ZITTING 1960—1961 — 5 3 5 0 Regeling van het voortgezet
onderwijs
BRIEF VAN DE MINISTER VAN ONDERWIJS, KUNSTEN EN WETENSCHAPPEN (Ingezonden 27 maart 1961) Nr. 12
Ter aanvulling van het gestelde in de memorie van antwoord op het voorlopig verslag van de Tweede Kamer der Statcn-Generaal nopens het onderhavige wetsontwerp (nr. 8 ) , moge de ondergetekende hieronder enige nadere gegevens doen volgen inzake de inhoud van de algemene maatregel van bestuur ex artikel 19 en inzake de verscheidenheid van de opleidingen en cursussen voor nijverheidsonderwijs. I Algemene maatregel van bestuur ex artikel 19 § 1.
Inleiding
Op bladzijde 57, linkerkolom boven, van de memorie van antwoord, heeft de ondergetekende medegedeeld, dat omtrent de inhoud van de door artikel 19 gevorderde algemene maatregel van bestuur overleg gaande was met verschillende organisaties en dat hij, zodra dit overleg geëindigd zou zijn, nadere mededelingen over de voorgenomen inhoud van de bedoelde algemene maatregel van bestuur aan de Kamer zou doen toekomen. Naar aanleiding hiervan moge hij thans het volgende ter kennis van de Kamer brengen. Een werkgroep uit het rijksschooltoezicht heeft een voorlopige inhoud van de hierboven bedoelde algemene maatregel van bestuur ontworpen en is daaromtrent in gedachtenwisseling getreden met verschillende daarvoor in aanmerking komende organisaties 1 ) en met de Onderwijsraad. Als een eerste resultaat van deze gedachtenwisseling heeft de werkgroep een aantal wijzigingen aangebracht in wat zij zich voorlopig als inhoud van deze algemene maatregel van bestuur voorstelde. Het ligt in de bedoeling van de ondergetekende het herziene ontwerp van de werkgroep aan de daarvoor in aanmerking komende organisaties en aan de Onderwijsraad ter fine van advies en tot het plegen van nader overleg voor te leggen. Daarna kan, mede aan de hand van deze adviezen, een voorontwerp van de betrokken algemene maatregel van bestuur worden opgesteld. De ondergetekende hoopt, dat intussen de Tweede Kamer der Staten-Generaal zich over de voorgestelde wetsbepalingen zal hebben uitgesproken. Voordien zal het uiteraard niet mogelijk zijn een concrete uitwerking op grond van de in gemeen overleg tot stand te brengen wetstekst op te stellen. Indien het ontwerp kracht van wet zal verkrijgen, is de ondergetekende voornemens te bevorderen, dat de in de onderhavige algemene maatregel van bestuur te regelen materie overeenkomstig het bepaalde in artikel 3 wordt aangewezen als een onderwerp, waaromtrent het daar bedoelde advies moet worden gevraagd. 1 ) Namelijk de Federatie van Rectoren en Directeuren van scholen voor v.h.m.o., de Raad van Leraren bij het v.h.m.o., het Ned. Verbond van directies en leerkrachten bij het n.o., de Commissie tot bestudering van goede onderwijsmethoden voor het algemeen vormend n.o. voor meisjes, de A.N.O.F., het M.U.L.O.-verband, de 3 Bonden van besturen van scholen voor v.m.h.o. en n.o., de Pedagogische Centra en de Commissie M.T.O.
II
5350
12
2 Zolang nog niet vaststaat, dat de bepalingen van het ontwcrp ongewijzigd kracht van wet zullen verkrijgen, kan het overleg slechts een voorlopig karakter dragen en zal het zich moeten beperken tot hoofdzaken. Daarom kan de ondergetckende thans ook niet uitvoerig ingaan op de mogelijke inhoud van die algemene maatregel van bestuur. Bovendien zou hij, door dit wel te doen, wellicht de indruk wekken, dat hij reeds tot in onderdelen zijn houding ten opzichte van de inhoud van dit belangrijke uitvoeringsbesluit zou hebben bepaakl, in welk geval het daaromtrent alsnog te plegen overleg geen reële betekenis meer zou hebben. Dat het gevaar voor een dergelijke misvatting niet denkbeeldig is, is hem intussen reeds gebleken uit reacties, die het opnemen van enkele tabellen in de memorie van antwoord heeft gewekt. Toch had hij uitdrukkelijk vermeld zich in deze memorie te beperken „tot een zodanige uiteenzetting dat enig inzicht kan worden verkregen in de wijze, waarop naar zijn mening aan de onderwijskundige bedoelingen van het wetsontwerp vorm kan worden gegeven". Ten einde thans elk misverstand bij voorbaat uit te sluiten wil hij daarom nadrukkelijk verklaren, dat het feit dat hij hieronder nadere beschouwingen wijdt aan de mogelijke inhoud van de tot uitvoering van artikel 19 strekkende algemene maatregel van bestuur, niet betekent, dat hij ter zake reeds een keuze heeft gemaakt. De volgende mededelingen mogen dan ook slechts worden beschouwd als suggesties van een groep deskundigen, die de ondergetekende ter informatie aan de Kamer doorgeeft, opdat deze een indruk kan krijgen van de wijze, waarop aan de wet uitvoering kan worden gegeven. Of uiteindelijk deze dan wel een andere oplossing zal worden gekozen, zal mede afhangen van de resultaten van het te voeren overleg. § 2. Het
brugjaar
a. v.w.o., h.a.v.o. en m.a.v.o. De lessentabel voor het brugjaar aan de scholen voor v.w.o., h.a.v.o. en m.a.v.o. zou aldus kunnen zijn samengesteld:
vakken Nederlands Engels Duits Geschiedenis Aardrijkskunde Wiskunde Biologie Muziek Tekenen Handvaardigheid Lichamelijke oefening
lessen 5 3 3 3 2 4 2 1 2 2 3 Totaal
30
Aan het aantal van 30 zouden nog 2 wekelijkse lessen voor het geven van godsdienstonderwijs aan bijzondere scholen of bijbelkennis (niet verplicht) aan openbare scholen kunnen worden toegevoegd. Voor het gymnasium met Latijn in het brugjaar zouden de aantallen lessen voor de vakken Nederlands en Duits elk met één kunnen worden verminderd en het totale aantal lessen op 32 kunnen worden gebracht. Voor het vak Latijn zijn dan 4 wekelijkse lessen beschikbaar. De lessentabel voor het eerste leerjaar van een gymnasium zou er dan aldus kunnen uitzien:
vakken Nederlands Engels Duits Latijn Geschiedenis Aardrijkskunde Wiskunde Biologie M uziek Tekenen Handvaardigheid Lichamelijke oefening
lessen 4 3 2 4 3 2 4 2 1 2 2 3 Totaal
32
Voor het geven van godsdienstonderwijs of bijbelkennis zouden ook hier 2 wekelijkse lessen kunnen worden tocgevoegd.
b. l.a.v.o. en lager
beroepsonderwijs.
De lessentabel voor het brugjaar aan de scholen voor l.a.v.o. en voor lager beroepsonderwijs zou als volgt kunnen zijn samengesteld:
vakken Nederlands Geschiedenis en aardrijkskunde Wiskunde (rekenen inbegrepen) Kennis der natuur Muziek Tekenen Handvaardigheid Lichamelijke oefening Totaal
lessen 4 4 .... 3 3 1 2 6 3 26
Anders dan bij het brugjaar voor v.w.o., h.a.v.o. en m.a.v.o. zou het programma hier een zekere flexibiliteit moeten kunnen bieden. In verband daarmede is in dit voorstel het kernprogramma beperkt tot 26 lessen, zodat nog een aantal van bijvoorbeeld 6 lessen zou kunnen worden toegevoegd, hetgeen enige differentiatie mogelijk maakt. Ook hier zouden daarenboven nog 2 lessen kunnen worden besteed aan de vakken godsdienstonderwijs of bijbelkennis. In deze lessentabel is het vak maatschappijleer niet opgenomen als afzonderlijk vak. Indien de bovenstaande lessentabel zou worden gevolgd, zou dit vak in artikel 11, derde lid, moeten worden uitgezonderd.
§ 3. De scholen voor voorbereidend onderwijs
wetenschappelijk
Ter uitvoering van artikel 19, tweede lid onder d (nieuw), zou de minimumlessentabel voor de onderscheiden studierichtingen van het v.w.o. aldus kunnen zijn samengesteld:
3 Gymn. A
Vakken Nederlands
. . . .
Engels
/
Duits I rans Latijn Grieks
' \
Gymn. H (met Grieks)
(iymn. I) (zonder Grieks)
s' 5. /)c scholen Alhcn. A
Athcn. B
16
16
16
22
22
34
34
34
49
40
' I e r uitvoering van artikel 19, tweede lid onder d ( n i e u w ) , zouden de minimumlessenlahellen voor het vicrde-, resp. driejarige m.a.v.o. aldus k u n n e n zijn samengesteld: Aantal lessen '; 4 j . m.a.v.o.
Vakken 21 14
21
Geschiedenis. . . . Aardrijkskunde . .
14 X
10 8
10 8
14 12
K) 8
Wiskunde Natuurkunde . . . Scheikunde . . . . Biologie Econ. wetenschappen Staatsinrichting . . Maatschappijleer . . Mu/iek Tekenen Handvaardigheid . . Lichamelijke oefening
14 7 3 4 — — I 3 4 2 13
24 14 10 8
26 15 II 8
26 15 II 8 2 2
I 3 4 2 13
1 3 4 2 13
18 7 4 4 12 2 2 3 6 4 13
3 6 4 13
Nederlands Moderne vreemde talen Geschiedenis Aardrijkskunde . . . Maatschappijleer . . . Wiskunde Natuur- en scheikunde Biologie Handelskennis . . . . Muziek 'lekenen Handvaardigheid . . . Lichamelijke oefening.
Totaal N, lessen . . Marge van N 2 lessen
172 20
182 10
172 20
172 20
172 20
Totaal N, ! N, . . Marge van O lessen
192 12
192 12
192 12
192 12
Totaal N i + N , H O
204
204
204
204
—
3 j . m.a.v.o.
16 24 •)
12 16 2 )
4 4 9
7 6 2 7 3 6 2 2 4 4 7
Totaal N, lessen . . . Marge van N 2 lessen .
104 22
78 16
192 12
Totaal N, ! N, . . . Marge van O lessen
126 8
94 6
204
Totaal N, -i N., I O .
134
100
Voor de besteding van de N 2 en O lessen zij verweven naar de bladzijden 56 en 58 van de memorie van antwoord. § 4. De scholen voor hoger algemeen voortgezet onderwijs T e r uitvoering van artikel 19, tweede lid o n d e r d ( n i e u w ) , zou de mininuimlesscntabel voor het h.a.v.o. aldus k u n n e n zijn samengesteld: Aantal lessen
Nederlands Moderne vreemde talen Geschiedenis Aardrijkskunde Maatschappijleer Economie Handelswctenschappen Wiskunde Natuurkunde Scheikunde Biologie Muziek Tekenen Handvaardigheid Lichamelijke oefening
voortgezet
onderwijs
28 21
Vakken
voor middelbaar algemeen
19 38 x) 11 10 3 — ).,. — \ ' 10 6 3 4 3 6 6 11
9 8 2 II 6 6 2
3
') Duur der lessen is 50 minuten. -) \^c/^ aantallen zouden over twee moderne vreemde talen kunnen worden verdeeld. V o o r de besteding van d e Na en O lessen zij verwezen naar blz. 56 van de m e m o r i e van antwoord. § 6.
De scholen
voor lager algemeen
voortgezet
onderwijs
T e r uitvoering van artikel 19, tweede lid o n d e r d ( n i e u w ) , zou de m i n i m u m t a b e l voor het l.a.v.o. aldus k u n n e n zijn samengesteld: Vakken Nederlands Geschiedenis en aardrijkskunde Maatschappijleer Wiskunde Kennis der natuur Muziek Tekenen Handvaardigheid Lichamelijke oefening
Lessen 8 8') I ') 7 6 2 4 8 5
Totaal N, lessen Marge van N 2 lessen
130 28
Totaal Ni lessen Marge van N 2 lessen
49 15
Totaal N , + N , Marge van O lessen
158 10
Totaal N, : N 2 Marge van O lessen
64 4
168
Totaal N t + N , + O
68
Totaal N, - N,
O
') De leerling is verplicht in het tweede en derde leerjaar de lessen in ten minste 3, in de overige leerjaren de lessen in ten minste 2 moderne vreemde talen te volgen. -) De vakken economie en handelswctenschappen zijn niet voor elke leerling verplicht. Bij keuze van deze vakken zouden ten minste 4 resp. 10 lessen moeten worden gevolgd. Een vergelijking van de bovenstaande m i n i m u m t a b e l niet die van de huidige middelbare school voor meisjes laat zien, dat noch het totaal aantal lessen ( 1 3 0 ) , noch de verdeling van de vakken op essentiële punten uiteenloopt. V o o r de besteding van de Ni> en O lessen zij verwezen n a a r blz. 56 van de memorie van a n t w o o r d .
') Zou het vak maatschappijleer in het brugjaar niet vervallen, dan zouden de aantallen lessen voor geschiedenis en aardrijkskunde en voor maatschappijleer op 7 en 2 kunnen worden gesteld. V o o r de besteding van de Na en O lessen zij verwezen n a a r blz. 56 van de m e m o r i e van antwoord. Wellicht is het wenselijk in de minimumtabel voor het l.a.v.o. enige .differentiatie mogelijk te m a k e n , rekening houdende met verschillen in aanleg van de leerlingen. Z o zou het accent d o o r enige vermindering van het aantal lessen in de theoretische vakken meer naar de praktische vakken verschoven kunnen w o r d e n .
4 il Regeling van hel beroepsonderwijs In de nota van wijzigingen (nr. 9) is de ondergetekende tegemoetgekomen aan de wens van zeer vele leden om het beroepsonderwijs in de wet zelf zoveel mogelijk gestalte te geven. Intussen heeft hij in de memorie van antwoord (algenicne besehouwingen, hoofdstuk IV, 8 3, blz. 24—25, en artikel 13, blz. 53) reeds gewezen op de moeilijkheid om voor het beroepsonderwijs een meer uitgewerkte regeling in de wet vast te leggen. Deze moeilijkheid is vooral gelegen in de zeer grote verscheidenheid van de talrijke opleidingen en cursussen, die onder de verschillende sectoren van het beroepsonderwijs vallen. Ten einde een indruk te geven van deze verscheiden-
heid, doet de ondergetekende aan de Kamer hierbij een overzicht toekomen van de thans bestaande opleidingen en cursussen voor nijverheidsonderwijs voor jongens (bijlage I) en voor meisjes (bijlage II). Hij vestigt er de aandacht op, dal deze overzichten slechts betrekking hebben op twee van de acht in de artikelen 12 en 13 genoemde sectoren van beroepsonderwijs. Hij meent echter met deze voorbeelden, die de door hem genoemde moeilijkheid duidelijk illustreren, te kunnen volstaan. De minisier van onderwijs, kunsten en wetenschappen, J. CALS.
5
BIJLAGE I Overzicht van opleidingen en cursussen voor nijverheidsonderwijs voor jongens L.N.O.
Basisopleiding aan lagere technische school of vakschool (incl. opleidingen voor individueel technisch onderwijs en b.n.o.) blz. 6 7 aanvullend onderwijs: avondnijverheidsscholen ,. 7 eventueel als aanvullend onderwijs bij het (primaire) leerlingstelsel . . . . , , 7 eventueel als aanvullend onderwijs bij het (voortgezette) leerlingstelsel... , 9 andere (voortgezette) opleidingen (o.m. voor speciale doeleinden) „ 10 Nautisch onderwijs
, 10
U.L.N.O. Dagopleidingen
M.N.O.
11-12
Avondopleidingen
„ 12
Nautisch onderwijs
„ 13
Technisch onderwijs dagopleidingen
„
Technisch onderwijs avondopleidingen
13-14 14
Middelbaar kunstnijverheidsonderwijs/architectenopleiding
„ 14-15
Opleiding van leraren
, 15-16
Nautisch onderwijs
, 16-17
Verklaring van afkortingen: a.n.s. b.l.o. g.h.v. g.l.o.
= = = =
h.t.s. k.h.v. l.t.s. N.V.L.
= = = =
avondnijverheidsschool buitengewoon lager onderwijs grote handelsvaart gewoon lager onderwijs — 6 klassen g.l.o. = 6 klassen van een school voor g.l.o. met goed gevolg doorlopen hebben hogere technische school kleine handelsvaart lagere technische school Ned. Vereniging voor Lastechniek
O.C.M.A.
= Opl.school voor Chr. Maatschappelijke Arbeid s.k. = schakelklas Smecoma = Stichting voor vakopl. voor het smeden-, constructic- en machinereparatiebedrijf T.D.-K.M. = Techn. Dienst bij de Kon. Marine u.t.s. = uitgebreid technische school V.A.M. = Stichting Vakopl. Automobiel" en Motorrij wielbedrijf V.E.V. = Ver. tot bevordering van Elektrotechn. Vakonderwijs in Nederland V.V.A. = Ver. ter Veredeling van het Ambacht
6 Duur van de opleiding Opleiding of cursus
aantal lessen per week
Voorwaarden van loelaiing jaar
dag L.N.O. basisopleiding aan l.t.s. of vakschool Ie algemeen leerjaar
32
6 klassen g.l.o.
Afdelingen: metaalbewerken edel metaal bewerken scheepsbouw carrosseriebouw koper-, lood- en zinkbewerken gieterijtechniek modelmaken lassen timmeren stukadoren schilderen meubelmakcn meubel- en woningstofleren rietmeubehnaken papiermaken chemische techniek textieltechniek klecrmaken schoenmaken brood- en banketbakken banketbakken (3e bediende) metselen lij nmetaal bewerken autohers tellen elektrotechniek landbouwwerktuigherstellen textielmachinemonteur grafische opleidingen ') letterzetlen boekdrukken bockbinden lithografie ofïsetdrukken chemigrafie diepdrukken reprodukti;tckcncn machinezetten monotypegieten en -tikken banketbakken kok/kelner confeclie-industrie ') horlogcmaken kleermaken meubelmakcn meubelstofTeren woningstolTeren (incl. behangen) papierindustrie textieltechniek ')
v Ie algemeen leerjaar
36
1. Ie algemeen leerjaar 2. afd. timmeren
36 36
Ie leerjaar metaalbewerken
36
Ie leerjaar textieltechniek
36
6 klassen g.l.o. + 12 jaar, 8 mnd.
36-40
afd. letterzetten of bedrijfsdipl. handzetten
40
6 klassen g.l.o.
36
f 12 jaar, 8 mnd. 4 4 3
idem idem idem
36 36 36
idem
36
idem lecrplichtvrij 6 klassen g.l.o.
40 9 40
i, 12 jaar, 8 mnd.
Opleiding voor individueel lager technisch onderwijs metaalbewerken timmeren schilderen metselen schoenmaken (herstellen) schoenlechniek (machinaal) vormen/gieten Ie algemeen leerjaar
*) opleidingsvorm in overleg
Ie algemeen leerjaar
36
7 jaar g.l.o. (w.o. b.l.o.) (ongeacht aantal klassen)
32
avond
7 Duur van de opleiding Opleiding of cursus
Voorwaarden van toelating
aantal lessen per week jaar dag
avond
Opleidingen voor leerlingen als bedoeld in het Besluit B.L.O. 1949 doofstommen slechthorenden blinden en slechtzienden lichamelijk gebrekkigen regerings- of voogdijpupillcn metaalbcwcrken fijnmctaalbc werken timmeren
meubelmaker) metselen schilderen koper-, lood- en zinkbewerken elektrotechniek landbouwwerktuigherstellen grafische vakken brood- en banketbakken L.N.O. aanvullend onderwijs avondnijverheidsschool Diverse afdelingen A-cursus B-cursus Opleidingen eventueel als aanvullend onderwijs bij het (primaire) leerlingstelsel (vaak in het kader van de avondnijverheidsschool, soms aan U.S.)
variërend van 6 klassen g.l.o.
8 jaar b.l.o.
3 4
25 40
leerplichtvrij leerplichtvrij + getuigschrift l.t.s. o/A-cursus
3 X 6 mnd. 2 x 6 mnd.
12 12
algemeen: 1. leerplichtvrij 2. l.t.s. of A-cursus
3 x 6-8 mnd 12-9 2 x 6-8 mnd 12-9
«f Vakrichtingen: autoherstellen hulpmonteur V.A.M. banketbakken 3e bediende 2e bediende bouwbedrijf timmeren metselen betontimmeren betonijzervlechten tegelzetten steenhouwen ovenbouwen voegen carrosseriebouw brood- en banketbakken gezel
centr. verwarmingsbedrijf (hulp)monteur (Ie fase) chcm. techniek bedieningsvakman elektrotechniek adsp. V.E.V.-cursist B event. gecomb. met opl. hulpmonteur (s.h.m., z.h.m.. r.h.m., e.h.m.) gawalo adsp. gezel grafische industrie div. opleidingen voor Ietterzetlen, boekdrukken, chemigrafie, diepdrukken, fotografie, lithografie, offset, boekbinden
3 2
9 9
2 2
9 4
-I- 8 mnd.
6
leerplichtvrij 3c bediende (l.t.s., afd. b.k.)
3 2
8 8
(i) ( 1 )
6 6
1.
l.t.s., afd. tim. of niets.
2
4
2.
leerplichtvrij
3
4
1 8 mnd. 2 x 8 mnd. 4- 8 mnd.
6 9 6
1.
l.t.s., afd. metaal
2.
leerplichtvrij
2 x 6 mnd. 3 x 6 mnd.
12 12
1.
l.t.s., afd. b.b.k.
: 8 mnd.
4
2.
leerplichtvrij
H 8 mnd.
4
-l 8 mnd.
4
2 X 8 mnd.
9
l.t.s., afd. el. 2)
1 ' 9 mnd. 7 mnd. 1
9 6 9
l.t.s., afd. met.
2 x 8 mnd.
9
l.t.s., afd. aut. ')
2 2 3 3
4 8 4 8
l.t.s., afd. met. l.t.s., afd. chem. techn., met., cl.
leerplichtvrij + 6 klassen g.l.o. 4 1 klas voortgez. onderwijs
') direct na l.t.s., afd. aut., kan examen worden gedaan voor theorie-gedeelte -) direct na l.t.s., afd. el., kan examen worden gedaan
8-12
8-9
8 Duur van de opleiding Opleiding of cursus
Voorwaarden van toelating
jaar
aantal lessen per week dag
ass. calculator
avond
m.u.l.o., 3 jaar h.b.s., gymn., boekhouddiploma
2 x 8 mnd. 6
24 jaar + bedrijfsdiploma
2 x 6 mnd. 6
leerplicht vrij + bedrijfsdiploma leerplichtvrij 1. opleiding kok/kelner 2. 6 klassen g.l.o. + 2 jaar voortgez. ond.
1 x 6 mnd. 3-6 1 x 6 mnd. 3
1. l.t.s., afd. tim. of meubelm. 2. leerplichtvrij
2 x 6-8 mnd. 12-9 3 x 6-8 mnd. 12-9
getuigschrift vakschool
2 x 8 mnd.
15
leerplichtvrij
3 x 8 mnd.
9-12
boekdrukken boekbinden aanv. praktijk-opleiding alg. grafische kennis horecabedrijf houtbedrijf (div. opleidingen voor meubel maken, meubelstoffcren, mach. houtbcwerking, zagen, schaven, bestekzoeken, enz. enz.) meubelmaken stofferen woningslofferen kappersbedrijf gezel metaalbedrijf (div. opleidingen voor mach. bankwerken, plaatwerken, metaaldraaien, frezen, stempelmaken, koperslaan, modelmaken. graveren, enz.) rijwielherstellcrsbedrijf hulpmonteur
1. l.t.s., afd. metaal
2-3
OO
monotype
2.
3^1
OO
leermeester-gezel letterzetten machinezetten
leerplichtvrij
(+) 8 mnd. 6 2-3 x 6 mnd. 12 3-4 x 6 mnd. 12
1, l.t.s., afd. metaal
2
8
2.
3 3
8 4
leerplichtvrij
3
4
+ 3 x 9 mnd. 3 3 x 6 mnd. 3
l.t.s., afd. schilderen
2
4
+ 2 x 9 mnd. 3 2 x 6 mnd. 3
1, l.t.s., afd. schoentechn. 2. leerplichtvrij 1. l.t.s., afd. schoenmaken 2. leerplichtvrij leerplichtvrij
2 14 2 4 3 4 2 8 3 8 3 x 10 mnd.
+ 2 x 8 mnd. 2 + 3 x 8 mnd. 2 + 2 x 6 mnd. 3 + 3 x 6 mnd. 3 5 d/a
1. l.t.s., afd. met.
2
8
2.
leerplichtvrij
3
8
1.
l.t.s.
2
8
2 x 6 mnd. 12
2.
leerplichtvrij
3
8
3 x 6 mnd. 12
2 x 6 mnd. 12
schildersbedrijf leerling schilderen gevord. leerl. schilderen leerl. scheepsschilderen leerl. industrieschilderen leerl. verfindustrie schoenindustrie schoenmaken (herstellen) slagerij- en vlceswarenbedrijf smecoma aspirant-smccoma (smeden, plaat- en constructie-bank werken, draaien, landbouwwerktuigherstellen) stukadoorsbedrijf
terrazzobedrijf textielindustrie spinnen weven tricot agc
verven wegenbouw straatmaken
leerplichtvrij
+ 3 x 6 mnd. 6 3 x 6 mnd. 12
2 x 8 mnd. 9
leerplichtvrij
3 x 6 mnd. 12
1. opleiding text. 2. leerplichtvrij
2 x 1 2 mnd. 6 *) 3 x 1 2 mnd. 6 »)
leerplichtvrij
') alleen bij ploegenstelsel 12 mnd., aantal lessen (6) kan worden verhoogd met 2 facultatieve lessen
Duur van de opleiding Opleiding of cursus
aantal lessen per week
Voorwaarden van toelating jaar
dag
avond
L.N.O. aanvullend onderwijs Opleidingen eventueel als aanvullend onderwijs bij hei (voortgezette) leerlingstelsel (vaak in het kader van de avondnijverheidsschool, soms aan de l.t.s.) autoherstellen 2e monteur V.A.M, banketbakken Ie bediende bouwbedrijf gezel timmeren V.V.A. gezel metselen V.V.A. adsp. bouwkundig opzichter brood-banket bakken Ie gezel centr. verwarmingsbedrijf monteur (theorie 2e fase) elektrotech. industrie monteursopleiding sterkstroommonteur zwakstroommonteur radiomonteur elektronicamonteur televisiemonteur 3) appl. cursussen sterkstroommonteur zwakstroommonteur radiomonteur electronicamonteur gawalo (koper-, lood- en zinkbewerken) gezel waterfitter gezel gasfitter gezel loodgieter houtbedrijf gezel meubelmaken V.V.A. gezel scheepsbeschieten V.V.A. metaalbedrijf gezel machinebankwerken V.V.A. gezel constr.bankwerken V.V.A. gezel metaaldraaien V.V.A. schildersbedrijf 6 ) gezel schilderen gezel scheepsschilderen gezel industrieschilderen vakman verfindustrie schoenmaken (herstellen) gezel (dipl. A 1) Smecoma gezel smids- en constructie bankwerken gezel machinale vakken 2e monteur landbouwwerktuigen 2e monteur landbouwtrekkers 2e service-monteur stukadoorsbedrijf gezel stukadoren V.V.A.
') 2 ) 3 ) *) *) *)
8 mnd.
hulpmonteur V.A.M. ') 2e bediende
(+) 2 2 2
X mnd. 9 8 mnd. 9 8 mnd. 9
gezel b.b.k.
+ I
8 mnd. 4
(hulp)monteur (Ie fase)
+ 2
8 mnd. 4
B-cursus a.n.s. -) 2 idem ) idem
asp. V.E.V.-curs. B + 1.1.s.t. + praktijk idem idem idem dipl. radiomonteur
2 • 8 mnd. 2 x 8 mnd. 3 x 8 mnd. 3 x 8 mnd. I 8 mnd.
6 6 6 6 6
dipl. zwakstroommonteur/radiomonteur/ elektronicamonteur dipl. sterkstroommonteur/radio/ elektronicamonteur dipl. sterkstroom/zwakstroommonteur electronicamonteur dipl. sterkstroommonteur/ zwakstroommonteur radiomonteur
1
2 x 8 mnd. 1 x 8 mnd. 2 x 8 mnd. 1 x 8 mnd.
asp.-gezel
1 x 8 mnd. 9
B-cursus a.n.s. 4)
2 x 8 mnd. 9
B-cursus a.n.s. 5)
2 x 8 mnd. 9
dipl. gevorderd leerling
1
8 mnd. 6
1 x 8 mnd. 6 6 6 6 6
9 mnd. 9
dipl. leerlingstelsel
adsp. Smecoma
B-cursus a.n.s. 4)
voor prakt.ex. is 4 jr. prakt, vereist opleidingsvorm in overleg; in jaar van examen 19 jaar opleiding in oprichting in jaar van examen 19 jaar in jaar van examen 22 jaar opleidingsvorm in overleg
2 x 8 mnd. 9
10 Duur van de opleiding Opleiding of cursus
Voorwaarden van toelating
aantal lessen per week jaar dag
avond
L.N.O. andere (voortgezette) opleidingen (o.m. voor speciale doeleinden)
autohen tellen Ie monteur V.A.M. elektrotech. industrie elektrotechn. installateur elektrotechn. wikkelaar radiotechn. installateur televisietechn. installateur =) gawalo bew. vakbekwaamheid
2e monteur V.A.M. ')
dipl. sterkstroommonteur
2 < 8 mnd. 6 1 8 mnd. 6 2 8 mnd. 6
dipl. radiomonteur dipl. radiotechn. installateur
waterfitter]
gasfitten loodgieten kappersbedrijf bew. vakbekwaamheid schildersbedrijf bew. vakbekwaamheid dipl. lak- en verfspuiter -) schoenmaken (herstellen) dipl. onderwerkmaker (B 1) dipl. maatschoenmaker (B 2) dipl. orthoped. schoenmaker (C) slagerijbedrijf
gezel waterfitter gezel gasfitter gezel loodgieter
1
gezel
1 x 8 mnd.
gezel schilderen gezel industrieschilderen
2 X 8 mnd. 9
dipl. schoenhersteller ( A ) ' ) dipl. B 1 dipl. B ( = B 1 + B 2 ) 1. 18 jr. ' dipl. 1.1.s.t. | s.v.o.-dipl.
patroonsopleiding
1 I
)
12
12 mnd. 12 mnd.
8 9
40
6 klassen g.l.o. - l.t.s., afd. met + 1 jaar P.B.N.A.-opl. 11.-machinist of' 2 j r . P.B.N.A.-opl. II.mach. + 2 jr. prakt. hulp-machinist
opl. landmachinist verklaring A en B voor resp. stoombedrijf, motorbedrijf, koelbedrijf opl. amanuensis opl. lassen autogeen lassen beginners gevorderden gronddiploma N.V.L.
8 mnd. 3
I 8 3 8 3 8 1 x 5 mud. 40
2. 18 jr. f dipl. 1.1.s.t. ! s.v.o.-dipl.
wegenbouw machinist *)
booglassen beginners gevorderden gronddipl. N.V.L.
8 mnd.
B-cursus a.n.s.
2 x 8 mnd.
12
l.t.s. of A-cursus a.n.s. o/mulo-dipl.
3 x 8 mnd.
9-12
leerplichtvrij, praktijk \ getuigschrift beginners \ getuigschrift gevorderden + 2 jaar laspraktijk I 21 jaar
1 x 6 mnd. 4 of I 7 mnd. 3 1 6 mnd. 6 als voor autogeen lassen
als voor autogeen lassen
L.N.O. nautisch onderwijs opl. matroos g. en k.h.v. motordrijver k.h.v.
vooropleiding schipper kust-, Rijn- en binnenvaart dipl. schipper binnenvaart dipl. machinist binnenvaart opl. visser binnenvaart cursus radarnavigatie voor de Rijn- en binnenvaart voorbereidend visserijonderwijs winterdagcursus voor 5 j jeugdige vissers van 15-17 jaar
6 klassen g.l.o. 14-15 jaar keuringsbewijzen 17 jaar l.t.s. afd. met of 6 klassen g.l.o. + 2 jaar praktijk keuringsbewijzen 6 klassen g.l.o. o/toel.ex. 12 jaar, 8 mnd. keuringsbewijzen 6 klassen g.l.o. 20 jaar 4 jaar vaartijd na 16e jaar keuringsbewijzen idem idem vold. vaartijd op Rijn- en binnenvaart 6 klassen g.l.o. opl. voorbereidend viss.ond. leerplichtvrij
I
40
1. 1
36 12
2. 1 2 1. 4 mnd. 2.
40 40
2 x 6 mnd.
12
2 6 mnd. 12 2 < 6 mnd. 12 5 dagen (35 lessen) - 3 mnd. vaartijd a.b.v. Rijnof binnenvaartuig met radar (100 radaruren) 2 i d a g ( 1 8 lessen) 2. 36 2 x 5 mnd. 36 3 x 5 mnd.
') voor prakt. ex. 6 jr. praktijk vereist 2 ) opl. in oprichting : ') dipl. schoenhersteller (A) wordt verkregen met dipl. A I (gezel schoenmaken) en het volgen van een commerciële opleiding (z.g. A2) ') ftpleidingsvorm in overleg '),Opleidend o.m. voor examen ter verkrijging van bewijs van bekendheid met de bepalingen ter voorkoming van aanvaringen op zee
II Duur van de opleiding Opleiding of cursus
aantal lessen per weck
Voorwaarden van toelating jaar
dag stuurman zeevisvaart
machinist-stoker zeevisvaart machinist zeevisvaart aanvullingsdipl. stuurman motordrijver zeevisvaart beperkt certificaat radiotelefonist stuurman sleepvaart havenarbeider aanv. opl. havenarbeider (prim. I.l.s.t.) (voortgez. I.l.s.t.) 1.1.-controleur vorktruck- en kraanwagenrijder winchdrijver - kabelgast cursus bestman cursus schieman cursus viskennis en visbewerking dipl. A idem dipl. B cursus fileren van platvis cursus breien en boeten U.L.N.O. dagonderwijs dag-v.u.t.o. uitgebreid techn. school schakelklas opleidingen: autotechniek bouwkunde elektronica elektrotechniek fijnmech. techniek optiek meubelfabr. en «ambacht stofferen en behangen mach. timmerbedrijf houthandel textieltechniek mech. techniek chem. techniek weg- en waterbouwkunde werktuigbouwkunde part-time-u.t.s.
elektrotechn. school vakrichting sterkstroom vakrichting telecommunicatietechn. vakrichting meet- en regcltechn. edelmetaalbedrijf goudsmeden zilversmeden juweliers galvaniseurs graveurs horlogemakers horlogemakers
leerplichtvrij 6 klassen g.l.o. H vaartijd 17 jaar < 6 mnd. keuringsbewijzen idem dipl.mach.«stoker zeevisvaart -|- 1 jaar praktijk dipl. stuurman zeevisvaart 6 klassen g.l.o. -|- 1 jaar vaartijd 17 jaar 6 mnd.
2
leerplichtvrij 6 klassen g.l.o. + vaartijd 17 jaar f 6 mnd. 6 klassen g.l.o. 12 jaar, 8 mnd. 1. getuigschrift havenvakschool
5 mnd.
30 40
6 mnd. 5 mnd.
33 33
5 mnd. 1. 6 mnd. 2.
18 34-36
5 mnd. 2 x 5 mnd.
2 30 40
1. voorb. 2.
35 40
2 3
12 J2
1
12
1
12
2. 16 jaar j- 1 jaar voortgez. ond.
avond
1 x 5 mnd. 2 x 5 mnd.
J5 18
1 x 8 mnd.
14
dipl. leerlingstelsel dipl. leerlingstelsel 18 jaar leerplichtvrij 6 klassen g.l.o. + prakt. idem dipl. A leerplichtvrij, 6 klassen g.l.o. prakt, in viss.bedrijf leerplichtvrij
1 x 8 mnd. 9-12 1 x 8 mnd. 8 1 x 8 mnd. 6 1 x 8 mnd. 6 1 x 5 mnd.
l.t.s.
36
15 jaar l.t.s. • toel ex. in Ncd., rek., algebra, mcctkunde
36
s.k. u.t.s. of dipl. mulo-A ( + wisk.), mulo-B of 3 jr. h.b.s., gymn. of 2 jr. h.b.s., gymn., 3 jr. u.l.o. ( + wisk.) + toel.ex. in Ned., algebra, meetk., Engels, Duits
Ie leerjaar: l.t.s. + toel.ex. 2e leerjaar: s.k. u.t.s. 3 jr. u.l.o. ( + wisk.) \ 2 jr. h.b.s., gymn. ( dipl. mulo-A ( : wisk.) of dipl. mulo-B of 3 jr. h.b.s. of 2 jr. u.l.o. Z j r h.b.s. l.t.s., afd. e 1 , 3 j . c . 15 jaar dipl. mulo-A of B of 3 jr. h.b.s. of s.k. u.t.s. of l.t.s. 3 jr. u.l.o. I toel. ex. 2 jr. h.b.s \ 6 jr. g.l.o. • toel.ex. dipl. mulo-A of B
40 -f- 1 prakt.jaar
toel.ex. 3 incl. i jr. praktijk 40
+ toel.ex.
4 incl. »' jr. praktijk 40
44 -f- 1 jaar praktijk 44 -| 2 j a a r praktijk 44 + 1 jaar praktijk 36-40 + 2 jaar praktijk 40 r 2 jaar praktijk
13
12 Duur van de opleiding Opleiding of cursus
Voorwaarden van toelating
jaar
aantal lessen per week dag
avond
fotograf, bedrijf
alg. fotografie techn. en wetensch, fotografie reprografie fotografisch assistent filmtechniek fotohandel grafisch bedrijf alg. graf. opl. (patroon) typografie boekbinden reproduktietechn. laboratoriumtechnicus (instrumentmaken, glasblazen, glasslijpen) schildersbedrijf
bakkersbedrijf
maalderij
confectie-industrie
manufacturier detailhandel voorber. opl. mijnopzichter U.L.N.O. avondonderwijs opl. bewijs alg. ontw. N.O. (o.b.a.o.) aanvulling v.u.t.o. avond-u.t.s. afdelingen: bouwkunde elektrotechn. weg- en waterb. werktuigbk. applicatiecursussen elektronica en meet- en regeltechn. elektrotechn. instali. werktk. app. bouw industrie-avondschool vverktbk. A elektrotechn. A bouwk. opzichter-tekenaar elektrotechn. opzichter-tekenaar
opl. horlogemaken opl. machineconstructcur opl. verwarmingstechniek fotograf, bedrijf alg. fotografie techn. en wetensch. fotografie reprografie fotograf, assistent filmtechniek fotohandel x
) opleidingsvorm in overleg
16 jaar dipl. mulo-A of u of 2 j r . h.b.s., g y m n . of
toel.ex.
3 3 2 2 3 3
40
dipl. mulo-B, 3 jr. h.b.s., gymn.
15 jr. I.t.s., afd. f met.
toel.ex.
1. 17 jaar l.t.s., afd. schi. I 2 jr. praktijk 2. 17 jaar toel.ex. 17 jaar l.t.s., 2 jr. ulo f toel.ex. + 2 jr. praktijk mulo-dipl., 3 jr. h.b.s. f toel.ex. + 1 jr. praktijk h.b.s.-5 jr. cursus + toel.ex. 17 jr. + l.t.s., 2 jr. u.l.o., h.b.s. toel. ex. f 1 jr. praktijk h.b.s. + toel.ex. 3 jr. u.l.o., m.m.s. of 2 jr. h.b.s., gymn. of 4 jr. huishoudschool of toel.ex. dipl. mulo-A of B 6 jr. g.l.o. ') 19 jaar + toel.ex.
l.t.s. (
B-cursus a.n.S.)
Ie leerjaar: l.t.s. I toel. 2e leerjaar: s. k. u.t.s. 3 jr. u.l.o. ( wisk.) i 2 j r . h.b.s. -\ loei. ex.
40 36 36 36 36 36
3-5 2
ca. 48 41 -i- 1 jaar praktijk
1 x 1 2 mnd. 40 2 x 7 mnd. + 2 x 5 mnd. praktijk 2
40
40
40
2 4 1
38 32-40 16
10 3
12
u.t.s., afd. elektr. of fijnmech. techn. u.t.s., afd. elektr. u.t.s.. afd. werktbk. dipl. mulo-B, 3 jr. h.b.s. s.k. h.t.s. l.t.s. :- toel. ex. Ie leerjaar: l.t.s. + toel. ex. a.n.s.-B toel. ex. dipl. mulo-A ( + wisk.) 2e leerjaar: dipl. mulo-B, 3 jr. h.b.s. bewijs alg. ontw. N.O. leerplichtvrij, prakt. -j toel. ex. dipl. mulo-B, 3 jr. h.b.s. of l.t.s. ;- s.k. (toel. ex.) dipl. mulo-B, 3 jr. h.b.s. of o.b.a.o. N.O. of s.k. h.t.s. dipl. mulo-A of B, 3 jr. h.b.s., gymn., 16 jr.
2-3 x 10 mnd. 9 12 9-12
2 x 8 mnd. 12-16
9
12
4 4 4 2 4 3
x x x x x x
7 7 7 7 7 7
mnd. mnd. mnd. mnd. mnd. mnd.
12 12 12 12 12 12
13 Duur van de opleiding Opleiding of cursus
aantal lessen per week
Voorwaarden van toelating jaar
dag U.L.N.O. nautisch onderwijs Voorlopig diploma als scheepswerktuigkundige (V.D.-opleiding)
vliegtuigmonteur vliegtuig-elektronisch monteur vliegt uig-elektro-instrumentenmonteur M . N . O . technisch dagonderwijs hoger techn. onderwijs schakelklas h.t.s. opl./afdelingen: aannemer automobiel techniek bouwkunde chemie econ. bedrijfs techn. elektrotechniek fysische techniek landmeetkunde mechanische technologie metaalkunde scheepsbouwkundc textiel werktuigkunde vliegtuigbouwkunde weg- en waterbouwkunde werktuigbouwkunde chem. techniek econ. bedrijfstechn. opl. confectie-industrie
opl. fotografische industrie opl. grafische industrie opl. macromoleculaire technologie opl. textieltechniek techn.-wetensch. opl. (A)
1. max. 19 jaar keuringsbewijzen l.t.s. + toel. ex. of s.k. u.t.s. of 3 jr. u.I.o., 2 jr. h.b.s. 2. min. 17 jr. + 2 mnd. keuringsbewijzen l.t.s. + toel. ex. of 2 jr. avondopl. V.D. 2 jr. praktijk 3. 15 jr. + 2 mnd. keuringsbewijzen l.t.s. + s.k. u.t.s. of dipl. mulo-A ( + wisk.) of 1 jr. praktijk + toel. ex.
40
als voor 2 jr. opl. u.t.s.
40
s.k. u.t.s. of l.t.s. + v.u.t.o. t toel. ex.
37
33-36
12
33-35
Ie leerjaar: 3 jr. h.b.s. of 4 j r . gymn. of dipl. mulo-B of verkl. u.t."dagschool of s.k. h.t.s. 2e leerjaar: h.b.s.-B of gymn.-B
get.schr. h.t.s. of get.schr. h.text.school Ie leerjaar: 3 jr. h.b.s. of 4 jr. gymn. of dipl. mulo-B 2e leerjaar: h.b.s. of gymn.-B h.t.s., afd. chem. techn. of fys. techn. h.t.s., afd. chem. techn. of werktuigbk. of econ. bedrijfstechniek h.t.s., afd. chem. techn. of kand. ex. chemie T.H. h.b.s.-B of gymn.-B
techn."Organisatorische opl. (B) mech.-techn. chem.-techn.
voorbcr. jr.: dipl. mulo-B of 3 jr. h.b.s.
techn.-comm. opl. (E)
h.b.s.-A
bedrijfsleider bedrijfsorganisator
Ie leerjaar: dipl. mulo-B of 3 jr. h.b.s. of 4 jr. gymn. of toel.ex. 2e leerjaar: h.b.s.-B of gymn.-B
middelb. techn. en nijverheidsonderwijs opl. horecabedrijf
avond
Ie Ij.: h.b.s.-B of gymn.-B of voorber. jr.
Ie leerjaar: dipl. mulo-B of 3 jr. h.b.s. of 4 jr. gymn. o/toel.ex. 2e leerjaar: h.b.s. of gymn.-B, leeftijdsbepaling
'
40 (incl. praktijkjaar)
4 40 (incl. i jr. praktijk) I 40 4 40 (incl. praktijkjaar) 42 42 38 3+ 36-40 (incl. praktijkjaar) 1 36 34 36-40 (incl. praktijkjaar) 3 36-40 (incl. praktijkjaar) 4 38 (incl. praktijkjaar) 35-41 (incl. praktijkstages)
14 Duur van do opleiding Opleiding df cursus
Voorwaarden van toelating
aantal lessen per week jaar dag
opl. leder* en schoenindustrie lederbewerking mach. schoenfabricage opl. mijnopzichter ') opl. opzichter bij de opmetingen i.d. mijnen (mijnmeter) ') opl. werkmecster mijnbedrijf opl. analist leerling-analist chem. en med. richting alg. klinisch analist (dipl. C 1)
avond
/ 17 jr. ' dipl. mulo-H of 3 jr. h.b.s. of i 4 jr. gymn. o/toel.ex. Ie leerjaar: voorb.leerjaar 2e leerjaar: h.b.s.-B o/gymn.-B of h.t.s. «/'dipl. mulo-B 18 jr. : I jr. ondergrondse praktijk 'h.t.s., h.b.s.-B o/gymn.-B of h.b.s. -A, dipl. mulo-B, 3 jr. h.b.s. + toel.ex. I.t.s. ; 4 jr. prakt. , toel.ex.
44
I Ie leerjaar: dipl. mulo-A ( • wisk.) ol' 3 jr. h.b.s. o / 4 j r . gymn. of ) 4 jr. h.b.s. (6 j . c.) «ƒ m.m.s. 2e leerjaar: h.b.s.-B o/gymn.-B ll.-analist med. richting
Ie Ij. 23-26 2e Ij. 12-22chem.r. 26-30 med.r.
16-24 16 24
38
M.N.O. technisch avondonderwijs avond-h. t.s. afdelingen: bouwkunde elektrotechniek mech. technologie scheepsbouw kunde werktuigbouwkunde weg- en waterbouwkunde industrie-avondschool werktuigbouwkunde B elektrotechniek B applicatiecursus meet- en regeltechniek elektronentechniek betonconstructeur staal- en betonconstructeur stedebouwk. techniek opl. elektrotechn. opzichter appl. cursus bedrijfsorganisatorische problemen opl. analist leerling-analist chem. richting
16
cfm. voor dag-h.t.s. ' werkzaamheid in de praktijk
industric-avondsch., afd. werktuigbouwkunde A industric-avondsch., afd. elektrotechniek B
9-12 6-8
h.t.s., afd. elektrotechniek, werkt.bk., chem. techniek h.t.s., afd. fys. techniek h.t.s., afd. elektrotechniek elektrotechniek h.t.s., afd. bouwk., weg- en waterbouwk. waterbouwk. idem idem 3 jr. h.b.s. o f 4 j r . gymn. of dipl. mulo-B of u.t."dagschool of toel.ex.
1 2 2 2 2 4
6 6
h.t.s. + 3 jr. praktijk
2
4
Ie leerjaar: dipl. mulo-B of 3 jr. h.b.s. of 4 jr. gymn. of 4 jr. m.m.s. 2e leerjaar: h.b.s.-B of gymn.-B
2
9-12
M.N.O. middelb. konst- en kunstnijverheidsondenvijs, architectenopleiding het onderwijs aan de kunst- en kunstnijverhcidsscholcn omvat opleidingen op het gebied van: de vrije kunst vrije teken- en schilderkunst vrije grafische kunst vrij beeldhouwwerk 3 jr. h.b.s. of de monumentale gebonden kunst K 4 jr. gymn. of muurschildering 4 jr. m.m.s. of sgraflito dipl. mulo-A of B mozaïek glasdecoraties glas in lood wandtapijt ') opl. vorm nog in overleg 2 ) overleg over invoering s.k. r. = richting
4-5 35-40 (soms incl. praktijkjaar)
6 6^7 12-15
15 Duur van de opleiding Opleiding of cursus
aantal lessen per wee'.
Voorwaarden van toelating jaar
dag de toegepaste kunst binnenhuisarchitectuur en meubel* ontwerpen metaalbew.-edelsmcdcn boekbinden-lccrbcwerken ceramiek publiciteit-reclame illustratie-typografie
avond
7 8 mnd. 12 15
4-5 I ' 1 idem 1 1
fotografie en filmvorming modetekenen en ontwerpen / de industriële vormgeving architectenopleiding ') voorbereidend voortgezet bouwkunst- 3 jr ï.b.s. of 4 jr. gymn. of dipl. mulo-B h.t.i afd. bouwk. of weg-en vreterbouwonderricht (v.v.b.o.) voortgezet bouwkunstonderrieht (v.b.o.) stedebouwk. hoger onderricht (s.h.o.) hoger bouwkunstonderrieht (h.b.o.) vrije studie kerkelijke architectuur
35
3
9 mnd.
10
kunde of toel.ex. v.v.b.o. v.v.b.o. v.b.o. o) .h.o. h.b.o.
M.N.O. opleiding van leraren (timmeren en mach. houtbewerking) (metselen) Ne Ne (schilderen) Nf (meubclm. en fijne/ mach. houtbewerking) N h (plaatwerken, vuurwerken. constructiebank werken) (elektr. en aut. lassen en Ni constr. bankwerken) (metaalbewerken voor de Nj werktuigbouw) Nk (fijnmetaal bewerk ing) NI (letterzetten) No (boekdrukken) No (klcermaken) N ph (schoonmaken, handwerk) N pm (schoenmaken, mach.) Nu (elektrotechn. montage) Nw (motorrijtuigherstellen) Nz (fitten, koper-, lood- en zinkbewerken) NI (natuurk., mechanica, wiskunde) Nlla (handtck., lijntek., techn. schetsen) Nllb (lijntek., handtek., lettertek., dec. tekenen) N II[ (bouwk. tekenen c.a.) N IV (werktuigbk. tek. c.a.) N IVw (vakt., autohersteller) NIVz (vaklek. gawalo) NV (elektrotechn. vaktek.) NX (meubeltekenen) Nt (boetseren) N XI (lijntek., handtek., modetek., ontwerpen aan n.v.m.) N X X I I (banketbakken) N XXIII (brood-banketbakken)
Akte N b
') ) :! ) 4 ) *) 2
1. 2. 3. 4. 5. 6. 1. 8. 9. 10. 11.
bewijs alg. ontw. N.O. of dipl. mulo-A of B2) of l.V.O.-dipl. B2) of tooi. ex. Ie leerkring kweekschool of handelsdagschool 3 j . cursus of 3 jr. handelsdagschool, 3 jr. h.b.s., gymn. of I.o. akte onderwijzer of get.schr. u.t.s. of s.k. h.t.s. of get.schr. A.M., B.M., A.S. of dipl. V.D. als scheepswk. 4)
als onder 1-11 als onder 1-11 waardig dipl.
basisopl. 10-13 voortgezette 10-13
pi.
afsluitende opl. 10-13 of afsluitende o p . (4) 36-40
als voor akte N III 37-40 0)
I.o. tekenen o/gelijk-
als onder 1-11
als voor N IIb mulo-dip!. 3) of onder 3, 4, 5, 6, 7 of 3 j . vooropl. lerares N.O. of O.C.M.A. als 1-11 + bewijs vakbekwaamheid b.k. als 1-11 + bewijs vakbekwaamheid b.b.k.
2 2 2 1 variërend 4 2 2 2
basisopl. 10-13 voortgezette opl. 10-13 afsl. opl. 10-13 (4) afsl. 36-40 39-40(41 basisopl. voortgez. opl. afsluitende opl.
9 9 9
opl. vorm nog in overleg mils ex. in Ned., 2 vreemde talen, aardrk., geschied., kennis der natuur (hoofdvak nat.k.), algebra en meetkunde mits ex. in Ned., Frans, Duits, Engels, aardrk., geschied., kennis der natuur en óf algebra -|- meetk. óf boekh. + handeisrekenen voor toelating tot het akte-examen is 4 jaar praktijk vereist, verkregen na 1 januari van het jaar, waarin de 17-jarige leeftijd werd bereikt incl. opl. voor het ped. getuigschr. N.O.
16 Duur van de opleiding Opleiding of cursus
Voorwaarden van toelating
aantal lessen per week jaar dag
N lila
(bouwkunde c.a.)
N XIII
(sclieepswerkt.kunde)
N XV (zeemanschapj t
N XVI
(wisk., zeevaartkunde)
N XVJa (radiotechn.) N VI
(binnenvaartkünde)
ped. getuigschrift voor het N.O. l.o. tekenen m.o. tekenen (M.O.-A en MA) (M.O.-Ben MB)
M.N.O. nautisch onderwijs stuurmansleerling get.schr. A.S.
get.schr. B.S.
stuurman g.h.v. 3e stuurman
2e stuurman Ie stuurman stuurman k.h.v. stuurman k.h.v. aanvullingsdiploma stuurman k.h.v. stuurman beperkte k.h.v.
') 2 ) -') 4 ) 6 )
12. h.b.s.-B of 13. gynin.-B of 14. get.schr. B.M. B.S. of 15. h.t.s. r N III of h.t.s., afd. bouwk. + 3 jr. prakt. 12-15 I C 1 als scheepswerktuigk. i 6jr. vaartijd of lt.t.z. 1 T.D. bij K.M. 6 jr. vaartijd 12-15 + dipl. Ie stuurman g.h.v. of 1 t.t.z. I (Ie ged.) bij K.M. + 1 jr. vaartijd 12-15 20 jaar 12-15 20 jaar 1-11 + dipl. schipper voor rivier- en kanaalvaart + dipl. schipper voor de vaart op de ruime vaarwaters en de kanaalvaart of dipl. schipper vaart door geheel Nederland of dipl. schipper voor de Rijnvaart N.-akte of daarmede overeenkomend bewijs van bekwaamheid (h.t.s.-getuigschr. + 3 jr. praktijk e.d.) J ) dipl. mulo-A of gelijkw. dipl.
nog geen gesubs. opl.
8-10 7-9
geen gesubsidieerde opleiding idem
5-10 1 x 9 mnd. 15
dipl. mulo-A of toel.ex. h.b.s. of gymn. of m.m.s. of h.t.s. of hoofdakte + M.O.-A (MA)
37-40 40
max. 18 jaar keuringsbewijzen dipl. mulo-A 2) of 2 jr. h.b.s. of 3 jr. gymn. max. 19 jaar keuringsbewijzen 1. dipl. mulo-B 3) of 3 jr. h.b.s. of 4 j r . gymn. 2. h.b.s.-B of gymn.-B
38-39
1. get.schr. A.S. + 1 jaar dekdienst a.b.v. zeeschepen of zeevissersvaartuigen na het 15e levensjaar 4) 2. 1 jr. dekdienst a.b.v. zeeschepen of zeevissersvaartuigen na het 15e levensjaar + toel.ex. in rekenen, aardr., Ned. 3e stuurman g.h.v. + 2 jr. dienst als wachtend stuurman a.b.v. schepen in de g.h.v. 6 ) 2e stuurman g.h.v. + 2 jr. dienst als zelfst. wachtdoend stuurman a.b.v. schepen in de g.h.v. 3 jr. dekdienst a.b.v. zeeschepen of zeevissersvaartuigen (tenminste 18 mnd. a.b.v. zeeschepen in de k.h.v.) idem + stuurman k.h.v. 3 jr. dekdienst a.b.v. zeeschepen of zeevissersvaartuigen (tenminste 12 mnd. a.b.v. zeeschepen in de k. of beperkte k.h.v.)
avond
2
38-39
1
38-39
3-5 mnd.
36-38
7-24 mnd.
35-37
4-6 mnd. 1
29-32
6-18 mnd.
29-33
36
vóór toelating tot het examen moet men 60 oefenlessen hebben gegeven met voldoende cijfers voor 3 v.d. vakken, rekenen, algebra, meetk., natuurk. zonder vrijstellingen bezitters van B.S. kunnen onder bepaalde voorwaarden worden vrijgesteld van het ex. voor 3e stuurman mag voor max. 1 jr. vervangen door diensttijd als zelfst. wachtend stuurman op andere zeeschepen, mits buitengaats doorgebracht
17 Duur van de opleiding Opleiding of cursus
Voorwaarden van toelating
aantal lessen per weck jaar dag
radiotelegralist certificaat 2e klas certificaat Ie klas radarwaarnemer radarnavigator leerling-schecps werktuigkundige get.schr. AM
get.schr. BM
scheepswerktuigkundige dipl. A dipl. Bl dipl. B, dipl. C, dipl. C 2 vliegtuigwerktuigkundige
1
) ) ) 4 )
2 3
keuringsbewijzen dipl. mulo-A ( + wisk.) of 3 jr. h.b.s. o i ' 4 j r . gymn. certificaat 2e klas get.schr. A.S., B.S. o) 3e stuurman g.h.v. of stuurman k.h.v. radarwaarnemer of Ie stuurman g.h.v. of stuurman k.h.v. max. 18 jaar keuringsbewijzen dipl. mulo-A ') of 2 j r . h.b.s. of 3 jr. gymn. of l.t.s. + v.u.t.o. + toel.ex. 2) max. 19 jaar keuringsbewijzen dipl. mulo-B 3) of 3 jr. h.b.s. of 4 j r . gymn. of s.k. h.t.s. of l.t.s. + v.u.t.o. + toel.ex. 4) dipl. V.D. of A.D. (voor bezitters B.M.) 4 vaartijd dipl. A + vaartijd dipl. Ba of dipl. A.D. + dipl. A : vaartijd dipl. B (, + 2) + vaartijd
2
36-38
I 2 weken
36-38
2 weken
2
42-44
2
44
4-5 mnd.
23
6 mnd. 6 mnd.
26 29
6 mnd. 6 mnd.
21 26
get.schr. vliegtuigmonteur of vliegtuig-elektronisch ) monteur of vliegtuig-elektro-instrumenten- , monteur ) + 1 jaar praktijk
met voldoende cijfers voor 3 v. d. vakken, rekenen, algebra, meetk., natuurk. in Ned., rek., algebra, planimetrie, materialenkennis, metaalbewerken, vaktekenen zonder vrijstellingen in Ned., rek., algebra, planimetrie, materialenkennis, metaalbewerken, vaktekenen, aardrk.
40
avond
18 HIJf.AGE II Overzicht van opleidingen en cursussen voor nijverheidsonderwijs voor meisjes Opleiding of cursus
Duur en wekelijkse aantal lessen van de opleiding of cursus
Voorwaarden van toelating
I. Lager nijverheidsonderwijs voor meisjes primaire opleiding huisvrouw ten plattelande assistente in de huishouding eventueel met beroepenoriëntatie naaister leerling-vcrkoopster gezinsverzorgster leerlingstelsel: gezinshulp kleuterhulp huishoudhulp eonfecticnaaister naaister in de tricot-industrie nopster en stopster schoenstikster huishoudcursus landbouwhuishoudcursus cursus voor arbeidende meisjes
cursus voor bejaardenhelpsters cursus voor serveersters bijscholingscursus voor winkelpersoneel voorlichtingscursus cursus voor kraamverzorgsters boerinnencursus cursus in: linnennaaien kostuumnaaien verstellen koken kinderverzorging en opvoeding fraaie handwerken patroontekenen en knippen huishoudelijke vakken fijne keuken dekken en dienen II. Uitgebreid lager nijverheidsonderwijs voor meisjes 3-jarige vooropleiding voor lerares N.O. inrichtingsassistente vormingsklas
6 klassen lagere school 1. 16 jaar -1- I jaar praktijk in de huishouding 2. getuigschrift primaire opleiding I 1 jaar praktijk in de huishouding 1. 2 jaar voortgezet onderwijs 2. getuigschrift primaire opleiding getuigschrift primaire opleiding idem 18 jaar en 6 m a a n d e n en ten minste getuigschrift primairc opleiding, huishoudcursus of landbouwhuishoudcursus
6 klassen l.o. en Ieerplichtvrij getuigschrift gezinshulp of primaire opleiding Ieerplichtvrij 6 klassen l.o. en Ieerplichtvrij idem idem idem Ieerplichtvrij idem idem
idem Ieerplichtvrij, ten minste 16 jaar idem gehuwd of ouder dan 20 jaar
\ |
f )
Ieerplichtvrij
i
j /
getuigschrift primaire opleiding en bijzondere aanleg getuigschrift assistente in de huishouding
huishoudkundige ten plattelande huishoudkundige voor inrichtingen
kinderverzorgster
kinderverzorgster in koloniehuizen
2 jaar, 34 lessen per week ') 1 jaar, 34 lessen per week ') eventueel 2 jaar, 16 lessen p e r week 2 jaar, 34 lessen per week ') 1 jaar, 34 lessen per week '1 1 ','• jaar, waarvan 6 maanden internaat; 2 maanden 31 lessen, 4 m a a n d e n 24 lessen per week. Voor enkele opleidingen is tot wederopzegging toegestaan de d u u r van de internaatsopleiding te beperken 2 jaar, 19 lessen per week -) 2 jaar, 18 lessen per week J ) idem I jaar, 8 lessen per w e e k 1 ) idem 1 a 2 jaar, 8 lessen per week 2 jaar, 8 k'ssen per week 1 of 2 jaar, ten minste 16 leasen per week 1 of 2 jaar, 5-—16 lessen per week d a g c u r s u s : 2 jaar (tweemaal 12 m n d . ) ; 5—8 lessen per week avondcursus: 2 jaar (tweemaal 12 mnd.) ot" 3 jaar (driemaal 8 mnd.), 5—8 lessen per week 2 jaar, 5 lessen per week J /:> jaar, 15 lessen per weck Yi jaar, 3 — 6 lessen per week 4—8 weken, 3 lessen per week aanvullende lessen 6 maanden, 3 a 4 lessen per week of 3 maanden, 6 a 8 lessen per week 6, 12 of 21 weken, 3 of 6 lessen per week idem 6, 12 of 21 weken, 3 lessen per week idem idem idem idem idem idem 6 weken, 3 lessen per week
3 jaar, 36 lessen per week ') 2 jaar, waarvan 1 jaar 36 lessen per week ') en 1 jaar praktijk in ge/in en inrichtingen
Mulo-diploma of een d a a r m e d e naar het oordeel van de minister gelijkstaande ontwikkeling *)
1. dagklas 2. avondklas huishoudkundige
2 jaar, 32 lessen per week ') 2 jaar, max. 36 lessen per week ') in internaat 1 jaar, max. 36 lessen per week ') in internaat
1. getuigschrift vormingsklas 2. getuigschrift 3-jarige vooropleiding voor lerares N . O . 3. eindgetuigschrifi h.b.s. met 5-jarige cursus, gymnasium of m . m . s . als huishoudkundige 1. getuigschrift huishoudkundige (ten plattelande), bchaald na vormingsklas of 3-jarige vooropleiding voor lerares N . O . 2. getuigschrift huishoudkundige (ten plattelande), behaaid n a eindgeUiigschrift h . b . s . met 5-jarige cursus of gymnasium 1. getuigschrift assistente in de huishouding 2. getuigschrift 3-j. vooropleiding voor lerares N . O . 3. getuigschrift vormingsklas 4. getuigschrift huishoudkundige (ten plattelande) als kinderverzorgster
1 2 3 1
jaar, jaar, jaar, jaar,
36 lessen per week ') 18 lessen per vveek of 12 lessen per week 36 lessen per week ') " idem 1 jaar, 36 lessen per week ' ) ; 150 dagen praktijk in gezin en inrichting; zo mogelijk 20 dagen vormingscentrum als huishoudkundige (praktijk ten plattelande) 150 dagen praktijk in inrichtingen, cv. met aanvullende lessen 3 maanden, 36 lessen per weck ') en 90 dagen praktijk in inrichtingen 1 jaar, 30—33 lessen per w e e k ' )
idem en 240 dagen praktijk in koloniehuizen
') eventueel te vermeerderen met 1 les in godsdienstonderwijs of levensvragen -) de overige tijd wordt in ge/innen praktisch gewerkt 3 ) de overige tijd wordt in bedrijven praktisch gewerkt 4 ) na het d o o r l o p e n van de vormingsklas is toelating tot de leraresopleiding alleen toegestaan, indien de gegadigde in het bezit is van een van de bewijzen van voldoende vooropleiding voor deelneming aan het examen voor de akte, waarvoor zij wenst te gaan studeren. (Zie i l l )
19 Opleiding of cursus opleiding voor de akte k (nuttige handwerken l.o.) opleiding voor de akte u (vrouwelijke handwerken l.o.) opleiding voor de akte v (huishoudkunde l.o.) kostuumnaaister coupeuse III. Middelbaar nijverheidsonderwijs voor meisjes akte Na (vervaardigen van eenvoudige onderen bovenkleding en van huishoudgoed)
akte Nd (eenvoudige handwerktechnieken, stofversieren en tekenen) akte Nq (dameskleermaken)
1. akte van bekwaamheid als onderwij/er 2. bewijs van voldoende vooropleiding l ) 3. diploma A.V.V. II en A.V.V.-L. 4. 3-jarige vooropleiding voor lerares N . O . 5. N-akte akte k (nuttige handwerken l.o.) of akte van bekwaamheid als onderwijzer met aantekening van bevoegdheid tot het geven van onderwijs in nuttige handwerken voor meisjes 1. akte van bekwaamheid als onderwijzer 2. bewijs van voldoende v o o r o p l e i d i n g 1 ) getuigschrift naaister getuigschrift kostuumnaaister
A . getuigschrift vormingsklas of huishoudkundige (ten plattelande), of d a a r m e e d o o r de minister gelijk te stellen opleiding, en een van de volgende bewijzen van voldoende vooropleiding: 1. Mulo-diploma ") 2. einddiploma 3-j. handelsdagschool of h.b.s. 3. bewijs van onvoorwaardelijke toelating tot de 4e klasse van een gymnasium, 5- of 6-j. h.b.s., 4-j. handelsdagschool, middelbare school voor meisjes 4. akte van bekwaamheid als onderwijzer 5. I.V.O.-diploma B van de stichting „ H e t I.V.O.d i p l o m a " of van de „Vereniging van l.V.O.-scholen" 8 ) 6. bewijs van te zijn geslaagd voor het toelatingsexamen, bedoeld in a r t . 13, eerste lid, o n d e r d, van de Kweekschoolwet (toelatingsexamen eerste leerkring) 7. einddiploma opleidingsschool voor chr. maatschappel. arbeid(O.C.M.A.), A.V.V. (Alg.Vrouwelijke Vorming) 8. diploma's A.V.V.L. (Algemene Vrouwelijke Vorming voor de leraresopleiding N.O.) van de Stichting Ï.V.I.O. «) B . getuigschrift 3-j. vooropleiding voor lerares N . O . een van de bewijzen van voldoende vooropleiding, hierboven genoemd o n d e r A 1 t / m 7, of B akte N a en pedagogisch getuigschrift N . O .
akte Nr (vervaardigen van fijn huishoud» en lijfgoed)
akte N a en pedagogisch getuigschrift N . O .
akte Ns (handwerktechnieken en het vervaardigen van kunstnaaldwerk) akte Ngy (lichamelijke oefening)
als akte N d
akte N XII (zorg voor de gezondheid, woning, voeding en kleding) akte N XVII (gezondheidszorg, huishoudeconomie en de zorg voor de woning en voor de textiel) akte N XVIII (gezondheidszorg, huishoudeconomie en de zorg voor de voeding) akte N XIX (landbouwhuishouden) akte N XX (kinderverzorging en opvoeding en handenarbeid)
akte N XXI (land- en tuinbouw) vooropleiding voor diëtiste
diëtiste *)
a
)
3
)
*) ') *)
Duur en wekelijkse aantal lessen van de opleiding of cursus
Voorwaarden van toelating
akte Na, Nd, Ns, N V I Ï , N V 1 I I , N X I I , N X I X , N X X , of N XXI en pedagogisch getuigschrift N . O . als akte N a akte N V I I , N VIII met aanvullingsgetuigschrift, of N X I X en pedagogisch getuigschrift N . O .
NXII
akte N V I I met aanvullingsgetuigschrift, N V I I I , N X I I of N X I X en pedagogisch getuigschrift N . O . als akte N a
A . getuigschrift vormingsklas of huishoudkundige en een van de bewijzen van voldoende vooropleiding, gen o e m d o n d e r de v o o r w a a r d e n van toelating tot de opleiding voor de akte N a o n d e r A 1 t/m 7 B. getuigschrift driejarige vooropleiding voor lerares N . O . als akte N X X
1. getuigschrift huishoudkundige voor inrichtingen, mits de hiervoor vervulde 150 praktijkdagen zijn doorgebracht zowel in instellingen voor 80—250 als in instellingen voor meer dan 250 personen 2. getuigschrift huishoudkundige + 180 praktijkdagen in instellingen voor 80—250, zowel als in instellingen voor meer dan 250 personen 1. getuigschrift vooropleiding voor diëtiste 2. akte N VIN 3. akte N XII of N X I X (met aanvullende lessen)
jaar, tenminste 3 lessen per week
I jaar, max. 18 lessen per week, of 2 jaar, max. 9 lessen per week oer
2 jaar, ten minste 8 lessen per week 3 jaar, 12 lessen per week 1 jaar, 36 lessen per week ') idem
4 jaar, max. 38 lessen per week, waarin ten minste 30 werkdagen praktijk in volledige dagtaak, in d e regel in bedrijfs- of schoolatelier
4 jaar, m a x . 38 lessen per week 4 jaar, max. 36 lessen per week, waarin ten minste 400 dagen als damcskleermaakstcr (na het behalen van d e akte Na) in volledige dagtaak op (een) bedrijfs- en/of schoolatelier(s), waarvan ten minste 150 werkdagen o p bedrijfsatelier •) 4 jaar, max. 32 lessen per week, waarin ten minste 250 dagen als linnennaaister (na het behalen van d e akte N a ) in volledige dagtaak o p (een) bedrijfs- en/of schoolatelier(s), waarvan ten minste 120 werkdagen op bedrijfsatelier 6 ) 4 jaar, max 38 lessen per weck 1 jaar, waarin ten minste 580 lessen worden gegeven 3 jaar, max. 38 lessen per week -f 150 werkdagen in volledige dagtaak in huishoudelijke betrekking(en) 2 jaar of langer, max. 16 lessen per week -i ten minste 400 lessen a a n een rijks- of ingevolge de Nijvcrheidsonderw ijswet gesubsidieerde nijverheidsschool •) idem 3 jaar, m a x . 38 lessen per weck + ten minste 150 werkdagen praktijk in volledige dagtaak in huishoudingen ten plattelande 3 of 4 jaar, max. 38 lessen per week, waarin ten minste 240 werkdagen praktijk in volledige dagtaak bij kinderen in huishoudingen, inrichtingen en/of kleuterscholen, waarvan ten minste 42 werkdagen in de huishouding o p een boerderij 2 jaar, max. 36 lessen per week 4- ten minste 250 werkdagen praktijk in volledige dagtaak in Iand- en tuinbouwbcdrijven 1 % jaar, max. 32 lessen per week
1 jaar, waarvan 4 maanden halve en 2 m a a n d e n hele dagen praktijk
1. einddiploma 3-jarige handelsdagschool of 3-jarige h . b . s . ; 2. bewijs van onvoorwaardelijke toelating tot de 4e klas van een gymnasium, van een h.b.s met 5-jarige of 6-jarige cursus, van een handclsdagschool met 4-jarige cursus of van een middelbare school voor meisjes; 3. o n d e r rijkstoezicht afgegeven Mulo-diploma, met examenvakken Nederlands, F r a n s , Duits, Engels, geschiedenis, aardrijkskunde, kennis der natuur, biologie, algebra, meetkunde en rekenen; 4. bewijs van te zijn geslaagd voor het toelatingsexamen voor het eerste leerjaar van de eerste leerkring van een kweekschool voor onderwijzersfessen). met e x a m e n v a k k e n Nederlands, Frans, Duits, Engels, geschiedenis, aardrijkskunde, kennis der n a t u u r , en verder óf algebra en meetkunde óf handelsrekenen en b o e k h o u d e n . Voor ontbrekende vakken dient aanvullend examen te zijn gedaan, waarbij als gemiddelde voor die vakken het cijfer 6 of hoger moet zijn behaald. mits met goed resultaat eindproeven zijn afgelegd in de vakken Nederlands, Frans, Duits, Engels, geschiedenis, aardrijkskunde, kennis der n a t u u r en verder óf algebra en meetkunde óf handelsrekenen en boekhouden. mits voor 1 j a n u a r i 1965 geplaatst in de eerste klas van de leraresopleiding; minimum leeftijd 22 jaar. o m a a n het examen te kunnen deelnemen moet de gegadigde het bewijs overleggen, dat zij op grond van het bezit van de akte N a ten minste 400 lessen heeft gegeven a a n een gesubsidieerde nijverheidsschool. de 400 lessen moeten zijn gegeven na het behalen van een der in de tweede kolom genoemde akten en van het pedagogisch getuigschrift N . O .