ERVARINGEN WKO-SYSTEEM IN DE BOSCHKENS-OOST

Ecofys the Netherlands BV P.O. Box 8408 NL-3503 RK Utrecht Kanaalweg 16-G NL-3526 KL Utrecht The Netherlands www.ecofys.nl T F E

ERVARINGEN WKO-SYSTEEM IN DE BOSCHKENS-OOST

-Vertrouwelijk-

ir. Hanneke Pieters Marjorie Thilliez (MSc)

Mei 2008 PSEINL074108 Copyright Ecofys 2008

in opdracht van de gemeente Goirle

+31 (0)30 280 83 00 +31 (0)30 280 83 01 [email protected]

Inhoudsopgave

1

Inleiding

1

2

Ervaringen bewoners

3

2.1 2.2 2.3 2.4

Informatie en communicatie Praktijkervaring Energiekosten Tot slot

4 4 5 5

3

Ervaringen projectontwikkelaars

7

4

Beoordeling contractstukken

9

4.1 4.2 4.3

9 10 10

5

Intentie- en concessieovereenkomst Prestatieafspraken In bedrijfstelling

Aanbevelingen tweede deel De Boschkens

11

Bijlage 1: Begeleidende brief bewoners

13

Bijlage 2: Bewoners enquête

14

Bijlage 3: Resultaten bewonersenquête

18

ERVARINGEN WKO DE BOSCHKENS

mei 2008

II

1

Inleiding

De gemeente Goirle ontwikkelt in twee fases de nieuwbouwwijk De Boschkens. In totaal worden er circa 830 woningen gerealiseerd. De eerste fase (Boschkens-Oost, circa 368 woningen) is inmiddels volledig uitgegeven aan ontwikkelaars en de eerste woningen zijn in 2006 opgeleverd. In 2008 zal de gemeente een begin maken met het ontwikkelen van de tweede fase, Boschkens-West. Vanuit de ambitie op het gebied van duurzame energie, heeft de gemeente in het verleden besloten om De Boschkens op een duurzame wijze van energie te voorzien. Hierbij is ervoor gekozen om een systeem op basis van warmte/koude-opslag (WKO) in combinatie met warmtepompen toe te passen. Via een aanbestedingsprocedure is Eneco geselecteerd als de marktpartij die het WKO- en warmtepompsysteem realiseert en langjarig exploiteert. Het contract met Eneco is gesloten voor Boschkens-Oost. Hierbij is de intentie uitgesproken dat, indien de ervaringen hiermee positief zijn, de gemeente hetzelfde systeem zal gaan toepassen voor Boschkens-West. Om de ervaringen van zowel bewoners als ontwikkelaars na te gaan, is in opdracht van de gemeente Goirle door Ecofys een inventarisatie uitgevoerd. Door middel van een schriftelijke enquête en een huisbezoek is met de bewoners gesproken over onderwerpen als technisch functioneren, tariefstelling, mate van comfort, nakomen van contractuele afspraken en samenwerking met Eneco. De ervaringen van de ontwikkelaars zijn telefonisch geïnventariseerd. Dit rapport vat de ervaringen samen en formuleert op basis hiervan aanbevelingen voor het vervolgtraject. Aan de hand van dit rapport kan de gemeente een wel overwogen besluit nemen of Boschkens-West ook voorzien moet worden van een WKO-systeem, en of Eneco hiervoor de juiste partij is. Leeswijzer Dit rapport start in hoofdstuk 2 met een samenvatting van de ervaringen van bewoners. De uitgebreide resultaten van de bewonersenquête zijn opgenomen in bijlage 3. Hoofdstuk 3 vat de ervaringen van de ontwikkelaars samen. De concessieovereenkomst met Eneco is onder de loep genomen en bevindingen hieromtrent worden in hoofdstuk 4 beschreven. Tot slot worden in hoofdstuk 5 de op basis van deze inventarisatie geïdentificeerde verbeterpunten voor het vervolgtraject samengevat.


mei 2008

1


mei 2008

2

2

E rv a r i n g e n b e w o n e r s

Om de ervaringen van bewoners Totaal aantal ontvangen antwoorden: 48 met het WKO-systeem te inventariseren is een bewoGeen reactie ontvangen nerstevredenheid enquête 35% uitgevoerd. Het enquêteformulier (zie bijlage 1 en 2) is vooraf per Reactie persoonlijk in post aan de bewoners toegestuurd, ontvangst zodat zij zich konden voorbereiden genomen 39% op de vragen. Daarna zijn 2 medewerkers van Ecofys gedurende 2 avonden huis aan huis Reactie per bij de bewoners gegaan om de post ontvangen 26% enquête gezamenlijk in te vullen. Uiteindelijk is door ruim 65% van de huidige bewoners antwoord gegeven op de vragen. Hiervan is met een ruime meerderheid persoonlijk gesproken. Zoals uit de figuur hiernaast blijkt, is de aanwezigheid van een WKOsysteem in de woningen voor vrijwel niemand specifiek een reden geweest om de woning te kopen. Men geeft aan dat het woningaanbod dusdanig schaars was, dat er niet echt een keuze was. Echter, het WKO-systeem heeft hen er ook zeker niet van weerhouden om de woning te kopen/huren.

4. Heeft de aanwezigheid van dit warmtepompsysteem (i.p.v. een normale gasketel) meegespeeld in de keuze voor deze woning?

Geen reactie Ja 4% 4%

Nee 92%

De bewoners geven als gemiddeld cijfer voor de energievoorziening en het contact met Eneco een 6. In nu volgende tekst worden de reacties van de bewoners besproken, verdeeld over de volgende thema’s: • Informatie en communicatie; • Praktijkervaring; • Energiekosten. Zie voor een overzicht van de antwoorden op de multiple choice vragen bijlage 3.


mei 2008

3

2.1

Informatie en communicatie

Uit de reacties van de bewoners bleek: • Het onderdeel van de informatieavond over de energievoorziening (verzorgd door Eneco) was interessant, maar wel vrij algemeen; • Er werd slechts heel beperkt ingegaan op hoe het systeem in de praktijk werkt, en hoe je het systeem kunt regelen. Veel mensen geven aan dat ook bij de oplevering onvoldoende aandacht is geschonken aan de bediening van de warmtepomp (“welk knopje waarvoor is”). Bewoners weten nu soms nog steeds niet hoe het systeem werkt, en dat resulteert in ontevreden gevoel, maar ook een minder effectief gebruik van de installatie. Er is één centraal nummer van de storingsdienst van Eneco dat in een dergelijk geval gebeld kan worden. Dan stuurt Eneco een monteur. Dit is bij 44% van de ondervraagden niet bekend. •

•

Veel mensen (54%) hebben in de beginperiode (één of meerdere malen) storing van de warmtepomp gehad. Over reactietijd van de storingsdienst in geval van acute problemen is men tevreden. 65% van de bewoners vindt dat Eneco snel genoeg reageert. Echter, wanneer de problemen aan houden (en dat is regelmatig voorgekomen), moet men toch erg lang en vaak achter de storingsdienst aanbellen voordat de problemen eindelijk structureel worden opgelost. Dat heeft heel wat voeten in de aarde gehad; In de concessieovereenkomst staat dat Eneco de extra elektriciteitkosten die worden gemaakt wanneer de warmtepomp in storing is, vergoedt. Dit was bij slechts één persoon bekend. Die heeft uiteindelijk inderdaad geld teruggekregen, maar pas na het sturen van heel wat brieven. Of al haar onkosten hiermee vergoed zijn is moeilijk te zeggen, omdat niet duidelijk is hoeveel de “extra” kosten waren.

2.2

Praktijkervaring

Uit de reacties van de bewoners bleek: • Algemeen zijn bewoners tevreden met het klimaat in hun woning (72%). De constante, gelijkmatig verdeelde temperatuur en de vloerverwarming worden door veel bewoners als behaaglijk ervaren. Ook de zomerkoeling (topkoeling), voor de mensen die al een warmte zomer hebben meegemaakt, wordt als zeer prettig ervaren; • Sommige bewoners (13%) geven aan dat ze het een nadeel vinden dat de energievoorziening zo traag te regelen is. Het is altijd dezelfde temperatuur en bij sommigen van deze 13% is dat altijd te warm (24 ºC) en bij anderen juist altijd te koud, zonder dat ze dit kunnen beïnvloeden; • De voorraad douchewater is voor de meeste bewoners voldoende (70%); • Een belangrijk punt van kritiek is het ruimtebeslag van de warmtepomp. 65% van de ondervraagden vindt dat deze veel te veel ruimte in neemt. In het bijzonder in de rijwoningen is er hierdoor vrijwel geen bergingsruimte meer over voor fietsen en dergelijke, wat erg onpraktisch is;


mei 2008

4

•

Het geluidsniveau wordt door de meeste bewoners (77%) als acceptabel beoordeeld. Je hoort de pomp wel, maar wanneer de deur ervoor dicht is, is het niet storend. Bij één van de bewoners is het systeem waarschijnlijk niet goed aangelegd, want daar is het geluidsniveau echt absoluut onacceptabel.

2.3

Energiekosten

Uit de reacties van de bewoners bleek: • Door Eneco is een aparte elektriciteitsmeter geplaatst in de meterkast, waarmee specifiek het elektriciteitgebruik van de warmtepomp kan worden bijgehouden. Voor de meeste bewoners is het echter onduidelijk hoe hiermee het energiegebruik kon worden afgelezen (onduidelijkheid over verschillende standen); • Voor de meeste ondervraagden is het lastig in te schatten hoe hun energiekosten worden beïnvloed door het systeem, omdat veel mensen vanuit een kleinere woning naar De Boschkens zijn verhuisd.

2.4

Tot slot

Uit de response blijkt dat men over het algemeen redelijk tevreden is. Slechts 19% van de ondervraagden geeft aan een volgende keer niet weer voor een woning met een individuele warmtepomp te kiezen. Hieruit mag geconcludeerd worden dat de overgrote meerderheid in principe positief staat tegenover het toegepaste WKO-systeem. 27. Als u nu weer de keuze had, zou u dan weer voor een individuele warmtepomp systeem kiezen?

Geen reactie of Neutraal 35%

Ja 46%

Nee 19%


mei 2008

5


mei 2008

6

3

E rv a r i n g e n p r o j e c t o n t w i k k el a a r s

Er is telefonisch contact geweest met de volgende projectontwikkelaars: Bereikbaar

Rabo Vastgoed - Cecile Derks Heijmans Breda Bouw – Huib Van Herwijde AM Wonen - Erik Van der Burcht (Bouwbedrijf Van Grunsven) VisieTech – Johan Koekoek (installatieadviseur) Leyakkers: - Ruud Verhoosel Houtepen - Cees Van Ierland

Niet bereikbaar

Van der Weegen - Eric Spijkers

Uit de gesprekken kwam een vergelijkbaar beeld over de samenwerking met Eneco naar voren; • Goede bijdrage tijdens informatieavond voor bewoners Alle partijen geven aan dat de bijdrage van Eneco aan de informatieavond(en) voor bewoners nuttig was. Hierin werd uitgebreid ingegaan op de werking van het systeem. •

(Zeer) beperkte technische kennis Eneco Alle partijen geven aan dat de technische kennis bij Eneco ernstig te kort schoot. Technische detailinformatie over de precieze leidingloop van de WKO-leidingen werd pas in een zeer laat stadium van de voorbereidingen verstrekt. Ook de definitieve keuze voor het type/merk toe te passen warmtepompen, heeft zeer lang op zich laten wachten. Hierdoor werd ook detailinformatie zoals de precieze afmeting van de warmtepomp pas in een laat stadium duidelijk. Dit leidde tot problemen met de inpassing van de installatie in de woningen. Bij een aantal woningen (in het bijzonder de woningen op de vrije kavels) bleef hierdoor geen ruimte voor bergruimte meer over. In geval van een aantal vrijstaande woningen moest het ontwerp van de woning worden aangepast, omdat de warmtepomp ( met toebehoren) niet in de geplande ruimte paste.

Ook voor de meeste projectontwikkelaars was de toepassing van deze energievoorziening nieuw. Iedereen was zoekende en Eneco kon hierin geen trekkende/regisserende rol spelen.


mei 2008

7

•

Gebrekkige aansturing/afstemming onderaannemers De realisatie van het warmtepompsysteem is door Eneco aan een (groot) aantal verschillende onderaannemers uitbesteed. De afstemming van de planning tussen deze partijen en de projectontwikkelaars bleek niet optimaal. Hierdoor gingen er in de praktijk zaken mis, zoals lang wachten op een partij warmtepompen en het onverwacht afleveren van deze patij. Eneco had hierin een betere managende rol moeten spelen, om de afstemming van de werkzaamheden tussen alle partijen in betere banen te leiden.

•

In bedrijfstelling van de energievoorziening De energievoorziening in De Boschkens is opgesplitst in het opwekkingssysteem (het WKO-systeem met warmtepompen) en het afgiftesysteem (de binnenleidingen en de vloerverwarming). Uiteindelijk moeten deze twee systemen op elkaar worden aangesloten en op elkaar worden afgestemd/ingeregeld. Rond deze inbedrijfstelling was onenigheid/onduidelijkheid. Met het oog op aansprakelijkheid willen partijen namelijk liever niet aan elkaars systeemonderdelen komen, terwijl dit voor een goede afstemming wel noodzakelijk is. Uiteindelijk is in De Boschkens de in bedrijfstelling door de binnenhuis-installeurs uitgevoerd.

•

Kennis met betrekking tot de eisen waar de binnenhuisinstallatie aan moet voldoen Een van de projectontwikkelaars gaf aan dat zij erg veel zelf hebben moeten uitvinden over hoe de binnenhuisinstallatie uitgevoerd moet worden om goed op het warmtepompsysteem aan te sluiten. Hierover kon Eneco hen niets vertellen. Andere projectontwikkelaars geven aan hierin goed door hun installatieadviseur ondersteund te zijn (VisieTech). In de GIW 2007 richtlijnen en bijbehorende ISSO publicatie wordt uitgebreid ingegaan op de specificaties voor de binnenhuisinstallatie.

•

“Onhandige” communicatie naar bewoners over warm tapwater vermogen Een individuele warmtepomp die wordt aangeboden door Eneco heeft een voorraad vat voor warm tap(douche)water van 150 liter. Anders dan bij een gasketel, heeft dit tot gevolg dat beschikbare capaciteit voor warm tapwater ruim, maar niet onbeperkt is. In een folder voor bewoners van Eneco wordt dit toegelicht. Dit is echter zodanig verwoord, dat het niet voldoende lijkt. Hier heeft projectontwikkelaar AM Wonen nu erg veel reactie van toekomstige bewoners over ontvangen, omdat ze denken dat het veel te beperkt is. Dit zou anders verwoord moeten worden in de folder van Eneco.


mei 2008

8

4

4.1

Beoordeling contractstukken

Intentie- en concessieovereenkomst

De intentieovereenkomst en de concessieovereenkomst die op resp. 20 januari 2004 en 19 juli 2004 zijn gesloten tussen de gemeente Goirle en Eneco Milieu BV zijn grondig doorgenomen. In artikel 2 van de intentieovereenkomst staat dat, indien de gemeente besluit om het WKO systeem ook voor het westelijk deel van De Boschkens toe te passen, Eneco als eerste zal worden uitgenodigd om voor dit deel een herziene aanbieding te doen, waarbij de reeds door Eneco gedane aanbieding voor de gehele Boschkens voor partijen het vertrekpunt is. De op 19 juli gesloten concessieovereenkomst heeft alleen betrekking op het project De Boschkens-Oost (circa 368 woningen). Met de ondertekening van deze overeenkomst heeft de gemeente Goirle zich niet vastgelegd om ook de realisatie en exploitatie van het tweede deel van het project De Boschkens aan Eneco te gunnen. Op basis van bovenstaande moet worden geconcludeerd dat de gemeente Goirle voor de aanleg van het WKO systeem in het westelijk deel van De Boschkens, als eerste met Eneco om de tafel moet. Eneco moet dus eerst in de gelegenheid worden gesteld een aanbieding voor het westelijk deel te doen. Mocht er om wat voor goede reden niet tot een overeenstemming worden gekomen met Eneco dan kunnen andere marktpartijen als nog worden uitgenodigd een aanbieding te doen, bijvoorbeeld in een tenderprocedure. De gemeente zit in die zin dus niet contractueel vast aan Eneco. De vraag wat een goede reden is om de onderhandelingen met Eneco af te kappen, kan niet bij voorbaat beantwoord worden. Een hogere prijs dan voor het oostelijk deel zou een goede reden zijn, maar ook, meer in algemene zin, de opstelling van Eneco m.b.t. de in de rapport samengevatte verbeterpunten zou een reden kunnen zijn. Met het oog op een vlotte voortgang van de ontwikkeling van het westelijk deel van de Boschkens heeft het echter uiteraard de voorkeur om samen met Eneco tot een goede overeenkomst te komen.


mei 2008

9

4.2

Prestatieafspraken

Voor project De Boschkens zijn door de gemeente Goirle de volgende milieuambities geformuleerd (bijlage G van de concessieovereenkomst): • Een reductie in CO2-emissie ten opzichte van de referentie (gas) van 40%; • Een aandeel duurzame energie in de energievoorziening van 30%. In de concessieovereenkomst tussen de gemeente Goirle en Eneco worden echter geen afspraken gemaakt over de prestatie van de energievoorziening in de praktijk. Eneco wordt niet verplicht te meten en te rapporteren hoe het systeem in de praktijk functioneert (monitoren) en er volgen dan ook geen sancties wanneer de geformuleerde ambities niet worden gehaald. In warmtepompen worden alle energiestromen (gebruikte elektrische energie en energie uit de ondergrond) gemeten. De informatie om het systeem te monitoren is dus beschikbaar, maar wordt nu in De Boschkens-Oost niet benut om het systeem te optimaliseren. In de concessieovereenkomst voor het tweede deel van De Boschkens met een toekomstige marktpartij zouden daarom prestatieafspraken met betrekking tot de gemeentelijke doelstellingen kunnen worden opgenomen.

4.3

In bedrij fstelli ng

De energievoorziening in De Boschkens is opgesplitst in het opwekkingssysteem (het WKO-systeem met warmtepompen) en het afgiftesysteem (de binnenleidingen en de vloerverwarming). In De Boschkens wordt het opwekkingsdeel door Eneco gerealiseerd en het afgiftesysteem door de projectontwikkelaars zelf. Uiteindelijk moeten deze twee systemen op elkaar worden aangesloten en moet het geheel in bedrijf gesteld worden. In het bijzonder de afstemming tussen beide systemen is hierin zeer belangrijk. In de concessieovereenkomst staat echter niet duidelijk vermeld wie het gehele systeem in gebruik stelt en daarmee die eindverantwoordelijkheid heeft voor een goede afstemming. Hierover is in de uitvoering dan ook onduidelijkheid en onenigheid ontstaan, omdat Eneco alleen het systeem tot en met de warmtepomp in gebruik wilde stellen.


mei 2008

10

5

A a n b e v el i n g e n t w e e d e d e e l D e B os c h k e n s

Op basis van het voorgaande zijn de volgende aanbevelingen voor het westelijk deel van het project De Boschkens geformuleerd: •

Afgezien van praktisch bezwaren, die vooral aan de beperkte ervaring van betrokken partijen met het WKO-concept gewijd kunnen worden, zijn bewoners over het algemeen tevreden over het toegepaste WKO-systeem en de voordelen die het biedt met betrekking tot het binnenklimaat in hun woningen. Wij adviseren dan ook om de intentie die de gemeente heeft uitgesproken om, bij positieve ervaring, in het tweede deel van De Boschkens ook een WKO-systeem toe te passen, door te zetten.

•

Met het oog op een vlotte voortgang van de ontwikkeling van het westelijk deel van De Boschkens heeft het echter uiteraard de voorkeur om samen met Eneco tot een goede overeenkomst te komen. Op grond van de op 20 januari 2004 door de gemeente Goirle en Eneco ondertekende intentieovereenkomst dient Eneco, indien de gemeente besluit om het WKO systeem ook voor het westelijk deel van De Boschkens toe te passen, als eerst te worden uitgenodigd om voor het westelijk deel een herziene aanbieding te doen. Mocht er echter om wat goede redenen niet tot een overeenstemming worden gekomen met Eneco dan kunnen andere marktpartijen als nog worden uitgenodigd een aanbieding te doen. De gemeente zit in die zin dus niet contractueel vast aan Eneco.

Wijziging systeemgrens • De demarcatiegrens van het in fase 1 aangelegde WKO-systeem lag achter de warmtepomp. Vanaf de warmtepomp werd de binnenhuisinstallatie door een andere partij aangelegd. Het verdient zeer nadrukkelijk de voorkeur om de verantwoordelijkheid voor de gehele energievoorziening, vanaf de bronnen tot en met de afgiftesystemen in de woningen, bij één partij te leggen. Voor een goed functionerend systeem is afstemming van de opwekking en het afgiftesysteem namelijk essentieel en dit komt op deze manier heel duidelijk bij een partij te liggen. De energiepartij heeft dan de volledige verantwoordelijkheid voor een goede in bedrijfstelling van de energievoorziening.


mei 2008

11

Concessieovereenkomst In de concessieovereenkomst met de toekomstige energiepartner zullen met betrekking tot de volgende aspecten (prestatie)afspraken gemaakt moeten worden: •

De geselecteerde energiepartij moet ruim op tijd de technische specificaties (leidingloop, type warmtepomp, afmetingen en dergelijke) van de installatie gereed hebben. Op deze manier kan de projectontwikkelaar hier in de ontwikkeling van de woningen rekening mee houden. Hierover kunnen afspraken worden gemaakt in de concessieovereenkomst;

•

In de selectie van een energiepartij moeten aandacht worden besteed aan hoe een partij het project zou realiseren. Hierbij moet worden ingegaan op het aantal in te schakelen onderaannemers en het hiermee gepaard gaande uitvoeringsmanagement vanuit de energiepartij;

•

Om na te kunnen gaan of de gestelde milieuambities gehaald worden en het systeem daadwerkelijk naar verwachting functioneert, is het aan te raden een monitoringsplicht op te nemen in de concessieovereenkomst. De energiepartij zou dan (bij een aantal woningen) in detail de prestatie van de installatie moeten bij houden. Hierover kunnen afspraken worden gemaakt in de concessieovereenkomst;

•

Uit het contact met bewoners kwam duidelijk naar voren dat zij meer informatie/ toelichting hadden willen hebben over hoe het systeem in de praktijk werkt. Nu hebben ze dat vooral zelf moeten uitvinden. Er zouden afspraken gemaakt kunnen worden om hier een extra informatieavond aan te wijden;

•

Ook zal het de tevredenheid en het begrip van bewoners sterk verbeteren wanneer tijdens de oplevering per woning door een monteur van de energiepartij wordt uitgelegd hoe het systeem werkt/geregeld kan worden. Hiermee kunnen veel technische problemen en misverstanden worden voorkomen;

•

Het Niet Meer Dan Anders (NMDA) waarop de tariefsteling is gebaseerd, blijft een lastig punt. Bewoners hebben een (natuurlijk) wantrouwen tegenover het energiebedrijf. Het is aan te raden om tijdens de informatieavond de toelichting op dit principe en de tariefstelling aan een onafhankelijk bureau over te laten.


mei 2008

12

Bijlage 1: Begeleidende brief bewoners

Goirle, 25 maart 2008 Geachte bewoner van De Boschkens-Oost, U bent ervaringsdeskundige op het gebied van warmtepompen. Immers, uw woning wordt verwarmd en gekoeld door een warmtepomp en energie uit de ondergrond. Wij zijn erg geïnteresseerd in uw ervaringen met deze duurzame energievoorziening. In 2008 zal gestart worden met de ontwikkeling van De Boschkens-West. Vanuit de gemeentelijke ambitie op het gebied van duurzame energie is er voor gekozen om ook in De Boschkens-West een energievoorziening op basis van warmtepompen en warmte-/koudeopslag toe te passen. De keuze voor dit type systeem staat vast. Echter, in de uitvoering en communicatie kunnen altijd punten verbeterd worden. Nu is dan ook het moment gekomen om na te gaan hoe deze energievoorziening u, als bewoner en gebruiker, bevalt. Hoe is het binnenklimaat in uw woning? Hoe staat het met uw energiekosten? Is de communicatie over dit systeem helder geweest? Als u nu mocht kiezen, zou u dan weer kiezen voor een woning met een warmtepomp? En, niet onbelangrijk, hoe bevalt Eneco als energieleverancier? Hoe worden uw ervaringen verzameld? Het verzamelen van uw ervaringen hebben wij uitbesteed aan Ecofys, een adviesbureau op het gebied van duurzame energie en energiebesparing. Bij deze brief vindt u een korte vragenlijst. In de komende weken zal een medewerker van Ecofys bij u langs komen en de vragenlijst samen met u doornemen. U ontvangt de vragenlijst nu al, zodat u uw gedachten vast over de vragen kunt laten gaan. Om de kans u thuis te treffen zo groot mogelijk te maken zijn er 3 momenten gepland waarop u de medewerker van Ecofys kunt verwachten: Woensdag 2 april, tussen 17.00- 21.00uur Dinsdag 8 april, tussen 17.00- 21.00uur Woensdag 9 april, tussen 17.00- 21.00uur Mocht u op genoemde momenten niet thuis zijn/zijn geweest, dan willen wij u vragen de vragenlijst uiterlijk 11 april per post te retourneren aan onderstaand adres. Wij danken u bij voorbaat hartelijk voor uw medewerking. Met vriendelijke groet, Elsebeth Landmeter Gemeente Goirle


mei 2008

13

B i j l a g e 2 : B e w o n e r s e n q u êt e

Enquête De vragen in deze enquête zijn chronologisch gerangschikt. Het kan zijn dat u pas heel kort in deze woning woont en op de laatste vragen nog geen antwoord kunt geven. Er is bij iedere vraag de ruimte om uw antwoord toe te lichten, mocht dat nodig zijn. Algemeen 1. Wanneer benut u hier komen wonen? ………………………………………………... 2. Hoeveel personen telt uw huishouden? ………………………………………………. Uw idee vooraf 3. Speelt voor u in de keuze van een woning duurzaamheid en ener- o gieprestatie een rol? o

Ja Nee

Omdat,………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 4. Heeft de aanwezigheid van dit warmtepompsysteem (i.p.v. een o normale gasketel) meegespeeld in de keuze voor deze woning? o

Ja Nee

Omdat,………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 5. Gebruikt u Groene stroom?

o o o

Ja Nee Geen reactie

Informatie en communicatie 6. Bent u tijdens de koop van uw woning voldoende voorgelicht over o het toegepaste energiesysteem? Met andere woorden, wist u hoe en o waarom dit warmtepompsysteem anders werkt dan een gasketel?

Ja Nee

Want,……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………


mei 2008

14

7. Is bij de oplevering van uw woning voldoende informatie verstrekt o over hoe de warmtepomp en de bijbehorende regeling (thermostaat) o werkt?

Ja Nee

Want,……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… Praktijk ervaring 8. Hoe ervaart u het binnenklimaat in uw woning door het jaar heen?

o o o

Behaaglijk Neutraal Onbehaaglijk

Want,……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 9. Indien u al een (warme) zomer heeft meegemaakt, hoe heeft u de o koeling in uw woning ervaren? o o

Behaaglijk Neutraal Onbehaaglijk

Want,……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………. 10. Is bij de oplevering van uw woning voldoende informatie verstrekt o over hoe de warmtepomp en de bijbehorende regeling (thermostaat) o werkt?

Ja Nee

11. Is er altijd voldoende warm tapwater (om te douchen)?

o o

Ja Nee, niet altijd

12. Wat is uw ervaring met de lage temperatuur (vloer) verwarming?

o o o

13. Hebt u wel eens last van (condens)water op de vloer?

o o

Behaaglijk Neutraal Onbehaaglijk, de ruimtes warmen niet (snel genoeg) op. Want,……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………. Ja Nee

Want,……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 14. Hoe bevalt het om elektrisch te koken?

o o

Prima Nog niet aan gewend.

Want,……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………


mei 2008

15

15. Wat vindt u van het ruimtebeslag van de warmtepomp

o o

Neutraal Neemt te veel ruimte in.

Want,……………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………….. 16. Wat vindt u van het geluid dat de warmtepomp produceert?

o o

Acceptabel Onacceptabel

Want,……………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………….. Energiekosten Het vastrechttarief dat u betaalt aan Eneco voor de aansluiting op het ondergrondse warmte-/koudeopslagsysteem is gebaseerd op het “Niet Meer Dan Anders” (NMDA) principe. Dit principe gaat er vanuit dat de totale energiekosten van uw woning, niet hoger zijn dan in de conventionele situatie waarin uw woning met gas zou worden verwarmd. Omdat in uw woning naast ruimteverwarming en warm tapwater ook ruimtekoeling wordt geleverd is er bij de tariefstelling vanuit gegaan dat u “anders” ook een koelvoorziening zou hebben georganiseerd. De elektriciteitskosten die u dan zou hebben betaald voor de (mobiele) airco unit, zijn in de totale NMDA referentie inbegrepen. 17. Hebt u het idee dat u lagere energiekosten heeft dan anders?

o o o

Ja Nee Geen idee

18. Is uw warmtepomp voorzien van een (aparte) elektriciteitmeter?

o o o

Ja Nee Geen idee

19. Wat is het (jaarlijks) elektriciteitgebruik van uw warmtepomp?

…………kWh

Communicatie met Eneco/Installateur 20. Is er één aanspreekpunt voor klachten m.b.t. uw energievoorziening o Ja, en wie is dat? namelijk……….. o Nee o Geen idee 21. Worden klachten deld/verholpen?

door

Eneco

voldoende

snel

afgehan- o o

Ja Nee

Want,……………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………….


mei 2008

16

22. Wanneer de warmtepomp kapot is, is er meer elektriciteit nodig om o de ruimteverwarming en warm tapwater te leveren. Deze extra kos- o ten worden door Eneco gecompenseerd. Is dit al wel eens voor ge- o komen

Ja Nee Nog niet voorgekomen

Want,……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 23. Hoe gaat die compensatie in z’n werk? ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 24. Welk cijfer (tussen 1-10) geeft u Eneco op het gebied van commu- Ik geef een: nicatie/ administratie? ……….

Tot slot…… 25. Wat ervaart u als voordeel/voordelen van de energievoorziening in uw woning? ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 26. Wat ervaart u als nadeel/nadelen van de energievoorziening in uw woning? ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 27. Als u nu weer de keuze had, zou u dan weer voor een individuele o warmtepomp systeem kiezen? o o

Ja Nee Geen idee

Hartelijk dank voor uw medewerking en tijd!


mei 2008

17

Bijlage 3: Resultaten bewonersenquête

2. Hoeveel personen telt uw huishouden?

1. Wanneer bent u hier komen wonen?

18-24 maanden 25%

>24 maanden 0%

5 pers. 8%

< 6 maand 4%

4 pers. 23%

1 pers. 13%

6-12 maanden 17%

3 pers. 13% 2 pers. 43%

12-18 maanden 54%

3. Speelt voor u in de keuze van een woning duurzaamheid en energieprestatie een rol?

4. Heeft de aanwezigheid van dit warmtepompsysteem (i.p.v. een normale gasketel) meegespeeld in de keuze voor deze woning? Geen reactie Ja 4% 4%

Geen keus 6%

Nee 44% Ja 50%

Nee 92%

5. Gebruikt u Groene stroom?

6. Bent u tijdens de koop van uw woning voldoende voorgelicht over het toegepaste energiesysteem? Met andere woorden, wist u hoe en waarom dit warmtepompsysteem anders werkt dan een gasketel?

Geen reactie 0% Geen reactie 2% Nee 35% Nee 62%

Ja 38%

Ja 63%


mei 2008

18

7. Is bij de oplevering van uw woning voldoende informatie verstrekt over hoe de warmtepomp en de bijbehorende regeling (thermostaat) werkt?

8. Hoe ervaart u het binnenklimaat in uw woning door het jaar heen?

Onbehaaglijk Geen reactie 13% 0%

Geen reactie 2%

Neutraal 15%

Ja 23%

Nee 75% Behaaglijk 72%

9. Indien u al een (warme) zomer heeft meegemaakt, hoe heeft u de koeling in uw woning ervaren?

Geen reactie 15%

11. Is er altijd voldoende warm tapwater (om te douchen)?

Nee, niet altijd 31%

Geen reactie 0%

Onbehaaglijk 4% Neutraal 17%

Behaaglijk 64%

Ja 69%

12. Wat is uw ervaring met de lage temperatuur (vloer) verwarming?

Onbehaaglijk 15%

13. Hebt u wel eens last van (condens)water op de vloer?

Geen reactie 0%

Geen reactie 4%

Neutraal 17%

Ja 8%

Nee 88% Behaaglijk 68%


mei 2008

19

ERVARINGEN WKO-SYSTEEM IN DE BOSCHKENS-OOST

Recommend Documents