De Wet werken naar vermogen na de val van het Kabinet

De Wet werken naar vermogen na de val van het Kabinet Inleiding: Na het mislukken van de onderhandelingen in het Catshuis over de benodigde bezuinigingen in ons land, heeft minister president Rutte op 23 april jongstleden het ontslag van het Kabinet aan de Koningin aangeboden. Daarmee is ons Kabinet demissionair geworden en is er een nieuwe politieke situatie ontstaan. Er is onzekerheid over het beoogde landelijke beleid en de bijbehorende financiële context. Op 27 april werd bekend dat vijf politieke partijen (de zg. Kunduz of te wel Wandelgangen-coalitie) gezamenlijk wel tot een voorstel c.q. een akkoord zijn gekomen over de benodigde omvang en samenstelling van de bezuinigingen voor 2013. Inmiddels genoemd het ‘Lente-akkoord”. In dit akkoord zijn enkele voorgenomen en zelfs al vastgestelde bezuinigingen in het sociale domein gewijzigd. Afbakening: Deze notitie is geschreven vanuit het perspectief van de opdrachten aan de procesmanager Wwnv I. Thuis en heeft betrekking op de voortgang van het ingezette Wwnv traject in de gemeente Heerlen; de gezamenlijke aanpak in Parkstad Limburg alsmede de gezamenlijke aanpak met de Tripoolsteden. Dit impliceert dat deze notitie geen betrekking heeft op overige uitvoeringsactiviteiten in het kader van de Wwnv die in de gemeenten Maastricht en Sittard-Geleen plaatsvinden of in de gewesten Maastricht/heuvelland en Sittard-Geleen/Westelijke Mijnstreek. Probleemstelling: Met deze politieke ontwikkelingen is er onduidelijkheid gekomen over de status van de decentralisatie Wet werken naar vermogen. Het wetsvoorstel is enkele dagen voor de val van het Kabinet zeer, zeer uitgebreid besproken in de Tweede Kamer en op 20 april werd geconstateerd dat een meerderheid (de toenmalige coalitiepartijen) het wetsvoorstel zou gaan steunen. Desondanks is het Wetsvoorstel door de ontwikkelingen in het daaropvolgende weekend niet in stemming gebracht op 24 april, zoals oorspronkelijk de bedoeling was. Inmiddels is de gerechtvaardigde verwachting dat het wetsvoorstel op 29 mei aanstaande controversieel zal worden verklaard. Dat impliceert dat er geen verdere behandeling meer plaatsvindt tot aan de nieuwe verkiezingen die op 12 september 2012 plaatsvinden. Het vervolg kan daarna 3ledig zijn: - Hetzelfde wetsvoorstel komt terug in de routing - Er komt een aangepast wetsvoorstel - Het wetsvoorstel gaat volledig van tafel

Kernvraag: Wat betekenen de ontwikkelingen in “Den Haag” voor de aanpak van de decentralisatie Wet werken naar vermogen in de gemeente Heerlen; in het gewest Parkstad Limburg; in de regio Zuid Limburg (Tripool)?

De overwegingen: De eerste basale reactie op de ontwikkelingen zou kunnen zijn dat we voorlopig geen verdere activiteiten hoeven te ondernemen nu er (voorlopig) geen wetsvoorstel meer op tafel ligt. Op grond

De aanpak Wwnv na de val van het Kabinet I.M. Thuis 14-05-2012

Pagina 1

van een aantal overwegingen en beschouwingen kan echter geconcludeerd worden dat dit niet een wenselijk scenario is. Deze beschouwingen worden hier nader toegelicht en hebben zowel betrekking op de feitelijke bedoeling en uitgangspunten van de Wwnv als op de financiële aspecten die momenteel binnen het werkveld een belangrijke rol spelen. Per thema wordt aangegeven binnen welke uitvoeringsschaal van de huidige, gezamenlijke voorbereidingsactiviteiten (Heerlen / Parkstad Limburg of Tripool) het betreffende thema een rol speelt.

Thema

Overweging

conclusie

Algemeen

Omdat er al geruime tijd én zeer breed steun is voor de gedachte dat mensen werken/meedoen naar hun vermogen en dat er behoefte is aan ontschotting en beperking van regels, geven Divosa en de VNG aan dat gemeenten zeker door moeten gaan met het invulling geven aan deze principes. Ook wordt het besef dat werkgevers belangrijke klanten zijn van ‘sociale diensten’ als onomkeerbaar beschouwd. Een goed regionaal arbeidsmarktbeleid en gezamenlijke (met in ieder geval UWV) werkgeversdienstverlening is dan van groot belang. Onze visie op dienstverlening heeft enerzijds te maken met het gegeven dat we meer willen uitgaan van de mogelijkheden en verantwoordelijkheden die burgers zelf hebben, en anderzijds met het feit dat er door een flinke beperking (los van de Wwnv) van de financiële middelen keuzes gemaakt moeten worden ten aanzien van de verdeling van deze middelen over de diverse doelgroepen. Het (voorlopig) wegvallen van het wetsvoorstel Wwnv doet hieraan niks af. Er kan doorgegaan worden met de herijking van de dienstverlening, zowel met betrekking tot re-integratie als participatie in brede zin (in combinatie met de decentralisatie Jeugdzorg en Awbz). We gaan er vanuit dat de klant al het mogelijke doet om werk te vinden; te re-integreren op de arbeidsmarkt of te participeren. En natuurlijk ook alles doet om uitkeringsafhankelijkheid te voorkomen. We spreken onze klanten hier ook op aan en waar nodig, helpen wij hen om uit te gaan van hun ‘eigen kracht’ en mogelijkheden. Hoewel dit gegeven behoorlijk vanzelfsprekend lijkt, constateren we met elkaar ook dat we deze verwachtingen ten opzichte van onze klanten niet altijd even helder in de praktijk brengen of er in ons handelen niet altijd van uit gaan. Nu we deze visie met elkaar breed onderschreven hebben, is het dan ook zaak om er naar te gaan handelen. Dat kan zowel gedragsverandering betekenen voor onze medewerkers als voor onze

Doorgaan

Visie op dienstverlening (Heerlen / Parkstad / Tripool)

Visie op de rol van de klant (Heerlen / Parkstad)


Doorgaan

Doorgaan

Pagina 2

Thema

Stimuleren en begeleiden van mensen met een arbeidshandicap naar de reguliere arbeidsmarkt (Heerlen / Parkstad)

Werkgeversbenadering en werkgeversdienstverlening (Heerlen / Parkstad / Tripool)

Diagnose (Heerlen / Parkstad / Tripool)

Overweging klanten en waar nodig moeten we er dus op gaan sturen. Dat kan evengoed zonder een wetsvoorstel Wwnv. De basis onder het wetsvoorstel Werken naar vermogen is de breed gedeelde behoefte om burgers niet te “beoordelen” vanuit een wet waar zij onder vallen, maar juist vanuit hun arbeidsmogelijkheden en (zo nodig) rekening houdend met hun beperkingen. Er zou dan één regeling moeten komen van waaruit gemeenten een bredere verantwoordelijkheid krijgen om juist ook voor mensen met een arbeidshandicap de mogelijkheden te zoeken richting de reguliere arbeidsmarkt. Deze mensen ontvangen nu soms een WWB uitkering, maar ook een Wajong-uitkering of hebben een WSW dienstverband (of indicatie). Ook voor dit thema geldt dat de gemeente, met name dan voor de mensen die nu onder haar verantwoordelijkheid vallen, de activiteiten kan voortzetten om ook deze groep richting de arbeidsmarkt te begeleiden.

conclusie

Werkgevers zijn onze belangrijkste partners daar waar het gaat over het feitelijk realiseren van uitstroom uit de uitkering in de richting van werk. We zullen moeten aansluiten bij hun vraag en behoefte om de goede match te kunnen maken tussen vacature en werkzoekende. En daarbij zullen we in goed overleg met hen moeten bekijken op welke wijze wij als gemeente (samen met UWV) hen kunnen “ontzorgen”. Het gaat er dus om dat wij vraaggericht te werk gaan en zorgen voor het aanbodgeschikt maken van onze klanten. Daar komt bij dat werkgevers steeds laten weten dat zij behoefte hebben aan een helder aanspreekpunt binnen de publieke sector en niet zitten te wachten op veel verschillende partijen die ‘iedere keer op de stoep staan’. Aan onze kant vereist dit samenwerking en afstemming met de (semi) publieke partners in de regio maar uitdrukkelijk ook tussen de gemeenten in de regio. De weg hier naar toe is in Zuid Limburg al geruime tijd geleden ingezet en dient voortvarend voorgezet te worden. Hiervoor ligt er ook een separate opdracht van het Ministerie van SZW en de VNG in de richting van de gemeente Heerlen als aanspreekpunt voor de arbeidsmarktregio Zuid Limburg. Om een goede match te kunnen maken tussen vacature en werkzoekende, is het van belang om op eenduidige wijze helder te hebben wat de competenties van een werkzoekende zijn en wat eventueel beperkingen zijn waar rekening mee gehouden moet worden. Om enerzijds maximaal

Doorgaan


Doorgaan

Doorgaan

Pagina 3

Thema

Toegangstoets / loondispensatie/ loonwaardebepaling (Heerlen / Parkstad / Tripool)

Herstructurering SW en bezuinigingen SW (Heerlen / Parkstad incl. enkele Heuvellandgemeenten)

Overweging gebruik te kunnen maken van de mogelijkheden die de arbeidsmarkt biedt en anderzijds om de werkgevers zo goed mogelijk te kunnen bedienen, is het wenselijk om in de arbeidsmarktregio met “een zelfde bril” c.q. langs “een zelfde meetlat” naar onze burgers en potentiële werknemers te kijken. Het gezamenlijk zoeken naar de juiste methodiek hiervoor en de voorbereiding en realisatie van de goede uitvoering hiervan, blijft relevant. Deze 3 elementen zijn zaken die specifiek in het wetsvoorstel Wwnv opgenomen zijn. Nu het wetsvoorstel van de baan is, is er ook geen basis om met deze zaken aan de slag te gaan. De toegangstoets werd overigens in de Kamerbehandeling en door de diverse branche-organisaties flink ter discussie gesteld omdat het zou leiden tot teveel bureaucratie. Het gebruik van het instrument loondispensatie is nu alleen voorbehouden aan die gemeenten die formele toestemming hebben gehad in het kader van de pilots loondispensatie. De verwachting is dat in een eventueel nieuw wetsvoorstel de technische uitwerking van dit instrument ook aangepast zal worden.

conclusie

Al voordat de contouren van het wetsvoorstel Wwnv bekend waren, leefden er in de GR WOZL vragen met betrekking tot de uitvoering van de Sociale Werkvoorziening. Deze hebben mede geleid tot externe onderzoeken. De resultaten uit deze onderzoeken nopen tot de aanpak van een aantal geconstateerde problemen die zowel van financiële aard zijn als van inhoudelijke aard. Ook het sturingsvraagstuk speelt een rol. Hoewel de Wwnv waarschijnlijk een belangrijke versnelling heeft aangebracht in de aanpak van de vraagstukken, betekent het (al dan niet tijdelijk) wegvallen van het wetsvoorstel niet dat de gesignaleerde problematiek ‘geparkeerd’ kan worden. Overigens is er op dit moment wel nog onduidelijkheid over de door het Kabinet (in het licht van de Wwnv) toegezegd herstructureringsfaciliteit. De aanvraagtermijn om een beroep op deze faciliteit te doen, is overigens vanwege de onduidelijkheden verlengd tot 01-06-2012. Door het Ministerie van Financiën is begin mei gemeld dat de aangekondigde bezuiniging van 100 miljoen op de WSW in 2013 van de baan is omdat er geen Kamermeerderheid meer voor zou zijn. Deze wijziging is echter (nog?) niet opgenomen in het Lenteakkoord. Voor de jaren 2014 en 2015 is geen

Doorgaan (met enige financiële onzekerheid)


Stoppen / parkeren

Pagina 4

Thema

Indeling klantgroep naar loonwaarde. (Heerlen / Parkstad)

Uitbreiding doelgroep voor gemeenten (Heerlen / Parkstad)

Overweging wijziging van de afspraken gemeld, hetgeen zou betekenen dat deze bezuinigingen vooralsnog wel doorgaan. Het indelen van onze klanten naar bepaalde criteria is van alle tijden. Het is noodzakelijk om op een goede manier te kunnen beoordelen welke dienstverlening voor de betreffende klant mogelijk en nodig is. In het kader van de Wwnv is er vanuit gegaan dat de potentiele loonwaarde van een klant een zeer belangrijk indelingscriterium zou worden. Nu dit begrip ‘loonwaarde’ voorlopig niet aan de orde is, moet nagedacht worden over de vraag wat dan een goed indelingscriterium is. Hierbij is overigens op Parkstadniveau de afspraak gemaakt om deze indeling zo eenduidig mogelijk doen, mede in het licht van de gewenste afstemming van de dienstverlening. En ook vanuit de benodigde aanhaking op de kansen op de arbeidsmarkt en het te ontwikkelen dienstverleningsconcept, is een heldere indeling van het klantenbestand noodzakelijk. Het thema als zodanig blijft dus relevant, al krijgt het mogelijk een andere inhoudelijke invulling.

conclusie

Op grond van het wetsvoorstel Wwnv zou de doelgroep van de gemeente uitgebreid worden met: • Jongeren met een arbeidshandicap maar wel met arbeidsvermogen (doen nu een beroep op de Wajong); • Mensen met een arbeidshandicap die niet aangewezen zijn op een beschutte werkplek in het kader van de WSW (en nu wel een WSWindicatie krijgen. Deze uitbreiding is nu voorlopig niet aan de orde omdat dit specifiek voortvloeit uit het wetsvoorstel.

Deels stoppen/ parkeren

(Dit neemt niet weg dat de gemeenten in het kader van de

Maar doorgaan met ontwikkelen aanpak om mensen met arbeidshandicap te plaatsen

herstructurering SW meer verantwoordelijkheid willen nemen om er voor te zorgen dat SW-ers die tot begeleid werken bij een reguliere werkgever in staat zijn, ook daadwerkelijk een dergelijke werkplek gaan krijgen. Daarnaast is de gemeente Heerlen bezig met de voorbereiding en uitwerking van een aanpak voor kwetsbare

Doorgaan

jongeren als vervolg op het Actieplan jeugdwerkeloosheid.)

Bezuiniging participatiebudget (Heerlen / Parkstad)

De landelijke korting op het Participatiebudget van zo’n 490 miljoen euro, blijft onverkort van kracht aangezien deze los van het wetsvoorstel Wwnv geregeld is. De toevoeging aan het Participatiebudget met de middelen die nu beschikbaar zijn voor de re-integratie van WSW-ers en Wajongers-ers gaat vooralsnog niet door. Dat betekent dat het budget ten opzichte van


Doorgaan

Pagina 5

Thema

Ontschotting budgetten (Heerlen / Parkstad / Tripool)

Gevolgen voor de bedrijfsvoering (Heerlen / Parkstad / Tripool)

Gevolgen voor de organisatie (Heerlen / Parkstad / Tripool)

Overweging het jaar 2011 in 2012 en verder bijna gehalveerd wordt. Deze zeer forse korting dwingt ons tot een herijking van de dienstverlening aan de diverse klantengroepen. Het gaat dan om de vraag: Welke klantgroepen gaan we op Welke wijze bedienen met inzet van Welke instrumenten en in Samenwerking met welke partners? De inzette acties hiervoor moeten dan ook voortgezet worden. In het wetsvoorstel was opgenomen om de reintegratiebudgetten van gemeenten; voor de Wajongers en in het kader van de WSW samen te voegen en het ontschot inzetten er van mogelijk te maken. Deze mogelijkheid vervalt als er geen Wwnv komt. Dat betekent dat de bestedingsmogelijkheden van het Participatiebudget gelijk blijven aan de huidige situatie en dus niet ingezet kan worden voor eventuele tekorten in de WSW.

conclusie

De activiteiten (zoals in dit schema genoemd) die voortgang behoeven, hebben allemaal gevolgen voor de bedrijfsvoering in brede zin. Het gaat dan onder andere over werkprocessen; ICT-ondersteuning; monitoring; managementinformatie; financiële inzichten etc. Dit vereist de komende periode de nodige aandacht. Bij de herijking van onze dienstverlening op het gebied van re-integratie en participatie ligt een belangrijke vraag voor: Wat kunnen/ willen we zelf doen in de richting van onze klanten en waarbij hebben we de ondersteuning van externe professionals (re-integratiebedrijven; onderwijspartners; UWV etc.) nodig? Deze vraag moeten we beantwoorden vanuit de diverse invalshoeken: kwaliteit / risicomanagement/ kosten / verwachte opbrengst c.q. resultaat en natuurlijk ook vanuit de mogelijke gevolgen voor onze eigen organisatie (organisatie-inrichting; omvang aantal fte’s; functie-eisen die we aan ons personeel moeten stellen). Maar dit vorenstaande geldt evenzeer op het moment dat we nadere invulling geven aan de benodigde en gewenste werkgeversbenadering en –dienstverlening. En aanpassing van de bedrijfsvoering (bv. processen) kan evengoed gevolgen hebben voor de “organisatie”. Al met al reden om ook dit element verder op te pakken.

Doorgaan


Stoppen/ parkeren

Doorgaan

Pagina 6

Conclusie: De hierboven geschetste beschouwingen leiden tot het advies dat het stopzetten van het grootste deel van de (voorbereidende) activiteiten op dit moment geen optie is. Dit geldt voor alle drie de schaalgroottes.

De beschouwingen en overwegingen zijn door de procesmanager Wwnv besproken met ambtelijk afgevaardigden van de Tripoolsteden en de Parkstad Limburg gemeenten en worden breed onderschreven. Ter bekrachtiging hiervan, zal onderhavige notitie in de volgende overleggen ter vaststelling geagendeerd worden: - De stuurgroep Wet werken naar vermogen gemeente Heerlen - De projectgroep (directeurenoverleg) WSW/Wwnv Parkstad Limburg (Parkstad gemeenten incl. de Heuvellandgemeenten die onderdeel uitmaken van de GR WOZL). - Managersoverleg Tripool sociale zekerheid Niet stoppen maar wel aanpassen: Uit de geschetste beschouwingen blijkt overigens wel dat er een aanpassing van het ingezette traject en de opgestarte activiteiten zal moeten plaatsvinden. Deze aanpassingen hebben betrekking op de volgende zaken: - De opdracht aan de procesmanager De wijziging zit dan enerzijds in het feit dat er geen formele wet voorbereid en geïmplementeerd hoeft te worden maar wel een aantal inhoudelijke aanpassingen van werkwijzen inclusief de gevolgen voor de bedrijfsvoering en de organisatie; anderzijds (mogelijk) in de genoemde datum van 01-012013 die aan de ingangsdatum van de wet gerelateerd was. Dit leidt tot een beperkte aanpassing van de opdrachtbeschrijving in de 3 Plannen van Aanpak. Om de voorkomen dat de Plannen van aanpak opnieuw in routing gebracht moeten worden om opnieuw formeel vast te stellen, zal voorgesteld worden de aanpassingen via een erratum toe te voegen. - De inhoudelijke aanpak Zoals uit bovenstaand schema blijkt, dienen enkele onderwerpen in afwachting van nadere ontwikkelingen ‘geparkeerd’ te worden. Voorgesteld wordt om dit met de relevante uitvoerders/collega’s uit de diverse gemeenten te verwerken in de aan hen gegeven opdrachten. - De tijdslijn De belangrijkste aanpassing van de tijdslijn is het wegvallen van de hard genoemde ingangsdatum van 01-01-2013. Deze datum had consequenties voor bijvoorbeeld besluitvormingstrajecten m.b.t. aanpassingen van verordeningen. Zoals vermeld blijft er wel een harde noodzaak om de dienstverlening te herijken vanwege de beperkte financiële middelen en het is wenselijk dat deze aanpassingen 01-01-2013 van kracht worden. De hiervoor benodigde (ambtelijke en bestuurlijke) besluitvormingstrajecten zullen dan ook op deze datum gericht zijn.

Voorstel: Voorgesteld wordt om deze notitie vast te stellen en daarmee te besluiten dat: • Het ingezette traject decentralisatie wet werken naar vermogen voorgezet wordt met de inhoudelijke aanpassing zoals aangegeven.


Pagina 7

• De drie opdrachtbeschrijvingen in de Plannen van aanpak (Tripool / Parkstad Limburg / Heerlen) aangepast worden aan het vorenstaande in de vorm van een erratum zonder dat de documenten opnieuw in de routing gebracht worden. • De inhoudelijke aanpak met de relevante collega’s uit de diverse gemeenten bijgesteld wordt via de opdrachtbeschrijvingen van de afzonderlijke themagroepen op de 3 schalen. • De tijdslijn voor de uit te voeren activiteiten aangepast wordt aan de gewijzigde omstandigheden, maar voor de herijking van de dienstverlening wel te blijven koersen op aanpassing per 01-01-2013.


Pagina 8

De Wet werken naar vermogen na de val van het Kabinet

Recommend Documents