Workshop MJA-deelnemers
Installaties en prestatieborging 25 april 2013
Welkom
Workshop MJA-deelnemers
Installaties en prestatieborging
Lunch
Welkom Selina Roskam, Agentschap NL
Toekomstvisie Hans Buitenhuis
5
Toekomstvisie
workshop 25 april 2013
Hans Buitenhuis
CO2 broeikas opwarming materialen schaarste
bewustwording 1990
2010
technologische ontwikkeling
eindigheid fossiele brandstoffen
EPN MVO (PPP) duurzaamheid is business opportunity
performance based services
2030
circulaire economie 7
MJ per m2 bvo
2000 1500 1000 500 0 1990
1995
2000
2005
2010
8
2015
2020 8
Energieneutrale gebouwen liggen binnen bereik
Warmtelevering zonnecollectoren
Aandeel warmtelevering
100% 80% 60% 40% 20% 0% 0,000
0,050
0,100
0,150
0,200
0,250
Collectoroppervlak (m2 collector/m2 bvo) Vlakke plaat
Vacuumbuis
9
De Haagse Hogeschool Delft: meest duurzame hogeschool Nederland
25-4-2013
10
25-4-2013
11
NIOO Wageningen: meest duurzame onderzoeksinstituut Nederland
25-4-2013
12
25-4-2013
13
14
Slimmer omgaan met infrastructuur: smart grids
15
Slimmer omgaan met infrastructuur: transitie (bestaande) warmtenetten naar ‘slimme’ warmtenetten
16
Voorbeeld van ‘slim’ warmtenet in het Westland
17
Nieuwe organisaties om vraag en aanbod af te stemmen
•Warmtevraag Actor A •t.b.v. eigen proces
•Warmteaanbod Actor A •t.b.v. eigen proces
•Warmtemarkt •Regelt vraag en aanbod •Coördineert optimale economische inzet
•Realtime en •continu berekening
•Warmtevraag Actor A
•Bepalen van vraag en
•Warmteaanbod Actor A
inzetkaders
•Dynamisch fysisch netberekeningsmodel •Mogelijkheden of beperkingen net aangeven
•Warmte-aanbod •andere actoren
•Warmtevraag andere actoren
•Distributievraag aan netwerk A - Centrale Vermogen
A - Centrale Vermogen
10000 kW
a
↓
A - Centrale Vermogen
10000 kW
10000 kW
→
a a
↓
→
↓
b
↓
E - Tuinder Vermogen
j
3000 kW
b
→ B - Tuinder Vermogen
b
↓
E - Tuinder Vermogen
B - Tuinder Vermogen
←
3000 kW
↓
c
↓
D - Utiliteitsbouw Vermogen 2000 kW
3000 kW
i
3000 kW
←
c
d
E - Tuinder Vermogen
→ B - Tuinder Vermogen
i
← h
↓
3000 kW
→
i
3000 kW
c
→ j
j
h
h
↓ d
d
↓
↓
D - Utiliteitsbouw Vermogen 2000 kW
D - Utiliteitsbouw Vermogen 2000 kW
→
↓
→
→
g
g g
e
↓
e e
C - Woonwijk Vermogen
2000 kW
C - Woonwijk Vermogen
↓ C - Woonwijk Vermogen
↓
2000 kW
2000 kW
18
Energieopslag is kernpunt voor verduurzaming thermisch
19
Energieopslag is kernpunt voor verduurzaming elektriciteit
• • • •
Accu’s? doorbraak nodig Power to gas >> opslagcapaciteit in gasnet Power to earth >> opslagcapaciteit van de bodem Power to building >> opslagcapaciteit van gebouw
20
Sensoren, datacommunicatie, dataopslag, big data, prestatieborging
• Building Information Model (BIM) • Facilitronica – zorg – beveiliging – Communicatie
• Prestatieborging – prestaties worden meetbaar – prestaties contracteren 21
Prestatieborging kernbegrip voor toekomst Kantoren gemiddeld Kantoren > 10.000 m2 Kantoren 500-10.000 m2
2000
Kantoren 200 - 500 m2
MJ per m2 bvo
0
500
1.000 1.500 2.000 2.500 3.000
Primaire energie per m2 bvo (MJ/a)
1500
20%
50%
80%
1000 ?
500 0 1990
1995
2000
ontwerp
2005
2010
?
?
2015
verspilling in de praktijk
2020 22
22
Wie vindt de volgende stelling realistisch? In 2020 wordt 80% van de projecten gecontracteerd op basis van:
•
Investerings- én exploitatiekosten (Total Cost of Ownership) in combinatie met
•
Prestatie-eisen
23
Beleid: wet en regelgeving Pieter Mensink
Richtlijnen, wet- en regelgeving
UP
niet het meest spannende onderwerp ….tóch een
ing. P. Mensink (Pieter)
DATE
5x belangrijk ISSO publicatie 39 AMVB bodemenergie Uitfasering R22 Referentie energiezorg Protocol monitoringMJA3 26
REFERENTIE ENERGIEZORG Minimumeisen energiemanagementsystemen MJA •Beleid •Planning •Doel- en taakstelling •Implementatie •Controle •Draagvlak 27
REFERENTIE ENERGIEZORG
“Meten, monitoren en evalueren zijn de belangrijkste onderdelen van het EMS om te bewerkstelligen dat de organisatie presteert volgens het vastgestelde EMprogramma”
HOE?
28
Protocol monitoring MJA3
• Update ten opzichte van de •
•
handreiking MJA-2 Gaat vooral in op de manier van rekenen aan energiestromen en het meten van besparingen. Wetenswaardig, maar met sterke productie-focus. 29
Uitfasering koudemiddel R22 Staat ‘los’ van energiemanagement, maar vanaf 2015 geldt een bijvulverbod.
“Dit jaar actie ondernemen biedt een aantal voordelen”
30
AMVB Bodemenergie
• Standaardisering • • •
vergunningsaspecten Verkorten doorlooptijd Vereenvoudigen procedure Minder ‘willekeur’
31
ISSO 39
• Integrale richtlijn voor WKO • Ontwerp, realisatie én beheer • Certificeringstraject in opstart • Geeft de gebruiker een basis
32
“Onderhoud is regelmatig verdeeld over verschillende partijen, bij problemen wordt er naar elkaar gewezen voor de oorzaak”
33
Brainstorm duurzaam beheer en onderhoud in de praktijk Pieter Mensink
Brainstorm: Verdeel en Beheers!
35
BEHEER Wat is het? (definitie) Wat valt eronder? (demarcatie) Waar doe je het voor? (doel) 36
Maatwerk
37
Hoeveel beheer is genoeg? Minimale omvang
Nuttige aanvullingen Overbodig
38
Praktijkvoorbeeld borging beheer en onderhoud installaties Stefan Eenhuizen, Beyond Energy
Installaties en prestatieborging
40
Stefan Eenhuizen, 36 jaar Achtergrond in de installatietechniek Burgers Ergon, nieuwbouw NFI, afdeling service onderhoud Sinds 2006 werkzaam voor Corio Gestart als Technisch Facility Manager Hoog Catharijne. Technisch beheer / Energie Management & besparingsprojecten Vervolgens Energiemanagement gehele Corio portefeuille
Begin 2012 gestart met “Beyond Energy” Vragen? stel ze gerust!
41
- Conditiemeting ( toesten op onderhoud status ) - Doelmatig gebruik ( toetsen op efficiente werking )
42
- Verschillende KPI’s extern monitoren - Aantal klachten - Onderhoudskosten - Energiebehoefte, door het toepassen van energiemanagement - Aanvullende voordelen ! Issue; samenhang comfort en energieverbruik
43
Centrale energie administratie
Optimaliseren inkoop en facturatie leveranciers Uitrol slimme meters Data analyse en besparingsproje cten Consolidatie door actief beheer
44
100% 85%
Energiekosten
75%
Fase 1
Optimalisatie energietarief Besparing door goodhousekeeping met bestaande middelen, aanbrengen monitoring
Fase 2 Fase 3
Besparing door besparingsprojecten en efficiente middelen
60%
Fase 4 Acceptabel energieverbruik & consolidatie besparingen
2012
2013
2014
2015
Tijd 45
Hoog Catharijne
-
Diversiteit aan bewoning 20 (hoofd )aansluitingen elektra 4 koelcentrales 16 stadswarmte aansluitingen 18 drinkwateraansluitingen
Issue; budget voor opstart
46
Aansluitingen in kaart brengen
47
Energiestromen in beeld brengen
48
Energiemonitoring
3
1 1
2
2
49
50
51
-
Minder administratieve lasten, minus 1400 facturen Opschonen bestanden, vreemd verbruik Forse verlaging van contractvermogens E en SV Scherpere inkooptarieven door centrale inkoop (strategie) Voordeel Energiebelasting
52
• • • •
-
Grip op energielasten en administratie Maatschappelijke voorbeeldfunctie Terugdringen verspilling en CO2 emissie Kostenbesparing
53
-
Verbruik Besparing Kosten Budget Comfort klachten
54
- Samenhang van comfortklachten en energieverbruik ( extern monitoren ) - Prikkel om te starten met energiemanagement ( succes ) - Split incentive bij huurder /verhuurder ( gedeelt voordeel )
55
56
57
Workshop MJA-deelnemers
Installaties en prestatieborging
Pauze
