Tekst: Loet van Bergen Foto's: Iemke Ruige M.A. Amstelveen i.o.v. de Jong Gortemaker Algra, Loet van Bergen en Thomas Segers
Bernhoven opgeleverd Twee jaar na de start in september 2010 is de nieuwbouw van ziekenhuis Bernhoven in Uden-Noord helemaal klaar. Op zaterdag 30 maart werd met militaire precisie de verhuizing van de patiënten van Oss en Veghel naar Uden in goede banen geleid. Zelfs het leger werd ingezet. In Oss werd het ziekenhuisterrein bewaakt door 60 soldaten, in Veghel waren dat er 40. De oude ziekenhuizen verdwijnen niet helemaal. Daar vindt nog specialistische zorg plaats.
Ontwerp Het is een prachtig ziekenhuis geworden dat is ontworpen door architect Henk de Jong van De Jong Gortemaker Algra uit Rotterdam. Hij bedacht een functioneel en duurzaam complex van zes bouwlagen, dat ruimte biedt aan 380 bedden. In het ontwerp is een helende omgeving gecreëerd die de patiënten op hun gemak laten voelen, wat een positieve bijdrage levert aan de behandeling. Dit komt tot uiting in de warme uitstraling en het gebruik van natuurlijk ogende materialen. Kenmerkend is ook de verbinding van het ziekenhuis met zijn omgeving: in het
bouwkundige ontwerp en het interieur is continu aandacht voor de natuur. “We hebben het expres niet laten voelen als een ziekenhuis,” vertelt projectmanager nieuwbouw Marion van Zoom. Op bijna alle plaatsen in het nieuwe ziekenhuis komen elementen uit de natuur terug. Het gebouw is gelegen in een natuurgebied langs de rondweg in Uden. Van Zoom: “We brengen graag dat wat je buiten ziet naar binnen.” Dat gebeurt letterlijk, want in de polikliniek zijn de muren behangen met foto's uit de omgeving.
Bouw Voor de bouw van het ziekenhuis was Bouwcombinatie Bernhoven, bestaande uit Hurks uit
V.l.n.r. John van Kuringen van Kuijpers, Marion van Zoom, projectbureau Nieuwbouw en Frank Brekelmans van Hurks van de Linden.
's-Hertogenbosch en Kuijpers uit ‘s Hertogenbosch, verantwoordelijk die sinds 22 september 2010 aan de nieuwbouw van ziekenhuis Bernhoven hebben gewerkt. Frank Brekelmans van Hurks bouw kijkt met trots terug op dit project. “Zeker gezien de samenwerking met de opdrachtgever in de persoon van Marion van Zoom waardoor de lijnen kort waren en de besluitvorming snel verliep. Hierdoor kon er razendsnel gewerkt worden en ontstond er tijdens de bouw geen vertraging. Volgens de planning moest er per dag 120 m² gebouwd worden. We hebben in een viertal bouwstromen gebouwd, van A tot en ➤ met F. Binnentuin Ziekenhuis Bernhoven
Exterieur Ziekenhuis Bernhoven
18
Bouwen aan de zorg
Bernhoven, Uden
De centrale hal zorgt voor een warm welkom
Bernhoven neemt nieuwbouw ziekenhuis in gebruik De Jong Gortemaker Algra ontwerpt modern ziekenhuis met aandacht voor mens en natuur Het nieuwe ziekenhuis Bernhoven in Uden is in gebruik genomen. De Jong Gortemaker Algra architecten en ingenieurs (dJGA) is verantwoordelijk voor het bouwkundig en het interieurontwerp van het moderne ziekenhuis. Het ontwerp van het ziekenhuis, waar jaarlijks meer dan 170.000 patiënten worden behandeld, kenmerkt zich door een helende omgeving met aandacht voor de mens en natuur. Het ziekenhuis is opgebouwd uit meerdere gebouwen met elk een eigen specifieke functie, die onderling zijn verbonden. Het gebouwontwerp is op basis van het vastgoedprincipe en heeft een flexibele inrichting, zodat het in de toekomst kan inspelen op veranderingen in de zorg. Het moderne ziekenhuis biedt ruimte aan een entreegebouw, consultomgeving, hotelgebouw, onderzoeksgebouw, groen binnenterrein, het bedrijfsgebouw en een Hot Floor gebouw met onder andere operatiekamers en de intensive care. Helende omgeving in het groen In het ontwerp van het ziekenhuis staat een helende en groene omgeving centraal. Het Rotterdamse architectenbureau dJGA heeft een omgeving gecreëerd die patiënten op hun gemak laat voelen, wat een positieve bijdrage levert aan de behandeling. Het helende aspect komt tot uiting in de warme uitstraling van het gebouw en het gebruik van natuurlijk ogende materialen. Kenmerkend is ook de verbinding van het ziekenhuis met zijn omgeving: in het bouwkundige ontwerp en het interieur is continu aandacht voor de natuur. Die verbinding wordt versterkt door het gebruik van materialen die de natuur weergeven, waaronder een verticale plantenwand in de centrale hal en de levensgrote landschapsfoto’s uit de regio in de wachtruimten. Henk de Jong, architect en directeur bij dJGA, licht het ontwerp toe: “Belangrijk bij het ontwerpen van een ziekenhuis is dat de patiënt zich op zijn of haar gemak voelt. We hebben daarom zoveel mogelijk geprobeerd ons in te leven in de patiënt om zo een prettige en helende omgeving voor hen te creëren.” In het hotelgebouw, dat plaats biedt aan 380 ziekenhuisbedden, ligt het accent op gastvrijheid. De kamers zijn sfeervol ingericht met grote ramen tot op de vloer met een Frans balkon, zodat de patiënt vanuit zijn bed contact houdt met buiten. Door het gebruik van een vloer met houtstructuur en chique, bruine gordijnen oogt de kamer van de patiënt als een hotelkamer. Mensgericht ziekenhuis Opvallend in het ontwerp is dat het facilitair en medisch ondersteunend centrum vrij staat op het terrein van Bernhoven. Dit gebouw is ondergronds verbonden met het ziekenhuis, waardoor de bevoorrading aan het oog van de patiënt wordt onttrokken. Jaarlijks vinden er meer dan 40.000 opnames plaats in Bernhoven waarvan circa 18.000 dagopnames zijn. Het aantal eerste polikliniekbezoeken is meer dan 133.000. Bernhoven streeft er naar om in 2016 het meest mensgerichte ziekenhuis van Nederland te zijn, waar zowel patiënten als medewerkers centraal staan. Samen met hun zorgpartners biedt het ziekenhuis allesomvattende zorg aan de patiënten. De basiszorg heeft een focus op ouderenzorg, totale vaatzorg, het bekkenbodemcentrum en het Regionaal Pijn Centrum Bernhoven.
Bouwen aan de zorg
19
Unieke samenwerking, perfecte realisatie
Het kan u niet ontgaan zijn: het nieuwe ziekenhuis
Kuijpers ook samen aan hotel Udens Duyn, dat pal naast
Bernhoven
In
het ziekenhuis verrijst. In beide gebouwcomplexen staat
september 2010 gingen de eerste palen de grond in en het
de gezondheid van patiënten centraal en wordt vanaf eind
afgelopen jaar zag u de contouren van het ziekenhuis
dit jaar alles op alles gezet om de missie te volbrengen: het
steeds
bieden van de allerbeste zorg!
langs
de
duidelijker
rondweg
van
zichtbaar
Uden-Noord.
worden.
De
ontwerpparticipatie en realisatie komt voort uit een samenwerking tussen Hurks bouw (voorheen Hurks van
Specialist in zorgsector
der
Hurks bouw en Kuijpers hebben samen ruime ervaring in
linden)
en
Kuijpers,
beiden
gevestigd
in
‘s-Hertogenbosch.
de zorgsector. Zo is de bouwcombinatie op dit moment verantwoordelijk voor de nieuwbouw van het Reinier de
Met een flinke dosis kennis en ervaring wisten we een
Graaf ziekenhuis in Delft en werkten zij eerder samen aan
maximale bijdrage te leveren aan de oplevering van een
de nieuwbouw van het Albert Schweitzer Ziekenhuis in
eigentijds ziekenhuis. Inmiddels werken Hurks bouw en
Dordrecht.
Het Zuiderkruis 51 5215 MV ‘s-Hertogenbosch www.hurks.nl
Het Zuiderkruis 17 5215 MV ‘s-Hertogenbosch www.kuijpers.nl
Bernhoven, Uden
Licht voor de helden van het nieuwe ziekenhuis Bernhoven Controle over je eigen leven, dat vindt iedereen belangrijk. Als we in het ziekenhuis belanden, verliezen we de controle en leggen we ons welzijn in andermans handen. Een stressvolle situatie, die wordt versterkt door een voor ons onbekende omgeving. En dan de mensen die levens redden en anderen verzorgen. Hun taken vragen om concentratie, en medemenselijkheid. Licht speelt in het hele proces een belangrijke rol; Voor het nemen van de juiste medische beslissingen is licht van levensbelang. Gangzones en wachtruimtes vormen verblijfruimtes voor patiënten en bezoekers, waar een prettige sfeer met passende kleuren en verlichting stress reduceert. En dan de patiëntenkamers, waar alles draait om een spoedig herstel. Licht heeft direct invloed op onze hormoonhuishouding, en daardoor op ons herstel en algemene gezondheid. Dit is wetenschappelijk aangetoond. In het nieuwe ziekenhuis Bernhoven is de verlichting ontworpen op basis van de kennis en kwaliteit van Fagerhult. Omdat de helden van de zorg het best denkbare licht verdienen dat er bestaat.
Eind 2010 was de fundering klaar en 1 juli 2011 de ruwbouw volgens schema en er kon meteen met de afbouw worden begonnen. Dit alles vroeg om een perfecte logistieke planning en afstemming met alle partijen. Uitvoeringscoördinatie betekent dan ook: continu vooruitdenken. Als Hurks hadden we een belangrijke rol in coördineren van alle bouwstromen. Zelfs de medisch technisch inrichting heeft de opdrachtgever bij ons neergelegd. Alle leidingsystemen hebben we in de ruwbouw meegenomen. Wat tijdens de afbouwfase alleen maar voordelen heeft opgeleverd,” aldus Brekelmans. Hurks gelooft in vergaande ketenintegratie, in transparante samenwerking met alle betrokken partijen. Dat vraagt onderling goed vertrouwen. “Met alle betrokken onderaannemers en leveranciers hebben wij tijdens de bouw goede relaties onderhouden. We nemen hen, als specialist van een onderdeel, mee in het proces zodra hier noodzaak voor is. Zo komt onze knowhow en ervaring op het gebied van advies, ontwerp en uitvoering in alle stadia van het bouwproces het best tot zijn recht met als resultaat een ziekenhuis dat ➤ in alle details klopt.”
Een van de balie’s van de consultomgeving
Bouwen aan de zorg
21
ZORG
(SEMI)OVERHEID
EDUCATIE
CULTUUR
LEISURE
KANTOREN
Ga er maar aan staan. Voor elke ruimte in uw ontwerp steeds weer het perfecte sluitstuk vinden. Met Limburgia lukt dat altijd. Als specialist in utiliteitsdeuren heeft Limburgia namelijk een breed en diep assortiment. Het grootste als het om gecertificeerde brandwerende deuren gaat. En zit uw oplossing niet in ons standaard assortiment? Dan ontwikkelen we het desgewenst samen met u. We hebben ervaring in vele projecten. Van ziekenhuis tot theater en van school tot kantoor. Limburgia innoveert graag, maar zet veiligheid op plek één. Goed voor uw ontwerp en voor de mensen die er later gebruik van maken. Kijk op Limburgia.nl of bel 0493 - 441 410.
LIMBURGIA UTILITEITSDEUREN BV Postadres: Postbus 65 5710 AB Someren
www.limburgia.nl
[email protected]
Bezoekadres: Broekstraat 1 5711 CT Someren
Telefoon: 0493 441 410 Fax: 0493 441 429
Bernhoven, Uden
De verhuizing naar het nieuwe Bernhoven
Installatietechniek
De gang van het hotelgebouw heeft een houten vloer
Bernhoven is zeker niet het eerste ziekenhuis waar Kuijpers verantwoordelijk is voor de technische installaties. Kuijpers is een landelijk opererende technisch dienstverlener. Centrale Projecten uit ’s Hertogenbosch, is het onderdeel van Kuijpers, dat verantwoordelijk is voor grote en omvangrijke projecten zoals Bernhoven. “Toch is dit een bijzonder project voor ons,” benadrukt projectmanager John van Kuringen van Kuijpers. “Wij realiseren het ziekenhuis binnen de Bouwcombinatie Bernhoven. Dat betekent dat Hurks bouw het gebouw neerzet en wij alle installaties voor onze rekening nemen. Door al in een heel vroeg stadium als bouwpartners te opereren, waren de bouwtekeningen al bijna klaar toen we de opdracht kregen. Zo konden we een vliegende start maken.” En dat was geen overbodige luxe. Kuijpers conformeerde zich aan een hele strakke planning. “Zo hebben we de hoofdstructuur van de installatie al in de ruwbouw aangebracht.” “In een ziekenhuis is de installatietechniek ontzettend complex. Dat komt door alle verschillende functies, zoals een beddenhuis, operatiekamers, de intensive care en kantoorruimtes. Deze moeten ➤ allemaal op elkaar aansluiten.
Specialistische vakkennis beantwoordt alle wensen en eisen Limburgia Utiliteitsdeuren BV is in Nederland toonaangevend op het gebied van complexe hoogwaardige binnendeuren voor de utiliteitsbouw. Jarenlange ervaring en voortdurend markt- en productonderzoek hebben geleid tot zeer specialistische vakkennis, waardoor tot in detail kan worden beantwoord aan de wensen en eisen van de opdrachtgever, architect, afnemer en gebruiker. In de gezondheidszorg zijn de Limburgia utiliteitsdeuren al jarenlang een vaste en bewezen waarde. In het Bernhoven Ziekenhuis hangen er 2.700. Aan de hand van de eisen en geldende wet- en regelgeving zijn deuren met diverse functionaliteiten toegepast. Voor de geëiste brandveiligheid, al dan niet als brandcompartimentering, produceerde Limburgia 30 en 60 minuten brandwerende deuren. Geluidwerende deuren speciaal voor het comfort voor de patiënt en de zorgverlener, maar ook (dubbele) glasdeuren, extra brede XXL-deuren en ook een groot aantal schuifdeuren met zogenaamde Screenline lamellen die in het glas gemonteerd zijn. Voor de afdeling Radiologie ten slotte specialistische stralingwerende deuren. Qua uiterlijk zijn er veel houttinten en frisse kleuren toegepast die perfect aansluiten bij alle overige gebruikte bouwmaterialen. Alle deuren zijn uitgevoerd met Vulcan randafwerking, die zorgt voor de beste hygiënische bescherming. Door haar slag- en stootvastheid biedt Vulcan bescherming tegen intensief inpandig verkeer van bedden en rolstoelen en is tevens onderhoudsvrij. Om welke specifieke situatie of toepassing het ook gaat, Limburgia kwaliteitsdeuren bieden de aantoonbaar gecertificeerde oplossing en kunnen de zwaarste tests met gemak doorstaan. Ze vormen een optimale bescherming tegen brand, vocht, bacteriën, geluid, inbraak, molest, straling of zelfs kogels. Daarbij staat voorop dat de veiligheid aantoonbaar is geborgd.
Bouwen aan de zorg
23
Licht voor de helden van de zorg Als het ondenkbare gebeurt zijn zij er voor ons. De mensen die levens redden en anderen verzorgen. Maar zo eenvoudig is dat allemaal niet. Medische beslissingen moeten in een oogwenk worden genomen. Dat gaat dag en nacht, 24 uur per dag, jaar in, jaar uit, door. En dat is belastend, zowel professioneel als emotioneel. Daarom verdienen de dagelijkse helden van de zorg het best denkbare licht dat er bestaat. Fagerhult.
www.fagerhult.nl
Bernhoven, Uden
Bovendien moeten medische ruimtes aan allerlei eisen voldoen. In het kader van duurzaamheid is gekozen voor een WKK-installatie die verwarmt en tegelijkertijd elektrische energie opwekt.” Een uitdaging lag voor Kuijpers met name in de toepassing van uitgebreide netwerktechnologie waar veel installaties tegenwoordig op gebaseerd zijn.
FEITEN EN CIJFERS PROJECT: Ziekenhuis Bernhoven, Uden Opdrachtgever: Ziekenhuis Bernhoven Bouwcombinatie VOF: Hurks Bouw ‘s-Hertogenbosch en Kuijpers Installaties, Helmond Architect: De Jong, Gortemaker Algra, architecten en Adviseurs, Rotterdam Verlichting: Fagerhult, Houten Vastmeubilair: Zwartwoud Groningen Deuren: Limburgia, Someren Vloer: Forbo Flooring, Krommenie Bouwtijd: september 2010 – november 2012 • Selectie architecten: 2007 • Start nieuwbouw: september 2010 • Oplevering: november 2012 Totale oppervlakte terrein: 4,8 ha Totale oppervlakte gebouw: 55.000 m2
“Het is nieuwe computertechnologie die nog niet wijdverbreid is toegepast,” vertelt Van Kuringen: “Heel veel netwerktechnologie zie je steeds meer in het ziekenhuis. Bij Bernhoven is de implementatie in nauwe samenwerking gebeurt met de ICT-afdeling van het ziekenhuis. Zo diende de verpleegoproepfunctionaliteit geïntegreerd te worden met de mobiele handsets, evenals uitgebreide ondersteuning van alarmeringen en berichtenverkeer.” Tevens was integratie met de Philips CareServant bedterminals een vereiste. Tenslotte wilde het zie-
kenhuis gebruik maken van teleconferencing, file sharing en de uitwisseling van videobeelden om efficiënte en interactieve samenwerking tussen de locaties Uden, Veghel en Oss te ondersteunen. Systemen die we van te voren uitgebreid getest hebben om ze goed op elkaar afgestemd te krijgen. Alles werkt nu volgens planning. Voor zowel Frank Brekelmans van Hurks bouw als John van Kuringen van Kuijpers was het mooi om in de regio met de inzet van regionale bedrijven een dergelijk pron ject te neer te zetten.
Tussen de consultgangen zijn er ook patio’s met daglicht.
Op de kinderafdeling is ook een speelkamer ingericht
Bouwen aan de zorg
25
