JAARVERSLAG
20 13
VOORWOORD Senioren en Talenten, zo was de titel van ons werkplan voor 2013. Een ‘makkie’ om uit te voeren, met zoveel energierijke en talentvolle senioren die bij Pluspunt als vrijwilliger actief zijn! Dat blijkt dan ook uit de diverse projecten en activiteiten. Daarin beperken we ons uiteraard niet tot ouderen, maar trekken de lijn van voor gaande jaren door en zoeken ook steeds de verbinding met andere generaties. Deze contacten zijn essentieel om isolement van ouderen in onze samenleving te voorkomen. Generaties van diverse komaf en leefstijl hebben elkaar nodig in onze participatiemaatschappij. Zo startten we met een nieuw project in Noord: Nioren van het Oude Noorden. Doel was senioren en junioren met elkaar in contact te brengen, met als formule dat koppels van jong en oud activiteiten gaan doen voor de wijk. Tijdens het koken en bakken voor de wijkactiviteiten ontstonden spontaan gesprekken over het leven, over vriendschappen, liefdes, verdriet, werk, opleiding en uitgaan. Ouderen boden een luisterend oor en levenswijs heid, jongeren gaven echte aandacht aan de ouderen. Zo leren ouderen en jongeren elkaar op een nieuwe manier kennen en respecteren. Dat was ook zo bij het project Rotterdamse Pracht waarin verschillende generaties elkaar vonden op specifieke thema’s zoals trots zijn op je stad en je buurt. Nog een nieuw intergenerationeel project ging van start: Ik + Jij = Wij. Senioren werden getraind om met kleine kinderen activiteiten te ondernemen, onder meer voorlezen. Via het project krijgen senioren weer een vanzelf sprekende ontmoetingsplek in de wijk waar ze, naast de kinderen, ook andere generaties tegenkomen, zoals de ouders. Op deze wijze worden senioren aangesproken op hun bezigheden en niet alleen op hun leeftijd. Senioren hebben in de 21e eeuw veel mogelijkheden om hun kennis, vaardigheden en talenten in te zetten in de samenleving. Meedoen en zin geven aan je dag is voor ieder mens essentieel. De senioren van nu willen een zinvolle levensinvulling. Hoe je dat als senior inhoud en vorm geeft kies je zelf. En Pluspunt stimuleert dit proces graag! Dit gebeurt bij het nieuwe tweejarige project Theaterwerkplaats voor Oudere Rotterdammers (TOR) waarin ouderen hun theatertalenten ontwikkelen, en het gebeurt ook bij de inspirerende conferenties van SenioR waar gelegenheid wordt geboden om samen initiatieven te ontwikkelen. En dit gebeurt al meer dan veertig jaar bij onze Anders Ouder Worden-groepen. De werkgroepen bereiken een kleine 8.500 ouderen in de stad en met de seniorenateliers vernieuwen ze zich steeds opnieuw. In 2013 hebben we ook een aantal projecten afgerond zoals het driejarige Deel je Leven. Het blijft mogelijk om levensboeken te laten schrijven want er zijn genoeg enthousiaste vrijwilligers die het graag doen. Het vertel project Ik Mis je Zo over verlieservaringen is na zeven jaar afgesloten en ook het al genoemde Rotterdamse Pracht werd afgerond. De vrijwilligers en de methodiek blijven inzetbaar. Als klein Pluspuntteam kunnen we alle projecten en activiteiten absoluut niet uitvoeren zonder de inzet van onze vrijwilligers en andere partners. Het bestuur van Pluspunt heeft in de zomer een omgevingsanalyse gemaakt en met veel organisaties en mensen in de stad gesprekken gevoerd. In het najaar is hierover op bestuursniveau uitvoerig gesproken, ook met het team. Het plan is nu om de vrijwilligers nog meer te betrekken bij de ontwik keling en uitvoering van projecten en activiteiten. Het mede-eigenaarschap van vrijwilligers zal vanuit onze eigen visie steeds meer de toekomst van Pluspunt gaan bepalen. Naast deze ambitie constateren we dat de inzet van senioren binnen Pluspunt groeit en dat waarderen we zeer. En het is al vaker door mij gezegd: zonder die inzet kan Pluspunt echt niet doen wat we nu met elkaar doen! Organisaties zijn vaak verbaasd over het beschikbare sociale kapitaal bij Pluspunt en het grote bereik dat we hebben. Die verbazing koesteren we en we mogen er met elkaar trots op zijn dat we zo’n breed netwerk hebben. Heili Bassa, directeur Pluspunt
Anders
PROJECTEN
Anders Ouder Worden
Bestrijding Leeftijdsdiscriminatie
Het is alweer veertig jaar geleden dat Anders Ouder Worden werd opgericht. Dit vierden we met een bezoek aan de voor stelling ‘Naar vriendschap zulk een mateloos verlangen’ van het Rotterdams Centrum voor Theater, met ontroerende verhalen over liefde en vriendschap door roze ouderen. De formule van Anders Ouder Worden is nog steeds succesvol: voor en door ouderen. Ruim dertig werkgroepen organiseren zelfstandig informatieve bijeenkomsten voor andere ouderen in de wijk, waarmee 8.477 ouderen werden bereikt.
In 2013 gaven onze vrijwillige trainers opnieuw workshops aan diverse ouderengroepen over de bestrijding van discriminatie van ouderen. Op 1 oktober, de Internationale Dag van de Ou deren organiseerden we een expertmeeting ‘Gelijke behandeling van ouderen’ in de hal van de Centrale Bibliotheek. Tijdens de bijeenkomst ondertekende wethouder Korrie Louwes een brief die Pluspunt en RADAR hadden opgesteld en waarin aandacht werd gevraagd voor de negatieve gevolgen van leeftijdsdiscri minatie op de arbeidsmarkt en uitleg werd gegeven over de wettelijke bepalingen. De brief is gestuurd naar werkgevers in Rotterdam. Dit project voerden we samen met RADAR uit.
Deel je Leven In 2013 ging Deel je Leven, het project waarin vrijwilligers levensboeken schreven voor Rotterdamse ouderen, zijn derde jaar in. Op 21 maart overhandigde Ronald van der Giessen, directeur van het Oranje Fonds, tijdens een feestelijke bijeenkomst het honderdste levensboek aan Riet Jelsma. Op 29 november werd het project afgesloten in Leeszaal Rotter dam West. Schrijvers en vertellers lieten elkaar trots levensboeken zien en wisselden herinneringen uit over hun jeugd. In totaal wer den 150 levensboeken gemaakt door ongeveer 100 vrijwilligers.
Ik + Jij = Wij Hoe kunnen ouderen in de wijk iets doen voor andere genera ties? Dat was de vraag die we ons stelden voor het project Ik + Jij = Wij. In Hoogvliet en Charlois zochten we samenwerking met de kinderopvang en met basisscholen en vroegen ouderen activi teiten te verzorgen voor de kinderen. We werkten hierbij samen met Plein010, Villa Vonk en de Lelie zorggroep. De ouderen schilderden met de kinderen en leerden hoe ze verhalen konden vertellen met de kamishibai, het Japanse vertelkastje. Begeleid
De Planken Op! Foto: Karin Oppelland
door de vrijwillige ouderen maakten kinderen bloemstukjes samen met bewoners van een woonzorgcentrum.
Nioren van het Oude Noorden Ouderen en jongeren leven naast elkaar in een wijk, maar zelden met elkaar. Met het project Nioren van het Oude Noorden wil den we op een eenvoudige manier duurzame ontmoetingen tot stand brengen tussen ouderen en jongeren, zodat er meer begrip zou komen voor elkaars leefwereld. Het project bestond uit tien bijeenkomsten waarin de deelnemers (ouderen en jongeren) kennis met elkaar maakten en in koppels bedachten wat ze voor de wijk zouden kunnen doen. Zo maakten de koppels appel flappen voor buurtbewoners en maakten ze kerststukjes voor een buurtkerstviering. Tijdens de Week van de Dialoog in november praatten de senioren en junioren aan de hand van stellingen over verschillende thema’s. Onze samenwerkingspartners waren Stichting Welzijn Noord en Resto van Harte. Van het project is een film gemaakt die tijdens de afsluitende bijeenkomst voor alle deelnemers en samenwerkingspartners is vertoond.
Ouderen en actieve kunstbeoefening Het LKCA en Lang Leve Kunst hebben Pluspunt gevraagd het initiatief te nemen in het vormen van Rotterdams netwerk voor ouderen en actieve kunstbeoefening. In maart organiseerden we een netwerkbijeenkomst voor culture le en zorgorganisaties die werken met ouderen. Op 26 juni konden activiteitenbegeleiders en welzijnsmede werkers van woonzorgcentra in Theater ’t Kapelletje zien welke initiatieven voor ouderen er zijn op het gebied van theater, dans en muziek. Ook was er ruimschoots de gelegenheid om te netwerken. We organiseerden deze dag in samenwerking met Theater ’t Kapelletje. In december organiseerden we een netwerkbijeenkomst voor managers van cultuur- en zorginstellingen over het thema actieve kunstbeoefening voor ouderen.
Ongekend Talent Het project Ongekend Talent is ontwikkeld in 2007 en nog steeds volgen veel jonge ouderen en ouderengroepen met veel enthousiasme de cursus waarin ze hun talenten ontdekken om daarna aan de slag te gaan om het geleerde in praktijk te brengen. De cursus is in 2013 zeven keer gegeven, waarvan twee keer als
workshop. Zo gaven de trainers een workshop aan een groep dove en slechthorende ouderen. Het was indrukwekkend te zien hoe zij ondanks hun beperkingen hun talenten blijven ontwik kelen. Pascalle van Leerdam onderzocht voor haar afstudeerscriptie aan de Hogeschool Rotterdam in hoeverre senioren maatschappelijk actief zijn geworden na deelname aan de cursus Ongekend Talent en kwam opmerkelijke successen tegen. Veel deelnemers aan de cursus zijn daadwerkelijk maatschappelijk actief geworden door bijvoorbeeld vrijwilligerswerk te gaan doen. We zijn er trots op dat de methodiek van Ongekend Talent is opgenomen in de databank Effectieve sociale interventies van Movisie, het landelijk kenniscentrum van het sociale domein.
Rotterdamse Pracht Wat voor achtergrond ze ook hebben, Rotterdammers hebben gemeen dat ze trots zijn op hun stad. Dit was het uitgangspunt van het project Rotterdamse Pracht waarbij we buurtbewoners van diverse komaf en verschillende leeftijden bij elkaar brachten om verhalen over de stad met elkaar te delen. Voor dit project hebben we vrijwilligers getraind die de bijeenkomsten zelfstandig kunnen uitvoeren. Na de succesvolle pilot in 2012 voerden we het project in 2013
uit in drie deelgemeenten. In Feijenoord is samengewerkt met verschillende partners, zoals woonzorgcentrum De Steenplaat, een boksschool, buurtvaders, de Kracht van Vrouwen, de Es salam moskee. In Ommoord is onder meer samengewerkt met Even Buurten en in Vreewijk met ROC’s Albeda en Zadkine.
Seniorenateliers Met het project Seniorenateliers willen we in diverse Rotterdam se wijken plekken creëren waar oudere wijkbewoners activiteiten organiseren voor andere buurtbewoners. In de wijk het Oude Noorden konden we van start gaan met een enthousiaste groep bewoners die beschikking had gekregen over een ruimte aan het Noordplein. Voor dit Seniorenatelier verzorgden we een training voor kwartiermakers die zelf aan de slag gaan met het organiseren van activiteiten. Eén van de wensen van de kwartiermakers is een kunstproject op te starten.
SOS SOS staat voor het Stedelijk Overleg Seniorenraden en Ouderen platforms. Pluspunt ondersteunt dit overleg. SOS organiseerde naast de reguliere uitwisselings- en kennisdelingsbijeenkomsten drie themabijeenkomsten: over migrantenouderen, hun positie, netwerken en samenwerking; over mantelzorg en de overbe lasting en over E-health en de gezondheidszorg. Ook werd gesproken over de ontwikkeling van de gebiedscommissies en de rapportages en adviezen van SPA22 waarin het SOS is vertegen woordigd.
Theaterwerkplaats voor Oudere Rotterdammers In november ging in Theater ’t Kapelletje de Theaterwerkplaats voor Oudere Rotterdammers van start met twaalf enthousiaste deelnemers. Ze gingen meteen aan de slag om een presentatie te maken in de sfeer van kerst. Die was te zien op 19 december in ’t Kapelletje. Naast de spelersgroep bestaat de Theaterwerkplaats uit een groep senioren die zijn gepokt en gemazeld als theatermaker en die theaterworkshops verzorgen bij ouderengroepen.
Verhalenderwijs In de zomer is het vertelproject Ik Mis Je Zo na zeven jaar afgesloten. We voerden dit project uit samen met de SKVR en Gemeentewerken Rotterdam. Op de begraafplaatsen vertelden onze vertellers jaarlijks meer dan twintig keer verhalen over afscheid nemen aan leerlingen van de bovenbouw basisonderwijs en van de brugklas voortgezet onderwijs. De vertellers werden dit jaar, na speciale trainingen, ook ingezet bij andere projecten waar ze verhalen vertelden over bijzondere onderwerpen als ouderenmishandeling, ouderendiscriminatie en roze ouderen.
Verlangens Op negen plaatsen in Rotterdam was de tentoonstelling Verlan gens te zien, met negen levensgrote portretten van roze senioren, gemaakt door fotografe Karin Oppelland. Bij de foto’s kon
worden geluisterd naar de levensverhalen van de ouderen. De tentoonstelling was te zien in de foyer van de Centrale Bibliotheek, tijdens de maand van de liefde en de seksuele diversiteit, daarna ging de tentoonstelling op tournee langs diverse woon- en zorgcentra: Hoppesteyn, Nieuwe Plantage, Prinsenhof, Humanitas-Bergweg, Simeon en Anna, Humanitas- Akropolis, Humanitas-Hoogvliet en Pameijer. Voor het realiseren van de tentoonstelling werkten we samen met RotterdamV, COC Rotterdam en het Rotterdams Centrum voor Theater.
Voorlichting Ouderen mishandeling Voor het tweede jaar organiseerden we voor diverse ouderen groepen voorlichtingen over ouderenmishandeling. Dit doen we samen met de GGD Rijnmond. Er was zoveel vraag naar deze voorlichtingen dat er naast de tien geplande zelfs vijf extra zijn georganiseerd. Uit de evaluaties blijkt keer op keer dat mensen geschokt zijn over het feit dat ouderenmishandeling zo vaak voorkomt. Vrijwilligers zijn blij met de informatie over hoe ze signalen kunnen herkennen in hun contacten met andere oude ren. Iedere voorlichting wordt afgesloten met een verhaal van een verteller van Verhalenderwijs.
Werkconferenties met SenioR In samenwerking met SenioR organiseerden we drie inspireren de werkconferenties. Op 7 maart ging het over ouder worden in Rotterdam, het imago van ouderen en zelforganisatie van ouderen met voorbeelden van de Hindoestaanse ouderengroep, AOW-groepen en DoorDeWijks, een project dat staat voor betaalbare hulp in de wijk. Op 6 juni stonden de Doe-het-zelf ouderen centraal. Jan Baars, emeritus hoogleraar gerontologie, sprak over de kunst van het ouder worden en de aanwezige ouderen vertelden over hun behoeften, hun dromen en welke stappen ze ondernamen om deze te realiseren. Ook hier waren weer mooie voorbeelden uit de praktijk te horen, zoals Leeszaal Rotterdam West, een bibliotheek die wordt gerund door vrijwilligers. Op 7 november ging het over initiatieven die de zelfredzaamheid en eigen regie van ouderen stimuleren. Ad Pijnenborg uit Hooge loon, initiatiefnemer van de eerste zorgcoöperatie in Nederland, hield een sprankelend verhaal over hun coöperatie, het succes en de uitstraling naar de woonomgeving in de buurt. En de Turkse woongroep Orkide uit Noord vertelde hoe hun wensen na tien lange jaren werkelijkheid zijn geworden. De zalen waren steeds goed gevuld met gemiddeld 77 deelnemers per keer.
En ook… • •
• • • • • • • • • •
erd onze directeur Heili Bassa op 13 september, tijdens de w opening van het landelijke festival van het Leren in Nijmegen, gehuldigd als Leermeester 2013 ontwikkelden de trainers van Glans aan je leven een serie inspirerende workshops met werkvormen die de deelnemers verleiden in beweging te komen. In 2013 zijn 9 workshops gegeven, met in totaal ongeveer 300 deelnemers verkregen we de ANBI-status gaven we in Amsterdam een workshop bij de denktankgroep ouderen van jonge ondernemers en onderzoekers over talent ontwikkeling bij ouderen gaven we gastlessen bij ROC Zadkine over ouderen in deze tijd gaven we een workshop op de conferentie Alle Jaren Tellen van het Oranje Fonds zaten we in het panel van het filmfestival Forever Young werkten we mee aan een expertmeeting van de themagroep van het ministerie van VWS over vergrijzing, wonen en zorg bij oudere migranten werkten we mee aan de expertmeeting Zorg migranten oude ren van de Turkse woongroep Orkide en stichting Zorgplan voerden we Check In nog een aantal keren uit op middelbare scholen werkten we mee aan diverse wijkgerichte informatiemarkten werden we betrokken bij brainstormbijeenkomsten van andere organisaties, waaronder het Sint Laurensfonds over het nieuwe fondsbeleid
• •
•
• • • •
leverden we input tijdens het studieweekend van de commis sie MVSP van de gemeenteraad in het kader van de transitie AWBZ, nieuwe Wmo schreven twee studenten van de Hogeschool Rotterdam scrip ties in opdracht van Pluspunt, over het effect van de cursus Ongekend Talent op de deelnemers en over de financiering van welzijnsorganisaties als Pluspunt werkten we mee aan een onderzoek van de Erasmus Univer siteit over leren en leeftijd, aan een onderzoek naar informele zorg van de Vrije Universiteit in opdracht van het ministerie van VWS en aan een onderzoek naar hittestress van de ge meente Rotterdam voerden we Doe Effe Normaal! uit voor 25 klassen van basis scholen in IJsselmonde verstuurden we tien keer onze digitale nieuwsbrief naar 1.040 contacten werd onze website meer dan 5.000 keer bezocht, de pagina’s over de Roze Maand en Deel je Leven werden het meest bezocht hadden we aan het eind van het jaar ruim 800 volgers op Twitter
Opdrachten • •
I n opdracht van het NOOM schreven we voor en in samen werking met organisaties van oudere migranten project plannen. In opdracht van de GGD-Rijnmond organiseerden we voorlichtingsbijeenkomsten over ouderenmishandeling.
Graaf Florisstraat 41 3021 CC Rotterdam t 010 - 467 17 11
[email protected] w pluspuntrotterdam.nl t twitter.com/PluspuntSenior f www.facebook.com/PluspuntSenior e
KENGETALLEN Deelnemers Cursussen/workshops/trainingen: 1.810 Themabijeenkomsten/expertmeetings/conferenties: 11.905 Publieksbijeenkomsten: 5.470 Advies en begeleiding: 983 Totaal: 20.168
Samenwerking Aafje, Afrah, Albedacollege, Alcritas, Active Age, Aedes Actiz, Argos Zorggroep, basisonderwijs IJsselmonde, Boksschool Feijenoord, Bribi, Buurtstudie De Regenboog, Buurtvaders Feijenoord, Casa Tiberias, Centrale Bibliotheek, CVD, COC, Context, Corridor, DEF, Disck, Dock, DoorDeWijks, Essalam Moskee, Even Buurten, Formaat, gemeentewerken Rotterdam Algemene Begraafplaatsen, GGD-Rijnmond, Groot Denkraam, Historisch Charlois, Hogeschool Rotterdam, Humanitas, Izah Thuiszorg, Korona di Sabiduria, de Kracht van Vrouwen, Lang Leve Kunst, Laurens, LCC De Zevensprong, Leeszaal Rotterdam West, Lelie zorggroep, Lentiz Groen van Prinsteren lyceum, LKCA, Letswinkels, MOB, Movisie, de Nieuwe Nachtegaal, NOOM, Prefuru, RotterdamV, Samen Uit Samen Thuis in De Esch, Opzoomer Mee, Orkide, Ouderenwerk Noord, Oud Roze, Pameijer, PIT 010, Plein010, RADAR, Radar Adviesgroep, ROC Zadkine, ROOR, Rotterdams Centrum voor Theater, SeniorenAdviesRaden en ouderenplatforms, Sensoor, Servicepunt, SPA22, SB-groep, Sihem Islamitische vrouwencentrum, SKVR, SOR, Sonor, speeltuin De Waal, Spirit 55+, Steunpunt Mantelzorg, Stichting Emanuel, stichting Welzijn Noord, Swedoro, SWO Spijkenisse, Theater ’t Kapelletje, Tori Oso, Upkar, UVV, Van Harte Resto, Verenigingsfabriek, Vilialis, Villa Vonk, VraagWijzers,
voortgezet onderwijs, Vrouwenstudio Kaat Mossel, Vrijwilligerswerk Rotterdam, Wereld op Zuid, Wilskracht Werkt, Wijkwinkel, Wmo-Platforms deelgemeenten, Woonstad Rotterdam, Zichtbare Schakels, de Zonnebloem, Zorgcocon, Zorggroep Rijnmond en Zorgportaal Rijnmond.
Financiers De totale omzet van ruim € 422.000,- bestaat voor ruim de helft uit prestatiesubsidies van de overheid, het overige deel is afkomstig uit projectfinanciering van fondsen en opdrachtgevers. Voor meer informatie, zie ons verkort financieel jaarverslag op de website. Dienst Jeugd Onderwijs en Samenleving van de gemeente Rotterdam, dienst Kunst en Cultuur van de gemeente Rotterdam, dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid van de gemeente Rotterdam, GGD-Rijnmond, deelgemeenten Charlois, Delfshaven, Feijenoord, Hillegersberg-Schiebroek, Kralingen-Crooswijk, Noord, Overschie, Prins Alexander, IJsselmonde. DBL Fonds, Fonds Cultuur Participatie, Fonds Sluyterman van Loo, Netwerk van Organisaties van Oudere Migranten, Oranje Fonds, Skanfonds, Sint Laurensfonds, Stichting Animus Donandi, Stichting Bevordering Maatschappelijke Dienstverlening Rotterdam, Stichting Bevordering van Volkskracht, SKVR, Stichting Neyenburgh, Stichting Oud Roze, Stichting RADAR, Stichting RCOAK, Stichting Solidarodam, Stichting Tot Steun van Tolkenwerk in ZuidHolland, Van Leeuwen van Lignac Stichting en VSBfonds.
Sponsors Theater ‘t Kapelletje
Algemene informatie
Colofon
Directeur
Secretariaat
Bestuur
Heili Bassa
Lia Henderson Sevim Senel (tot juni) Audrey de Zanger
Corrine Oudijk, voorzitter Freddy May, secretaris Peter Dohmen, penningmeester Paul Daeter, lid Agnes Vaillant, lid
Medewerkers Anneke Boer Mirla Gomes Willy Hilverda Pascalle van Leerdam
Stagiair Khalid Zerhane
Bureauvrijwilligers
Tekst Willy Hilverda Ontwerp Brigitte van Loon – a n i m a m i a Fotografie Johannes Odé, Jan Oomen, Karin Oppelland en medewerkers Pluspunt
Ingrid Sprok Diana Malats Rotterdam, juni 2014
