Wijkperspectief Laak Noord

Wijkperspectief Laak Noord


- versie 28 mei 2009 -

Welzijn in de wijk/wijkperspectief Laak Noord

versie 20-07-09 pagina 1


1.


INLEIDING .......................................................................................................................................................... 3 1.1. WELZIJN IN DE WIJK ...................................................................................................................................... 3 1.2. WIJKPERSPECTIEF EN WIJKPROGRAMMA ........................................................................................................ 3 1.2.1. Wijkperspectief ....................................................................................................................................... 3 1.2.2. Wijkprogramma’s ................................................................................................................................... 4 1.3. LEESWIJZER .................................................................................................................................................. 5

2.

ALGEMENE INFORMATIE ............................................................................................................................. 5 2.1. 2.2. 2.3. 2.4. 2.5. 2.6.

3.

WELZIJN ............................................................................................................................................................. 7 3.1. 3.2. 3.3.

4.

BELEIDSDOELSTELLINGEN ........................................................................................................................... 14 GEGEVENS .................................................................................................................................................. 15 BURGERSCHAPSSTIJL ................................................................................................................................... 16 MEEST GEWENSTE EN BESTE ERVAREN ACTIES GEMEENTE ............................................................................ 16 AANDACHTSPUNTEN ................................................................................................................................... 16

GEZONDHEID EN ZORG ............................................................................................................................... 18 8.1. 8.2. 8.3.

9.

BELEIDSDOELSTELLINGEN ........................................................................................................................... 12 GEGEVENS .................................................................................................................................................. 12 AANDACHTSPUNTEN ................................................................................................................................... 13

LEEFBAARHEID .............................................................................................................................................. 14 7.1. 7.2. 7.3. 7.4. 7.5.

8.


ONDERWIJS EN OPVOEDING...................................................................................................................... 12 6.1. 6.2. 6.3.

7.

BELEIDSDOELSTELLINGEN ............................................................................................................................. 9 GEGEVENS .................................................................................................................................................... 9 AANDACHTSPUNTEN ................................................................................................................................... 10

WERK EN INKOMEN...................................................................................................................................... 10 5.1. 5.2. 5.3.

6.

BELEIDSDOELSTELLINGEN ............................................................................................................................. 7 GEGEVENS .................................................................................................................................................... 7 AANDACHTSPUNTEN ..................................................................................................................................... 8

WONEN ................................................................................................................................................................ 9 4.1. 4.2. 4.3.

5.

AANTAL INWONERS ....................................................................................................................................... 5 LEEFTIJD ....................................................................................................................................................... 5 ETNICITEIT .................................................................................................................................................... 5 OPLEIDINGSNIVEAU....................................................................................................................................... 6 BETROKKENHEID VAN BEWONERS EN SAMENWERKINGSPARTNERS ................................................................. 6 ALGEMENE AANDACHTSPUNTEN.................................................................................................................... 6


VRIJE TIJD........................................................................................................................................................ 19 9.1. 9.2. 9.3.


10. WIJKAMBITIE ...................................................................................................................................................... 21 10.1. 10.2. 10.3. 10.4.

PRIORITEITEN .............................................................................................................................................. 21 SOCIALE COHESIE ....................................................................................................................................... 22 WELZIJN IN DE WOONOMGEVING ................................................................................................................. 24 OPVOEDING EN SCHOLING ........................................................................................................................... 25

BIJLAGE: TABEL MET OVERZICHT VINDPLAATS GEGEVENS .................................................................. 27




1.

Inleiding Dit is het wijkperspectief Laak Noord Dit document is opgesteld als onderdeel van de werkwijze ‘Welzijn in de Wijk’. Volgens de gemeentelijke indeling bestaat Noord polderbuurt (wijk 26) uit Laak Noord en de omgeving van het Punt Park. In dit document worden de beide buurten als Laak Noord beschreven en Laak Noord als werktitel gebruikt. 1.1. Welzijn in de wijk Welzijn in de Wijk is opgezet om een werkmethode te ontwikkelen waarmee het Haagse welzijnswerk adequaat kan reageren op de behoefte aan welzijnswerk in de stad. Hiervoor gaat het welzijnswerk vraaggericht werken en methodieken gebruiken die gericht zijn op het achterhalen van de welzijnsbehoeften van de burgers. Daarmee verbetert de dienstverlening aan de inwoners van de stad, hoewel het soms ook kan gaan om bemoeizorg waaraan de vraaggerichtheid moet worden aangepast. Ook moeten de welzijnsinstellingen oog hebben voor de ontwikkelingen in de wijk en een goede afstemming tussen het aanbod van de verschillende samenwerkingspartners op wijkniveau bewerkstelligen. Dit vereist een gezamenlijk optrekken van welzijnsinstellingen met bewoners en samenwerkingspartners om maatwerk en een eigentijds activiteitenaanbod in de verschillende wijken te kunnen leveren. 1.2. Wijkperspectief en wijkprogramma Voor de uitwerking van deze methode wordt gebruik gemaakt van twee documenten, het wijkperspectief en het wijkprogramma. 1.2.1. Wijkperspectief Het wijkperspectief is een document waarin een situatieschets van de wijk, een analyse van de situatie en de na te streven doelen, worden gebundeld. Een wijkperspectief bundelt de kwalitatieve en kwantitatieve informatie over een wijk. Het wijkperspectief sluit af met de ambities van een wijk en een planning om de gestelde doelen te realiseren. Concreet betekent dit dat van iedere wijk in Den Haag materiaal wordt verzameld waaruit blijkt wat er in de wijk gebeurt, wat de fysieke en sociale staat van de wijk is en hoe de wijk door zijn bewoners wordt ervaren. Beleidsdoelstellingen Elk hoofdstuk in elk wijkperspectief start met een opsomming van de op dat terrein vastgestelde beleidsdoelstellingen1. Deze zijn voor de hele stad geldig. Wijkbeschrijving De paragraaf daarna is maatwerk. Gebaseerd op bekende gegevens over bevolkingssamenstelling en andere met het thema verbonden gegevens2 wordt aangegeven welke aandachtspunten voor de wijk bijzonder van belang zijn. Voor de cijfermatige gegevens is geput uit “Den Haag in cijfers v.2008.4”, voor ieder te raadplegen via http://denhaag.buurtmonitor.nl/ . Het gaat dan om zaken waarin de wijk zich onderscheidt van overige wijken in de stad, in positieve of negatieve zin. Of om onderwerpen die voor de hele stad, dus ook voor deze wijk, van groot belang zijn. De onderwerpen die in de wijkbeschrijving de revue passeren, zijn mede bepaald door de beleidsdoelstellingen die zijn geformuleerd in de verschillende beleidsnota’s van de gemeente Den Haag.

1

Tenzij anders vermeld is voor deze beleidsuitgangspunten gebruik gemaakt van de Programmabegroting 2009-2012 van de gemeente Den Haag. 2 Bij elk thema wordt vermeld welke gegevens zijn benut.




De wijkbeschrijving omvat een breder kader dan welzijnswerk alleen. Alle onderwerpen die van wezenlijke invloed kunnen zijn op het welzijn van de wijkbewoners passeren in de wijkbeschrijving de revue. De samenwerkingspartners in de wijk worden mede hierdoor gestimuleerd gezamenlijk de gesignaleerde knelpunten en problemen op te lossen. Aandachtspunten De laatste paragraaf van elk hoofdstuk bestaat uit aandachtspunten op dat beleidsterrein. Hierin wordt een aanzet gegeven voor de wijkambitie, het laatste hoofdstuk van het perspectief. Wijkambitie Het college stelt beleidsdoelstellingen vast voor geheel Den Haag. Deze staan in de eerste paragraaf van elk hoofdstuk gebundeld. Aan de hand van de aandachtspunten in de wijkbeschrijving wordt bepaald welke van deze doelstellingen in een bepaalde wijk de hoogste urgentie hebben. Op die manier worden de vastgestelde beleidsdoelstellingen voor de verschillende wijken geprioriteerd en geconcretiseerd. Door aan te geven wat de knelpunten zijn en wat noodzakelijk is, kan concreet worden geformuleerd wat de gemeente wil bereiken en welke samenwerking tussen de verschillende samenwerkingspartners daarvoor nodig is. De opgave is om in deze ambitie een goed evenwicht te vinden tussen concreet en abstract. Een wijkperspectief heeft een looptijd van vier jaar en kan niet gedetailleerd ingaan op alle doelstellingen. Tegelijkertijd moeten de ambities voldoende concreet zijn om te kunnen dienen als richtsnoer voor de organisaties die daarop hun aanbod gaan baseren. Ook moet kunnen worden bepaald in welke mate de ambities aan het eind aan de looptijd (en tussentijds) zijn gehaald. Daarvoor moeten ze zijn voorzien van meetbare indicatoren. Zowel voor de aandachtspunten als de ambitie geldt dat de daar genoemde onderwerpen zaken zijn waarin de wijk zich onderscheidt ten opzichte van andere wijken in de stad. En daarmee zijn die punten de rechtvaardiging voor (extra) inzet. Voor een goed gebruik van dit perspectief is het van belang rekening te houden met deze invalshoek, omdat daarnaast veel dienstverlening plaatsvindt –en moet blijven vinden- die niet direct onderscheidend is, maar wel noodzakelijk. Een programma-aanbod (zie paragraaf 1.2.2) van onze samenwerkingspartners zal dus altijd breder moeten zijn dan de aandachtspunten en ambities uit een wijkperspectief. Betrokkenheid bewoners en samenwerkingspartners Bij het maken van het wijkperspectief worden bewoners betrokken. Tijdens het opstellen worden zij gevraagd aan te geven waar ook volgens hen verbeteringen voor de wijk gewenst zijn. Kunnen zij zich herkennen in het wijkperspectief? Wat missen zij erin? Vervolgens wordt samen met bewoners de volgorde van de wijkambities vastgesteld. Door de bewoners op deze manier te betrekken bij de ambities is de kans groter dat zij een rol gaan vervullen in het realiseren van deze ambities. De gekozen volgorde wordt in de wijkambitie opgenomen met duidelijke argumenten en onderbouwing. Daarnaast worden bij de totstandkoming van het wijkperspectief alle in de wijk actieve samenwerkingspartners betrokken. De manier waarop bewoners en samenwerkingspartners worden betrokken kan per wijk verschillen. Eén en ander is afhankelijk van de kenmerken van de wijk en haar bewoners. In paragraaf 2.5 kunt u lezen hoe voor dit perspectief bewoners en samenwerkingspartners zijn betrokken. 1.2.2. Wijkprogramma’s Het wijkperspectief vormt de basis voor de wijkprogramma’s. In deze wijkprogramma’s geven de instellingen, die voor subsidie in aanmerking willen komen, concreet aan op welke manier en aan welke onderdelen van de wijkambitie zij zullen werken.




De wijkprogramma’s vormen daarmee het subsidieverzoek, waarmee (subsidie)afspraken worden gemaakt tussen de gemeente en de instellingen. Naast de door de gemeente gesubsidieerde instellingen zijn ook andere samenwerkingspartners actief in de wijk, bijvoorbeeld de politie, woningbouwcorporaties, etc. Deze samenwerkingspartners hebben hun eigen programma waaruit hun inzet in een bepaalde wijk blijkt. Vanzelfsprekend zullen ook deze organisaties kennis nemen van de wijkperspectieven in hun werkgebied. De gezamenlijke inspanningen van de instellingen en andere samenwerkingspartners in de wijk dragen bij aan de realisering van de wijkambities. 1.3. Leeswijzer In hoofdstukken 2 tot en met 8 wordt een beschrijving van de wijk gegeven. Aan het begin van ieder hoofdstuk worden de gemeentelijke beleidsdoelstellingen genoemd. Vervolgens worden in de paragraaf daarna de aandachtspunten voor deze wijk geformuleerd. In hoofdstuk 9 tenslotte staat de ambitie weergegeven waarin rekening wordt gehouden met zowel de beleidsdoelstellingen als de aandachtspunten. 2. Algemene informatie 2.1. Aantal inwoners3 De gemeente Den Haag telt op 1 januari 2008 475.904 inwoners. Laak Noord telt op dat moment 8.060 inwoners. Sinds 2002 is het aantal inwoners in dit gebied afgenomen. Vergeleken met de stad Den Haag blijft het inwoneraantal in Laak Noord achter. Ten opzichte van een jaar eerder is het aantal inwoners met 212 gedaald. Volgens de bevolkingsprognose 2006-2022 van de gemeente Den Haag telt Laak Noord in 2010 7.627 inwoners, in 2015 7.850 inwoners en in 2020 7.873 inwoners. Volgens deze prognose zullen er dus geen grote wijzigingen plaatsvinden in Laak Noord. Voor de hele stad geldt een geprognosticeerde toename van de bevolking over die periode met ruim 30.000 inwoners. 2.2. Leeftijd4 Leeftijd (jr) 0 t/m 19 20 t/m 64 65 jaar en ouder

Laak Noord (%) 27,2 65,5 7,2

2.3. Etniciteit5 etniciteitgroep (VNG) , 2008 Wijk: 29 Schildersbuurt Nederlands Turks Marokkaans Surinaams Antilliaans & Arubaans Zuid-Europees 3 4 5

Stadsdeel Laak (%) 25,2 67 7,8

Den Haag (%) 23,1 63,6 13,4

Laak Noord (%)

Stadsdeel Laak (%)

Den Haag (%)

21,3 10,3 17,1 18,6 5,7 1,8

34,5 8,6 9,5 18,5 4,3

52,9 7,2 5,4 9,7 2,4 1,7

Bron: Den Haag in cijfers. Bron: Den Haag in cijfers. Bron: DHIC/DBZ, in Wijkrapport: bevolking




overig-geindustrialiseerd overig niet-geindustrialiseerd

3,1 22

10,4 14,2

8,9 11,9

Het percentage allochtone bewoners in Laak Noord is met 78,7% beduidend hoger dan het Haags gemiddelde en ook hoger dan in het stadsdeel Laak. Verder valt het relatief hoge percentage personen met een Surinaamse en Marokkaanse achtergrond in de wijk op. Het aantal Turkse bewoners is hoger dan het gemiddelde van Den Haag en stadsdeel Laak. 2.4. Opleidingsniveau6 Laag Middelbaar Hoog

Laak Noord (%) 45 36 19

Den Haag (%) 34 32 34

Voor bijna de helft van de bewoners van de wijk is het opleidingsniveau laag. Voor heel Den Haag geldt dat voor ca. 1/3 van de bewoners. Het percentage hoger opgeleiden ligt beduidend lager dan het Haagse gemiddelde. 2.5. Betrokkenheid van bewoners en samenwerkingspartners Laak Noord kent verschillende initiatieven, al dan niet vanuit de gemeente en het stadsdeel gestart, om het welzijn van de bewoners te bevorderen. Veel van deze processen kennen één of meerdere momenten waarin aan de bewoners van de wijk en diverse samenwerkingspartners om hun mening wordt gevraagd. Voor dit perspectief is gebruik gemaakt van die input. Het gaat dan om de opmerkingen en inbreng bij de volgende activiteiten: • Stadsdeelbijeenkomst: jaarlijks stelt het stadsdeelkantoor een activiteitenprogramma op voor het stadsdeel. Dit gaat in samenspraak met bewoners, bewonersorganisaties en partnerorganisaties. De input voor 20097 is ook gebruikt voor dit wijkperspectief; • Wijkbijeenkomsten: voor de inbreng t.b.v. het wijkperspectief van Laak Noord (en Schipperskwartier) is op 25-2-2009 een bijeenkomst gehouden voor bewoners, vrijwilligers, bewonersorganisatie(s) en samenwerkingspartners (ca. 50 bezoekers namen deel aan de bijeenkomst). • Multicultureel Platform Laak: Speciale bijeenkomst voor de wijkperspectieven gehouden op 12-3-2009, met partnerorganisaties, multiculturele organisaties, bewonersorganisaties en bewoners (aantal bezoekers ca.50). 2.6. Algemene aandachtspunten Onderstaand wordt een aantal algemene kenmerken en aandachtspunten van de wijk Laak Noord gegeven, die bij de samenstelling van het wijkperspectief van belang zijn: • Laak Noord is een dicht bevolkte wijk, met relatief veel allochtone bewoners (78,7%) • De dominante burgerschapsstijl in de wijk is de groep pragmatici: sociale netwerkers, maatschappelijk actief, relatief meer gericht op het eigen belang en politiek minder actief • De meeste bewoners willen graag in de wijk blijven (68%) • Tweederde van de bewoners voelt zich veilig in de wijk • Bij alleenstaande ouderen is eenzaamheid een aandachtspunt • Er bestaat een goed georganiseerde en betrokken bewonersorganisatie (wijkberaad Laak Noord). Hiernaast zijn er verschillende (allochtone) zelforganisaties actief in de wijk.

6 7

Bron: L+V Monitor 2007. Verzameld op bijeenkomst dd 4-11-2008



• • • • • • • • • • • • •


Belangrijke buurtcentra in de wijk zijn buurtcentrum Laakhage en moedercentrum de Koffiepot; zij bieden een uitgebreid aanbod voor verschillende doelgroepen in de wijk. De stadsboerderij organiseert wekelijks activiteiten voor kinderen. De wijk telt veel (portiek) huurwoningen van de woningcorporaties Staedion en Vestia. Het woningbestand bestaat zowel uit oudbouw als nieuwbouw. . Het aantal winkels en bedrijven is de afgelopen tijd gedaald. Er is veel leegstand. Het opleidingniveau is gemiddeld laag. Bijna 67% van de bewoners heeft een laag besteedbaar inkomen; circa 27% een middeninkomen. De werkloosheid ligt met circa 8,8% hoger dan het Haagse gemiddelde (5,5%) Er zijn relatief weinig voorzieningen voor jongeren. Het aantal sporters is lager dan het gemiddelde. Het aantal culturele voorzieningen in de wijk is beperkt. In de wijk zijn twee gebedshuizen voor Turkse en Marokkaanse bewoners. Er is een kleinschalige groepswoning voor Hindoestaanse Surinamers in de wijk. In 2008 heeft de Esloo Praktijkschool de nieuwbouw aan de Noordpolderkade in gebruik genomen. De school staat open voor samenwerking met wijk en bewoners en stelt ook het gebouw en faciliteiten beschikbaar.

De meeste punten worden bij de verschillende beleidsthema’s verder toegelicht en/of keren terug als actiepunt bij de geformuleerde ambities. 3. Welzijn 3.1. Beleidsdoelstellingen De gemeentelijke beleidsdoelstellingen zijn: • Het toerusten van de burgers om zelfredzaam te zijn en te participeren in de samenleving; • Het in standhouden en vernieuwen van de sociale infrastructuur gericht op de maatschappelijke ondersteuning van de burgers van Den Haag; • Het ondersteunen van de burgers die niet in staat zijn invulling te geven aan de zelfredzaamheid of participatie. De beleidsdoelstellingen zijn richting de bewoners van Laak Noord als volgt vertaald: • De voorzieningen zijn beschikbaar, vindbaar en toegankelijk • Burgers maken goed gebruik van de verschillende voorzieningen • Burgers ‘doen mee’ in de wijk en in de samenleving • Ondersteuning bieden aan burgers die niet (meer) meer uit zichzelf kunnen meedoen of de weg vinden naar de voorzieningen • Een goed ouderenbeleid 3.2. Gegevens Voor de aandachtspunten in dit hoofdstuk is gebruik gemaakt van de volgende gegevens: • Mate van welzijn: Ongeveer de helft van de bewoners geeft aan dat ze het prettig vinden om in de wijk te wonen en daar te willen blijven. Daarentegen heeft de wijk wel achterstandskenmerken. De achterstandscore is in Laak Noord 13.0. Een minderheid, 32%, geeft aan te willen vertrekken als dat mogelijk is. Het algemene oordeel over de buurt is 5,7 op een schaal van 1 tot 108. • Gezondheid: Over beperkingen en gezondheid zijn er alleen gegevens op stadsdeelniveau. Bij alleenstaande ouderen vraagt eenzaamheid de aandacht. 8

bron: buurtmonitor Den Haag in cijfers



•


Verantwoordelijkheidsgevoel voor de buurt: 80% van de bewoners in Laak Noord voelt zich medeverantwoordelijk voor de leefbaarheid in de buurt, hetgeen iets lager ligt dan het gemiddelde van de gemeente; 41% geeft het gezamenlijke buurtgevoel tussen bewoners een 7 of hoger; 22% geeft aan actief te zijn (geweest) om de buurt te verbeteren9, wat gelijk is aan het Haags gemiddelde. Vrijwilligerswerk & mantelzorg: Hierover zijn geen exacte onderzoeksgegevens op buurtniveau, wel op stadsdeelniveau. In heel Laak doet 16% aan vrijwilligerswerk. Dat is wat lager dan in heel Den Haag (19%). Op basis van praktijkkennis van de wijk kan aangenomen worden dat het percentage in Laak Noord hoger ligt, waarbij de actieve bewonersorganisatie en zelforganisaties een belangrijke rol spelen. Voorbeelden zijn o.a.: straatvertegenwoordigers, gezamenlijke oud en nieuw viering, iftar-maaltijden, multicultureel wijkfeest en jaarlijkse veegacties. V.w.b. mantelzorg zijn geen specifieke gegevens van Laak Noord beschikbaar, maar ook hierbij kan worden aangenomen dat het aantal mantelzorgers hoger ligt dan gemiddeld. V.w.b. het hele stadsdeel Laak verleent 21% mantelzorg en 8% ontvangt mantelzorg (is voor beiden boven het gemiddelde van resp. 18 en 6%). Daarnaast zou 35% mantelzorg willen verlenen als dat zo uitkomt. Dit is (ongeveer) evenveel als gemiddeld in Den Haag. De sociale cohesie in Laak Noord scoort met 5,0 lager dan in Den Haag (5,9 op een schaal van 1–10). 53% van de bewoners geeft aan dat men elkaar voldoende kent (voor heel Den Haag 40%); 56% vindt dat de mensen op een prettige manier met elkaar omgaan en dat ligt lager dan het Haags gemiddelde van 75%. Van saamhorigheid is volgens bijna 32% van de bewoners sprake en ook dat ligt lager dan het Haags gemiddelde van 44%10

•

•

3.3. Aandachtspunten In het algemeen zijn bewoners van Laak Noord redelijk tevreden over hun wijk en over het. multiculturele karakter ervan. De laatste jaren is de onderlinge acceptatie in de wijk verbeterd, alsook de veiligheid, aldus bewoners. Deze positieve trend moet wel bewaakt worden, omdat het nog steeds een achterstandswijk betreft. • Participatie: Er zijn relatief weinig actieve bewonersgroepen en weinig bewonersinitiatieven. Bewoners voelen zich niet altijd verantwoordelijk voor hun wijk, er wordt veel naar de gemeente gekeken voor oplossingen. Het aantal vrijwilligers is zowel bij de bewonersorganisaties als bij de zelforganisaties onvoldoende. Om de participatie te versterken wordt vanuit de wijk aangegeven om te beginnen met de jongeren en via hen ook de ouders te betrekken. • Bewoners geven aan dat er niet optimaal gebruik gemaakt wordt van de voorzieningen (welzijn en zorg) in de wijk. Om beter gebruik te kunnen maken van bestaande voorzieningen/locaties wordt voorgesteld om groepen/instanties die gebruik maken van een voorziening/locatie beter te laten samenwerken en hun programma’s op elkaar af te stemmen. • Overige voorzieningen: Bewoners geven aan dat er relatief weinig speelplekken zijn voor kinderen en jongeren. Gekeken kan worden naar andere mogelijkheden in de wijk, waardoor het aanbod verbreed kan worden (bijvoorbeeld de Esloo Praktijkschool). Voor jongeren zijn er weinig voorzieningen, wat uitnodigt tot rondhangen, hetgeen soms leidt tot overlast en irritaties. • Het ouderenwerk is naar beleving van bewoners karig; ouderen geven aan een ontmoetingsplek te missen, zoals in het verleden De Spil. Onder de ouderen zijn relatief veel allochtone ouderen en die zijn moeilijker te bereiken. Taal en (on)geletterdheid vormen hierbij een belemmering. Extra inzet en aanbod zijn hierbij nodig. •

9

bron: burgerschap in Laak, Den Haag in cijfers bron: burgerschap in Laak, den Haag in cijfers

10



• • •


Ouderen moeten langer thuis blijven wonen, maar de nodige hulp ontbreekt. Een groeiende groep ouderen heeft moeite de regie over hun eigen leven te behouden. Door het gebrek aan sociale cohesie en sociale controle vallen kwetsbare ouderen tussen wal en schip. De hulpvraag van ouderen is complexer geworden; het welzijnswerk moet zich hier op inrichten, o.a. door het aantrekken van de samenwerking met andere organisaties en instellingen voor ouderen (casemanagement). Mobiliteit: behoud van de wijkbus voor ouderen en mensen met beperkingen.

4. Wonen 4.1. Beleidsdoelstellingen De gemeentelijke beleidsdoelstellingen zijn: • Extra woningproductie in 2009; • Versterken positie jongeren op woningmarkt; • Flankerend beleid voor huisvesting voor arbeidsmigranten; • Ingrijpende woningverbetering; • Aanpak onrechtmatige bewoning. De beleidsdoelstellingen zijn richting de bewoners van Laak Noord als volgt vertaald: • Behoud van betaalbare woningen in de wijk • Meer en meer geschikte huisvesting voor jongeren • Aandacht voor huisvesting arbeidsmigranten • Meer woningverbetering in Laak • Aanpak onrechtmatige bewoning 4.2. Gegevens Voor de aandachtspunten in dit hoofdstuk is gebruik gemaakt van de volgende gegevens11: • Woningvoorraad: Op 1-1-2009 telde de woningvoorraad in Laak Noord 3.604 woningen. Dit aantal is al jarenlang stabiel: er is een kleine groei van 33 woningen en er zijn er 6 aan de voorraad ontrokken. Het indexcijfer woningvoorraad ligt al jaren rond de 100. In Den Haag groeit het aanbod wel en ligt de index op 103. Van de voorraad is veruit het grootste deel (88,2%) appartementen (voor Den Haag 78%) en 11,4% eengezinswoningen (voor Den Haag 21%). • Kwaliteit woningen: In Laak Noord betreft het een combinatie van oudbouw en nieuwbouw oudbouw. De woningen zijn gemiddeld 57,2 jaar oud. Dit ligt iets hoger dan het Haags gemiddelde van 54,7 jaar. Woningonderhoud is dus een belangrijk aandachtspunt in de wijk. • Eigen woningbezit: 27,2% van de woningen is eigen woningbezit; dit is veel lager dan het Haags gemiddelde van 44,6%. De zorg van bewoners voor de eigen straat en buurt is daardoor in het algemeen kleiner. • Huurwoningen: De particuliere huurvoorraad bedraagt in Laak Noord 15,9%, tegen 16,5% Den Haag breed. Het percentage sociale huurwoningen is met 51,4% veel hoger dan in Den Haag (34%). De woningcorporaties spelen dus een belangrijke rol in de wijk. • Woningbezetting: De gemiddelde woningbezetting ligt op 2,24 personen. Stadsdeelbreed is dit 2,2% en Den Haag breed 2,05%. Laak Noord zit dus boven het gemeentelijke gemiddelde. • Mutatiegraad: Het aantal mutaties in Laak Noord ligt bij de koopwoningen op 10,5% en bij de huurwoningen op 7%. De mutatiegraad bij de koopwoningen is hoger dan het Haags gemiddelde van 8%. De mutatiegraad bij de huurwoningen is lager dan het Haagse gemiddeld van 8,1%.

11

bron: wijkrapport Wonen, Den Haag in cijfers




4.3. Aandachtspunten • De wijk stond van oudsher bekend als een hechte volkswijk. Dit is veranderd door de grote instroom van bewoners van elders. Veel autochtone ouderen die er al tientallen jaren wonen hebben de wijk zien veranderen en vinden dit moeilijk. De binding en de samenhang zijn verminderd. • Woningcorporaties kunnen meer betrokken worden bij de wijk en een actieve rol spelen om de binding tussen bewoners en met de wijk te vergroten. • Het voorzieningenniveau in Laak Noord is naar beleving van bewoners vrij laag, zoals het gemis aan (kleine) buurtwinkels in de wijk. Op de Rijswijkseweg groeit het aantal leegstaande winkelpanden • Veel jongeren wonen nog bij hun ouders. Slechts een minderheid woont op zichzelf. Jongeren hebben weinig kans op een woning in de wijk, er is nauwelijks aanbod. • De oudbouw aan de Zuigerstraat en omgeving wordt momenteel gesloopt. Hier komen nieuwbouwwoningen (huurwoningen) voor in de plaats. • Laak Noord is in verhouding tot rest van Laak een tamelijk groene wijk. Het telt verschillende parken en groenstroken en er is een stadsboerderij gevestigd. Dit biedt ruimte voor activiteiten en recreatie.

• 5. Werk en inkomen 5.1. Beleidsdoelstellingen De gemeentelijke beleidsdoelstellingen zijn: • Sociaal-economisch fonds voor reïntegratie van WWB-gerechtigden en stimuleren kleinschalig ondernemerschap in de wijk; • Omlaag brengen jeugdwerkloosheid; • Beter dienstverlening aan klanten CWI en UWV;



• •


Ondernemershuizen in de krachtwijken, voor steun aan startende ondernemers; Toename gesubsidieerd werk.

De beleidsdoelstellingen zijn richting de bewoners van Laak Noord als volgt vertaald: • Gericht toeleiden van mensen met een uitkering naar trajecten gericht op werk & scholing • Meer startende ondernemers en opzetten ‘ondernemershuizen’ in de wijk • Meer werk voor jongeren en aanpak voortijdig schoolverlaten • Betere dienstverlening van CWI en UWV in de wijk/stadsdeel 5.2. Gegevens • Beroepsbevolking: De omvang van de potentiële beroepsbevolking (het aantal personen in de leeftijd 15 tot 65 jaar) is in de periode tussen 2007 en 2008 in Laak Noord met -0,2% gedaald. In het gehele stadsdeel Laak steeg het percentage potentiële beroepsbevolking in dezelfde periode licht. In de gehele gemeente groeide de beroepsbevolking met 1%. Naar verwachting zal de daling van de beroepsbevolking in Laak Noord de komende jaren aanhouden (-6%). Dit in tegenstelling tot het stadsdeel en de gemeente Den Haag waar de potentiële beroepsbevolking naar verwachting licht gaat stijgen. • Uitkeringsgerechtigden: Het aantal mensen met een ABW-uitkering bedraagt in Laak Noord 8,8%; dat is hoger dan het gemeentelijke niveau (6,8%) en iets lager dan het stadsdeel Laak (8,9%). Over het aantal WW gerechtigden zijn op wijk-, noch op stadsdeelniveau gegevens beschikbaar. • (Jeugd)werkloosheid: De werkloosheid in de wijk bedraagt 8,8%. Dat is hoger dan het gemeentelijke percentage (5,5%) en ook hoger dan het stadsdeel (6,5%). Echter, het percentage werkloze jongeren onder de 20 jaar is in Laak Noord 2,3%. Dat is iets lager dan het gemeentelijke percentage van 2,4%. Over heel Laak bedraagt dit 3,6%. • Inkomensverdeling: Bijna 68% van de bewoners van Laak Noord heeft een laag inkomen, 27% een middeninkomen en 5% een hoger inkomen. • Het aantal minimahuishoudens is met 28,1% hoger dan het gemeentelijke percentage (16%) en ook hoger dan het stadsdeel (21,1%). Het gemiddelde jaarinkomen ligt op € 19.700,00 en is beduidend lager dan het gemeentelijke gemiddelde van € 26.500,00. • Werkgelegenheid: De meeste werkzame personen zijn werkzaam in achtereenvolgens de sectoren zorg, handel en reparatie, overige diensten, onderwijs, (detail)handel en land/tuinbouw. 5.3. Aandachtspunten • In de wijk zijn veel gezinnen met een lager inkomen, waardoor ook armoede een punt van zorg vormt. Gebruik van de voedselbank scoort hoog. Adequate toeleiding naar de juiste voorzieningen (waaronder bijzondere bijstand, WMO, schuldhulp etc.) is daarom een belangrijk speerpunt. In samenwerking met DHOM (Den Haag Op Maat) en het AMW kan bijvoorbeeld een armoedeproject worden opgezet. • Het gebruik van voorliggende voorzieningen, vooral door minimahuishoudens, in de wijk is vrij hoog: bijna 65% heeft een Ooievaarspas, meer dan een derde ontvangt bijzondere bijstand (36%) en 45% ontvangt een vergoeding voor schoolgaande kinderen (33%). Van de ouderen maakt 70% gebruik van het Fonds voor ouderen. Informatie hierover moet dus goed beschikbaar blijven en instanties toegankelijk. • Werkloze jongeren: Samen met DSZW en het CWI een integrale en sluitende aanpak opzetten. Actieve toeleiding naar trajecten richting werk en scholing (bijvoorbeeld via BBL, BOL, Startbaan, etc.) en de (stage)mogelijkheden bij bedrijventerrein de Binckhorst in kaart brengen. Ook het jongerenwerk en het JIT hierbij actief inzetten.



•

• • •

•


Werkloosheid 55+: Bij bewoners bestaat de zorg bestaat dat dit de komende tijd gaat toenemen. Ook voor deze groep dus speciale aandacht (integrale aanpak door organisaties op dit terrein; bij/omscholing). Ook de mogelijkheden bij het bedrijventerrein de Binckhorst benutten, i.o.m. de bedrijvenvereniging Binckhorst. Instanties zoals Werkplein en het project Den Haag Op Maat zijn volgens bewoners en organisaties in Laak onvoldoende bekend. Bekendheid, bereikbaarheid en toegankelijkheid onder de aandacht brengen en contacten leggen. Signalering: Bewoners zijn vaak onvoldoende in staat hun problemen zelf op te lossen. Vaak spelen meerdere problemen tegelijkertijd. Er is een zekere drempelvrees bij jongeren voor de Sociale Dienst en instanties voor werk werkloketten. Vinden het moeilijk om aan alle voorwaarden te voldoen en missen vaak het overzicht. Informatie hierover door en begeleiding vanuit het jongerenwerk naar de loketten is belangrijk voor deze groep. Stimuleren en begeleiden van startende ondernemers in de wijk, naar het model van de Kleine Coöperatie in Laak12.

6. Onderwijs en opvoeding 6.1. Beleidsdoelstellingen De gemeentelijke beleidsdoelstellingen zijn: • Meer voorscholen, schakelklassen en brede scholen; • Verbetering zorg in en om scholen met CJG’s en elektronisch leerling-dossier; • Veel investeringen in schoolgebouwen en lespakketten; • Meer veiligheid op school door betere samenwerking scholen, politie en OM; • Intensievere aanpak schoolverzuim en voortijdig schoolverlaten; • Nauwere samenwerking onderwijs en bedrijfsleven voor stages en leerwerkplekken; • Nieuw internationaal voortgezet en universitair onderwijs. Deze beleidsdoelstellingen zijn richting de bewoners van Laak Noord als volgt vertaald: • Meer voorscholen t.b.v. kinderen van 2 tot 4 jaar • Organiseren van sport- en andere activiteiten buiten schooltijd (brede school) • Verbeteren van zorg op school en afstemming met het Centrum Jeugd & Gezin • Veiligheid op en rond school verbeteren • Aanpak van schoolverzuim • Een goed jongerenbeleid (kinderwerk en jongerenwerk) 6.2. Gegevens Voor de aandachtspunten in dit hoofdstuk is gebruik gemaakt van de volgende gegevens: • Kinderopvang: de doelgroep van de dagopvang zijn kinderen van 0 tot 4 jaar (voordat ze naar school gaan) en kinderen van 4 tot 13 jaar (voor de opvang buiten schooltijd). In Laak Noord wonen op 1 januari 2008 416 kinderen van 0 tot 4 jaar en 975 kinderen van 4 tot 13 jaar. • Het totale aantal kindplaatsen kinderopvang in Laak Noord bedraagt 182. Het aantal kindplaatsen dagopvang per 100 kinderen bedraagt 11,1 en is lager dan het gemeentelijke aantal van 25,8. Voor naschoolse opvang bedraagt het aantal plaatsen per 100 kinderen 7,2 en ook dat is beduidend lager dan het aantal plaatsen Den Haag breed van 11. • Voorscholen: Al op jonge leeftijd wordt aandacht besteed aan achterstanden bij kinderen. In 2008 nam 31% van de peuters uit Laak Noord deel aan de voorschool. Dit is lager dan de gemiddelde deelname op gemeentelijk niveau van 49,2%. In 2008 nam 71% van de kleuters 12

De Kleine Coöperatie Eigenwijzer is sinds een jaar in ontwikkeling. Dit is een cooperatief verband in Laak dat met subsidies potentiële ondernemers ondersteunt bij het van de grond krijgen van hun eigen bedrijf. Het betreft bij aanvang een tiental wijkgerichte bedrijfjes.



• •

•

•

• •


deel aan de voorschool. Dit is ook iets lager dan de gemiddelde deelname op gemeentelijk niveau van 74,3%. Onderwijsaanbod: In Laak Noord zijn 3 basisscholen en sinds 2008 is er ook een school voor voortgezet onderwijs (Esloo Praktijkschool). Onderwijsachterstanden: Het percentage kinderen met een lager zgn. leerling-gewicht (cognitief niveau) is in Laak Noord met 77% beduidend meer dan het gemiddelde in Den Haag van 36%. Dit is een indicatie voor onderwijsachterstanden. Van de schooladviezen krijgt 26,6% een zorgadvies (extra ondersteuning in het VO nodig); gemeentebreed is dat met 16,5% veel minder. Een VMBO advies krijgt 53,2% en dat is aanmerkelijk meer dan het gemeentelijke percentage van 38,4%. Een HAVO/VWO advies krijgt 20% van de leerlingen uit de wijk, hetgeen gemeentelijk met 45% veel hoger ligt. Voortijdig schooluitval: Wanneer een leerplichtige is ingeschreven bij een schoolinstelling, maar daar langdurig of veelvuldig ongeoorloofd afwezig is, noemen we dat relatief verzuim. Als een leerplichtige helemaal niet bij een schoolinstelling staat ingeschreven, spreken we van absoluut verzuim. Over Laak Noord bedraagt het percentage relatief verzuim 3,3%, iets hoger dan het gemeentelijke percentage van 3%. Het absoluut verzuim ligt op 1,8% ook iets hoger dan het gemeentelijke percentage van 0,3%. Startkwalificatie: Jongeren tot en met 22 jaar (al dan niet leerplichtig) die met school gestopt zijn zonder dat zij een diploma hebben met een voldoende startkwalificatie voor de arbeidsmarkt, heten voortijdig schoolverlaters (VSV). Een deel van de voortijdig schoolverlaters wordt herplaatst op een school of in een baan. In Laak Noord was in 2006 het percentage VSV 9,1 % (aantal 137) en daarmee hoger dan het gemeentelijke percentage van 7,4%. Van het totale aantal werd meer dan de helft herplaatst (73). Ouderbetrokkenheid bij onderwijs: geen exacte gegevens op wijkniveau bekend; door scholen wordt wel aangegeven dat de betrokkenheid beperkt is. Opvoedingsondersteuning: Bij een toenemend aantal gezinnen is er sprake van opvoedingsproblemen. Dit is o.a. terug te voeren op normvervaging waardoor de kinderen weinig respect laten zien naar ouders en omgeving, en opvoedkundig onmachtige ouders.

6.3. Aandachtspunten Groep 0-12 • In sommige delen van Laak Noord is sprake van wijd verbreide achterstandsproblematiek. De problemen van kinderen, jongeren en ouders kunnen niet los van elkaar gezien worden. Dit vraagt om een integrale aanpak. • Taalachterstand: een deel van de kinderen heeft moeite met Nederlands lezen, spreken en schrijven. Ouders spreken vaak thuis de moedertaal en dit leidt tot achterstanden bij kinderen. • Een betere samenwerking tussen de verschillende partijen binnen het netwerk van het kind (kinderwerk, CJG, scholen, huisartsen, e.a.), waardoor problemen sneller gesignaleerd en aangepakt kunnen worden . • De bewoners beschikken niet altijd over voldoende vaardigheden om hun kinderen goed te kunnen begeleiden richting onderwijs en vrijetijdsbesteding. Door middel van gezamenlijke doe-activiteiten kunnen deze vaardigheden worden versterkt. De stadsboerderij kan daarin een belangrijke partner zijn en ook het vadercentrum Adam in Laak . • De doelgroep voor wie opvoedingscursussen bedoeld zijn is moeilijk te bereiken. Vaders moeten ook betrokken worden bij de opvoeding (en cursussen). • Er zijn veel tweeverdieners in Laak Noord, waardoor er een grote behoefte is aan kinderen buitenschoolse opvang in de wijk. • Het aanbod voor kinderwerk in Laakhage en de Koffiepot is naar beleving van de bewoners te beperkt (zowel qua omvang als qua inhoud). Tegelijkertijd kan dit beter afgestemd worden op de specifieke vragen en behoeften van de wijk en meer in overleg met de basisscholen.



•


Buiten de activiteiten gericht op ontmoeting, ontspanning en bewegen, dient het kinderwerk zich ook te richten op informatie en advies over gezonde voeding en opvoedingsondersteuning (in samenwerking met het Centrum voor Jeugd en Gezin).

Groep 13-20 • Met de meeste jongeren in de wijk gaat het relatief goed. Veel jongeren (17+) volgen een opleiding op MBO niveau, waaronder de BOL (leren en stage) of een BBL opleiding (werken en leren). Voldoende stage- en werkplekken blijven een belangrijke voorwaarde voor deze groep. • Met een kleine groep zijn problemen o.a. drankgebruik, (soft)drugsgebruik, overlast, loverboys, aanpassingproblemen en schoolverzuim. De overlast in de wijk is geconcentreerd rond de ‘hot spot’ het Kikkertje. Dit vraagt om extra aandacht en inzet vanuit het jongerenwerk (zie ook bij Leefbaarheid par.7.5). • Vrijetijdsbesteding: Naar beleving van de bewoners is er weinig te doen voor jongeren in Laak Noord. Er is geen eigen buurt- of clubhuis en het aantal voorzieningen is, in verhouding tot het aantal jongeren in de wijk, beperkt. Een deel van de jongeren wordt bereikt door het jongerenwerk vanuit het buurthuis Laakhage, maar dit kan beter. Belangrijk is dat de jongeren daarbij zelf actief betrokken worden, zowel bij de uitvoering (als vrijwilliger), als bij de ideevorming (bijv. jongerenplatform) en het gezamenlijk opzetten van (sportieve) activiteiten. (Nb.: denk ook aan optimaal gebruik van bestaande voorzieningen zoals het Cruyffcourt in de Withuysstraat en het sportterrein aan de Ketelstraat. ) • Empowerment van jongeren wordt steeds belangrijker, het geven van daarop gerichte cursussen en trainingen moet meer prioriteit krijgen. • Signalering is een belangrijk deel van het jongerenwerk. Mits er voldoende vertrouwen is, zijn jongeren open over hun problemen; dit geeft de mogelijkheid om het in kaart te brengen en adequaat te verwijzen naar bijvoorbeeld het JIT of het CJG (w.o. JGZ). • In vergelijking met het aantal jongeren dat de wijk telt, wordt op dit moment nog maar een kleine groep bereikt. Er zijn meer jongeren en groepen jongeren uit verschillende culturen die bereikt kunnen worden. Dat vraagt om een omslag naar vindplaatsgericht werken (outreaching). • De relatie jongeren-ouderen vraagt aandacht. Dit kan door het opzetten van speciale projecten en activiteiten waarbij jong en oud elkaar ontmoeten, bijvoorbeeld een computer cursus voor ouderen door jongeren en een kookcursus voor jongeren door ouderen. • De betrokkenheid van jongeren bij de wijk is relatief laag. Belangrijk is hen daarin te activeren en te stimuleren. Dit kan door jongeren vrijwilligerswerk te laten doen (bijvoorbeeld bij het kinderen jongerenwerk) en het opstarten van een jongerenraad. Lastig blijft het om jongeren voor een langere tijd als vrijwilliger te binden. Dit kan worden bevorderd door o.a. het bieden van training en andere faciliteiten. • Gedragsproblemen en isolement vooral bij Marokkaanse en Turkse meiden vragen specifieke aandacht. Er is de roep om een meidenwerker bij het jongerenwerk! 7. Leefbaarheid 7.1. Beleidsdoelstellingen De gemeentelijke beleidsdoelstellingen zijn: • Schoner Den Haag door toename containers, bestrijding zwerfvuil en gedragsbeïnvloeding; • Verbetering onderhoud en vervanging straatmeubilair; • Hergebruik materiaal stimuleren, meer inzamelmogelijkheden; • Meer investering in Haags openbaar groen; • Zuiniger openbare verlichting; • Intensieve handhaving.




Deze beleidsdoelstellingen zijn richting de bewoners van Laak Noord als volgt vertaald: Samen met bewoners werken aan een schoon, heel en veilig Laak Noord Goed onderhoud van straatmeubels Meer openbaar groen in de wijk Meer energiebesparing & hergebruik Meer toezicht op straat

• • • • •

7.2. Gegevens Voor de aandachtspunten in dit hoofdstuk is o.a. gebruik gemaakt van de volgende gegevens13: • Sociale cohesie: De bewoners geven Laak Noord een 5,0 voor sociale cohesie (schaal 1:10). Dit percentage is al jaren stabiel; het Haags gemiddelde ligt hierbij op 5,9. Verder vindt 56% dat men prettig met elkaar omgaat in de wijk, tegen 75% over heel Den Haag. Dat is dus lager. 47% voelt zich thuis in de wijk, wat beduidend lager is dan de 64% Den Haag breed. • Sociale netwerken &: buurtinitiatieven: 41% van de bewoners geeft het gezamenlijke buurtgevoel een 7 of hoger; dat is lager dan het Haagse percentage van 56%. 80% voelt zich medeverantwoordelijk voor de buurt en dat is ook lager dan het gemiddelde van 85%. 22% is actief (geweest) om de buurt te verbeteren; dat is gelijk met het Haagse gemiddelde van 22%. • Burgerschapsstijlen: De dominante burgerschapsstijl in Laak Noord betreft de pragmatici: sociale netwerkers, maatschappelijk actief, politiek reactief (zie toelichting hieronder). • Aanwezigheid voorzieningen: 25% vindt dat er goede voorzieningen zijn voor jongeren, wat lager ligt dan het gemiddelde van 28%. V.w.b. voorzieningen voor kinderen vindt 53% dit voldoende, wat minder is dan het Haags percentage van 56%. • Discriminatie: In het stadsdeel Laak is 60% van de bewoners tevreden over de omgang tussen Hagenaars van Nederlandse en andere afkomst (geen aparte gegevens bekend over Laak Noord). Dat is lager dan het Haags gemiddelde van 66%. • Veiligheid: 38% van de bewoners voelt zich onveilig in de wijk, wat beduidend meer is dan het gemiddelde van 25% over heel Den Haag. 34% vindt de omgang vaak/soms bedreigend en dat is behoorlijk hoger dan het gemiddelde van 17%. De mate van verloedering van de wijk is de laatste jaren ongeveer gelijk gebleven en krijgt van bewoners een 5,2 op een schaal van 0-10. Dit ligt hoger dan de 4,6 over heel Den Haag. • Criminaliteit: Van het aantal geregistreerde delicten zijn achtereenvolgens diefstal uit woning of auto, mishandeling en fietsendiefstal het meest voorkomend. Vooral het aantal mishandelingen op straat valt hierbij op, dat met factor 7 hoger ligt dan het gemiddelde in Den Haag van 5 delicten (op 1.000 inwoners). Het aantal delicten per 1.000 inwoners is in Laak Noord lager dan in Den Haag. • Schoon: Rommel op straat en hondenpoep is in Laak Noord de grootste klacht van bewoners, allebei 65%, wat aanmerkelijk hoger is dan het gemiddelde van resp. 42 en 53%. Van graffiti heeft 22% last en dat is lager dan over heel Den Haag (17%). • Heel (vandalisme): Vernieling van o.a. straatmeubilair is bij 8% van de bewoners een klacht en dat is lager dan het Haagse gemiddelde van 15%. • Groen: Er is in vergelijking met het stadsdeel veel groen in Laak Noord. Er zijn parken, groenstroken en een stadsboerderij. Nb. De groenoppervlakte in het stadsdeel Laak is met 31,1 ha. veruit het laagste van Den Haag. • Verkeer (bereikbaarheid, ongevallen en parkeerdruk): Ruim de helft van de bewoners (37%) ervaart parkeeroverlast; dat is lager dan het Haagse cijfer van 39%. Te hard rijden in de wijk is voor 35% een zorg en dat is meer dan het Haags gemiddelde van 30%. Het aantal aanrijdingen is voor 16% zorgelijk, t.o. 10% gemiddeld.

13

bron: wijkrapporten Burgerschap en Veiligheid en Den Haag in Cijfers



•

•


Economie: Het aantal bedrijven in Laak Noord bedroeg in 2007 155; het grootste deel daarvan (54) was detailhandel; daarna volgen, gezondheids- of welzijnszorg (20) en zakelijke dienstverlening (19). Van het aantal startende ondernemers zijn op wijkniveau geen gegevens beschikbaar. Geluidsoverlast: Geluidsoverlast wordt door 18% als teveel ervaren t.o. 11% over heel Den Haag. Geluidoverlast door verkeer ziet 15% als teveel, wat iets lager is dan het Haags gemiddelde van 16%.

7.3. Burgerschapsstijl De dominante burgerschapstijl in Laak Noord is de groep pragmatici: sociale netwerkers, maatschappelijk actief, politiek reactief. Deze groep is assertief en heeft weinig moeite contacten te leggen met anderen; het zijn sociale netwerkers. Problemen met betrekking tot werkloosheid en economie zien zij vaker als belangrijkste probleem. Om de eigen buurt te verbeteren geven zij vaker aan dat er meer gedaan moet worden om bewoners te betrekken bij veranderingen in de buurt. Ook verbeteringen gericht op de verkeersproblemen zijn voor hen belangrijk. Het gebruik van voorzieningen is gemiddeld tot hoog. In het verenigingsleven is men in vergelijking met de andere groepen vaker lid van een sportclub. Onbetaald werk doen ze vooral voor vrienden of voor eigen belangenorganisaties. De pragmatici zijn op afstand betrokken bij het overheidsbeleid. Men is wel politiek betrokken als hun eigen belang in het geding is. Pragmatici zijn bij de plannen van de overheid en de gemeente te betrekken indien zij hierover zelf kunnen meebeslissen. De gemeente kan de pragmatici bij de buurt betrekken door hen organisatorische activiteiten te laten uitvoeren. Het verlenen van zorgtaken spreekt dit segment duidelijk minder aan14. 7.4. Meest gewenste en beste ervaren acties gemeente15 De door bewoners meest gewenste acties van de gemeente in Laak Noord zijn: • Schoonhouden buurt • Aandacht behoud veiligheidsgevoel • Aandacht overlast (hang)jongeren • Tegengaan parkeerproblematiek • Onderhoud stoepen, wegen, fietspaden • Als beste ervaren acties gemeente De door de bewoners ervaren beste acties van de gemeente in Laak Noord zijn: • Schoon/vegen • Opknappen & renoveren huizen • Buurt opgeknapt • Speelmogelijkheden kinderen • Nieuwbouw

7.5. Aandachtspunten Sociale Cohesie • De sociale cohesie verschilt per buurt, per straat of portiek. Vaak kennen bewoners elkaar wel, maar zij leven langs elkaar heen. Ook durven bewoners elkaar nauwelijks aan te spreken op foutief of asociaal gedrag. • Sociale controle beperkt zich vaak tot groepen bewoners met dezelfde culturele achtergrond. Onder Turkse, Marokkaanse en Hindoestaanse bewoners is deze groot. 14 15

bron: Burgerschapsstijlen in Den Haag 2006 bron: Bewoners over Laak Noord 2007, Den Haag in cijfers



• •


Een grote groep bewoners voelt zich niet betrokken bij hun leefomgeving. In veel gevallen leidt dit tot vervuiling en verloedering. Voor Surinamers, Hindoestanen en Turken uit de wijk zijn er verschillende verenigingen in de buurt actief, met veel activiteiten vooral vanuit Laakhage. De autochtone bewoners in Laak Noord worden daarentegen niet of nauwelijks bereikt en zij zijn ook niet actief georganiseerd.

Leefbaarheid & Veiligheid • Bewoners geven aan dat verkeersregels regelmatig overtreden worden in hun wijken. • Er wordt te hard gereden en op de stoep geparkeerd. Er is met name veel parkeeroverlast van vrachtwagens op de Noordpolderkade. • Meer controle/handhaving en gedragsverandering worden genoemd als mogelijke oplossing. De politie geeft aan dat handhaving lastig is omdat permanent toezicht niet haalbaar is. • Verkeerslessen voor ouders en kinderen kunnen bijdragen aan beter gedrag in het verkeer. • Nog een punt van aandacht m.b.t. veiligheid is het vele water in de wijken. Op meerdere locaties is onvoldoende bescherming door hekken (o.a. Noordpolderkade, Trekweg en bij de stadsboerderij) • Overlast en criminaliteit: Blijvend op inzetten. Ook hier spelen het project Buurtvaders en de straatvertegenwoordigers een belangrijke rol om de overlast in Laak Noord te beperken. Door signalering, surveilleren en door contact leggen met bewoners en jongeren proberen zij problemen in het stadsdeel te verminderen en te voorkomen. • Hot spot: Blijvende aandacht en inzet voor de groepen rondom de zgn. ‘hot spot’ het Kikkertje. Samenwerking door het jongerenwerk met Streetcare en de politie bij het



•


beheersen en terugdringen van de overlast is noodzakelijk. Vanaf 2010 loopt de extra inzet vanuit Streetcare af en dient de aanpak te worden overgenomen door het jongerenwerk, bijvoorbeeld d.m.v. de methode MJT in Spoorwijk. Het contact tussen politie en bewoners is de laatste jaren verbeterd.

Schoon en heel Er is overlast door huisvuil op straat. Bewoners geven aan dat dit deels komt omdat huisvuil niet vaak genoeg wordt opgehaald. Veel mensen hebben grote gezinnen en geen ruimte om huisvuil in/rond hun huis te bewaren. • Bewoners zien oplossingen in o.a. meer ophaaldagen en een betere afstemming tussen de verschillende gemeentelijke diensten hierover. • Etensresten op straat is een wijd verbreid probleem in de wijk, wat o.m. terug te voeren is op religieuze afwegingen. Een broodophaaldag, zoals dit gebeurt door Vrouwen aan Zet in de Schilderswijk, is een mogelijkheid om dit succesvol terug te dringen, mits gecombineerd met een gerichte voorlichtingsactie, waarbij gewezen wordt op de gevolgen van dit gedrag. • Vandalisme tegengaan door (behoud van de) acties met straatvertegenwoordigers, buurtvaders en Vrouwen aan Zet. •

8. Gezondheid en zorg 8.1. Beleidsdoelstellingen De gemeentelijke beleidsdoelstellingen zijn: • Aanpakken gezondheidsachterstanden in Laak Noord • Tegengaan alcoholmisbruik; • Proef opvang mannelijke slachtoffers huiselijk geweld en eerwraak; • Extra hulpverlening prostituees. Deze beleidsdoelstellingen zijn voor de bewoners van Laak Noord als volgt samengevat: • Aanpakken gezondheidsachterstanden in Laak (alle leeftijdsgroepen) • Tegengaan alcoholmisbruik en drugsgebruik • Aanpak huiselijk geweld en eerwraak 8.2. Gegevens Voor de aandachtspunten in dit hoofdstuk is gebruik gemaakt van de volgende gegevens: • Gezond gewicht: Vooral bij schoolkinderen is overgewicht een groeiend probleem en komt vaker voor in achterstandswijken en bij Turkse en Marokkaanse kinderen16. In Laak bedraagt het percentage schoolkinderen met overgewicht bijna 20% en dat ligt iets hoger dan het Haags gemiddelde van 19%17. • Mantelzorg: Hierover zijn alleen gegevens op stadsdeelniveau beschikbaar; aangenomen kan worden dat deze cijfers ook voor Laak Noord gelden: 8% in Laak ontvangt mantelzorg, t.o. 6% over heel Den Haag; 21% verleent mantelzorg, wat hoger ligt dan het gemiddelde van 18%. 35% zou mantelzorg willen geven, t.o. 38% gemiddeld over Den Haag. • Mensen met een beperking: Hierover zijn alleen gegevens op stadsdeelniveau beschikbaar; aangenomen kan worden dat deze cijfers voor Laak Noord weinig afwijken: 13% van de bewoners geeft aan beperkingen te hebben bij het voeren van een zelfstandige huishouding; dit ligt hoger dan het gemeentelijk percentage van 11%. Verder zegt 11% beperkingen te hebben met zich te verplaatsen in en rond de woning, tegenover 8% Den Haag breed. 20% heeft beperkingen bij het verplaatsen met een vervoermiddel tegenover. 14% gemiddeld.

16 17

bron: Gezondheidsmonitor OCW 2006 bron: Epidemiologisch Bulletin nr.4 - 2008



• •


Sociale beperkingen speelt een rol bij 12% van de bewoners en dat ligt hoger dan het gemiddelde van 7%. Geestelijke gezondheidszorg: geen specifieke wijkgegevens beschikbaar. Maatschappelijke opvang: geen specifieke wijkgegevens beschikbaar.

8.3. Aandachtspunten • Aanpak overgewicht onder schoolgaande kinderen o.a. door informatie en voorlichting over voeding en opzetten van beweegprogramma’s en activiteiten (thuis, op school, buiten). Hier ligt een rol voor het kinderwerk in Laak Noord (vanuit de Koffiepot en Laakhage), i.s.m. onder andere het CJG en afd. Sport van de dienst OCW. • Huiselijk geweld: Ook uit de politiecijfers blijkt, dat huiselijk geweld in het stadsdeel nog veelvuldig voorkomt. Dit vraagt om nieuwe impulsen, gerichte inzet en samenwerking tussen de betrokken instanties. Hetzelfde geld voor eerwraak. Men weet vaak niet wat er zich achter de voordeur afspeelt. • Alcoholgebruik onder jongeren neemt toe. Het gebruik van drugs en alcohol wordt steeds meer als normaal ervaren. Dit vraagt om specifieke aandacht en inzet van het kinderen jongerenwerk (samen met scholen en andere partners in de wijk). Hetzelfde geldt voor (soft)drugsgebruik. Denk aan informatie en voorlichting, concrete acties (zoals tests) en projecten samen met Parnassia. • Een punt van aandacht bij jongeren is seksualiteit. Vooral wat betreft de meiden is dit belangrijk. Bij deze groep is de groepsdruk vaak groot en ze zijn relatief makkelijk te beïnvloeden. Voorlichting op een leuke, uitdagende manier, is een goed middel. • Laak Noord kent veel allochtone vrijwilligers organisaties. Het vinden van nieuwe vrijwilligers is moeilijk en hen te betrekken bij het welzijnswerk is nog moeilijker. Dit kan te maken hebben met een cultuurverschil, waarbij men vooral vrijwilligerswerk in eigen kring of familie doet. In samenwerking met HOF kan een campagne gestart worden om het vrijwilligerswerk onder specifieke groepen te promoten. • Mantelzorg is en blijft een belangrijke vorm van ondersteuning voor wijkbewoners die niet meer zelfstandig kunnen functioneren. Het goed ondersteunen en faciliteren van de mantelzorgers is een belangrijke voorwaarde om dit te niveau continueren, alsook het aanbieden van alternatieven (bijvoorbeeld meer vrijwilligers voor de oppascentrale waardoor de mantelzorgers ontlast kunnen worden). Via de gebedshuizen kan de mantelzorg bij de andere doelgroepen gepromoot worden. • Ouderen worden belast met allerlei veranderingen en problematiek rond thuiszorg, ziektekosten, taxibus en andere voorzieningen. Ouderen kunnen vaak niet meer adequaat reageren op nieuwe en veranderende regels, waardoor het gebruik van essentiële ondersteuning weg dreigt te vallen. • Het percentage suikerziekte onder Surinamers, Hindoestanen, Turken en Marokkanen is relatief hoog. Onder Surinamers en Hindoestanen is het alcoholgebruik behoorlijk hoog.

9. Vrije tijd 9.1. Beleidsdoelstellingen De gemeentelijke beleidsdoelstellingen zijn: • Met het actieplan Wijkcultuur wordt een groter publiek bereikt, krijgt jong talent meer ruimte en wordt een grotere artistieke diversiteit gerealiseerd; • Haagse festivals worden uitgebreid en moeten meer bezoekers trekken; • De Haagse bibliotheken gaan zich verder ontwikkelen als informatieknooppunt en ontmoetingscentrum; • Het aantal kunstgrasvelden wordt uitgebreid;



• • • •


Sportverenigingen krijgen meer ondersteuning; Er komt meer verbinding tussen onderwijs, sport en cultuur met behulp van functionarissen bij de scholen; Veel sport in de wijken door welzijnsorganisaties, in het kader van BOS (buurt-onderwijssport), Grote Stedenbeleid, krachtwijkenaanpak e.d.; Meer waardering en ondersteuning voor vrijwilligerswerk.

Deze beleidsdoelstellingen zijn richting de bewoners van Laak Noord als volgt samengevat: • Bevorderen en stimuleren culturele activiteiten in de wijk • Zorgen dat wijkfeesten en festivals meer bezoekers krijgen • Bibliotheken meer gebruiken voor publieke functies • Meer meiden mee laten doen aan sportactiviteiten en evenementen • Meer samenwerking tussen de organisaties op het gebied van sport in Laak. 9.2. Gegevens Voor de aandachtspunten in dit hoofdstuk is gebruik gemaakt van de volgende gegevens18: • Sport: De sportparticipatie in Laak Noord ligt lager dan het Haagse gemiddelde. Iemand wordt een sporter genoemd als hij twaalf keer of vaker per jaar heeft gesport. Van alle respondenten uit Laak geeft 46 % in 2008 twaalf keer of vaker te hebben gesport. Dit is minder dan in 2006, minder dan het Haagse gemiddelde van 52% en op een na het laagste van alle stadsdelen. In stadsdeel Laak heeft 15% in 2008 wel eens een Haags zwembad bezocht. Dat is ook minder dan het Haagse gemiddelde (23%). In Laak heeft 11% in 2008 in de twaalf voorafgaande maanden wel eens een Haagse sporthal bezocht. Dat is minder dan het Haagse gemiddelde (13%) en vergelijkbaar met het jaar daarvoor. 76% van de respondenten uit Laak geeft een 7 of hoger voor de sportmogelijkheden in Den Haag. Dat is lager dan het percentage voor heel Den Haag (80%). • Speelvoorzieningen/Haagse Hopjes: 56% van de bewoners van Laak Noord vindt dat er in de buurt goede speelvoorzieningen zijn voor kinderen. Er is géén Haagse Hopje in de wijk; wel is er behoefte aan een vorm van speelgoeduitleen zoals er bij de stadboerderij is geweest. • Buurtcentra: In stadsdeel Laak heeft 17% het afgelopen jaar een buurthuis bezocht. Dat is beduidend meer dan in heel Den Haag (9%), maar minder dan twee jaar geleden het geval was (20%). • Vrijwilligerswerk: In Laak doet 16% van de bewoners vrijwilligerswerk. Dat is wat lager dan het Haagse gemiddelde van 19%. De afgelopen jaren nam dit percentage iets toe. • Cultuur: Het afgelopen jaar heeft 44% van de respondenten uit Laak een of meer culturele voorzieningen bezocht. Voor heel Den Haag is dat 58%. Het Gemeentemuseum, Paard van Troje, Haags Filmhuis en World Forum (congrescentrum) zijn het meest bezocht door inwoners van Laak. Verder heeft 41% van de respondenten uit Laak het afgelopen jaar een of meer culturele festivals in Den Haag bezocht. Dat is minder dan het Haagse gemiddelde (55%). 'Koninginnenach', 'Beelden aan het Voorhout' en Parkpop zijn vanuit Laak de meest bezochte festivals. Voorzieningen in de wijk zelf, zoals theater Pierrot worden niet genoemd. • Natuur (groenoppervlak): De groenoppervlakte in het stadsdeel Laak is met 31,1 ha. veruit het laagste van alle stadsdelen. Laak Noord is hierop een uitzondering en is groener dan andere wijken, met name de omgeving van de stadsboerderij, de volkstuintjes, Ketelveld en Noordpolderkade.

18

bron: Wijkrapport vrijetijdsbesteding Laak, Den Haag in cijfers




9.3. Aandachtspunten • Voor de kinderen in de wijk zijn genoeg mogelijkheden om te bewegen en te ontspannen, maar relatief weinig kinderen spelen buiten. • Het huidige aanbod voor kinderen is naar beleving van de bewoners te beperkt en te weinig actueel en boeiend. • Er lijkt bij de verschillende leeftijdsgroepen relatief weinig interesse voor kunst en cultuur. • Jongeren hebben moeite met hun vrijetijdsbesteding. Gerichte toeleiding naar en bredere openingstijden van de voorzieningen voor jongeren kan hun participatie bij activiteiten vergroten. • Het jeugdtheater Pierrot geeft aan een grotere rol te willen gaan spelen voor de jongeren in Laak. Dit biedt ook mogelijkheden voor bewoners van Laak Noord e.o. • Ook sport is een belangrijke trekker voor jongeren. Behoud van de accommodatie zoals in centrum Laakhage en bij het Ketelveld is dus belangrijk, gekoppeld aan een efficiënte inroostering zodat alle groepen aan bod komen en continuering van het beheer via de RKF19. Ook de accommodatie van de Esloo Praktijkschool kan in overleg met de school actief gebruikt gaan worden voor bewoners uit de wijk. • Voor veel bewoners van Laak Noord en vooral ook voor de werklozen in de wijk, is hun leefgebied relatief klein. Daarom is het van belang dat het welzijnswerk bij het recreatieve aanbod participatie ook buiten het stadsdeel mogelijk maakt. Dit door samen te werken met verschillende organisaties op het terrein van kunst en cultuur, sport en samenlevingsopbouw. Daarmee wordt de leefwereld en het netwerk van de bewoners vergroot en ook hun kansen. • Kinderen worden te weinig begeleid en gemotiveerd naar passende vrijetijdsbesteding waardoor ze zich gaan vervelen en op straat rondhangen. Deze verveling uit zich veelal op een negatieve manier. Er is bij kinderen en jongeren grote behoefte aan zinvolle vrijetijdsbesteding en het gevoel te hebben ergens bij te mogen horen. Hier kunnen ook voorzieningen net buiten de wijk, zoals de bibliotheek in Laak Centraal, actief bij betrokken worden. 10. Wijkambitie 10.1. Prioriteiten De ambities voor Laak Noord zijn gebundeld in drie thema’s: • Sociale cohesie • Welzijn in de woonomgeving • Opvoeding en scholing Met de keuze voor deze thema’s wordt aangegeven waar de focus van de inzet op gericht moet zijn. Zoals in paragraaf 1.2.1 is vermeld, gaat het in dit hoofdstuk om zaken die, ten opzichte van de hele stad, extra aandacht nodig hebben en blijven hebben. Naast deze punten zijn er andere noodzakelijke werkzaamheden die ook moeten blijven plaatsvinden. Voor Laak Noord gaat het dan bijvoorbeeld om het ouderenwerk, het jongerenwerk en kinderwerk, opbouwwerk, burgerschap en de wijk ‘schoon, heel en veilig’ houden. Om de vaststelling van en verantwoording over vraag en aanbod betreffende welzijn in Laak Noord nader te concretiseren wordt gebruik gemaakt van verschillende typen (prestatie)indicatoren:

19

de Richard Krajicheck Foundation (RKF) organiseert sportactiviteiten in Laak bij o.a. het Ketelveld, het Zandje en het Cruyffcourt aan de Withuysstraat




1. Consultatie bewoners, klanten en partners. De implementatie van het welzijnsaanbod moet worden gemonitoord. Verschillende actoren moeten daarbij actief worden betrokken: bewoners(organisatie), klanten en partners (bibliotheek, politie e.d.). Periodieke consultatie moet een plaats krijgen in het aanbod. De vorm waarin dit gebeurt kan variëren. Voor elk jaar worden in termen van leeftijdscategorieën per wijk de prioriteiten vastgesteld; 2. Activiteiten vormden de kern van het welzijnsaanbod ‘oude stijl’: wat, gaat wie, met welke frequentie, wanneer doen? Activiteiten werden (en worden) gerelateerd aan de vijf door de gemeente onderscheiden leeftijdscategorieën: 0-6 jaar, 7-12 jaar, 13-20 jaar, 2155 jaar, 55+. In het nieuwe aanbod moeten de kernactiviteiten een plaats krijgen. Hieronder wordt daartoe in vragende zin een aanzet gegeven. 3. Bereik. Onder bereik wordt verstaan het aantal personen dat het aanbod van een dienst heeft afgenomen20. Het bereik van 2009 moet minimaal worden vastgehouden en verder worden uitgebouwd. Voor 2010 en daarna dienen aansprekende ambities te worden geformuleerd. Bij onvoldoende bereik moet het aanbod worden aangepast dan wel voor andere prioriteiten worden ingezet. 4. Klanttevredenheid. De tevredenheid van klanten moet systematisch worden gemeten. Tijdens de beoordeling van het aanbod voor 2009 is vastgesteld dat dat niet of nauwelijks gebeurt. Vijf categorieën klanten worden onderscheiden: 0-6 jaar, 7-12 jaar, 13-20 jaar, 21-55 jaar, 55+. Voor wat betreft de categorie 0-6 jaar en 7-12 jaar kunnen ouders worden bevraagd. Voor elk jaar worden in termen van leeftijdscategorieën per wijk de prioriteiten vastgesteld. 5. Effecten. Met de investeringen op het gebied van welzijn beoogt de gemeente specifieke sociale, maatschappelijke effecten tot stand te brengen. Effecten kunnen kwalitatief en kwantitatief van aard zijn. Het is niet eenvoudig om effecten betreffende welzijn te kwantificeren. In het aanbod voor 2010 en verder moet per activiteit zo scherp mogelijk worden aangegeven welke kwalitatieve effecten worden nagestreefd. 10.2. Sociale Cohesie Verschillen kunnen een meerwaarde zijn, maar mogen communicatie niet in de weg staan. Vooral in een wijk als Laak Noord met veel verschillende groepen bewoners en dito culturen vraagt de sociale leefbaarheid en het in stand houden ervan veel aandacht en inzet. Het Haags beleid zoals o.a. Samen stad zijn biedt daarbij voldoende aanknooppunten. Het uitgangspunt in Laak is dan ook Samen wijk en buurt zijn. Samen met bewoners, het welzijnswerk en het opbouwwerk wordt dat als volgt aangepakt: • Actief jongerenbeleid: Het bereik van jongeren(groepen) in de wijk vergroten en aantoonbaar andere doelgroepen bereiken. Dit d.m.v. vindplaatsgericht en outreachend werken en wervende activiteiten. Hierbij hoort ook het vergroten van de participatie van jongeren, in de zin van niet langer over jongeren, maar met de jongeren praten. Belangrijk instrument is hierbij het oprichten van een actieve jongerenraad die (aantoonbaar) meepraat over hun belangen in de wijk. Dit naast de eerder geformuleerde aanvullende richtlijn en over participatie en de richtlijnen met betrekking tot activering, signalering en integrale aanpak, waar het jongerenaanbod aan moet voldoen. Indicator: Een actieve jongerenraad die (aantoonbaar) meepraat over hun belangen in de wijk, waarbij minstens één keer per jaar de resultaten van de ambitie worden besproken. Indicator: aan de richtlijnen met betrekking tot activering, signalering en integrale aanpak van jongerenaanbod wordt voldaan.

20

Een bewoner die wekelijks gedurende 40 weken per jaar een maaltijd nuttigt in een buurtcentrum, telt in termen van bereik voor 1 en niet voor 40.



•

•

•

•

•

•


De welzijnsaccommodaties zijn in Laak Noord een schaars goed. Meer en flexibeler openstelling (vooral weekeinden) is gewenst, zodat het bereik van jongeren toeneemt. Extra aandacht daarbij voor de participatie van Turkse en Marokkaanse meiden. Indicator: Overzicht met openstelling. Indicator: Jaarlijks blijkt uit consultatie van bewoners, klanten en partners en tevredenheidsonderzoeken, dat de deelnemers tevreden zijn over het aanbod. Versterken van het ouderenwerk: uitbereiden van de activiteiten samen met o.a. het wijkberaad Laak Noord. Specifieke inzet op het bereiken van allochtone ouderen. Taal en ongeletterdheid zijn daarbij belangrijke aandachtspunten. Het ondersteunen van de lopende initiatieven zoals de spelen doemiddagen en verscheidene culturele activiteiten in Huize Wenckebach en Sewa Sangh. Indicator: Programma met aanbod. Indicator: Jaarlijks blijkt uit consultatie van bewoners, klanten en partners en tevredenheidsonderzoeken, dat de deelnemers tevreden zijn over het aanbod. Voor mogelijke verdere indicatoren zie onder 10.1. Bestrijden van eenzaamheid ouderen. Dit d.m.v. huisbezoeken, gerichte voorlichting en informatie, signalering van (dreigende) probleemsituaties en opstarten hulpverlening (bereik registreren). Een en ander koppelen aan een geïntegreerde aanpak (multidisciplinair) met coördinatie op wijkniveau. Structuur en afspraken (wie doet wat) vastleggen in een convenant met partners, waar onder het opbouwwerk. Indicator: De partners ontwikkelen een plan, op basis waarvan jaarlijks de resultaten worden gepresenteerd. Daarvoor kunnen ook de indicatoren onder 10.1 worden gebruikt. Verstevigen van het kinderwerk. Ook de positie van de kinderen in de wijk vraagt meer aandacht. In de wijk bestaat het beeld dat aanbod en methode geen gelijke tred houdt met actuele ontwikkelingen en problemen van en rond kinderen en hun interesses. Dit vraagt om actualisering van het kinderwerk, waarbij thema’s als loverboys, betrokkenheid, voeding, omgangsvormen worden opgepakt. De tijden waarop activiteiten voor kinderen worden georganiseerd moeten worden afgestemd op de vraag. Indicator: Plan met aanbod. Indicator: Jaarlijks blijkt uit consultatie van bewoners, klanten en partners en tevredenheidsonderzoeken, dat de deelnemers tevreden zijn over het aanbod. Voor mogelijke verdere indicatoren zie onder 10.1. Gerichte aandacht voor problematiek achter de voordeur waaronder huiselijk geweld, kindermishandeling, gezinsproblemen. Samen met CJG en andere partners in kaart brengen van risicogezinnen en formuleren aanpak. Indicator: De genoemde partners ontwikkelen een plan, op basis waarvan jaarlijks de resultaten worden gepresenteerd. Daarvoor kunnen de relevante indicatoren onder 10.1.worden gebruikt. Verkleinen van de afstand tussen de verschillende (ethnische) groepen bewoners in de wijk. Dat geldt in het bijzonder voor de bewoners van Marokkaanse afkomst. Dit d.m.v. gezamenlijke (culturele) activiteiten en bijeenkomsten, waarbij ontmoeting en dialoog centraal staan (zowel knelpunten als kansen benoemen). Dus niet langs ethnische lijn, maar die van Laak Noord als wijk. Dergelijke initiatieven kunnen o.a. worden bekostigd uit het Fonds Burgerschap. Samen stad zijn wordt als het ware Samen de wijk zijn! Jaarlijks worden in dit kader een aantal projecten ingediend en uitgevoerd. Hierbij het accent leggen op buurten straatniveau (de wijk is in zijn geheel te groot), waardoor initiatieven makkelijker van de grond komen. Indicator: De genoemde partners ontwikkelen een plan, op basis waarvan jaarlijks de resultaten worden gepresenteerd. Daarbij kunnen de relevante indicatoren onder 10.1.worden gebruikt.



•

• •


Indicator: Het aantal aanvragen in het kader van Bugerschap dient ten opzichte van 2008 vanaf 2010 met 50% toe te nemen. Versterken en op niveau houden van de sociale leefbaarheid. Hierbij is er een belangrijke rol weggelegd voor Laakhage, het Moedercentrum en de Stadsboerderij. Zij bedienen, ieder op haar eigen manier, verschillende doelgroepen in de wijk. Van daaruit komen belangrijke initiatieven, die de cohesie in de wijk versterken. Extra aandacht daarbij voor de oorspronkelijke en betrokken autochtone bewoners. Het verbeteren van de samenwerking tussen de verschillende bewonersgroepen is gewenst, bijvoorbeeld door gezamenlijke activiteiten uit te voeren. Indicator: De genoemde partners ontwikkelen een plan.Jaarlijks worden de resultaten gepresenteerd. Daarbij kunnen de relevante indicatoren onder 10.1.worden gebruikt. Bevorderen consultatie bewoners. M.b.t. het meedenken over het welzijnsaanbod in Laak Noord en de afstemming hierover met de wijk kan de bestaande overleg structuur verbreed worden met andere belanghebbenden uit de wijk; voor indicatoren zie onder 10.1. Initiatieven betreffende het bevorderen van de sociale cohesie moeten worden gerelateerd aan het project Laak Noord Scoort!

10.3. Welzijn in de woonomgeving De openbare ruimte is niet anoniem, maar van ons allemaal; betrokkenheid is daarbij een sleutelwoord. Uit de in hoofdstukken 3, 4 en 7 benoemde reacties en aandachtspunten kan worden opgemaakt dat welzijn in de woonomgeving voor bewoners een belangrijk thema is. Samen met het welzijnwerk, opbouwwerk, de vakdiensten en instellingen wordt dat als volgt aangepakt: • Schoonhouden van de wijk. Afspraken met bewoners over het schoonhouden van hun straat en buurt en hun eigen rol daarbij. Dit kan d.m.v. het opstellen van gezamenlijke regels over o.a. beperken zwerfafval, aanbieden van vuilnis en niet op straat gooien van etensresten. Belangrijk is vooral dat bewoners elkaar hierop aan (gaan) spreken. Over de handhaving kunnen afspraken worden gemaakt met onder meer straatvertegenwoordigers, bewonersorganisaties, VVE’s e.a. in de vorm van leefbaarheidsconvenanten. Deze initiatieven kunnen als project worden uitgevoerd met ondersteuning vanuit het opbouwwerk en het stadsdeel. Een belangrijk instrument bij het schoon houden van de wijk zijn de periodieke wijkschouwen met bewoners. Indicator: aantal buurten in kaart brengen waar dit speelt en vervolgens per buurt een initiatief; voor verdere indicatoren zie onder 10.1. • Heel houden van de woonomgeving: Ook vandalisme kan op buurtniveau worden aangepakt in de dezelfde vorm als hierboven, met de straatvertegenwoordigers, nachtpreventie en buurtvaders als trekkers en handhavers. Verder is belangrijk dat ook de jongeren uit de buurt hierbij worden betrokken en een rol krijgen. Nagaan wat de ‘best practices’ in andere stadsdelen zijn. Indicator: aantal buurten in kaart brengen waar dit speelt en vervolgens per buurt een initiatief; voor verdere indicatoren zie onder 10.1. • Veilige woonomgeving. Zowel in de buurt als in de openbare ruimten. Verder uitbouwen van het aantal straatvertegenwoordigers. Verbinding zoeken met het project ‘Vrouwen aan zet’ in de wijk. Onderlinge samenwerking en die met professionals (politie, corporaties en gemeente) versterken en vastleggen; voor verdere indicatoren zie onder 10.1. • ‘Hot spot’ Wenckenbachstraat e.o.: blijvende aandacht voor de groepen rondom deze probleemlocatie. Samenwerking door het jongerenwerk met Streetcare en de politie bij het beheersen en terugdringen van de overlast. Vanaf 2010 loopt de extra inzet vanuit Streetcare af en dient de aanpak over te worden genomen door het reguliere jongerenwerk (bijv. conform aanpak MJT in Spoorwijk); voor verdere indicatoren zie onder 10.1. • Bewoners missen een aantal voorzieningen in de wijk (bijv. zwembad, sporthal, feestlocatie). Belangrijk is dat zij de weg wordt gewezen naar dergelijke voorzieningen in de stad. Waar nodig worden drempelverlagende initiatieven genomen.



• •


Een ‘groene wijk’. Waar mogelijk en gewenst meer groen creëren en het bestaande groen goed onderhouden. Dit afstemmen met het stadsdeel. Waar dat mogelijk is de Eslooschool daarbij betrekken. Een ‘winkelwijk’. Het (meer) op niveau brengen van de winkelvoorzieningen in de wijk. Vanuit een signalerende rol kan dit worden aangekaart bij de verantwoordelijke (gemeentelijke) diensten en eventueel het MKB.

10.4. Opvoeding en scholing Van 0 tot 23 jaar, op school en daarna raak je niet uit beeld en krijg je de kansen die bij je mogelijkheden passen. Dat is niet vrijblijvend (rechten én plichten), maar ook niet vanzelfsprekend. Niet alle jongeren komen qua scholing en/of werk goed terecht, of vallen tussentijds uit. Vanuit deze positie de draad weer oppakken is vaak moeilijk en lukt niet altijd zelfstandig. Ouders, scholen, welzijnsorganisaties en instanties hebben bij de begeleiding hiervan een belangrijke taak. Alle jongeren op de juiste scholings- of werkplek krijgen is een ambitieuze doelstelling. Binnen de mogelijkheden op wijkniveau, wordt daar als volgt aan gewerkt: •

•

• •

•

•

Individuele trajecten. Het toeleiden naar werk of scholing van jongeren uit de wijk die dit niet op eigen kracht kunnen. Hier ligt voor het jongerenwerk een actieve rol (signaleren, begeleiden, verwijzen, overdragen, bewaken). Hierbij gebruik maken van de trajecten van de dienst SZW en andere trajectbegeleiders zoals CWI en trajectondersteuners (bijv. JIT). Indicator: Aantallen jongeren in traject geplaatst/verwezen/overgedragen; voor verdere indicatoren zie onder 10.1. Voortijdig schoolverlaten (VTV). Signaleren en terugleiden van voortijdig schoolverlaters. Ook hier ligt een rol voor het jongerenwerk. Over de aanpak afspraken maken met OCW afd. Leerplicht (die nu ook op wijkniveau opereren) en indien in vroegtijdig stadium met de scholen zelf. Indicator: aantallen jongeren gesignaleerd, doorverwezen en daadwerkelijk terug naar school; voor verdere indicatoren zie onder 10.1. Actief gebruik maken van rolmodellen bij het aanbod en de activiteiten betreffende opvoeding en scholing. Zoek samenwerking met bijv. Haagse Hogeschool, ROC Mondriaan, bedrijven, sportclubs; voor indicatoren zie onder 10.1. Signalering. Naast de rol bij de voorgaande punten kan het jongerenwerk ook signaleren over gedrag en ontwikkelingen van jongeren die om aandacht en actie vragen in de sfeer van opvoeding, handhaving en verslaving. Dit kan bijvoorbeeld d.m.v. signaleringsoverleggen met de partners in de wijk; voor indicatoren zie onder 10.1. Brede school. Door de Impulsregeling ‘Brede scholen, sport en cultuur’ kan er door scholen en sportclubs voor jeugd en jongeren meer sportaanbod in de wijk worden georganiseerd. In het kader van de beleidsafspraken ‘De Sportieve Driehoek’ sluiten de welzijnsorganisaties met hun activiteiten hier op aan.21 Indicator: met de drie basisscholen in de wijk hierover afspraken maken en een aanbod ontwikkelen. Hier ook de Eslooschool in Laak Noord bij betrekken. Dit vastleggen in overeenkomsten. Ouderbetrokkenheid. Een krachtige impuls geven aan de rol van ouders bij opvoeding en onderwijs. Hierbij extra aandacht voor doorbreken van traditionele wijzen van opvoeden. V.w.b. opvoeding samenwerkingsafspraken maken met het CJG Laak over voorlichting, cursussen, acties, signalering, begeleiding en interventie. Aan elkaar knopen van zorg op school, thuis en in het welzijnswerk. Zoek desgewenst de samenwerking met migrantenorganisaties en gebedshuizen (Turks, Marokkaans). Indicator: convenant met afspraken, acties en bereik; voor verdere indicatoren zie onder 10.1..

21

In ‘de Sportieve Driehoek’ werken onderwijs, sport en welzijn samen aan een passend sportaanbod, zowel op het gebied van inhoud als organisatie



•

•

•

•


Sport. Een structureel, divers en geactualiseerd sportief aanbod voor 55-65 jarigen, allochtone ouderen en senioren met chronische aandoeningen. O.a. door een aanbod sportief bewegen bij de welzijnsorganisaties in samenwerking met het reguliere aanbod ‘Meer Bewegen voor Ouderen’; voor indicatoren zie onder 10.1. Bevorder doelmatig gebruik van de sportaccommodaties en voorzieningen in de wijk (o.a. het Ketelveld, Eslooschool). Met name de jeugd (tot 23 jaar) van niet Westerse afkomst stimuleren tot sportdeelname, specifiek vrouwen en meisjes. Welzijn, sport, scholen en jongeren vereniging (Stichting Haagse Jongeren) in Laak Noord werken hierbij samen. Indicator: aantallen en concreet aanbod (programma’s); voor verdere indicatoren zie onder 10.1. Maatschappelijk stages. Vanaf 2010 moeten alle VO leerlingen een maatschappelijke stage volgen. Het is belangrijk dat er ook in de (eigen) wijk stage kan worden gelopen. De binding met de wijk wordt hierdoor versterkt en bewoners zien jongeren ook in een andere rol bezig in de wijk. De welzijnsorganisatie kan hierover afspraken maken met scholen en organisaties die stageplekken beschikbaar willen stellen (bij o.a. welzijn, zorg, kinderopvang, scholen, gemeente, politie, vrijwilligersorganisaties). Bestrijden leerachterstanden en verbeteren Cito-toets resultaten door het opzetten van huiswerkbegeleiding voor kinderen in de wijk samen met vrijwilligers; voor verdere indicatoren zie onder 10.1.




Bijlage: Tabel met overzicht vindplaats gegevens 2. Algemeen - aantal inwoners - leeftijd - geslacht - aantal nationaliteiten - etniciteit - opleidingsniveau - Digitalisering/ communicatiekanalen 3. Welzijn - Mate van welzijn - Gezondheid - Verantwoordelijkheidsgevoel voor de buurt - Sociale cohesie - Vrijwilligerswerk - Mantelzorg 4. Wonen - Voorraad huurwoningen - Voorraad koopwoningen - Kwaliteit bestaande woning - Huisuitzetting 5. Werk en inkomen - Beroepsbevolking - Uitkeringsgerechtigden - (Jeugd-)werkloosheid - Armoede - Ontwikkeling van de werkgelegenheid - Inkomensverdeling - Inkomensniveau en -ontwikkeling 6. Onderwijs en opvoeding - Kinderopvang - Voorscholen - Aantal convenanten i.k.v. Brede buurtscholen - Onderwijs aanbod - Segregatie in het onderwijs - Leerlingstromen - Voortijdig schooluitval

Wijkrapport: bevolking Wijkrapport: bevolking: Wijkrapport: bevolking Wijkrapport: bevolking Veiligheidsmonitor (alleen voor aandachtswijken) Stadsenquête (alleen op stadsdeelniveau)

Veiligheidsmonitor (alleen voor aandachtswijken) Veiligheidsmonitor (alleen voor aandachtswijken) Veiligheidsmonitor (alleen voor aandachtswijken) Veiligheidsmonitor (alleen voor aandachtswijken) Stadsenquête (alleen op stadsdeelniveau)

Wijkrapport: wonen Wijkrapport: wonen Wijkrapport: wonen DSO/Beleid/Wonen

Wijkrapport: sociaaleconomische onderwerpen Wijkrapport: sociaaleconomische onderwerpen Wijkrapport: sociaaleconomische onderwerpen Wijkrapport: financiële situatie Wijkrapport: sociaaleconomische onderwerpen Wijkrapport: sociaaleconomische onderwerpen Wijkrapport: sociaaleconomische onderwerpen

KansenVerkenner (OIV) Wijkrapport: onderwijs Business cases Prachtwijken KansenVerkenner (OIV) OIV-rapport: OIV-Signaal: Leerling OIV-rapport: Leerlingstromen in het basisonderwijs Wijkrapport: onderwijs



- Aantal schoolverlater met startkwalificatie - Ouderbetrokkenheid bij onderwijs - Gezinsaanpak/interventie (aantal gezinnen in traject) - Opvoedingsondersteuning (aantal trajecten) 7. Leefbaarheid - Sociale cohesie - Sociale netwerken - Buurtinitiatieven - Burgerschapstijlen - Aanwezigheid voorzieningen - Discriminatie - Veiligheid - Criminaliteit - Schoon - Heel (vandalisme) - Groen (straatbomen) - Verkeer (bereikbaarheid, ongevallen en parkeerdruk)

- Economie - Luchtkwaliteit - Geluidsoverlast 8. Gezondheid en zorg - Gezond gewicht - Mantelzorg - Mensen met een beperking - Geestelijke gezondheidszorg - Maatschappelijke opvang 9. Vrije tijd - Sport - Speelvoorzieningen - Buurtcentra - Cultuur - Natuur (groenoppervlak)


Geen centrale bron; zie Jaarverslagen scholen Geen centrale bron; zie Jaarverslagen JGZ en schoolmaatschappelijk werk (welzijnsinstellingen) Geen centrale bron; zie Jaarverslagen welzijnsinstellingen

Stadsenquête (alleen op stadsdeelniveau) Geen centrale bron Geen centrale bron; zie Jaarverslagen welzijnsinstellingen en bewonersorganisaties Motivaction/OIV: Kaartenboek met profielen (per postcode) KansenVerkenner (OIV) Stadsenquête (alleen op stadsdeelniveau) Wijkrapport: veiligheid Wijkrapport: veiligheid nota Den Haag Schoon Geen centrale bron; zie wijkschouwrapporten bij beheerorganisatie van de stadsdelen Nota Kiezen voor kwaliteit en diversiteit (http://www.denhaag.nl/smartsite.html?id=62021) DSO/Verkeer (http://www.denhaag.nl/smartsite.html?id=23399& bannerbereikbaarheid) (http://www.denhaag.nl/smartsite.html?id=16796) Wijkrapport: sociaal-economische onderwerpen (http://www.denhaag.nl/smartsite.html?id=39273) (http://www.denhaag.nl/smartsite.html?id=60183)

Epidemiologische Bulletin 2008, nr. 4 Stadsenquête (alleen op stadsdeelniveau) Stadsenquête (alleen op stadsdeelniveau) Stadsenquête (alleen op stadsdeelniveau) KansenVerkenner (OIV)

Sportdeelname via Stadsenquête (alleen op stadsdeelniveau) http://www.denhaag.nl/smartsite.html?id=63262 KansenVerkenner (OIV) Cultuurdeelname via Stadsenquête (alleen op stadsdeelniveau) http://www.denhaag.nl/smartsite.html?id=66890


Wijkperspectief Laak Noord

Recommend Documents