Wet Werken naar Vermogen Werk ? en Inkomen?
Branko Hagen, Else Roetering. LCR-congres 2011
Agenda • De Wet Werken naar vermogen – Wat is bekend, wat zijn vragen?
• 2 hoofdvragen 1. De werking van de Wet Werken naar Vermogen 2. Mogelijkheden beperking instroom Wajong • Aandachtspunten cliëntenraden
Uitgangspunten kabinet • Er komt één regeling voor de onderkant van de arbeidsmarktsamenvoeging WWB, WSW, WIJ en Wajong • Gemeente verantwoordelijk, uitvoering? • Om werken mogelijk te maken en potentiële werknemers aantrekkelijk te maken voor werkgevers heeft het kabinet gekozen voor het instrument loondispensatie • Financiële taakstelling is fors – Uitvoeringsorganisatie – Re-integratiebudgetten (incl. WSW, inburgering ect.)
Wet Werken naar Vermogen • Doel: optimale arbeidsparticipatie onderkant arbeidsmarkt – Werken (leren) naar vermogen is norm – Uitkering bij geen werk, stevige mitsen – Aanvulling bij minder vermogen (max WML) – SW-bedrijf alleen voor hen die beschutte werkomgeving nodig hebben – Bij zeer ernstige beperkingen Wajonguitkering – Regie bij gemeente voor ontschotting (prikkels) – Jeugdzorg – WMO/AWBZ-zorg Begeleiding
– Visie: Samenleving biedt ruimte (ic werkgevers)
Grote veranderingen • Inkomen ‘Jonggehandicapten’ • Naar 70% WML (nu 75%) • Huishoudentoets, vermogenstoets (nu individuele uitkering)
• WSW • alleen voor (nieuwe) groep die beschutte werkomgeving nodig heeft. Van 100.000 naar 30.000 in 2020; in 2015 afname van aantal SWplaatsen met 1/3. • Oude SW-ers houden rechten • Nieuwe SW-ers via loondispensatie ?
Nog veel onduidelijk • Wederzijdse verplichting (WIJ en nWajong)? • Niet iedere jongere of iedereen in de bijstand, behoort tot de onderkant van de arbeidsmarkt. Geldt voor hen ook Wwnv? • Verhouding met UWV-taken? – 30 Werkpleinen (arbeidsmarktregio) – Werklozen, Vangnetters, WAO/WIA/WGA?
Nog veel onduidelijk • Wettelijke instrumenten • Toeleiding en voorzieningen na plaatsing • Verschil wnv-ers en ‘uitvallers’ • Voor wie beschikbaar (landelijk/decentraal)? • Wie doet beoordeling noodzaak • Wie vergoedt?
• Komt er een verordeningsplicht? • Blijven jonggehandicapten als groep zichtbaar? • PRB/IRO?
Werking Wwnv • Een wet moet (financieel) onderbouwd zijn, maw: realistische doelstellingen met budget • Risico – Gemeente krijgt onuitvoerbare taak – Cliënten kind van de rekening (geen W, geen I), vooral de niet zelfredzamen – Wat doen ouders, zorg, scholen, werkgevers?
• Oplossing – Iedereen werkt en verdient naar vermogen, budget toereikend? Budget werkvooizieningen apart? – Gemeenten meer instrumenten/prikkels geven
Meer (wettelijke) prikkels • Prikkel 1: (bestaat al en zo houden) – Geen werk, dan uitkering (is prikkel voor gemeente) – Door huishoudtoets zal deel geen uitkering krijgen dus weg prikkel – Verschuiving naar zorg, vlucht van mensen met beperkingen eerder uithuisplaatsoing om huishoudtoets te voorkomen.
• Prikkel 2: – gemeenten bevoegd scholen te sluiten wanneer zij te weinig aandacht geven aan werk. Hoe beter voorbereid, hoe groter de kans op werk en hoe lager de kosten plaatsing (uitstroomresultaten)
Meer (wettelijke) prikkels • Prikkel 3: – Gemeenten zijn bevoegd quota in te voeren bij werkgevers om werk te bieden. Met boetes (tbv ontstane uitkeringslast)
• Prikkel 4: – Client moet werken. Ouders sanctioneren om kinderen onder 18 jaar van school te nemen? – Of (ook) positief: Eigen regie vergroten (hulp beschikbaar bij wet)
• evt ook prikkel rond (AWBZ-)zorg?
Beperking Wajong-instroom • Instroom is hoog, al is er sprake van afvlakking • De nWajong laat nu zien – Inkomensregeling: • 14% volledig arbeidsongeschikt. • Instroom erg laag, kan de rest werken? – Werkregeling: • 55% instroom • Tijd tot 27 jaar om aan het werk te komen – Studieregeling: • 31% school of studie • Deel naar Inkomensregeling
Beperking instroom Wajong – Stroom van school naar werk • • • •
Te afhankelijk van inzet/kwaliteit school (primaire speler) Geen sturing op keuze voor werk of anders Thuiszitters (= rol gemeente: RMC, ZAT) Stigma VSO en Wajong: speelt, echter – Verlate instroom via gemeente bewijst tegendeel (cl 4) – Instroom regulier, VMBO en AV-onderwijs neemt ook toe
• Instroom bevorderd door tbv beroep op diverse instrumenten
– Moeilijke vragen • Voorkomt betere bijdrage school de Wwnv-instroom? • Kan UWV of gemeente (zinvol) werk garanderen (nu bv zorg wel)?
– Verandering cultuur kost jaren
Instroom beperking zorg – Rol zorg – Mensen met relatief veel zorg blijven in AWBZ, inclusief zorg. Toch kunnen zij daarnaast ook werken (bewoners beschermd wonen) – ZVW » betaalt primair op behandeling gerichte zorg » Ggz niet op werk gericht
Regeren is vooruit zien • Cliëntenraden niet wachten op ‘Den Haag’ – Contact met de SW-cliëntenraad en de WMOraad? Of zelfs cliëntenraad van zorginstelling? • Zicht op gevolgen delen • Hoe te ontschotten
Regeren is vooruit zien – Standpunt bepalen, wat is beter? • Iedereen een beetje re-integratie of • Bepaalde groepen met rust laten? Of • De middelen jaarlijks evenredig over de diverse groepen in de regeling verdelen?
Real life • Gevolgen – (ex-)dak- en thuisloze met psychiatrische problematiek, neemt nu deel in dagbesteding – Jongere met Licht Verstandelijke Beperkingen die betaald werkt en in woongroep woont – Jonge vrouw die blind is en leert voor werk in receptie
