De zorg in beeld en cijfers
Jaarverslag
2010
Inhoud 3
Voorwoord
4
OCMW-beleid
6
Sociale Dienst
20
Ouderenzorg
34
Thuiszorg
40
Facilitaire Diensten
44
Personeel & Organisatie
54
Staf & Beleid
58
Financiële gegevens
Colofon
Andreas Vesaliusstraat 47 3000 Leuven www.ocmw-leuven.be T 016 24 80 11
[email protected] Verantwoordelijke uitgever: Koen Wuyts Hoofd- en eindredactie: Iris Pierlet Opmaak: Nelson nv Met dank aan: De personeelsleden van het OCMW die meewerkten aan de totstandkoming van dit jaaroverzicht.
Voorwoord Wij stellen u het jaarverslag 2010 voor. Het bevat een selectie van de vele daadkrachtige inspanningen die elke dag geleverd worden door onze medewerkers om een kwalitatieve en resultaatsgerichte dienstverlening aan te bieden aan de Leuvense burger. Dagelijks wordt er enthousiast en vol overgave geïnvesteerd in mensen, projecten en infrastructuur om adequaat te reageren op de steeds wijzigende behoeften van de vele hulpvragers en op de snel veranderende maatschappelijke tendensen. 2010 werd uitgeroepen tot Europees Jaar ter bestrijding van armoede en sociale uitsluiting. Daardoor werden een aantal projecten speciaal in de kijker geplaatst. Daarnaast werd de dienstverlening op een solide basis verder uitgebouwd, met veel aandacht voor duurzaamheid, diversiteit, opleiding en kwaliteit. We wensen u veel leesplezier.
Koen Wuyts secretaris
Erik Vanderheiden voorzitter
Jaarverslag 2010 - OCMW Leuven
2-3
OCMW-beleid De OCMW-beleidsorganen in een notendop Raad voor Maatschappelijk Welzijn De Raad voor Maatschappelijk Welzijn van het OCMW Leuven bestaat uit 13 leden. Erik Vanderheiden (voorzitter) Chris Bex Vera Billen Sabine Bovend’aerde Erik Bucquoye Nora Tossyn Liesbeth Dyckmans
Luc Haine Louis Debruyne Thomas Leys Izzy Van Aelst Liesbet Stevens Griet Valgaeren
De OCMW-raad regelt alles wat tot de bevoegdheid van het OCMW behoort, tenzij de wet het anders bepaalt, of tenzij de Raad zelf bevoegdheden heeft gedelegeerd aan andere bestuursorganen of budgethouders. De vergaderingen van de Raad zijn openbaar, uitgezonderd als het om personen gaat. De Raad diende in 2010 over 385 agendapunten te beslissen.
Stevens en Koen Wuyts (secretaris). Van 26.07.2010 tot en met 21.10.2010 werd Liesbet Stevens tijdelijk vervangen door Liesbeth Dyckmans.
Vast Bureau De Raad richt in zijn midden een Vast Bureau op dat belast is met het afhandelen van de zaken van dagelijks bestuur. Het Vast Bureau komt bijna wekelijks samen. De voorzitter van het OCMW is van rechtswege ook voorzitter van het Vast Bureau. Volgende leden maken er deel van uit: Erik Vanderheiden (voorzitter), Chris Bex (plaatsvervangend voorzitter), Vera Billen, Liesbet
In 2010 werden 1.293 agendapunten op het Vast Bureau behandeld. Over een deel hiervan hadden zij beslissingsbevoegdheid, het andere deel werd geadviseerd en voor beslissing doorverwezen naar de Raad.
Bijzondere Comités Naast het Vast Bureau heeft het OCMW Leuven verschillende Bijzondere Comités opgericht waaraan welomschreven bevoegdheden worden toevertrouwd. De diverse comités behandelenden 335 agendapunten. De lijst van comités en samenstelling ervan wordt op de volgende pagina in een tabel weergegeven.
X
X
X
X
X
X
Sabine Bovend'aerde
X
Raad voor Maatschappelijk Welzijn
X
Gezamenlijk Comité Instellingen
X
BC Thuiszorg
X
BC Lokale Dienstencentra
X
BC Serviceflats
X
BC WZC Ter Putkapelle (opgericht op 25/2/2010)
X
BC WZC Ter Vlierbeke
X
BC WZC Booghuys
X
BC WZC Edouard Remy
Vera Billen
BC Sociaal Beleid
X
Overleg Stad/OCMW
Chris Bex
BC Algemeen Beleid
X
BC Sociale Dienst
Vast Bureau Erik Vanderheiden
2010
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Erik Bucquoye
X
Nora Tossyn
X
X
Liesbeth Dyckmans
X
X
X
X
X
X
Luc Haine
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Louis Debruyne
X
Thomas Leys Liesbet Stevens
X
X
Izzy Van Aelst Griet Valgaeren
X
X X
X X
X
X
X
X
X X
X
X
X
X
X
X
X
X
Netwerking Het OCMW Leuven is ook vertegenwoordigd in volgende organisaties en maatschappijen via gevolmachtigde afgevaardigden en bestuurders: - Sociale Huisvesting Leuven Dijledal - Sociaal Wonen Arrondissement Leuven (SWAL) - Leuvense seniorenraad - Open school - Stad Leuven - preventiedienst - L.A.C.
Daarnaast zijn er contacten, overlegorganen en samenwerkingsverbanden met tal van andere partners in het welzijnsveld.
Jaarverslag 2010 - OCMW Leuven
4-5
01
Sociale Dienst Een toegankelijke dienstverlening Onthaal Vesaliusstraat
In 2009 hervormden we het onthaal van de cliënten grondig met enkele duidelijke criteria voor ogen. De dienstverlening moet klantgericht, laagdrempelig en resultaatgericht zijn. Het onthaal moest bereikbaar, efficiënt en effectief zijn. Er moest ook plaats zijn voor kennisdeling en informatie-uitwisseling.
Welzijnsbureaus Dit resulteerde in november 2009 in de opening van een geheel vernieuwd onthaal in het Welzijnsbureau Vesaliusstraat. De permanentie gebeurt centraal in de Andreas Vesaliusstraat maar men richt zich tot alle inwoners van Groot Leuven. In 2010 werkten we het onthaalconcept verder uit. De baliemedewerkers en de cliënten raakten vertrouwd met de nieuwe manier van aanmelding en steeds meer mensen vonden de weg naar het OCMW. Een onthaalteam van 7 maatschappelijk werkers en 7 baliemedewerkers zorgt voor de dagelijkse permanentie. Ze vangen nieuwe cliënten op die zich aanbieden zonder afspraak. De vraag en bijbehorende hulpverlening is zeer divers. Van oplading budgetmeter (2.742 opladingen in 2010) tot daklozenopvang.
Doorverwijzing Gepaste hulpverlening betekent ook een goede doorverwijzing. Iedere inwoner van Leuven kan voor sociale dienstverlening namelijk terecht in een welzijnsbureau in zijn buurt. In totaal zijn er drie welzijnsbureaus en één contactpunt met elk een specifiek werkingsgebied: - - - -
welzijnsbureau Vesaliusstraat (Leuven-zuid, Heverleecentrum, Terbank en Egenhoven); welzijnsbureau Ridderstraat (Leuven-noord, Wilselewest); welzijnsbureau Warandelaan (Kessel-Lo, Wilsele-oost, Wijgmaal en een deel van Heverlee); contactpunt Bosstraat (Wilsele-Putkapel).
“Yvonne, een 73-jarige vrouw, vertelt dat ze via een vriendin gehoord heeft over verwarmingstoelages. Ze wil meer informatie en meldt zich aan bij het onthaal.”
Door de vertegenwoordiging van het OCMW in de verschillende wijken willen we een decentraal aanbod van hulp- en dienstverlening verzekeren. Basisbegeleiding, doorverwijzing en integrale begeleiding voor complexe armoedesituaties zijn de centrale doelstellingen. Het onthaalteam van het OCMW Leuven informeert uiteraard over het aanbod van de andere welzijnsorganisaties in het Leuvense. In het kader van het lokaal sociaal beleid is er een goede samenwerking met de dienst Welzijn van de stad Leuven en het CAW Regio Leuven. Het onthaal wil naast hulpverlening ook een ontmoetingsplaats bieden. Cliënten kunnen er het internet raadplegen en andere diensten kunnen gebruik maken van de polyvalente ruimte. In 2010 organiseerden we er diverse activiteiten: lessen Open School, onthaalklas vreemdelingen, cliëntoverleg, infosessie schuldhulpverlening, groepswerking RVA-geschorsten.
Groepswerking Midden 2010 startten we met de uitwerking van een groepswerking rond cliëntparticipatie. Via deze groepswerking willen we bijdragen tot een positieve binding tussen hulpvrager en hulpverlener. Kortom, een klimaat van erkenning creëren. Dit betekent respect en openheid hebben voor de leefwereld van de cliënt door aandacht te hebben voor participatie. Als bestuur luisteren we naar de ervaringen van de gebruikers met het aanbod van de Sociale Dienst van het OCMW Leuven.
Recht op een menswaardig bestaan Een menswaardig bestaan is niet mogelijk zonder een basisinkomen. Iedereen heeft recht op maatschappelijke integratie via de toekenning van een leefloon of als een subsidie voor sociale tewerkstelling. De toekenning is gebonden aan een aantal voorwaarden zoals nationaliteit, leeftijd en inkomen. Indien men niet voldoet aan de voorwaarden tot het bekomen van een leefloon kan er financiële steun gegeven worden onder de vorm van leefgeld. Leefgeld wordt toegekend aan vreemdelingen die legaal in België verblijven maar geen inschrijving hebben in het bevolkingsregister. 2009
2010
gewoon leefloon
e 3.915.910
e 3.563.261
persoon niet ingeschreven in het bevolkingsregister
e 1.124.762
e 1.573.198
leefloon aan dakloze
e 215.166
e 175.717
leefloon aan student
e 325.999
e 339.361
e 78.631
e 73.923
e 2.064.153
e 2.800.377
gemiddeld aantal cliënten met leefloon per maand
867
805
gemiddeld aantal cliënten met leefgeld per maand
293
370
installatiepremie leefgeld
Activering Toekenning van leefloon (leefgeld) is niet vrijblijvend. Tegenover het recht op leefloon staan ook plichten. In overleg met de hulpvrager werken we een globaal hulpverleningstraject op maat uit. Als je mensen kansen wil geven, gaat dit verder dan activering op de arbeidsmarkt. Het volgen van een opleiding, het voltooien van studies, arbeidsbemiddeling enz. moeten mensen aanzetten tot verhoging van hun maatschappelijke participatie. 2009
2010
leefloon met integratieproject
e 41.521
e 14.523
geactiveerd leefloon
e 88.664
e 61.920
geactiveerd leefgeld
e 45.088
e 56.963
Jaarverslag 2010 - OCMW Leuven
6-7
01
Sociale Dienst
Voor leefloners jonger dan 25 jaar wordt een hulpverleningstraject omgezet in een ‘geïndividualiseerd project maatschappelijke integratie’ of ‘integratiecontract’.
Mannen - vrouwen jonger dan 25 jaar leefloon (BM)
leefgeld (W65)
- 25 jaar man
vrouw
totaal
januari
125
128
253
februari
116
133
maart
120
april
- 25 jaar man
vrouw
totaal
28,82%
54
16
70
22,73%
249
29,05%
59
22
81
24,40%
125
245
28,26%
53
23
76
23,38%
123
122
245
28,82%
53
23
76
22,62%
mei
128
126
254
28,90%
64
25
89
23,99%
juni
118
119
237
27,40%
60
25
85
22,61%
juli
106
99
205
24,67%
64
27
91
23,33%
58
24
82
22,47%
augustus
97
97
194
24,22%
september
104
117
221
26,59%
62
27
89
24,12%
oktober
101
116
217
26,30%
65
26
91
25,14%
november
100
117
217
26,63%
70
24
94
26,11%
december
114
117
231
27,76%
74
26
100
25,45%
Financiële steun Bepaalde inkomens zijn vaak onvoldoende om een menswaardig leven te kunnen leiden of om volwaardig te kunnen deelnemen aan de maatschappij. In dergelijk geval kan het OCMW financiële steun geven in de vorm van aanvullende steun. De toekenning is afhankelijk van de persoon die het aanvraagt (gezinsamenstelling, leeftijd kinderen, inkomen). Aanvullende steun is in principe niet terugvorderbaar door het OCMW. Het gaat over steun voor wonen (huisvesting en nutsvoorzieningen), medische- en zorgkosten, opleiding, economische en sociaal-culturele participatie. De belangrijkste aanvullende financiële steun is de tussenkomst in de woonkosten. Het OCMW kan aan de toekenning van financiële steun bepaalde voorwaarden koppelen. Dit is bijvoorbeeld het geval bij tussenkomst in de woonkosten waarbij aan de hulpvrager kan worden gevraagd zich in te schrijven bij de sociale huisvestingsmaatschappij. 2009
2010
tussenkomst woonkosten
e 324.964
e 342.322
tussenkomst medische en farmaceutische kosten
e 265.196
e 223.895
e 71.049
e 61.821
e 8.720
e 5.403
geldsteun tussenkomst in de energiekosten
Terugvorderbare steun Het OCMW kan hulpvragers een terugvorderbaar voorschot toestaan. Enerzijds om eenmalige uitgaven te spreiden in de tijd. Een klassiek voorbeeld is hier de toekenning van een huurwaarborg. Een terugvorderbaar voorschot is eigenlijk een renteloze lening die de hulpvrager dient terug te betalen. Bij de terugbetaling houden we rekening met de financiële draagkracht van de persoon. Anderzijds kan het OCMW voorschotten uitkeren op achterstallige sociale uitkeringen. Deze bedragen kan het OCMW rechtstreeks terugvorderen van de uitbetalingsinstelling. 2009
2010
e 49.817
e 51.982
voorschot werkloosheidsuitkering
e 3.360
e 5.043
voorschot pensioenen
e 4.157
e 725
e 273.321
e 232.642
e 95.397
e 94.442
voorschot kinderbijslag / geboortepremie
persoonlijk voorschot huurwaarborg andere persoonlijke voorschotten
Jaarverslag 2010 - OCMW Leuven
8-9
01
Sociale Dienst
Schuldhulpverlening Niet iedereen kan zijn budget op een evenwichtige manier beheren. We worden blootgesteld aan veel verleidingen vanuit onze consumptiemaatschappij. Schulden zijn snel gemaakt en verdwijnen niet vanzelf, ze worden alleen maar groter. En dan staat ineens de deurwaarder voor de deur of worden nutsvoorzieningen afgesloten.
Situering Het OCMW Leuven wil met het gespecialiseerd Team Schuldhulpverlening voorkomen dat schulden problematisch worden. Het team geeft budgetteringsadvies, doet aan schuldbemiddeling, budgetbeheer- en begeleiding. Daarnaast stellen zij ook verzoekschriften collectieve schuldenregeling op. Sedert eind 2010 treedt het OCMW op als schuldbemiddelaar in de eigen schuldendossiers. In 2010 registreerde het Team Schuldhulpverlening 329 intakes. Hiervan werden 92 dossiers effectief opgestart, bestaande uit 23 nieuwe dossiers en 69 lopende dossiers (gekend binnen een welzijnsbureau of Team Schuldhulpverlening).
Profiel De mensen die leven van een OCMW-uitkering worden opgevangen door de maatschappelijk werkers uit de welzijnsbureaus. De grootste groep aanvragers bevindt zich in de leeftijdscategorie van 25 tot 40 jaar. Het betreft voornamelijk alleenstaande mannen. Het merendeel van de cliënten schuldhulpverlening beschikt over een loon of een vervangingsinkomen.
Groepswerking Begin 2010 startten we met de voorbereiding van een groepswerking voor een specifiek doelpubliek. Dit resulteerde in oktober 2010 in een groepswerking van 5 sessies. Ons doelpubliek bestond uit cliënten die reeds verscheidene jaren begeleiding kregen vanuit het Team Schuldhulpverlening. We werkten rond thema’s zoals goedkoop winkelen, administratieve ondersteuning, omgaan met gevoelens en overleven met een beperkt budget. Er werd gestart met 8 cliënten. 5 cliënten volgden alle sessies. De eerste groepswerking werd afgesloten met een diploma-uitreiking en receptie.
Gevangenisproject Het project in de Leuvense hulpgevangenis werd verdergezet. Wekelijks houdt een maatschappelijk werkerschuldbemiddelaar er een zitdag. De gedetineerden die vragen hebben rond schuldhulpverlening kunnen hier terecht. Het gaat om vragen rond het opstellen van afbetaalplannen en/of het bemiddelen met schuldeisers.
Extra aandacht voor energie Groepsmatige informatiesessies Gezien het stijgend aantal aanvragen en een aangroeiende wachtlijst, zochten we naar een manier om de periode tussen hulpaanvraag en opstart te beperken. In plaats van een individueel intakegesprek, kozen we voor een groepsmatige aanpak. In maandelijkse infosessies krijgen potentiële cliënten informatie over de werking van de dienst, de hulpverlening die wordt aangeboden, de invorderingsprocedures en het aanvragen van een pro-Deoadvocaat. Daarnaast is er natuurlijk nog ruimte voor vragen.
Het Team Schuldhulpverlening neemt de coördinatie van de energieacties van de Sociale Dienst op zich, o.a. via de interne werkgroep ‘energie’. Er kon deelgenomen worden aan een aantal vormingen en overlegmomenten, die georganiseerd werden door diverse energieleveranciers.
Van energiegids tot kilowattuurtje De energiegids die in 2008 voor het eerst werd uitgegeven, werd in 2010 geactualiseerd. De gids is opgebouwd rond drie pijlers: gedrag, factuur en huisvesting. Telkens met één doelstelling: besparen op energiekosten, het verbruik verminderen en de kosten verminderen. De tweede, geactualiseerde druk, kwam er omwille van de blijvende vraag naar de gids. Via de GEL-actie (Goedkopere EnergieLeverancier) wil de Sociale Dienst cliënten ondersteunen bij het vergelijken van de energieprijzen bij verschillende leveranciers en bij het omschakelen naar goedkopere tarieven. In het kader van deze actie kregen het afgelopen jaar alle cliënten die daarvoor in aanmerking kwamen, attesten voor de aanvraag van het sociaal maximumtarief bij hun huidige leverancier. Verder opteerde de werkgroep energie ervoor om zoveel mogelijk mensen te informeren. Hiervoor werden er in de loop van 2010 twee workshops gegeven waarbij telkens de nadruk lag op laagdrempelige besparingsmogelijkheden.
In juli organiseerden we een workshop rond elektriciteit. Deze workshop geeft via een bordspel (via Eco-Life) informatie over het verbruik van elektronische toestellen en verlichting. Tijdens een andere workshop
werd er via visuele tipkaarten aan de deelnemers getoond hoeveel je kan besparen als je je gewoonten aanpast of als je kleine energiebesparende investeringen (zoals radiatorfolie plaatsen) uitvoert.
LAC – Lokale Adviescommissie Elektriciteit, Gas en Water De LAC formuleert bindende adviezen over aanvragen voor afsluiting en heraansluiting van elektriciteit, aardgas en water. Ze speelt een belangrijke rol in het voorkomen van energieschorsingen en waterafsluiting. Het OCMW staat in voor het voorzitterschap en het secretariaat van de LAC. De LAC-energie (elektriciteit en aardgas) vergaderde op aanmelding van Eandis als sociale leverancier. De Sociale Dienst tracht de cliënt in elk dossier te contacteren vóór de LAC-vergadering om de situatie te onderzoeken en te bemiddelen naar een oplossing. In een aantal situaties is het LAC-dossier het startpunt voor verdere hulpverlening (zoals bijvoorbeeld schuldhulpverlening). Bij het formuleren van de adviezen let de LAC erop dat de klant nog de mogelijkheid krijgt om de situatie recht te zetten en schorsing van energie te vermijden.
LAC Leuven (energie) 2009
2010
aantal vergaderingen
12
12
aantal dossiers
516
410
aantal aanvragen
971
1.071
aantal gehoorde cliënten
32
20
De LAC-water vergaderde op vraag van de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening.
LAC Leuven (water) 2009
2010
aantal vergaderingen
1
3
aantal dossiers
119
218
aantal gehoorde cliënten
0
15
Jaarverslag 2010 - OCMW Leuven 10 - 11
01
Sociale Dienst
Wonen Wonen is net zoals voeding, kleding en energie een basisbehoefte. We worden echter geconfronteerd met stijgende huurprijzen en het feit dat ons cliënteel niet makkelijk terecht kan op de private huurmarkt. In 2010 werden er 1321 contacten geregistreerd met als aanmeldingsreden huisvesting. In het totaal ging dit over 597 mensen.
Leeftijd hulpaanvragers < 25j
59
25j - 30j
104
31j - 40j
163
41j -50j
46
51j - 60j
42
> 61j
26
onbekend
157
De voornaamste taken van het OCMW Leuven op het vlak van wonen zijn: - Preventie, voorkomen dat mensen dakloos worden; - Sociale begeleiding en doorverwijzing naar andere diensten; - Onderhandelen bij huurachterstal.
Het Team Wonen (2 maatschappelijk werkers) werd in 2010 omwille van organisatorische redenen toegevoegd aan het onthaalteam dat instaat voor de daklozenpermanentie. Twee maatschappelijk werkers zijn verantwoordelijk voor de opvolging van de 5 doorgangswoningen.
Noodopvang: cijfers en evolutie
64 mensen vroegen informatie over wonen. Het betrof hier zowel informatie over wetgeving als over financiële tussenkomsten in woonkosten.
In 2010 kwamen er 277 personen met de melding dat ze dakloos waren. Verschillende redenen kunnen daarvan de oorzaak zijn: brand, ontploffing, uithuiszetting, relationele problemen, … De oplossingen waren zeer uiteenlopend. Een aantal mensen verwezen we door naar familie, anderen konden terecht in crisisopvang of in een nachtasiel. Sommigen wensten niet in te gaan op een aanbod en een laatste categorie kon terecht in de één van de vijf doorgangswoningen van het OCMW. Er werden 8 alleenstaanden, 5 koppels en 17 gezinnen opgenomen in doorgangswoningen. In totaal ging het om 86 personen waarvan 49 minderjarigen.
Informatie en bemiddelling In 2010 kwamen 157 mensen informatie vragen over het sociaal verhuurkantoor het Spit of over sociale woningen, waarna er 127 effectief ingeschreven werden bij het sociaal verhuurkantoor.
In 132 situaties werd bemiddeld door ons onthaalteam bij het zoeken naar woningen. Daarnaast kunnen cliënten gebruik maken van het internet in de wachtruimte om het aanbod op de woningmarkt na te kijken. Tevens kunnen zij er gratis naar de huisbaas bellen. Het Team Wonen heeft een overeenkomst met de sociale huisvestingsmaatschappij waardoor zij op de hoogte gebracht worden bij huurachterstal. Het OCMW schrijft een standaardbrief met advies naar de cliënt. Bij hoge huurachterstal wordt er aanklampend gewerkt. In totaal werden er 463 brieven verstuurd. Het OCMW wordt door de gerechtsdeurwaarder verwittigd van een gerechtelijke uithuiszetting. Ook hier
“Joeri is dakloos en slaapt momenteel in de parking van Kinepolis. Heeft geen familie of vrienden waar hij terecht kan en meldt zich aan met de vraag tot huisvesting. Er wordt een opname in crisisopvang geregeld.” wordt de cliënt aangeschreven. In het totaal vertrokken er 179 brieven.
- -
Regelmatig vraagt de cliënt ons om contact op te nemen met de verhuurder om een afbetalingsplan te bekomen.
Structurele samenwerkingsverbanden Er is een samenwerking met het CAW, meer in het bijzonder voor de crisisopvang. Na de kantooruren en tijdens het weekend organiseert het KOC de noodopvang voor daklozen. Daarnaast wordt er één noodkamer ter beschikking gesteld waarop de politie, het OCMW en de Leuvense ziekenhuizen een beroep kunnen doen voor nachtopvang. In 2010 boden 95 mensen zich aan waarvan uiteindelijk 44 mensen terecht konden in de noodkamer. Deze samenwerking wordt op regelmatige basis geëvalueerd.
-
We willen voorkomen dat mensen opnieuw dakloos worden. Dit doen we door de situatie in samenwerking met andere diensten op te volgen.
Solvabiliteitsfonds Het OCMW heeft een overeenkomst met het sociaal verhuurkantoor het Spit die er uit bestaat dat het SVK een financiële garantie heeft voor verhuringsrisico van woningen aan maatschappelijk zwakkere huurders. Deze overeenkomst richt zich tot de verhuring aan mensen in een achterstellingsituatie: -
Met wie werken we nog samen? - Samenwerking met de huurdersbond. Het OCMW heeft een collectief lidmaatschap. Hierdoor kunnen cliënten er gratis terecht voor advies. - Samenwerking met de dienst huisvesting van de stad. Het Team Wonen biedt bij onbewoonbaarverklaringen een intensieve begeleiding aan. Het team maakt deel uit van de Leuvense woonraad. - Contacten met de confederatie van immobiliënkantoren om de werking van de stad en het OCMW uit te leggen.
-
Op zoek naar een structurele oplossing Het OCMW Leuven besteedt veel aandacht aan het samen op zoek gaan naar een aangepaste huisvesting op langere termijn. Dit door middel van: - Het kenbaar maken van het aanbod op de private woningmarkt;
Inschrijvingen in het sociaal verhuurkantoor van het Spit; Doorverwijzing naar de sociale huisvestingsmaatschappijen; Aanvraag en tegemoetkoming in de huurprijs en de installatiepremie bij Wonen Vlaanderen.
- -
met een laag inkomen, zowel alleenstaanden als gezinnen; met eventueel nog andere kansarmoede kenmerken zoals: lage scholing, zwakke gezondheid, werkloosheid, nationaliteit, gezinssamenstelling, psychosociale problemen; die een onderverhuringsovereenkomst hebben met de woonbegeleider; die in Leuven wonen.
De begeleiding bestaat uit: - het aanbieden van huurdersbegeleiding aan de doelgroep: naleven van het huurcontract, omgang met buren, onderhoud van de woning; - het uitvoeren van regelmatige huisbezoeken ter opvolging van de situatie; - het volgen van de garantieprocedure voor een aanvraag van een tussenkomst in het garantiefonds. In 2010 werd het garantiefonds aangesproken voor een bedrag van 5.374 euro.
Jaarverslag 2010 - OCMW Leuven 12 - 13
01
Sociale Dienst
Aan het werk Situering Via de RMI-wet (wet van 26 mei 2002 betreffende het recht op maatschappelijke integratie) kregen de OCMW’s een duidelijke activeringsopdracht. Vooral naar jongeren toe wordt binnen deze wet een tewerkstelling als beste integratiemiddel omschreven. Ook binnen de werking van OCMW Leuven leeft de overtuiging dat tewerkstelling leidt tot integratie, zonder hierbij te vergeten dat tewerkstelling niet voor iedereen haalbaar is. Activering zien we daarom ruimer dan tewerkstelling. We spreken dan over sociale activering, zoals deelnemen aan culturele activiteiten, vrijwilligerswerk, arbeidszorg, ... Voor de cliënten waar een tewerkstelling wel een haalbaar doel is, streven we naar duurzame tewerkstelling, waarbij zij zich op financieel, sociaal, maar ook persoonlijk vlak kunnen versterken.
Arbeidsbemiddeling Werkzoekenden die recht hebben op financiële hulp van het OCMW kunnen zich door de maatschappelijk werker van het welzijnsbureau laten aanmelden bij Team Tewerkstelling. De trajectbegeleider van Team Tewerkstelling nodigt de cliënt uit voor een kennismakingsgesprek dat gaat over opleiding, werkervaring, vaardigheden en competenties. De aandacht gaat ook uit naar randvoorwaarden zoals de sociale context, kinderopvang, mobiliteit, gezondheid, enzovoort. De trajectbegeleider zorgt ervoor dat de cliënt ingeschreven wordt bij de VDAB als werkzoekende en registreert zijn gegevens.
Een trajectplan om alles in goede banen te leiden De trajectbegeleider stelt samen met de cliënt een tra-
jectplan op, begeleidt hem en volgt het plan op. Dit gebeurt vanuit een integrale benadering en de finaliteit van het traject is duurzame tewerkstelling. Het plan kan bestaan uit een beroepsgerichte opleiding, reguliere tewerkstelling of sociale tewerkstelling. In 2010 waren er 294 personen in arbeidsbemiddeling (127 personen verder opgevolgd uit 2009, 167 dossiers werden nieuw opgestart). Bij 187 personen werd de arbeidsbemiddeling in 2010 stopgezet. In 140 situaties werd de cliënt tewerkgesteld: 12 in een tewerkstelling op de gewone arbeidsmarkt en 16 in gesubsidieerde tewerkstelling. 4 cliënten werden tewerkgesteld in de sociale tewerkstelling in de private sector, het zogenaamde ‘artikel 60 privé-statuut’. De belangrijkste tewerkstellingsmogelijkheid blijft de tewerkstelling artikel 60§7 met 108 nieuwe tewerkstellingen in 2010. In een beperkt aantal situaties is de arbeidsbemiddeling stopgezet omdat de cliënt doorverwezen werd voor verdere begeleiding (5) of omdat de cliënt niet bemiddelbaar was (15). Eén hulpvraag werd gestopt wegens geen medewerking, 9 wegens verhuis buiten Leuven, 4 wegens recht op andere uitkeringen en 13 omwille van andere redenen (hechtenis, inkomsten partner, overlijden,…).
Sociale tewerkstelling Indien een tewerkstelling op de reguliere arbeidsmarkt nog niet haalbaar is, kan de cliënt tewerkgesteld worden in het kader van art. 60§7, waarbij de sociale zekerheidsrechten worden opgebouwd. Hierbij besteden we veel aandacht aan attitude, technische vaardigheden, taal en sollicitatietraining, zodat de cliënt na deze te-
“Het OCMW geeft je een tweede kans om een nieuw leven te beginnen, een nieuwe toekomst. Eerst krijg je de basis om van te leven maar ze laten je niet met rust. Je moet iets leren. Voor mij was dit Nederlands. Ze geven je ook de kans om iets te beginnen, bijvoorbeeld art. 60 § 7.” getuigenis werkbegeleider, ex-cliënt art. 60
werkstelling meer kans maakt op een reguliere tewerkstelling. In 2010 werkten 244 personen in een art. 60 § 7-statuut (132 tewerkstellingen liepen door van 2009, 112 nieuwe tewerkstellingen werden opgestart). Meer specifiek zijn deze personen tewerkgesteld bij: - privé werkgevers (8) - stad Leuven (23) - vzw’s (34) - OCMW Leuven (73) - sociale economie initiatieven (106)
Taaltrajecten Door de verkleuring van het cliëntenbestand wordt OCMW Leuven steeds meer geconfronteerd met cliënten die niet over voldoende kennis van het Nederlands beschikken om in een job of opleiding te stappen. De taalleerkrachten oriënteren deze mensen naar de taalinitiatieven, volgen de evolutie van de kennis van het Nederlands op en geven, indien nodig, op individuele basis of in kleine groepen Nederlandse les. 224 cliënten
volgden een taaltraject. 35 cliënten verwezen we door voor begeleiding naar werk.
Netwerking Omdat activering een ruime en complexe materie is en OCMW Leuven streeft naar een aanbod op maat, heeft het Team Tewerkstelling ook in 2010 aan netwerking gedaan. Zowel binnen de Werkwinkel als daarbuiten startten we op cliënt- en projectniveau samenwerkingen op. Daarbij hebben de maatschappelijk werkers nieuwe methodieken leren kennen en toepassen, zoals het competentiedenken en het registreren in dossiermanager van VDAB. In het kader van de proeftuin (samenwerking VDAB – OCMW) werden de afspraken verder geconcretiseerd op basis van vastgestelde knelpunten bij werkzoekendendossiers. In het kader van de Werkwinkel werd in 2010 de lokale samenwerkingsovereenkomst omtrent de werking Lokale Werkwinkel ondertekend. Hierin werden de missie, de gezamenlijke doelstellingen en de verbintenissen van de verschillende partners opgenomen.
Supporteren voor sociale, culturele en sportieve participatie In 2010 verleende het fonds voor Maatschappelijke Participatie steun aan de OCMW’s om de maatschappelijke participatie en de culturele en sportieve ontplooiing van hun gebruikers te bevorderen. We hebben deze subsidie gespreid over verschillende thema’s.
Ondersteuning van individuele aanvragen
Groepsevenementen
Cliënten die deelnemen aan sociale, culturele en sportieve verenigingen of activiteiten kunnen de uitgaven daarvoor terugbetaald krijgen van het OCMW. Per gezinslid heeft men recht op maximum € 50 per jaar. Daarnaast kunnen cliënten dankzij allerhande samenwerkingsverbanden gratis een bezoek brengen aan Museum M, Cinema Zed, Sportoase, de winterspeeltuin, ploeterzwembad Provinciaal Domein, …
Onze cliënten kregen de kans deel te nemen aan een aantal groepsevenementen. - 498 personen kwamen naar het 7de sinterklaasfeest, een recordopkomst, - 282 cliënten waren paraat op de tweede OCMWgezinsdag (een bezoek aan de Zoo van Antwerpen), - 71 namen deel aan jeugdfestival ‘De Rode Hond’ van cultuurcentrum 30 CC, - 30 gingen naar De Memorial van Damme, - 25 gingen op daguitstap naar Scherpenheuvel, - 12 gingen naar een voorstelling van Nigel Williams, - 15 gingen naar de Kreuners, - 30 gingen naar Zap Mama - en ten slotte waren er 28 inschrijvingen voor de Musical ‘The Beatles’.
Een aantal kinderen krijgt ook de kans om zich gratis in te schrijven voor de lokale zomerspeelpleinen. Cliënten kunnen ook op het OCMW terecht voor het verkrijgen van de Leuvense Sportcheque die door de sportdienst van Stad Leuven verdeeld wordt. In totaal werd er 53.139 euro besteed aan middelen om de sociale, culturele en sportieve participatie van onze cliënten te verhogen.
Jaarverslag 2010 - OCMW Leuven 14 - 15
01
Sociale Dienst
Leuvens Fonds Vrijetijdsparticipatie (LFV)
Openbare Computerruimtes (OCR)
Het Leuvens Fonds Vrijetijdsparticipatie wil mensen die in armoede leven meer en volwaardig laten participeren aan cultuur, sport en jeugdactiviteiten door bestaande drempels te verlagen. Via een financiële tussenkomst in de deelnameprijs van mensen in armoede willen we vrijetijdsactiviteiten betaalbaar maken. Sinds 2009 ontvangt Leuven jaarlijks een bedrag van € 34.732 voor een periode van 5 jaar. We werken voor en met mensen in armoede die lid of cliënt zijn van een private welzijnsorganisatie of vereniging in Leuven. Omdat zij heel moeilijk detecteerbaar zijn, kozen we voor samenwerking met de lokale organisaties die dagelijks met deze mensen werken en een sterke vertrouwensband genieten. Deze organisaties staan in voor de omkadering en de toeleiding. Niet alle leden of cliënten van deze organisaties komen daarom automatisch in aanmerking voor deze regeling. Deze inschatting laten we over aan de betrokken organisaties.
Om de digitale kloof te dichten beschikt het OCMW Leuven ook over enkele openbare computerruimtes (OCR’s). In 2007 opende de eerste OCR. Het aanbod is met de jaren gegroeid tot 4 locaties in 2010: - Openbare Computerruimte Leuven - Openbare Computerruimte Ruelenspark - Openbare Computerruimte Ter Vlierbeke - Openbare Computerruimte Ter Putkapelle
In 2010 waren 21 Leuvense organisaties lid van het LFV (tegenover 18 in 2009). Deze 21 organisaties deden in het totaal 196 aanvragen, zowel voor groepsactiviteiten als voor individuele activiteiten. Voor het LFV werd een website ontwikkeld waar de organisaties online aanvragen kunnen ingeven.
In de OCR staan computers gratis ter beschikking. Je kan via het internet werk zoeken of een nieuwe woonst, of gewoon wat surfen. Je kan er ook voor de eerste keer komen kennis maken met een computer. In de OCR is altijd iemand aanwezig die hulp biedt als je vragen hebt. OCR Leuven is de grootste OCR, deze beschikt momenteel over 14 PC’s. In 2010 werden er 7.307 bezoeken geregistreerd, met een bezettingsgraad van 70%. De drie andere OCR’s zijn recenter opgestart en ook minder vaak open. Hier liggen de bezoekcijfers nog relatief laag. Hiernaast vindt u de cijfers van het aantal bezoekers per OCR, per maand.
Aantal bezoekers per OCR jan.
feb.
maa. apr.
mei
juni
juli
aug.
sept. okt.
nov.
dec.
Leuven
523
567
640
508
449
606
596
669
624
719
667
739
Ruelenspark
3
2
2
2
2
1
1
2
4
5
4
5
Ter Vlierbeke
24
21
27
28
26
32
36
38
23
16
29
17
8
8
1
0
9
21
15
8
Ter Putkapelle
Structureel overleg maatschappelijk werk en etnisch-culturele minderheden in Leuven In opdracht van de Sociale Dienst van OCMW Leuven organiseerde het HIVA (Onderzoeksinstituut voor Arbeid en Samenleving van de KULeuven) een structureel overleg met als thema etnisch-culturele minderheden. Dit structureel overleg betrok verschillende partijen. Het ging om de sociale medewerkers van OCMW Leuven, organisaties die met deze doelgroep werken en mensen uit de doelgroep zelf. Door al deze perspectieven met elkaar in dialoog te brengen over het thema ‘OCMW en etnisch-culturele minderheden’, wilden we komen tot een meer passend zorgaanbod dat maximaal aansluit bij de noden van deze doelgroep. De effectiviteit en de kwaliteit van de hulp- en dienstverlening aan etnisch-culturele minderheden binnen OCMW Leuven is daarmee de centrale focus van dit overleg. Op 28 oktober 2010 werd de publicatie “Focus op: maatschappelijk werk en etnisch-culturele minderheden in Leuven” voorgesteld in de ‘Al Ishaan’-moskee. De belangrijkste aanbevelingen en voorstellen gingen over: - Gebruik van de bestaande expertise in huis;
- - - - -
Voorstellen om de taalbarrière te doorbreken; Voorstellen voor een transparantere dienstverlening; Leren omgaan met culturele en religieuze diversiteit; Investeren in perspectiefbepaling; Werk en sociale contacten met Belgen als toegang tot integratie.
De verschillende aanbevelingen die vooral focussen op het hulpverleningsproces en de relatie tussen hulpverlener en de hulpvrager, zullen verder binnen de Sociale Dienst worden opgevolgd en uitgewerkt tot werkbare instrumenten, zoals intervisie, gebruik van ‘trajecten’ binnen de dienstverlening, afstemming met het onthaalbureau, ...
Jaarverslag 2010 - OCMW Leuven 16 - 17
01
Sociale Dienst
Strijd tegen kinderarmoede In het kader van het Europees jaar ter bestrijding van de armoede en sociale uitsluiting werd in juni 2010 door de POD Maatschappelijke Integratie € 33.543 ter beschikking gesteld aan het OCMW Leuven om in 2010 te investeren in de strijd tegen kinderarmoede. Voor de besteding van deze middelen werd in september 2010 het Leuvens Fonds ter Bestrijding van Kinderarmoede opgericht (LFBK). Het LFBK richtte zich tot de Leuvense basisscholen en kinderopvanginitiatieven die dagelijks werken met kansarme kinderen van 0 tot 12 jaar. Deze organisaties konden financiële steun aanvragen bij het fonds voor collectieve acties die de maatschappelijke integratie van achtergestelde kinderen bevordert. Enkel acties opgezet in 2010 kwamen in aanmerking en werden gefinancierd volgens de 80/20-regel. 26 organisaties maakten zich lid van het fonds, waarvan 13 kinderopvanginitiatieven, 12 basisscholen en het LOP. In totaal werden 38 aanvragen ingediend. Van de 38 aanvragen werden er 30 goedgekeurd. Er werd geen tussenkomst gegeven voor acties die pas in 2011 zullen opstarten, voor personeelskosten en vrijwilligersvergoedingen of wanneer de organisatie voor het ingediende project reeds andere subsidies had ontvangen. De meerderheid van de aanvragen betrof de aankoop van boeken, educatief spelmateriaal, laptops en knutselmateriaal. Het materiaal wordt enerzijds via verteltassen, spel-o-theek en holiday-bags uitgeleend aan kansarme kinderen. Anderzijds wordt het ter plaatse in de school of kinderopvang gebruikt d.m.v. het inrichten van een leeshoek of huiswerkklas. Op deze manier willen de organisaties hun werking afstemmen op kans-
arme kinderen; zij willen de taalvaardigheid ondersteunen en ontwikkelen, alsook de interactie tussen ouders en kinderen d.m.v. spel en voorlezen bevorderen. De leden zetten ook zeer verscheiden acties op in de strijd tegen kinderarmoede. Zo liet een organisatie kostenwijzers bijdrukken om meer mensen te informeren over de bestaande tegemoetkomingen rond onderwijs. Een kinderdagopvangplaats kocht één fiets met kinderstoelen en fietshelmen aan om uit te lenen. Op deze manier wil men het fietsen stimuleren en het gezin op een goedkope manier mobieler maken. Een aantal kinderwerkingen kocht voeding en keukenmateriaal aan om samen met de kinderen te koken. Er werden ook diverse buitenschoolse crea-namiddagen en daguitstappen met middelen uit het LFBK georganiseerd. Met deze acties bereikten we ongeveer 1.200 kansarme kinderen. Omwille van het succes van deze campagne en om een duidelijk signaal te geven dat het OCMW van Leuven de initiatieven in de strijd tegen kinderarmoede vanuit onderwijs en kinderopvang maximaal wil ondersteunen, besliste het Vast Bureau eind december 2010 om het budget nog te verhogen.
Samen tegen armoede. Ik ook! Armoede is niet het probleem van één land. Daarom werd 2010 uitgeroepen tot “het Europees Jaar tegen armoede en sociale uitsluiting”. Ook in ons land is armoede voor velen een realiteit. In 2010 beschikte 14,7% van de Belgische bevolking over een inkomen dat lager lag dan de armoedegrens, hetzij 899 euro per maand voor een alleenstaande en 1.888 euro voor een gezin (2 volwassenen en 2 kinderen). M.a.w. er leefden in 2010 ongeveer 1.600.000 Belgen in armoede. Via lokale acties en activiteiten wilden we in 2010 het brede publiek sensibiliseren rond de problematiek van armoede en sociale uitsluiting. We wilden het taboe rond armoede bespreekbaar maken en drempels verlagen. Armoede gaat immers niet enkel om weinig geld hebben. Armen krijgen op verschillende gebieden minder kansen.
In het najaar van 2010 werden heel wat acties ondernomen die kaderden in het project ‘Samen tegen armoede. Ik ook’. Via verschillende kanalen (wijkkranten, de streekkrant, website en folders) werden onderstaande lokale acties bekend gemaakt.
Kinderen zijn de toekomst -
-
Recht op cultuur
T–shirtwedstrijd (in samenwerking met buurtwerk ’t Lampeke). Kinderen en jongeren werden opgeroepen om een T-shirtontwerp te maken in het teken van armoede en sociale uitsluiting. Het winnende ontwerp werd gebruikt om een T-shirt te maken die gedragen werd tijdens de lokale actie in het kader van de dag van de armoede op 13 oktober.
In dit kader werden 2 theatervoorstellingen georganiseerd. In Don Quichot liet Cie Tartaren een eerste zonderling uit de wereldliteratuur aan het woord. Leren Ondernemen speelde INTWIT: Five easy pieces and one difficult. Zes vrouwen werkten intensief samen rond de eigen herinneringen, daaruit volgden bewegingsimprovisaties en belevingsverhalen uit hun eigen wereld. De voorstellingen vonden plaats begin oktober.
Kinderen op straat (in samenwerking met Leren Ondernemen vzw). Op 13 oktober verzamelden alle kinderen van het basisonderwijs om 12 uur op de speelplaats. Op éénzelfde moment werden in alle scholen veelkleurige ballonnen met bijhorende boodschappen tegen uitsluiting van de kinderen de wereld ingestuurd. Het oplaten van de ballonnen was het startschot voor een wervelende dag van de armoede. De scholieren werden hier goed op voorbereid. De basisscholen ontvingen van Leren Ondernemen vzw een lijst met beschikbare boeken, films en vormingspakketten rond het thema armoede en sociale uitsluiting. Leren Ondernemen vzw en Buurthuis ’t Lampeke vzw boden aan de basisscholen ook een gezelschapsspel aan, waarbij elke pion staat voor het levensverhaal van een persoon die in armoede leeft.
Op 8 oktober speelde de voorstelling voor een derde keer tijdens de Vrouwenagora van Flora in het mooie Afrikamuseum in Tervuren.
Recht op gezonde en betaalbare voeding Gezond eten is belangrijk, dat weten we allemaal. Het project “Groente zoekt kok” wou aan de hand van kooklessen gezonde en betaalbare voeding te promoten in Leuvense organisaties en wijkwerkingen die werken met mensen in armoede. Op 5 plaatsen in de stad werden kooklessen georganiseerd, waar een kok de deelnemers gezond, betaalbaar en vooral lekker leerde koken. Er werd afgesloten met een feestelijk kookmoment waar iedereen kon komen proeven.
Recht op sport Het aanbod van buurtsport met een lage instapdrempel werd uitgebreid en eind oktober was er een grootscheepse sporthappening in de Leuvense binnenstad.
Jaarverslag 2010 - OCMW Leuven 18 - 19
02
Ouderenzorg Verbetering infrastructuur woonzorgcentra Opening woonzorgcentrum Ter Putkapelle
Op 2 maart opende het gloednieuwe woonzorgcentrum Ter Putkapelle in de deelgemeente Wilsele-Putkapel zijn deuren. De bewoners kwamen uit 2 woonzorgcentra: het Kapucijnenhof campus Kapucijnenvoer dat zijn deuren definitief sloot en de oude vleugel van Edouard Remy dat zo het aantal bewoners in de oude infrastructuur kon afbouwen.
Het ging dus niet om een uitbreiding van woongelegenheden, maar om een vernieuwing van de infrastructuur. Ook de medewerkers kwamen uit andere woonzorgcentra van het OCMW. Zowel de bewoners als de medewerkers waren aangenaam verrast en zeer opgetogen over de nieuwbouw met ruime kamers en alle faciliteiten voor comfortabel wonen en werken. Door de grote inzet en het enthousiasme van de medewerkers liep het leven, wonen en verzorgd worden in Ter Putkapelle in een mum van tijd op wieltjes.
Start lokaal dienstencentrum Ter Putkapelle
dienstverlening en zorg met zich mee.
Eén maand later, op 1 april 2010, schoot ook het lokaal dienstencentrum uit de startblokken. Door een goede voorbereiding en een warm onthaal van de buurt, ontdekten de ouderen uit de omgeving, de vrijwilligers en de lesgevers al gauw de talrijke cursussen, infosessies, ontspannende activiteiten, het middagrestaurant, de cafetaria, etc. Dit bracht ook een proces van integratie van buiten en binnen, van jong en oud, van ontspanning, vorming,
De zorgsite Ter Putkapelle met zijn serviceflatgebouw, lokaal dienstencentrum en woonzorgcentrum werd op korte tijd een baken in het dorpscentrum waar ouderen elkaar ontmoeten, een netwerk uitbouwen, zich aangenaam bezighouden, wonen, leven en zich laten verzorgen. Zij is ook helemaal ingeburgerd in de wijk. Voor meer info over het gebouw zelf verwijzen we naar het hoofdstuk Facilitaire Diensten.
Modernisering woonzorgcentrum Edouard Remy In 2010 kreeg het OCMW van Leuven groen licht van de Vlaamse overheid voor de bouw van 90 woongelegenheden die de oudste kamers van het woonzorgcentrum zullen vervangen. In het hoofdstuk Facilitaire Diensten lichten we het nieuwbouwproject “zorgsite OCMW Leuven” verder toe.
Jaarverslag 2010 - OCMW Leuven 20 - 21
02
Ouderenzorg
Publiek-private samenwerking (PPS) voor de realisatie van een woonzorgcentrum in Wijgmaal Het OCMW wil in Wijgmaal een woonzorgcentrum realiseren met 120 woongelegenheden. Dit kadert in een verdere decentralisatie van het zorgaanbod en een verdere vernieuwing van de infrastructuur. In woonzorgzorgcentrum Edouard Remy zullen alle verouderde kamers uit gebruik genomen worden. Er zullen nog uitsluitend éénpersoonskamers aangeboden worden. Om deze vernieuwing te kunnen realiseren, startte de Centrale Aankoopdienst met een uitgebreid dossier waarin het OCMW Leuven besloot om samen te werken met een private partner. Hierbij stelt het OCMW Leuven een bouwgrond in Wijgmaal ter beschikking, terwijl de private partner zal instaan voor het ontwerpen, bouwen, exploiteren, financieren en onderhouden van het woonzorgcentrum met vergunning en erkenning door de Vlaamse Overheid. Daartoe werkt het OCMW aan een PPS-project. In het voorjaar van 2010 voltooiden we alle voorbereidingen van het bestek en het ontwerpcontract voor dit PPS-project. Half juni konden we dit bezorgen aan de kandidaten die uit de kwalitatieve selectie waren gekomen. Deze kregen tijd tot eind 2010 om hun voorstel in te dienen.
Renovatiewerken Booghuys en Ruelenspark In woonzorgcentrum Booghuys vonden in 2010 ingrijpende verbouwingen plaats. Hinder voor bewoners en medewerkers werd zoveel mogelijk beperkt. Bij de inrichting stonden klantvriendelijkheid, huiselijkheid en gebruikscomfort voor bewoners en medewerkers centraal. De centrale gang op het gelijkvloers kreeg een nieuwe vloer. Op elk van de drie afdelingen werd telkens een gemeenschappelijke badkamer grondig verbouwd om de plaatsing mogelijk te maken van een nieuw en hypermodern hoog-laagbad met ingebouwde licht– en klankinstallatie. Een nieuwe luchtbehandelingsmodule op de zes badkamers verbeterde in hoge mate het comfort voor bewoners en medewerkers. Op één afdeling maakten de aanpassingen aan de badkamer ook verbouwingen noodzakelijk aan de verpleegwacht en de aanpalende sanitaire ruimtes. In serviceflatgebouw en lokaal dienstencentrum Ruelenspark werden de verwarmingsketels vervangen en werd de ontmoetingsruimte heringericht. Ook de badkamers van de flats werden gerenoveerd.
Diversiteit Dag van de intergenerationele solidariteit Om de kloof tussen jong en oud te verkleinen, organiseerden de 3 lokale dienstencentra intergenerationele projecten die ertoe moeten bijdragen dat generaties elkaar leren kennen en waarderen. Zo speelden de leerlingen van Sancta Maria en de senioren van Ruelenspark samen een levensloopspel. Via
dit spel werden er verhalen en anekdotes uitgewisseld over vroeger en nu. Het was een unieke ervaring om de andere generatie beter te leren kennen. In Ter Vlierbeke kregen jong en minder jong de kans om samen iets lekkers klaar te maken. Wederzijdse ervaringen uitwisselen, leuke contacten en samen proeven stonden centraal.
“Toen het eenmaal tijd was om te vertrekken vond ik dit zeer spijtig want de mensen waar we mee praatten waren fantastisch, ze wilden ons alles vertellen wat zij wisten en omgekeerd wilden wij graag alles vertellen maar ook vragen. Als ik ooit de kans kreeg om dit opnieuw te doen, zou ik zo weer mee doen!” leerling van Sancta Maria naar aanleiding van de dag van de intergenerationele solidariteit
Afrika Filmfestival In lokaal dienstencentrum Ter Vlierbeke werd in het kader van het Afrika Filmfestival de film “Pièces d’identitées” vertoond. Dit werd georganiseerd i.s.m. de stad leuven, Afrika Filmfestival, Vormingplus OostBrabant, Bevrijdingsfilms en het Beosiercomité (een buurtcomité van een naburige straat van lokaal dienstencentrum Ter Vlierbeke. De bedoeling was om naast de buurtbewoners en gebruikers van het lokaal dienstencentrum ook de allochtone bevolking waaronder ook die van Afrikaanse origine te bereiken.
Holebihuis In 2010 startte het holebihuis in Leuven met een tweede project dat zich richt op holebi’s boven de 45 en de holebi senioren. Samen met de lokale dienstencentra werd rond het thema diversiteit een samenwerking opgestart. Waar
dergelijke onderwerpen vroeger taboe waren, kwamen er pittige gesprekken aan bod tijdens de tentoonstelling van poëzie en foto’s, en de filmnamiddag.
Wereldkleur Wereldkleur is een initiatief van de Leuvense Integratiedienst i.s.m. Kleur Bekennen. Zij organiseren interculturele workshops. Wereldkleur is een kleurrijke groep vrouwen en mannen uit het Leuvense, afkomstig uit alle hoeken van de wereld. Zij werken op een kwaliteitsvolle manier aan een positieve en actieve invulling van interculturele dialoog en wederzijdse beeldvorming. De 3 lokale dienstencentra organiseerden interculturele kookworkshops in samenwerking met Wereldkleur. De gebruikers leerden de traditionele gerechten van China, Indonesië, enz. kennen. Nadien was er een moment om dit lekkers te proeven en te praten over de andere cultuur.
Jaarverslag 2010 - OCMW Leuven 22 - 23
02
Ouderenzorg
Naar buiten treden Vergroting van de bekendheid van de lokale dienstencentra In 2010 zetten we verschillende stappen om de naamsbekendheid van de lokale dienstencentra te vergroten. Via verschillende kanalen probeerden we de toekomstige gebruikers te informeren. Zo stonden de 3 lokale dienstencentra op de thuiszorgbeurs in Kessel-Lo.
Om hun werking extra in de kijker te zetten trokken de drie centrumleiders in november 2010 naar de vrijdagmarkt in Leuven centrum. Deze markt trekt heel wat senioren aan en is dus een ideale plaats om het aanbod voor te stellen. Naar aanleiding van de opening van het lokaal dienstencentrum Ter Putkapelle werd een massale verzending van het LDC-nieuws (het tweemaandelijks informatiemagazine van de lokale dienstencentra) georganiseerd in de maand september 2010. Alle Leuvenaars vanaf 60 jaar kregen dit tweemaandelijks informatiemagazine van de lokale dienstencentra in de bus.
OHL (Oud-Heverlee Leuven) Ook in 2010 kregen bewoners van de woonzorgcentra 15 keer de kans om een thuismatch van voetbalclub OHL bij te wonen. Het vervoer werd gesponsord door de stad Leuven en gebeurde met het stadsbusje. Bij elke match begeleidde een personeelslid de bewoners. Een aantal OHL-vrijwilligers zorgde ervoor dat onze mindermobiele bewoners -over het algemeen rolstoelgebruikers- zo vlot mogelijk naar de bezoekersloge werden gebracht waar plaatsen voor hen waren voorbehouden. De inkom bij elke match was zowel voor de begeleiders als voor onze bewoners gratis.
Zorgprojecten Dementie Dementie is een ziektebeeld dat verschillende verschijningsvormen kan hebben, maar bijna altijd gepaard gaat met geheugenproblemen. Dementie hangt in de meeste gevallen ook samen met een hoge leeftijd. Aangezien mensen steeds ouder worden is het dan ook niet verwonderlijk dat het aantal personen met dementie voortdurend toeneemt. Uit onderzoeken is gebleken dat er momenteel wereldwijd ongeveer 35 miljoen personen met dementie zijn. Tegen 2030 zal dat aantal oplopen tot 65 miljoen. De woonzorgcentra van het OCMW Leuven ondervinden deze evolutie ook. Vandaag heeft 31% van onze bewoners een vorm van dementie. En dat aantal zal in de komende jaren ongetwijfeld blijven stijgen.
Personen met dementie vragen om aangepaste zorg, een geschikte omgeving en ook een meer geïndividualiseerde benadering door de medewerkers. Wij willen bewoners met dementie blijven verzorgen in hun vertrouwde omgeving. Pas als het echt niet anders meer kan, zullen wij bewoners opvangen op een gespecialiseerde afdeling. De woonzorgcentra van OCMW Leuven besteden ruime aandacht aan al deze aspecten en nemen verschillende initiatieven om de zorg voor de bewoners met dementie verder uit te bouwen en hun levenskwaliteit en privacy te garanderen. Dat vraagt om bijkomende kennis en kunde van al de medewerkers.
Wij hebben daarom per woonzorgcentrum een referentiepersoon en per afdeling een aandachtspersoon dementie. Al deze personen hebben een aangepaste opleiding gekregen. Zij vormen samen een supportteam dat in de verschillende woonzorgcentra projecten zal opstarten en uitwerken. Wij richten in woonzorgcentrum Booghuys voor de aandachtspersonen een stage in op één van onze gespecialiseerde afdelingen. Een zogenaamde reminiscentiekoffer die wij hebben samengesteld, helpt om aan de hand van oude voorwerpen gesprekken aan te knopen met bewoners met dementie en biedt de mogelijkheid om aan de hand hiervan aangepaste activiteiten voor hen uit te werken. Ook onze vrijwilligers hebben een opleiding gekregen over dementie. Wij willen dementie nog meer bespreekbaar maken en richten daarom, in samenwerking met het Dementie expertisecentrum Memo, jaarlijks een dementiecafé in op de site van één van onze woonzorgcentra. In 2010 organiseerden wij een dementiecafé in woonzorgcentrum Booghuys met een aantal workshops voor familieleden met als thema “Op bezoek bij een persoon met dementie: wat kunnen we dan samen doen?”. Ook de praatgroepen voor familieleden van bewoners met dementie in woonzorgcentrum Ter Vlierbeke en Booghuys spelen een grote rol in het bespreekbaar maken van dit onderwerp. Informatieverstrekking is een ander belangrijk aspect van ons project. Eind november 2010 nodigden wij daarom professor Van Broeckhoven uit voor een lezing over Alzheimerdementie voor bewoners, families, medewerkers en vrijwilligers. In november 2010 diende het OCMW samen met de stad ook een project in bij de Koning Boudewijnstichting in het kader van “dementievriendelijke gemeente”. Met dit project willen OCMW en stad meer thuiswonende ouderen met dementie laten participeren aan het socio-cultureel leven. Een 40-tal ouderen met dementie zullen de kans krijgen om, eventueel met begeleiding, deel te nemen aan een vijftal evenementen naar keuze en op maat van elk individu apart. Tot het aanbod behoort film, museum, sport, bibliotheekbezoek, theater, concert, kleinkunst, cultureel erfgoed, een optreden in een lokaal dienstencentrum en zo meer.
Verwenzorg De lokale dienstencentra Ter Vlierbeke en Ter Putkapelle startten het project verwenzorg op en dit in samenwerking met de aanpalende woonzorgcentra en diverse thuiszorgdiensten voor gezinszorg. Deze nieuwe dienstverlening speelt in op het ondersteunen om zo lang mogelijk zelfstandig thuis te kunnen blijven wonen en de groeiende vraag naar verwenactiviteiten voor hulpbehoevende ouderen. Thuiszorggebruikers kunnen onder begeleiding van hun verzorgende een verwenbad nemen in de aangepaste badkamer of gebruik maken van het kapsalon in het woonzorgcentrum. Daarnaast kunnen cliënten en eventueel ook hun mantelzorger gebruik maken van het aanbod van het lokaal dienstencentrum. Denk maar aan een pedicure of manicure behandeling, een lekker middagmaal in het middagrestaurant, een bezoek aan de cafetaria of een deelname aan een ontspannende activiteit. Het project ging 1 oktober van start. Er werd in 2010 vooral werk gemaakt van het bekend maken van dit nieuw aanbod, ondermeer door het ontwerpen van een folder en affiche. Op 25 oktober kon men in lokaal dienstencentrum Ter Vlierbeke de eerste cliënt verwelkomen. Enkele reacties van de thuiszorgdienst nadien: “Wat ons vooral bijblijft van die dag is: de luxe van het aangepaste bad, de waterpret van de spuitende streamer wanneer mevrouw haar voet erop zette en het ontspannen gezicht van mevrouw na het bad.”
Stertelefoon Stertelefoon werd opgestart in oktober 2009 door de drie lokale dienstencentra. Doel: eenzame senioren een gezellige babbel aanbieden, hun veiligheidsgevoel verhogen en informatie verstrekken waar nood aan is. Er werden wekelijks 11 personen gebeld door 6 vrijwilligers. In totaal is er 782 keer gebeld. In oktober 2010 hebben we de vrijwilligers en de senioren die opgebeld worden samengebracht om nader kennis met elkaar te maken. Dit werd een aangename verrijkende namiddag voor beide partijen. De band die ze telefonisch hadden opgebouwd, werd nu nog sterker want ze hebben elkaar nu in levende lijven gezien en dat bracht veel innerlijke vreugde met zich mee! We organiseerden ook een samenkomst met de vrijwilligers om ervaringen met elkaar uit te wisselen en nuttige tips door te geven, zeker als het gaat om moeilijke gesprekken.
Jaarverslag 2010 - OCMW Leuven 24 - 25
02
Ouderenzorg
Naadloze zorg Voor de meeste ouderen is de stap naar het woonzorgcentrum een grote stap. Wij willen die stap kleiner helpen maken. Veel ouderen kregen voor de opname thuiszorg. Wij nodigen de medewerkers van de Thuiszorg uit in ons woonzorgcentrum om de thuiszorg samen met hun cliënt af te ronden, afscheid te nemen, te zien waar hun cliënt nu woont en alle nuttige informatie aan de medewerkers van het woonzorgcentrum door te geven. Zo proberen we de overgang van thuiszorg naar het woonzorgcentrum naadloos te maken.
Observatie – en Oriëntatiecentrum Thuiszorg (OOT) in stroomversnelling Enkele partners uit de ouderenzorg in Leuven werken al jaren samen rond de ontwikkeling van een concept voor een nieuwe voorziening nl. een observatie- en oriëntatiecentrum Thuiszorg (OOT). Doel: ouderen tijdelijk opvangen totdat de thuiszorg (her)opgebouwd is en de ouderen terug naar huis kunnen. In 2010 kwam dit dossier in een stroomversnelling. Na lang zoeken werd een piste gevonden die door een combinatie van overheidssubsidies en een bijdrage van meerdere partners de realisatie van dit project slaagkansen biedt. Het concept werd versneld verfijnd zodat het over niet al te lange tijd operationeel zou kunnen worden. Het wordt een uniek project waar een residentiële setting met thuiszorginstrumenten wordt gerealiseerd.
Inspraak Bevraging middagrestaurant Begin 2010 kregen de gebruikers van het middagrestaurant de mogelijkheid om aan de hand van een bevraging hun mening te geven over het middagrestaurant. We peilden naar hun profiel en hun reden waarom ze gebruik maken van deze dienstverlening. Daarnaast werd hun gevraagd wat ze vonden van de organisatie, de kwaliteit van de voeding of de bediening. Uit de meting blijkt dat de gebruikers tevreden zijn over dit aanbod.
Afvaardiging Seniorenraad in centrumraad Minstens vier keer per jaar organiseert elk lokaal dienstencentrum een centrumraad. De centrumraad heeft als opdracht advies uit te brengen over de algemene werking van het centrum, meer bepaald over alle vormen van dienstverlening, over het activiteitenprogramma en over het jaarverslag. Sinds 2010 zetelen ook enkele afgevaardigden van de Seniorenraad Leuven in de centrumraad. De inbreng van de vertegenwoordigers van de Seniorenraad Leuven is van groot belang voor de wisselwerking tussen de seniorenverenigingen en het lokaal dienstencentrum. De beide organisaties leren op deze manier elkaar beter kennen waardoor de samenwerking groeit en hechter wordt.
Budget Splitsing van opname in het woonzorgcentrum en tussenkomst in de verblijfskosten door het OCMW Tot april 2010 werd de financiële tussenkomst van het OCMW Leuven in de verblijfskost van bewoners van de woonzorgcentra van het OCMW in deze woonzorgcentra geregeld. Vanaf mei 2010 neemt het departement Sociale Dienst van het OCMW dit van hen over zoals ze dat ook vroeger al deed voor Leuvenaars in andere woonzorgcentra. De woonzorgcentra regelen de opname en voor financiële steun kunnen bewoners met onvoldoende middelen zich wenden tot de Sociale Dienst.
Diversificatie dagprijs woonzorgcentra Eind 2010 voerde het OCMW een onderscheid in tussen de dagprijs voor een éénpersoonskamer en een tweepersoonskamer door de prijs voor tweepersoonskamers niet te indexeren. Er bestond al een verschil in prijs tussen oude en nieuwe infrastructuur en tussen Leuvenaars en niet-Leuvenaars.
Jaarverslag 2010 - OCMW Leuven 26 - 27
02
Ouderenzorg
Vrijwilligers Situering en aantal In 2010 telden onze instellingen in totaal 241 vrijwilligers versus 214 vrijwilligers in 2009.
Verdeeld volgens instelling of campus geeft dat: Woonzorgcentrum Edouard Remy
81 vrijwilligers
Woonzorgcentrum + lokaal dienstencentrum Ter Vlierbeke
65 vrijwilligers
Woonzorgcentrum Booghuys
24 vrijwilligers
Woonzorgcentrum + lokaal dienstencentrum Ter Putkapelle
35 vrijwilligers
Lokaal dienstencentrum Ruelenspark
36 vrijwilligers
Naast een erkenning- en waarderingsbeleid waren onze vrijwilligers ook in 2010 verzekerd voor burgerlijke aansprakelijkheid en ongevallen en kregen alle vrijwilligers de mogelijkheid om een opleidingavond te volgen rond het thema “Hoe omgaan met bewoners met dementie”, gebracht door Cyriel Konings, verpleegkundige en referentiepersoon dementie van woonzorgcentrum Booghuys.
Vrijwilligers in palliatieve zorg In 2010 stapte woonzorgcentrum Ter Vlierbeke samen met 3 andere woonzorgcentra in Vlaams-Brabant mee in een proefproject waarbij vrijwilligers stapsgewijs werden ingeschakeld in de palliatieve zorg in het woonzorgcentrum. Het initiatief werd genomen door PANAL (Palliatief Netwerk Arrondissement Leuven) dat hiervoor samen met de woonzorgcentra een stappenplan uitwerkte, gaande van een principieel standpunt over palliatieve zorg tot de praktische voorbereidingen en de eigenlijke start. De idee werd mee gedragen door het palliatief supportteam van woonzorgcentrum Ter Vlierbeke en werd mee ingepast in de werking van vroegtijdige zorgplanning. Hierbij maken we reeds van bij de opname met bewoner en familie afspraken over de gewenste zorg in zijn leven. Naast professionele hulpverlening kunnen vrijwilligers aanvullend en ondersteunend werken rond het aanbod van palliatieve zorg. Zij kunnen extra aandacht, ondersteuning en tijd aan de bewoner en de familie bieden. 6 vrijwilligers wensten mee te stappen in dit project en zij volgden een uitge-
breide opleiding vanaf november 2010. De opleiding werd afgerond in februari 2011 en er werd op dat moment succesvol gestart met de eigenlijke inschakeling van de vrijwilligers in palliatieve zorg.
Serve the City Serve the City is een internationale vereniging van buitenlandse studenten die zich willen integreren in het leven van de stad -in het gastland- waar ze studeren. Naast het verrijken van taalkennis en het beleven van andere culturen, behoort sociaal en dienstbaar engagement ook tot hun visie en missie. In die context krijgen de woonzorg(diensten)centra regelmatig studenten over de vloer voor vrijwilligerswerk. In 2010 bestonden hun diensten o.a. uit transfer verzorgen van bewoners naar en van activiteiten, uitstappen en feestjes mee begeleiden tot zelfs het geven van een relaxatiesessie in woonzorg(diensten)centrum Ter Putkapelle. Dit relaxatie-programma werd verzorgd door 12 Zuid-Afrikaanse meisjesstudenten.
Getuigenis van een vrijwilliger over ‘vrijwilliger zijn’ Na het overlijden van de vrijwilliger die het winkeltje openhield, vroeg de directie of ik voortaan in duo met een andere vrijwilliger deze taak op mij wilde nemen. Dat winkeltje is nu stilaan mijn tweede leven en passie geworden. Ik voel me niet alleen de winkeljuf maar eveneens de toeverlaat van vele bewoners. Ook al vraagt dit winkeltje een grote inzet, de voldoening en appreciatie die ik eruit terugkrijg, is nog groter. Ervoor zorgen dat de bewoners in de winkel hun snoep, koekjes of hebbedingetjes kunnen komen kopen. Ik kan dit winkeltje als het ware niet meer missen, mede door de sociale rol die eraan verbonden is. Het doet zo´n deugd om mee te kunnen leven met het lief en leed dat de bewoners openhartig aan het winkeltje komen vertellen. Ze lief en vriendelijk helpen, een goed woordje voor hen klaar hebben, dat schouderklopje, dat luisterend oor, geeft aan al die winkelproducten een meerwaarde. En dat gevoel om inderdaad op die momenten het verschil te maken, doet ook mij als mens nog groeien.
“Mijn naam is Paula Mertens. Ik ben 82 jaar en doe vrijwilligerswerk in woonzorgcentrum Edouard Remy van het OCMW Leuven. 15 jaar geleden ben in het vrijwilligerswerk terechtgekomen en dat doe ik nog steeds met evenveel plezier en goesting. In het begin begeleidde ik bijna dagelijks bewoners naar consultaties in ziekenhuizen. Met het ouder worden en door gezondheidsproblemen heb ik dit engagement moeten stopzetten. Maar bij de pakken blijven zitten ligt niet in mijn aard. Nadien hielp ik op de RVT-afdeling de zorgkundigen met het eten geven aan de bewoners, zowel tijdens het middagmaal als bij het avondeten. Om de onderbroken tijd tussen de maaltijden in te vullen, ging ik de bewoners gezelschap houden of hen bijstaan in de animatiedienst.
Naast de bewoners passeren ook familieleden en andere bezoekers veelvuldig mijn winkeltje en als ik hen dan ook nog eens wegwijs kan maken in het wonen en leven in het woonzorgcentrum en hun signalen van appreciatie opvang, dan krijg ik –ook zonder Redbull- vleugels. Mijn vrijwilligerswerk geeft mij toch zo´n goed gevoel, het maakt mij zo gelukkig en het helpt enorm om mijn eigen zorgen te vergeten. En omdat ik het goed gevoel dat ik erbij heb ook wil overdragen aan de bewoners, engageer ik me eveneens om, naast het winkeltje, ook nog op zaterdag mee de transfer van de bewoners te verzorgen naar de cinemazaal zodat zoveel mogelijk bewoners kunnen genieten van de wekelijkse filmvertoning. Onlangs las ik in een boekje over positieve beeldvorming in rusthuizen dat het leven voorwaarts geleefd wordt maar achterwaarts geëvalueerd. Wel, als ik nu op mijn hoge leeftijd achterom kijk, zie ik dat, sinds ik vrijwilliger werd, in mij een nieuwe mens geboren werd.”
Jaarverslag 2010 - OCMW Leuven 28 - 29
02
Ouderenzorg
Woonzorgcentra woonzorgcentrum Ter Vlierbeke
woonzorgcentrum Ter Putkapelle
30, vanaf 1.10.2010: 29
30
aantal bedden rust- en verzorgingstehuis
60, vanaf 1.10.2010: 61
60
aantal ligdagen bezettingsgraad aantal nieuwe bewoners aantal bewoners overleden aantal bewoners vrijwillig vertrek percentage Leuvenaars
32.695 99,53 % 27 22 0 97,80
32.850 100 % 22 20 1 90
aantal bewoners per leeftijdscategorie op 31.12.2010 gemiddelde leeftijd < 60 jaar 60 - 69 jaar 70 - 79 jaar 80 - 89 jaar 90 - 99 jaar < 100 jaar
87 jaar, 3 maanden 1 3 10 38 32 6
85 jaar, 8 maanden 5 2 14 51 21 1
graad van zorgbehoevendheid lichtzorgbehoevend (katzschaal O en A) zwaarzorgbehoevend (katzschaal B en C) dementerend (katzschaal Cd)
percentage 27,72 44,38 27,90
percentage 21 43 25
wachtlijst gemiddeld aantal mensen licht zorgbehoevend gemiddeld aantal mensen zwaar zorgbehoevend
93 31
78 38
algemeen aantal bedden rustoord
kostprijs Leuvenaars dagprijs éénpersoonskamer nieuwe infrastructuur e 45,55 dagprijs éénpersoonskamer oude infrastructuur dagprijs tweepersoonskamer nieuwe infrastructuur dagprijs tweepersoonskamers oude infrastructuur betaalwijze via eigen middelen via eigen middelen en onderhoudsplichtigen en/of OCMW Leuven via ander OCMW
Niet-Leuvenaars Leuvenaars e 52,86 e 45,55
percentage 93 6
percentage 86 13
1
1
Niet-Leuvenaars e 52,86
woonzorgcentrum Booghuys
woonzorgcentrum Edouard Remy
centrum voor kortverblijf De Passerel
jan-feb: 21 / maart-dec: 10
9
29.845 98,98 % 32 27 64 94
rustoord: jan-feb: 143 ma-sept: 124 okt-dec: 120 jan-feb: 176 ma-sept: 165 okt-dec: 169 106.058 98,88 % 110 78 64 89
81 jaar, 9 maanden 3 11 11 33 13 1
aantal 85 jaar, 10 maanden 2 16 64 141 61 1
percentage 10 11 79
percentage 29 47 24
21 32
15 23
jan-feb: 112 / maart-dec: 63
Leuvenaars e 45,55
Niet-Leuvenaars e 52,86
Leuvenaars e 43,34
Niet-Leuvenaars e 50,29
e 45,03
e 52,25
e 42,76
e 49,62
percentage 79 18
percentage 61 8
3
11
-
2.580 79 % 112 1 110 70 77 jaar, 7 maanden
Jaarverslag 2010 - OCMW Leuven 30 - 31
02
Ouderenzorg
Serviceflats Ter Vlierbeke algemeen (op 31.12.2010) bezettingsgraad
100%
aantal wooneenheden
25
aantal bewoners
28
profiel
22 alleenstaanden, 3 koppels
mannen
7
vrouwen
21
gemiddelde leeftijd
82 jaar
jongste bewoner
59 jaar
oudste bewoner
98 jaar
wachtlijst (op 31.12.2010) aantal mensen op wachtlijst
133
actieve wachtlijst Leuvenaars
39
actieve wachtlijst niet-Leuvenaars
6
niet-actieve wachtlijst Leuvenaars
79
niet-actieve wachtlijst niet-Leuvenaars
9
kostprijs (op 31.12.2010)
Leuvenaars
Niet-Leuvenaars
dagprijs studio
-
-
dagprijs eenslaapkamerflat
e 28,25
e 31,25
dagprijs tweeslaapkamerflat
-
-
Lokale dienstencentra Aan de serviceflats zijn ook lokale dienstencentra verbonden. OCMW Leuven beschikt over 3 lokale dienstencentra (LDC’s): Ter Vlierbeke in Kessel-Lo, Ruelenspark in Heverlee en Ter Putkapelle in Wilsele. In deze centra kunnen ouderen terecht met vragen over de hulp- en dienstverlening. Ze bieden ook een ruime waaier aan activiteiten. Het aanbod kan onderverdeeld worden in 4 categorieën: ontspanning, vorming, informatie en dienstverlening.
Ruelenspark
Ter Putkapelle
100%
100 %
48
27
49
30
47 alleenstaanden, 1 koppel
24 alleenstaanden, 3 koppels
10
7
39
23
80 jaar
79 jaar
64 jaar
62 jaar
94 jaar
91 jaar
111
65
39
25
5
10
56
26
11
4
Leuvenaars
Niet-Leuvenaars
Leuvenaars
Niet-Leuvenaars
e 15,94
e 17,71
-
-
e 17,04
e 18,93
e 28,25
e 31,25
-
-
e 30,95
e 34,25
Aanbod lokale dienstencentra’s activiteiten 2010
LDC Ter Vlierbeke
LDC Ruelenspark
LDC Ter Putkapelle vanaf 1 april 2010
ontspannende activiteiten
201
236
217
vormende activiteiten
199
203
11
informatieve activiteiten
13
13
15
LDC Ter Vlierbeke
LDC Ruelenspark
LDC Ter Putkapelle vanaf 1 april 2010
was- of droogbeurten
1.207
1.960
330
pedicurebehandelingen
246
351
117
manicurebehandelingen
15
58
16
maaltijden in het middagrestaurant
3.674
1.695
1.127
dienstverlening 2010
Jaarverslag 2010 - OCMW Leuven 32 - 33
03 Thuiszorg Thuiszorg Ook in 2010 werden opnieuw belangrijke stappen gezet om de verschillende doelstellingen van het departement Thuiszorg te realiseren.
Medewerkersbeleid Medio 2010 startte de nieuwe hoofdmaatschappelijk werker. Zij stuurt het team maatschappelijk werkers aan en is een luisterend oor voor diverse vragen en suggesties. Verder begeleidt zij de acties ter optimalisatie van de dienstverlening. Ook werd de centrale intakecel uitgebreid, zodat potentiële cliënten nog sneller met hun vragen bij de Thuiszorg terecht kunnen en zo efficiënt verder geholpen worden. De nieuwe aanvragen van gezinszorg, poetsdienst, maaltijden en oppashulp worden door de centrale intakecel behandeld. Voor deze dienstverleningen is het wachtlijstbeheer ook gecentraliseerd en wordt een degelijk prioriteitenbeleid (op basis van de zorgbehoevendheid van de cliënt) toegepast. De centrale intakecel ondersteunt zo de begeleidende maatschappelijk werkers zodat deze meer planmatig kunnen werken aan cliëntencontacten en het begeleiden van de medewerkers. Het kader betreffende maatschappelijk werk en administratie werd in de loop van 2010 verder ingevuld. Voor de functie van verzorgenden en medewerkers poetsdienst worden er regelmatig selectiegesprekken georganiseerd. Het wordt meer en meer een uitdaging om voldoende gemotiveerde (en geschoolde) medewerkers te vinden. Beide functies behoren dan ook tot de knelpuntberoepen. In het kader van het eenvormig strategisch VTO-beleid kregen alle verzorgenden en medewerkers in de poetsdienst ook in 2010 diverse opleidingen. Er werden zowel opleidingen met interne als externe docenten georganiseerd. De opleiding haartooi (enkel voor verzorgenden) en (hand)hygiëne werden door medewerkers van andere departementen die gespecialiseerd zijn binnen dat domein gegeven. In het kader van de uitwerking van een degelijk onthaalbeleid, werd de opleiding rond peter- en meterschap opgestart door de arbeidspsycholoog van OCMW Leuven. Verder werd het grote opleidingstraject rond ergonomie opgestart (externe docenten). Er werd met een kleine representatieve groep verzorgenden en medewerkers
poetsdienst een risico-analyse opgesteld. Deze info werd gebruikt om de opleiding zelf te documenteren en op maat van onze dienst te maken. Daar waar in 2009 alle medewerkers van de Thuiszorg de basisopleiding betreffende omgaan met cliënten met psychische/psychiatrische of ouderdomsaandoeningen gevolgd hebben, werden in 2010 enkele referentiepersonen uit elk team van verzorgenden en medewerkers poetsdienst opgeleid. Zij specialiseren zich binnen dit domein zodat collega’s met vragen betreffende bepaalde cliëntsituaties steeds bij deze referentiepersonen te rade kunnen gaan. Verder zullen deze medewerkers mee werken aan het uitbouwen van een beleid rond deze specifieke cliëntsituaties. De maatschappelijk werkers vervolgden de mini-management-opleiding. Verder volgden zij de opleiding betreffende “tegemoetkomingen aan personen met een handicap”. In het kader van het nieuwe aanwezigheidsbeleid volgden zij ook de opleiding rond verzuimgesprekken. Dit laatste thema werd ook voor al de medewerkers van het OCMW toegelicht. In het kader van dit positieve aanwezigheidsbeleid, werd ook met de voorbereiding gestart van het creëren van de mogelijkheid tot loopbaancoaching. Voor verzorgenden en medewerkers in de poetsdienst treedt het OCMW faciliterend op door de mogelijkheid aan te bieden gedeeltelijk een basispakket van 6 uur tijdens de werkuren te volgen. Tijdens de loopbaancoaching zal men zijn persoonlijke kwaliteiten, vaardigheden en drijfveren in kaart brengen, zodat men inzicht krijgt in het eigen functioneren om zo de eigen loopbaan op een positieve manier in handen te nemen. Ook dit jaar werd opnieuw de dag van de thuiszorg gevierd met al de medewerkers van het departement.
Kwaliteitszorg Daar de Thuiszorg kwaliteit hoog in het vaandel draagt, werd er ook in 2010 weer heel wat gerealiseerd.
Procesoptimalisatie In 2009 werd de bijdrageberekening geüniformiseerd en in 2010 werden deze nieuwe richtlijnen door al de maatschappelijk werkers in gebruik genomen. Daardoor werden een aantal interpretatiemogelijkheden in de regelgeving uitgeschakeld. In het najaar werden al de cliëntendossiers aan een grondige screening onderworpen en werden onvolledige dossiers aangevuld met de ontbrekende info. Voor de werking van de centrale intakecel werden verschillende standaarddocumenten ontwikkeld. Enerzijds kunnen we hierdoor op een kwaliteitsvolle geüniformiseerde manier met al onze cliënten communiceren en een degelijk dossier opbouwen. Dit werkt anderzijds ook efficiëntieverhogend omdat zo meer dossiers op een snellere maar toch kwaliteitsvolle manier kunnen samengesteld worden. Ook voor onze medewerkers werden praktische richtlijnen voor het invullen van allerlei
documenten ontwikkeld. Verder werd de laatste hand gelegd aan de voorbereiding van de procedure rond uniforme registratie van aan- en afwezigheden. In het najaar 2010 werd het kwaliteitshandboek in samenwerking met de kwaliteitscoördinator geactualiseerd en werd een nieuwe serverstructuur voorbereid. Om de werking van de diensten te optimaliseren, werden de wekelijkse vergaderingen van de poetsdienst gerationaliseerd. De start van deze rationalisering ging gepaard met de 2-jaarlijkse cliëntenwissel, die voor de verschillende diensten poetsdienst voor het eerst gelijktijdig plaatsvond. In diezelfde periode werd ook het dienstenchequebedrijf gereorganiseerd. Deze wijzigingen werden allen in dezelfde periode gerealiseerd, zodat de cliënten in deze korte periode minimale hinder ondervonden van deze wijzigingen, die de dienstverlening uiteindelijk ten goede moesten komen.
Jaarverslag 2010 - OCMW Leuven 34 - 35
03
Thuiszorg
De wijzigende wetgeving binnen de Thuiszorg wordt voortdurend opgevolgd en er wordt ook in 2010 actief deelgenomen aan de stuurgroep Thuiszorg van de VVSG en aan het Regionaal Overlegplatform.
De medewerkers van de Thuiszorg zorgen voor een informatiedoorstroming over het aanbod van de lokale dienstencentra naar cliënten van de Thuiszorg, bijvoorbeeld door de verdeling van het LDC-nieuws.
Om in tijden van economische crisis op een efficiënte en doordachte wijze met de ter beschikking gestelde middelen om te gaan, werd een besparingsplan opgesteld. Hierin werd getracht om de kosten te beheersen en de opbrengsten te optimaliseren, zonder aan de bestaande dienstverlening te raken. De functie van SEL zorgcoördinator vanuit de Thuiszorg werd afgebouwd. Dit neemt niet weg dat er nog steeds SEL-overlegmomenten worden gepland voor onze cliënten, maar dan met een externe coördinator.
De Thuiszorg participeert in verschillende projecten. Om de overgang van de thuissituatie naar een woonzorgcentrum van het OCMW Leuven te vergemakkelijken, werd voor de gebruikers van de Thuiszorg het project naadloze zorg opgericht. Verder startte in het voorjaar 2010 het project PIOT (Psychotherapeutische interventies aan ouderen en mantelzorgers in de thuiszorg), een project waarin de maatschappelijk werkers van de Thuiszorg cliënten met psychische of psychiatrische problemen kunnen doorverwijzen om gratis beroep te doen op psychotherapie aan huis. Ook het project “dementievriendelijke gemeente” werd in 2010 goedgekeurd en voorbereid, om van start te gaan in 2011.
In 2010 werd het beschikbare urencontingent voor de gezinszorg uitgebreid, wat wil zeggen dat we meer cliënten kunnen hulp bieden. Ook voor 2011 werd opnieuw een uitbreiding aangevraagd. Om de planning van de dienstverlening te optimaliseren, werd de zoektocht naar een degelijk planningssysteem verder gezet. Er werd uitgeschreven aan welke criteria een planningssysteem in de Thuiszorg moet voldoen en de eerste stappen werden gezet om in 2011 effectief tot actie over te gaan. Om de continuïteit van dienstverlening te kunnen waarborgen, werden eerste denkpistes betreffende onregelmatige prestaties van onze medewerkers bewandeld. In het voorjaar verklaarde het Bijzonder Comité van de Thuiszorg zich akkoord met het principe van zaterdagwerk, werken tijdens feestdagen en lange weekends. De concretisering hiervan zal in 2011 plaatsvinden.
Werkgroepen en samenwerkingsverbanden De samenwerking met Seniorama wat betreft Oppasen Gezelschapsdienst (vroegere benaming was Mantel) werd bestendigd, alsook de samenwerking met vzw ISIS wat betreft oppashulp en met vzw Wonen en Werken Opleiding voor klusjesdienst. De Thuiszorg had een erkenning als lokale diensteneconomie met een toewijzing van 6 FTE doelgroepmedewerkers. In 2010 werd een eerste doelgroepmedewerker aangeworven binnen de poetsdienst van de Thuiszorg. Door recruteringsproblemen verloren we de erkenning van de overige 5 FTE doelgroepmedewerkers die ondanks alle inspanningen niet aangeworven konden worden.
Verder werd in samenwerking met de lokale dienstencentra en woonzorgcentra van het OCMW een overeenkomst afgesloten betreffende verwenzorg. Ook rond het project “hygiënische zorg” in samenwerking met de woonzorgcentra werd in 2010 gebrainstormd. De Thuiszorg participeert ook in verschillende werkgroepen, onder andere in een werkgroep over informatieveiligheid, werkgroep diversiteit, ouderenmis(be)handeling, het OOR, verschillende doktersvergaderingen, centra van diensten,… Verder verleende de Thuiszorg haar medewerking aan de thuiszorgbeurs, de Open Bedrijvendag,… Ook deed de Thuiszorg mee aan de simulaties en enquêtes uitgestuurd door de VVSG, om zo ons steentje bij te dragen aan een realistische uitwerking van de nieuwe wetgeving en vooral de bijdrageschaal die in 2013 zal ingevoerd worden.
Communicatie In 2010 werden de cliëntenmappen en de checklists effectief in gebruik genomen. Dit instrument wordt bij elke cliënt van gezinszorg en poetsdienst gebruikt voor de planning, registratie en opvolging van de dienstverlening. Voor de gezinszorg dient dit dus als zorgdossier, voor de poetsdienst is dit het onderhoudsplan. Ook een luik voor communicatie met andere hulpverleners en zorgafspraken is voorzien. In de loop van het jaar werd het instrument door de medewerkers geëvalueerd en werden de bemerkingen gebruikt voor de optimalisatie van de herdruk voor 2011. Voor 2011 werd een kalender aan de cliëntenmap toegevoegd, waarop de cliënt kan
aanduiden wanneer zij of hij hulp mag verwachten, maar waar ook de afspraken met andere hulpverleners op genoteerd kunnen worden om zo afstemming met andere dienstverleners voor de cliënt op een overzichtelijke manier in kaart te kunnen brengen. In 2010 werd ook de tevredenheidsmeting voor cliënten voorbreid, die in 2011 zal plaatsvinden. We willen een degelijke enquête ontwikkelen, die we verschillende jaren kunnen hergebruiken. Hierdoor zullen we trends in de dienstverlening kunnen meten om op een gegronde manier bijsturingen te kunnen doen. In 2010 startten we ook met de centrale agenda. Dit houdt in dat de agenda voor de wekelijkse (voor verzorgenden) of 2 wekelijkse vergaderingen (voor medewerkers poetsdienst) centraal door 1 persoon wordt voorbereid, zodat iedereen op hetzelfde ogenblik dezelfde actuele informatie doorkrijgt. In het verslag van de diverse vergaderingen worden ook de actuele aandachtspunten van de cliënten genoteerd, zodat deze kostbare informatie niet verloren gaat, en hiermee rekening kan worden gehouden in de planning. Om de stap naar een lokaal dienstencentrum in de buurt te verkleinen, organiseert de Thuiszorg jaarlijks in samenwerking met de lokale dienstencentra een collectief ontmoetingsmoment voor haar cliënten. Sinds het najaar van 2010 worden de contacten met scholen systematisch uitgebouwd, en worden er meer en
meer stageplaatsen aangeboden zowel voor studenten maatschappelijk werk en sociale verpleegkunde, als voor studenten binnen de verzorging. Ook konden we onze samenwerking met VDAB bestendigen in het aanbieden van stageplaatsen voor administratieve medewerkers. Dit zal ook leiden tot een betere beeldvorming van de Thuiszorg en mogelijk tot een grotere instroom van goed opgeleide medewerkers. Verder werden de eerste contacten gelegd met studenten van de huisartsen opleiding om de Thuiszorg bij jonge huisartsen beter bekend te maken.
Mobiliteit in de Thuiszorg Samen met twee partners (Spit en vzw Wonen en Werken) diende het OCMW eind 2009 een pendelfondsdossier in om financieel ondersteund te worden in het mobiliteitsproject om medewerkers te engageren hun woonwerkverkeer op een duurzame manier te organiseren. Dit kan mogelijk worden door onder andere het bieden van alternatieve vervoersmiddelen voor de dagelijkse dienstverplaatsingen. Eind 2010 werd dit dossier goedgekeurd, hoewel niet alles werd weerhouden. In 2011 zal er een mobiliteitsdeskundige aangesteld worden om samen een beleid rond duurzame mobiliteit uit te stippelen. We willen een mobiliteitsplan opstellen waarbij de klemtoon ligt op duurzaamheid, milieuvriendelijkheid, dat cliëntgericht, innovatief maar realistisch is en dat de kwaliteit van de dienstverlening niet in het gedrang brengt.
Jaarverslag 2010 - OCMW Leuven 36 - 37
03
Thuiszorg
Cijfers gezinszorg in 2008, 2009 en 2010 2008
2009
2010
aantal geholpen cliënten
380
377
364
gemiddeld aantal geholpen cliënten per maand
274
289
271
aantal gepresteerde uren bij cliënten
97.137,16
102.983,43
100.337,01
aantal uren bijscholing
1.565,78
1.987,70
2.262,52
gemiddelde bijdrage per cliënt per uur
3,32
4,09
4,60
aantal verzorgenden (VTE op 31.12)
93,4
88
90,40
2008
2009
2010
aantal geholpen cliënten
637
558
506
gemiddeld aantal geholpen cliënten per maand
520
456
415
aantal gepresteerde uren bij cliënten
51.926,95
44.469,70
41.623,84
Cijfers poetsdienst in 2008, 2009 en 2010
aantal uren bijscholing
659,70
1090
946,96
gemiddelde bijdrage per cliënt per uur
6,32
6,63
7,14
aantal poetshulpen (VTE op 31.12)
44,80
39,50
36,50
Cijfers dienstenchequebedrijf in 2008, 2009 en 2010 2008
2009
2010
aantal geholpen cliënten
230
225
215
gemiddeld aantal geholpen cliënten per maand
188
194
177
aantal gepresteerde uren bij cliënten
20.550
21.391
20.470
aantal uren bijscholing
252
424
354
bijdrage per cliënt per uur
6,7 of 7
7 of 7,5
7,50
aantal huishoudhulpen (VTE op 31.12)
21,80
17,75
17,3
2008
2009
2010
gemiddeld aantal geholpen cliënten per maand
238
250
252
aantal maaltijden
56.817
59.102
57.983
gemiddelde bijdrage per cliënt per maaltijd
5,98
6,30
6,85
Cijfers dienst maaltijden aan huis in 2008, 2009 en 2010
Cijfers klusjesdienst in 2008, 2009 en 2010 2008
2009
2010
gemiddeld aantal geholpen cliënten per maand
27
40
39
aantal gepresteerde uren bij cliënten
2.043,90
2.746,62
2.124,68
aantal gepresteerde uren werk OCMW
353,76
183,80
377,15
gemiddelde bijdrage per cliënt per uur
12,16
8,10
13,28
aantal klusjesmannen (VTE op 31.12)
3
3
3
Soort klussen bij cliënten in 2008, 2009 en 2010 2008
2008
2009
2009
2010
2010
aantal uren
aantal klussen
aantal uren
aantal klussen
aantal uren
aantal klussen
schilderen en behangen
400,18
30
802,77
57
519,69
43
loodgieterij
181,44
50
164,72
63
102,95
47
elektriciteit
32,15
13
17,63
7
30,37
14
schrijnwerkerij
75,79
26
53,37
21
45,77
11
tuinwerk
452,77
111
729,17
176
742,01
206
verhuis en vervoer
780,26
96
686,55
103
413,21
79
veiligheid en comfort
40,06
16
71,41
38
152,54
44
opruimen
16,32
3
97,85
19
20,8
3
allerlei
64,93
21
123,15
18
97,34
21
totaal
2.043,90
366
2.746,62
502
2.124,68
468
aard van de klus
Cijfers oppashulp i.s.m ISIS De Leuning 2009 en 2010 2009
2010
aantal geholpen cliënten
17
8
gemiddeld aantal geholpen cliënten per maand
11
7
aantal gepresteerde uren bij cliënten
2.386,25
1.862,75
gemiddelde bijdrage per cliënt per uur
6,25
6,25
2008
2009
2010
aantal klussen bij cliënten
19
64
55
aantal gepresteerde uren bij cliënten
297,50
993,25
1.288,95
Cijfers wonen en werken 2008, 2009 en 2010
Jaarverslag 2010 - OCMW Leuven 38 - 39
04
Facilitaire Diensten Maatschappelijk verantwoord bouwen, verbouwen en aankopen
De Facilitaire Dienst kreeg in 2009 de formele goedkeuring van de Raad om vanaf dan zijn werkzaamheden te kaderen binnen het model van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO). Sindsdien nemen we op systematische wijze economische, milieu- en sociale overwegingen op een geïntegreerde manier in de gehele bedrijfsvoering op.
Bouwproject Ter Putkapelle Op 2 maart 2010 namen de bewoners hun intrek in het nieuwe woonzorgcentrum Ter Putkapelle. Omdat de bouw van dit woonzorgcentrum een project met een belangrijke groene factor was, benadrukken we dat hieronder graag nog even. Zo gebruikten we duurzame materialen en werd het gebouw o.a. voorzien van een zeer goede isolatie en gasgestookte condensatieketels met hoog rendement. Verder gebruiken we een warmtekrachtkoppeling (WKK) voor de productie van warm water voor sanitair en centrale verwarming. Dat is uniek. Bij het gebruik
van de WKK wordt er zowel warmte als elektriciteit geproduceerd, waardoor de kosten voor elektriciteit aanzienlijk minder zijn. Met de installatie van deze WKK in een woonzorgcentrum behoort OCMW Leuven tot een selecte pioniersgroep in België. Voor luchtverversing van dagzalen, EKA-zaal, collectieve lokalen en sanitair werd een gebalanceerde ventilatie voorzien, waarbij pulsie en extractie volledig worden gecontroleerd. Nadat de warmte uit de afblaaslucht is gerecupereerd, wordt deze gepulseerd in de parkingruimte die dus met herbruikte lucht wordt geventileerd.
Koeling en preventie van opwarming gebeuren op een milieuvriendelijke manier door free-cooling, nachtventilatie en zonnewering langs de buitenzijde van alle ramen. Om te vermijden dat in bepaalde lokalen het licht blijft branden, werden deze uitgerust met bewegingsmelders. Dit geldt voor bergingen, technische lokalen, kelder, parking en traphallen. De buitenverlichting wordt gestuurd door middel van lichtsensoren en een schakelklok. Tenslotte is het ook vermeldenswaardig dat de toiletten met regenwater worden gespoeld, wat niet alleen een kostensparende, maar tevens een belangrijke milieusparende factor is.
Nieuwbouwproject Zorgsite OCMW Leuven De voorbereiding van het nieuwbouwproject Zorgsite OCMW Leuven, met de integratie van een woonzorgcentrum voor 90 bewoners en het Departement Thuiszorg in één gebouw, werd in 2010 grondig verder uitgewerkt. Zo zullen in de toekomst blokken A en C van woonzorgcentrum Edouard Remy worden afgebroken. Langs de Andreas Vesaliusstraat komt er een nieuw, helder gebouw, gekenmerkt door grote glaspartijen en een inspringend gedeelte weg van de straatzijde, wat het ruimtegevoel voor het gebouw ten goede komt. Hier zal ook de hoofdingang van het gebouw komen met op het gelijkvloers het gemeenschappelijk onthaal, departement Thuiszorg, polyvalente ruimtes, administratie, … Op de bovenliggende verdiepingen bevinden zich per verdieping twee afdelingen met enkele gezamenlijke functies waaronder de zit- en eetruimte, de verpleegpost en de toiletruimtes. Zo ontstaat de mogelijkheid om leefgroepoverschrijdend te werken. Per afdeling wordt een badkamer voorzien, een vuile en propere utility en een grote bergruimte. Nog volgens het huidige ontwerpconcept komt de verpleegpost op elke verdieping tegenover de leefruimte, vlak naast de lift en trappenhal. Op die manier heb je vanuit de verpleegpost een goed zicht over de leefruimte en komen bezoekers die uit de lift of trappenhal stappen meteen aan de verpleegpost terecht. De leefruimtes zelf lopen over de gehele breedte van het verdiep, waarbij de eetruimte op de binnentuin is gericht en bijgevolg een rustig karakter heeft. Het zitgedeelte echter is aan de straatkant georiënteerd, zodat
bewoners er kunnen genieten van een panoramisch gezicht op het levendige straatgebeuren.
Start groen nieuwbouwproject passiefkantoor Welzijnsbureau Fonteinstraat Het groene bouwproject Welzijnsbureau Fonteinstraat ging na een grondige voorbereidingsfase effectief van start op 19 april 2010. Wat dit bouwproject zo bijzonder maakt, is dat het om een passiefkantoor gaat. Dit wil zeggen dat het gebouw zeer energiezuinig zal zijn, onder meer door een specifieke constructiestandaard waarbij een aangenaam binnenklimaat gedurende zowel winter als zomer voorop staat. Hiertoe worden tijdens de realisatie van de bouw hoge eisen gesteld aan thermische isolatie en luchtdichtheid van het gebouw. Daardoor zullen de warmteverliezen zo beperkt zijn dat er slechts een klein verwarmingsvermogen nodig is, waardoor het totale energieverbruik gemiddeld 75 % lager zal liggen dan in een traditioneel gebouw. Als gevolg hiervan kunnen hernieuwbare energiebronnen worden aangewend om aan de overblijvende energiebehoefte tegemoet te komen. In dit geval hebben we geopteerd om een systeem van energiepalen in combinatie met een warmtepomp te installeren. Dit systeem neemt energie op uit de bodem om te verwarmen of te koelen via een klimaatplafond en laat seizoensgebonden energieopslag onder het gebouw toe. Verder zal een gebalanceerde ventilatie met hoge mate van warmterecuperatie een bijdrage leveren aan het binnenklimaat. Vanuit energiebesparend standpunt zullen de verlichtingstoestellen in zones met veel daglichttoetreding worden uitgerust met een individuele automatische dimming. Hierbij zal elk toestel zijn lampen zo aansturen dat er exact een instelbaar lichtniveau wordt bereikt. Bovendien wordt er in alle lokalen gebruik gemaakt van aanwezigheidsdetectie, zodat de lampen niet onnodig blijven branden. De lampen zelf zullen TL-16 mm lampen zijn, die bekend staan voor hun hoge efficiëntie en geringe energieverbruik. Energiebesparing voor sanitair wordt voornamelijk voorzien via een hydrofoorinstallatie die de toiletten en urinoirs in eerste instantie spoelt met regenwater, waardoor het ecologisch etiket van dit project extra wordt benadrukt.
Jaarverslag 2010 - OCMW Leuven 40 - 41
04
Facilitaire Diensten
Studieopdracht voor kantoorinrichting van Welzijnsbureau Fonteinstraat In het vooruitzicht van de realisatie van Welzijnsbureau Fonteinstraat schreef de Centrale Aankoopdienst een studieopdracht voor kantoorinrichting uit, die de noden en wensen van de Sociale Dienst in een concept kon vertalen. Belangrijk in deze studieopdracht was de aandacht voor de geplande nieuwe manier van werken. Om daartoe te komen, werden de medewerkers eerst bevraagd naar storende factoren in hun huidige werkomgeving, waarna werd gepolst naar het gewenste eindresultaat. Zo wilden we afstappen van het traditionele werkplaatsprincipe en ons richten op een werkomgeving die beter is afgestemd op de activiteiten van de dienst en zijn medewerkers. Het resultaat van de studieopdracht is een voorstel van open-space bureau met flexdesks geworden, zodat de werkomgeving flexibel en bevorderlijk is voor zowel formele als informele communicatie en de concentratie en samenwerking op een positieve manier wordt beïnvloed.
Talrijke renovatieprojecten Omdat het OCMW Leuven een hoge comfortvriendelijke omgeving nastreeft voor zowel cliënten als medewerkers, is het bestaande patrimonium voortdurend onderwerp van renovatie- en verbeterprojecten. Ook in 2010 hebben we weer verscheidene projecten voorbereid, opgestart en gerealiseerd.
‘t Werkt als volwaardig lid van de Technische Dienst Het project ’t Werkt stelt cliënten van de Sociale Dienst tewerk die weinig kansen krijgen op de reguliere arbeidsmarkt of de gekregen kansen daar niet hebben kunnen waarmaken. Het doel is om hen een positieve werkervaring en -attitude bij te brengen, zodat ze achteraf hun kansen op werk in het reguliere circuit kunnen verhogen. Na hun overheveling vanuit de Sociale Dienst naar de Facilitaire Dienst kwam ’t Werkt in een meer technische omgeving terecht en dat vertaalde zich in 2010 zowel in meer taakmogelijkheden, als in meer werkvolume. De uitbreiding van taakmogelijkheden was een gevolg van het gebruik van technische gereedschappen in het technisch magazijn, zoals hoge drukreiniger, hakselaar, enz.
Ook de aanschaf van eigen gereedschap en stockagemogelijkheden brachten een verbetering met zich mee. Vanaf maart hebben we binnen ‘t Werkt twee teams gecreëerd: de Klussenploeg en de Groenploeg, waarbij de Klussenploeg zich vooral richt op het voormalige takenpakket van ’t Werkt (zoals papier- en kartonophaling, algemene opruim- en opkuiswerken, sneeuwruimen,...), terwijl de Groenploeg specifiek instaat voor het onderhouden van het groenpatrimonium van het OCMW Leuven.
Milieuvriendelijke onderhoudsproducten Voor het nieuwe raamcontract van onderhoudsproducten dat in 2010 werd opgesteld, hebben we hoge milieuen ecologische voorwaarden gesteld met betrekking tot de verpakking en etikettering enerzijds en biologische afbreekbaarheid anderzijds. De inschrijvers dienden bij hun offerte een gedetailleerde toelichting met betrekking tot die vooropgestelde milieu- en ecologische eisen van de aangeboden goederen te voorzien.
Startschot voor een milieuvriendelijker wagenpark Voor de aanschaf van drie stadswagens stond betaalbare milieuvriendelijkheid voorop in de criterialijst van het bestek. De milieuvriendelijkheid van de voertuigen wordt beoordeeld aan de hand van hun ecoscore, hierbij houden we enerzijds rekening met de emissie van broeikasgassen (voornamelijk CO2), en anderzijds met emissies die een rechtstreeks negatieve impact hebben op de gezondheid van mensen (zoals fijn stof, stikstofoxiden, e.a.). Ook de impact van bepaalde emissies op ecosystemen wordt in rekening gebracht, en in mindere mate ook de geluidsproductie. De toegepaste milieuevaluatie laat toe deze verschillende effecten te combineren in één enkele indicator.
Nieuwe werkkledij Vanaf maart konden onze medewerkers over nieuwe werkkledij beschikken. Bij het kiezen van de nieuwe werkkledij schonken we specifieke aandacht aan punten zoals draagcomfort, uitstraling, pasvorm en veiligheid. Zo werd er aangepaste kledij voorzien voor medewerkers die bijzondere werkzaamheden uitvoeren, bijvoorbeeld voor de medewerkers van Technische Dienst. Bij de keuze van de overige werkkledij hielden we rekening
met het aansluiten van de kleding op het concept van de geïntegreerde zorg, waarin de huiselijke sfeer centraal staat. Daarom werd het klassieke ‘ziekenhuispak’ verruild voor een hedendaags designmodel met een frisse kleurencombinatie. Verder kozen we doelbewust om in de instellingen één type kledij voor de verschillende disciplines te voorzien. Op die manier laten we aan de bewoners zien dat we als één team garant staan voor een optimale dienstverlening. De basiskledij wordt geproduceerd door een specialist in bedrijfskleding en gehuurd van en onderhouden door
een externe firma. In overeenkomst met deze laatste werd er een systeem op punt gesteld dat elk personeelslid de gelegenheid verschaft om elke dag fris gewassen kleding te kunnen dragen.
Gerealiseerde verkoop onroerende goederen Om ons ten volle te kunnen concentreren op onze kerntaken gingen we ook in 2010 verder met de verkoop van onroerende goederen. Op die manier werd € 5.695.922,57 geïnd. De vrijgekomen liquide middelen herinvesteren we in kerntaakgebonden aangelegenheden.
Onroerende goederen Oppervlakte m²
Schattingsprijs
Verkoopprijs
Bouwgrond
20.129
e 2.377.300
e 3.367.405
Landbouwgrond
915.673
e 1.218.280,20
e 1.868.761,57
Woning/hoeve
6.110
e 250.000
e 455.000
Overige
1.910
e 4.756
e 4.756
Totaal
943.822
e 3.850.336,20
e 5.695.922,57
Verkaveling met archeologisch onderzoek Het OCMW Leuven verkavelt sommige gronden voordat ze worden verkocht. Hierbij worden soms bijkomende onderzoeken opgelegd. Onder meer de verkavelde bouwpercelen naast de pachthoeve ‘Zeven Slapers’ aan de Goedestraat in Meerbeek ondergingen een voorafgaand archeologisch onderzoek. De kosten voor de opgravingen werden mee gedragen door een subsidie van de provincie Vlaams-Brabant. In maart 2010 vond over het hele project een afsluitende tentoonstelling plaats in het gemeentehuis van Kortenberg.
Jaarverslag 2010 - OCMW Leuven 42 - 43
05
Personeel & Organisatie Recruteren Als moderne en steeds groeiende overheidsinstelling wil OCMW Leuven zijn personeelsbestand steeds aanpassen aan de noden. Daarbij maken we zowel gebruik van interne als externe selectieprocedures. De interne
procedures, die interne personeelsmobiliteit mogelijk maken, beheren onze medewerkers volledig zelfstandig. Voor het openstellen van externe vacatures, werken wij nauw samen met externe partners. Aan elke dergelijke vacature koppelen we een examenprocedure.
Hieronder volgt een overzicht van de verschillende soorten selecties die plaatsvonden in 2009 en 2010, met daarbij het aantal kandidaten en geslaagden: soort selectie
2009
kandidaten 2009
geslaagden 2009
2010
kandidaten 2010
geslaagden 2010
statutair (examen)
12
266
30
6
94
18
contractueel (examen)
5
113
12
8
121
21
statutair + contractueel (examen)
2
595
31
2
55
11
verkorte selectie (contractueel)
14
66
26
29
233
82
interne selectie (contractueel)
8
16
6
12
10
8
via Flexpunt
-
-
-
4
7
4
Totaal
41
1.056
105
61
520
144
In 2010 werd voor de volgende functies gerecruteerd: functietitel
aantal selecties
functietitel
aantal selecties
Animator
2
Hoofdverpleegkundige
4
Boekhouder
1
Jurist
1
Directeur WZC
2
Ergotherapeut
2
Doelgroepmedewerker
2
Kinesitherapeut
1
Hoofd maatschappelijk werker
1
Poetsers/huishoudhulp
4
Stafmedewerker P&O
1
Verpleegkundige
13
Teamcoördinator Sociale Dienst
1
Verzorgende
5
Maatschappelijk werker Sociale Dienst
1
Zorgkundige
4
Bode
1
Maatschappelijk werker Thuiszorg
2
Maatschappelijk werker ouderenzorg
1
In 2010 werden 14 jobstudenten tewerkgesteld. 5 onder hen werkten in het departement Thuisdiensten en 9 in het departement Ouderenzorg. departement
plaats van tewerkstelling
aantal jobstudenten
Thuiszorg
Thuiszorg
4
Instellingen
Ter Putkapelle
2
Ter Vlierbeke
2
Booghuys
1
Edouard Remy
5
Stagiaires zijn welkom We stellen onze deuren ook graag open voor stagiaires. In januari 2010 legden we verkennende contacten met de verpleegsterschool van de Katholieke Hogeschool Leuven. Na een infosessie over de gewijzigde structuur in het Hoger Onderwijs naar aanleiding van de Bologna-akkoorden en de gevolgen hiervan op de opleiding Bachelor Verpleegkunde, zetten we de eerste stappen in samenwerking op het vlak van het aanbieden van stageplaatsen. Op vraag van de school boden we in september drie afdelingen aan als stageplaats in de woonzorgcentra.
Vorming In 2010 werd gebruik gemaakt van een opleidingsbudget van 214.710,89 euro. Dit bedrag stemt overeen met 0,60% van de totale loonkost. Er werden 18.474,50 uren vorming gegeven. 95,2% van alle personeelsleden heeft deelgenomen aan één of meer opleidingen. Gemiddeld heeft elke medewerker 17,80 uren opleiding gevolgd. Het budget dat per medewerker beschikbaar werd gesteld, bedroeg 244,8 euro.
inzicht gekregen in deze methodiek. De vorming maakte de deelnemers vertrouwd met een aantal hulpmiddelen om enerzijds zelf en anderzijds samen met anderen na te denken over concrete morele vragen uit de dagelijkse professionele praktijk. Centraal stond de ontwikkeling van het individueel moreel oordeelsvermogen en het verwerven van inzicht in de mogelijkheid tot het houden van een collegiaal moreel beraad. Daarnaast lieten we zien hoe deze professionele verantwoordelijkheid in een organisatie ondersteund en verankerd wordt. Als belangrijkste aanbevelingen voor een tweede fase werden twee bezorgdheden geuit door de medewerkers, namelijk “Hoe organiseren we dit praktisch?” en “Wat met de organisatiecontext?”.
Eén van de belangrijkste onderwerpen waarrond we gewerkt hebben, is het leren voeren van verzuimgesprekken. In 2010 ontwikkelde en implementeerde het OCMW Leuven een nieuw aanwezigheidsbeleid. Doelstelling: het herstellen van de beschikbaarheids- en prestatiegraad van de medewerkers. Het voeren van verzuimgesprekken maakt een belangrijk deel uit van dit beleid. Daarom voorzagen we voor de leidinggevenden een specifieke opleiding rond dit thema, waarin zij hun gespreksvaardigheden verder hebben kunnen ontwikkelen.
De beleidsaanbevelingen hebben we intussen vertaald naar een vervolgtraject met onder meer een workshop ‘”Begeleiden van een collegiaal moreel leeroverleg” en de supervisie en coaching van de leidinggevenden. De introductie van een moreel handvest of moreel manifest zal kaderen in de organisatiebrede opmaak van een deontologische code.
Binnen de Sociale Dienst werd een grote inspanning geleverd met betrekking tot morele oordeelsvorming. De medewerkers hebben via een specifieke opleiding
Naast de georganiseerde trajecten met betrekking tot verzuimgesprekken en morele oordeelsvorming, organiseerden we vorming rond 205 verschillende onderwerpen.
Jaarverslag 2010 - OCMW Leuven 44 - 45
05
Personeel & Organisatie
Hieronder vindt u een overzicht van de vormingen: Onderwerp
Korte toelichting
Opleidingen ICT ECDL
PC-vaardigheden door begeleide zelfstudie voor de volgende modules: Windows, Word, Excel en Internet/Outlook.
Outlook & Timemanagment
Opleiding voor P&O-medewerkers ter verbetering van het tijd- en werkbeheer.
Implementatie van HR-beleid Peter-meterschap
Opleiding rond het doelgericht coachen van nieuwe medewerkers en het aanleren van de nodige vaardigheden.
Aanwezigheidsbeleid
Informatie over de invoering van de nieuwe beleidsnota betreffende het aanwezigheidsbeleid.
Wet- en regelgeving RPR
Infosessies rond de wijzigingen in de rechtspositieregeling.
RMI-wetgeving
Opleiding inzake de wetgeving “Recht op Maatschappelijke Integratie”, toepasbaar op de cliënten van de Sociale Dienst.
Tegemoetkomingen aan personen met een handicap. Opleiding wetgeving voor de medewerkers van de Sociale Dienst. De recentste regelgeving rond pensioenregeling, arbeidsongevallen en beroepsziekte.
Opleiding wetgeving voor medewerkers P&O
Opleidingen management en leiderschap Evaluatiesysteem
Opleiding voor alle leidinggevenden over het nieuwe evaluatiesysteem, naar aanleiding van de nieuwe RPR.
Begeleidingsopdracht voor coördinatoren Thuiszorg
Sensibilisering van de leidinggevenden rond kwaliteit, klantgerichtheid en klanttevredenheid.
Ziekteverzuimgesprekken voeren
Opleiding over de verantwoordelijkheid en de rol van de leidinggevende bij het uitvoeren van het verzuimbeleid.
Onderwerp
Korte toelichting
Vaktechnische opleidingen Morele oordeelsvorming
Opleiding voor de medewerkers van de Sociale Dienst om de morele competenties van de medewerkers te verhogen, zodat zij de eigen hulpverleningsvoorstellen kunnen verantwoorden.
Onderwerp
Korte toelichting
Vaktechnische opleidingen Beheer van gebouwen
Opleiding voor de medewerkers Patrimoniumbeheer.
Haartooi
Basistechnieken voor de medewerkers van de Thuisdiensten.
Het levensverhaal
Training voor de medewerkers van de WZC's om het levensverhaal te implementeren binnen de dagelijkse zorg.
Opleiding schilderen, behangen en soepele vloerbekleding
Professionele basisvaardigheden- en technieken voor de medewerkers van de klusjesdienst.
Opleidingen welzijn en veiligheid Jaarlijkse opleiding voor onze nijverheidswerkers
Jaarlijks terugkerende EHBO-opleiding voor de vaste groep van nijverheidswerkers.
Evacuatieoefeningen in de praktijk
Training met als doel het verwerven van een aantal vaardigheden die vereist zijn bij een evacuatie in de WZC's.
Zelfevaluatie volgens het CAF-model
Opzetten en uitvoeren van een zelfevaluatie met het oog op het verbeteren van de werking.
Er wèl-zijn “Er wèl-zijn” is een project dat wordt getrokken door de arbeidspsycholoog en dat het welzijn van de medewerker wil verbeteren. Het project blijft niet beperkt tot het welzijn op de werkvloer (vb. ergonomie, veiligheid, …), maar richt zich op het algemeen welzijn van de medewerker als persoon. Hoe iemand zich voelt, staat immers in direct verband met de manier waarop hij/zij functioneert. Wanneer de medewerker zich goed voelt, zal dit een positieve impact hebben op de samenwerking binnen het team en bijgevolg op de kwaliteit van de dienstverlening. De functie van arbeidspsycholoog wil grotendeels een antwoord bieden op de nood aan opvolging en doorverwijzing in het geval van psycho-sociale oorzaken. Ze kan worden aangesproken door elke medewerker die nood heeft aan een gesprek om weer vlotter te kunnen functioneren op het werk. Bovendien kan ze tus-
senkomen als bemiddelaar in geval van problemen met collega’s, leidinggevenden of spanningen binnen een team. De inhoud van deze gesprekken valt onder het beroepsgeheim en is uiteraard strikt vertrouwelijk. De arbeidspsycholoog kan, indien nodig, ook medewerkers doorverwijzen naar externe hulpverleners. Naast individuele begeleiding proberen we ieder jaar een aantal projecten rond welzijn op te starten of bestaande projecten verder uit te werken en te verfijnen. In 2010 lag de focus op de ontwikkeling en implementatie van het aanwezigheidsbeleid. Daarnaast hebben onder meer de volgende activiteiten plaatsgevonden: gezondheidsdag, peter- en meteropleidingen, vorming “op pensioen”, … . In wat volgt, worden deze punten ook afzonderlijk nader toegelicht.
Jaarverslag 2010 - OCMW Leuven 46 - 47
05
Personeel & Organisatie
Gezondheidsdag Om optimaal te functioneren, blijven we streven naar een gezonde geest in een gezond lichaam. Tijdens de jaarlijkse gezondheidsdag proberen we dan ook telkens opnieuw de OCMW-medewerker te motiveren een gezondere levensstijl aan te nemen. In 2010 waren we aan onze 5de editie toe en kozen we er dan ook voor met de slogan “Elke dag … gezondheidsdag” onze medewerkers extra te verwennen door onder meer stoelmassage te voorzien en uiteraard opnieuw een brede waaier aan diverse sportactiviteiten en workshops rond stress en gezonde voeding aan te bieden. Voor deze feesteditie gaven we de medewerker opnieuw de mogelijkheid om, zoals tijdens de eerste gezondheidsdag, een aantal testen te doorlopen zoals bloeddruk, gewicht, BMI-index, vetpercentage en longfunctiemeting. Hiervan werd opnieuw een kort verslag
opgesteld dat de medewerkers met de huisarts kunnen bespreken voor mogelijk advies ter verbetering van hun levensstijl.
Peter/meter-opleiding Peter-/meterschap is een onderdeel van het onthaalbeleid binnen het OCMW. Elke nieuwe medewerker wordt uitgenodigd voor onthaaldagen maar wordt ook begeleid door een ervaren collega. Deze collega helpt de medewerker zijn/haar weg te vinden binnen de nieuwe job maar is ook een aanspreekpunt en vertrouwenspersoon bij wie hij/zij met zijn/haar vragen terecht kan. Door het peter-/meterschap kan de inwerkperiode voor een nieuwe medewerker vlotter verlopen en anderzijds biedt deze taak aan de peter/meter zelf een nieuwe uitdaging en de mogelijkheid om zijn/haar ervaring en kennis door te geven.
Om de peter/meters hierin te ondersteunen werden alle kandidaat-peter/meters in 2010 door de arbeidspsycholoog opgeleid.
Vorming ‘Op pensioen?’ Als organisatie willen we voldoende aandacht besteden aan de nieuwe medewerker maar willen we uiteraard ook de nodige tijd vrijmaken voor de medewerker die zich jarenlang inzette voor een goede dienstverlening. Wanneer een medewerker met pensioen gaat, wordt hij vaak geconfronteerd met een niet zo makkelijke overgangsperiode. Hij/zij laat het vertrouwde levenspatroon achter zich en moet een andere invulling geven aan de vrijgekomen tijd. Daarom krijgt elke medewerker vanaf 58 jaar de kans om zich in te schrijven voor een vorming rond pensioen en gezondheid. Tijdens deze tweedaagse, worden zeer uiteenlopende onderwerpen behandeld: het vinden van nieuwe uitdagingen, gezond koken, aanleren van rugsparende oefeningen, infosessies rond geestelijk en lichamelijk ouder worden, pensioenwetgeving, …
Evaluatie In het laatste kwartaal van 2010 lag de focus voornamelijk op het afsluiten van de evaluatiecyclus voor de periode van 1 januari 2009 tot 31 december 2010. Voor de leidinggevenden organiseerden we in september een opleiding, waarin het voeren van evaluatiegesprekken nader werd toegelicht. In totaal hebben 62 deelnemers elk 6,5 uren opleiding gevolgd. Het effectief voeren van de evaluatiegesprekken vond plaats in de periode van 1 oktober 2010 tot 31 december 2010. De gesprekken werden gehouden tussen de medewerker, zijn/haar rechtstreeks leidinggevende (eerste evaluator) en in bepaalde gevallen zijn/haar indirect leidinggevende (twee evaluator). Inhoudelijk peilden we onder meer naar de realisatie van de vooropgestelde doelstellingen en het bereiken van het vereiste competentieniveau. Op basis van deze resultaten, waren er drie beoordelingen mogelijk: - Gunstig. - Ongunstig, te verbeteren. - Ongunstig, onvoldoende.
Aan elke ongunstige beoordeling werd een verbetertraject gekoppeld. Dit traject vormt zowel voor de medewerker als de leidinggevende een belangrijke mogelijkheid om bij te sturen. De leidinggevende engageert zich om de medewerker nauw op te volgen en hem/haar voldoende handvaten aan te reiken zodat hij/zij aan de verbeterpunten kan werken. Indien op het einde van het verbetertraject blijkt dat er onvoldoende vooruitgang wordt vast- gesteld, kan worden besloten om de samenwerking te beëindigen.
Aanwezigheidsbeleid Het OCMW Leuven wil garant staan voor een kwalitatieve dienstverlening voor haar cliënten en bewoners. Daarnaast hecht de organisatie veel belang aan het algemeen welzijn van haar medewerkers, zowel op als naast de werkvloer. Een belangrijke stap die we moeten nemen in de realisatie van deze doelstelling, is de inperking van het ziekteverzuim. Dit verzuim heeft namelijk een impact op zowel de organisatie als de medewerkers. In 2010 hebben we daartoe een nieuw aanwezigheidsbeleid ontwikkeld. De wisselwerking tussen de organisatie en de verantwoordelijkheid van de medewerkers, staat hierin centraal. In de eerste plaats maakten we de medewerkers bewust van de gevolgen van ziekteverzuim voor zichzelf en hun collega’s en voor de dienstverlening. Daarnaast willen we als organisatie inzicht verwerven in de oorzaken van het ziekteverzuim en willen we de nodige acties ondernemen om deze oorzaken aan te pakken. Het schillenmodel op de volgende pagina toont aan welke diensten van de organisatie bij het aanwezigheidsbeleid betrokken zijn en uit welke onderdelen het precies bestaat.
Jaarverslag 2010 - OCMW Leuven 48 - 49
05
Personeel & Organisatie
Schillenmodel - - - - -
-
gezondheidsdag rookstopbegeleiding alcohol- en drugbeleid gezondheidsrubriek ocmw weetjes
arbeidspsycholoog/SMT - -
begeleiding langdurig zieken
welzijn en gezondheidspromotie
samenwerking met Vokans samenwerkingsproject met studenten arbeidspsychologie
leeftijdsbewust personeelsbeleid ziekteprotocol
-
arbeidspsycholoog
psychosociaal controlewelzijn beleid
VISIE
- - -
meten is weten ergonomie
beleidsoriëntering sociaal medisch team
opleiding ergonomie ergonomisch materiaal rondgang arbeidsgeneesheer
ziektemelding omgaan met verzuim voor leidinggevenden
-
SMT-overleg
-
- - -
OCMW-aanwezigheidsbeleid
werkgroep ziekteverzuim verzuimingsgesprekken voeren opleiding leidinggevenden
Het OCMW-personeel in cijfers Op 31 december 2010 waren er binnen het OCMW 830,98 voltijdse equivalenten tewerkgesteld. statutair
contractueel
totaal
ondersteunende diensten
39,95
13,1
53,05
facilitaire diensten
60,1
41,4
101,5
sociale dienst
34,4
36,9
71,3
ouderenzorg
148,9
151,66
300,56
thuiszorg
32
136,1
168,1
sociale tewerkstelling
0
136,47
136,47
totaal
315,35
515,63
830,98
departement
Ten opzichte van 31 december 2009 stellen we een groei vast van 41,98 voltijdse equivalenten.
OCMW Leuven wil zijn medewerkers mee ondersteunen in het vinden van een evenwichtige combinatie tussen werk en gezin. We willen dit bereiken door hen de mogelijkheid te bieden om te werken volgens een arbeidsregime dat overeenstemt met hun persoonlijke situatie. Daartoe bestaan er binnen de organisatie diverse vormen van loopbaanonderbreking en –vermindering. Op 31 december 2010 genoten 320 van de 877 interne medewerkers van één van deze vormen. Dat stemt overeen met ongeveer 36,49% van het totale personeelsbe-
stand. Deze cijfers tonen aan dat de verschillende maatregelen en hun modaliteiten voldoende bekend zijn bij de medewerkers en dat het OCMW effectief open staat voor de toepassing ervan. Het aantal medewerkers ligt dus aanzienlijk hoger dan het aantal voltijds equivalenten. Op 31 december 2010 telde het OCMW Leuven 1.015 medewerkers, onder wie 395 statutairen en 620 contractuelen. Onderstaand schema geeft een gedetailleerd overzicht van het aantal medewerkers per departement:
statutair
contractueel
totaal
ondersteunende diensten
47
14
61
facilitaire diensten
74
49
123
sociale dienst
40
46
86
ouderenzorg
185
182
367
thuiszorg
49
191
240
sociale tewerkstelling
0
138
138
totaal
395
620
1.015
departement
toestand op 31 december 2010 aantal medewerkers per departement
toestand op 31 december 2010 voltijdse equivalenten per departement
30,8 %
46,83 %
22,25 % 11,9 %
10,12 %
2,25 %
29,35 % 12,4 %
18,73 %
7,41 %
ondersteunende diensten facilitaire diensten sociale dienst
ouderenzorg thuiszorg sociale tewerkstelling
ondersteunende diensten facilitaire diensten sociale dienst
7,9 %
ouderenzorg thuiszorg sociale tewerkstelling
Intern (alle departementen met uitzondering van de sociale tewerkstelling) bij het OCMW Leuven werken in totaal 877 personeelsleden, 748 vrouwen en 129 mannen. Wanneer we deze cijfers vergelijken met de situatie op 31 december 2009, stellen we vast dat het personeelsbestand in 2010 gegroeid is met 32 medewerkers.
Jaarverslag 2010 - OCMW Leuven 50 - 51
05
Personeel & Organisatie
De gemiddelde leeftijd van onze medewerkers bedraagt 44,35 jaar. De gemiddelde leeftijd bij de vrouwelijke medewerkers is 44,09 jaar en deze bij de mannelijke medewerkers 45,91 jaar. Het OCMW heeft dus veel medewerkers in dienst met heel wat jaren ervaring. Dit betekent ook dat het personeelsbestand een groot aantal oudere medewerkers telt. Binnen de fysisch zware jobs blijkt dit niet altijd evident. Medewerkers krijgen lichamelijke problemen, collega’s worden zwaarder belast, vallen uit,... Daarom is het belangrijk hier bewust mee om te gaan en een leeftijdsbewust personeelsbeleid uit te werken.
In 2010 zijn we hiermee gestart in samenwerking met een aantal studenten van de KULeuven. Dit project was opgebouwd rond de vraag welke acties we als OCMW kunnen ondernemen om meer jonge verpleegkundigen aan te trekken. Op dat moment was de gemiddelde leeftijd bij aanwerving van verpleegkundigen namelijk 41 jaar. De studenten hebben in het kader van hun onderzoek een bevraging gedaan bij enerzijds verpleegkundigen tewerkgesteld binnen het OCMW Leuven en anderzijds bij studenten Verpleegkunde. Dankzij deze bevraging hebben we inzicht gekregen in de verwachtingen van toekomstig verpleegkundigen ten aanzien van hun toekomstige werkgever en in de ervaringen van onze huidige medewerkers.
Diversiteit Als organisatie vinden we het belangrijk om een weerspiegeling te zijn van de verscheiden maatschappij waarin en waarvoor we werken. Daarom engageren we ons ertoe om een diversiteitsbeleid te voeren. Dit beleid wordt concreet uitgewerkt door een interne werkgroep “Diversiteit”, die bestaat uit medewerkers van verschillende diensten en begeleid wordt door de externe partner TRACE. Het voorbije jaar werden een aantal thema’s geselecteerd waarrond gericht acties werden/worden uitgewerkt, zoals: - het herwerken van de vacatures zodat we een ruimer en divers doelpubliek aanspreken (duidelijkheid, lay-out, plaats van publicatie); - het vereenvoudigen van documenten voor cliënteel en personeel; - het onderzoeken van de mogelijkheid tot Nederlandse taallessen op de werkvloer; - het voorzien van betere ondersteuning van medewerkers binnen tewerkstelling artikel 60§7, zodat ze beter voorbereid zijn op de arbeidsmarkt en mogelijks ook binnen het OCMW makkelijker kunnen doorstromen.
Loonkost personeel 2010 In 2010 werd een totale loonkost uitbetaald van 35.880.948 euro. Onderstaande tabel geeft een vergelijking weer ten opzichte van 2009, rekening houdend met een onderverdeling tussen statutaire en contractuele medewerkers. 2009
2010
Statutair OCMW
e 19.315.763
e 18.886.485
Contractueel OCMW
e 15.676.474
e 16.994.464
Totaal
e 34.992.237
e 35.880.949
Ten opzichte van 2009, werd een extra loonkost van 888.712 euro betaald.
Jaarverslag 2010 - OCMW Leuven 52 - 53
06
Staf & Beleid Communicatie en imago
Iedere organisatie die een modern beleid wil voeren, moet investeren in goede interne en externe communicatie. Goed ingelichte burgers vinden de weg naar het OCMW makkelijker, en alleen enthousiaste en goed geïnformeerde medewerkers kunnen onze cliënten optimaal ten dienste staan. Externe communicatie moet er dan weer voor zorgen dat de burger geïnformeerd wordt over het ruime aanbod van dienst- en hulpverlening 2010 werd uitgeroepen tot “het Europees Jaar tegen de Armoede”. In het najaar was er een nationale campagne met als thema “Samen tegen armoede. Ik ook.” met als boegbeeld Miss België 2010. De doelstelling was om armoede bespreekbaar te maken en het taboe en de clichés die er leven te doorbreken. Bovendien werd er een sensibiliserende boodschap verspreid die opriep om stil te staan bij armoede en sociale uitsluiting.
OCMW Leuven organiseerde 5 lokale acties die kaderden in dit thema. Wij trokken de nationale campagne verder door in lokale media om zo de campagne nog te versterken. Brochures opmaken, ontwerpen, schrijven en vorm geven is een vak op zich en wordt uitgevoerd door de dienst communicatie. Vluchtige folders en affiches van activiteiten in de lokale dienstencentra worden echter door de medewerkers van de lokale dienstencentra zelf gemaakt. De dienst communicatie ontwikkelde daarom een aantal sjablonen en organiseerde een opleiding Publisher. Op die manier kregen centrumleiders- en medewerkers de beginselen van het opmaken van een goede folder en affiche onder de knie. Dit bevorderde de uniformiteit en professionaliteit. Voor de tweede maal op rij nam het OCMW Leuven ook deel aan Open Bedrijvendag. Wij boden geïnteresseerde bezoekers een blik achter de schermen van woonzorg- en dienstencentrum Ter Putkapelle en alle departementen stelden hun aanbod voor. Wij toonden onze bezoekers ook hoe wij in onze talrijke nieuw- en verbouwprojecten mikken op duurzame architectuur met een prominente “groene toets”. Geïnteresseerden konden bijvoorbeeld een geleid bezoek brengen aan de WKK- installatie (warmtekrachtkoppeling-installatie). Onze deelname was opnieuw een onverhoopt succes.
Veilig omgaan met informatie Dit jaar hebben we extra aandacht besteed aan sensibiliseren, specifiek voor eindgebruikers met toegang tot persoonsgegevens.
Informatie opzoeken en delen
Software voor wachtwoordbeleid
Al onze maatschappelijk werkers genoten een opleiding om hen te wijzen op de gevolgen van misbruik van toegang tot informatie. Iedere maatschappelijk werker moet elke opzoeking professioneel kunnen verantwoorden.
We hebben speciaal software aangekocht zodat we een wachtwoordbeleid per dienst konden invoeren. Dit programma laat toe het wachtwoord te wijzigen. Om dit wachtwoordbeleid nog te verbeteren zijn we gestart met een marktonderzoek voor een SSO (Single sign-on) oplossing.
Elke burger kan tegenwoordig nagaan welke instantie gegevens over hem heeft gezocht op de kruispuntbank - en vervolgens via de bevoegde instanties vragen waarom dit gebeurd is.
Plaatsing van papiervernietigers
Ook met het delen van informatie met derden moet omzichtig omgesprongen worden (bv het beantwoorden van telefonische vragen om inlichtingen).
In onze kantoren hebben we een 15-tal papiervernietigers geplaatst. Het OCMW moet zorgen voor een goede bescherming van privacygevoelige gegevens, ook op papierafval, rekening houdend met de geldende wetgeving. Wij willen ons privacygevoelig papierafval beter verwerken, zodat het niet terecht komt op plaatsen waar het niet hoort. Dit is een aandachtspunt en opdracht voor iedereen.
Jaarverslag 2010 - OCMW Leuven 54 - 55
06
Staf & Beleid
Dienst informatica Het IT-team van OCMW Leuven bestaat uit 3 medewerkers. Ons computerpark bestond in 2010 uit 362 werkstations, 30 laptops en 20 servers. In 2010 ging de upgrade en uitbreiding van het computerpark verder. Er werden 80 werkstations vervangen. Er werden 5 servers aangekocht ter vervanging van afgeschreven toestellen. In samenwerking met de centrale aankoopdienst werd het dossier voor de single sign on opgestart. Het dossier voor de aankoop van computer hardware werd afgerond en het dossier voor de vernieuwing van de software voor tijdsregistratie werd verder gezet. Er werd bijkomende gestructureerde bekabeling bijgeplaatst in het woonzorgcentrum Edouard Remy, het woonzorgcentrum Booghuys en het centraal bestuur. De dienst informatica staat alle gebruikers bij met raad en daad. In 2010 voerden ze 1650 interventies uit. De dienst informatica analyseert, implementeert, coördineert, optimaliseert en ondersteunt ook het hele gamma aan softwaretoepassingen dat het OCMW Leuven rijk is. Verschillende pakketten of upgrades werden aangekocht, maar de dienst schrijft ook zelf programma’s, specifiek voor intern gebruik, of past bestaande programma’s aan.
Zuiddag Tijdens de Zuiddag gaan jongeren uit de derde graad secundair onderwijs één dag per jaar tijdens de schooluren helpen in een bedrijf of organisatie of bij iemand thuis. Hun “loon” voor die dag schenken de scholieren aan een jongerenproject in het Zuiden. Het OCMW Leuven nam vol overtuiging deel aan de Zuiddag. Ongelijkheid en armoede kennen immers geen (gemeente)grenzen. In het OCMW Leuven gingen 32 leerlingen uit 4 Leuvense scholen aan de slag. Hun ‘loon’ voor die dag, minstens 40 euro per leerling en in totaal 1.320 euro, schonken de scholieren en hun werkgevers aan een jongerenproject in de Derde Wereld. In 2010 was het een project in Indonesië in samenwerking met NGO Vredeseilanden. Eén van de jongeren werd “OCMW-voorzitter voor 1 dag”. De anderen werden in diverse departementen tewerkgesteld. Een overzicht: - - - - -
3 leerlingen begeleidden activiteiten in de lokale dienstencentra; 6 leerlingen werden een volledige dag en 9 leerlingen een halve dag ingeschakeld voor animatie en logistieke taken in de woonzorgcentra; 9 leerlingen liepen een halve dag mee in de Thuiszorg; 4 leerlingen gingen klussen met de medewerkers van Technische en Klusjesdienst; 10 leerlingen werden ingezet bij het onderhoud van de woonzorgcentra.
CAF (Common Assessment Framework) Het Common Assessment Framework is een zelfevaluatieinstrument voor overheden, dat medewerkers de mogelijkheid biedt om hun organisatie onder de loep te nemen en verbetervoorstellen uit te werken. Binnen het OCMW Leuven vond de eerste CAF-oefening plaats in 2009 in het departement Sociale Dienst. In 2010 volgden de departementen Financiële Dienst, P&O, Facilitaire Diensten en Thuisdiensten. Het doel van de CAFoefeningen is dat de groepsleden een goed inzicht krijgen in de organisatie en hun plaats binnen het grotere geheel. Bovendien kunnen ze samen met collega’s op een constructieve en creatieve manier meewerken aan de optimalisatie van de werking van hun departement.
Naar een nieuwe mappenstructuur De afgelopen jaren is de hoeveelheid aan mappen en submappen enorm gegroeid. In deze mappen werden vaak identieke bestanden meermaals bewaard. Door deze wildgroei aan mappen en bestanden én een gebrek aan periodieke schoningsacties werden de netwerkschijven steeds voller. In 2010 werden de behoeften van de verschillende departementen geanalyseerd. Dit vormt de basis voor het implementeren van een duidelijk gestructureerde mappenstructuur met specifieke toegangsrechten voor bepaalde groepen van medewerkers.
Interne controle Het OCMW-decreet geeft de Vlaamse OCMW’s de opdracht om een intern controlesysteem uit te werken, te implementeren, op te volgen, bij te sturen en erover te rapporteren. De departementen deden een risico- inventarisatie in functie van de doelstellingen. Daarna werd, onder begeleiding van Deloitte een risico- evaluatie uitgevoerd door het directiecomité, en werden de prioritaire risico’s vastgelegd. Per departement werden beheersmaatregelen voor deze risico’s uitgewerkt.
Strategiekaarten De strategiekaarten, die per departement werden opgesteld in 2009, werden elk trimester opgevolgd. Zij bevatten de doelstellingen, acties en voorziene middelen om het strategisch meerjarenplan van deze legislatuur te realiseren, en indicatoren om te meten in welke mate bepaalde doelstellingen bereikt worden. Waar nodig werden de doelstellingen geactualiseerd en de acties bijgestuurd.
Jaarverslag 2010 - OCMW Leuven 56 - 57
07
Financiële gegevens In 2010 bedroeg de gemeentelijke bijdrage in de werking van het OCMW Leuven 14.612.496 euro. Per inwoner bedraagt de tussenkomst van de stad 152 euro, wat 2 euro meer is dan het jaar voorheen.
179 173 175 183 180 172 184 164 155 130 159 162 144 150 152
96
200,00 150,00 100,00 50,00 0,00 97
98
99
00
01
02
03
04
05
06
07
08
09
10
In onderstaande tabel vindt u een overzicht van het resultaat van het boekjaar (geactualiseerde cijfers) van de voorbije 10 jaar.
Resultaat van het boekjaar, geactualiseerd cijfer
geactualiseerd cijfer
2000
e -12.826.600
e -15.940.898
2001
e -13.119.972
e -15.960.446
2002
e -14.021.456
e -16.413.516
2003
e -13.495.433
e -15.938.106
2004
e -13.916.768
e -16.107.267
2005
e -10.318.130
e -11.612.024
2006
e -12.074.634
e -13.309.869
2007
e -12.293.458
e -13.305.210
2008
e -14.779.738
e -15.183.225
2009
e -14.669.320
e -15.080.061
2010
e -12.530.342
e -12.530.342
Dankzij de verkoop van gronden en andere andere bezittingen van het OCMW konden grote infrastructuur werken, zoals de bouw van woonzorgcentrum Ter Putkapelle , worden geprefinancierd. De meerwaarden op de verkoop van ons patrimonium zorgden bovendien voor een mooi resultaat, nl 2.138.978 euro beter dan in 2009 of het tweede beste resultaat van de laatste 10 jaar. Door de ingebruikname van het gloednieuwe woonzorgcentrum Ter Putkapelle te Wilsele wordt het vergelijken van de cijfers van de diverse woonzorgcentra bemoeilijkt. De kosten en opbrengsten van de woonzorgcentra zijn gelijk gebleven indien we abstractie maken van de meerkost van de nieuwe faciliteit. Een nieuw woonzorgcentrum vraagt uiteraard iets meer personeel en ook de nutsvoorzieningen (gas, elektriciteit) kunnen niet meer worden gedeeld. Bovendien moet een nieuw gebouw worden afgeschreven en ontvangt een nieuwe infrastructuur in de beginjaren een lagere RIZIV-subsidie. Dat de verschillende woonzorgcentra tegemoet komen aan de behoefte wordt geïllustreerd door de zeer hoge bezettingsgraad die voor alle instellingen schommelt tussen de 98,43% en de 99.53%. Het Centrum voor Kortverblijf “De Passerel” heeft 192 meer gerealiseerde ligdagen dan in 2009. Samen met een hogere RIZIV- dagforfait resulteerde dit in een resultaat dat bijna 50% beter is dan vorig jaar: -45.655 euro. Het resultaat van de serviceflats “Ruelenspark” te Heverlee sluit af met een tekort van 34.150 euro. In 2009
was er nog een positief resultaat van 8.942 euro. De oorzaak moet voornamelijk worden gezocht in een stijging van de kosten van onderhoud. De serviceflats “Ter Vlierbeke” sluiten af met een tekort van 242.403 euro, een vergelijkbaar resultaat met 2009 (-238.753). De serviceflats “Ter Putkapelle” hebben dan weer een beter resultaat dan in 2009, namelijk -232.780 euro, wat 42.372 euro beter is. Sedert 1 maart 2010 beschikt het OCMW Leuven over een derde lokaal dienstencentrum. Het resultaat van de 3 centra samen is 178.926 euro minder dan het jaar voordien. Het tekort van de Thuiszorg steeg globaal slechts met 35.690 euro. Het is vooral de gezinszorg waar het tekort 116.762 euro hoger was. De maaltijden aan huis waren dan weer 95.781 euro goedkoper, de poetsdienst was 22.780 euro goedkoper, maar de klusjesdienst was dan weer 37.489 euro duurder.
Schenkingen Sporadisch krijgt het OCMW Leuven schenkingen uit de nalatenschap via testament. In 2010 was dit twee maal het geval. De schenkingen bedroegen 287.702,36 en 110.370,15 euro netto. Deze waren allebei afkomstig van personen die in één van onze woonzorgcentra hebben verbleven.
Jaarverslag 2010 - OCMW Leuven 58 - 59