VLAAMS PARLEMENT ₪ SCHRIFTELIJKE VRAGEN
PASCAL SMET VLAAMS MINISTER VAN ONDERWIJS, JEUGD, GELIJKE KANSEN EN BRUSSEL
Vraag nr. 260 van 29 januari 2013 van IRINA DE KNOP
Vlaamse Rand – Monitoring anderstalige leerlingen Het Vlaams Parlement nam op 29 februari 2012 een resolutie betreffende de monitoring en het beleid ten aanzien van anderstalige leerlingen in de Vlaamse Rand aan (Stuk 1504 – (2011-2012)). In de bespreking van de beleidsbrief Onderwijs 2012-2013 stelde de minister de monitoring hiervan op te nemen. De minister ging de aanbeveling met betrekking tot de kwaliteitsmaatregelen ten aanzien van het groeiend aantal TNN-leerlingen (leerlingen van wie thuistaal niethet Nederlands is) in de Rand ook bekijken met de onderwijsinspectie in functie van eventuele bijkomende maatregelen. Ook de aanbeveling om de schoolbesturen meer faciliteiten aan te reiken om tot een meer verregaande engagementsverklaring van de ouders met betrekking tot het Nederlands te kennen, zal verder worden onderzocht. Bijna een jaar na de goedkeuring van de resolutie en gelet op het fenomeen van de zogenaamde nieuwe stadsvlucht, de verwachte sterke bevolkingsgroei in Halle-Vilvoorde, Brussel en bij uitbreiding Vlaams-Brabant en de wachtlijsten in de scholenbouw heb ik volgende vragen voor de minister. 1. Kan de minister de leerlingenaantallen van de scholen in het basisonderwijs en het secundair onderwijs in de provincie Vlaams-Brabant en het percentage daarvan dat het Nederlands niet als thuistaal heeft, van dit en vorig schooljaar meedelen? Graag uitgesplitst per gemeente. 2. Werden leerlingen geweigerd voor inschrijving in scholen in Halle-Vilvoorde in dit en vorig schooljaar? Graag hierbij een indeling volgens type school, het aantal leerlingen en de redenen waarom leerlingen werden geweigerd. 3. Via welk registratiesysteem, volgens welk criterium van gegevens en binnen welke termijn wil de minister de monitoring vorm geven? 4. Welke afspraken heeft de minister met de Franse Gemeenschap omtrent de monitoring gemaakt? 5. Heeft de minister het aspect van de kwaliteitsmaatregelen ten aanzien van het groeiend aantal TNN-leerlingen in de Rand met de onderwijsinspectie reeds besproken? Zijn bijkomende inspanningen volgens de inspectie noodzakelijk? Welke maatregelen zal de minister binnen dit kader nemen? 6. Voorziet het nieuwe omkaderingssysteem in het basisonderwijs in hetzelfde aantal of meer middelen voor taalondersteuning voor de scholen in Halle-Vilvoorde? Kan de minister dit kwantificeren? 7. Leidt het “afstandscriterium” in het nieuwe decreet betreffende het inschrijvingsrecht tot een verminderde druk op het onderwijs in Halle-Vilvoorde? Kan de minister dit kwantificeren? 8. Leidt het “afstandscriterium” in het nieuwe decreet betreffende het inschrijvingsrecht tot een versterking van het buurt- en gemeenschapsgevoel in Halle-Vilvoorde? Kan de minister dit kwantificeren?
9. Wat houdt het onderzoek om tot een meer verregaande engagementsverklaring van de ouders met betrekking tot het Nederlands te komen in? Binnen welke termijn kan de conclusie van dit onderzoek verwacht worden? N.B. Deze vraag werd gesteld aan de ministers Bourgeois (vraag nr 241) en Smet (nr. 260). ANTWOORD 1. De gevraagde cijfers per gemeente zijn beschikbaar via de rapporten op gemeenteniveau die gepubliceerd worden op de website Onderwijsstatistieken (http://www.ond.vlaanderen.be/onderwijsstatistieken/). Voor het overzicht worden de gevraagde gegevens gebundeld in het document in bijlage. 2. In onderstaande tabellen kan het aantal weigeringen naar fusiegemeente en motivatie worden teruggevonden voor respectievelijk het gewoon en het buitengewoon basisonderwijs. Het aantal weigeringen kan verschillen van het aantal geweigerde leerlingen omdat een leerling meermaals kan geweigerd worden, hetzij in een school, hetzij in meerdere scholen. In tegenstelling tot de vraagstelling werd er gekozen om de weigeringen voor schooljaar 20112012 en 2012-2013 weer te geven omdat in het huidige schooljaar men niet kan weigeren voor 1 maart, tenzij gebruik werd gemaakt van een aanmeldingsprocedure. In het arrondissement HalleVilvoorde is geen school bekend die gebruik maakt van dergelijke aanmeldingsprocedure. Tabel: Aantal weigeringen naar fusiegemeente en motivatie voor de schooljaren 2011-2012 en 2012-2013 in het gewoon basisonderwijs Schooljaar
Gemeente van de school
Motivatie
Aantal weigeringen
2011-2012
Asse
Leerjaar is vol
55
2011-2012
Asse
Niveau is vol
4
2011-2012
Asse
School is vol
1
2011-2012
Asse
Vestigingsplaats is vol
1
2011-2012
Beersel
Leerjaar is vol
24
2011-2012
Dilbeek
Geen reden opgegeven
2
2011-2012
Dilbeek
Leerjaar is vol
94
2011-2012
Dilbeek
Niveau is vol
5
2011-2012
Dilbeek
School is vol
22
2011-2012
Dilbeek
Vestigingsplaats is vol
2
2011-2012
Grimbergen
Leerjaar is vol
104
2011-2012
Grimbergen
Niveau is vol
53
2011-2012
Grimbergen
School is vol
2
2011-2012
Grimbergen
Vestigingsplaats is vol
1
2011-2012
Halle
Leerjaar is vol
71
2011-2012
Halle
Niveau is vol
3
2011-2012
Machelen
Leerjaar is vol
27
2011-2012
Merchtem
Leerjaar is vol
6
2011-2012
Merchtem
School is vol
5
2011-2012
Opwijk
Leerjaar is vol
42
2011-2012
Sint-Genesius-Rode
Geen reden opgegeven
2
2011-2012
Sint-Genesius-Rode
Leerjaar is vol
11
2011-2012
Sint-Genesius-Rode
School is vol
21
2011-2012
Sint-Pieters-Leeuw
Leerjaar is vol
7
2011-2012
Vilvoorde
Leerjaar is vol
223
2011-2012
Vilvoorde
Leerling met speciale onderwijsbehoeften
1
2011-2012
Vilvoorde
Niveau is vol
4
2011-2012
Wemmel
Leerjaar is vol
1
2011-2012
Zemst
Leerjaar is vol
2
2011-2012
Zemst
Niveau is vol
3
2012-2013
Affligem
Leerjaar is vol
28
2012-2013
Affligem
Niveau is vol
1
2012-2013
Asse
Geen reden opgegeven
5
2012-2013
Asse
Leerjaar is vol
65
2012-2013
Asse
Niveau is vol
3
2012-2013
Asse
School is vol
2
2012-2013
Asse
Vestigingsplaats is vol
14
2012-2013
Beersel
Geen reden opgegeven
1
2012-2013
Beersel
Leerjaar is vol
32
2012-2013
Bever
Leerjaar is vol
2
2012-2013
Bever
Niveau is vol
1
2012-2013
Dilbeek
Geen reden opgegeven
7
2012-2013
Dilbeek
Leerjaar is vol
34
2012-2013
Dilbeek
Niveau is vol
158
2012-2013
Dilbeek
School is vol
21
2012-2013
Grimbergen
Geen reden opgegeven
1
2012-2013
Grimbergen
Leerjaar is vol
130
2012-2013
Grimbergen
Niveau is vol
15
2012-2013
Grimbergen
School is vol
1
2012-2013
Grimbergen
Uitsluiting tijdens schooljaar x-1
1
2012-2013
Halle
Geen reden opgegeven
1
2012-2013
Halle
Leerjaar is vol
70
2012-2013
Halle
Niveau is vol
1
2012-2013
Hoeilaart
Geen reden opgegeven
1
2012-2013
Hoeilaart
Leerjaar is vol
6
2012-2013
Hoeilaart
School is vol
2
2012-2013
Kampenhout
Niveau is vol
1
2012-2013
Kraainem
Leerjaar is vol
2
2012-2013
Machelen
Leerjaar is vol
23
2012-2013
Machelen
Niveau is vol
1
2012-2013
Merchtem
Niveau is vol
3
2012-2013
Merchtem
School is vol
1
2012-2013
Opwijk
Leerjaar is vol
19
2012-2013
Sint-Genesius-Rode
Geen reden opgegeven
2
2012-2013
Sint-Genesius-Rode
Leerjaar is vol
15
2012-2013
Sint-Genesius-Rode
Niveau is vol
3
2012-2013
Sint-Genesius-Rode
School is vol
23
2012-2013
Sint-Pieters-Leeuw
Leerjaar is vol
51
2012-2013
Ternat
Leerjaar is vol
2
2012-2013
Vilvoorde
Leerjaar is vol
156
2012-2013
Wemmel
Leerjaar is vol
3
2012-2013
Zemst
Leerjaar is vol
4
Tabel: Aantal weigeringen naar fusiegemeente en motivatie voor de schooljaren 2011-2012 en 2012-2013 in het buitengewoon basisonderwijs Schooljaar
Gemeente van de school
Motivatie
Aantal weigeringen
2011-2012
Vilvoorde
School is vol
2
2012-2013
Vilvoorde
School is vol
1
In volgende tabel worden de weigeringen voor het gewoon secundair onderwijs weergegeven voor het schooljaar 2011-2012. Voor het schooljaar 2012-2013 werden voorlopig nog geen weigeringen geregistreerd. Tabel: Aantal weigeringen naar fusiegemeente en motivatie voor de schooljaren 2011-2012 in het gewoon secundair onderwijs Schooljaar
Gemeente van de school
Motivatie
Aantal weigeringen
2011-2012
Halle
Administratieve groep is vol
12
2011-2012
Kapelle-op-den-Bos
Leerling met speciale onderwijsbehoeften
1
2011-2012
Overijse
Administratieve groep is vol
2
2011-2012
Ternat
Administratieve groep is vol
6
2011-2012
Wezembeek-Oppem
Administratieve groep is vol
64
In het buitengewoon secundair onderwijs werden in het arrondissement Halle-Vilvoorde geen weigeringen geregistreerd. 3. Er dient geen bijkomend registratiesysteem ontwikkeld te worden. De gegevens (thuistaal, gemeente van de vestigingsplaats, woonplaats van de leerling, etc) worden reeds geregistreerd door het Ministerie en opgeslagen in het Datawarehouse. We ontwikkelen al geruime tijd een beleid waarbij we fijnmazige beleidsrelevante gegevens ter beschikking stellen om op het niveau van gemeenten of regio’s verschillende evoluties inzake onderwijs te kunnen monitoren. We verwijzen hier in het bijzonder naar de website Onderwijsstatistieken (http://www.ond.vlaanderen.be/onderwijsstatistieken/) waar recent ook gemeentenrapporten worden gepubliceerd. Deze gemeenterapporten bevatten onder meer cijfers en indicatoren met betrekking tot leerlingenstromen (waar gaan de leerlingen uit de gemeente naartoe, alsook uit welke gemeenten komen de leerlingen die school lopen in de gemeente), leerlingenkenmerken (waaronder thuistaal niet Nederlands) en nog een hele reeks andere relevante gegevens. De gegevens worden jaarlijks aangevuld. Hiermee kan de onderwijssituatie gemonitord worden tot op het niveau van de gemeente. 4. In het kader van de leerplichtcontrole krijgt het Agentschap voor Onderwijsdiensten van de Franse Gemeenschap een bestand met daarin alle leerplichtige leerlingen die in het Vlaamse Gewest gedomicilieerd zijn en in een school van de Franse Gemeenschap zijn ingeschreven. We hebben daarom geen verdere afspraken met de Franse Gemeenschap rond monitoring. 5. De onderwijsinspectie vertrekt bij een doorlichting altijd met een schooldossier waarin alle relevante gegevens over die school zitten, desgevallend ook het aandeel anderstalige leerlingen. Dit is voor de inspectie ook helemaal geen nieuw gegeven. In Brussel, en in andere stedelijke centra bestaan scholen die in de loop der jaren hun populatie hebben zien evolueren tot een soms zeer groot aantal anderstalige leerlingen. In de doorlichtingsverslagen van scholen in de Rand kunnen aanbevelingen terug te vinden zijn over het talenbeleid, dat in scholen met veel anderstaligen uiteraard zeer belangrijk is. De doorlichtingsverslagen zijn vrij raadpleegbaar. 6. Het nieuwe omkaderingssysteem in het basisonderwijs startte op 1 september 2012. De Vlaamse Regering maakte hiervoor in zeer moeilijke budgettaire tijden een structureel budget vrij van 52,7 miljoen euro. Met dit nieuwe omkaderingssysteem realiseer de Vlaamse Regering 2 grote doelstellingen: enerzijds de lat gelijk leggen in omkadering voor het kleuter- en het lager onderwijs en anderzijds een (groter) deel van de omkaderingsmiddelen toekennen op basis van SES-leerlingenkenmerken (thuistaal, opleidingsniveau moeder en schooltoelage).Thuistaal is met andere woorden een onafhankelijke indicator in de berekening van de omkaderingsmiddelen. Dit komt zeker de scholen met veel anderstalige leerlingen ten goede. De scholen beslissen autonoom over de aanwending van de basisomkadering, inclusief de SESlestijden. Dit betekent dat de SES-lestijden niet uitsluitend voor de leerlingen die aan de SESkenmerken voldoen dienen gebruikt te worden. Wél is het zo dat, aangezien een gelijkekansenbeleid net zoals een zorgbeleid tot de wezenlijke kerntaken van een school behoort, een school in haar schoolwerkplan dient op te nemen hoe ze via haar zorg- en gelijkekansenbeleid werkt aan de optimale leer- en ontwikkelingskansen van al haar leerlingen. Er wordt door de onderwijsinspectie ook geïntegreerd, dit wil zeggen tijdens de reguliere schooldoorlichtingen, gekeken of de school optimale leer- en ontwikkelingskansen creëert voor alle leerlingen. Als gekeken wordt naar de lestijden die in het nieuwe omkaderingssysteem geïntegreerd zijn, genereerden de scholen voor gewoon basisonderwijs uit het arrondissement Halle-Vilvoorde tijdens het schooljaar 2011-2012 76.912 lestijden. Voor het schooljaar 2012-2013 genereren deze scholen 82.612 lestijden basisomkadering (alle lestijden volgens de schalen en de SES-lestijden) in het nieuwe omkaderingssysteem. 7-8.
Scholen kunnen kinderen enkel ordenen op basis van het ordeningscriterium afstand als ze ook werken met een aanmeldingsprocedure. Halle en Vilvoorde werken niet met een aanmeldingsprocedure. Er kan dan ook niet nagegaan worden of het afstandscriterium in Halle
en Vilvoorde leidt tot een verminderde druk of een versterking van het buurt- en gemeenschapsgevoel. 9.
Er werd een onderzoeksopdracht gegund aan P. Van Avermaet en R. Vanderlinde (Ugent) in verband met de evaluatie van de engagementsverklaring. Dit onderzoek loopt gedurende zes maanden. We verwachten dat in het najaar de onderzoeksresultaten bekend gemaakt kunnen worden. Twee jaar na de invoering van de engagementsverklaring wil dit onderzoeksproject in kaart brengen hoe dit decretaal initiatief een rol heeft gespeeld in het beleid van scholen rond ouderbetrokkenheid. Het kortlopend onderzoeksproject wil in kaart brengen of - en op welke wijze - de engagementsverklaring heeft ingewerkt op de relatie gezin-school. Het onderzoek zal daartoe nagaan hoe de engagementsverklaring als beleidsinitiatief in de praktijk werd vertaald door de verschillende betrokken partijen. Hierbij wordt zowel aandacht besteed aan de inhoud van engagementsverklaring, als aan onderliggende beleidsprocessen.
BIJLAGE
Cijfergegevens eerste deelvraag: leerlingenaantallen en percentage dat het Nederlands niet als thuistaal heeft, in de provincie Vlaams-Brabant, met opsplitsing per gemeente en apart voor het gewoon basisonderwijs en het gewoon secundair onderwijs
