whitepaperapril 2011 Absenteïsme in de privésector Algemene trend: voorzichtig positief Ondernemingen met risico op verzuimcultuur

whitepaper

April 2011

Absenteïsme in de privésector Benchmark België 2010

• Algemene trend: voorzichtig positief • Ondernemingen met risico op ‘verzuimcultuur’ • Tips voor een leeftijdsbewust verzuimbeleid

Absenteïsme in de privésector - Benchmark België 2010

Inhoud I.

Verzuimcijfers: volgt u ze ook op? _____________________________________________ 3

II.

Wie voerde dit onderzoek uit? _________________________________________________ 4

III.

Hoe is dit onderzoek gevoerd? ________________________________________________ 5 A. Een representatieve steekproef van 254.305 werknemers ___________________________ B. Door werkgevers geregistreerd verzuim _________________________________________ C. Terminologie ______________________________________________________________ D. Berekeningsmethode van de belangrijkste verzuimindicatoren________________________

5 5 5 7

IV. Algemene trend: voorzichtig positief ___________________________________________ 9 V.

Leeftijdsbewuste verzuimanalyse _____________________________________________ 12

VI. Cijfers ____________________________________________________________________ 17 A. Kost van het ziekteverzuim __________________________________________________ B. Belangrijkste verzuimindicatoren ______________________________________________ C. Bradford Factor van het ziekteverzuim _________________________________________ D. Startdag en duur van ziekteverzuim ___________________________________________ E. Topdagen voor ziekteverzuim ________________________________________________ F. Verzuimindicatoren volgens kenmerken werkgever _______________________________ G. Verzuimindicatoren volgens kenmerken werknemer _______________________________

17 18 20 21 22 23 26

1


Rechten van intellectuele eigendom De gebruiker erkent dat alle verstrekte informatie en gegevens eigendom zijn van Securex Corporate EESV en verbindt zich ertoe er geen wijzigingen in aan te brengen. De gehele of gedeeltelijke reproductie, verspreiding, verkoop, verdeling of wijziging van bestanden, terbeschikkingstelling aan het publiek en/of hergebruik in welke vorm ook, aanpassingen en gebruik voor commerciële doeleinden van alle informatie en gegevens is verboden, tenzij met voorafgaande schriftelijke toestemming van Securex. Het is evenzeer verboden de gegevens elektronisch op te slaan en te gebruiken voor onwettige doeleinden. De verstrekte informatie mag worden gereproduceerd in niet-commerciële publicaties en presentaties, mits voldaan wordt aan volgende 2 voorwaarden: 1. een voorafgaande schriftelijke mededeling aan [email protected], met vermelding van de gegevens die gereproduceerd worden en het medium waarin gereproduceerd wordt; en 2. de volgende bronvermelding bij de reproductie: © Securex.

Ver. Uitg.: Frank Vander Sijpe, Securex Corporate EESV, Tervurenlaan 43, 1040 Brussel BTW BE 0877 510 104

2


I. Verzuimcijfers: volgt u ze ook op? De interesse in deze white paper over verzuimcijfers blijkt elk jaar opnieuw uit de talrijke vragen van HR-verantwoordelijken naar de beschikbaarheid van de nieuwe cijfers, de sterke persaandacht die dit thema keer op keer krijgt, het aantal downloads van deze white paper op onze website, en de bereidwilligheid van de lezers/gebruikers om deze te evalueren en de nodige input te geven voor de volgende versie. Het belang van registratie, analyse, ‘benchmarking’ en opvolging van verzuimcijfers hoeven we dus niet meer te benadrukken. Dat bevestigen ook de getuigenissen van enkele HR directors in de white paper van vorig jaar. Dat verzuimcijfers – en voornamelijk de frequentie – een belangrijke signaalfunctie vervullen om problemen te detecteren en actie te nemen om de motivatie van werknemers te verhogen, toonden we bovendien aan in de white paper ‘Werken aan verzuim’1. De evaluatie van de white paper ‘Absenteïsme in de privésector – Benchmark België 2009’ liet ons toe het aantal bladzijden grondig te beperken tot de meest gewaardeerde onderdelen. We bespreken enkel de globale evolutie en enkele belangrijke trends. De cijfers vindt u in een apart hoofdstuk. In deze white paper vindt u: de berekeningsmethode van de belangrijkste verzuimindicatoren. de algemene evolutie van het ziekteverzuim, bij arbeiders en bedienden, en een beschrijving van het type onderneming met risico op een ‘verzuimcultuur’ in 2010. enkele adviezen voor een leeftijdsbewuste verzuimanalyse en voor een beperking van uw verzuimkost. de cijfers: globaal en volgens statuut (kost, belangrijkste verzuimindicatoren, Bradford Factor, startdag, duur en topdagen); volgens kenmerken werkgever en werknemer (belangrijkste verzuimindicatoren). Maar vindt u geen: getuigenissen van ondernemingen die rond ziekteverzuim werken. Over de communicatie van verzuimcijfers getuigden enkele HR directors in de white paper van vorig jaar. Andere getuigenissen vindt u op www.securex.be. Voor een volledig overzicht van best practices kan u bij onze consultants terecht. verzuimcijfers van elk paritair comité waarvoor onze steekproef voldoende groot is. U kan uw verzuimcijfers met deze van uw specifieke sector (of een referentiegroep op maat van uw onderneming) vergelijken bij een opleidingstraject of verzuimaudit.

1

U kan deze en andere white papers gratis downloaden op www.securex.be/whitepapers.

3


II. Wie voerde dit onderzoek uit? Securex biedt specifieke expertise, advies en innovatieve oplossingen in alle domeinen van het beheer van het menselijk kapitaal. Tot zijn klantenportfolio behoren particulieren, starters en zelfstandigen, maar ook kleine, middelgrote en grote ondernemingen. In mei 2009 herpositioneerde Securex zijn merk, met een vernieuwd logo, de baseline ‘human capital matters’ en 6 kerncompetenties: HR Services, Health & Safety, HR Insurance, HR Consulting, Social Admin en HR Research. Securex biedt een brede waaier aan producten en diensten, gaande van een ziekenfonds voor particulieren, loonadministratie en aangepaste verzekeringsproducten tot en met specifiek advies over rekrutering, health & safety, talent management en personeelsonderzoek voor zelfstandigen en bedrijven. Securex behaalde in 2009 een omzet van 226 miljoen euro. In België telt Securex 1.500 medewerkers verdeeld over 26 regionale kantoren. Zij verzorgen de dienstverlening voor meer dan 150.000 particulieren en bedrijven, voor meer dan 110.000 zelfstandigen en voor 5.400 bevoorrechte partnerboekhouders, -makelaars en -accountants. Securex is ook actief in Luxemburg en Frankrijk. Een team van ervaren onderzoekers binnen Securex HR Research voerde deze wetenschappelijke studie uit.

4


III. Hoe is dit onderzoek gevoerd? A. Een representatieve steekproef van 254.305 werknemers De steekproef van de Belgische arbeidsmarkt in 2010 bestaat uit 254.305 werknemers en 25.480 werkgevers uit de privésector. Uit de vergelijking met de RSZ populatiegegevens2 blijkt dat onze steekproef voor de omvang van ondernemingen, statuut, geslacht, leeftijd en werkregime een goede weerspiegeling is van de Belgische arbeidsmarkt3. Voor de regionale verdeling is dit minder het geval. Daarom corrigeren we de verzuimcijfers met een wegingsfactor die specifiek is voor elke provincie4. De steekproef is over de tijd heen vrij stabiel gebleken, net als de Belgische arbeidsmarkt. Onze verzuimcijfers zijn representatief voor de globale Belgische werkgeversmarkt over de jaren 2001 tot en met 2010.

B. Door werkgevers geregistreerd verzuim Voor de berekening van de verzuimstatistieken maakten we een selectie uit het klantenbestand van het Sociaal Secretariaat van de Groep Securex. De criteria die we hiervoor gebruikten, leest u hieronder. We lieten elke werkgever of juridische entiteit op Belgisch grondgebied toe in de steekproef die minstens één werknemer tewerkstelt die minimaal één dag in de betreffende periode heeft gewerkt. Een onderneming met meerdere uitbatingzetels telt als één werkgever. Ondernemingen uit de publieke sector maken geen deel uit van deze steekproef. Elke werknemer die 1) minimaal één dag in de betreffende periode heeft gewerkt, en 2) een contract heeft voor meer dan 30 dagen, namen we ook op in de steekproef. Volgende groepen sloten we uit: uitzendwerkers, jobstudenten voor een periode van 23 dagen, zelfstandigen, actieve vennoten en (brug)gepensioneerden. Huisbedienden en werknemers met een leercontract namen we wel op.

C. Terminologie Absenteïsme Deze studie heeft als doel u een globaal beeld te geven van het verzuim in de Belgische arbeidsmarkt. We kijken daarbij naar verzuim door ziekte en privéongevallen (‘ziekteverzuim’) en verzuim door arbeidsongevallen. Dit zijn de twee meest relevante verzuimredenen omdat werkgevers vooral deze wensen te beperken. Verzuim door zwangerschap, door gewettigde afwezigheid5 en door ongewettigde afwezigheid6 bespreken we niet. 2

www.rsz.fgov.be Analyse via de ChiKwadraat aanpassingstoets. De juiste wetenschappelijke methodologie bepaalden we in samenwerking met de academische wereld. 4 Deze wegingsfactoren verkrijgt u op aanvraag. De duidelijke ondervertegenwoordiging bijvoorbeeld van Limburg resulteert in de hoogste wegingsfactor van de reeks. 5 Gewettigde afwezigheid: schorsing in de uitvoering van de arbeidsovereenkomst gebaseerd op een akkoord tussen werkgever en werknemer. De werkgever is aan de werknemer geen loon verschuldigd. 6 Ongewettigde afwezigheid: afwezigheden die buiten elke wettelijke regeling vallen en zonder voorafgaand akkoord van de werkgever. 3

5


Gemiddeld aantal werknemers Dit is het gemiddeld aantal hoofden per maand in de bestudeerde periode. Elke maand waarin een werknemer voor minstens één dag een contract had, telt hij voor 1/12de of 1/3de mee naargelang het verzuimcijfer voor een kalenderjaar of een trimester wordt berekend. Aantal actieve werknemers Dit is het aantal hoofden met een lopend contract op de laatste dag van de bestudeerde periode. Werknemers met een contract dat niet meer actief was op de laatste dag van de bestudeerde periode, tellen we niet mee. Aantal ziektemeldingen Het aantal ziektemeldingen is het aantal nieuw begonnen verzuimperiodes. Indien een afwezigheid door ziekte startte in december 2009 en voortduurde in 2010, dan tellen we deze niet mee voor het aantal ziektemeldingen in 2010. Bij verlenging of herval rekenen we geen nieuwe ziektemelding. Aantal verzuimdagen Het aantal verzuimdagen is het totaal aantal niet-gepresteerde werkdagen door ziekte of arbeidsongeval in de bestudeerde periode. Voor een afwezigheid door ziekte die gestart is in december 2009 tellen we de verzuimdagen vanaf 1 januari mee voor het aantal verzuimdagen in 2010. Een werkdag beschouwen we als niet-gepresteerd vanaf één uur ziekteverzuim. Aantal te presteren werkdagen Een kalenderjaar telt 261 te presteren werkdagen voor een voltijdse equivalent: 365 - (52 weekends x 2 dagen). Feest- en vakantiedagen beschouwen we als te presteren omdat ze betaald zijn door de werkgever. Hiermee cijferen we ook de verschillen tussen ondernemingen en sectoren weg. Bij het bepalen van dat aantal te presteren werkdagen houden we rekening met de begin- en/of einddatum van een arbeidscontract. Een voltijdse werknemer wiens contract beëindigd werd op 15 januari telt 10 te presteren werkdagen in 2010. Voor deeltijdse werknemers tellen we het aantal dagen waarop ze geacht worden te presteren, onafhankelijk van het aantal te presteren uren per dag: 50% verdeeld over 5 voormiddagen geeft 5 te presteren werkdagen per week, terwijl 50% verdeeld over maandag, dinsdag en woensdagvoormiddag 3 te presteren werkdagen per week betekent. Naast de deeltijders zijn er ook werknemers die gedurende 6 of zelfs 7 dagen per week werken, maar die het aantal uren per week van een voltijdse werknemer niet overschrijden. We werken hier volgens hetzelfde principe als voor de deeltijders. Het aantal te presteren dagen per week is in dit geval 6 of 7 in plaats van 5.

6


D. Berekeningsmethode van de belangrijkste verzuimindicatoren Verzuimpercentages Het ziekteverzuimpercentage is het aantal werkdagen op 100 dat niet werd gepresteerd door ziekte of privéongeval. Dit percentage berekenen we voor een welbepaalde groep werknemers (bv. alle arbeiders in België) in een welbepaalde referentieperiode (bv. een kalenderjaar). De niet-gepresteerde werkdagen splitsen we op in functie van de lengte van de verzuimperiode waar ze deel van uitmaken: eerste maand van de afwezigheidsperiode, tweede tot twaalfde maand van de afwezigheidsperiode, dertiende maand en later. Ziekteverzuim 0 - 1 maand in % =

Aantal verzuimdagen door ziekte tijdens de eerste maand van elke afwezigheid (kort of lang) in de bestudeerde periode x 100 Aantal te presteren werkdagen in de bestudeerde periode

Ziekteverzuim > 1 maand 1 jaar in % =

Aantal verzuimdagen door ziekte tijdens de tweede tot de twaalfde maand van elke afwezigheid in de bestudeerde periode x 100 Aantal te presteren werkdagen in de bestudeerde periode

Ziekteverzuim > 1 jaar in % =

Aantal verzuimdagen door ziekte tijdens het tweede en eventueel volgende jaren van elke lange afwezigheid in de bestudeerde periode x 100 Aantal te presteren werkdagen in de bestudeerde periode

Ziekteverzuim totaal in % =

Totaal aantal verzuimdagen door ziekte in de bestudeerde periode x 100 Aantal te presteren werkdagen in de bestudeerde periode

Arbeidsongevallen totaal in % =

Totaal aantal verzuimdagen door arbeidsongeval in de bestudeerde periode x 100 Aantal te presteren werkdagen in de bestudeerde periode

Frequentie De frequentie van het ziekteverzuim is het gemiddeld aantal ziektemeldingen per werknemer in de bestudeerde periode (bv. een kalenderjaar). Frequentie =

Aantal ziektemeldingen in de bestudeerde periode Gemiddeld aantal werknemers in de bestudeerde periode

Gemiddelde duur per afwezigheid De gemiddelde duur van een afwezigheid door ziekte berekenen we via het totale aantal verzuimdagen door ziekte in de referentieperiode, gedeeld door het aantal ziektemeldingen in dezelfde periode. Dit cijfer mag u niet zien als een absoluut gegeven, aangezien we geen informatie hebben over de reële duur van elke afwezigheid. Wel kan u de gemiddelde duur van afwezigheden over verschillende groepen werknemers of verscheidene kalenderjaren vergelijken. Gemiddelde duur per afwezigheid =

Aantal verzuimdagen door ziekte in de bestudeerde periode Aantal ziektemeldingen in de bestudeerde periode

Gemiddelde duur per werknemer De gemiddelde duur per werknemer (of het aantal verzuimdagen per werknemer) is het gemiddeld aantal werkdagen in de referentieperiode waarvoor een werknemer zich heeft ziek gemeld. We tellen hiervoor alle verzuimdagen van alle afwezigheidperiodes op. Gemiddelde duur per werknemer =

Aantal verzuimdagen door ziekte in de bestudeerde periode Gemiddeld aantal werknemers in de bestudeerde periode 7


Aandeel verzuimers Het aandeel werknemers dat in de referentieperiode minstens één werkdag afwezig was door ziekte of privéongeval. Het complement hiervan noemen we het ‘nulverzuim’. We werken met ‘aandeel verzuimers’ zodat u alle verzuimindicatoren in dezelfde richting kan lezen: hoe lager, hoe beter.

Aandeel verzuimers (%) =

Gemiddeld aantal werknemers met ziekteverzuim in de bestudeerde periode x 100 Gemiddeld aantal werknemers in de bestudeerde periode

Aandeel werknemers volgens frequentie Het aandeel van alle werknemers dat zich in de referentieperiode X maal afwezig meldde door ziekte of privéongeval. Deze parameter berekenen we voor frequenties 0, 1, 2, 3, 4 en ‘5 of meer’. Aandeel werknemers met frequentie X (%) =

Gemiddeld aantal werknemers met X ziektemeldingen in de bestudeerde periode x 100 Gemiddeld aantal werknemers in de bestudeerde periode

Opmerking: iemand met frequentie 0 in een bepaald kalenderjaar kan toch verzuimdagen hebben en dus geen nulverzuimer zijn. Dit is het geval wanneer zijn enige verzuimperiode startte vóór de aanvang van het besproken kalenderjaar. Bradford Factor Classic De Bradford Factor Classic meet voor een periode van 12 maanden de mate waarin het ziekteverzuim van elk van de werknemers storend is voor de onderneming. Het meest storende ziekteverzuim, de frequentie, kwadrateren en vermenigvuldigen we met het aantal verzuimdagen. Onderstaande formules gelden voor voltijdse werknemers die voor de volledige bestudeerde periode een contract hadden. Voor de andere werknemers corrigeren we het aantal verzuimdagen voor de duur van hun contract in de bestudeerde periode en voor deeltijds werk. Voor de frequentie doen we dit voor de duur van het contract. Individuele Bradford Factor Classic = Percentiel x Bradford Factor Classic =

Frequentie² x Aantal verzuimdagen door ziekte in de bestudeerde periode

Bij rangordening van alle actieve werknemers volgens hun individuele Bradford Factor Classic bevindt (100-X)% van de werknemers zich boven percentiel X en X% eronder

Voor werknemers met 10 verzuimdagen door ziekte in de bestudeerde 12 maanden, kan de score voor de Bradford Factor Classic enorm variëren afhankelijk van de frequentie van hun ziekteverzuim. Bijvoorbeeld: Eén ziektemelding voor een periode van 10 dagen geeft 10 punten (i.e. 1 x 1 x 10).

Vijf ziektemeldingen voor periodes van 2 dagen geeft 250 punten (i.e. 5 x 5 x 10).

Tien ziektemeldingen voor periodes van 1 dag geeft 1000 punten (i.e. 10 x 10 x 10).

8


IV. Algemene trend: voorzichtig positief Voor het eerst in zes jaar buigt de negatieve trend van het ziekteverzuim om. Het totale ziekteverzuimpercentage van Belgische werknemers bleef in 2010 status quo. Maar het aantal werknemers dat afwezig is door ziekte daalde voor het eerst in zes jaar. Ook het korte en het frequente ziekteverzuim tonen een eerder dalende trend. Hetzelfde geldt voor de totale kost van het ziekteverzuim. Het lange ziekteverzuim steeg echter significant. Het totale ziekteverzuimpercentage steeg in 2010 (5,68%) nauwelijks t.o.v. 2009 (5,58%; grafiek 1.1). Het korte ziekteverzuim en de frequentie van het ziekteverzuim kenden voor het eerst sinds 2004 een eerder dalende tendens. Het korte ziekteverzuim daalde in 2010 lichtjes7: 2,19% versus 2,26% in 2009 (grafiek 1.2). Belgische werknemers meldden zich in 2010 ook iets minder vaak ziek dan in 2009. Gemiddeld was een werknemer 1,14 keer afwezig door ziekte, in vergelijking met 1,18 keer in 2009 (grafiek 2.1). De afgelopen zes jaar stegen het korte en frequente ziekteverzuim jaarlijks. Het middellange ziekteverzuim steeg nauwelijks van 1,67% in 2009 naar 1,74% in 2010. Het lange ziekteverzuim steeg significant van 1,65% naar 1,75% (grafiek 1.2), dit laatste vooral door een stijging bij de bedienden (1,06% versus 0,95% in 2009). Figuur 1: Ziekteverzuimpercentage volgens kalenderjaar

Figuur 2: Frequentie (FR) (grafiek 1) en gemiddelde duur per afwezigheid (GD) (grafiek 2) volgens kalenderjaar

Gemiddelde duur uitgedrukt in aantal werkdagen (grafiek 2)

7

Het korte ziekteverzuim is het percentage ziekteverzuim tijdens de eerste maand van elke afwezigheid (gewaarborgd loon). De evolutie tussen 2009 en 2010 is niet significant.

9


Trendbreuk: het aantal werknemers dat afwezig is door ziekte daalt voor het eerst in zes jaar De dalende tendens van het korte en frequente ziekteverzuim gaat hand in hand met een significante daling van het percentage verzuimers. Voor het eerst – na een bijna continue stijging van het percentage verzuimers sinds 2004 (45,5%) – daalt het aandeel verzuimende werknemers van 52,54% in 2009 naar 51,01% in 2010 (grafiek 3.1). Minder werknemers bleven dus minstens één dag thuis door ziekte. Deze dalende trend geldt zowel voor arbeiders als bedienden, al is ze sterker voor deze laatsten (grafiek 3.2). De trendbreuk had zich bij de arbeiders al in 2009 ingezet. Figuur 3: Percentage verzuimers volgens kalenderjaar – totaal (grafiek 1) en volgens statuut (grafiek 2)

Ondernemingen met risico op een ‘verzuimcultuur’ Ondanks de positieve evolutie, vormen de verzuimende werknemers nog altijd een meerderheid in heel wat ondernemingen. Deze ondernemingen kampen mogelijks met een ‘verzuimcultuur’ waarin werknemers het als normaal beschouwen zich afwezig te melden.

Ondernemingen met 50 werknemers of meer: daar blijft meer dan de helft van de werknemers minstens één dag per jaar afwezig door ziekte. In ondernemingen met 1000 werknemers of meer zijn er dat zelfs meer dan zes op tien.

Antwerpen, Limburg, Oost-Vlaanderen Vlaams Brabant: ook daar ligt het percentage verzuimers hoger dan 50.

Ondernemingen met veel vrouwelijke werknemers hebben sneller met een ‘verzuimcultuur’ te maken. Maar liefst 56% van de werkende vrouwen bleef in 2010 minstens één dag ziek thuis.

Ondernemingen met veel jonge werknemers maken meer kans op een meerderheid verzuimers. De groep werknemers van 25 tot 34 jaar telt ruim 55% verzuimers.

10

en


Ondernemingen met veel arbeiders van 35 jaar of ouder. Het percentage werknemers met minstens één verzuimdag is gelijk voor arbeiders en bedienden tot 34 jaar (grafiek 6.1). Vanaf 35 jaar daalt dit percentage. Maar bij oudere bedienden heeft u minder snel met een ‘verzuimcultuur’ te maken dan bij – oudere en jongere – arbeiders.

11


V. Leeftijdsbewuste verzuimanalyse De naderende schaarste op de arbeidsmarkt stimuleert steeds meer organisaties tot een leeftijdsbewust personeelsbeleid. U zoekt maatregelen om uw werknemers langer aan het werk te houden. Dergelijk beleid hoeft echter niet alleen een retentiebeleid te zijn. Integreer ook uw verzuimen gezondheidsbeleid hierin. Startpunt is dan een ‘leeftijdsbewuste verzuimanalyse’. En hiervoor heeft u vergelijkingsmateriaal nodig. Nagenoeg elke HR-verantwoordelijke stelt vast dat jongeren eerder frequent en ouderen eerder langdurig verzuimen. Enkel met benchmarkcijfers kan u het ziekteverzuim van uw jonge en oudere werknemers correct beoordelen. We geven u de meest relevante. Het ziekteverzuim van mannen en vrouwen evolueert op dezelfde wijze met het ouder worden en bespreken we verder niet. Het onderscheid tussen de statuten komt wel uitgebreid aan bod. Maar eerst geven we u de globale verschillen tussen jong en oud, en hun evolutie in de tijd. Oudere werknemers verdelen hun verzuimdagen meer dan vroeger over meerdere periodes Jongeren verzuimen frequent en voor korte periodes. En ouderen verzuimen minder vaak, maar gedurende langere periodes. Deze algemene trend stellen we elk jaar vast, ook in 2010. We merken echter ook dat deze trend vervaagt. De verschillen tussen jong en oud worden kleiner. Het totale ziekteverzuimpercentage – en dus de totale duur van het verzuim – is sinds 2001 in elke leeftijdsgroep gestegen. Maar het type verzuim verandert ook. Dit is vooral merkbaar bij de oudere werknemers. Zij verdelen hun verzuimdagen meer dan vroeger over meerdere kortere periodes (frequentie stijgt en gemiddelde duur per afwezigheid daalt; figuur 4). Bij jongere werknemers is vooral het laatste jaar een verandering merkbaar. De globale dalende trend van de frequentie van het verzuim in 2010 is het sterkst bij hen (grafiek 4.1). Figuur 4: Frequentie (FR) (grafiek 1) en gemiddelde duur per afwezigheid (GD) (grafiek 2) volgens leeftijd en kalenderjaar

12


Ziekteverzuim oudere arbeider kost niet meer dan ziekteverzuim jongere arbeider Dit kan u afleiden uit grafiek 5.1. Het ziekteverzuim mag dus geen obstakel zijn om oudere arbeiders aan te werven of te behouden. Wel dient u de loonspanning tussen oudere en jongere bedienden aan te pakken, want de directe kost van een verzuimdag stijgt bij bedienden lineair met de leeftijd (grafiek 5.2). Hierdoor stijgt ook de totale verzuimkost van bedienden met hun leeftijd (grafiek 5.1), ondanks de daling van hun korte verzuim (grafiek 6.2). Figuur 5: Gemiddelde directe verzuimkost per werknemer (grafiek 1) en gemiddelde kost per verzuimdag (grafiek 2) volgens leeftijd en statuut in 2010

Berekeningen op basis van ziekteverzuim en gemiddeld bruto maandloon volgens gegevens van de RSZ en de Nationale Bank

Ouder worden doet dus niet vaker of langer verzuimen, althans niet binnen de periode van het gewaarborgd loon. Oudere werknemers tellen minder verzuimers (grafiek 6.1), verzuimen gemiddeld minder frequent (grafiek 7.1) en tellen minder verzuimdagen binnen de periode van het gewaarborgd loon (kort verzuim; grafiek 6.2). Enkel de gemiddelde duur per afwezigheid stijgt met de leeftijd (grafiek 7.2). Maar dit ligt slechts in beperkte mate aan het ouder worden. Vooral de aard van het werk beïnvloedt de gezondheid en zorgt voor lange afwezigheden bij oudere werknemers8. Het hoge ziekteverzuimpercentage van arbeiders is vooral te wijten aan de lange verzuimperiodes van de oudere werknemers. De gemiddelde duur van afwezigheden stijgt met de leeftijd, en deze stijging is duidelijk sterker voor arbeiders dan voor bedienden (grafiek 7.2).

8

Zie ook het Securex onderzoek naar de oorzaken van ziekteverzuim in de white paper ‘Werken aan verzuim’ die u gratis kan downloaden op www.securex.be/whitepapers.

13


Figuur 6: Percentage verzuimers (grafiek 1) en kort verzuim (grafiek 2) volgens leeftijd en statuut in 2010

Figuur 7: Frequentie (grafiek 1) en gemiddelde duur per afwezigheid (grafiek 2) volgens leeftijd en statuut in 2010

14


Deeltijds werk zorgt voor lagere verzuimkost bij jongste en oudste werknemers Bij deeltijdse werknemers tellen de jongsten en de oudsten minder verzuimers (grafiek 8.1), verzuimen deze gemiddeld minder frequent (grafiek 9.1) en tellen ze minder verzuimdagen binnen de periode van het gewaarborgd loon (grafiek 8.2) dan de werknemers van 24 tot 54 jaar. De jongste en oudste deeltijdse werknemers tellen ook minder verzuimers (grafiek 8.1) en verzuimen minder frequent dan hun voltijds werkende maar even oude collega’s (grafiek 9.1). Deeltijds werk kan dus voor een lagere verzuimkost zorgen aan het begin en aan het einde van de loopbaan. Figuur 8: Percentage verzuimers (grafiek 1) en kort verzuim (grafiek 2) volgens leeftijd en werkregime in 2010

Figuur 9: Frequentie (grafiek 1) en gemiddelde duur per afwezigheid (grafiek 2) volgens leeftijd en werkregime in 2010

15


Enkel tips voor een leeftijdsbewust verzuimbeleid: Integreer uw leeftijdsbewust verzuimen gezondheidsbeleid in uw leeftijdsbewust personeelsbeleid. Werk met benchmarkcijfers volgens leeftijd op maat van uw onderneming (sector, omvang, regio) en verifieer of het ziekteverzuim van uw jongere en oudere werknemers specifiek is voor hun leeftijdsgroep of voor hun werkomgeving. Werf oudere arbeiders aan en stuur ze niet op brugpensioen. Hun verzuim kost niet meer dan dat van hun jongere collega’s. Werk een strategie uit om de loonspanning tussen jongere en oudere bedienden te verkleinen. Motiveer uw frequente (jonge) verzuimers door hen de zinvolheid van hun job toe te lichten, meer autonomie, keuze en duiding te geven, het gevoel van verbondenheid binnen het team en met de organisatie te verhogen en hun competenties te verhogen of hun talenten te benutten9. Beperk de impact van het werk op de gezondheid en de lange afwezigheden van uw (oudere) arbeiders (en bedienden) door de fysieke (en emotionele) werkbelasting te verlagen. Werk een degelijk gezondheidsbeleid uit. Zo kan u het ziekteverzuim in toom houden in organisaties met een groot risico op vergrijzing. Ondernemingen met een belangrijke arbeiderspopulatie hebben nog meer baat bij een gezondheidsbeleid dat de impact van het werk op de gezondheid beperkt. Overweeg meer deeltijds werk voor de oudste en jongste werknemers.

9

Zie ook de adviezen in de white paper ‘Werken aan verzuim’ die u gratis kan downloaden op www.securex.be/whitepapers.

16


VI. Cijfers A. Kost van het ziekteverzuim Tabel 1: Directe kost van één dag ziekteverzuim Inbegrepen in de directe kost:

% bruto maandloon

Arbeider*

Bediende**

Gewaarborgd bruto maandloon

5,2%

€ 122

€ 189

Idem + vakantiegeld + eindejaarspremie + patronale kost

8,6%

€ 201

€ 312

* Gemiddeld bruto maandloon arbeider volgens gegevens van de RSZ en de Nationale Bank: € 2.338 ** Gemiddeld bruto maandloon bediende volgens gegevens van de RSZ en de Nationale Bank: € 3.627

Tabel 2: Directe kost van het ziekteverzuim per werknemer in een volledig jaar

Aantal dagen ziekteverzuim in 2010 (binnen periode gewaarborgd loon) Directe kost per werknemer in 2010***

Arbeider*

Bediende**

6,73

4,91

€ 1.301

€ 1.530

* Gemiddeld bruto maandloon arbeider volgens gegevens van de RSZ en de Nationale Bank: € 2.338 ** Gemiddeld bruto maandloon bediende volgens gegevens van de RSZ en de Nationale Bank: € 3.627 *** Inbegrepen: kosten gewaarborgd maandloon + patronale kost + pro rato eindejaarspremie en vakantiegeld

Tabel 3: Kost van het ziekteverzuim voor een werkgever – een voorbeeld Voorbeeld: onderneming met 200 medewerkers Gemiddelde directe kosten voor een werknemer (gewaarborgd loon)*

€ 264 / dag

Indirecte kosten**

€ 660 / dag

Totaal

€ 924 / dag

Gemiddelde afwezigheidsduur per jaar***

5,7 dagen

Totaal directe kosten

5,7 dagen x 200 werknemers x € 264 = € 300.960

Totaal kosten voortvloeiend uit absenteïsme

5,7 dagen x 200 werknemers x € 924 = € 1.053.360

* Gewaarborgd loon: door de werkgever gewaarborgd loon voor een afwezigheidsperiode van maximaal 30 kalenderdagen 10 ** Reorganisatie, tijdelijke vervanging, vermindering van de kwaliteit van de service, overuren, … *** Aantal verzuimdagen per werknemer binnen een periode van gewaarborgd loon

Tabel 4: Kost van het ziekteverzuim voor het geheel van werkgevers in België in 2010 Arbeider*

Bediende**

Directe kost***

€ 1.203.644.371

€ 1.872.736.496

Indirecte kost****

€ 3.009.110.927

€ 4.681.841.241

Totaal

€ 4.212.755.289

€ 6.554.577.737

* Gemiddeld bruto maandloon arbeider volgens gegevens van de RSZ en de Nationale Bank: € 2.338 ** Gemiddeld bruto maandloon bediende volgens gegevens van de RSZ en de Nationale Bank: € 3.627 *** Inbegrepen: kosten gewaarborgd maandloon + patronale kost + pro rato eindejaarspremie en vakantiegeld **** Indirecte kost = 2,5 x directe kost

10

Op basis van meerdere wetenschappelijke onderzoeken en een studie uitgevoerd door Securex HR Research, kunnen we bevestigen dat de indirecte kosten 2,5 tot 3 keer hoger liggen dan de directe kosten.

17


B. Belangrijkste verzuimindicatoren Tabel 5: Verzuimpercentages volgens kalenderjaar % ziekte

% arbeidsongeval

0-1 maand

> 1 maand - 1

> 1 jaar

totaal

totaal

2001

1,86

1,40

1,06

4,31

0,49

2002

1,91

1,46

1,13

4,50

0,48

2003

1,97

1,42

1,37

4,76

0,46

2004

1,88

1,47

1,57

4,91

0,47

2005

1,99

1,42

1,72

5,12

0,44

2006

1,99

1,43

1,68

5,11

0,44

2007

2,13

1,48

1,62

5,23

0,41

2008

2,19

1,56

1,56

5,30

0,42

2009

2,26

1,66

1,65

5,58

0,41

2010

2,19

1,74

1,75

5,68

0,40

Tabel 6: Frequentie en duur van het ziekteverzuim volgens kalenderjaar % verzuimers

Frequentie

Gem. duur per afwezigheid

Gem. duur per werknemer

2001

43,95

0,86

12,71

10,96

2002

46,25

0,91

12,38

11,31

2003

47,15

0,96

12,41

11,86

2004

45,50

0,92

13,27

12,22

2005

48,15

0,99

12,76

12,59

2006

48,05

1,01

12,42

12,55

2007

50,36

1,09

11,85

12,89

2008

51,19

1,13

11,61

13,13

2009

52,54

1,18

11,65

13,72

2010

51,01

1,14

12,33

14,01

Gemiddelde duur uitgedrukt in aantal werkdagen

Figuur 10: Aandeel werknemers volgens frequentie van het ziekteverzuim

18


Tabel 7: Verzuimpercentages volgens statuut % ziekte Statuut

# werknemers

% arbeidsongeval

0-1 maand > 1maand - 1 jaar > 1 jaar

totaal

totaal

Arbeider

122.441

2,58

2,47

2,60

7,64

0,73

Bediende

131.903

1,88

1,16

1,06

4,10

0,14

Tabel 8: Frequentie en duur van het ziekteverzuim volgens statuut Statuut

# werknemers

% verzuimers

Frequentie



Arbeider

122.441

52,89

1,15

16,45

18,85

Bediende

131.903

49,48

1,13

8,95

10,10


Figuur 11: Aandeel arbeiders (grafiek 1) en bedienden (grafiek 2) volgens frequentie van het ziekteverzuim

19


C. Bradford Factor van het ziekteverzuim Tabel 9: Bradford Factor Classic in 2009 en 2010 – percentielen 50-90 P50

P60

P70

P80

P90

2009

0

2

7

32

144

2010

0

2

6

32

144

Tabel 10: Bradford Factor Classic in 2009 en 2010 – percentielen 75-95 P75

P80

2009

17

32

2010

16

32

P85

P90

P95

68

144

400

64

144

396

Tabel 11: Bradford Factor Classic in 2009 en 2010 – percentielen 95-99 P95

P96

P97

P98

P99

2009

400

523

731

1.085

2.092

2010

396

531

736

1.125

2.192

Tabel 12: Bradford Factor Classic volgens statuut in 2009 en 2010 – percentielen 75-95 Statuut 2009 2010

20

P75

P80

P85

P90

P95

Arbeider

24

47

96

198

513

Bediende

12

24

52

108

304

Arbeider

24

45

94

197

522

Bediende

12

24

45

104

300


D. Startdag en duur van ziekteverzuim Tabel 13: Verdeling van afwezigheden door ziekte volgens startdag en duur %

Aantal dagen ziekteverzuim

Startdag

1

2

3

4

5

meer

totaal

Maandag

5,30

4,10

5,16

2,45

6,39

7,56

30,96

Dinsdag

4,14

3,45

2,38

5,35

0,72

4,54

20,58

Woensdag

3,72

2,25

5,64

0,85

0,48

3,88

16,82

Donderdag

3,63

6,29

1,24

0,76

0,57

3,72

16,21

Vrijdag

5,73

1,63

0,89

0,68

0,41

3,15

12,49

Zaterdag

0,76

0,44

0,20

0,18

0,11

0,61

2,30

Zondag

0,18

0,09

0,07

0,06

0,05

0,21

0,66

TOTAAL

23,46

18,25

15,58

10,33

8,73

23,67

100

11

Rood: meest frequente dagen voor ziektemelding volgens de duur van de afwezigheid (percentiel 90) Oranje: frequente dagen voor ziektemelding volgens de duur van de afwezigheid (percentiel 75) Diagonaal in rood: 29,4% van de afwezigheden duurt tot het einde van de week, onafhankelijk van de begindag

Tabel 14: Verdeling van afwezigheden door ziekte volgens startdag en duur – arbeiders %


Startdag

1

2

3

4

5

meer

totaal

Maandag

3,45

3,22

5,13

2,57

8,24

9,91

32,52

Dinsdag

2,87

2,96

2,16

6,51

0,74

5,71

20,95

Woensdag

2,62

1,79

6,24

0,77

0,51

4,86

16,79

Donderdag

2,60

6,38

1,02

0,82

0,62

4,55

15,99

Vrijdag

4,68

1,06

0,87

0,69

0,43

3,67

11,40

Zaterdag

0,38

0,42

0,14

0,14

0,08

0,54

1,70

Zondag

0,16

0,10

0,06

0,07

0,05

0,24

0,68

TOTAAL

16,76

15,93

15,62

11,57

10,67

29,48

100

Rood: meest frequente dagen voor ziektemelding volgens de duur van de afwezigheid (percentiel 90) Oranje: frequente dagen voor ziektemelding volgens de duur van de afwezigheid (percentiel 75)

11

De cijfers in het rood en in het oranje zijn de 10% en de 25% hoogste resultaten in de tabel. We gebruikten een percentielanalyse.

21


Tabel 15: Verdeling van afwezigheden door ziekte volgens startdag en duur – bedienden %


Startdag

1

2

3

4

5

meer

totaal

Maandag

6,96

4,88

5,18

2,33

4,74

5,45

29,54

Dinsdag

5,28

3,89

2,58

4,32

0,70

3,47

20,24

Woensdag

4,71

2,66

5,10

0,91

0,47

3,01

16,86

Donderdag

4,54

6,21

1,44

0,71

0,53

2,98

16,41

Vrijdag

6,67

2,13

0,91

0,67

0,39

2,68

13,45

Zaterdag

1,09

0,46

0,25

0,22

0,14

0,66

2,82

Zondag

0,21

0,08

0,08

0,05

0,05

0,19

0,66

TOTAAL

29,46

20,31

15,54

9,21

7,02

18,44

100

Rood: meest frequente dagen voor ziektemelding volgens de duur van de afwezigheid (percentiel 90) Oranje: frequente dagen voor ziektemelding volgens de duur van de afwezigheid (percentiel 75)

E. Topdagen voor ziekteverzuim Figuur 12: Kalender 2010 met meest en minst frequente dagen voor ziektemeldingen

22


F. Verzuimindicatoren volgens kenmerken werkgever Tabel 16: Verzuimpercentages volgens omvang van de onderneming % arbeidsongeval

% ziekte Omvang

# firma’s

0-1 maand

> 1 maand - 1 jaar

> 1 jaar

totaal

totaal

0-4

16.583

1,24

1,27

1,45

3,96

0,25

5-9

4.140

1,49

1,27

1,49

4,25

0,36

10 - 19

2.402

1,73

1,54

1,68

4,96

0,42

20 - 49

1.567

2,05

1,78

1,59

5,43

0,46

50 - 99

493

2,29

1,76

1,74

5,80

0,44

100 - 199

187

2,48

1,77

1,74

5,99

0,49

200 - 499

78

2,49

1,57

1,44

5,49

0,30

500 - 999

20

3,18

2,07

2,13

7,38

0,34

>= 1.000

10

3,32

2,83

2,83

8,98

0,47

Omvang uitgedrukt in aantal werknemers

Tabel 17: Frequentie en duur van het ziekteverzuim volgens omvang van de onderneming

# firma’s

% verzuimers

Frequentie



0-4

16.583

32,48

0,58

16,31

9,47

5-9

4.140

39,91

0,78

13,50

10,47

10 - 19

2.402

45,49

0,94

13,08

12,31

20 - 49

1.567

50,91

1,06

12,89

13,67

50 - 99

493

55,55

1,24

11,60

14,43

100 - 199

187

58,14

1,35

11,27

15,23

200 - 499

78

56,09

1,34

9,96

13,33

500 - 999

20

59,54

1,63

10,89

17,70

>= 1.000

10

64,13

1,53

14,06

21,45

Omvang

Omvang uitgedrukt in aantal werknemers Gemiddelde duur uitgedrukt in aantal werkdagen

23


Figuur 13: Frequentie en gemiddelde duur per afwezigheid volgens paritair comité

---- Globale gemiddelde duur per afwezigheid over alle categorieën heen (uitgedrukt in aantal werkdagen) -.-.- Globale frequentie over alle categorieën Enkel paritaire comités met minimaal 50 werkgevers in onze steekproef

Tabel 18: Paritaire comités met hoogste percentage verzuimers PC

Omschrijving PC

% verzuimers

PC 322

Uitzendarbeid

68,98

PC 116

Scheikundige nijverheid

65,55

PC 110

Textielverzorging

65,30

PC 319

Opvoedings- en huisvestingsinstellingen

64,61

PC 130

Drukkerij en grafische kunst

60,06

Enkel paritaire comités met minimaal 50 werkgevers in onze steekproef

24


Tabel 19: Verzuimpercentages volgens provincie % arbeidsongeval

% ziekte Provincie

# firma’s

0-1 maand

> 1maand - 1 jaar

> 1 jaar

totaal

totaal

Antwerpen

1.739

2,53

1,78

1,36

5,66

0,37

Brussel

4.279

1,88

1,29

1,40

4,57

0,32

Henegouwen

4.494

2,14

2,07

2,70

6,91

0,63

535

2,85

2,52

1,23

6,59

0,30

4.627

2,18

2,27

2,88

7,33

0,61

290

1,88

1,36

1,70

4,95

0,57

Namen

1.080

2,10

1,91

1,64

5,65

0,47

Oost-Vlaanderen

3.923

2,26

1,82

1,91

5,99

0,43

Vlaams Brabant

1.218

2,06

1,38

1,42

4,87

0,25

Waals Brabant

1.492

1,93

1,48

1,37

4,78

0,38

West-Vlaanderen

2.951

1,89

1,52

1,95

5,35

0,40

Limburg Luik Luxemburg

Tabel 20: Frequentie en duur van het ziekteverzuim volgens provincie

Provincie

# firma’s % verzuimers

Frequentie



Antwerpen

1.739

55,67

1,30

10,39

13,51

Brussel

4.279

46,81

1,10

10,38

11,41

Henegouwen

4.494

47,02

0,95

18,43

17,46

Limburg Luik Luxemburg

535

54,72

1,30

12,19

15,90

4.627

47,39

0,97

18,66

18,10

290

46,71

0,92

13,35

12,27

Namen

1.080

46,76

0,95

14,92

14,10

Oost-Vlaanderen

3.923

53,59

1,20

12,34

14,78

Vlaams Brabant

1.218

52,10

1,24

9,83

12,18

Waals Brabant

1.492

47,59

1,02

11,71

11,91

West-Vlaanderen

2.951

49,22

1,00

13,32

13,29


25


G. Verzuimindicatoren volgens kenmerken werknemer12 Tabel 21: Verzuimpercentages volgens geslacht % arbeidsongeval

% ziekte Geslacht

# werknemers

0-1 maand

> 1 maand - 1 jaar

> 1 jaar

totaal

totaal

Man

136.929

1,85

1,41

1,60

4,86

0,54

Vrouw

117.376

2,61

2,14

1,93

6,67

0,24

Tabel 22: Frequentie en duur van het ziekteverzuim volgens geslacht # werknemers

% verzuimers

Frequentie



Man

136.929

46,68

0,97

12,74

12,32

Vrouw

117.376

55,87

1,33

12,00

15,91

Geslacht


Tabel 23: Verzuimpercentages volgens leeftijd % arbeidsongeval

% ziekte Leeftijd

# werknemers

0-1 maand

> 1 maand - 1 jaar

> 1 jaar

totaal

totaal

0 - 24

37.578

2,49

0,87

0,10

3,46

0,39

25 - 59

40.070

2,34

1,10

0,19

3,62

0,27

30 - 34

36.490

2,34

1,48

0,39

4,21

0,34

35 - 39

34.224

2,22

1,54

0,76

4,52

0,38

40 - 44

33.589

2,10

1,77

1,11

4,99

0,45

45 - 49

29.018

2,07

2,33

1,98

6,37

0,41

50 - 54

21.280

2,08

2,62

3,59

8,29

0,53

55 en +

21.889

1,79

2,75

8,76

13,30

0,58

Leeftijd uitgedrukt in aantal jaar

Tabel 24: Frequentie en duur van het ziekteverzuim volgens leeftijd # werknemers

% verzuimers

Frequentie



0 - 24

37.578

49,44

1,36

6,09

8,26

25 - 29

40.070

55,50

1,37

6,65

9,13

30 - 34

36.490

55,75

1,30

8,15

10,57

35 - 39

34.224

52,82

1,17

9,70

11,30

40 - 44

33.589

49,92

1,04

11,91

12,37

45 - 49

29.018

48,17

0,98

16,11

15,72

50 - 54

21.280

48,64

0,92

21,89

20,24

55 en +

21.889

43,93

0,82

37,71

30,97

Leeftijd

Leeftijd uitgedrukt in aantal jaar Gemiddelde duur uitgedrukt in aantal werkdagen

12

De cijfers volgens statuut vindt u onder ‘Belangrijkste verzuimindicatoren’.

26


Tabel 25: Verzuimpercentages volgens statuut en leeftijd % arbeidsongeval

% ziekte Statuut

Leeftijd

Arbeider

0 - 24

20.802

25 - 29

Bediende

# werknemers 0-1 maand

>1 maand-1 jaar

> 1 jaar

totaal

totaal

2,55

1

0,14

3,96

0,59

16.622

2,72

1,65

0,26

4,62

0,56

30 - 34

16.033

2,77

2,22

0,55

5,55

0,67

35 - 39

15.923

2,74

2,26

1,04

6,04

0,65

40 - 44

16.257

2,63

2,51

1,32

6,45

0,76

45 - 49

14.894

2,55

3,19

2,75

8,50

0,73

50 - 54

11.295

2,43

3,73

4,96

11,12

0,91

55 en +

9.576

2,12

3,74

13,50

19,36

1,08

0 - 24

16.810

2,42

0,72

0,05

3,18

0,14

25 - 29

23.452

2,11

0,76

0,14

3,02

0,09

30 - 34

20.454

2,05

0,99

0,28

3,32

0,12

35 - 39

18.301

1,83

1,01

0,56

3,39

0,17

40 - 44

17.331

1,67

1,17

0,95

3,79

0,19

45 - 49

14.127

1,62

1,53

1,27

4,42

0,12

50 - 54

9.985

1,73

1,48

2,17

5,38

0,14

55 en +

10.057

1,67

2,17

5,03

8,87

0,19

Leeftijd uitgedrukt in aantal jaar

Tabel 26: Frequentie en duur van het ziekteverzuim volgens statuut en leeftijd Statuut

Leeftijd

# werknemers

% verzuimers

Frequentie



Arbeider

0 - 24

20.802

49,05

1,30

6,92

9,01

25 - 29

16.622

55,70

1,37

8,42

11,56

30 - 34

16.033

55,82

1,30

10,69

13,90

35 - 39

15.923

55,26

1,22

12,43

15,14

40 - 44

16.257

53,27

1,12

14,42

16,10

45 - 49

14.894

52,19

1,04

20,22

21,05

50 - 54

11.295

51,61

0,93

29,44

27,23

55 en +

9.576

51,92

0,85

54,14

45,87

0 - 24

16.810

49,85

1,42

5,23

7,43

25 - 29

23.452

55,38

1,37

5,56

7,62

30 - 34

20.454

55,71

1,30

6,46

8,36

35 - 39

18.301

51,01

1,13

7,51

8,45

40 - 44

17.331

47,21

0,97

9,60

9,35

45 - 49

14.127

44,53

0,92

11,88

10,88

50 - 54

9.985

45,60

0,92

14,18

13,10

55 en +

10.057

42,15

0,91

23,25

21,26

Bediende

Leeftijd uitgedrukt in aantal jaar Gemiddelde duur uitgedrukt in aantal werkdagen

27


Tabel 27: Verzuimpercentages volgens anciënniteit % arbeidsongeval

% ziekte Anciënniteit

# werknemers

0-1 maand

> 1 maand - 1 jaar

> 1 jaar

totaal

totaal

0-2

145.126

2,40

1,71

0,41

4,53

0,39

3-4

35.509

2,23

1,82

1,48

5,53

0,43

5-9

36.380

1,98

1,64

2,48

6,10

0,40

10 - 20

26.972

1,81

1,74

3,77

7,33

0,39

21 en +

10.318

1,86

2,10

7,39

11,35

0,50

Anciënniteit uitgedrukt in aantal jaar

Tabel 28: Frequentie en duur van het ziekteverzuim volgens anciënniteit # werknemers

% verzuimers

Frequentie



0-2

145.126

48,88

1,21

9,12

11,07

3-4

35.509

54,96

1,17

11,76

13,73

5-9

36.380

52,61

1,05

14,46

15,15

10 - 20

26.972

50,88

0,97

18,73

18,26

21 en +

10.318

52,61

1,02

27,34

27,84

Anciënniteit

Anciënniteit uitgedrukt in aantal jaar Gemiddelde duur uitgedrukt in aantal werkdagen

Tabel 29: Verzuimpercentages volgens aard van het contract % arbeidsongeval

% ziekte Aard van het contract

# werknemers 0-1 maand

>1 maand-1 jaar

> 1 jaar

totaal

totaal

Onbepaalde duur

215.051

2,23

1,83

1,88

5,94

0,42

Bepaalde duur

32.638

2,11

0,64

0,01

2,76

0,30

2.562

2,62

1,99

0,79

5,40

0,17

1,70

1,02

0,67

3,38

0,39

Vervangingscontract13 Duidelijk omschreven werk14

1.506

13

De vervangingsovereenkomst is een arbeidsovereenkomst die gesloten wordt om een bij naam aangeduide werknemer van wie de uitvoering van de overeenkomst voor bepaalde of onbepaalde tijd geschorst is, te vervangen. De oorzaken van die schorsing zijn onder meer : de arbeidsongeschiktheid door ziekte of ongeval, moederschapsrust en jaarlijkse vakantie. De volgende schorsingsoorzaken zijn uitdrukkelijk door de wet uitgesloten: gebrek aan werk door economische oorzaken, slecht weer, staking of lock-out. Dit type van overeenkomst maakt het mogelijk om een afwezige werknemer te vervangen zonder dat dit de werkgever op dezelfde manier aan de werknemer bindt als wanneer hij een overeenkomst voor onbepaalde duur, voor bepaalde duur of voor een duidelijk omschreven werk met hem gesloten had. 14

De arbeidsovereenkomst gesloten voor een duidelijk omschreven werk (AODW) is een gewone arbeidsovereenkomst waarin de aard van het werk en het te presteren arbeidsvolume nader gepreciseerd worden. De AODW veronderstelt dus dat, op het ogenblik van de aanwerving, het voorwerp en de omvang van het uit te voeren werk op een voldoende nauwkeurige wijze worden omschreven zodat het voor de betreffende werknemer op voorhand duidelijk is wanneer zijn arbeidsovereenkomst zal eindigen. Voorbeelden: onderzoek betreffende de ruwbouw van een industrieel gebouw, opmaak van een inventaris van de voorraden. Bestaat over die punten geen duidelijkheid, dan wordt de arbeidsovereenkomst verondersteld voor een onbepaalde tijd gesloten te zijn.

28


Tabel 30: Frequentie en duur van het ziekteverzuim volgens aard van het contract # werknemers

% verzuimers

Frequentie



Onbepaalde duur

215.051

52,71

1,15

12,72

14,68

Bepaalde duur

32.638

34,89

1,09

5,99

6,55

Vervangings-contract

2.562

44,72

1,27

10,22

13

Duidelijk omschreven werk

1.506

36,74

0,93

9,19

8,57

Aard van het contract


Tabel 31: Verzuimpercentages volgens werkregime % ziekte Werkregime

% arbeidsongeval

# werknemers

0-1 maand

> 1 maand - 1 jaar

> 1 jaar

totaal

totaal

Deeltiids

80.516

2,50

2,31

1,90

6,71

0,28

Voltijds

177.970

2,09

1,55

1,70

5,34

0,44

Tabel 32: Frequentie en duur van het ziekteverzuim volgens werkregime # werknemers

% verzuimers

Frequentie



Deeltijds

80.516

46,58

1,07

13,34

14,25

Voltijds

177.970

52,55

1,16

11,95

13,91

Werkregime


Tabel 33: Verzuimpercentages volgens ploegenstelsel % ziekte Ploegen of niet

# werknemers 0-1 maand >1maand-1 jaar

% arbeidsongeval >1 jaar

totaal

totaal

Werken in ploegen

24.159

2,53

0,31

0,11

2,95

0,29

Geen werk in ploegen

252.242

2,17

1,84

1,86

5,86

0,41

Tabel 34: Frequentie en duur van het ziekteverzuim volgens ploegenstelsel

# werknemers

% verzuimers

Frequentie



Werken in ploegen

24.159

51,48

1,34

8,46

7,29

Geen werk in ploegen

252.242

49,86

1,12

7,84

14,44

Ploegen of niet


29


Tabel 35: Verzuimpercentages volgens burgerlijke staat % arbeidsongeval

% ziekte Burgerlijke staat Ongehuwd Wettelijk samenwonend Gehuwd

# werknemers

0-1 maand

>1maand-1 jaar

>1 jaar

totaal

totaal

124.359

2,16

1,25

0,78

4,19

0,34

8.123

2,58

1,47

0,32

4,37

0,44

102.781

2,09

2,01

2,49

6,59

0,44

Weduwnaar/Weduwe

1.933

2,15

2,45

3,40

8,00

0,36

Wettelijk gescheiden

18.076

2,64

2,82

2,90

8,36

0,49

Feitelijk gescheiden

3.134

3,14

2,89

3,15

9,19

0,42

Gescheiden van tafel en bed*

1.651

2,56

2,74

5,78

11,08

0,82

* Feitelijke scheiding die juridisch is geregeld maar geen ontbinding van het huwelijk inhoudt

Tabel 36: Frequentie en duur van het ziekteverzuim volgens burgerlijke staat

Burgerlijke staat Ongehuwd Wettelijk samenwonend Gehuwd

# werknemers % verzuimers

Frequentie



124.359

50,04

1,21

8,60

10,37

8.123

58,10

1,47

7,51

11,04

102.781

49,89

1,03

15,78

16,18

Weduwnaar/Weduwe

1.933

45,43

1,02

17,06

17,48

Wettelijk gescheiden

18.076

54,93

1,24

16,69

20,63

Feitelijk gescheiden

3.134

58,03

1,42

15,97

22,72

Gescheiden van tafel en bed*

1.651

54,04

1,09

25,40

27,72

* Feitelijke scheiding die juridisch geregeld is maar geen ontbinding van het huwelijk inhoudt. Gemiddelde duur uitgedrukt in aantal werkdagen

30

Hoe evolueert het absenteïsme in de Belgische privésector? U leest er alles over in deze white paper. Onze representatieve steekproef van ruim 250.000 werknemers en ruim 25.000 werkgevers uit de privésector toont een trendbreuk voor 2010: het aantal werknemers dat afwezig is door ziekte daalt voor het eerst in zes jaar. Ook de indicatoren voor kort en frequent ziekteverzuim tonen een eerder dalende trend. Ondanks deze positieve evolutie, vormen de verzuimende werknemers nog altijd een meerderheid in heel wat ondernemingen. Benieuwd welke ondernemingen risico lopen op een ‘verzuimcultuur’? Ontdek het in deze white paper. Verder geven we u enkele adviezen voor een leeftijdsbewuste verzuimanalyse en voor een beperking van uw verzuimkost. U vindt er ook de geschatte kost van het ziekteverzuim voor arbeiders en bedienden en de belangrijkste verzuimindicatoren volgens kenmerken van werkgever en werknemer.

Bent u geïnteresseerd in deze of gelijkaardige analyses specifiek voor uw sector of uw type organisatie? Wenst u een kwantitatieve audit of opvolging van het verzuim in uw organisatie? Wilt u actie ondernemen om het verzuim aan te pakken? Wilt u graag ons advies over uw verzuimbeleid? Contacteer: Karin Roskams Manager psychosociaal team Health & Safety +32 474 27 07 53 [email protected]

Wilt u meer informatie over dit onderzoek, of wilt u bepaalde variabelen meer uitgediept zien? Hebt u zelf een onderzoeksvraag? Contacteer: Heidi Verlinden HR Research Expert HR Research & Measurement +32 474 98 21 32 [email protected]

Bezoek onze website en/of raadpleeg onze white papers: www.securex.eu www.securex.eu/whitepapers

Wenst u automatisch informatie over de Securex white papers? Surf naar www.securex.be en schrijf u in op onze eZine.

whitepaperapril 2011 Absenteïsme in de privésector Algemene trend: voorzichtig positief Ondernemingen met risico op verzuimcultuur

Recommend Documents