Wondzorg.
Esther Janssen Wietske van Dongen Verpleegkundige wond en decubituszorg Ziekenhuis Bernhoven 12-4-2012
1
Voorstellen
Functie
Werkzaamheden
Transmuraal
Verwijzers
12-4-2012
2
Programma;
Basis wondzorg
Producten en toepassingen
Casussen
12-4-2012
3
Basis wondzorg
12-4-2012
4
De huid
12-4-2012
5
Definitie wond
Een wond is een verbreking van de continuïteit van het weefsel
Soorten wonden; mechanisch, infectie, oncologisch, circulatiestoornissen, chemisch, ………….
12-4-2012
6
Primaire wond genezing
Primaire wondgenezing bij een chirurgische, gesloten wond kan een ongestoorde of primaire wondgenezing plaatsvinden.
Vaak droge wondbehandeling.
12-4-2012
7
Droge wondbehandeling
12-4-2012
8
Secundaire wondgenezing
Secundaire wondgenezing vertraagde of secundaire wondgenezing vindt plaats als een (chirurgische) wond niet direct gesloten kan worden, bijvoorbeeld doordat wondvocht (exsudaat) wordt geproduceerd, de wond geïnfecteerd is of het huiddefect niet kan worden overbrugd.
Vaak vochtige wondbehandeling.
12-4-2012
9
Vochtige wondbehandeling
12-4-2012
10
Plaatje fases wondgenezing
1 vasoconstrictie 2 bloedstolling 3 ontstekingsreactie 4 granulatiefase 5 epithalisatie 6 littekenrijping 12-4-2012
11
12-4-2012
12
Waar let je dan op bij een wond? (niet primair gesloten)
Soort wond, oorzaak, locatie Classificatie zwart/geel/rood Vochtigheid Infectie Ondermijning/wondranden ALTIS, anamnese TIME, anamnese/wondbeoordeling WCS Model
12-4-2012
13
ALTIS
A-Aard, van de klacht/wond
L-Locatie, waar zit klacht/wond
T-Tijd, hoe lang bestaat de klacht/wond
I-Intensiteit/omvang van de klacht/wond
Samenhang, bijkomende klachten problemen, wat verzacht…..
ALTIS, gebruik als anamnese
12-4-2012
14
12-4-2012
15
TIME
Tissue, soort wond, locatie, kleur, zorg voor een vitale wondbodem I-Infectie, is er sprake van een infectie, zorg voor een bacterieel evenwicht M-Moisture, vochtigheid, zorg voor een vochtig wondmilieu E-Edges, conditie wondranden, ivm met epithalisatie TIME, gebruik als aanvullende anamnese en evaluatiemiddel, WBP (wondbed preparatie)
12-4-2012
16
12-4-2012
17
Locatie
Open buikwond, tgv…..
Decubitus, hiel, stuit……..
Blaar, hak, onderbeen tgv…….
Schaafwond, hak, elleboog tgv……
Open wond, tgv………..
Traumatische wond, tgv……..
Vochtletsel, tgv………
12-4-2012
18
Tissue, weefsel/kleur
Zwart, necrose, verwijderen
Geel, fibrine beslag, verwekende necrose, verwijderen
Rood, granulatieweefsel, beschermen
12-4-2012
19
12-4-2012
20
Moisture, vochtigheid
Nat
Vochtig
Droog
12-4-2012
21
12-4-2012
22
Infectie
Ontsteking, reactie van het lichaam, in balans met gastheer. Ontstekingsverschijnselen, lokaal.
Infectie, gastheer en ziekteverwekker zijn niet meer in balans, systemisch klachten.
12-4-2012
23
Plaatje infectie vs ontsteking?
12-4-2012
24
Edges, wondranden
Weke wondranden
Droge wondranden
Eelt
Ondermijningen
12-4-2012
25
12-4-2012
26
Hoe kan dat er dan in de praktijk uit zien? (TIME)
T; Decubitus categorie II op de stuit, 100% rood
I; Geen infectie
M; Licht vochtig
E; Vitale wondranden
Beleid; In, op, fixatie, verbandwissel(evaluatie)
12-4-2012
27
WCS Model
Zwart/geel/rood
Nat, vochtig, droog
Niet voor brandwonden en oncologische wonden
Wondbeoordeling icm inzet producten
Naast elkaar te gebruiken van ALTIS/TIME/WCS model
12-4-2012
28
12-4-2012
29
Decubitus
12-4-2012
30
Decubitus
Een lokale schade van de huid en of het onderliggend weefsel tgv druk, of druk in samenhang met schuifkrachten. Decubitus bevind zich meestal ter hoogte van een botuitsteeksel.
Weefseltolerantie
12-4-2012
31
Risicoplaatsen in rugligging
32
Risicoplaatsen in zijligging
33
Risicoplaatsen in zittende positie
34
Decubitus Cat 1
Categorie 1; Niet wegdrukbare roodheid bij intacte huid ter hoogte van een botuitsteeksel
35
Decubitus Cat 2
Categorie 2 Verlies van een gedeelte van de huidlaag; roze/rode wondbodem zonder beslag
36
Decubitus Cat 3
Categorie 3; Huiddefect met schade of necrose van huid en subcutis
37
Decubitus Cat 4
Categorie 4;
Uitgebreide aantasting, weefselnecrose en of schade aan spieren, botweefsel of ondersteunende weefsels
38
Decubituspreventie
12-4-2012
39
Preventie van decubitus 1. Drukkrachten en tijdsduur verminderen 2. Schuifkrachten verminderen 3. Informatie en instructie aan de patiënt 4. Voedingstoestand 5. Huidconditie 12-4-2012
40
Druk/schuifkrachten en tijdsduur verminderen Verminderen van de duur van de drukkrachten; Mobiliseren en wisselhouding Verminderen van de druk en schuifkracht; Matrassen, kussens, hielkussens 12-4-2012
Verminderen van de duur van de schuifkrachten; Goede zit en lighouding Zit en lig ondersteuning
41
Juiste positie zittend in stoel
42
Juiste positie in zijligging
43
Juiste positie in rugligging
44
Voeding
Voedingsanamnese
Consult diëtiste
12-4-2012
45
Patiëntenfolder
Universele patiëntenfolder, wat kan patiënt zelf doen
12-4-2012
46
Huidverzorging
Voorkom verweking/maceratie
Voorkom huidbeschadigingen
Hydrateren bij droge huid
Inspecteren en voelen huid, dagelijks
Vochtletsel
12-4-2012
47
12-4-2012
48
49
Behandeling van decubitus
12-4-2012
50
Behandeling van decubitus
Druk eraf
Intensiveer en evalueer preventie, stel bij
Wondbehandeling, algemene principes
Pijn
Voeding
Multidisciplinair, ondersteunende disciplines
12-4-2012
51
12-4-2012
52
53
Verbandleer
12-4-2012
54
Verbandleer Algemene criteria Productgroepen, generieke namen
12-4-2012
55
Algemene criteria
Patiëntvriendelijk Bevordert wondgenezing Voorkomt infectie Vochtige wondbehandeling Normale temperatuur Beschermt Laat niets achter Niet toxisch
12-4-2012
56
Productgroepen(bron WCS)
Absorberende , niet verklevende verbanden Alginaten Enzymatische necrose oplossers Fixatiemateriaal Gazen en kompressen Geurneutraliserende verbanden Hemostatische verbanden Huidvervangende wondbedekkers Hydro actieve verbanden Hydrocolloiden
12-4-2012
57
Hydrogels Reinigende vloeistoffen Schuimverbanden Siliconenverbanden Transparante wondfolies Vette gazen wondcontactmateriaal Wondrandbeschermers en huidbeschermers overig
12-4-2012
58
Droge wondbehandeling
Hydrofiel gaas(katoen)/non woven Absorberende kompressen, hyperabsorberend, Drymax. Geurneutraliserend, Carboflex Wondpleisters Zalfgazen, vette gazen(paraffine, vaseline) 1, siliconen gazen 2 9 1,
Adaptic, Cuticerin, Klinitulle
9 2,
Mepitel, Siltex
12-4-2012
59
Vochtige wondbehandeling
Wondfolies
Hydrocolloiden
Foamverbanden
Overig
12-4-2012
60
Wondfolie
Soepel
Elastisch
Waterdicht
Hoge waterdampdoorlaatbaarheid
Neemt geen vocht op
Tegaderm, Kliniderm, Hydrofilm, Opsite
12-4-2012
61
Hydrocolloiden
Gelleert oiv vocht, spoelen!
Middelmatige dampdoorlaatbaarheid
Waterafstotend
Beschermt granulatie weefsel
Duoderm, Comfeel
12-4-2012
62
Foam/schuimverbanden
Verkleeft niet
Absorbeert goed
Lang in situ
Voorkomen verweking/maceratie
Allevyn, Biatain, Mepilex, Polymem
12-4-2012
63
Overig
Hydrogel Necroseoplossers Hydrofiber Alginaat Betadine zalfgaas Zilververband AG Honinggaas/zalf Negatieve Druk Therapie
12-4-2012
64
Hydrogel
Voegt vocht toe
Absorbeert vocht
Verstoort niet de granulatie
Stimuleert debridement
Duoderm, Askina, Cutimed, Intrasite,
12-4-2012
65
Necroseoplossers
Enzymatisch
Wondrandbescherming
Novuxol
12-4-2012
66
Hydrofiber
Gelleert
Bacteriën vocht en debris worden in vezels opgesloten
Verticale absorptie
Over de wondranden
Aquacel
12-4-2012
67
Alginaat
Hoge absorptie Gelleert Zacht comfortabel Bacteriën, vocht en debris worden in vezels opgesloten Wondrand bescherming, horizontale absorptie, op maat Algisite, Kaltostat,
12-4-2012
68
Bethadine zalfgaas
Geimpregneerd gaas met povidonjood
Werkzaam zolang er bruine kleur is.
Breedspectrum
Meda Pharma
12-4-2012
69
Zilververband
Geeft zilver af
Zilver blijft in verband
Absorbeert exsudaat
Breedspectrum
Aquacel AG, Acticoat
12-4-2012
70
Honing
Wondgel, gaas
Antibacterieel
Waterstofperoxide in contact met wondvocht
Revamil, Mesitran,
12-4-2012
71
Negatieve Druk Therapy
Afgesloten systeem van folie en foam/gaas
125 mm HG
Managen vocht en granulatie
VAC(KCI), Yo Medical, S&N
12-4-2012
72
12-4-2012
73
12-4-2012
74
75
76
12-4-2012
77
12-4-2012
78
