WIM’s Diet&Drive Ondernemingsplan
4 november 2012
Ondernemingsplan
WIM’s Diet&Drive
WIM’s Diet&Drive Ondernemingsplan 4 november 2012
Inhoud 1. 1.1. 1.2. 1.3. 2. 2.1. 2.2. 2.3. 2.3.1 2.3.2 2.3.3 2.4. 2.5. 2.5.1 2.5.2 2.5.3 2.5.4 2.5.5 2.6. 2.6.1. 3. 3.1. 3.2. 3.2.1 3.2.2 3.2.3 3.2.4
De ondernemer Persoonlijke gegevens Persoonlijke motieven en doelstellingen Persoonlijke kwaliteiten Het Marketingplan De onderneming Idee De markt Marktontwikkeling Doelgroepen Concurrentie SWOT Analyse De marketing mix Product Prijs Plaats & Distributie Promotie Personeel Doelstellingen Mijn visie Het Financieel Plan Financieringsaanvraag Financieel plan Het investeringsplan Het finacieringsplan De exploitatiebegroting De liquiditeitsprognose
3 3 4 4 5 5 5 7 7 8 9 11 12 12 12 12 13 13 14 14 15 15 15 15 16 19 22
Bijlage Bijlage 1.
Curriculum Vitae
Bijlage 2. Bijlage 3. Bijlage 4.
Ondernemerstest Algemene voorwaarden Literatuurlijst
2
WIM’s Diet&Drive Ondernemingsplan 4 november 2012
1.
De ondernemer
Er is geen zakelijke partner aanwezig
1.1.
Persoonlijke gegevens
Gegevens ondernemer Achternaam Voorletters Geslacht Adres Postcode Woonplaats Land Telefoon Mobiel E-mail Geboortedatum Nationaliteit Burgerlijke staat Naam privé partner Geboortedatum partner Thuiswonende kinderen Leeftijden kinderen BSN (sofinummer) Hoogst genoten opleiding
Bennink D. W. Man De Kolk 2 3931 WN Woudenberg Nederland 033-2865799 06-53555231
[email protected] 5 februari 1964 Nederlander Gehuwd in gemeenschap van goederen A. Bennink Wijngaarden 25 juli 1963 Ja, tweeling jongen en meisje 15 jaar (13-05-1997) 1233.75.786 MBO, diploma behaald. HBO i.o. 2014 afstuderend
De ondernemer komt niet uit een ondernemersgezin en is ook niet eerder een ondernemer geweest. Relevante werkervaring Periode: 2003 tot heden
Omschrijving: Zie CV in bijlage 1
3
WIM’s Diet&Drive Ondernemingsplan 4 november 2012
1.2.
Persoonlijke motieven en doelstellingen
Mobiele praktijk met mannen als specialisatie Mannen leven korter dan vrouwen en dat terwijl het toch het “sterke” geslacht is, waarom? Deze vraag en een mogelijk antwoord hierop is de gedachte achter dit ondernemersplan. WIM’s Diet & Drive gaat deze problemen te lijf. Door de inzet van een mobiele praktijkruimte en een voedingsdeskundige/diëtist van het mannelijke geslacht is de drempel niet zo hoog als bij een vrouwelijke diëtiste waar de gemiddelde man vanaf 18 jaar en ouder zich waarschijnlijk minder op zijn gemak voelt. Het grote voordeel van een mobiele praktijkruimte is dat de dienst bij de consument gebracht wordt. Door op vaste tijden op vaste locaties de praktijk te voeren, zal de patiënt sneller naar binnen stappen.
1.3.
Persoonlijke kwaliteiten
Voor een betrouwbaar inzicht in de eigen kwaliteiten heeft de ondernemer een ondernemerstest gedaan. Uitslag van de ondernemerstest is bijgevoegd. Zie bijlage 2.
4
WIM’s Diet&Drive Ondernemingsplan 4 november 2012
2.
Het Marketingplan
2.1.
De onderneming
Onderneming Handelsnaam Inschrijvingsnummer KvK Rechtsvorm Datum inschrijving KvK Wie doet de administratie? Tarief omzetbelasting Frequentie van betalen omzetbelasting BTW nummer Algemene voorwaarden geregeld? Vergunningen Subsidies Verzekeringen geregeld
inschrijvingen
2.2.
WIM’s Diet&Drive 32135496 Eenmanszaak 13-05-2008 VDB Administratie kantoor Scherpenzeel 21% Per jaar 1233.75.786.B01 Ja, zie bijlage 3. Is niet vereist Nee Ja, namelijk: Bedrijven AVB verzekering Reaal Rechtsbijstandsverzekering Das DCN Kwaliteitsregister Paramedici NVD, De Nederlandse Vereniging van Diëtisten.
Idee
Volgens het CBS is het verschil van de levensverwachting tussen mannen en vrouwen inmiddels nog maar 3 jaar (statline, 2012). Opmerkelijk is dat, ondanks deze cijfers, de medische contacten van mannen veel lager liggen dan die van vrouwen. Zo heeft 67.2% van de mannen tegen 76.8% van de vrouwen de afgelopen 12 maanden contact met de huisarts gehad. Op allerlei punten laten de cijfers zien dat mannen minder vaak medisch contact hebben. Ook zijn onder andere ziekenhuisopname en medicijngebruik minder frequent bij de mannen (webmagazine, 2012).
5
WIM’s Diet&Drive Ondernemingsplan 4 november 2012
Bron: webmagazine, 2012. Wellicht gaan mannen liever met een meer ‘medisch’ klinkend probleem als diabetes naar de diëtist dan met een meer ‘esthetisch’ klinkend probleem als overgewicht (Huisarts en Wetenschap, 2006). Dat de meeste (94%) diëtisten van het vrouwelijk geslacht zijn is waarschijnlijk ook een te grote drempel (paramedische zorg, 2005). Mensen van hetzelfde geslacht begrijpen elkaar beter. Mannen en vrouwen verschillen van behoeften in communicatie en hulpverlening. Wim’s Diet & Drive is toegespitst op behandeling van de eigen sekse. Vanuit vroeger wordt onderkend dat de verschillen tussen mannen en vrouwen groot zijn. Mannen kijken naar resultaat en willen doelen bereiken en vrouwen concentreren zich meer op samenwerking, liefde en communicatie. Het brein werkt anders en mannen praten minder uitgebreid (over een probleem) en gaan liever direct over tot actie. Daarnaast is veel te zeggen over mannelijk gedrag; mannen verbergen emoties, willen niet de fout ingaan en bieden raad en oplossingen aan. Ze brengen graag tijd door met andere mannen en zijn competitief. Gedurende de periode dat Dhr. Bennink voeding-, beweging- en coaching- advies geeft blijkt dat de formule aanslaat. Ongeveer 80% van de cliënten is van het mannelijk geslacht. De onderneming gaat opereren in en rondom de gemeente Woudenberg (+- 15.000 inwoners) met een straal van 50 kilometer. Tevens is er gekozen voor een actieve benadering van de doelgroep. Voorlichting bij bedrijven met veel medewerkers van het mannelijk geslacht zoals transportbedrijven zal hierin ook een grote rol spelen. Desalniettemin zal de praktijk, patiënten van andere doelgroepen niet uitsluiten. De deur staat, voor ieder die een gedegen voedingsadvies wenst, altijd open.
6
WIM’s Diet&Drive Ondernemingsplan 4 november 2012
2.3.
De markt
2.3.1 Marktontwikkeling Steeds meer mensen kampen met overgewicht door onduidelijkheid over wat wel en niet te eten. In de media komen verwarrende artikelen en informatie naar voren. Het aanbod in de supermarkt explodeert en er heerst een gerichte marketing waar de cliënt zich niet van bewust is. Er is een te grote keuze van artikelen en deze artikelen hebben een verpakking met allerlei claims betreffende gezondheid. Daarnaast heerst er onduidelijkheid over de ingrediënten in het product. Wat is het voor ingrediënt, hoeveel zit er van dit ingrediënt in het product, wat doet dat met het product en wat betekent dat voor mijn gezondheid? Kortom, er heerst verwarring in de wereld van voedsel. Er is tevens sprake van toenemende autonomie, cliënten willen eigen recht in handen nemen. De cliënt wil kennis vergaren en op de hoogte zijn van wat hij eet. Dit kan voor de cliënt doorslaggevend zijn om informatie bijeenkomsten te bezoeken of om de keuze te maken naar de diëtist te gaan voor een consult. Daarnaast is er tegenwoordig een grotere acceptatie van de verzorging van het mannelijk lichaam, de man wordt er zelf op afgerekend. Goede persoonlijke verzorging wordt gewaardeerd en dit zal zich door de jaren heen verder ontwikkelen. Verder neemt door de dubbele vergrijzing het aantal ouderen toe. In 2010 bedraagt het aantal vijfenzestigplussers in Nederland circa 2,5 miljoen. Dit komt overeen met 15% van de bevolking. In 2040 zal het aantal vijfenzestigplussers zijn gestegen naar circa 4 miljoen, 25% van de bevolking. Meer ouderen, die tegelijkertijd ook ouder worden. De gemiddelde levensverwachting is in de vorige eeuw met meer dan 25 jaar gestegen (UMCG, 2012). Ouderen zullen meer klachten hebben en hierdoor meer behoefte hebben aan advisering door een diëtist. Als extra service komt de ondernemer met zijn advisering naar de mensen toe. Tot slot zijn er vanwege de huidige economische crisis en de continue uitkleding van het zorgpakket zijn al veel diëtistenpraktijken gesloten, en er zullen nog meer volgen. Door een ander concept te hanteren dat beter aansluit op de wens van de cliënt ligt er een kans. Door samenwerking aan te gaan met fysiotherapeuten en psychologen kan er een scherpere prijs gehanteerd worden.
7
WIM’s Diet&Drive Ondernemingsplan 4 november 2012
2.3.2 Doelgroepen De focus van het bedrijf zal liggen bij heren vanaf 18 jaar, daarnaast is iedereen uiteraard van harte welkom. Uit ervaring blijkt dat na een succes verhaal de mond-tot-mondreclame zorgt voor overige cliënten uit de familie, vrienden, collega’s, buurt en artsen en/of paramedici. In de regio werken veel mannen in de transportwereld. Er is een korte inventarisatie gemaakt naar het huidig aantal transportbedrijven in de regio daar komen de volgende aantallen uit: Van Bentum Transport 100 FTE René Prinsen transport infrastructuur 75 FTE Van Appeldoorn Transport logistiek 80 FTE Van Voskuilen Infrastructuur 250 FTE De Goede Transport 20 FTE Ardejo Transport logistiek 30 FTE Gert Appeldoorn transport infrastructuur 40 FTE BOS logistiek en bakkerij 60 FTE Dimetra Transport 40 FTE Wolfswinkel Transport infrastructuur 45 FTE Mandersloot 80 FTE Van Heugte opslag en transport 60 FTE Interface Van Heugte logistiek 50 FTE Deze bedrijven zijn aangesloten bij de regio bedrijvenoverleg, die 55 jaar geleden een club van de ronde tafel hebben opgestart. Het doel bij de oprichting was om als bedrijf in de regio elkaar te informeren, en samen te werken op een gezonde concurrerende basis. In dit overleg zitten ook aannemers, bakkers, slagers, installatie bedrijvenloodgieters, horeca, hoveniers, autogarages en veel meer. De laatste jaren zijn ook notarissen en een advocatenkantoor aangeschoven. Huisartsen, tandartsen en diëtisten zitten nog niet bij de club van de ronde tafel. Bij informatie bijenkomsten worden, waar op dat moment behoefte aan is, gerichte sprekers uitgenodigd. Wat de laatste jaren meer in de belangstelling is komen staan is het maatschappelijk verantwoord ondernemen. Er worden initiatieven opgestart richting de vitaliteit en verantwoorde leefstijl van de medewerkers en richting de fysiotherapeut, en sporten voor bedrijven. Dit zijn de kansen om bij deze doelgroep aan tafel te komen. De contacten lopen via een afvaardiging van het dagelijks bestuur van de club. Deze bestuurders zijn vooruitstrevend en behartigen de belangen van club vanuit de oorspronkelijke opzet van de club, informatie uitwisseling op een gezonde concurrenten basis. Met deze bestuurders wil de ondernemer
8
WIM’s Diet&Drive Ondernemingsplan 4 november 2012
om de tafel zitten om zo zijn bedrijfsplannen te delen. En via een gezamenlijk initiatief met de fysiotherapie en een sportinstelling een totaal concept te presenteren. 2.3.3 Concurrentie Meerdere gewichtsconsulenten en diëtisten hebben zich gevestigd in Woudenberg en binnen een straal van 50 kilometer daar omheen. Gewichtsconsulenten kunnen echter alleen ‘gezonde’ cliënten aannemen. Om de praktijk te onderscheiden van anderen is er gekozen voor een mobiele praktijk. Uiteraard voldoet de praktijk aan alle voorgeschreven inrichtingseisen, deze zijn opgenomen in bijlage 3. Concurrent: Diëtist aan huis (op aanvraag), Ronald van der Reest, diëtistenpraktijk in Arnhem en in Woudenberg. De concurrentie beweegt zich in het reguliere markttaandeel via huisartsen en praktijk ondersteuners, en eigen acquisitie via apotheken en informatiedagen.
Diëtistenpraktijken: In Woudenberg zijn er 6 diëtistenpraktijken: Adviescentrum voor Voeding en Diëten Henschoterlaan 26, 3931 DB Woudenberg · dietistwoudenberg.nl Gewichtsadvies-praktijk: Ideal Weight Prinses Beatrixstraat 10, 3931 EB Woudenberg · idealweightwoudenberg.nl Categorie: Diëtisten Adviescentrum voor Voeding en Diëten Hoefblad 12, 3931 WJ Woudenberg · dietistwoudenberg.nl Diëtistenpraktijk Woudenberg Schoolstraat 21, 3931 HW Woudenberg · dietistenpraktijkwoudenberg.nl Diëtist van Duijnhoven, J.G.M. - Woudenberg Zorginstelling Gezondheidscentrum de Schans, Diëtistenpraktijk Adres Schans 32, 3931 KJ Woudenberg Ronald van der Reest, Voedingsadviesbureau, diëtist aan huis Prinses Christinastraat 2 3931 CG Woudenberg
9
WIM’s Diet&Drive Ondernemingsplan 4 november 2012
2 in Leusden; 2 in Ede; 1 in Achterveld; 1 in Renswoude 0 in De Glind; 0 in Scherpenzeel; 0 in Ederveen; 0 in Maarn 0 in Maasbergen
Gewichtsconsulenten: 0 in Woudenberg; 2 in Leusden; 1 in Austerlitz; 1 in Ede; 0 in Achterveld; 0 in Renswoude 0 in De Glind; 0 in Scherpenzeel; 0 in Ederveen; 0 in Maarn 0 in Maasbergen
Gebied voor mobielpraktijk:
10
WIM’s Diet&Drive Ondernemingsplan 4 november 2012
2.4.
SWOT Analyse
Intern (uw bedrijf)
Extern (de markt)
Strength (sterktes)
Weakness (zwaktes)
Opportunities (kansen)
Threats (bedreigingen)
Uitgebreid netwerk
Bij ziekte of vakanties kunnen er geen consulten plaats vinden.
Via bedrijven en sportscholen de doelgroep heren vanaf 18 jaar bereiken. Veel transportbedrijven in de regio.
De financiering niet rondkrijgen.
Dieetvergoeding komt weer uitgekleed terug in de basis verzekering, 3 consulten.
Ronald van der Reest, Voedingsadviesbureau, mannelijke diëtist die ook bij niet mobiele cliënten huisbezoeken doet in Woudenberg.
Ervaring in het begeleiden van mannen in het bijzonder in sport en voeding.
Het concept wordt over genomen door een concurrent.
Niet alleen ziekte specifiek. Gesprek van man tot man. Mobiel, een groter afzetgebied, flexibel, makkelijk inspelen op de afzetmarktgeen hoge huurprijzen en lang lopende huurcontracten.
Concurrentie wordt door de economische crisis minder. Samenwerkingsverbanden met fysiotherapeuten en psychologen. bij de Nederlandse Vereniging van Diëtisten staan 17 mannen ingeschreven (2042 afgestudeerde diëtisten, dus minder dan 1%!).
Hoe ga ik hiermee om?
Hoe ga ik hiermee om?
Voldoende kansen creëren om het bedrijf tot een succes te maken
Waarnemend diëtist regelen.
Vaak tussen door evalueren en waar nodig afzetgebied aanpassen.
De club van de ronde tafel. Hoe ga ik hiermee om? Netwerken met de transportbedrijven en sportverenigingen voor eventuele samenwerkingsverbanden.
Hoe ga ik hiermee om? Het bestaan van dit bedrijf duidelijk introduceren.
Contact leggen met de Club van de ronde tafel. De vergoeding duidelijk communiceren met (potentiele)cliënten Netwerken met fysiotherapeuten en psychologen.
11
WIM’s Diet&Drive Ondernemingsplan 4 november 2012
2.5.
De marketing mix
2.5.1 Product / Dienst Het adviseren op gebied van voeding algemeen, maar ook bij ziekten. Alle daarmee samenhangende onderwerpen zijn bespreekbaar. Dit is mogelijk in diverse vormen zoals individuele consulten, groepsbijeenkomsten, informatiebijeenkomsten en lezingen. Het Unique Selling Point is de diëtist als man zelf en zijn manier van behandelen. Voorop staat kort, bondig en zakelijk maar wel degelijk kwalitatief hoog en servicegericht. Mannen onder elkaar komen tot een doel waarmee een betere kwaliteit van leven bereikt wordt. Het zelfvertrouwen neemt toe, evenals energie en vitaliteit, Dit is voor de werkgever een pre. Behandelen in groepsverband levert betere resultaten, evenals het feit dat e-coaching bij het afvallen steeds vaker gewenst is. Deze opties kunnen later naast de reguliere behandeling plaatsvinden.
2.5.2 Prijs De prijs wordt bepaald op basis van de concurrentie en de uurtarieven worden afgestemd op de markt. Een te hoog prijsbeleid kan de concurrentiepositie verzwakken. Er wordt gekozen voor een middenweg hierin. De gehanteerde prijsstrategie sluit aan op het beoogde cliëntenprofiel. De dieetadvisering, drie uur, komt in 2013 weer terug in het basispakket van de zorgverzekeraar. Om het daarnaast voor iedereen toegankelijk te maken zijn er meerdere mogelijkheden zoals een totaalprijs voor een samengesteld pakket met vaste diensten, een beperkt geldige strippenkaart per consult wanneer men behoefte heeft aan een stok achter de deur of extra informatie. Tevens behoort een compleet individueel voedingsadvies tot de mogelijkheden. Overige kortingen zoals stuntaanbiedingen passen niet in dit type dienstverlening.
2.5.3 Plaats & Distributie Met deze mobiele praktijk is het bedrijf flexibel en kan overal voor de deur, of in de buurt geparkeerd worden. Het biedt de cliënt extra service door naar hen toe te komen. Het geeft ook meer kansen om uit te breiden naar het volgende dorp. Het werkt drempelverlagend. Snelle aanpassing aan de afzetmarkt. Samenwerkingsverbanden met fysiotherapeuten en psychologen.
12
WIM’s Diet&Drive Ondernemingsplan 4 november 2012
2.5.4 Promotie Zorg, welzijn en sport is één van de breedste beleidsterreinen in Woudenberg. Het omvat alles van volksgezondheid tot sport, en van cultuur tot voorzieningen in het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning. Woudenberg is een bruisend dorp. Er is een sterk verenigingsleven op het gebied van welzijn, sport en cultuur. Dit zorgt er voor dat er regelmatig activiteiten worden georganiseerd. Verenigingen, organisaties en instellingen die activiteiten organiseren, kunnen hiervoor bij de gemeente Woudenberg subsidie aanvragen. Gratis kennismakingsgesprekken zijn nuttig om cliënten over de drempel te halen, en hen in dit stadium aan het denken zetten en motiveren. Het voorlichten bij bedrijven, sportscholen e.d. kan leiden tot particuliere individuele begeleiding. Daarnaast weet de consument geen keuze meer te kunnen maken in de supermarkt, met alle verpakkingen, claims, gezondheidslogo’s en verschillende soorten vetten en sauzen e.d. en de opkomst van biologische voeding is een feit. De interesse van de consument groeit en kiest vaker voor biologische voedingsmiddelen. Dat geldt ook voor biologische producten in de supermarkt. Ook daar liggen mogelijkheden tot het geven van rondleidingen in de nabije toekomst.
Promotie materiaal: Website overzichtelijk, duidelijk en helder, inclusief bruikbare website voor smartphone of tablet. In 2012 zal de kaap van 50% mobiele surfers overschreden worden. Dat betekent dat er vanaf volgend jaar meer websites zullen worden bekeken worden op een smartphone en tablet, dan op een computer. Flyers Visitekaartjes Digitale nieuwsbrieven Promotie activiteiten: Netwerkbijeenkomsten bijwonen, zoals bijvoorbeeld een ‘Open coffee’ e.d. Social media gebruik zoals Facebook, Twitter en Linkedin Het met regelmaat benaderen van diverse bedrijven, sportverenigingen en sportscholen Regionale TV benaderen t.b.v. een reportage
2.5.5 Personeel Personeel is in de eerste jaren geen optie.
13
WIM’s Diet&Drive Ondernemingsplan 4 november 2012
2.6.
Doelstellingen
Kwaliteit bieden op het gebied van coachen, maatwerk in voedingsadvies, persoonsgericht en empatisch. Werken vanuit een stuk levenservaring. Up to date blijven door het volgen van opleidingen, bijwonen van symposia en workshops en in gesprek blijven met collega’s Hoge klanttevredenheid van 95% moet haalbaar zijn en te toetsen na afloop behandeling. Dit wordt getoetst door een klanttevredenheid onderzoek.
2.6.2 Mijn visie Over 5 tot 10 jaar zal de onderneming worden gerund met meerdere mobiele praktijken, die de mogelijkheid bieden om cliënten op locatie te behandelen bij bedrijven, sportscholen, particulieren en uitbreiden met een doelgroep. Het aantal medewerkers zal beperkt zijn, maar een eventuele extra medewerker zal dezelfde visie delen om er een nog groter succes van te maken.
14
WIM’s Diet&Drive Ondernemingsplan
3.
Het Financieel Plan
3.1.
Financieringsaanvraag
Om dit ondernemersplan op een goede manier uit te voeren is er een zakelijk krediet nodig van €59.500 met een aflossingstermijn van 48 maanden. Daarnaast zal er een rekening courant aangevraagd worden van €18.000 om de eerste maanden tot de BTW teruggaaf te overbruggen en om een buffer te creëren voor eventuele latere onkosten.
3.2.
Financieel plan
3.2.1 Het investeringsplan Investeringsbegroting: Vaste activa(excl. BTW): Inventaris Camper/bedrijfsruimte Computer, telefoon, software Verbouwing Vlottende activa (excl. BTW): Voorraad Kas Aanloopkosten en promotie Debiteuren (overbrugging) Voorfinanciering BTW Totaal
€ 5.000 € 60.000 € 5.000 € 10.000 € 500 € 1.000 € 3.000 € 5.000 € 20.000 € 109.500
WIM’s Diet&Drive Ondernemingsplan 4 november 2012
3.2.2 Het financieringsplan FINANCIERINGSBEGROTING: Eigen vermogen-
Spaargeld Achtergestelde lening Totaal eigen vermogen
€ 40.000 € 10.000 € 50.000
Bank Financiering Waarvan in rekening courant
€ 59.500 € 18.000 € 109.500
Totaal
Wim’s Diet&Drive verzoekt de bank om een lening te verstrekken van 41.500 euro, af te lossen in 5 jaar, en om een rekening courant krediet, noodzakelijk voor de voorfinanciering van de BTW. Hiermee kunnen ook acute onvoorziene kosten in de toekomst opgevangen worden. BALANS: Bezittingen (activa) Inventaris Camper Computer Verbouwing Voorraad Kas Aanloopkosten Debiteuren Voorfinanciering BTW Totaal
€ 5.000 € 60.000 € 5.000 € 10.000 € 500 € 1.000 € 3.000 € 5.000 € 20.000 -----------€ 109.500
Schulden en eigen vermogen (Passiva) Eigen vermogen € 50.000 Langlopende schulden Bank € 41.500 Kortlopende schulden Rek. courant € 18.000
Totaal
-----------€ 109.500
16
WIM’s Diet&Drive Ondernemingsplan 4 november 2012
Privé Uitgaven Huishoudelijke uitgaven (voeding/ kleding) Huur Duurzame consumptiegoederen Ziektekostenverzekering Overige pers. verzekeringen Auto Aflossing en rente hypotheek Aflossing en rente privé-lening Overige privé-uitgaven Totale uitgaven
2013 6.000
2014 6.000
2015 6.000
2.400 3.500 500 1.700 3.000
2.400 3.500 500 1.700 3.000
2.400 3.500 500 1.700 3.000
17.100
17.100
17.100
Inkomsten Inkomsten partner Overige inkomsten*
22.000 1.000
22.000 1.000
22.000 1.000
Totale inkomsten
23.000
23.000
23.000
Saldo Noodzakelijke privé-opname uit bedrijf Te betalen inkomstenbelasting uit bedrijf Privéopnamen opgevoerd in liquiditeit
-5.900 0 0
-5.900 4.792 0
-5.900 8.524 0
5.900
1.108
-3.387
Verschil
17
WIM’s Diet&Drive Ondernemingsplan 4 november 2012
Afschrijvingskosten Verbouwing Inventaris en inrichting Computer en software Transportmiddel Goodwill / franchisefee / Huurgarantie Overig Afschrijvingskosten per jaar
Levensduur Totale Afschrijving in jaren afschrijving per jaar 5 10.000 20% 5 5.000 20% 3
5.000
5 5
50.000 0
5
0
33%
2013
2014
2015
2016
2017
2.000 1.000
2.000 1.000
2.000 1.000
2.000 1.000
2.000 1.000
1.667
1.667
1.666
0
0
20% 10.000 10.000 10.000 10.000 10.000 20% 0 0 0 0 0
20%
0
0
0
0
0
14.667 14.667 14.666 13.000 13.000
De afschrijving van de camper is gebaseerd op een restwaarde, na vijf jaar, van 10.000 euro.
18
WIM’s Diet&Drive Ondernemingsplan 4 november 2012
3.2.3 De exploitatiebegroting Verkoopprognose:
Bij de verkoopprognose is er uitgegaan van een aanloopperiode van 3 maanden. Gezien het feit dat diëtistenpraktijken in de maand januari gemiddeld 20 tot 40% minder omzet draaien is er uitgegaan van nog 30% minder consulten in deze maand (Marloes Collins, 2012). Verder is er rekening gehouden met seizoensinvloeden zoals vakanties en feestdagen. Ook is er rekening gehouden met eigen vakantieweken. Klanten betalen… Dezelfde maand Na een maand Na twee maanden Na drie maanden Verliezen/ dubieuze debiteuren Totale ontvangst
Percentage 100% 0% 0% 0% 0% 100%
19
WIM’s Diet&Drive Ondernemingsplan
Verkoopprognose 2013 Verkoop Maand Aantal uur consulten Prijs consulten per uur BTW bedrag 21% Omzet consulten Aantal presentaties Prijs presentaties BTW bedrag 21% Omzet presentaties Aantal rondleidingen Prijs rondleidingen BTW bedrag 21% Omzet rondleidingen Totaal Omzet (excl. BTW) BTW Bedrag
jan 32 60,0 408 1.944 4 60,0 50 240 0 10,0 0 0 2.184 459
feb 54 60,0 680 3.240 2 250,0 105 500 20 10,0 42 199 3.939 827
mrt 81 60,0 1.021 4.860 3 250,0 158 750 45 10,0 94 448 6.058 1.272
apr 108 60,0 1.361 6.480 4 250,0 210 1.000 45 10,0 94 448 7.928 1.665
mei 108 60,0 1.361 6.480 4 250,0 210 1.000 45 10,0 94 448 7.928 1.665
jun 86 60,0 1.084 5.160 3 250,0 158 750 45 10,0 94 448 6.358 1.335
jul 65 60,0 819 3.900 2 250,0 105 500 20 10,0 42 199 4.599 966
aug 36 60,0 454 2.160 0 250,0 0 0 0 10,0 0 0 2.160 454
sep 108 60,0 1.361 6.480 3 250,0 158 750 45 10,0 94 448 7.678 1.612
okt 108 60,0 1.361 6.480 4 250,0 210 1.000 45 10,0 94 448 7.928 1.665
nov 108 60,0 1.361 6.480 4 250,0 210 1.000 45 10,0 94 448 7.928 1.665
dec 81 60,0 1.021 4.860 2 250,0 105 500 30 10,0 63 299 5.659 1.188
Ontvangsten Omzet netto BTW bedrag Afboeking dubieuze deb. Totaal
Maand
jan 2.184 459 0 2.643
feb 3.939 827 0 4.766
mrt 6.058 1.272 0 7.330
apr 7.928 1.665 0 9.593
mei 7.928 1.665 0 9.593
jun 6.358 1.335 0 7.693
jul 4.599 966 0 5.565
aug 2.160 454 0 2.614
sep 7.678 1.612 0 9.290
okt 7.928 1.665 0 9.593
nov 7.928 1.665 0 9.593
dec Totaal 5.659 70.345 1.188 14.772 0 0 6.847 85.117
Debiteuren Nog te ontvangen
Maand
jan
feb
mrt
apr
mei 0
jun
jul
aug 0
sep 0
okt
nov 0
dec 0
0
0
0
0
0
0
0
Totaal 975 12.290 58.524 35 1.678 7.990 385 804 3.831 70.345 14.772
Eind 0
WIM’s Diet&Drive Ondernemingsplan 4 november 2012
2014 Verkoop Maand Aantal uur consulten Prijs consulten per uur BTW bedrag 21% Omzet consulten Aantal presentaties Prijs presentaties BTW bedrag 21% Omzet presentaties Aantal rondleidingen Prijs rondleidingen BTW bedrag 21% Omzet rondleidingen Totaal Omzet (excl. BTW) BTW Bedrag
jan 81 60,0 1.021 4.860 2 250,0 105 500 30 10,0 63 299 5.659 1.188
feb 108 60,0 1.361 6.480 4 250,0 210 1.000 45 10,0 94 448 7.928 1.665
mrt 108 60,0 1.361 6.480 4 250,0 210 1.000 45 10,0 94 448 7.928 1.665
apr 108 60,0 1.361 6.480 4 250,0 210 1.000 45 10,0 94 448 7.928 1.665
mei 108 60,0 1.361 6.480 4 250,0 210 1.000 45 10,0 94 448 7.928 1.665
jun 86 60,0 1.084 5.160 3 250,0 158 750 45 10,0 94 448 6.358 1.335
jul 65 60,0 819 3.900 2 250,0 105 500 20 10,0 42 199 4.599 966
aug 36 60,0 454 2.160 0 250,0 0 0 0 10,0 0 0 2.160 454
sep 108 60,0 1.361 6.480 3 250,0 158 750 45 10,0 94 448 7.678 1.612
okt 108 60,0 1.361 6.480 4 250,0 210 1.000 45 10,0 94 448 7.928 1.665
nov 108 60,0 1.361 6.480 4 250,0 210 1.000 45 10,0 94 448 7.928 1.665
dec 81 60,0 1.021 4.860 2 250,0 105 500 30 10,0 63 299 5.659 1.188
Ontvangsten Omzet netto BTW bedrag Afboeking dubieuze deb. Totaal
Maand
jan 5.659 1.188 0 6.847
feb 7.928 1.665 0 9.593
mrt 7.928 1.665 0 9.593
apr 7.928 1.665 0 9.593
mei 7.928 1.665 0 9.593
jun 6.358 1.335 0 7.693
jul 4.599 966 0 5.565
aug 2.160 454 0 2.614
sep 7.678 1.612 0 9.290
okt 7.928 1.665 0 9.593
nov 7.928 1.665 0 9.593
dec Totaal 5.659 79.678 1.188 16.732 0 0 6.847 96.410
Debiteuren Nog te ontvangen
Maand
jan
feb
mrt
apr
mei
jun
jul
aug 0
sep
okt
nov 0
dec
0
0
0
0
0
0
0
21
0
0
0
Totaal 1.105 13.923 66.300 36 1.890 9.000 440 919 4.378 79.678 16.732
Eind 0
WIM’s Diet&Drive Ondernemingsplan 4 november 2012
3.2.4 De liquiditeitsprognose Cash-flow overzicht Cash-flow overzicht
2013
2014
2015
Resultaat voor belasting Netto Rentelasten
€ €
24.449 11.032
€ €
40.545 2.805
€ €
42.671 1.680
Netto Bedrijfsresultaat
€
35.481
€
43.350
€
44.351
Afschrijvingen
€
€
14.667 Kasstroom operationele activiteiten
€
€
14.667 50.148
€
14.666 58.017
€
59.017
Vervangingsinvestering Beschikbare kasmiddelen
€
50.148
€
Privé-onttrekking Netto Rentelasten Aflossingen
€ € €
8.079 15.909
€ € €
Beschikbaar voor investeringen
€
26.160
€
58.017
€
59.017
5.914 23.864
€ € €
3.587 23.864
28.239
€
31.566
22
WIM’s Diet&Drive Ondernemingsplan 4 november 2012
Liquiditeitbegroting 2013 Maand Opening kas/bank
jan 1 -
Ontvangsten Lening bank 40.878 Eigen Inbreng in contant 40.000 Achtergesteld vermogen 10.000 Rekening courant krediet 18.000 Omzet ex. BTW 2.184 BTW 459 111.520 Totale Ontvangsten
Uitgaven Investering (uit begroting) Inkoop voorraad BTW inkoop voorraad Personeelskosten Huisvestingskosten Vervoer/transportkosten Promotiekosten Overige bedrijfskosten
feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec Totaal 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 2.871 3.514 6.724 32.381 20.708 25.143 23.797 23.168 29.223 33.560 39.932
21%
21% 21% 21%
0 0 0 0 3.939 827 4.766
85.000 500 105 0 57 1.375 89 1.015
0 0 0 0 6.058 1.272 7.330
0 0 0 0 57 1.375 39 180
0 0 0 0 7.928 1.665 9.593
0 0 0 0 57 1.375 39 180
0 0 0 0 7.928 1.665 9.593
0 0 0 0 57 1.375 39 180
0 0 0 0 6.358 1.335 7.693
0 0 0 0 4.599 966 5.565
0 0 0 0 0 0 0 0 57 57 1.375 1.375 39 39 180 180
0 0 0 0 2.160 454 2.614
0 0 0 0 57 1.375 39 180
23
0 0 0 0 57 1.375 39 180
0 0 0 0 7.678 1.612 9.290
0 0 0 0 57 1.375 39 180
0 0 0 0 7.928 1.665 9.593
0 0 0 0 57 1.375 39 180
0 0 0 0 7.928 1.665 9.593
0 0 0 0 57 1.375 39 180
40.878 0 40.000 0 10.000 0 18.000 0 70.345 5.659 14.772 1.188 6.847 193.995
0 0 0 0 57 1.375 39 180
85.000 500 105 0 684 16.500 518 2.995
WIM’s Diet&Drive Ondernemingsplan 4 november 2012
BTW investering/kosten BTW afdracht Rente lening bank Aflossingen lening bank Rente en kosten RC krediet Aflossing RC krediet Privé onttrekking Totale Uitgaven
Kas
Eindsaldo
18.371 0 337 0 1800 0
335
335
337 0 1800 0
337 0 1800 0
108.649
4.123
2.871
2.871
643
3.514
335 -16.587 337 0 1800 0
335
335
335
335
330 943 0 0
335 3.661 322 943 0 0
337 943 0 18000
314 943 0 0
4.123 -16.064 21.266 3.258
6.911
3.243
3.207 25.657 -11.673
6.724 32.381
4.435
20.708 25.143
-1.346
23.797
24
-629
335
335
307 943 0 0
335 2.027 299 943 0 0
291 943 0 0
284 943 0 0
3.235
5.255
3.220
3.212
6.055
4.337
23.168 29.223
33.560
6.372
3.634
39.932 43.566
22.053 -10.899 3.832 7.545 7.200 18.000 0 150.431
WIM’s Diet&Drive Ondernemingsplan 4 november 2012
Exploitatiebegroting Exploitatiebegroting Netto omzet Inkoopwaarde Bruto winst
2013 € € €
Brutowinstmarge
2014
70.345 50070.845
€
79.678
€ €
1.000 78.678
99%
2015 € € €
99%
79.678 79.678 100%
Personeelskosten
€
-
€
-
€
-
Huisvestingskosten
€
684
€
684
€
684
Vervoer/ transportkosten
€
16.500
€
16.500
€
16.500
Promotiekosten
€
518
€
518
€
518
Overige bedrijfskosten
€
2.995
€
2.959
€
2.959
Afschrijvingen
€
14.667
€
14.667
€
14.666
Totaal Bedrijfskosten
€
35.364
€
35.328
€
35.327
Netto rentelasten
€
11.032
€
2.805
Resultaat voor belasting
€
24.449
€
40.545
25
€ €
1.680 42.671
WIM’s Diet&Drive Ondernemingsplan 4 november 2012
Aftrekposten: Zelfstandigenaftrek Startersaftrek
Ja
Meewerkaftrek Investeringsaftrek
875 -1225 uren Ja MKBWinstvrijstelling
Belastbaar inkomen IB bedrag Resultaat na belasting Privé-onttrekking
Mutatie Eigen Vermogen
€
7.280
€
7.280
€
2.123
€
2.123
€ €
15.211
€ €
-
Ja
€
€
2.345
€ 2.510€ 5.753 € 18.696 € -
€ 27.620 € 9.287 € 31.258 € -
€ 29.746 € 9.287 € 33.384 € -
€ 24.449
€ 40.545
€ 42.671
26
€ 7.280 € 2.123 € € 3.522
€ 3.522
WIM’s Diet&Drive Ondernemingsplan
Bijlage 1. Curriculum Vitae Persoonsgegevens: Naam : Wim Bennink Adres : De Kolk 2, 3931 WN, Woudenberg Telefoon/mob. : 033-2865799, 06-53555231 Geboortedatum: 05 februari 1964 te Woudenberg. E-mail :
[email protected] Web-site : www.wimbennink.nl Burgerlijke staat : getrouwd, 16 maart 1989 met Annemieke Bennink-Wijngaarden. e Kinderen : Jongen Niels, gaat naar 1 jaar brugklas mavo-havo e Meisje Monika, gaat naar 2 jaar brugklas havo-vwo, zijn een tweeling 13 mei 1997. Technische opleidingen: 1977-1981 LTS – Elektrotechniek Technische school Don Bosco Leusden, Diploma gehaald. 1981-1983 Monteur Telefooninstallaties Dr. A.F. Philipsschool Hilversum, Diploma gehaald. 1983-1985 Technicus Industriële Elektronica VEV Hilversum, Diploma gehaald. Avondschool 2 avonden per week. 1985-1988 MTS – Ir. Versvelt te Utrecht Studierichting elektronica, Diploma gehaald. Avondschool 3 avonden per week, met natuurkunde, scheikunde en wiskunde. 1988-1990 ROVC Technische opleidingen Bedrijfsvoering te Ede. Diploma gehaald. Avondschool 1 avond per week. 1990-1992 Technicus Telematica B. VEV Nijkerk. Diploma gehaald. Avondschool 1 avond per week. 1990-1992 Technicus optische communicatie Techniek. Dirksen Arnhem. Diploma gehaald. e e 1 jaar zelf studie, 2 jaar kontact onderwijs. 1991-1992 Technicus Cai netwerken. VEV Nijkerk en Instituut van Buren Buitenpost. Diploma gehaald. Middag en avond onderwijs eens per twee weken. 1992-1994 Eerste monteur Laag- Middenspanning netten VEV Nijkerk. Diploma gehaald. Avond studie 2 avonden per week . 1994-1995 Uitvoerder Aardgas infrastructuur. Gastec Arnhem. Certificaat. Dag onderwijs. 1995-1996 Uitvoerder Drinkwaterleiding netwerken. Wateropleiding Nieuwegein Certificaat . Dag onderwijs. 2008-2009 Intern Auditor voor ISO 9001 voor kabel en leidingen bedrijven Kiwa Apeldoorn. Certificaat. Dag onderwijs. Technische Werkervaring: 1983-1990 Monteur zendinstallaties, Meet Technicus , en later Werkvoorbereider bij Hollandse Signaal Apparaten te Huizen. 1990-1992 Begrotings- calculator/ontwerper van DATA en CAI systemen bij Nettenbouw Technische Aanneming te Amersfoort. 1992- en nog Technicus hogedruk watersystemen, project manager gas- water- cai- telecomelektra- en riool technieken. Projectmanager GPS inmeet systemen. Medewerker Kwaliteit Arbo & Milieu, Iso 9001 Auditor bij Van Voskuilen Woudenberg.
WIM’s Diet&Drive Ondernemingsplan 4 november 2012
Voeding en beweging opleidingen: 2003-2005 Basis en master opleiding koken bij het kook college te Amersfoort. 2005-2006 Basis Diploma Voedingsleer LOI, Leiderdorp. Diploma behaald. Zelf studie. 2006-2007 Gewichtsconsulent LOI, Leiderdorp. Diploma behaald. Zelf studie. 2006 Voedingscoach AFN opleidingen Cios Sittard Certificaat. Kontact onderwijs. 2007-2008 Fitness Instructor A AFN opleidingen Cios Sittard Diploma gehaald. Kontact onderwijs. 2008 Personal Trainer, Fysio Physics IJsselstein. Diploma gehaald. Kontact onderwijs. 2009 Medical Fitness Instructor, Fysio Physics IJsselstein. Diploma gehaald. Kontact onderwijs, hbo niveau. 2009 Chivo Vitaliteits Coach, Chivo Breukelen. Diploma gehaald. Kontact onderwijs, hbo niveau. 2010 2011 start bij de Haagse Hogeschool. Voeding & Diëtetiek, propedeuse jaar positief afgerond 2011-2012 Hoofdfase eerst jaar, positief afgerond 2012-2013 Hoofdfase tweede jaar, lopend. Vakgerichte congressen: 2007 nov Beroepsvereniging Gewichtsconsulenten, Congres, Human Concern Thema’s: Anorexia, Boulimia, Binge Eating Disorder. 2008 mei Obesitas Congres, Fysio Physics. 2008 sept Diabetes Congres, Fysio Physics. 2008 okt Beroepsvereniging Gewichtsconsulenten, Congres, Voedingscentrum. 2009 juni Coretraining Symposium. Chivo. 2009 nov Gewrichten, ontstekingen en immuunsysteem. Ortho Institute. 2009 dec Diabetes, hart- en vaatziekten. Ortho Institute. 2010 jan Oplossingsgericht coachen bij overgewicht. Symposium Chivo. 2010 feb Coretraining the Workshop. Chivo. 2010 sept Seminar ‘Suiker’ Lectotaat Hogeschool Arnhem Nijmegen. 2010 nov Seminar Prikkelbaar Darm Syndroom, Amersfoort. 2010 nov Regio bijeenkomst Gelderland NVD ‘lekker en gezond’ Nijmegen. Geschreven artikelen: 2007 Voorlichtingsfolder voor een sportschool over sportdrank en dorstlessers. 2008 jan Voedingsmodule voor een opleidingsprogramma voor collega fitness instructeurs met als onderwerp: Diëtiek voor mensen met diabetes mellitus. 2009 jan Externe invloeden op de balans tussen Cortisol en Endorfine. Geschreven voor de opleiding van Medical Fitness Instructor. Voeding gerichte werkervaring: 2008 juni Bedrijf opgericht en ingeschreven bij de Kamer van koophandel (Kvk 32135496) Met als handelsnaam: Wim Bennink Personal Coaching. ( www.wimbennink.nl ) Begeleiding van leden van een sport en health club te Zeist op het gebied van voeding. Het geven van voorlichtingsavonden over gezonde voeding en afvallen. Voorlichtingsavonden geven aan personeel over de grondbeginselen van voeding . Bij de brandweer Soest voorlichting geven over gezonde voeding en afvallen. Op de basisschool van de kinderen voorlichting geven over energie er in en energie er uit. Aspirant lid Nederlandse Vereniging van Diëtisten.
28
WIM’s Diet&Drive Ondernemingsplan 4 november 2012
Bijlage 2. Ondernemerstest Versie 1.0
d.d. 02-10-2012
In deze test werden vier types ondernemers gemeten. Hier lees je de uitslag van jouw scores op deze vier types. Jouw hoogste score:
6
Sociale Communicator De Communicator weet anderen in te palmen en voor zijn of haar ideeën te winnen. Gedreven door emotie leeft de Communicator zich in anderen in en weet hij of zij gevoelsmatig hun behoeften en wensen boven tafel te krijgen. De Communicator is de ondernemer die zoekt naar het goede idee of leuke opdracht om bij aan te sluiten. Hij of zij kan snel enthousiast worden en er voor gaan, maar pas op, het is ook zo weer verdwenen. Een goede coach kan je helpen focus te houden en daarbij dient hij als klankbord waardoor er in de aanloopfase de juiste keuzes gemaakt kunnen worden. Sterke punten: De Communicator is sociaal en invoelend. Dit helpt om goed aan te voelen wat de klant wil. Ontwikkelpunten: De Communicator is snel afgeleid en werkt liever niet als éénpitter, maar samen met anderen.
Jouw overige scores: Hieronder lees je jouw overige scores. Lees ook welke persoonlijke eigenschappen je wel en niet goed van pas kunnen komen als ondernemer en ga direct over tot actie om die verder te ontwikkelen. Gestructureerde Organisator
5
Vindingrijke Creator
1
Zorgvuldige Analysator
1
Wat is coaching? Wil je graag een sparringpartner bij de start van je bedrijf? Zie je groeikansen voor je bedrijf maar weet je (nog) niet hoe je bepaalde zaken aan moet pakken? Wellicht is dan een coach iets voor jou! Ondernemen doe je niet alleen. Je hebt hiervoor een netwerk nodig van mensen die je adviseren en ondersteunen. De visie van Qredits is dat elke ondernemer in staat moet zijn om zo’n netwerk op te bouwen. Ook als je hiervoor niet veel geld hebt. Daarom heeft Qredits een pool opgebouwd met honderden ondernemerscoaches en professionals. Ze werken allemaal op vrijwilige basis en zetten zich in om startende ondernemers in Nederland de best mogelijke start te geven. Daarnaast hebben we goede contacten met netwerkpartners, zodat er altijd wel een coach bij je in de buurt zit. Coaching voor de start. Onze netwerkpartners delen graag hun kennis en ervaringen met jou om ervoor te zorgen dat jij succesvol start. Ze kunnen je begeleiden op het gebied van financiën, marketing, verkoop of het reorganiseren van je bedrijf. https://qredits.nl/ondernemerstools/ondernemingstest/start-de-ondernemerstest.html
29
WIM’s Diet&Drive Ondernemingsplan 4 november 2012
Bijlage 3.
Algemene voorwaarden
Kwaliteitscriteria Diëtist. Inrichtingseisen voor de praktijk 1. De praktijkruimte bestaat tenminste uit een wachtkamer en één behandelruimte. In de nabijheid van de wachtruimte dient een toilet en handenwasgelegenheid te zijn die vanuit de wachtruimte toegankelijk is. Tussen wachtkamer en behandelkamer(s) en de behandelkamers onderling dient geluidsoverdracht voorkomen te worden door middel van vaste wanden en deuren. 2. De praktijkruimte dient voor iedereen goed toegankelijk te zijn. Tezamen met de Nederlandse Patiënten/Consumentenfederatie (NPCF) heeft de NVD kwaliteitscriteria opgesteld, gezien vanuit patiëntenperspectief. Onderdeel van deze criteria vormen de eisen die gesteld kunnen worden aan de praktijkruimte(s) van de Diëtist. Een Diëtistenpraktijk dient te voldoen aan de volgende criteria: 1. De praktijk is goed bereikbaar. Denk daarbij aan voldoende parkeermogelijkheden en bereikbaarheid per openbaar vervoer. 2. De praktijk is goed toegankelijk, ook voor mensen met een lichamelijke beperking. 3. Wanneer de praktijk zich bevindt in een gebouw met meer voorzieningen, dient duidelijk aangegeven te zijn waar de patiënt zich moet melden en waar de wachtruimte is. 4. De praktijk is schoon en hygiënisch. 5. De inrichting is gebruiksvriendelijk, ook voor mensen met een lichamelijke beperking. 6. De inrichting is qua geluid en zicht goed afgeschermd. 7. De patiënten treffen in de praktijk voor hen relevante informatie aan. 8. De praktijk dient in beginsel te voldoen aan de geldende algemene bouweisen. 9. De praktijk dient volgens de normale standaarden verwarmd te kunnen worden. 10. De praktijk dient over warm en koud water te beschikken. 11. In de praktijk geldt een rookverbod. 12. Er dient voldoende licht en ventilatie te zijn. 13. Bij meerdere behandelruimten dienen de genoemde voorzieningen naar rato aanwezig te zijn.
30
WIM’s Diet&Drive Ondernemingsplan 4 november 2012
Bijlage 4
Literatuurlijst
Huisarts en Wetenschap, jaargang 2006, nummer 7:341-341 paramedische zorg. (2005, september). Opgehaald van nationaal kompas volksgezondheid: http://www.nationaalkompas.nl/zorg/eerstelijnszorg/paramedische-zorg/dietetieksamengevat/
statline. (2012, juli 6). Opgehaald van centraal bureau voor de statistiek: http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?VW=T&DM=SLNL&PA=81027NED&D1=a& D2=0-2&D3=0&D4=l&HD=110912-1014&HDR=G3,G2,G1&STB=T).
UMCG. (2012, 11 04). Verouderingscongres UMCG. Opgehaald van Rijks Universiteit Groningen: http://www.rug.nl/corporate/nieuws/archief/archief2011/nieuwsberichten/Verouderings congresUMCG
webmagazine. (2012, september 6 september). Opgehaald van centraal bureau van de statistiek: http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/themas/gezondheidwelzijn/publicaties/artikelen/archief/2012/2012-3669-wm.html
31