links: http://youtu.be/fSQV8ipKn0 en http://www.zorarobot.be/video/compilatie_zorarobot.mp4. Pagina 2 IVVU-0150175
Project smart-doelstellingen Specifiek De IVVU wil met dit project zowel de bewoners, medewerkers als bestuurders van de deelnemende organisaties kennis laten maken en leren omgaan met robot ZORA met het oog op de toename van de kwaliteit van leven en zorg. Bovendien willen we een project realiseren dat op maat is voor iedere deelnemende organisatie en meerwaarde biedt door een collectieve aanpak. Meetbaar In de deelnemende instellingen worden medewerkers opgeleid voor het werken met ZORA. ZORA wordt ingezet in relatie met bewoners met het oog op het verhogen van kwaliteit van leven en zorg. Zowel door medewerkers als bewoners wordt ZORA geaccepteerd en is sprake van positieve beeldvorming in plaats van vooroordelen. Er komt een specifiek project rond dwaalgedrag. Dit project richt zich op de wijze waarop robot ZORA ingezet kan worden om dwaalgedrag van bewoners te reduceren, dan wel in te spelen op dwaalgedrag door ZORA dwaalgedrag te laten signaleren en daarop, gerelateerd aan de betreffende bewoner, actie(s) te laten ondernemen. Het project moet bijdragen aan kwaliteit van leven (meer open deuren; minder gesloten afdelingen). Collectieve meerwaarde wordt gerealiseerd door gezamenlijke bijeenkomsten voor het delen van kennis over en het uitwisselen van ervaringen met toepassingen van ZORA. Projectleiders van ZORA in de deelnemende instellingen zullen een aantal keer per jaar bij elkaar komen. In deze bijeenkomsten wordt ook gesproken over het ontwerpen van nieuwe toepassingen waarvoor software ontwikkeld moet worden. Er worden zowel individuele trainingen (binnen de instelling) als collectieve trainingen (medewerkers van verschillende instellingen) georganiseerd om meer medewerkers bekend te maken met (nieuwe toepassingen van) ZORA en daarvan gebruik te laten maken. De IVVU zal informatie en kennis verspreiden naar leden die nog niet deelnemen en hen regelmatig informeren over de mogelijkheden bij het project aan te sluiten. De IVVU wil een of meer kennisinstituten bij de verschillende onderdelen van het project te betrekken om de resultaten te meten. Acceptabel De organisatie bepaalt zelf voor welke doelgroep of activiteit ZORA wordt ingezet, bijvoorbeeld in de dagverzorging of huiskamers voor dementerende ouderen of ten behoeve van revalidatie, valpreventie, welzijnsactiviteiten of veiligheid. Als de organisatie constateert dat ZORA iets niet kan, wat wel wordt gewenst, dan kan de organisatie, bij voorkeur na afstemming met de andere deelnemers (omdat die vergelijkbare wensen kunnen hebben en tevens de haalbaarheid kan worden getoetst), software op maat laten programmeren voor deze nieuwe toepassing. Specifieke software met betrekking tot het project dwaalgedrag krijgt voorrang. ZORA is dag en nacht inzetbaar en kan dus op verschillende momenten voor verschillende activiteiten worden ingezet, bijvoorbeeld overdag in de dagverzorging en voor welzijnsactiviteiten en in de avond en nacht in het kader van het voorkomen van dwaalgedrag. ZORA wordt niet gelinkt aan een specifiek team of specifieke afdeling. De inzet van ZORA is niet gericht op het vervangen/overbodig maken van medewerkers. ZORA is een aanvulling op de bestaande zorg(middelen) en kan door medewerkers worden ingezet ten dienste van de bewoners.
Pagina 3 IVVU-0150175
Realistisch De inzet van ZORA zal leiden tot een toename van kwaliteit van leven en zorg. ZORA kan de krant lezen, geheugenspelletjes doen en ingezet worden bij meer bewegen. Als ZORA in plaats van een medewerker oefeningen voordoet (koude taak), kan deze medewerker directe aandacht (warme taak) besteden aan de (beperkingen van) bewoners die de oefening moeten nadoen. Direct of indirect kan de inzet van ZORA leiden tot het verlagen van kosten. Direct omdat de inzet van ZORA kan leiden tot een betere diagnose. Er zijn voorbeelden bekend dat een oudere meer informatie geeft aan ZORA dan aan een medewerker met wie één op één een gesprek wordt gevoerd. Hierdoor kan de zorg beter worden afgestemd. Indirect kunnen kosten worden verminderd, omdat bijvoorbeeld meer bewegen en meer geheugentraining leidt tot minder vallen en daardoor minder botbreuken en minder opnames in het ziekenhuis. Als door de inzet van ZORA in het kader van dwaalgedrag afdelingen, bijvoorbeeld overdag, minder gesloten hoeven te zijn, leidt dat tot kwaliteit van leven. ZORA kan ook meer kwaliteit van leven brengen door vermindering van eenzaamheidsgevoelens door individueel contact met een bewoner. Daarnaast zijn er voorbeelden bekend van meer betrokkenheid van de sociale omgeving bij bewoners van zorginstellingen vanwege ZORA. Via ZORA kan contact gelegd worden met bijvoorbeeld kleinkinderen of leerlingen van scholen uit de buurt. In het begin ligt de focus intramuraal, maar met een oriëntatie op 5 jaar is het niet uitgesloten dat ZORA gebruikt kan worden door ouderen om langer thuis te blijven wonen. De organisatie kan daar dan alvast ervaring mee opdoen en ook hiervoor wellicht nieuwe software laten ontwikkelen. Tijdgebonden Medio 2017 is ZORA breed geaccepteerd in de zorginstellingen en zijn nieuwe toepassingen ontwikkeld. Medio 2017 zal een rapportage beschikbaar zijn over de resultaten van ZORA in relatie tot de zorg aan ouderen. Medio 2017 heeft ZORA zusjes in de nu deelnemende organisaties en nichtjes in organisaties die nu nog niet deelnemen ofwel het aantal ZORA’s (of andere robots) zal over twee jaar zijn toegenomen.
Kosten en verzoek om bijdrage aan Achmea Zorgkantoor Ten opzichte van de normale voorwaarden krijgen leden van de IVVU in het kader van het project een korting op de aanschafprijs (€ 1.500), meer garantie en gebruiksmogelijkheden van software en extra trainingen in de regio. Tevens krijgt de IVVU een ZORA ter beschikking om leden, indien gewenst, in de gelegenheid te stellen een extra ZORA te gebruiken, bijvoorbeeld met het oog op een training of speciale activiteit met bewoners, maar ook om snel een defecte ZORA te kunnen vervangen of ZORA in te zetten voor publiciteit.
De deelnemers schaffen zelf een ZORA aan. De kosten hiervan bedragen € 15.000 excl. BTW per robot ZORA ofwel € 18.150 inclusief BTW (hardware, software en service). Alle overige kosten, zoals inzet van medewerkers, zijn voor rekening van de zorginstelling. De IVVU draagt alle kosten die samenhangen met de organisatie van het project, waaronder de bijeenkomsten voor projectleiders.
Via bijdragen en subsidies tracht de IVVU de kosten te verminderen. Project ZORA past heel goed in de bestaande relatie met Achmea Zorgkantoor, zowel vanuit het oogpunt van financiering als vanuit de wens de zorg aan ouderen te innoveren en kwalitatief te verbeteren. De IVVU verzoekt Achmea Zorgkantoor daarom alle deelnemende organisaties € 5.000 euro per robot toe te kennen met het oog op deze belangrijke vernieuwing van de zorg.
Pagina 4 IVVU-0150175
Deelnemers project Zorgvernieuwing door inzet van robot ZORA De Koperhorst te Amersfoort, De Bilthuysen te Bilthoven, De Haven te Bunschoten, Pro Senectute te Amsterdam, De Brug te Driebergen, De Rijnhoven te Harmelen, Zonnehuisgroep Amstelland te Amstelveen, Bartholomeus Gasthuis te Utrecht, Vecht en IJssel te Utrecht, Zorggroep Charim te Veenendaal, Quarijn te Wijk bij Duurstede en Warande te Zeist. Het aantal deelnemers kan de komende periode nog toenemen, omdat een aantal zorginstellingen definitieve deelname nog in beraad heeft.
Vragen en informatie IVVU Kees Weevers
[email protected] 030 - 6055544
Pagina 5 IVVU-0150175
