DUURZAAMHEIDSAGENDA 2015-2018
VRIJ, ACTIEF, BETROKKEN 1
Inhoudsopgave 1.
Inleiding...............................................................................................................................3
2.
Duurzaam samenwerken .....................................................................................................5 Betrokken partijen....................................................................................................................5
3.
Energie besparing en opwekking ........................................................................................6 Huidige situatie ........................................................................................................................6 Doelstellingen en activiteiten van de gemeente ........................................................................6 Wat kunnen bedrijven doen?....................................................................................................7 Wat kunnen inwoners doen?....................................................................................................8 Wat kan er gezamenlijk?..........................................................................................................9
4.
Mobiliteit ............................................................................................................................10 Huidige situatie ......................................................................................................................10 Doelstellingen en activiteiten van de gemeente ......................................................................11 Wat kunnen bedrijven doen?..................................................................................................11 Wat kunnen inwoners doen?..................................................................................................11 Wat kan er gezamenlijk?........................................................................................................11
5.
Afval ..................................................................................................................................12 Huidige situatie ......................................................................................................................12 Doelstellingen en activiteiten van de gemeente ......................................................................12 Wat kunnen bedrijven doen?..................................................................................................12 Wat kunnen inwoners doen?..................................................................................................12 Wat kan er gezamenlijk?........................................................................................................12
6.
Inkoop ...............................................................................................................................13 Huidige situatie ......................................................................................................................13 Doelstellingen en activiteiten gemeente .................................................................................13 Wat kunnen bedrijven doen?..................................................................................................13 Wat kunnen inwoners doen?..................................................................................................13 Wat kan er gezamenlijk..........................................................................................................13
7.
Financiën...........................................................................................................................14
8.
Monitoring en evaluatie......................................................................................................14
2
1. Inleiding De gemeente Nieuwkoop heeft de ambitie om een duurzame gemeente zijn, waarin niet alleen aandacht is voor het ‘hier’ en ‘nu’, maar ook voor het ‘daar’ en ‘later’. Een ambitie die uitdagend is. Een ambitie die de gemeente niet alleen kan waarmaken. Daarom is het belangrijk dit samen met bedrijven en de samenleving op te pakken. Door gezamenlijk duurzaamheid optimaal te ontwikkelen, kan iedereen een steentje bijdragen aan een duurzame samenleving. Samenwerken en interactie dat zijn de sleutelwoorden voor dit lokale actieprogramma, de “Duurzaamheidsagenda” Wat is duurzaamheid? Duurzaamheid houdt in dat bij alle ontwikkelingen, beleid, plannen en activiteiten een optimale balans gezocht wordt tussen de sociale, ecologische en economische gevolgen daarvan, ofwel de consequenties voor ‘people’, ‘planet’ en ‘profit’. Duurzaamheid houdt ook solidariteit in. Solidariteit tussen huidige en toekomstige generaties. Onze huidige welvaart mag er niet toe leiden dat we onze kinderen met enorme problemen (zoals een vervuild milieu of grote financiële schulden) opzadelen. Duurzaamheidsagenda 2015-2018 De Duurzaamheidsagenda is de nota van de gemeente Nieuwkoop, waarin op een gestructureerde manier inzicht wordt gegeven in de stand van zaken op het gebied van duurzaamheid. Daarnaast is deze agenda bedoeld om bewustwording te creëren, partijen bij elkaar te brengen en elkaar te inspireren. Onderwerpen In september 2013 sloten meer dan veertig partijen het Energieakkoord ‘Duurzame groei’. De partijen die dit energieakkoord sloten variëren van de sectoren chemie, grootmetaal, energieproducenten, tot aan natuur- en milieu organisaties en beheerders en bewoners van woningen. Het Energieakkoord is nodig voor groei en werkgelegenheid, de toekomstbestendigheid van de Nederlandse economie en de toekomstige welvaart van onze bevolking. Daarom schetst dit akkoord een langetermijnperspectief voor onze energiehuishouding . Dit creëert vertrouwen en reduceert daarmee investeringsonzekerheid bij burgers en bedrijven. Het helpt de haperende economie op korte termijn weer op gang met een grote impuls voor investeringen en werkgelegenheid. Daarnaast worden de lasten voor burgers en bedrijven zo veel mogelijk beperkt. Het akkoord bestaat uit tien pijlers. Deze tien pijlers vormen een onderling versterkend geheel en daarmee een integraal pakket. Voor Nieuwkoop zijn drie pijlers van belang:
Energiebesparing (pijler 1). 1 Decentrale opwekking van hernieuwbare energie door burgers met steun, waar nodig, van gemeenten, provincies en rijksoverheid (pijler 3); Een verlaging van de CO2-uitstoot in mobiliteit en transport (pijler 7).
Voor deze drie pijlers is gekozen omdat met deze drie pijlers het meeste resultaat is te behalen op lokaal gebied. De duurzaamheidsagenda van 2015-2018 is opgesteld aan de hand van 4 thema’s die vanuit deze drie pijlers zijn afgeleid:
1
Energie uit onuitputtelijke bronnen zoals zonne- en windenergie. 3
Energie besparing en opwekking, Mobiliteit, Afval Inkoop.
Relatie met gemeentelijk beleid In de navolgende gemeentelijke (beleid) notities wordt aandacht besteed aan Duurzaamheid
Structuurvisie Nieuwkoop 2040 ‘Ondernemend, Groen en Duurzaam’ Collegeprogramma 2014-2018: De kracht van de samenleving Woonvisie Nieuwkoop Beleids- en beheerplan Openbare Verlichting 2014-2018 MJOP onderhoud gemeentelijke gebouwen 2013-2022 Inkoop- en aanbestedingsbeleid Nieuwkoop Begroting Nieuwkoop 2015 Afvalbeleidsplan 2009-2013
Leeswijzer De duurzaamheidsagenda is opgesteld aan de hand van de vier thema’s: energie, mobiliteit, afval en inkoop. Aan ieder thema is een hoofdstuk gewijd waarin de huidige situatie wordt toegelicht. De hoofdstukken worden vervolgd door een beeld te schetsen van wat de gemeente doet, wat ondernemers kunnen, wat inwoners kunnen doen en wat gezamenlijk kan worden opgepakt. Bij de rol van de gemeente wordt onderscheid gemaakt tussen de gemeente als bedrijf en de gemeente als beleidsmaker.
4
2. Duurzaam samenwerken Duurzaamheid is een breed begrip en betekent voor iedereen iets anders. Als gemeente zijn wij er van overtuigd dat samenwerking bij het behalen van duurzaamheidsdoelstellingen loont. Wij zien grote voordelen in een gezamenlijke aanpak met ons bedrijfsleven en onze inwoners. We werken daarbij van buiten naar binnen. Het is belangrijk om in een vroeg stadium al deze samenwerking op te zoeken. Daarom is deze agenda ook opgesteld in medewerking van stichting DON en inwoners van de gemeente. Hierdoor kan er meer draagvlak worden gecreëerd en het zorgt voor de nodige motivatie voor de uitvoering van de agenda. Door samen te werken worden inzichten en kennis bijeen gebracht en de kracht van de samenleving aangewend. Op deze manier kan “people, planet en profit” op goede wijze toegepast worden en betere resultaten opleveren, als wanneer de partijen dit thema alleen zouden toepassen.
Betrokken partijen Om een goede samenwerking tot stand te laten komen, is het van belang om in een vroeg stadium de betrokken partijen op het netvlies te hebben. Deze partijen zijn onder te verdelen in verschillende categorieën.
Lokale ondernemers en inwoners
Deze twee partijen vormen de belangrijkste partners op het gebied van het duurzaamheidsbeleid. De gemeente kan een aantal zaken regelen in verordeningen, maar de keus om het thema duurzaamheid optimaal te kunnen ontwikkelen ligt uiteindelijk in handen van de lokale ondernemers en de inwoners. De gemeente waardeert het als ambassadeurs van duurzaamheid opstaan en concreet hiermee aan de slag gaan. Want wanneer het bedrijfsleven of inwoners geen initiatieven aandragen, is het niet mogelijk om het thema duurzaamheid goed te ontwikkelen.
Aanbieders van duurzame producten en/of diensten
Deze partijen timmeren al hard aan de weg als het gaat om duurzaamheid. Door het aanbieden van duurzame producten en/of diensten zoals zonnepanelen, isolatie en dergelijke, hebben zij een belang bij het bewust maken van hun potentiële klanten.
Gemeenten uit de regio
Door samen te werken met gemeenten uit de regio, is het mogelijk om expertise rondom dezelfde vraagstukken met elkaar uit te wisselen.
Provincie
De provincie is een hogere bestuurslaag die kennis en invloed kan uitoefenen op het implementeren van duurzaamheid op verschillende beleidsterreinen. Zo kan zij veel invloed hebben op de inpassing van duurzame initiatieven binnen de gemeente.
5
3. Energie besparing en opwekking Het grootste gedeelte van de door ons verbruikte energie wordt opgewekt door verbranding van fossiele brandstoffen. Wanneer fossiele brandstoffen worden verbrand komt er CO2 vrij. Doordat dit op grote schaal gebeurt, wordt het milieu aangetast. Daarnaast kunnen fossiele brandstoffen uitgeput raken. Hierdoor daalt het aanbod en zal op lange termijn de prijs stijgen. Het is dus op ecologisch en sociaaleconomisch gebied van belang dat duurzamere alternatieven serieuze aandacht krijgen. Daarom vindt de gemeente het belangrijk dat er aandacht wordt gegeven aan energiebesparing en duurzame opwekking. Door dit thema op te nemen in de duurzaamheidsagenda wordt er voort geborduurd op de derde pijler van het Energieakkoord. Bij energiebesparing en opwekking gaat het erom om eerst zicht te krijgen op het verbruik, dit vervolgens naar beneden te brengen en om daarna het restant aan benodigde energie te “vergroenen”. Hieronder wordt weergegeven wat de gemeente doet om energie te besparen en waar mogelijk op te wekken.
Huidige situatie
Collectieve inkoop zonnepanelen
In 2014 organiseerde een bedrijf een collectieve inkoop van zonnepanelen. De gemeente faciliteerde deze actie. Door deze inkoop via een collectief te organiseren werd het mogelijk voor inwoners van de gemeente om de zonnepanelen via een ‘bulk’ korting aan te kopen. Deze actie had dus financiële voordelen voor de inwoners van de gemeente. Daarnaast zorgde deze actie ervoor dat geïnteresseerden voor duurzame energieopwekking met elkaar in gesprek raakten en elkaar inspireerden. Deze actie wordt op bovenstaande manier niet meer uitgevoerd in het vervolg. Omdat de actie is bedoeld als aanjaagactie voor inwoners. Nu is het tijd voor een volgende fase waarin lokale ondernemers (zelf) een dergelijke actie oppakken.
Openbare LED verlichting
In 2015 is een groot gedeelte van de openbare verlichting in de gemeente aan vervanging toe. Dit biedt de ultieme kans om de openbare verlichting te verduurzamen. De conventionele straatverlichting zal vervangen worden door LED verlichting. Hierdoor worden de onderhoudskosten gereduceerd en wordt er ook energie bespaard.
Doelstellingen en activiteiten van de gemeente Als het gaat om de gemeente als beleidsmaker en aanjager, heeft zij vooral een stimulerende en faciliterende rol. Daarnaast vervult zij een voorbeeldfunctie op het gebied van duurzame energie en energiebesparing.
6
Energiebesparing Energie opwekking Gemeente als bedrijf
Activiteit
Doel
Tijd
1. Een energiebesparing van 8% in 2018.
Conform beheerplan Openbare verlichting
2.Energieverspilling tegengaan.
2015-2018
1. Verkenning zonnepanelen op gemeentelijk vastgoed
1.Verduurzaming gemeentelijk vastgoed
2015 Gemeentehuis Nieuwveen 2015-2018 overig vastgoed
2. Verkenning kansen kleinschalige windenergie
2.Bevorderen lokale duurzame energieopwekking
2015
1. Stimuleren duurzaam bouwen in gemeentelijke bouwprojecten
1. Meer nieuwbouw duurzaam te realiseren
2015-2018
2. Duurzaamheid als aandachtspunt bij het ontwikkelen van nieuwe bedrijventerreinen en verbeteren bestaande bedrijventerreinen.
2. Duurzaamheid integreren bij bedrijven
2015 Schoterhoek II 2015 – 2018
Energiebesparing 1. Straatverlichting: vervangen conventionele armaturen door LEDverlichting. 2. Monitoring en inspelen op de informatie van Slimme meters in de gemeentehuizen.
Energieopwekking
Gemeente als beleidsmaker
Wat kunnen bedrijven doen? Als ondernemer is het belangrijk om bewust na te denken over energiebesparing en/of opwekking. Niet alleen voor het milieu, maar ook omdat het veel kan schelen in de portemonnee. Daarbij is het van belang dat niet alleen de ondernemer maar ook zijn personeel zich bewust is van het thema energie. Een voorbeeld is het door middel van een periodieke monitoring de behaalde resultaten op het gebied van energiebesparing zichtbaar te maken en medewerkers te laten meedenken over besparingsmogelijkheden. Ondernemers kunnen elkaar ook inspireren op het gebied van energiebesparing en opwekking. Bijvoorbeeld door dit onderwerp bespreekbaar te maken bij overleggen met collega’s. Wie weet heeft de buurman wel dé oplossing. 7
In onze gemeente Nieuwkoop is de Stichting Duurzaam Ondernemen Nieuwkoop (DON) actief, een non-profit platform voor ondernemers in en om Nieuwkoop met als doel het (collectief) reduceren van CO2 uitstoot . Dit doet de Stichting door ondernemers te stimuleren om hun energiebeheer beter te managen, collectieve duurzaamheidsprojecten te starten en ondernemers uit te nodigen voor kennisdeling. Een voorbeeld is het project “Energiemeting”. Hiermee kregen ondernemers zicht op hun energieverbruik en konden ongewone pieken (bijvoorbeeld in weekenden) gevonden worden. Door dergelijke resultaten met elkaar te bespreken, kwamen er mooie verbindingen tot stand. Stichting DON ziet kansen om aan dit project een vervolg te geven en om de resultaten uit te breiden. In samenwerking met regiogemeenten zijn er mogelijk kansen om dit project verder op te schalen. Energiebesparing Energie opwekking
Activiteit
Wat kunnen bedrijven doen
Energiebesparing
Doel
Tijd
1.Het ontwikkelen van een milieubarometer.
1.Monitoren en reduceren van CO2 bij ondernemers.
2020
2.Het organiseren van thema avonden in het DON café.
2.De energiebehoefte bij ondernemers beter managen.
Periodiek
3.Het opstarten van projecten zoals Energiemeting.
3. De ondernemers te enthousiasmeren voor (collectieve) milieuinvesteringen.
2015-2018
4.Kennis/ervaringen op het gebied van duurzaam ondernemen delen met ondernemers.
Periodiek
Wat kunnen inwoners doen? Voor woningen zijn er talloze manieren om energie te besparen en op te wekken. Vaak wordt er gedacht aan grote investeringen zoals zonnepanelen. Maar ook de kleine dingen zijn de moeite waard om eens over na te denken. Zo kan er al veel bespaard worden door bij de aankoop van apparaten te kijken naar het energieverbruik. Bij grotere investeringen kan er gekeken worden naar collectieven bijvoorbeeld in de eigen wijk. Door een collectief te vormen wordt de investering relatief kleiner. Veel inwoners hebben al ervaring met concrete maatregelen als vloer- en spouwmuurisolatie, zonnepanelen, het plaatsen van extra isolerend glas (vaak in combinatie met vervanging van kozijnen) etc. en zouden wellicht nog wel meer maatregelen aan hun woning willen treffen. Ook zijn er burgers die maatregelen als genoemd gezamenlijk hebben opgepakt of dit hebben geprobeerd. Het delen van kennis (impact, effect, kosten, organisatie) is van grote waarde. Dat kan op verschillende manieren. Zo is er de suggestie gedaan om een Loket Duurzaam Nieuwkoop, bemenst door vrijwilligers, in het leven te roepen. Hiervoor is dan wel een initiatiefnemer nodig die dan door de gemeente ondersteund / gefaciliteerd kan worden.
8
Energiebesparing Energie opwekking
Activiteit
Wat kunnen inwoners doen
Energiebesparing 1. Verminderen van energieverbruik
Energie opwekking 2, Toepassen van energieverbruik
Doel
Tijd
1. Inhoudelijke kennisdeling met betrekking tot concreet resultaat
2015-2018
2.Kennisdeling met betrekking tot “gezamenlijke organisatie
2015-2018
Wat kan er gezamenlijk? Door een gezamenlijke aanpak kan er veel worden bereikt. Door een toegankelijk platform te creëren op www.wijzijnnieuwkoop.nl kunnen bedrijven en inwoners hun ideeën uitwisselen. Ook succesverhalen kunnen daarop worden gedeeld om daarmee anderen te inspireren. Daarnaast is kennisuitwisseling ook mogelijk op andere gezamenlijke platforms. In contact met bedrijven en inwoners zal duidelijk moeten worden wat wenselijk en mogelijk is, en welke ondersteuning van de gemeente nodig of gewenst is. De Duurzaamheidsmarkt is een uitstekend middel om kennis uit te wisselen en inspiratie op te doen. In 2015 organiseert de gemeente nog deze markt. Vanaf 2016 wordt de organisatie van de markt overgelaten aan het bedrijfsleven.. In de kern Noorden heeft de Stichting DrieKoppenLand het initiatief genomen tot het ontwikkelen van woningbouw op het land van Koppen. De gemeente steunt dit initiatief; recent heeft de raad het stedenbouwkundige plan vastgesteld. De Stichting streeft naar een duurzame wijk. Gemeente en Stichting trekken hier gezamenlijk in op. Waarbij uiteraard ook een beroep wordt gedaan op de kennis aanwezig bij het bedrijfsleven.
9
4. Mobiliteit e
Transport en mobiliteit zijn opgenomen in de 7 pijler van het Energieakkoord. Hierin worden ambitieuze doelen gesteld op het gebied van duurzame mobiliteit. Zo wordt het doel gesteld om tot 2050 60% CO 2 te reduceren ten opzichte van 1990. Dit doel is een zeer forse uitdaging, zeker met de verwachting dat het verkeersvolume nog verder zal groeien (Dashboard Duurzame en Slimme Mobiliteit).
Gemeente Nieuwkoop sluit zich bij de ambitie van het Energieakkoord aan door in te zetten op duurzame mobiliteit. Zowel in haar eigen bedrijfsvoering als in een stimulerende en faciliterende rol voor haar inwoners en bedrijven.
Huidige situatie
Realisatie laadpalen
In 2014 is er een pilot uitgevoerd op het gebied van elektrisch vervoer om op korte termijn en in de toekomst te kunnen voorzien in de groeiende vraag naar faciliteiten voor elektrisch vervoer. In deze pilotperiode is een maximum gesteld voor de realisatie van 20 laadpalen in de openbare ruimte. Deze regeling was legesvrij. De exploitatie kosten kwamen voor rekening van de aanvrager. De gemeente nam de kosten op zich voor de belijning en bebording van de parkeerplaats. Uit de pilot is gebleken dat de vraag naar laadpalen niet zo explosief is gegroeid als men van tevoren had ingeschat. De laadpalen die nog gerealiseerd zijn in de openbare ruimte zijn gerealiseerd door stichting E-laad. Verder zijn er alleen nog semi-openbare laadpalen 2 gerealiseerd. In totaal zijn dit vijf oplaadpunten. De oplaadpunten die op privéterrein zijn gerealiseerd, zijn hierin niet meegeteld.
Fietsen Scoort
Landelijk wonen er ongeveer 2,5 miljoen mensen op een afstand van minder dan 7,5 kilometer van hun werk. Toch komt slechts een kwart daarvan op de fiets. Het grootste deel (57%) pakt de auto, de rest reist op een andere manier. Dat betekent dat er in theorie nog volop kansen zijn om autokilometers te vervangen door fietskilometers. De landelijke campagne ‘Fietsen Scoort’stimuleert op uitdagende wijze het fietsen naar het werk. De campagne bestaat al vanaf 1992 en is inmiddels uitgegroeid tot de grootste fietscampagne van Nederland Door deel te nemen aan deze landelijke campagne wil de gemeente het fietsen naar het werk bevorderen en het goede voorbeeld geven.
2
Semi-openbare laadpaal: een openbare laadpaal op privaat terrein bij een bedrijf en/of instelling. 10
Doelstellingen en activiteiten van de gemeente Activiteit
Doel
Tijd
Gemeente als bedrijf
1. Bij vervanging van eigen voertuigen is duurzaamheid een belangrijk criterium.
Een zo duurzaam mogelijk wagenpark
Doorlopend
Gemeente als beleidsmaker
Faciliterende rol en bewustmaking
Het mogelijk maken van duurzame initiatieven op het gebied van duurzaamheid.
2015-2018
Wat kunnen bedrijven doen? Bij duurzame mobiliteit wordt al snel aan elektrische voertuigen en het openbaar vervoer gedacht. Dat zijn ook goede alternatieven voor het reizen met de auto. Met name als het gaat om woonwerk verkeer. Daarnaast is er het werkverkeer. Dat kan worden verduurzaamd door bijvoorbeeld efficiënt routes te plannen met moderne technologie die zich ook steeds verder doorontwikkeld. Door van te voren te weten op welke locaties er gewerkt moet worden en deze te combineren, kunnen er veel kilometers bespaard worden. Daarvoor is ook een routeplanner beschikbaar die de meest efficiënte route plant langs meerdere adressen (ROUTE XL). Dit bespaart tijd en geld en het beperkt de CO2 uitstoot. Ook het delen van vervoer en vervoersmiddelen (zowel in geval van woon-werk verkeer als werkverkeer) loont Gaat het alleen om elkaar ontmoeten, dan voorkomen digitale hulpmiddelen als Facetime, Skype en video conference dat alsnog de auto moet worden gepakt.
Wat kunnen inwoners doen? Wanneer er gesproken wordt over duurzame mobiliteit roept men vaak elektrische auto’s. Maar er zijn ook andere manieren om op een duurzame manier mobiel te zijn. Ook in de privésfeer zijn er mogelijkheden om autokilometers te vervangen door fietskilometers. De opkomst van de elektrische fiets biedt daarbij extra kansen.
Wat kan er gezamenlijk? Door ideeën en ervaringen uit te wisselen en samenwerkingen op te zoeken kan er meer bereikt worden. Belangrijk hierbij is dat het gaat om samenwerking tussen ondernemers, tussen inwoners of tussen ondernemers en inwoners. De gemeente kan inwoners en ondernemers ondersteunen en faciliteren.
11
5. Afval Tegenwoordig beseffen we steeds beter dat we verantwoord met grondstoffen om moeten gaan. Zo was het huishoudelijk restafval in 2006 nog 278 kg per inwoner van de gemeente Nieuwkoop en in 2013 200 kg (CBS,2014). Deze cijfers getuigen van een beter bewustzijn op het gebied van afval bij de inwoners. Afval wordt meer gezien als een waardevolle bron van grondstoffen. Afval verandert steeds meer in herbruikbare producten en materialen. Van afval scheiden vanuit milieuperspectief wordt afval nu ook steeds vaker gescheiden vanuit economisch perspectief. De gemeente Nieuwkoop wil haar inwoners en ondernemers extra stimuleren om afval te scheiden om zo de hoeveelheid restafval te beperken.
Huidige situatie Op dit moment wordt de oude doelstelling van de gemeente van 60% scheiding in herbruikbare stromen nog niet behaald. De nieuwe doelstelling van 75% scheiding vraagt dan ook om een andere aanpak dan de huidige. De huidige aanpak is gebaseerd op scheiding van gft-afval met de minicontainer en diverse systemen, zowel haal- als brengsystemen voor glas, papier, textiel en kunststof. De vernieuwde aanpak zal worden beschreven in het nieuwe afvalbeleidsplan.
Doelstellingen en activiteiten van de gemeente
Gemeente als beleidsmaker
Activiteit
Doel
Tijd
Bewustwording van afval scheiden stimuleren onder de inwoners Opstellen van een nieuw afvalbeleidsplan
Het beperken van de hoeveelheid restafval
2015-2018
Stimuleren van afval scheiden
2015
Wat kunnen bedrijven doen? Wanneer al het bedrijfsafval bij elkaar wordt gedaan, behoort dit tot het restafval. Restafval wordt ingezameld en vervolgens verbrand in verbrandingsovens. Het verwerken van restafval omvat het grootste gedeelte van de afvalkosten. Wanneer afval gescheiden wordt, wordt de hoeveelheid restafval beperkt. Niet alleen goed voor het milieu maar ook voor de portemonnee. Dit omdat de gescheiden afvalfracties weer kunnen dienen als grondstof.
Wat kunnen inwoners doen? Inwoners zijn voor een groot deel van afvalscheiding verantwoordelijk. Zij kunnen dus een belangrijke bijdrage leveren aan de scheiding door gebruik te maken van de faciliteiten die de gemeente hiertoe biedt. Door een directe relatie te leggen tussen aanbod van restafval en de te betalen afvalstoffenheffing is het de verwachting dat de inwoner wordt gestimuleerd om zo min mogelijk restafval aan te bieden (en beter het afval te scheiden)
Wat kan er gezamenlijk? De gemeente biedt de faciliteiten aan om afval gescheiden aan te bieden; het is aan de inwoners om hiervan gebruik te maken en om kritisch te zijn bij het doen van boodschappen op bijvoorbeeld verpakkingsmateriaal (preventie). Daarin heeft het bedrijfsleven dan weer een rol. 12
6. Inkoop Onze definitie van duurzaam inkopen is: ‘Het daadwerkelijk toepassen van milieu- en sociale aspecten tijdens alle fasen van het inkoopproces, zodat dit resulteert in een daadwerkelijke levering van een duurzaam product of dienst’ (Inkoop-en aanbestedingsbeleid Nieuwkoop). Door als overheid duurzaam in te kopen krijgt de markt voor duurzame producten een impuls. Duurzaam inkopen staat op verschillende overheidsniveaus hoog op de agenda. Zo koopt de rijksoverheid al vanaf 2010 duurzaam in. Voor gemeenten is het vastgesteld dat het streven is om in 2015 100% duurzaam in te kopen, zo ook onze gemeente.
Huidige situatie Op dit moment wordt er ingekocht via de duurzaamheidscriteria die zijn opgesteld door de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.NL). De duurzaamheidscriteria zijn opgesteld per productgroep. Dit zorgt ervoor dat er bij iedere inkoop een duurzaamheidsoverweging gemaakt wordt.
Doelstellingen en activiteiten gemeente
Gemeente als bedrijf
Activiteit
Doel
Tijd
1.Inkopen en aanbesteden conform de duurzaamheidscriteria van RVO.NL
1. 100% duurzaam inkopen.
Doorlopend
2. Medewerkers bewust maken van duurzame alternatieven wanneer zij producten en/of diensten kopen.
2015-2018
2. Bewustwording creëren onder het gemeentelijk personeel
Wat kunnen bedrijven doen? Bedrijven die diensten, producten of werken verkopen aan de gemeente, krijgen te maken met eisen en wensen op het gebied van duurzaamheid. Dit zijn met name de bovengenoemde duurzaamheidscriteria. Bedrijven kunnen deze criteria ook zelf toepassen en door vertalen naar hun eigen leveranciers.. De criteria zijn openbaar. Daarnaast kunnen bedrijven, op de website Marktplaats Duurzaam Inkopen Overheid van MVO Nederland, aangeven dat ze voldoen aan de criteria voor duurzaam inkopen van de overheid.
Wat kunnen inwoners doen? Inwoners kunnen bij hun inkopen ook rekening houden met en alert zijn op duurzaamheidsaspecten van producten en diensten. Hierbij kan ook gedacht worden aan lokale producten en lokale diensten. Daarnaast is de markt van duurzame producten aan het groeien en worden deze veel toegankelijker.
Wat kan er gezamenlijk Door ideeën en ervaringen uit te wisselen kan er veel bereikt worden. Ondernemers, inwoners en de gemeente kunnen elkaar op die manier stimuleren. 13
7. Financiën Ten behoeve van projecten en initiatieven in het kader van Duurzaamheid is er een reserve duurzaamheid ingesteld van €450.000. De komende drie jaar wordt er jaarlijks €80.000 uit deze reserve gebruikt voor duurzame openbare verlichting. (motie Duurzame Openbare Verlichting). Er blijft een vrij besteedbaar budget van €210.000 over, voor het ondersteunen van duurzame initiatieven (van gemeente, bedrijfsleven, en inwoners) die de gemeente de moeite waard vindt om ook financieel te steunen. Een onttrekking vanuit de reserve vraagt om een raadsbesluit, hetzij middels een voorstel aan de raad, hetzij bij de vaststelling van de begroting c.q. begrotingswijziging (bijvoorbeeld bij de voor- of najaarsnota), dan wel een afzonderlijk besluit bij de bestemming van het jaarresultaat. Het is niet mogelijk om een inschatting te maken van de kosten die gemoeid zijn met deze initiatieven. Immers, we kennen die nog niet; laat staan dat we al weten of we daar ook financieel in willen bijdragen of participeren. Het concreet formuleren van acties voor inwoners en bedrijfsleven past niet in het “van buiten naar binnen denken”. De kracht / het initiatief van de samenleving is leidend.
8. Monitoring en evaluatie Met de jaarrekening wordt de raad door middel van de paragraaf Duurzaamheid geïnformeerd over de stand van zaken, bij voorkeur op een zo concreet mogelijke manier, over de activiteiten die in het kader van duurzaamheid zijn ontplooid en gerealiseerd. Het betreft hier een terugblik. In de programmabegroting wordt in de paragraaf Duurzaamheid vooruitgeblikt over het nieuwe kalenderjaar. In de begrotingscyclus zijn er verder diverse momenten (voor- en najaarsnota) waarin de raad kan worden geïnformeerd dan wel kan worden gevraagd om geld vanuit de reserve beschikbaar te stellen. In de tweede helft van 2017 wordt een evaluatie opgesteld.
14
