Windesheim zet kennis in werking
Jaarverslag 2014
LECTORAAT ICT-INNOVATIES IN DE ZORG
Maart 2015
| JAARVERSLAG LECTORAAT ICT-INNOVATIES IN DE ZORG 2014 |
Synopsis Dit document doet verslag van de onderzoeksprojecten en andere activiteiten in 2014 van het lectoraat ICTinnovaties in de Zorg van het Kenniscentrum Technologie, Hogeschool Windesheim.
COLOFON Titel
: Jaarverslag 2014 Lectoraat ICT-Innovaties in de Zorg
Datum : Maart 2015 Auteurs : dr. ir. Marike Hettinga, dr. ir. Ruud Janssen, dr. Hilco Prins, dr. Elles Gyaltsen-Lohuis, dr. Jan Nauta, drs. Annemarie van Hout, drs. Sikke Visser, ir. Bart Snijder, drs. Ingeborg Schreuder Telefoon : (088) 469 9700 Website : www.windesheim.nl/ict-innovaties-in-de-zorg Email
:
[email protected]
Versie
: 1.0
Status
: definitief
Dit is een uitgave van Windesheim Zwolle, Postbus 10090, 8000 GB Zwolle, Nederland. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
1
| JAARVERSLAG LECTORAAT ICT-INNOVATIES IN DE ZORG 2014 |
Voorwoord Met veel genoegen bied ik u hierbij het jaarverslag 2014 aan van het lectoraat ICT Innovaties in de Zorg. Het lectoraat maakt deel uit van het kenniscentrum Technologie van de Christelijke Hogeschool Windesheim in Zwolle. In 2014 heeft het lectoraat ICT Innovaties in de Zorg belangrijke ontwikkelingen doorgemaakt. Het eerste deel van 2014 stond in het teken van het afronden van lopende onderzoeken en het acquireren van nieuwe onderzoeken. In het tweede deel van 2014 is een aantal nieuwe onderzoeksprojecten gestart. Tevens is het afgelopen jaar sterk ingezet op de verdere professionalisering en het werken aan een Body of Knowledge van het lectoraat. Rond het hoofdthema “Structurele inbedding van ICT innovaties in de Zorg” zijn vier duidelijke onderzoekslijnen gedefinieerd. Dit houdt in dat elke onderzoekslijn meerdere onderzoeksprojecten heeft lopen, een goede integratie heeft met het onderwijs, een eigen trekker heeft en een aantal docentonderzoekers, waaronder idealiter ook een promovenda/promovendus. Elke onderzoekslijn publiceert zowel in wetenschappelijke fora als in vakliteratuur. Het lectoraat heeft als streven dat in 2017 elke onderzoekslijn getrokken wordt door een hogeschoolhoofddocent of een associate lector: iemand met landelijk erkende expertise op het specifieke vakgebied, goede onderzoeksvaardigheden, leiderschapsvaardigheden en ervaring in het binnenhalen van subsidies. De leden van het lectoraat waren ook actief op fora en symposia in binnen- en buitenland. Met succes want op de eTelemed in Barcelona werden twee Best Paper Awards behaald en het project Succesvol ondernemen met eHealth was één van de tien genomineerde projecten voor een SIA Raak-award. Lector Marike Hettinga en associate lector Ruud Janssen zijn actief op hun vakgebied en nemen deel aan diverse adviesraden en begeleidingscommissies. Het lectoraat krijgt door de omvang en kwaliteit van haar onderzoeken steeds meer naamsbekendheid in Nederland. De Raad van Advies van het lectoraat kwam in 2014 een keer bijeen. De Raad bestaat uit gezaghebbende personen uit de wetenschap en het werkveld. In het afgelopen jaar kreeg het lectoraat belangrijke adviezen waar het zijn voordeel mee deed. In dit jaarverslag treft u een gedetailleerde beschrijving aan van bovenstaande punten. Ik wens u veel leesplezier,
Drs. Ineke van der Wal Directeur Kenniscentrum Technologie
2
| JAARVERSLAG LECTORAAT ICT-INNOVATIES IN DE ZORG 2014 |
Inhoudsopgave VOORWOORD ............................................................................................................................................ 2 INHOUDSOPGAVE ....................................................................................................................................... 3 1 LECTORAAT ICT-INNOVATIES IN DE ZORG ............................................................................................. 5 1.1 Missie en visie lectoraat ........................................................ 5 1.2 Onderzoekslijnen ................................................................. 5 1.3 Terugblik 2014..................................................................... 6 Algemeen ................................................................................. 6 Personele zaken ........................................................................ 7 Netwerk & partners ..................................................................... 7 Onderzoeksadviesraad ................................................................ 7 Bijdrage aan het onderwijs ........................................................... 7 Bijdrage aan ondernemen............................................................. 8 Acquisitie ................................................................................. 8 Nieuw financieel model ............................................................... 9
2 PROJECTPORTFOLIO.......................................................................................................................... 10 2.1 Promotieonderzoek: Verpleegkundige palliatieve telezorg: praktijkverhalen en verhaalpraktijken ............................................ 10 Algemene projectbeschrijving ...................................................... 10 Activiteiten 2014....................................................................... 10 Output 2014 ............................................................................. 10 2.2 Validatie en valorisatie eHealth Innovatiematrix (eHix) ............... 12 Algemene projectbeschrijving ...................................................... 12 Activiteiten 2014....................................................................... 12 Output 2014 ............................................................................. 12 2.3 Shared Decision Making........................................................ 13 Algemene projectbeschrijving ...................................................... 13 Activiteiten 2014....................................................................... 13 Output 2014 ............................................................................. 13 2.4 Hightech@home .................................................................. 15 Algemene projectbeschrijving ...................................................... 15 Activiteiten 2014....................................................................... 16 Output 2014 ............................................................................. 16 2.5 De slimme vloer .................................................................. 18 Algemene projectbeschrijving ...................................................... 18
3
| JAARVERSLAG LECTORAAT ICT-INNOVATIES IN DE ZORG 2014 | Activiteiten 2014....................................................................... 18 Output 2014 ............................................................................. 18 2.6 Innovatieve technologie voor prestatieverbetering in de topsport .. 19 Algemene projectbeschrijving ...................................................... 19 Activiteiten 2014....................................................................... 20 Output 2014 ............................................................................. 20 2.7 Wegwijzer eHealth ............................................................... 21 Algemene projectbeschrijving ...................................................... 21 Activiteiten 2014....................................................................... 21 2.8 HighTech4Sportsmedicine ..................................................... 22 Algemene projectbeschrijving ...................................................... 22 Activiteiten 2014....................................................................... 22 Output 2014 ............................................................................. 23 2.9 Beeldcommunicatie in de ggz ................................................. 24 Algemene projectbeschrijving ...................................................... 24 Activiteiten 2014....................................................................... 25 Output 2014 ............................................................................. 25 2 . 1 0 M o s e S : m o b i l e s e n s i n g a n d s e c u r i t y . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 6 Algemene projectbeschrijving ...................................................... 26 Activiteiten 2014....................................................................... 26 Output 2014 ............................................................................. 27
3 OVERIGE OUTPUT EN ACTIVITEITEN..................................................................................................... 28 3.1 Publicaties ........................................................................ 28 3.2 Activiteiten ........................................................................ 28
4
| JAARVERSLAG LECTORAAT ICT-INNOVATIES IN DE ZORG 2014 |
1 Lectoraat ICT-innovaties in de Zorg Het lectoraat ICT-innovaties in de Zorg is gestart op 1 augustus 2008. Inmiddels zit het lectoraat in de tweede termijn. Lector dr.ir. Marike Hettinga geeft leiding aan het lectoraat en de kenniskring bestaande uit docentonderzoekers. Dr. Ir. Ruud Janssen is als associate lector verbonden aan dit lectoraat.
1.1
MISSIE EN VISIE LECTORAAT
De missie van het lectoraat is: Het lectoraat verbetert de zorg door het vergroten van toepasbare kennis van structurele inbedding van ICT-innovaties in de Zorg. De visie is: Het lectoraat is een kennisknooppunt waarin zorg- en ICT-experts innovatieve instrumenten, diensten en methoden ontwikkelen en beschikbaar maken voor de zorg.
1.2
ONDERZOEKSLIJNEN
Voortbouwend op de kennis en expertise van de eerste termijn is het hoofdthema van het lectoraat de structurele inbedding van ICT-innovaties in de Zorg. Het gebeurt nog te vaak dat ‘einde project’ ook ‘einde innovatie’ betekent. Vanuit dit hoofdthema staan binnen het lectoraat vier onderzoekslijnen centraal:
Als aanpalend thema wordt Serious Gaming meegenomen dat getrokken wordt door hogeschoolhoofddocent dr. Alma Schaafstal.
5
| JAARVERSLAG LECTORAAT ICT-INNOVATIES IN DE ZORG 2014 | In onderstaande tabel is aangegeven hoe de in 2014 lopende projecten passen binnen de onderzoekslijnen. HOOFDTHEMA STRUCTURELE INBEDDING
Promotieonderzoek Annemarie van Hout Validatie en valorisatie eHix Shared Decision Making
OZ-LIJN 1 SENSOR TECHNOLOGIE
OZ-LIJN 3 EVIDENCE BASED EHEALTH
Innovatieve technologie voor prestatieverbetering in de topsport HighTech4Sportsmedicine
MoSes
Beeldcommunicatie in de GGZ
1.3
OZ-LIJN 4 INHOUD VAN TELEZORG
Hightech@home De Slimme Vloer
OZ-LIJN 2 DATA MANAGEMENT
TERUGBLIK 2014
Algemeen Eind 2013 heeft het lectoraat twee grote Raak-projecten afgerond. Dit creëerde voor 2014 de ruimte voor nieuwe projecten. In de eerste helft van 2014 is daarom veel tijd en aandacht besteed aan het schrijven van een nieuwe Raak-aanvraag. Ditmaal binnen onderzoekslijn 4: Inhoud van Telezorg. De uitvoerige vraagarticulatie en de zorgvuldig geschreven aanvraag leidden tot succes: de subsidie werd toegekend en het project is eind 2014 van start gegaan. Naast de verwerving van deze Raaksubsidie is er ook aan andere acquisitie veel tijd besteed, mede doordat potentiele projectpartners het lectoraat goed wisten te vinden. Zo is er ook vanuit het Centre of Expertise Tech For Future subsidie binnengehaald waarmee mooie projecten gestart zijn. Het in 2013 geschreven Lectoraatsvervolgplan bood daarbij goede kaders voor het maken van keuzes en het profileren naar buiten toe met een helder onderzoeksprofiel en onderzoekslijnen. Naast een focus op acquisitie zijn lopende onderzoeksprojecten succesvol uitgevoerd. Binnen elke onderzoekslijn lopen meerdere projecten. Helaas is de onderzoekslijn Data Management hierop op dit moment een uitzondering door het vertrek van de trekker waarna er, na het afronden van een groot RaakPubliek-project, geen nieuwe projecten zijn binnengehaald. Eind 2014 is besloten een onderzoekje te starten naar de haalbaarheid van deze onderzoekslijn. In 2015 zal hierover een beslissing genomen worden.
6
| JAARVERSLAG LECTORAAT ICT-INNOVATIES IN DE ZORG 2014 |
Personele zaken Doordat eind 2013 twee grote Raak-projecten werden afgerond, is de bezetting t.o.v. 2013 licht gedaald. Onderstaande tabel biedt een overzicht van de lectoraatsleden in 2014. LECTORAAT ICT-INNOVATIES IN DE ZORG Naam
Functie
Fte
dr. ir. M. (Marike) Hettinga
lector
0,8 fte
dr. ir. T.J.W.M. (Ruud) Janssen
associate lector
0,8 fte
dr. J.M. (Jan) Nauta
docent/onderzoeker
0,6 fte
dr.ir. A. (Ander) de Keijzer
docent/onderzoeker
0,6 fte, per 15-8-2014 uit dienst
dr. H. (Hilco) Prins
docent/onderzoeker
0,8 fte
drs. A. (Annemarie) van Hout
docent/onderzoeker
0,3 fte
drs. S. (Sikke) Visser
docent/onderzoeker
0,2 fte
dr. E.G.E. (Elles) Gyaltsen-Lohuis
docent/onderzoeker
0,4 fte, per 15-8-2014 1,0 fte
Netwerk & partners Mede dankzij de RaakProjecten is het netwerk van het lectoraat explosief gegroeid. In 2014 was dit merkbaar doordat het lectoraat veel benaderd werd door externe partijen, bijvoorbeeld voor disseminatie van kennis uit het SomeHealth-project. Ook internationaal heeft het lectoraat het netwerk uitgebreid, mede door een studiereis eHealth en Domotica naar Zweden. Daarnaast is het lectoraat gevraagd mee te schrijven aan een H2020aanvraag.
Onderzoeksadviesraad De onderzoeksadviesraad is bijeengekomen op 8 mei 2014 en heeft naast een terugblik op 2013 gesproken over mogelijkheden voor het lectoraat om op te schalen en het betrekken van externe partijen hierbij. Daarnaast zijn de kwaliteitscriteria van het Kenniscentrum Technologie besproken. De onderzoeksadviesraad bestaat uit de volgende personen: Prof. dr. ir. Arie Hasman, professor emeritus Medische Informatica, AMC-UvA Drs. Alexander van Rossem, manager Beleid &Strategie, Isala Drs. Annemiek Mulder, senior beleidsmedewerker, Actiz Dr. ir. Henk Eertink, lector Ambient Intelligence, Saxion Hogeschool Enschede Prof. dr. Lisette van Gemert-Pijnen, hoogleraar en Coordinator eHealth Research center, UTwente Ir. Pim Ketelaar, senior health innovator, Vital Innovators Dr. Marcel Heldoorn, senior beleidsmedewerker ehealth, NPCF
Bijdrage aan het onderwijs Ook in 2014 zijn vanuit alle projecten onderwijsbijdrages geleverd door studenten te betrekken in het onderzoek, in de ontwikkeling van websites en webtools, of in de communicatie. In de tweede helft van 2014 heeft het lectoraat 26 studenten begeleid van zes verschillende opleidingen: Informatica, Bedrijfskundige Informatica en Management, Technische Informatica, Elektrotechniek, Industrieel Product Ontwerpen en Verpleegkunde. Deze studenten hebben hun projecten en resultaten gepresenteerd op een geslaagde studiedag van het lectoraat. Dergelijke dagen zijn goed voor de verdere bevordering van de binding onderwijs en onderzoek. Richting het domein Gezondheid en Welzijn worden bijdrages aan het onderwijs geleverd middels de eHealth module bij Verpleegkunde en het verder vormgeven en uitwerken van het speerpunt eHealth. Het Zorg op Afstand Skillslab speelt hierin een belangrijke rol. In 2014 is gewerkt aan het verder uitbreiden van dit lab met
7
| JAARVERSLAG LECTORAAT ICT-INNOVATIES IN DE ZORG 2014 | sensoren die Icare in de praktijk gebruikt (de Pluskoffer) en het opzetten van een plan Blended Learning om het praktijkonderwijs in het lab meer ‘Do It Yourself’ te maken en minder intensief voor docentbegeleidingsuren.
Bijdrage aan ondernemen Het lectoraat heeft meerdere gefinancierde activiteiten ondernomen in 2014. Deze staan apart vermeld onder Overige Output.
Acquisitie Zoals vermeld, heeft het lectoraat in 2014 relatief veel tijd besteed aan het opzetten van nieuwe onderzoeksprojecten. In onderstaand overzicht staan de ingediende voorstellen. OVERZICHT SUBSIDIEAANVRAGEN Titel/omschrijving
Subsidieregeling
Rol lectoraat
Status
Wegwijzer eHealth
Netwerken voor Groei
penvoerder
gehonoreerd
Teledialyse
Nierstichting
projectpartner
gehonoreerd, (start in 2015)
HighTech4Sportsmedicine
TechForFuture
penvoerder
gehonoreerd
uitvoerder
gehonoreerd
penvoerder
gehonoreerd
Internationale workshops SomeHealth Stichting Digitale Zorg/EU-project Get on Track Beeldcommunicatie in de GGZ RaakPubliek Blended Learning in het Zorg-opAfstand Skillslab
Windesheimfonds
penvoerder
gehonoreerd
Expertisecentrum Dementie
Windesheimfonds
projectpartner
gehonoreerd, kwartiermaker start per 1-22015
OZOverbindzorg 2.0
ZonMW: De zorg ontzorgd met ICT
projectpartner
gehonoreerd, start in 2015
OLDIE: Ouderen Langer thuis door Design van ICT voor Empowerment
RaakPubliek
projectpartner (penvoerder HU)
afgewezen
Grip Op Behandelproces
RaakPubliek
projectpartner (penvoerder HU)
afgewezen
Medical Data Integration Application
RaakPro
projectpartner (penvoerder HU)
afgewezen
Shared Decision Making 2.0
RaakPro
projectpartner (penvoerder lectoraat Innoveren in de Ouderenzorg)
afgewezen
Smart Gaming Solutions for Behavioral Change in Chronic Care
H2020
projectpartner (penvoerder Evalan)
afgewezen
De Gezonde Stad 2.0
RaakPubliek
projectpartner (penvoerder loopt nog lectoraat De Gezonde Stad)
Daarnaast is het lectoraat bezig met verkennende gesprekken bij UTwente (prof. Wieringa) voor het opstarten van een promotieonderzoek van kenniskringlid Wasim Alsaqaf. Hiervoor zal in 2015 een promotiebeurs voor leraren aangevraagd worden. Tot slot kan genoemd worden dat het lectoraat samenwerkt met zorgorganisatie Icare en stichting Welthuus aan het integreren van sensoren (Icare Pluskoffer) in het Zorg Op Afstand Skillslab. Dit zal met gesloten beurzen zijn.
8
| JAARVERSLAG LECTORAAT ICT-INNOVATIES IN DE ZORG 2014 |
Nieuw financieel model Het lectoraat richt zich op het steviger neerzetten van de onderzoekslijnen zoals genoemd in het vervolgplan. Dat houdt in dat elke onderzoekslijn meerdere onderzoeksprojecten heeft lopen, een goede integratie heeft met het onderwijs, een eigen trekker heeft en een aantal docentonderzoekers, waaronder idealiter ook een promovenda/promovendus. Elke onderzoekslijn publiceert zowel in wetenschappelijke fora als in vakliteratuur. Het lectoraat heeft als streven dat in 2017 elke onderzoekslijn getrokken wordt door een hogeschoolhoofddocent of een associate lector: iemand met landelijk erkende expertise op het specifieke vakgebied, goede onderzoeksvaardigheden, leiderschapsvaardigheden en ervaring in het binnenhalen van subsidies. Het aannemen van dergelijk hooggekwalificeerde medewerkers vraagt om een aanstellingsperiode van minimaal vier jaar. Vanuit de basisfinanciering van Windesheim is hiervoor geen ruimte en projectsubsidies zijn altijd tijdelijk en vragen bovendien een hoog co-financieringspercentage. Het lectoraat is daarom in 2014 gestart met het zoeken naar alternatieve vormen van financiering van onderzoekslijnen of associate lectoren. Hiervoor zijn gesprekken gevoerd met oa:
SIGI (Stichting Innovatieprojecten GezondheidszorgInformatica)
Noaber Foundation
VitaValley
Isala Academie
TNO
9
| JAARVERSLAG LECTORAAT ICT-INNOVATIES IN DE ZORG 2014 |
2 Projectportfolio 2.1
PROMOTIEONDERZOEK: VERPLEEGKUNDIGE PALLIATIEVE TELEZORG: PRAKTIJKVERHALEN EN VERHAALPRAKTIJKEN
Algemene projectbeschrijving De dreigende tekorten die ontstaan in de zorg door een dalend aanbod en een stijgende zorgvraag moeten naar verwachting opgelost worden met behulp van ICT. Maar wat gebeurt er precies met de zorg als ICT wordt toegepast? Door het inzetten van webcams, de vorm van telezorg waar dit onderzoek over gaat, zijn patiënt en verpleegkundige niet in elkaars aanwezigheid tijdens de zorgverlening. Over de mogelijkheden die ICT biedt worden ‘publieke verhalen’ verteld; verhalen met verwachtingen, welke leidend zijn in het maken van beleid. Deze studie wil een relatie leggen tussen de publieke verhalen en een specifieke telezorgpraktijk: zorg via het beeldscherm in de praktijk van de verpleegkundige, palliatieve zorg. Hiertoe worden twee hoofdvragen beantwoord: Op welke manier verandert telezorg de palliatieve zorg? Hoe verhouden verpleegkundige praktijken van telezorg en publieke verhalen over telezorg zich tot elkaar? BASISGEGEVENS PROJECT PROMOTIEONDERZOEK: VERPLEEGKUNDIGE PALLIATIEVE TELEZORG: PRAKTIJKVERHALEN EN VERHAALPRAKTIJKEN Looptijd
Tot en met 2016
Financiering
Samenwerking met UvA/AMC (gelden beschikbaar voor deeltijdcontract tot en met februari 2015) en eigen gelden lectoraat
Samenwerkingspartners
-
UvA/AMC
Naam
Fte
Betrokken lectoraatsleden Dr. ir. Marike Hettinga
0,03
Drs. Annemarie van Hout Betrokken studenten
Mikki Kuipers
Status project
Lopend
0,15
Medical Informatics (Master UvA, januari-februari 2014)
Activiteiten 2014 In 2014 is de analyse van het veldwerk voortgezet, is het eerste artikel van het project herzien en geschreven aan het tweede artikel.
Output 2014 WETENSCHAPPELIJKE PUBLICATIES Nieboer, M.E., J. van Hoof, A.M. van Hout, S. Aarts and E.J.M. Wouters (2014), Professional values, technology and future health care: the view of health care professionals in The Netherlands. Technology in Society 39: 10-17 Hout, A. van, A.J. Pols and D.L Willems (2014), Shining trinkets and unkempt gardens. About the materiality of care. Sociology of Health and Illness(under revision) VAKGERELATEERDE PUBLICATIES Hout, A. van (2014) Mind-set changes amongst health care professionals and the use of technology. On what nurses encounter and need in telecare. In: Wouters, E.,J. van Hoof and G. Demiris. Handbook of Smart Homes, Health Care and Well-Being WETENSCHAPPELIJKE ACTIVITEITEN Annemarie van Hout, Presentatie Sic Bodies and Care UvA, 8 september 2014
Annemarie van Hout, Presentatie EASST 2015 Torun, Polen, 18 september 2014
10
| JAARVERSLAG LECTORAAT ICT-INNOVATIES IN DE ZORG 2014 |
ONDERWIJSGERELATEERDE ACTIVITEITEN Annemarie van Hout, Gastcollege minor Zorg 2.0, Verpleegkunde Windesheim, 5 maart 2014
Annemarie van Hout, Gastcollege Honours Class lexinenreeks 2014, Universiteit Leiden, 18 maart 2014
Practicum medische ethiek, verzorgd door Annemarie van Hout, 16 en 19 mei 2014, AMC
11
| JAARVERSLAG LECTORAAT ICT-INNOVATIES IN DE ZORG 2014 |
2.2
VALIDATIE EN VALORISATIE EHEALTH INNOVATIEMATRIX (EHIX)
Algemene projectbeschrijving Het borgen en up to date houden van de eHix is een vaste taak van het lectoraat geworden en is daarom structureel ingebed in het algemene takenpakket. Dit gebeurt op een iteratieve manier door toepassing en evaluatie van de eHix in andere projecten, o.m. Hightech@Home en Slimme Vloer. BASISGEGEVENS PROJECT VALIDATIE EN VALORISATIE EHEATLH INNOVATIEMATRIX (EHIX) Looptijd
Gedurende de gehele looptijd van het lectoraat
Financiering
Gefinancierd met lectoraatsmiddelen
Samenwerkingspartners
-
Lectoraat Innoveren in de Ouderenzorg (Hogeschool Windesheim)
Naam Betrokken lectoraatsleden Dr. ir. Ruud Janssen
Betrokken studenten
Fte Projectmatig
Drs. Sikke Visser
Projectmatig
Dr. ir. Jan Nauta
Projectmatig
Rick Dröge
Oplevering eHix 2.0
Per periode of semester
Stefan Wierink
Soort project
R&D project
Status project
Lopend
Activiteiten 2014 De eHix is toegepast en geëvalueerd in de projecten Hightech@Home en Slimme Vloer. Zie aldaar. Daarnaast is er een Engelstalige masterclass (“eHealth Innovation Strategy”) ontwikkeld en uitgeprobeerd op basis van het STOF-model, de eHix, en de Zorginnovatieroutekaart (Zie in Hoofdstuk 3 onder Gefinancierde activiteiten).
Output 2014 PROJECTDELIVERABLES Oplevering geheel vernieuwde eHealth innovatie matrix (Ehix 2.0) VAKGERELATEERDE ACTIVITEITEN Elles Lohuis en Ruud Janssen, European Boot Camp on eHealth Innovation Strategy, Windesheim, Zwolle, 20 oktober 2014
12
| JAARVERSLAG LECTORAAT ICT-INNOVATIES IN DE ZORG 2014 |
2.3
SHARED DECISION MAKING
Algemene projectbeschrijving Dit RaakPro-project met penvoerder Dr. Carolien Smits, lector Innoveren in de Ouderenzorg, valt deels onder het overkoepelende programma ICT-zorg: van Buzz naar Business en haalt hier ook een deel co-financiering vandaan. Het lectoraat ICT-innovaties in de Zorg is met name betrokken bij deelstudie 3 van dit RaakPro-project waarin een digitale keuzehulp ontwikkeld wordt voor het ondersteunen van het gezamenlijke beslisproces van een persoon met dementie, de mantelzorger en de casemanager. Het lectoraat voert hiervoor mede het gebruikersonderzoek uit dat dit ontwikkelproces informeert. BASISGEGEVENS PROJECT SHARED DECISION MAKING Looptijd
01-09-2010 tot 31-08-2014
Financiering
Financiering vanuit RaakPro en €70.000 vanuit het overkoepelende programma ICT-Zorg: Buzz naar Business: Provincie Overijssel, Programma ICTdiensteninnovatie
Samenwerkingspartners
-
Lectoraat Innoveren in de Ouderenzorg (Hogeschool Windesheim)
-
Hogeschool Rotterdam
-
TNO
-
Vrije Universiteit
-
UMC St. Radboud
-
V&VN
-
Casemanagersnetwerk
-
Alzheimer Nederland
-
Vilans
-
Zorgpalet Hoogeveen
-
Regionaal Zorgnetwerk Zwolle e.o.
Naam
Fte
Betrokken lectoraatsleden Dr. ir. Marike Hettinga (co-promotor) Dr. ir. Ruud Janssen
0,1fte 0,1fte
Betrokken studenten Per periode of semester Soort project
RaakPro
Status project
Eind 2014 afgerond
Activiteiten 2014 De ontwikkeling van een volledig functionerend prototype van de digitale keuzehulp (DEbeslisgids), gebruikerstests van het prototype met personen met dementie, mantelzorgers, casemanagers. En een vier maanden durende pilot met DEbeslisgids uitgevoerd in vier zorgnetwerken bestaande uit de persoon met dementie, diens mantelzorger(s) en casemanager.
Output 2014 WETENSCHAPPELIJKE PUBLICATIES Span M., Smits C., Groen-van de Ven L., Jukema J., Cremers A., Vernooij-Dassen M., Eefsting J., Hettinga M., Towards an interactive web tool that supports shared decision making in dementia: identifying user requirements. International Journal On Advances in Life Sciences, 2014 no 3&4, p. 338-349 Span M., Smits C., Groen-van de Ven L., Jukema J., Janssen R., Vernooij-Dassen M., Eefsting J., Hettinga M., An interactive web tool to facilitate shared decision making in dementia: design issues perceived by caregivers and patients. International Journal On Advances in Life Sciences, 2014 no 3&4, p. 107-121
13
| JAARVERSLAG LECTORAAT ICT-INNOVATIES IN DE ZORG 2014 | Span M., Hettinga M., Smits C., Jukema J., Groen-van de Ven L.M., Jukema J., Vernooij-Dassen M., Eefsting J., Developing a Supportive Tool to Facilitate Shared Decision Making in Dementia, Involvement of End Users in the Design Phase, In eTELEMED 2014: The Sixth International Conference on eHealth, Telemedicine, and Social Medicine. Pp 253-256. Barcelona, Spain: IARIA, 2014 Span M., Smits C., Groen-van de Ven L., Janssen R., Jukema J., Vernooij-Dassen M., Eefsting J., Hettinga M. An IT application to support Shared Decision Making in dementia. Designing an interactive web tool. EACH 2014, 17-19 September, Rotterdam The Netherlands [poster presentation] Span M., Smits C., Groen-van de Ven L., Janssen R., Jukema J., Vernooij-Dassen M., Eefsting J., Hettinga M. Using an interactive web tool facilitating shared decision making in dementia: a field study. 24th Alzheimer Europe conference 2014, 20-22 October, Glasgow, Scotland [poster presentation] VAKGERELATEERDE PUBLICATIES Span, M., Nieuwe technologie: niet vanzelfsprekend een succes. Denkbeeld, jaargang 26, oktober 2014 Span, M., Gezamenlijke besluitvorming bij dementie, blog 19-5-2014 geplaatst op het kennisplein Zorg voor Beter van Vilans: http://www.zorgvoorbeter.nl/ouderenzorg/Gezamenlijke-besluitvorming-dementie.html WETENSCHAPPELIJKE ACTIVITEITEN Span, Marijke, Marike Hettinga, Carolien Smits, Leontine Groen-van de Ven, Jan Jukema, Myrra Vernooij-Dassen, Jan Eefsting, Ontwikkeling van de DEbeslisgids, een ICT tool om Gezamenlijke besluitvorming bij dementie te ondersteunen. Refereerbijeenkomst leerstoel Prof. Myrra VernooijDassen, 17 april 2014, Nijmegen VAKGERELATEERDE ACTIVITEITEN Span, Marijke, Yvonne Paulissen en Carolien Smits, Handvatten voor Gezamenlijke besluitvorming bij dementia: boeien(d) en/of binden(d). Geriatriedag 13 feb 2014, Den Bosch
Span, Marijke, Marike Hettinga, Carolien Smits, Leontine Groen-van de Ven, Jan Jukema, Myrra Vernooij-Dassen, Jan Eefsting, een ICT tool voor Gezamenlijke besluitvorming bij dementie: DEbeslisgids. Mini-symposium ‘The voice of Florence’, 12 mei 2014, Zwolle
Span, Marijke, Marike Hettinga, Carolien Smits, Leontine Groen-van de Ven, Jan Jukema, Myrra Vernooij-Dassen, Jan Eefsting, Shared decision making in dementia and a supportive IT application. Intensive program, 2nd May 2014, Ommen
Span M., Hettinga M., Groen-van de Ven L., Jukema J., Vernooij-Dassen M., Eefsting J., Smits C., Shared decision making in dementia: significance of a research program for nursing education and dementia care practice, NETNEP2014, 25 June 2014, Noordwijkerhout, The Netherlands
14
| JAARVERSLAG LECTORAAT ICT-INNOVATIES IN DE ZORG 2014 |
2.4
HIGHTECH@HOME
Algemene projectbeschrijving Steeds meer ouderen, chronisch zieken en mensen met een beperking blijven thuis wonen. Er is echter te weinig personeel om deze mensen thuis te verzorgen. Nieuwe technologische oplossingen kunnen bewoners en zorgverleners mogelijk ondersteunen. In Hightech@home ontwerpen en ontwikkelen we hightech thuistechnologie. Het project kiest daarbij voor open source zodat technologie tegen lage kosten beschikbaar komt voor de doelgroep. De technologie moet uiterst gebruikersvriendelijk zijn wat het project bereikt via gebruikersonderzoek, oa in het eigen Zorg op Afstand Skillslab, en pilots. BASISGEGEVENS PROJECT HIGHTECH@HOME Looptijd
01-06-2013 tot 28-02-2015
Financiering
€268.799 vanuit TechForFuture
Samenwerkingspartners
-
Stichting TriVici
-
VAC Thuistechnologie
-
Castbasics
-
OpenXS
-
Frion
Naam
Fte
Betrokken lectoraatsleden dr. ir. Marike Hettinga
0,1
dr. Elles Gyaltsen-Lohuis
0,2 / 1,0 (vanaf 1/6/2014)
dr. ir. Ander de Keijzer
0,4 (tot 18/8/2014)
dr. ir. Jan Nauta
0,4
Betrokken studenten
Schooljaar ’13-’14, semester 2
Per periode of semester
Gustav Ebbers (TI) Rick Gerrits (TI) Yoeri Kroon (TI) Wouter Meijerink (TI) Michel Roke (TI) Anton Stamhuis (TI) Thomas Visch (TI) Kristiaan Zoontjens (TI) Claudia Plas (TI) Johnny Dwars (TI) Michiel van den Bremer (TI) Stijn Veldman (TI) Annelien de Haan (TG) Agnes Hendriks (TG) Schooljaar ’14-’15, semester 1 Jesse Latinga (BIM) Emiel Hofstede (BIM) Stefan Wierink (BIM) Rick Droge (BIM) Arne Nolles (IPO) Daan van den Berg (IPO) Wouter Hamers (IPO)
15
| JAARVERSLAG LECTORAAT ICT-INNOVATIES IN DE ZORG 2014 | Lilian Meints (IPO) Frank Hooijer (IPO) Gert-Jan Hallink (IPO) Wiro Verburg(IPO) Thomas Vermeulen (BIM) Eize vd Vegt (BIM) Tom de Boer (TI) Dennis van Leeuwen (BIM) Darryl Entjes (BIM) Soort project
R&D project
Status project
Lopend
Activiteiten 2014 Er heeft een uitgebreide requirementsanalyse plaats gevonden i.s.m. alle partijen bij zorgorganisatie Frion (Zwolle). Het domotica portaal is verder doorontwikkeld naar de specificaties van de casuïstiek van Frion. Samen met de partners TriVici en VAC Thuistechnologie is de universele sensoren plug-in gerealiseerd in de vorm van een universele sensorhub. Er is een digitale leeromgeving ontwikkeld door ICT studenten voor (ICT)studenten. Tijdens het project is de eHix-methodiek en de kennis opgedaan binnen het Somehealth-project gebruikt als ondersteuning bij het innovatietraject. Daarnaast is gebruik gemaakt van de door prof. dr. R.J. Wieringa ontwikkelde technical action research methodiek. Verder is er onderzoek gedaan naar het gebruik van open source technologie en levensvatbare businessmodellen passend bij de doelstellingen van het project. Bij zorgorganisatie De Stouwe (Meppel) is een inventarisatie gedaan naar de mogelijkheden van een door ICT ondersteunde dubbele medicatie controle, zijn er experimenten uitgevoerd met medewerksters van De Stouwe in het Skillslab (Windesheim) en is er een advies voor De Stouwe geschreven met betrekking tot een pilot.
Output 2014 WETENSCHAPPELIJKE PUBLICATIES Hettinga, M., et al., Open Source Home Care Technology, Technical design and development, user research, cost-benefit analysis, and business modeling, eTELEMED 2014, The Sixth International Conference on eHealth, Telemedicine, and Social Medicine. (ISBN: 978-1-61208-327-8) Barcelona, Spain: IARIA, 2014. Op 06-05-2014 bekroond met een Best Paper Award, zie http://www.iaria.org/conferences2014/AwardseTELEMED14.html Gyaltsen-Lohuis, E., Hettinga, M., Janssen, R., Nauta, J.M., Visser, S., Early Stages of Business Modeling for Open Source Home Care Technology. Lessons learned from an initial inventory. International Journal on Advances in Life Sciences, Vol. 6, nr. 3&4, 2014 VAKGERELATEERDE PUBLICATIES Hettinga, M. De nieuw senior: vitaal en/of digitaal? Column in congrespublicatie kenniscongres ‘vitale senioren’, 23 juni 2014 PROJECTDELIVERABLES Open Hightech Domoticaportaal Het portaal is de interface naar de gebruikers waardoor verschillende diensten aangeboden kunnen worden. Het wordt de verzamelplaats voor de online aangeleverde gegevens voor zowel gebruikers, als dienstaanbieders zoals zorgmedewerkers. Het portaal is gerealiseerd met het open source Yoomla! pakket. Het portaal is via de volgende URL te bereiken: https://htah.openportaal.nl/. Het portaal wordt door Stichting TriVici beheerd en verder ontwikkeld. Device en OS-onafhankelijk videocontact middels WebRTC Door gebruik te maken van WebRTC, een open source applicatie binnen een aantal browsers is de overdracht van videostreams relatief browseronafhankelijk. WebRTC maakt het mogelijk om deze data realtime te versturen en gebruikers dus direct te volgen. Het videocontact is in het Open Hightech Domoticaportaal geïntegreerd onder de button Beeldcontact. Universele sensorenkoppeling middels WebRTC De gerealiseerde sensorhub slaat een brug tussen de feitelijke sensoren enerzijds en de dataopslag
16
| JAARVERSLAG LECTORAAT ICT-INNOVATIES IN DE ZORG 2014 |
binnen het portaal anderzijds. Op deze wijze is de in het projectplan bedoelde sensorplugin gerealiseerd. De zo gerealiseerde dataverbinding is integraal opgenomen in het Open Hightech Domoticaportaal. Verankering in onderwijs Om de kennis van de zorgomgeving voor de student aan te reiken op een gebruiksvriendelijke manier is een digitale leeromgeving ontwikkeld. Deze is ontwikkeld door ICT studenten voor (ICT)studenten. De digitale leeromgeving is te bereiken via de URL: www.ictstudentenindezorg.nl. Deze digitale leeromgeving wordt beheerd door het lectoraat ICT-innovaties in de Zorg. Ontwerp- en onderzoeksmethodologie Tijdens het project is de eHix-methodiek en de kennis opgedaan in het Somehealth-project gebruikt als ondersteuning bij het innovatietraject. Daarnaast is gebruik gemaakt van de door prof. dr. R.J. Wieringa ontwikkelde technical action research methodiek. Niet alleen heeft dit bijgedragen aan de kwaliteit van de ontwikkelde producten en testmethoden maar ook is kwaliteitsverbetering qua gebruikte methodologie tot stand gebracht. De opgedane kennis en ervaringen worden in vervolgprojecten van het lectoraat opnieuw ingezet. Ook is onderzoek gedaan naar het gebruik van open source technologie en levensvatbare businessmodellen passend bij de doelstellingen van het project.
WETENSCHAPPELIJKE ACTIVITEITEN Presentatie Paper - Hettinga, Marike, Elles Gyaltsen-Lohuis, Ander de Keijzer, Jan M. Nauta, Rens Balkenende, Niels Donninger, and Guido van Alphen. "Open Source Home Care Technology, Technical Design and Development, User Research, Cost-Benefit Analysis, and Business Modeling." – door Marike Hettinga op eTelemed 2014: The Sixth International Conference on eHealth, Telemedicine, and Social Medicine. Barcelona, Spain, 2014 VAKGERELATEERDE ACTIVITEITEN Workshop digitale leeromgeving HBO-i, 17 april 2014 door Sikke Visser
Presentatie Marike Hettinga tijdens landelijk kenniscongres 'Vitale Senioren', Hightech@home en de nieuwe senior: vitaal en/of digitaal? Breda, 23 juni 2014
Keynote-presentatie Marike Hettinga tijdens Hightech@home mini-symposium, Hightech@home: hoe ziet dat eruit en hoe kom je daar?, Windesheim, 5 juni 2014
Introductie Dubbele Medicatie Check App aan Thuiszorg medewerksters van De Stouwe Meppel in Skills Lab Windesheim, 25 november 2014
ONDERWIJSGERELATEERDE ACTIVITEITEN Studiebegeleiding bovenstaande studenten
17
| JAARVERSLAG LECTORAAT ICT-INNOVATIES IN DE ZORG 2014 |
2.5
DE SLIMME VLOER
Algemene projectbeschrijving In het onderzoeksproject Slimme vloer ontwikkelt en produceert TechForFuture een prototype voor een (val)detectievloer oftewel een slimme vloer: ondervloertegels die bewegingen van personen kunnen detecteren en interpreteren. Met de slimme vloer kan in de zorgsector de veiligheid van patiënten bewaakt worden, zonder ingrijpend inbreuk te maken op hun privacy. Het lectoraat Smart Functional Materials van Saxion is penvoerder van dit project. De rol van het lectoraat ICTinnovaties in de Zorg richt zich met name op het ontwikkelen van een levensvatbaar business model voor de Slimme Vloer. Daarnaast wordt gekeken naar integratie van de Slimme Vloer als sensor in het project Hightech@home. BASISGEGEVENS PROJECT DE SLIMME VLOER Looptijd
september 2013 tot september 2015
Financiering
€178.680,- vanuit Tech For Future
Samenwerkingspartners
Saxion lectoraat
Smart Functional Materials
Edel Group
MEA Smart BV
Texperium
Naam
Fte
Betrokken lectoraatsleden Dr. ir. Ruud Janssen
0,1
Betrokken studenten
Sophie Verdel (Saxion) jan-juli 2014
Per periode of semester
Raj Rozendaal sept 2014-jan 2015 Jeffrey Tolboom sept 2014-jan 2015
Soort project
R&D-project
Status project
Lopend
Activiteiten 2014 Verkenning van kansrijke innovatieroutes voor de Slimme Vloer, tweemaal een eHix sessie om mogelijke blinde vlekken in het business model van de Slimme Vloer op te sporen en hiervoor een strategie te ontwikkelen. Daarnaast is door BIM-studenten een algoritme ontwikkeld waarmee kan worden berekend hoe de Slimme Vloer optimaal kan worden gelegd in een bepaalde ruimte, rekening houdend met de eigenschappen van de ruimte (o.a. vorm en afmetingen), de vloertegels (o.a. type, afmetingen, en prijs) en restricties zoals de posities van tegels ten opzichte van elkaar en beperkingen ten aanzien van het op maat snijden van tegels.
Output 2014 PROJECTDELIVERABLES Marktonderzoek in de ouderenzorg voor de ESP detectievloer. Eindrapport van Sophie Verdel.
Ruud Janssen en Jan Nauta, eHix scan van project Slimme Vloer, inclusief validatie van de eHix (Genemuiden, 28 sep 2014)
Ruud Janssen, Presentatie innovatieroutes voor de Slimme Vloer (Genemuiden, 18 sept 2014)
Ruud Janssen, Vervolg op eHix scan van project Slimme Vloer (Zwolle, 18 nov 2014)
18
| JAARVERSLAG LECTORAAT ICT-INNOVATIES IN DE ZORG 2014 |
2.6
INNOVATIEVE TECHNOLOGIE VOOR PRESTATIEVERBETERING IN DE TOPSPORT
Algemene projectbeschrijving Het goed controleren en monitoren van de fysieke conditie van de topsporter met de momenteel beschikbare hulpmiddelen en meetinstrumenten vraagt bijzondere aandacht van trainers en discipline van de sporter. Verder is het tijdsintensief, kostbaar en bovenal invasief en belastend als men bloedwaarden wil meten. Als gevolg van de beperkte gebruikersvriendelijkheid en praktische hanteerbaarheid van deze methoden wordt er minder frequent gemeten dan eigenlijk voor goede monitoring en adequate preventie van overtraining nodig zou zijn. Reden voldoende om de bestaande meetinstrumenten en –methoden aan onderzoek te onderwerpen en fundamentele kennis van innovatieve High Tech Systemen en Materialen (HTSM) in te zetten om nieuwe en eenvoudige praktisch hanteerbare meetinstrumenten te ontwerpen. Dit project richt zich op het samen met kennisinstellingen en innovatieve MKB-ers ontwikkelen en toepassen van nieuwe HTSM voor het voorkomen van blessures en het verbeteren van prestaties van sporters. Het project start bij de topsport met als nadrukkelijke ambitie de resultaten door te trekken naar de breedtesport. Doel van dit project is het bundelen van de Twentse krachten rond technologie en (top)sport en het daarmee realiseren van minimaal een high-tech veldlaboratorium dat als experimenteeromgeving kan worden gebruikt voor het inzetten van technologie voor prestatieverbeteringen in sport en gezondheid. BASISGEGEVENS PROJECT INNOVATIEVE TECHNOLOGIE VOOR PRESTATIEVERBETERING IN DE TOPSPORT Looptijd
1 maart 2014 tot 31 augustus 2015
Financiering Samenwerkingspartners
€254.800 vanuit TechForFuture Saxion (Penvoerder) -
FC Twente
-
Haracles
-
Go Ahead Eagles
-
Eurosped TVT
-
AC Tion
-
Marathon Pim Mulier
-
TenCate
-
TMSi
-
RRD
-
MESA+
-
Medimate
-
Heartmath
Naam Betrokken lectoraatsleden Hilco Prins
Fte 0,1 (per 1-5-2014)
Betrokken studenten Per periode of semester Soort project
TFF
Status project
Lopend
19
| JAARVERSLAG LECTORAAT ICT-INNOVATIES IN DE ZORG 2014 |
Activiteiten 2014 In het voorjaar van 2014 is het project daadwerkelijk van start gegaan. Er zijn initieel zeven deelprojecten geformuleerd, waaronder SAXshirt voor belasting en belastbaarheid, lab-on-a-chip en neurofeedback. In de opstartfase en ontwerpfase van deze deelprojecten heeft Windesheim bijgedragen aan, en inhoudelijke input geleverd via deelproject bijeenkomsten, gesprekken met projectleider en feedback op documenten, plannen etc.
Output 2014 VAKGERELATEERDE ACTIVITEITEN Hilco Prins, deelname aan deelprojecten Neurofeedback, Lab on a chip en SaxShirt
20
| JAARVERSLAG LECTORAAT ICT-INNOVATIES IN DE ZORG 2014 |
2.7
WEGWIJZER EHEALTH
Algemene projectbeschrijving Veel eHealth mkb’ers kloppen aan bij hun regionale zorgverzekeraar voor financiering van hun innovatie. Het is echter niet transparant voor de mkb’ers onder welke voorwaarden zorgverzekeraars bereid zijn eHealthtoepassingen te financieren of te vergoeden. Een veelgehoorde vraag is: “Wat wil de zorgverzekeraar?” Dit project beoogt bij te dragen aan meer transparantie. Het doel is het ontwikkelen en beschikbaar stellen van een webtool die zorgverzekeraars kunnen gebruiken bij de filtering van eHealth-innovaties die bij hen binnenkomen. Hierbij wordt de kennis ingezet die vergaard is in het SomeHealth-project. Het resultaat is een webtool die als Wegwijzer fungeert: een digitaal voorloket voordat mkb’ers terechtkomen bij het zorgvernieuwingsloket van de zorgverzekeraar. BASISGEGEVENS PROJECT WEGWIJZER EHEALTH Looptijd
Mei 2014 tot mei 2015
Financiering
€ 15.000,- via Netwerken voor Groei
Samenwerkingspartners
-
Zorgverzekeraar VGZ
-
Zorgverzekeraar Achmea
-
Subsidieverstrekker ZonMw
-
Drie nader te bepalen mkb-partijen (voor evaluatie van de webtool)
Naam
Fte
Betrokken lectoraatsleden Dr. ir. Ruud Janssen
0,05
Betrokken studenten Per periode of semester Soort project
RAAK-mkb (vervolgtraject)
Status project
Lopend
Activiteiten 2014 Een inventarisatie van publiek beschikbare criteria van zorgverzekeraars en subsidieverstrekkers t.a.v. eHealth innovaties, het observeren van een beoordelingsronde van ingediende zorgvernieuwingsideeën bij zorgverzekeraar VGZ, en een serie gesprekken met VGZ om de uitgangspunten en opzet van de webtool te bepalen. Er is een conceptueel ontwerp van de webtool ontwikkeld dat in 2015 door studenten zal worden geïmplementeerd in een prototype.
21
| JAARVERSLAG LECTORAAT ICT-INNOVATIES IN DE ZORG 2014 |
2.8
HIGHTECH4SPORTSMEDICINE
Algemene projectbeschrijving De afdeling sportgeneeskunde van Isala voert voor verschillende groepen sporters en externe bedrijven sportmedische keuringen en begeleidingstrajecten uit met als doel het stimuleren van bewegen en het verbeteren van de gezondheid van de werknemers. Bij de sportmedische begeleidingstrajecten voor externe bedrijven worden de deelnemers periodiek gekeurd en gedurende een periode met trainingen begeleid. De deelnemers krijgen een individuele rapportage met adviezen en de bedrijven krijgen een algemene managementrapportage. Tot zeer recent werden alleen de gegevens van de sportmedische keuringen opgeslagen in individuele Excel documenten per deelnemer met als nadelen dat: a) deelnemers hun eigen gegevens niet kunnen inzien, b) trainingsarbeid van deelnemers niet inzichtelijk wordt, c) gezondheidsparameters van de deelnemers niet worden gevolgd gedurende het trainingsprogramma en d) het niet goed mogelijk is om groepsgegevens te bewerken en managementrapportages op te zetten. De sportartsen willen slimme technologie inzetten die hun diensten verbeteren en verbreden. Daartoe wordt in dit project een online data-volgsysteem ontwikkeld. De mogelijkheden van ICT worden ingebouwd en benut in het gehele begeleidingsprogramma voor grote groepen deelnemers. De innovatie betreft vooral het gebruik van apps en sensoren met de feedbackfunctie naar deelnemers, werkgevers en sportartsen in één sportmedisch begeleidingsprogramma en dus niet als losstaande onderdelen. Door het koppelen van trainingsprogramma’s aan daadwerkelijke trainings- en gezondheidsdata in de loop van de tijd van grote groepen deelnemers, kunnen ook wetenschappelijke studies worden uitgevoerd onder veelal recreatieve, niet-prestatiegerichte sporters. BASISGEGEVENS PROJECT HIGHTECH4SPORTSMEDICINE Looptijd
1 september 2014 tot 31 augustus 2016
Financiering
€120.000 vanuit TechForFuture
Samenwerkingspartners
-
Isala
Naam
Fte
Betrokken lectoraatsleden Dr. Hilco Prins
0,4
Drs. Wasim Alsaqaf
0,1
Dr. Ir. Marike Hettinga
0,03
Betrokken studenten
Stagiaires:
Per periode of semester
September 2014 – januari 2015 Maikel Gommans
Informatica
Wisam Bahnam
Informatica
Thomas Visch
Informatica
Soort project
TFF
Status project
Lopend
Activiteiten 2014 Het project is 1 september gestart. Drie studenten Informatica hebben in het kader van het profileringsthema App Development een begin gemaakt met het ontwikkelen van een App met hartslagsensor voor deelnemers aan het sportmedisch begeleidingsprogramma van de sportartsen van Isala. Daartoe hebben zij ook de centrale database en webapplicatie aangepast en uitgebreid. In december kon al een eerste versie met nog beperkte functionaliteit worden getest op een aantal vrijwillige sportartsen/lectoraatsleden.
22
| JAARVERSLAG LECTORAAT ICT-INNOVATIES IN DE ZORG 2014 |
Output 2014 PROJECTDELIVERABLES Huisstijl specificaties voor Isala Apps (bijproduct)
Test van werkende, nog onvolledige versie, onder sportartsen
23
| JAARVERSLAG LECTORAAT ICT-INNOVATIES IN DE ZORG 2014 |
2.9
BEELDCOMMUNICATIE IN DE GGZ
Algemene projectbeschrijving De geestelijke gezondheidszorg (GGZ) staat, net zoals andere sectoren in de zorg, voor een grote maatschappelijke opgave: er moet fors bezuinigd worden terwijl de kwaliteit van de zorg gehandhaafd moet blijven. Verwacht wordt dat de inzet van beeldcommunicatie in de zorg hieraan een bijdrage kan leveren. Beeldcommunicatie is echter iets dat de zorgverleners ‘overkomt’: ze zijn er vanuit de genoten opleidingen niet of nauwelijks op toegerust, terwijl ze juist geoefend zijn om subtiele signalen te interpreteren die via beeldcommunicatie niet of veel moeilijker waarneembaar zijn. GGZ-zorgverleners zitten dus klem tussen de maatschappelijke opgave van bezuinigen enerzijds, en de verantwoordelijkheid die ze voelen voor hun cliënten anderzijds. Uit een serie focusgroepgesprekken met GGZ-zorgverleners is gebleken dat het bovenstaande dilemma bij hen tot de volgende praktijkvragen leidt: 1. Hoe kunnen GGZ-zorgverleners beeldbellen integreren in hun zorgprogramma’s en behandelplannen, en daarbij de kwaliteit van de zorg handhaven? Hoe kunnen ze het intensiever inzetten, of in complexere situaties? 2. Wat moeten ze meewegen wanneer ze de afweging maken om beeldbellen op een concreet moment of in een concrete situatie in te zetten? Hoe verandert de zorg erdoor, en is het dan verantwoord? 3. Hoe kunnen ze hun minder ervaren collega’s overtuigen dat beeldbellen niet een verschraling is maar dat het een eigen meerwaarde kan hebben voor de zorg? Hoe kunnen ze hen helpen om dit te benutten? Windesheim, Hanzehogeschool, het Rob Giel Onderzoekcentrum, de Universiteit van Amsterdam, het Zorg Innovatie Forum, en zeven GGZ-instellingen in Noord-Nederland hebben met dit project de ambitie om GGZzorgverleners te ondersteunen bij het effectief inpassen van beeldbellen in de eigen zorgverlening. Een eerste doelstelling die daarvoor bereikt moet worden, is het verkrijgen van kennis en inzichten over de vraag waarom het (intensiever) inzetten van beeldbellen voor de GGZ-zorgverleners nu zo moeilijk is. Een tweede doelstelling is het omzetten van deze kennis en inzichten in producten die recht doen aan de complexiteit van de GGZ-problematiek en daarnaast praktisch toepasbaar voor de drukbezette professional. Een derde doelstelling is het verrijken van de opleidingen Verpleegkunde van deelnemende hogescholen Windesheim en Hanzehogeschool met modules en minors waarin de verworven kennis en producten zijn geïntegreerd. Het project is formeel gestart op 1 november 2014. Op 21 januari a.s. vindt de aftrap plaats tijdens een bijeenkomst in het Rob Giel Onderzoekcentrum in Groningen. BASISGEGEVENS PROJECT BEELDCOMMUNICATIE IN DE GGZ Looptijd
1 nov 2014 tot 31 okt 2016
Financiering Samenwerkingspartners
€299.810 vanuit SIA Hanzehogeschool
Rob Giel Onderzoekscentrum
Universiteit van Amsterdam
Zorg Innovatie Forum
GGZ Noord-Holland-Noord
GGZ Friesland
Lentis
GGZ Drenthe
Verslavingszorg Noord-Nederland
Dimence Groep
Accare
24
| JAARVERSLAG LECTORAAT ICT-INNOVATIES IN DE ZORG 2014 | Naam Betrokken lectoraatsleden Dr. ir. Ruud Janssen
Fte 0,4
Dr. ir. Marike Hettinga
0,05
Betrokken studenten
September 2014 – januari 2015
Per periode of semester
Susanne Meyer Trudy Vinke
Soort project
RAAK-publiek
Status project
Lopend
Activiteiten 2014 Activiteiten die in 2014 hebben plaatsgevonden: vooronderzoek (“vraagarticulatie”) ten behoeve van het opstellen van de subsidieaanvraag. Dit is uitgevoerd middels vier focusgroepen met HBO-opgeleide zorgprofessionals die werkzaam zijn binnen IPG (intensieve psychiatrische gezinsbegeleiding) en FACT (flexible assertive community treatment) teams. Er is veel energie gestoken in kwalitatief goed vooronderzoek. Daarnaast hebben twee verpleegkundestudenten de vergaarde data gebruikt als basis voor een verdiepende studie in het kader van de minor Praktijkgericht Onderzoek in de Zorg (POZ).
Output 2014 PROJECTDELIVERABLES Ruud Janssen, Marike Hettinga, Lian van der Krieke en Sjoerd Sytema. “Beeldcommunicatie in de GGZ: Professionele afwegingen in een veranderende zorgpraktijk.” Subsidieaanvraag voor RAAK-publiek. Windesheim, Zwolle, 12 mei 2014: lectoraat ICT-innovaties in de Zorg
25
| JAARVERSLAG LECTORAAT ICT-INNOVATIES IN DE ZORG 2014 |
2.10
MOSES: MOBILE SENSING AND SECURITY
Algemene projectbeschrijving MoSeS is een Technology For Future (TFF) project dat in de zomer van 2013 is gestart. Het MoSeS project doet onderzoek naar ondersteuning bij calamiteiten door middel van ‘Emergency Support Systemen’ (ESS) of ‘calamiteiten-ondersteuningssystemen’. In het MoSeS project speelt de smartphone een centrale rol. De snelle technologische ontwikkeling van deze toestellen heeft geleid tot zeer krachtige platformen voor sensing, communicatie, processing en visualisatie. Het ligt voor de hand dat de smartphone een volwaardige positie krijgt in de veiligheidssector. BASISGEGEVENS PROJECT MOSES Looptijd
1 sept 2013 t/m 31 aug 2015
Financiering
€ 37.000 vanuit Tech For Future Saxion (penvoerder), meerdere bedrijven
Samenwerkingspartners
Naam Betrokken lectoraatsleden Ir. Bart Snijder
Fte 0,2
Dr. Hilco Prins
0,2 (vanaf 1-11-2014)
Dr. ir. Marike Hettinga
0,03
Betrokken studenten
Minor studenten:
Per periode of semester
Pascal van Beek Jasper Kluin Job Slot Henriette Nijmeyer Tessa Nieuwenhuis Laxmen Kumarasy Sebastian Bouwhuis Dirk Grootens Raphael Tacx Nick Klompenburg
Soort project
TFF
Status project
Lopend
Activiteiten 2014 In 2014 heeft het lectoraat verschillende bijdrages geleverd aan MoSeS:
Integratie van SaxShirt in MoSes: de vraag hierbij was welke sensoren gebruikt kunnen worden op welke manier om bij te dragen aan het meten van het welzijn van brandweerlieden die zich in een brandend pand bevinden. Hilco Prins heeft in 2014 hier een requirementsanalyse voor uitgevoerd inclusief interviews met experts op het terrein van fysiologische risico’s i.h.k.v. hittestuwing.
Drie elektrotechniekopdrachten door Bart Snijders en meerdere studenten: -
Amplifier integration on PCB: kijken of je hartslag kunt meten met 2 ipv 3 elektroden
-
Maken Iridiumkoppeling voor het bouwen van een virtueel IP wat belangrijk is voor doorgeven
-
Ontwikkeling DGPS: nauwkeurige variant van GPS
sensordata
26
| JAARVERSLAG LECTORAAT ICT-INNOVATIES IN DE ZORG 2014 |
Output 2014 PROJECTDELIVERABLES vanuit de elektrotechnische opdrachten zijn tussenproducten opgeleverd die gebruikt worden in de totaaloplossing WETENSCHAPPELIJKE ACTIVITEITEN Hilco Prins, Interviews met experts op het terrein van fysiologische risico’s i.h.k.v. hittestuwing i.r.t brandweerwerk
27
| JAARVERSLAG LECTORAAT ICT-INNOVATIES IN DE ZORG 2014 |
3 Overige output en activiteiten Het lectoraat onderneemt ook activiteiten die niet gerelateerd zijn aan projecten of die gerelateerd zijn aan projecten die reeds zijn afgerond en dus niet worden genoemd in het voorgaande hoofdstuk. Dit hoofdstuk biedt een overzicht van deze output en overige activiteiten.
3.1
PUBLICATIES
WETENSCHAPPELIJKE PUBLICATIES Boterenbrood, F., Krediet, I., Goossen, W., Building a High Quality Medical Data Architecture for Multiple Uses in an Integrated Health Care Environment, Journal of Hospital Administration, Vol. 3, No 5 (2014) Janssen, Ruud, Marike Hettinga, Sikke Visser, Robbert Menko, Hilco Prins, Irene Krediet, Timber Haaker, and Lianne Bodenstaff. An eHealth Innovation Map for eHealth Small and Medium-Sized Businesses. In eTelemed: The Sixth International Conference on eHealth, Telemedicine, and Social Medicine. Barcelona, Spain, 2014. Op 06-05-2014 bekroond met een Best Paper Award, zie http://www.iaria.org/conferences2014/AwardseTELEMED14.html Van Gemert-Pijnen, L., M Hettinga, Å Smedberg, Editors eTELEMED 2014, The Sixth International Conference on eHealth, Telemedicine, and Social Medicine. (ISBN: 978-1-61208-327-8) VAKGERELATEERDE PUBLICATIES Janssen, Ruud. Animatiefilmpje “Innovatieroutes in de Zorg”. I.s.m. Zorg voor Innoveren ontwikkeld en op 26 juni onthuld tijdens de netwerkbijeenkomst “decentraliseren = innoveren” van Zorg voor Innoveren, Utrecht, 26 juni 2014. Zie www.youtube.com/watch?v=kXR24kO9rqM. Janssen, Ruud, Lianne Bodenstaff, Elles Gyaltsen-Lohuis, Timber Haaker, Willem de Haan, Irene Krediet, Robbert Menko, Hilco Prins, Sikke Visser, Marike Hettinga, "Ehealth innovatieroutes in de Zorg". In: Cocreatie eHealthboek, pag. 227-241. Zie www.zorginnovatieboek.nl (11 dec 2014) Janssen, Ruud, middels interview bijdragen aan artikel ‘Wijkverpleegkundige doet nog weinig met eHealth, maar aan wie ligt dat?’ door Anna Jacobs, zie http://www.smarthealth.nl/2014/05/15/wijkverpleegkundige-doetnog-weinig-met-ehealth-maar-aan-wie-ligt-dat/ VIDEO’S
Animatiefilmpje “Innovatieroutes in de Zorg”. Ruud Janssen i.s.m. Zorg voor Innoveren ontwikkeld en op 26 juni onthuld tijdens de netwerkbijeenkomst “decentraliseren = innoveren” van Zorg voor Innoveren, Utrecht, 26 juni 2014. Zie www.youtube.com/watch?v=kXR24kO9rqM
Film (met uit het lectoraat Marike Hettinga) over Domein Techniek: https://www.youtube.com/watch?v=qMWxxz2vkQo
Interview met Annemarie van Hout eLab Hangout over eHealth in het onderwijs (Windesheim). http://www.youtube.com/watch?v=U08EvO4NxqQ
Film van journalistiekstudenten over het inzetten van de app van Boomerweb: Dubbele Medicatie Controle in het Zorg-op-Afstand Skillslab. (nog niet online, wel lokaal beschikbaar)
Nieuwsitem van journalistiekstudenten over zelfmeet-apps met interview Marike Hettinga: https://www.youtube.com/watch?v=XQhDg4Fphzc
OVERIGE DISSEMINATIE Engelstalige flyer over het lectoraat
3.2
ACTIVITEITEN
WETENSCHAPPELIJKE ACTIVITEITEN Co-promotor van Annemarie van Hout, promotieonderzoek Verpleegkundige palliatieve telezorg: praktijkverhalen en verhaalpraktijken: Marike Hettinga
Co-promotor van Marijke Span, promotieonderzoek Developing a supportive Shared Decision Making application, Marike Hettinga
Marike Hettinga, Ruud Janssen, and Marijke Span The Quest for Sustainable Financing of Ehealth, Panel Contribution. In eTELEMED 2014: The Sixth International Conference on eHealth, Telemedicine, and Social Medicine. Barcelona, Spain: IARIA, 2014
28
| JAARVERSLAG LECTORAAT ICT-INNOVATIES IN DE ZORG 2014 |
Oprichting Expertisecentrum Dementie: Penvoerder lectoraat Innoveren in de Ouderenzorg (Carolien Smits), in samenwerking met lectoraten ICT-innovaties in de Zorg (Marike Hettinga) en Palliatieve Zorg, Ethiek en Communicatie (Anne-Mei Thé). Per 1 januari 2015 gaat het expertisecentrum van start met kwartiermaker Marijke Span
VAKGERELATEERDE ACTIVITEITEN Annemarie van Hout, Presentatie VWS Masterclass: Telezorg; zorg op afstand van dichtbij bekeken (Leiden, 27 november 2014)
Hilco Prins, Brainstormsessies over eHealth en Verpleegkundigen van Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN), Utrecht, 10 februari 2014 en 17 maart 2014
Hilco Prins, deelname Delphipanel en Expertbijeenkomst Competenties Verpleegkundigen bij eHealth, Utrecht, 14 april 2014
Jan Nauta, Deelname expertisegroep in het kader van het project Weer aan zet met de tablet, 18 maart, De Terp, Radewijnstraat, Zwolle
Jan Nauta, Elles Gyaltsen-Lohuis, Annemarie van Hout, Werkbezoek medewerkers Frion aan Skillslab,
Marike Hettinga, 15 jan 2014, presentatie lectoraat tijdens bijeenkomst eHealth Netwerk Noord
17 april 2014 Nederland, UMCG
Marike Hettinga, 14 feb 2014, pitch over Dementie & ICT tijdens bijeenkomst rondom oprichting Expertisecentrum Dementie
Marike Hettinga, 13 maart 2014, presentatie Succesvol Ondernemen met eHealth, tijdens Health Valley Event, Schouwburg Nijmegen
Marike Hettinga, 10 juni 2014, pitch tijdens TFF-dag, UTwente, Enschede
Marike Hettinga, 2 juli 2014, presentatie tijdens bijeenkomst SIGI: Lange termijn-plannen Lectoraat ICTinnovaties in de Zorg
Marike Hettinga, Deelname aan studiereis eHealth & Domotica naar Zweden (19 t/m 26 oktober 2014), georganiseerd vanuit Deltion College en Zorgcampus Noorderboog
Marike Hettinga, presentatie tijdens eHealth-symposium van Zorgcampus Noorderboog op 7 oktober
Ruud Janssen en Annemarie van Hout, Medewerking aan Delphi-studie Vilans over eHealth (jan-feb
2014, eHealth: heb je als zorgprofessional een keuze? 2014)
Ruud Janssen, drie bijeenkomsten ZonMw commissie eHealth (Den Haag, 28 jan 2014 en 24 jun 2014; Utrecht 30 okt 2014)
Ruud Janssen, Advisering over innovatieroutes voor Dementelcoach (Utrecht, 26 feb 2014)
Ruud Janssen, Advisering over innovatieroutes voor AutiPlan (Zwolle, 11 jul 2014)
Ruud Janssen, Interview over innovatieroutes en Wmo voor RVZ (Amersfoort, 17 jul 2014)
Ruud Janssen en Elles Gyaltsen-Lohuis, Ontwikkeling eHealth Bootcamp op basis van STOF, eHix en innovatieroutes (okt 2014)
Ruud Janssen, Advisering over innovatieroutes voor De Fitnesstuin (Zwolle, 4 nov 2014)
Ruud Janssen, Presentatie over innovatieroutes tijdens Toegang tot de Zorgmarkt (Zwolle, 25 nov 2014)
Marike Hettinga en Ruud Janssen, Presentatie en stand over Succesvol ondernemen met eHealth tijdens SIA congres (Den Haag, 27 nov 2014)
Ruud Janssen, “Innovatieroutes in de Zorg”. Presentatie gegeven tijdens de netwerkbijeenkomst “decentraliseren = innoveren” van Zorg voor Innoveren, Utrecht, 26 juni 2014
29
| JAARVERSLAG LECTORAAT ICT-INNOVATIES IN DE ZORG 2014 | ONDERWIJSGERELATEERDE ACTIVITEITEN Hilco Prins, Gastcollege Literatuuronderzoek, minor POZ, Verpleegkunde Windesheim (11 februari 2014)
Hilco Prins, Gastcollege ICT en Zorg, minor Zorgprocessen beter maken, Domein Business Media en Recht Windesheim (8 april 2014)
Hilco Prins, Gastcollege ICT in de Zorg, module eHealth, Verpleegkunde Windesheim (8 april 2014)
Hilco Prins, Gastcollege EPD, module eHealth, Verpleegkunde Windesheim (15 april 2014)
Jan Nauta, Gastcollege ICT in de Zorg, module eHealth, Verpleegkunde Windesheim (13 mei 2014)
Marike Hettinga, Gastcollege voor Honours Programme: 2020: Intergenerational Care or Generational Care Clash? (17 nov 2014)
Marike Hettinga, Gastcollege voor eHealth module Verpleegkunde: Implementatie van eHealth (26 mei 2014)
Marike Hettinga, Jan Nauta, Annemarie van Hout Plan opgesteld en subsidie gehonoreerd gekregen: Blended Learning in en rondom het Zorg-op-Afstand Skillslab
Vier workshops verzorgd door Marike Hettinga en Hilco Prins voor VO-leerlingen tijdens techniekdag op 29 oktober 2014
Voor het nog te starten project Teledialyse hebben twee Verpleegkundestudenten (Daan Vulkers en Jasper de Roo) een vooronderzoek uitgevoerd naar verpleegkundige theorieën en praktijken t.a.v. telezorg bij dialyserende patiënten
INTERNE PRESENTATIES
Annemarie van Hout, eHealth in het onderwijs bijdrages aan Studiemiddagen Verpleegkunde, 14 januari 2014 en 3 juni 2014
Hilco Prins, presentatie Sporttechnologie: kansen voor Onderzoek & Onderwijs?, tijdens ’t Onderzoeksuurtje, 10 juni 2014
Marike Hettinga, 17 jan 2014, presentatie lectoraat tijdens bijeenkomst Rolhouders Onderzoek Marike Hettinga, Afstemming profileringsthema’s ICT en onderzoekslijnen lectoraat, bijdrage aan Tweedaagse ICT-opleidingen, 24 november 2014
GEFINANCIERDE ACTIVITEITEN Naast bovengenoemde activiteiten heeft het lectoraat ook meerdere gefinancierde activiteiten ondernomen. Deze staan in onderstaande tabel. OVERZICHT OVERIGE GEFINANCIERDE ACTIVITEITEN 2014 Omschrijving
Financiering (€)
Ruud Janssen, Advisering over innovatieroutes voor Dementelcoach (Utrecht, 26 feb 2014)
396,88
Bootcamp eHealth Innovation Strategy, verzorgd door Ruud Janssen en Elles Gyaltsen-Lohuis: Eendaagse internationale workshop o.b.v. eHix en SomeHealthkennis (Zwolle, 20 okt 2014)
650,00
Hilco Prins, Dagdeel ‘ICT-innovaties in de Zorg’ verzorgd in cursus Casemanagement Dementie (Zuidlaren, 9 december 2014)
op uitleenbasis aan G&W
Hilco Prins, Masterclass eHealth in master Docent HGZO aan de Vrije Universiteit (Amsterdam, 4 juni 2014)
225,00
30
| JAARVERSLAG LECTORAAT ICT-INNOVATIES IN DE ZORG 2014 | LIDMAATSCHAPPEN Lidmaatschappen Marike Hettinga:
eTelemed 2015 Technical Program Committee
Adviesraad Innovatie & Wetenschap, Isala
Zorgcampus Noorderboog, Werkgroep eHealth & Domotica
eHealthnetwerk Noord-Nederand olv UMCG
Adviesraad co-creatie eHealthboek: www.zorginnovatieboek.nl
eTELEMED advisory committee, http://www.iaria.org/conferences2015/ComeTELEMED15.html
ISfTeH (International Society for Telemedicine & eHealth), zie http://www.isfteh.org/
Health Valley, zie http://www.health-valley.nl/
GLOBAL HEALTH Technology Advisory Committee, zie http://www.iaria.org/conferences2015/ComGLOBALHEALTH15.html
Werkgroep ehealth/domotica Zorgcampus Noorderboog
Lidmaatschappen Ruud Janssen:
eTelemed 2015 Technical Program Committee
Begeleidingscommissie van het ZonMw Actieplan eHealth implementatieonderzoek
ONDERSCHEIDINGEN EN PRIJZEN
Het project Succesvol ondernemen met eHealth was één van de 10 genomineerde projecten voor een Raak-award. Daarvoor heeft het lectoraat op 27 november 2014 deelgenomen aan het SIA-congres met een stand.
Het lectoraat sleepte twee Best Paper Awards in de wacht tijdens de eTelemed2014 met: -
Janssen, Ruud, Marike Hettinga, Sikke Visser, Robbert Menko, Hilco Prins, Irene Krediet, Timber Haaker, and Lianne Bodenstaff. An eHealth Innovation Map for eHealth Small and Medium-Sized Businesses
-
Hettinga, M., et al., Open Source Home Care Technology, Technical design and development, user research, cost-benefit analysis, and business modeling
Marike Hettinga is IARIA Fellow Awarded: http://www.iaria.org/fellows/MarikeHettinga.pdf
31