WKO en sanering gecombineerd in Spoorzone Woerden
Ko Hage (TTE) Delft, 1 december 2010
TTE consultants verbinden van ondergrond en bovengrond -
Opgericht in 1999 door drie ingenieurs (The Three Engineers)
-
15 pesonen, gevestigd in Deventer
-
Marktleider integrale en gebiedsgerichte benadering
1
Landelijk werken aan de ondergrond GRONINGEN
-
Bijna alle (midden)grote gemeenten Provincies / ministeries Akzo, Organon.. Dienst Vastgoed Defensie
ASSEN EMMEN
ZWOLLE ENSCHEDE ALMELO
AMSTERDAM
APELDOORN DEVENTER WOERDEN WOERDEN VROM WAGENINGEN UTRECHT ARNHEM NIJMEGEN DEN BOSCH BREDA
TILBURG EINDHOVEN
MAASTRICHT
Inleiding
-
Gemeente Woerden: duurzame ambities (‘Mag het een pondje meer zijn’)
-
Opdracht van Milieudienst Noord-West Utrecht: ‘Onderzoek de potentiële bijdrage van de ondergrond aan behalen van deze duurzame doelen’
-
Eerste kans die zich voordoet: Spoorzone Woerden
2
(Her)ontwikkeling Spoorzone Woerden
• • • • •
Spoorzone van Woerden wordt (her)ontwikkeld 1.500 woningen en > 50.000 m2 bvo Eerste screening: ondergrond t.p.v. Spoorzone is geschikt voor WKO Potentiele reductie van CO2-uitstoot: 1,3 kton/jaar Maar…
0
0
DEKLAAG
-20
-20
AQUIFER
-40
SCHEIDENDE LAAG
-60
-40
-60
Bodemverontreiniging • • •
•
Voormalige locatie van Ministerie van Defensie: ‘Defensie-eiland’ Wassen van kleding Gebruik van PER en TRI heeft geleid tot omvangrijke grondwaterverontreiniging: - I-contour > 150.000 m² - Verticale verspreiding > 40 m-mv (= hydrologische basis) Complexe geohydrologie (nu en vroeger)
3
Geohydrologie
Drinkwaterwinning Grondwaterpluim
1972-1998
Polder Bronzone
Pluimontwikkeling (15 jaar)
4
Doelen
•
Grondwatersanering (verspreiding voorkomen)
•
Zoveel mogelijk gebruik maken van WKO bij ontwikkelingen
Overwegingen •
Opslagcapaciteit in ondergrond is beperkt interferentie voorkomen
5
Interferentie
Goed georganiseerd Geen interferentie tussen warmte en koude bronnen
Regulering ontbreekt: Wie het eerst komt, het eerst maalt Interefentie leidt tot minder efficiente systemen
Overwegingen • • •
Opslagcapaciteit in ondergrond is beperkt interferentie voorkomen Mix van functies (woningen, kantoren) verschillende energievraag collectief systeem heeft de voorkeur Flexibiliteit is vereist i.v.m. gefaseerd bouwprogramma
6
Ontwikkelingen in Spoorzone (2010-2018)
start oplevering
Bron:
Overwegingen • • • • • •
Opslagcapaciteit in ondergrond is beperkt interferentie voorkomen Mix van functies (woningen, kantoren) verschillende energievraag collectief systeem heeft de voorkeur Flexibiliteit is vereist i.v.m. gefaseerd bouwprogramma Zodra ontwikkeling is opgeleverd moet warmte/koudelevering gereed zijn Grondwatersanering kan niet wachten (verspreiding) Twee varianten uitgewerkt
7
Varianten •
Variant 1: Sectoraal – WKO alleen buiten de pluim – Beheerssysteem binnen pluim
•
Variant 2: Integraal – Combinatie tussen WKO en sanering – Toepassing WKO ook mogelijk binnen pluim
Variant 1: Sectoraal • • • • • •
4 onttrekkingsputten (deepwells) zijn voldoende voor beheersing verontreiniging Totaal debiet: 20 m3/u Onttrokken grondwater wordt geloosd na zuivering Geen WKO binnen de pluim (en invloedsgebied) 3 WKO-systemen mogelijk buiten pluim Reductie CO2-emissie: 0,6 kton/jaar
8
Resultaten modellering
Variant 2: Integraal •
Beperkte praktijkervaring met combinatie WKO en sanering
•
Complexe geohydrologische situatie
•
‘Rondpompen’ grondwater met WKO-systeem resulteert in onaanvaardbare verspreiding
•
Toedienen substraat (gestimuleerde biologische afbraak) niet wenselijk
•
Houd het simpel !
Gebruik WKO-systeem voor netto onttrekking van grondwater
9
Principe netto onttrekking
Koudevraag
zomer
Warmtewisselaar 10 m 3/h 125 m 3/h
115 125 m 3/h
WVP
Koude bron
Warmte bron
Principe netto onttrekking
winter
Warmtevraag
Warmtewisselaar 10 m 3/h 115 125 m m33/h /h
Koude bron
125 m 3/h
Warmte bron
Jaarrond: netto grondwater onttrekking van 10 m3/h
10
Variant 2: ontwerp • • •
3 WKO-systemen binnen pluim 2 WKO-systemen voor netto onttrekking van grondwater 2 Extra deepwells voor volledige beheersing pluim
Resultaten modellering
11
Afweging varianten
Variant 1 Sectoraal
Variant 2 Integraal
Sanering
Beheersing
Beheersing
Reductie CO2-emissie
0,6 kton/jaar
1,3 kton/jaar
Gelijk
Gelijk
Faalrisico
Klein (bewezen techniek)
Geen ervaring met combinatie technieken
Flexibiliteit
Flexibel systeem
Flexibel systeem
Kosten sanering
Stand van zaken • • • • •
Eerste ontwikkeling (Minkema-college) wordt gerealiseerd (2011) WKO-systeem, in eerste instantie nog geen netto onttrekking Valt het onder Wbb (saneringsplan) of WW (vergunning) ? Of allebei? WKO-vergunning is in procedure Aandachtspunt: wat te doen met spuiwater (=verontreinigd)
12
Proces (1) Werkgroep - Provincie Utrecht, bevoegd gezag Wbb - Provincie Utrecht, bevoegd gezag WW - Opdrachtgever (Milieudienst NWU, namens gemeente Woerden) - Landsadvocaat - Senter Novem ‘Bovengrondse’ input - DWA (energie adviesbureau) Bilateraal (spuiwater!) - Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden
Proces (2) ‘Putten’ in proces - Spuiwater (nieuwe actor: Waterschap) - Saneringsplan of Vergunning Waterwet - Personele wisselingen bevoegd gezag
13
Proces (3) •
Goed doorlopen van proces kost tijd, maar levert uiteindelijk resultaat op
•
Verschillende actoren: verschillende belangen, vakgebieden en kennisniveaus
•
Neem actoren mee in proces
•
WW en Wbb spreken verschillende talen
•
Personele wisselingen bij bevoegd gezag zijn lastig (maar niet onoverkomelijk)
Conclusies •
Combinatie WKO en sanering is mogelijk, met als resultaat – Maximale benutting van ondergrond – Behalen saneringsdoelen en levering warmte/koude – Potentiële reductie van CO2-uitstoot 1,3 kton/jaar – Robuust en flexibel systeem – Geen extra kosten
•
Goed doorlopen van proces is essentieel voor eindresultaat
•
Spuien (verontreinigd) water blijft aandachtspunt
14
Dank voor uw aandacht
www.engineers.nl Ko Hage TTE Grote Poot 2 7411 KE Deventer
[email protected] 0570 - 665879
15
