Ervaringen uit de praktijk
van Kees Aaldijk psycholoog
Ervaringen uit de praktijk* *Om de privacy te beschermen zijn de namen en persoonlijke details van de hier beschreven cliënten gewijzigd.
Veel mensen ervaren op enig moment in hun leven zodanige psychische problemen dat ze daarvoor de hulp inroepen van een therapeut. Vanuit de reguliere benadering zal de behandeling dan doorgaans bestaan uit cognitieve gedragstherapie. Deze bestaat eruit de gedachten die je over jezelf en over het leven hebt te onderzoeken en om de negatieve overtuigingen te vervangen door positieve. Hierbij kunnen uitstekende resultaten worden bereikt. Toch wordt algemeen aangenomen dat de helft tot een derde van deze therapieën zonder het gewenste resultaat blijft. Het is daarom zeker zinvol om daarnaast ook eens naar andere therapeutische benaderingen te kijken. Cutting the ties that bind. Voorwaarde voor onze bewustzijnsontwikkeling is dat we ons verleden en onze oude waarheden kunnen loslaten. De Amerikaanse Jungiaanse psychotherapeute Phyllis Krystal heeft een werkwijze ontwikkeld die ons kan helpen om het verleden los te laten. “Cutting the ties that bind” heet deze methode. Uitgangspunt van haar benadering is dat iedereen deel is van een onverbrekelijke goddelijke essentie. Maar, daarnaast zijn we ook met elkaar verbonden met ketens van onderlinge verwachtingen en afhankelijkheid. ‘Ik hou van jou als jij ook van mij houdt, als je voor me zorgt, als je me niet bedriegt……..’. In onze relaties hebben we verwachtingen van elkaar en die verwachtingen kunnen ons wederzijds blokkeren en zo verhinderen dat we werkelijk onszelf kunnen zijn. In een visualisatie kun je die onderlinge afhankelijkheden met een andere persoon als energetische verbindingen in kaart brengen en ‘Cutting the ties’ is een methode om die banden te verbreken. Deze methode is in eerste instantie ontwikkeld als een puberteitsrite. Kinderen moeten zich losmaken van hun ouders om tot volwassen mensen uit te kunnen groeien. Maar het kan ook wenselijk zijn om je van andere mensen te bevrijden. Oude relaties bijvoorbeeld. Voordat je aan een nieuwe relatie begint kan het wenselijk zijn om de oude relatie en de frustratie die daar misschien aan gekoppeld is, eerst los te laten. ‘Cutting the ties’ wil niet zeggen dat je niets meer met de ander te maken wilt hebben of dat je de band met de ander in het dagelijkse leven wilt verbreken. In veel gevallen gaat het er juist om dat je een betere relatie met de ander, bijvoorbeeld met je ouders, wilt hebben. Het betekent alleen dat je je wilt bevrijden van blokkerende overtuigingen. Dat is niet alleen goed voor jezelf. Wanneer je je los maakt van de ander dan kun je werkelijk jezelf worden, maar je geeft de ander daarmee ook ruimte om te groeien. Belemmerende banden Sonja is een vrouw van bijna vijftig. Als kind is ze vaak ziek geweest. Ze heeft wel tien keer in een ziekenhuis gelegen en is herhaalde malen geopereerd. Haar verblijf in het ziekenhuis heeft haar heel wat traumatische ervaringen opgeleverd. Het is dan ook geen wonder dat haar ouders overbezorgd waren. Ze mocht niet buiten spelen en vooral geen gevaarlijke spelletjes doen. Zelfs nu ze volwassen is en zelf ook kinderen heeft, probeert haar moeder haar leven nog te bepalen. Dagelijks bellen ze met elkaar. Het leven van Sonja staat in het teken van overbezorgdheid en ziekte en bijna alle gesprekken die ze voert gaan over haar eigen gezondheidsklachten en die van haar familieleden. Om haar te bevrijden van haar preoccupatie met ziekte en bezorgdheid moest ze zich eerst losmaken van haar overbezorgde moeder. In de visualisatie ervoer ze de band met haar moeder als een dunne draad die
2
eindeloos vaak om hen beiden heen was gewikkeld. Het was alsof ze vast zat in een kluwen wol. Hoe goed die ouderlijke zorg ook was bedoeld, ze was er volledig in verstrikt. Het was nu zaak om met een gevisualiseerde schaar alle belemmerende draden door te knippen. Voor Sonja was dit een geweldige energetische bevrijding die haar uiteindelijk bij haar eigen kracht kon brengen. Bij een andere cliënte, Eva, was een schaar niet het geëigende gereedschap. Zij zag de verbinding tussen haar en haar moeder als een groot massief blok beton, waar ze beiden in vast zaten. Er moest uiteindelijk een pneumatische hamer aan te pas komen, zodat Eva zichzelf kon los hakken. Peter is 60 jaar oud en zijn hele leven wordt beheerst door de moeizame relatie die hij met zijn inmiddels overleden moeder heeft gehad. De band die hij met haar heeft, ziet eruit als een reusachtige navelstreng en wanneer hij die doorknipt dan ontstaat er een grote wond waar bloed en pus uitstroomt. Om die wond te helen moet hij een chirurg visualiseren om alles te desinfecteren en te hechten. Pas na een langdurige operatie weet hij zich van zijn moeder te bevrijden. Erectiestoornis Harm is een man van midden vijftig, groot en sterk. Toen hij 18 was is zijn moeder overleden. Hij ging toen studeren en op kamers wonen, maar dat was niet echt uit vrije wil. Eigenlijk had hij het gevoel dat zijn moeder hem in de steek had gelaten. Het deed hem pijn dat ze nooit zou weten hoe hard hij werkte en wat voor goede resultaten hij had bereikt. Het contact met meisjes wilde ook niet zo vlotten. Om de één of andere reden moesten ze hem niet. Totdat hij uiteindelijk toch een relatie kreeg. Hij bloeide helemaal op en er werden drie kinderen geboren waar hij erg dol op was. Harm werkte hard om zijn gezin alles te geven wat het nodig had en hij was een gelukkig mens. Totdat hij op een dag thuiskwam en zijn vrouw hem vertelde dat ze bij hem wegging. Die mededeling kwam als een donderslag bij heldere hemel. Met woede en afgunst zag hij dat zijn vrouw inmiddels een andere relatie had en met zijn kinderen bij die ander introk. Jarenlang werd hij verteerd door boosheid. Hij voelde zich vernederd en opnieuw in de steek gelaten. Geleidelijk aan vond hij toch de moed om een nieuwe relatie te beginnen. Harm had alleen één groot probleem. Hij kon geen erectie meer krijgen. Hij had al de nodige therapieën gevolgd, maar die hadden geen verbetering gebracht in zijn situatie en daarom gebruikte hij nu medicijnen. Harm zou graag zijn leven weer oppakken, maar zijn probleem maakte het hem onmogelijk om zich in de relatie volwaardig te voelen. Hij vond zijn probleem vernederend en hij minachtte zichzelf. In de therapie bleek al snel dat hij zich verraden voelde door de vrouwen in zijn leven en hij was boos omdat ze hem in de steek hadden gelaten. Met zijn verstand kon hij daar nog wel begrip voor opbrengen, maar hij kon de wrok niet van zich afzetten. Het was duidelijk dat hij zijn leven pas weer kon oppakken, wanneer hij het verleden zou kunnen loslaten. We kozen de methode ‘Cutting the ties that bind’ om zijn belemmerende energetische banden met beide vrouwen te verbreken. Hierna kwam er ruimte voor vergeving en na korte tijd was zijn probleem opgelost. Vergeving Anita heeft enkele maanden geleden een psychose gehad, voor de tweede keer twee jaar tijd. Ze is daarvoor korte tijd opgenomen geweest en is nu nog steeds onder behandeling bij een psychiater die haar antipsychotica voorschrijft. Daarnaast heeft ze ook nog een psycholoog die haar reïntegratie naar haar werk begeleidt en die vooral aandringt op rust en regelmaat. Naar eigen zeggen schijnt er niemand echt geïnteresseerd te zijn in wat er werkelijk in haar omgaat. Daarom komt ze bij mij, als derde behandelaar. Samen onderzoeken we waar het is misgegaan.
3
Zo’n 15 jaar geleden heeft haar zus zelfmoord gepleegd. Die was toen zeventien. In verband met een zware depressie was ze opgenomen in de psychiatrische afdeling van een ziekenhuis en toen is ze voor een trein gesprongen. Enkele jaren daarna is haar vader overleden aan een hartkwaal en aan wroeging om het verlies van zijn dochter. Anita was boos op haar zus omdat die er tussenuit is geknepen en op haar vader omdat die hetzelfde heeft gedaan. Zij is in de steek gelaten. Toen heeft ze ook nog een hele reeks verkeerde vriendjes gehad. Ze is mishandeld, heeft korte tijd drugs gebruikt. Nu heeft ze haar leven eindelijk weer een klein beetje op orde, maar er zijn problemen op haar werk. Ze heeft het gevoel dat ze zichzelf steeds weer moet bewijzen.. De behandeling bestaat eruit om achtereenvolgens afscheidsbrieven te schrijven aan haar vader, aan haar voormalige vriendjes en tenslotte aan haar zus. In die volgorde worden ook volgens de methode ‘Cutting the ties’ de belemmerende banden met het verleden verbroken. Anita voelt zich bevrijd. Eindelijk kan ze haar zus, haar vader en al haar foute vriendjes vergeven. Het is alsof de hele last van het verleden van haar is afgevallen, waardoor ze wat meer onbevangen staat tegenover haar huidige problemen in haar werksituatie. Het centrale thema bij spirituele ontwikkeling is ‘loslaten’. Loslaten van gehechtheden, loslaten van het verleden en loslaten van onze emotionele verwarring. ‘Cutting the ties’ kan daarbij een krachtig hulpmiddel zijn. Voice Dialogue Voice Dialogue is een techniek die is ontwikkeld door Hal Stone en Sidra Winkelman. Deze techniek is het beste te vergelijken met een rollenspel waarbij de cliënt een stem geeft aan zijn innerlijke drijfveren. Je kunt die ook subpersoonlijkheden noemen. We hebben allemaal meerdere stemmen in onszelf. Zo zijn we het kind van onze ouders, de ouder van onze eigen kinderen, we zijn partner, vriend en collega. Daarnaast hebben we ook innerlijke kwaliteiten die abstractere aspecten van onze persoonlijkheid vertegenwoordigen. Dat is bijvoorbeeld de ‘drammer’ die altijd zijn zin wil hebben, de ‘perfectionist’ die nooit tevreden is, de ‘losbol’ die het niet zo nauw neemt enzovoorts. In elk van deze rollen gedragen we ons op een andere manier, we voelen ons anders en spreken anders. In het ideale geval zijn we een harmonieus samenspel van al deze innerlijke aspecten. Maar vaak is die harmonie ver te zoeken. Zo kan onze ‘controleur’, die onze verinnerlijking is van het ouderlijke gezag er bijvoorbeeld voor zorgen dat onze ‘losbol’ niet aan het woord kan komen. Daardoor houden we ons wel netjes aan alle maatschappelijke normen, maar onze creativiteit en levensvreugde wordt er waarschijnlijk door gesmoord. Door met de verschillende innerlijke stemmen een dialoog aan te gaan, kun je dan ontdekken welk aspect van ons dominant is en welk aspect nauwelijks aan bod komt. Op die manier kun je ook ontdekken wat er nodig is om beter in balans te komen. Zoeker Petra is een echte zoeker die hard aan zichzelf wekt. Ze volgt al jaren allerlei cursussen die gericht zijn op bewustwording. Toch gaat het haar niet goed. Ze heeft het gevoel dat ze iets mist en dat er ergens in haar een verborgen aspect is waarmee ze aan de slag moet. Ze is emotioneel, ze functioneert niet goed en ze heeft problemen in haar relatie. We kiezen voor voice dialogue als benadering van haar probleem. Allereerst dient zich haar grote twijfel aan. Er komt een onzeker stemmetje dat niets weet, niet weet wie ze is of wat ze wil. Die stem representeert haar grote verwarring. Deze innerlijke stem speelt voor Petra een belangrijke rol. Ze schat zelf dat deze energie haar leven voor meer dan 50% bepaalt. De tweede stem die zich aandient is de ‘drammer’. Deze innerlijke stem maant haar aan tot actie en zorgt ervoor dat ze niet bij de pakken blijft neerzitten. De moeilijkheid hiermee is alleen dat ze niet weet wat voor actie dat zou moeten zijn. Ze heeft er namelijk geen flauw idee van
4
wat ze eigenlijk wil. Ook deze stem speelt een belangrijke rol in haar leven en samen zorgen ze ervoor dat ze zich opgejaagd voelt maar geen idee heeft wat ze moet doen. Uiteindelijk dient zich dan nog een derde innerlijke stem aan. Deze houdt zich erg op de achtergrond en neemt maar vijf procent van Petra’s energie voor zijn rekening. Het is de stem van een wijze vrouw die helemaal niet de behoefte heeft om op de voorgrond te treden. Deze subpersoon is volkomen kalm en zelfverzekerd en tevreden. Ze geeft aan dat ze altijd op de achtergrond aanwezig is, maar dat ze pas volledig beschikbaar komt op het moment dat Petra daar klaar voor is. Zelf heeft ze helemaal geen haast. Het is haar zelfs om het even of Petra haar in dit leven leert kennen of in het volgende. Tijd is volkomen onbelangrijk voor haar. Ze wacht gewoon tot Petra rijp genoeg is om haar te ontmoeten. Petra is zich tot dusverre nooit bewust geweest van deze energie, maar het contact ermee brengt haar rust. Eindelijk weet ze wat ze al die jaren heeft gezocht: Het was deze subpersoon. Nu gaat ze aandacht besteden aan dit aspect van zichzelf, waardoor het zich kan ontplooien. Ziektewinst Vincent werkt in de gezondheidszorg maar op dit moment heeft hij een uitkering. Hij is nu bezig met een reïntegratietraject na een burnout van enkele jaren. Ook hij heeft al de nodige opleidingen achter de rug op het gebied van bewustwording en ondertussen heeft hij ook heel wat therapeuten gezien. Wanneer ik de subpersoon te spreken vraag, die me iets kan zeggen over zijn vermoeidheid dan kruipt hij weg in een hoek. Hij maakt zich heel klein en zou het liefste verdwijnen. Het voelt aan als een muisje, dat steeds kleiner wordt totdat er niets meer van hem overblijft. Deze kleine energie is een aantal jaren geleden in zijn leven gekomen toen hij ook weer eens bezig was met een oefening in bewustwording. Er was toen iets belangrijks gebeurd dat aanvoelde als een grote verantwoordelijkheid en sindsdien is zijn leven een opeenstapeling van klachten en vermoeidheden. Vervolgens vraag ik een gesprek aan met dat deel van Vincent dat me iets kan vertellen over die grote en verantwoordelijke taak die daar verricht moet worden. Dan neemt een zelfbewuste stem het woord. Hij presenteert zich als het zielsaspect van Vincent en begint te vertellen over de verantwoordelijke taak die Vincent op zich moet nemen en hoe hij zijn leven en zijn opvattingen over de wereld zou moeten herzien. Na deze dialoog is het duidelijk waar het probleem zit. Het gaat over het nemen van de volle verantwoording voor je leven. En dat is iets, dat klaarblijkelijk een zware druk uitoefent op Vincent. Door ziek te worden kon hij zich daaraan onttrekken. Nu kan er begonnen worden met een toenaderingsstrategie tussen de verschillende aspecten van zijn persoonlijkheid om zo de energetische harmonie weer te herstellen. Werken met energie Eigenlijk is alles wat we doen werken met energie. Cognitieve benaderingen, emotioneel werk, visualisaties, alles is energie. Toch zijn er enkele werkvormen waarbij de energie als zodanig centraal staat. Door ons af te stemmen op een bepaalde vorm van licht, of door ons die energie simpelweg voor te stellen, kunnen we gebruik maken van de kwaliteiten die deze energie te bieden heeft en ons daarmee verbinden. Onze hele ontwikkeling is, energetisch gesproken, een afstemming op een steeds helderder energie van een steeds hogere frequentie. Op die manier worden we als het ware steeds meer licht. De donkere plekken in ons systeem kunnen we verhelderen door daar het licht naar toe te sturen. Vaak kunnen we ons dan bewust worden van de inhoud van deze donkere plekken waardoor ze geheeld kunnen worden. Wanneer ons licht niet sterk genoeg is, dan kunnen we de hulp inroepen van iemand die voor ons het ultieme licht vertegenwoordigt, zoals bijvoorbeeld Boeddha, Jezus, Maria, Mohammed of Krishna.
5
Kwelgeest Annemiek is in de zestig. Ze vertelt me dat ze al jarenlang wordt lastig gevallen door haar bovenbuurman. Niet door hemzelf in levende lijve, maar door zijn geest. Wanneer ze gaat slapen dan komt hij soms bij haar. Zijn geest kruipt dan bij haar in bed en betast haar. Ze gruwt daarvan. De problemen zijn een aantal jaren geleden begonnen. Ze ontmoette hem toen bij de lift van hun flatgebouw. Hij gedroeg zich provocerend en ze was bang voor hem. Sindsdien wordt ze belaagd. Het is een tijdlang wat beter gegaan omdat die buurman is verhuisd, maar nu komt zijn geest haar weer bijna elke avond lastigvallen. Annemiek is bij haar huisarts en bij een psychiater geweest. Ze concludeerden dat ze psychotisch is en hebben haar medicijnen voorgeschreven. Maar de klachten verdwijnen niet. Ze slaapt nauwelijks nog uit angst dat hij weer bij haar komt en is nu ten einde raad. We doen samen een oefening waarbij ze zich omhult met een beschermende cocon van licht. Omdat Annemiek belijdend katholiek is en grote waarde hecht aan Maria, voegt zij daar ook de energie en bescherming van Maria aan toe. Die nacht slaapt Annemiek voor het eerst weer goed. Maar daarna gaat het weer mis. Het is nu zaak om die lichtoefening bewust een aantal keren per dag te herhalen, zodat het een vaste gewoonte voor haar wordt. Als ze op deze manier weer wat meer rust krijgt in haar leven, kan ze haar balans terugvinden en zal haar zelfvertrouwen toenemen. Archetypen De subpersonen uit voice dialogue zijn voornamelijk individueel bepaald. We kennen die innerlijke stemmen uit onze jeugd of uit onze persoonlijke ervaringen. Archetypen zijn vergelijkbare, vaste innerlijke patronen. Ze zijn alleen wat algemener van aard en worden mede bepaald door onze cultuur. Ieder mens beschikt over een groot aantal archetypen, die in meerdere of mindere mate je leven vorm geven. We kunnen ze ook beschouwen als een soort deelpersoonlijkheden. De boeken van Jean Shinoda Bolen over de Griekse goden en godinnen in ieder mens zijn een handig hulpmiddel om al deze verschillende aspecten van ons ‘zelf’ te leren kennen. De archetypische kwaliteiten van deze mythische figuren worden verbonden met menselijke patronen, waardoor de hebbelijkheden en onhebbelijkheden van deze karakters ons wijze lessen kunnen leren. Dionysos en Aphrodite Pim meldt zich met depressieve klachten. Hij doet administratief werk maar in zijn vrije tijd is hij kunstenaar. Hij is al langere tijd zonder veel succes bij diverse therapeuten onder behandeling geweest en gebruikt nu antidepressiva die door de huisarts zijn voorgeschreven. Behalve zijn depressieve klachten heeft hij ook hypomane perioden. Dan gaat hij uit met vrienden en viert uitbundig feest. Wanneer we elkaar wat beter leren kennen, dan blijkt dat hij een nogal losbandige subpersoon heeft die niet alleen graag feestviert maar het ook met de huwelijkstrouw niet al te nauw neemt. Dat geeft dan weer problemen wanneer hij wordt geconfronteerd met de realiteit van alledag. Hij voelt zich schuldig en zit vol zelfverwijt. Het blijkt hier niet te gaan om iemand met manisch depressieve kenmerken, maar om iemand met de uitgesproken karaktereigenschappen van Dionysos, de God van de wijn en de liefde, die zichzelf is kwijtgeraakt. Zijn losbandige natuur hangt niet samen met pathologie, maar het is de aard van het beestje. Het is zijn natuur om op een meer uitbundige manier te leven dan de meeste van ons. Door de schuldgevoelens die hij daardoor ervaart en door de afwijzing van zichzelf wordt hij depressief. Ik raad hem aan om een boek te lezen van Jean Shinoda Bolen: Goden in elke man, waarin ook een beschrijving staat van Dionysos. De man Dionysos leeft zijn leven niet vanuit rationele conventies, maar vanuit een emotionele hartstocht. Wanneer
6
Dionysos wordt gedwongen om die hartstocht te ontkennen, dan kwijnt hij weg. Alleen door te leven in overeenstemming met je eigen natuur kun je vrede vinden met jezelf en uiteindelijk gelukkig worden. Wanneer Pim het boek heeft gelezen reageert hij enthousiast. ‘Het is een wereld van herkenning’, zegt hij. Het was alsof hij zichzelf beschreven zag in het levensverhaal van Dionysos. Eindelijk was er iemand die hem begreep en eindelijk kon hij ook zichzelf begrijpen en accepteren. Maar, met die herkenning waren de praktische problemen natuurlijk nog niet opgelost. In de Griekse mythologie wordt Dionysos bijgestaan door Apollo, de god van de rede. De oplossing voor Pim zijn probleem lag er dan ook in om enerzijds zijn eigen Dionysos persoonlijkheid te accepteren, maar anderzijds daarbij ook een Apollo subpersoon te gaan ontwikkelen die hem kan helpen om zijn leven te structureren en discipline bij te brengen. Het was toen niet zo moeilijk meer voor hem, om goed gemotiveerd aan deze oplossing te gaan werken. Een vergelijkbaar archetype is Aphrodite. Vrouwen die in belangrijke mate beheerst worden door het Aphrodite archetype zijn zelfbewust en levenslustig en kunnen gemakkelijk een promiscue levenshouding volgen zonder zich daar ook maar het minst schuldig over te voelen. Dit gedrag mag dan maatschappelijk weinig geaccepteerd zijn, Aphrodite vrouwen geven ermee uitdrukking aan hun eigen natuur. Toch kan dit hun leven ernstig ontwrichten en consequenties hebben die ze zeker willen voorkomen. Het is voor hen dan ook belangrijk om een rationeel tegenwicht te ontwikkelen voor hun Aphrodite karakter door op een meer maatschappelijk geaccepteerde manier uitdrukking te geven aan hun creativiteit en veelzijdigheid. Dit tegenwicht wordt gevormd door Pallas Athene, de nuchtere en rationele godin die bij uitstek in staat is om haar leven te structureren en haar doelen te bereiken. Regressie Regressie brengt ons terug in de tijd. Misschien naar onze jeugd of misschien ook naar de tijd voor onze geboorte of zelfs naar vorige incarnaties. Het kan een krachtig hulpmiddel zijn om te onderzoeken waar onze energie geblokkeerd is. Of de beelden historisch juist zijn en werkelijk betrekking hebben op vorige levens, of dat het alleen maar fantasieën zijn is niet relevant voor het resultaat. Het betreft innerlijke belevingen en energetische patronen die kennelijk voor de betrokkene betekenisvol zijn. Door die energieën te veranderen kan de stroom van het leven een andere richting aannemen. Machteloosheid Yvonne vind het leven maar moeilijk, ze wordt overheerst door een gevoel van onmacht. Ze heeft een miskraam gehad en ze heeft het kindje nooit mogen zien. Er is geen enkel overleg met haar geweest. Op haar werk worden beslissingen over haar genomen, zonder dat ze daar zelf in wordt gekend. Yvonne heeft het gevoel alsof haar mening geen enkele betekenis heeft en alsof ze nergens ook maar enige invloed op heeft. Ze voelt zich in een hoek gedrukt, klein en onzichtbaar. Onmacht is het centrale woord. In een regressie ervaart ze het volgende: Ik voel me klein en zwaar, ik wordt naar beneden gedrukt. Ik word omgeven door een grote groep mensen, er is veel lawaai en geschreeuw en ik ben bang om vertrapt te worden. Ik probeer te ontkomen en kruip weg in een groot donker gebouw, ergens in de kelder. Er wordt geschoten en er is een brand, maar ik zit ver weggekropen. Dan stort het gebouw in. Er is een donderend geraas en ik voel dat de kelder waar ik zit instort. Ik voel een balk op me vallen. Dan zit ik klem. Ik schreeuw uit alle macht maar niemand hoort me. Het duurt heel lang. Ik heb het opgegeven om te roepen. Ik kan niet meer, het heeft toch geen zin. Ik ben machteloos en niemand helpt me. Door deze herbeleving heeft Yvonne het energetische patroon dat haar in haar bedrukkende belevingswereld gevangen hield onder ogen kunnen zien en op kunnen ruimen. Energetische
7
verknopingen lossen vanzelf op als ze bewust worden gemaakt. Yvonne leert nu om de gevoelens van onmacht die ze tijdens de sessie beleefd heeft, te gaan zien als iets wat bij het verleden hoort. Ze heeft nu de energetische ruimte gekregen om zich anders op te stellen in het hier en nu. Ze hoeft geen slachtoffer meer te zijn. Acceptatie van het leven Mensen die een Bijna Dood Ervaring hebben meegemaakt vertellen enthousiaste verhalen. Er staat ons een wereld vol licht en liefde te wachten waar we na onze dood terechtkomen. Maar, wanneer we weer opnieuw gaan incarneren dan komen we vanuit deze liefdevolle wereld weer in deze materiële werkelijkheid terecht. Vanuit het licht dalen we weer af naar de materie en dat is iets waar velen van ons moeite mee hebben. Bij het incarneren komen veel mensen met de nodige tegenzin terug naar deze materiële werkelijkheid. Die houding kan je hele leven beïnvloeden. Soms brengen visualisaties ons als vanzelf terug bij ons incarnatiemoment en bij de problemen die we dan ervaren. Leonie is ongelukkig met haar leven. Ze kan haar draai niet vinden en het beangstigt haar om er te zijn. Wanneer ik haar vraag om contact te maken met haar gevoel, dan ervaart ze een beklemming bij haar keel. Het is een verstikkend gevoel, alsof haar hoofd van haar romp gescheiden is. Ze voelt zich niet verbonden met zichzelf of met het leven. Om de oorsprong van haar verstikking te vinden vraag ik haar om terug te gaan naar de tijd voordat ze geboren was. Ze glijdt terug naar een diepere laag van haar bewustzijn en ervaart zichzelf dan als een klein puntje van licht, dat rondzweeft in een grote ruimte. Ze krijgt dan de innerlijke opdracht om te incarneren. “Ik ben blij en enthousiast, ik heb het gevoel dat er iets groots te gebeuren staat. Maar dan wordt ik geconfronteerd met de baarmoeder. Het is er krap en ik ben teleurgesteld dat ik daar niet alleen ben. (Leonie heeft nog een tweelingzusje). Ik wil terug, maar dat kan niet meer. Mijn ideeën waren te groot. Ik wil me nog niet echt aan een lichaam binden, want dan raak ik mijn fantasieën kwijt. Ik ben nu omringd door wezens van licht, engelen en gidsen. Ik ben bang dat ze teleurgesteld zijn, maar ik wil dit lichaam niet, het is hier te krap.” Voor Leonie heeft de manier waarop ze het leven ervaart te maken met haar ideeën bij het incarneren. Door deze innerlijke overtuiging onder ogen te zien en door geleidelijk aan naar aanvaarding te groeien, komt ze tot een andere levensvisie waarbij ze haar levenstaak ook daadwerkelijk op zich wil nemen. Levensdoel Een oude dame, Henriëtte, kwam bij me in verband met depressieve klachten. Ze zat al bijna 10 jaar in een verzorgingstehuis. Als moeder en lerares had ze een vervuld leven gehad en toen ze naar het verzorgingstehuis ging had ze eigenlijk de verwachting gehad dat ze zich, met al haar talenten, ook daar nog nuttig zou kunnen maken. Maar helaas, er zat niemand op haar te wachten en al haar kwaliteiten verstoften. Na verloop van tijd begon ze zich dan ook overbodig te voelen en geleidelijk aan groeide haar somberheid uit tot een depressie. Toen ik haar ontmoette keek ze dan ook terug op tien nutteloze jaren, waarin ze langzaam was weggekwijnd. Ze was veranderd van een vitale oudere tot een sombere en vermoeide bejaarde, die alleen nog maar wachtte op het verlossende einde van haar leven. Toen we bespraken welke betekenis het leven nog voor haar had, gebruikte ze haar oude beroep als criterium om de inhoudelijke waarde van haar leven te beoordelen. En inderdaad haar leven was saai en nutteloos, gemeten naar die maatstaven. Een oplossing moest worden gevonden in het ontwikkelen van een nieuwe visie op haar situatie. Gedurende haar werkzame leven had ze zich op verschillende manieren nuttig gemaakt. Die levensfase was nu voltooid en die bezigheden hadden nu geen innerlijke groei meer te bieden. Hier in dit verzorgingstehuis bevond ze zich in een nieuwe levensfase en die
8
zou ze alleen succesvol kunnen voltooien wanneer ze erin zou slagen om haar oude levensdoelen los te laten en om een nieuwe levensvisie te ontwikkelen die beter aansloot bij haar huidige situatie. De therapie ging er dan ook om, een voor haar bevredigend antwoord op deze uitdaging te vinden. Nadat we de balans van haar leven hadden opgemaakt en onvoltooide zaken hadden afgerond kwam ze tot het inzicht dat de opgave waarvoor het leven haar nu stelde was te leren om het actieve leven los te laten. Daartoe moest ze, in de betrekkelijke eenzaamheid van haar kamer in het verzorgingstehuis, leren om de getuige te worden van haar eigen leven. Zo leerde ze om in verwondering te kijken naar wat er om haar heen gebeurde, zonder zich te verbinden met oude overtuigingen of met negatieve emoties zoals die gewoonlijk bij haar opkwamen. Ze leerde om haar oude ‘zelf’ los te laten en toen kon ze ook weer de positieve elementen zien van wat het leven haar nog steeds te bieden had. Meditatieve werkvormen Meditatieve technieken zoals bijvoorbeeld Mindfulness of Vipassana leren ons om ‘getuige’ te worden en om daarmee de identificatie met je alledaagse persoonlijkheid los te laten. Daardoor kun je ook de problemen van die persoonlijkheid loslaten. Dat houdt wel een levensgroot risico in. Sommige problemen moet je inderdaad loslaten, maar andere zul je toch echt eerst moeten oplossen, anders kan er sprake zijn van verdringing. Problemen met je relaties of je werk of gedragsstoornissen vragen om een oplossing en dus om een actieve benadering. Meditatieve technieken zijn hier dan ook niet de meest geschikte benadering voor. Jeugdtrauma’s moet je eerst verwerken, alvorens los te laten. Wanneer je hoort dat je aan een ongeneeslijke ziekte lijdt, als je ontslag krijgt, of als er een vriend overleden is, dan is het handig wanneer je afstand kunt nemen en kunt loslaten. Pas een eenvoudige regel toe: Problemen die oplosbaar zijn ( al of niet met hulp), moet je oplossen. Problemen die niet oplosbaar zijn, moet je accepteren en loslaten. Voor de meeste mensen zal de volgende meditatie heel toegankelijk en effectief zijn: Ga op een rustige plek zitten. Op een kussen of op een stoel dat is niet zo belangrijk, maar zorg ervoor dat je rug recht is. Voel dan hoe je daar zit en accepteer wat er is. Ga vervolgens met je aandacht naar je ademhaling. Probeer niets te beïnvloeden. Observeer alleen hoe je ademhaling van nature verloopt. Richt je daarbij op één aspect van je ademhaling, bijvoorbeeld het rijzen en dalen van je middenrif of de stroom van lucht door je neusgaten. Op zeker moment zul je bemerken dat je gedachten afgedwaald zijn en dat je bijvoorbeeld denkt aan iets wat je vandaag nog moet doen. Accepteer dat als een natuurlijk gegeven en ga weer terug naar je adem. Misschien hoor je geluiden. Accepteer ook dat en keer vervolgens met je aandacht terug naar je ademhaling. Je been doet pijn. Ervaar het, accepteer het en keer terug naar je adem. Je ademhaling is je vaste oriëntatiepunt waarnaar je steeds terugkeert, wat er ook gebeurt. Verwijt jezelf niet dat je steeds weer wordt afgeleid, accepteer het en keer weer terug. Verander het ritme van je adem niet, probeer niets te sturen of te beïnvloeden. Observeer alleen wat er is. Bij deze meditatie ga je je geleidelijk aan realiseren dat er een ‘ik’ is dat de ademhaling waarneemt en dat dit ‘ik’ ook alle andere gedachten en zintuiglijke indrukken observeert. Geleidelijk aan ga je je identificeren met die waarnemer. Je wordt steeds meer die getuige. De wereld gaat zich buiten je afpelen en verliest zo zijn greep op je. Emoties, gedachten en de gebeurtenissen in de wereld maken zich langzaamaan van je los. Je bent er dan niet langer van afhankelijk. Zo word je de innerlijke getuige of je eigenlijke Zelf. Bolen, J.S., (1984). Godinnen in elke vrouw. Lemniscaat: Rotterdam. Bolen, J.S., (1989). Gods in everyman. Harper & Row: San Francisco.
9
Krystal, Ph., (1982). Cutting the ties that bind. Sawbridge enterprises ltd: London. Stone, H. & Winkelman, S., (1986). Thuiskomen in jezelf, handboek voice dialogue. Mesa Verde uitgevers: Haarlem
Kees Aaldijk psycholoog 06-14274293 www.transpersoonlijk.nl
10
