VOORTGANGSRAPPORT 2008-2009 Wervel vzw
samenvatting
samenvatting voortgangsrapport 08-09
Doelstelling 1 Bijna de helft van de inkomsten werd besteed aan de acties die een breed publiek betrekken op het debat rond duurzame landbouw. Wervel slaagde er goed in om de actualiteit binnen de sector op de voet te volgen, maar naar de toekomst toe zal er meer ruimte voorzien worden om ook efficiënt te kunnen inspelen op die actualiteit. De aanstelling van een tweede persverantwoordelijke wierp zijn vruchten af. In 2008 verschenen er dubbel zoveel publicaties dan in 2007: 134 t.o.v. 65. Wervel kwam 5 keer met een bericht of interview op de radio. In 2009 zal de perswerking worden verder gezet op het huidig elan en worden enkele pistes voor een nieuwe documentaire uitgewerkt.
verschenen persartikels
Door het intensieve onderhoud en de grote hoeveelheid info op wervel.be, steeg de Google pagerank naar 6/10, net hoger dan het gemiddelde van de bewegingen. Deze score plaatst de wervel webstek bovendien naast die van Gezinsbond, Boerenbond, Natuurpunt, Bond Beter Leefmilieu, Socius en Vodo. De 153 nieuwe externe links maakten dat in 2008 meer dan een kwart van de 30.025 jaarunieke bezoekers vanuit een partnerwebsite of blog naar wervel.be surfte. Opvallend is de stijging in het bezoek aan de pagina’s als ‘Denk Globaal Eet Lokaal’, webbezoek ‘beleidsplan’, ‘partnerorganisaties’, ‘doe mee’ en ‘steun ons’. Dit duidt op een significante verbreding van het bewegingswerk. In 2009 wordt er getracht in te spelen op de voorkeuren van de website bezoekers.
2
samenvatting voortgangsrapport 08-09
Er werden in 2008 contacten tussen boeren en consumenten georganiseerd via groepsbezoeken, theater op de boerderij, een brochure ‘hoevezuivel’ en het organiseren van directe afzet voor catering in Brussel. Om het verhaal van de boeren (autochtoon en allochtoon) bij de consument te brengen, werd ook een met de uitwerking van een boek rond landbouw en interculturaliteit gestart. Voor 2009 komen daar twee boerderijdagen bij in het kader van het landbouweducatieproject ‘Het platteland leeft’. Ook duurzame catering blijft een belangrijke methode om consument en boer in contact te brengen. In 2009 werkt Wervel mee aan de verduurzaming van de overheidskeuken in de Finance Tower. Het campagnewerk werd verder geconcentreerd en gestroomlijnd en ‘Denk Globaal Eet Lokaal’ werd de centrale campagne van Wervel. Inspelend op de actualiteit zocht Wervel omwille van de opgebouwde expertise wel nog aansluiting bij een gentechcampagne van Bioforum, Velt, VODO en anderen. De campagnestuurgroep stelde een coherente campagnestrategie op: Enerzijds werden er acties ontwikkeld die ruimtelijk en tijdelijk beperkt zijn en die aansluiten bij bestaande evenementen van derden. De nodige materialen (flyers, poster, brochures, campagneborden) werden aangemaakt. De belangrijkste acties waren een actie in het VUB studentenrestaurant, het straatspel ‘Voer voor Vervoer’, straattheater en duurzaam koken met kansarmen. Er was een breed draagvlak voor de campagne bij alle medewerkers. Anderzijds werd er samenwerking gezocht met grote verenigingen. Met VIVA-SVV werden al concrete educatieve materialen uitgewerkt die in 2009 worden gebruikt in de afdelingen. In samenwerking met KAV wordt een cursus en een kookboek aangemaakt die in 2009 worden gelanceerd. Verder worden er contacten aangeknoopt met KVLV, de Bond van gezinnen-verbruikers, Humanistisch-Vrijzinnige Vereniging, Ecocampus en Welzijnszorg. In de Week van de Smaak zal vanuit de ervaring in 2008 gefocussed worden op kansarmoede en duurzame voeding en op interculturaliteit. Het boek ‘Smaak van Diversiteit’ rond landbouw en interculturaliteit wordt in diezelfde week uitgegeven. In 2008 werden in Vlaanderen minstens 2300 mensen bereikt met 24 lezingen en 16 vormingen rond ‘Denk Globaal Eet Lokaal’ en ongeveer 300 met de 5 eigen debatten. In 2009 zal vorming formeler worden aangepakt dank zij de samenwerking met KAV en VIVA-SVV. In 2008 organiseerde Wervel voor het eerst een studiereis samen met Boerenbond. De reis bracht mengteelten in de kijker en voor 2009 is één van de bezochte pioniers uitgenodigd op het programma ‘Het
3
samenvatting voortgangsrapport 08-09
Platteland Leeft’ voor een debat rond bodemleven als basis van gezond voedsel. In 2009 trekt Wervel met enkele gangbare landbouwers naar Guatemala op interculturele uitwisseling rond het thema lokale vermarkting. Vanaf 2008 waren er nieuwe medewerkers voor lay-out en eindredactie van het tijdschrift. In elk tijdschrift werd een katern toegevoegd. De papieren versie werd eind 2008 naar 1565 abonnees verstuurd, waaronder 281 nieuwe lezers. Er werden er ook 187 digitale exemplaren bezorgd. Een telefonische enquête onder de lezers was positief en bracht enkele werkpunten op voor 2009. Er werd een forum verleend aan 18 boeren, 13 organisaties en 4 academische instellingen via het tijdschrift en de eigen studiedagen. In 2009 zal er naast het tijdschrift ook een forum verleend worden aan autochtone en allochtone boeren in het boek ‘Smaak van Diversiteit’ en op de evenementen in het kader van het landbouweducatieproject ‘Het Platteland Leeft’. In het kader van de knowhow van Wervel rond vlees en veevoeder, werd er advies gegeven voor een studie naar duurzaamheid van internationale handel (onderdeel soja) in opdracht van de Vlaamse overheid, voor een abonnees tijdschrift studie van de mengvoederindustrie over sojastromen en voor het scenario van de film ‘De Weg van alle Vlees’. Wervel werd uitgenodigd voor deelname aan 10 panelgesprekken, dikwijls uit academische hoek, maar ook door bijvoorbeeld Boerenbond. Dit is een belangrijke stap naar erkenning van expertise en professionaliteit binnen Wervel. Wervel nam deel aan Europese netwerken als Terre de Liens, Platform Duurzame en Solidaire Economie en European Industrial Hemp Association. De indicatoren voor de concrete doelstellingen werden nu al gehaald voor doelstelling 1. Het betrekken van boeren op vormingsacties en colloquia is het belangrijkste werkpunt voor 2009. Het toetreden van een groep jonge boeren tot Wervel zal hierin zeker kunnen bijdragen (zie doelstelling 2).
4
samenvatting voortgangsrapport 08-09
Doelstelling 2 Een vijfde van de middelen werden ingezet om de sector te sensibiliseren en te activeren. Er werd studiewerk verricht rond mengteelten en de eerste voorbereidingen werden getroffen om rond landbouw en interculturaliteit te werken. JAWEL, een groepering van ‘nieuwe’ boeren, zocht aansluiting bij Wervel. Naar het beleidsplan 2011-2015 toe, wordt er binnen de beweging al nagedacht over thema’s die dicht bij de dagelijkse landbouwpraktijk liggen. Wervel bracht brochures uit rond alternatieve eiwitteelten en drong bij overheid en academische wereld aan op meer onderzoek voor deze teelten. In 2008 werd op een tweede bedrijf een agroforestry-systeem aangeplant en Wervel werkte mee aan de DVD ‘Agroforestry, produire autrement’, die Wervel vanaf 2009 zal verdelen in België en Nederland. Agroforestry werd in 2008 opgenomen in vormingen en cursussen van derden (KULeuven & Ugent, Proclam, Klimaatpark Arenberg). Wervel is intussen voor agroforestry en voor kemp een aanspreekpunt geworden in Vlaanderen. Op de KULeuven, de katholieke hogeschool van Roeselare en de landbouwschool van Torhout werden gastcolleges gegeven rond alternatieve teelten en teelttechnieken. Het ILVO en de HoGent werd betrokken op een studiedag rond alternatieve eiwitteelten. Deze contacten zullen verder aangehaald worden in 2009. Ook binnen de publiekscampagne ‘Denk Globaal Eet Lokaal’ werden alternatieve eiwitteelten bekend gemaakt, meestal met proevertjes van lupinen, kemp of huttentut. Twee boeren en twee verwerkers konden effectief overtuigd worden om met alternatieven aan de slag te gaan. Om meer boeren te bereiken, wordt er vanaf 2009 aansluiting gezocht bij jonge boeren en landbouwbeurzen. Naast de brochures werd er een DVD aangemaakt met boeren zonder soja aan het woord. Via de werkgroep ‘alternatieve eiwitten’ van het platform Maatschappelijk Verantwoorde Diervoederstromen, konden op een prestigieuze studiedag in het Vlaams Parlement het ministerie van landbouw, het Instituut voor Landbouw- en VisserijOnderzoek, HoGent, de Federatie van fabrikanten en vertegenwoordigers van toevoegingen voor dierlijke voeding in België, de Belgische
5
samenvatting voortgangsrapport 08-09
beroepsvereniging van mengvoederfabrikanten, Boerenbond en de Nederlandse Akkerbouwvakbond betrokken worden. Er werden naast de studiedag nog 26 lezingen gegeven over alternatieve eiwitten. Wervel zal in 2009 blijven aandringen op meer onderzoek en voorlichting voor alternatieve eiwitteelten via dit overlegplatform. Het werk rond alternatieve eiwitteelten van 2007 en 2008 werd op vraag van Wervel door een externe organisatie geëvalueerd. Het overleg met stakeholders rond kemp, lupine en pawpaw werd uitgebreid met belangrijke Waalse stakeholders en met Colruyt. In de werkgroep catering van het nieuwe kantoorgebouw Mundo-B bepleitte Wervel om naast bio en FairTrade ook lokale landbouwproducten te betrekken. Samen met enkele gelijkgezinde organisaties diende Wervel een offerte in voor de verduurzaming van een eerste overheidrestaurant. Er werden folders aangemaakt en verdeeld om korte voedselketens per provincie te promoten en een brochure ter ondersteuning van hoevezuivel. Via de DVD’s ‘Boeren zonder soja’ en ‘Koe nr. 80’, het boek ‘Dageraad over de akkers’, en enkele nieuwe ‘Sojaflitsen’, heeft Wervel blijven oproepen tot solidariteit tussen boeren en consumenten in Vlaanderen en in Brazilië. Al deze materialen werden vertaald om ook in Brazilië een paralel proces op gang te brengen, met succes. In 2008 kwamen er drie Braziliaanse medewerksters bij Wervel terecht. Ook in 2009 reist een medewerker naar Brazilië om er te spreken op verschillende universiteiten en voor de media over de sojaproblematiek en lokale landbouw. Er is een studiedag georganiseerd rond kemp in de bouw. Nieuwe werkvormen als film en theater op het bedrijf konden maar matig interesse van boeren losweken. Er zal verder gewerkt worden met een mix van methoden. In 2009 zullen er dagprogramma’s uitgewerkt worden op de boerderij, met theater, kookworkshops, debat en film. Wervel stak zijn nek uit om in 2008 mengteelten onder de aandacht te brengen van de sector via een studiereis en het namiddagluik van de studiedag ‘alternatieve eiwitten’ waar onderzoeksresultaten voorgesteld van mengteelten. Op beide activiteiten waren de stakeholders binnen de landbouwsector betrokken. In 2009 wordt het thema ‘culturele diversiteit versus agrobiodiversiteit’ aangesneden. Ook voor doelstelling 2 werden de indicatoren voor de concrete doelstellingen nu al gehaald. Vermits de resultaten vooral op vlak van activering van de stakeholder organisaties te voelen zijn en veel
6
samenvatting voortgangsrapport 08-09
minder van de boeren zelf, wordt er in 2009 een extra inspanning gedaan om boeren te bereiken.
doelstelling 3 Een zevende deel van alle inkomsten werd aangewend om de acties gericht op overheidsbeïnvloeding uit te voeren. Wervel contacteerde alle Vlaamse steden en gemeenten rond korte voedselketen. Met 2 provincies, 2 steden en 3 gemeenten was er concrete samenwerking. Met het Vlaams Ministerie van Landbouw was er meermaals overleg rond duurzame landbouw. Dit overleg resulteerde in enkele bescheiden resultaten zoals een hernieuwde invulling van het decreet ‘duurzame landbouw’ en een initiatief om 10% vlinderbloemigen op bedrijfsniveau na te streven. Er werd ook samen een studiedag ‘alternatieve eiwitten’ georganiseerd. Ook met het Departement Landbouw en Visserij werden goede contacten onderhouden. Daarnaast was er contact met Vlaamse Ministeries van Onderwijs, Ontwikkelingssamenwerking en Milieu en met het Waalse Minsterie van Economie. Op federale niveau had Wervel contact met het Ministerie van Volksgezondheid, het Minsiterie van Financiën en het Ministerie van Klimaat, Energie en Biodiversiteit. Met CD&V en OpenVLD was er ook een contact in 2008. Er werd meegewerkt aan memoranda aan alle partijen via de VODO landbouwwerkgroep en 11.11.11. In 2009 zal er op niveau van steden en gemeenten en op Vlaams niveau extra ingezet worden op steun voor agroforestry. Voor lobbywerk rond kemp worden er extra middelen en vrijwilligers gezocht. Het Vlaams Overleg Duurzame Ontwikkeling (VODO) en het European Industrial Hemp Association (EIHA) blijven de belangrijkste netwerken om op Europees vlak aan beïnvloeding te doen. De meeste concrete doelstelling voor 2009 werden in doelstelling 3 gehaald. Een aanpassing van Europese regelgeving inzake landbouw was hoog gegrepen, maar blijkt niet onmogelijk. Op Vlaams niveau hoopt Wervel in 2009, gezien de goede samenwerking in 2008, op meer dan enkel de gras-klaverpremie als concrete steun voor de alternatieven.
7
samenvatting voortgangsrapport 08-09
doelstelling 4 Een kwart van alle activiteiten en eenzelfde deel van de middelen werden in 2008 ontplooid om de organisatorische en logistieke omkadering kwalitatief te verbeteren. In 2008 stapten er 35 nieuwe vrijwilligers toe op Wervel. Om de kwaliteitszorg binnen de groeiende beweging te garanderen, wordt er in 2009 een extra kracht aangeworven om een kwaliteitshandboek uit te werken. In 2008 werd er een eerste cursus groepsdynamica georganiseerd en een tweede succesvolle visiedag. In 2009 wordt er verder gewerkt aan participatieve beleidsplanning. In 2009 wordt er net als in 2008 een uitstap voor alle medewerkers georganiseerd. Evaluatie, strategische planning en concrete jaarplanning vonden op verschillende tijdstippen plaats. Er konden ook boeren betrokken worden op deze belangrijke momenten. Een eerste stap werd gezet om de criteria en strategieën die Wervel hanteert te formaliseren en te verfijnen. In 2009 zal een kwaliteitshandboek uitgewerkt worden om verder structuur te brengen in het continu verbeteren van de processen van evaluatie en planning. Vrijwillige medewerkers en stagiairs werden continu gecoacht vanuit het kantoor. In 2009 gaat er extra aandacht uit naar de competentieontwikkeling. Vrijwillige medewerkers voor het onderhoud van de website werden in 2008 niet gevonden. Continue vorming en coaching werden verder geïmplementeerd. Voor de werving van vrijwilligers werd een checklist en een organisatienota uitgewerkt. Er werd een voorstel van arbeidsreglement gemaakt en er waren functioneringsgesprekken voor het personeel. In 2009 worden niet alleen de coördinatie en het perswerk, maar alle kerntaken in tandem uitgevoerd. Het personeelsbeleid zal, samen met de IKZ procedures, geformaliseerd worden in een globaal medewerkersbeleid. Centraal hierin komt competentieontwikkeling.
8
samenvatting voortgangsrapport 08-09
Wervel is erin geslaagd om de eigen middelen gestaag op te trekken. Hierdoor, en met de bijkomstige middelen verkregen als sociaalculturele beweging, kon en het aandeel projectgelden verder beperkt worden. Er wordt in 2009 ook gestart met de participatieve opmaak van een nieuw ambitieus beleidsplan 2011-2015, aangepast aan de uitgegroeide werking en de nieuwe context waarin Wervel opereert. In 2009 zal er nog een extra fiets aangeschaft worden voor de nieuwe werkkracht. Het nieuw kantoorgebouw zal in 2009 voorzien worden van douches voor de medewerkers die met de fiets naar kantoor komen. De redactieraad organiseerde een kleine telefonische enquête rond het tijdschrift. Er werden stappen ondernomen om het tijdschrift te verbeteren waar nodig. In 2009 wordt er gewerkt aan een formele communicatiestrategie. In 2009 zal er een nieuwe raad van bestuur gekozen worden. Er werden nieuwe kandidaten gevonden uit belangrijke stakeholders in de netwerken van Wervel. Na elke activiteit werd er een evaluatie gehouden waardoor het planningsweekend duidelijk verlicht werd en er eindelijk ruimte was om ook lange-termijn planning structureel te verankeren in het open planningsproces. In 2008 werd een nieuw boekhoudpakket aangeschaft. De onkostennota’s en facturen werden al volledig analytisch ingebracht. In 2009 worden ook de andere kosten analytisch geboekt. (Nieuwe actie) Wervel bracht de naam en de belangrijkste financier aan voor het ecologisch kantoorgebouw mundo-B. De verhuis is voorzien voor 2009. Ook onder doelstelling 4 zijn vele concrete doelstellingen al gehaald in 2008. Toch worden er 50% meer middelen besteed aan doelstelling 4 om de kwaliteitszorg te structureren en te formaliseren in een kwaliteitshandboek. Op deze manier zal de bestaande kwaliteit van werking gewaarborgd blijven en waar nodig kunnen verbeterd worden in de toekomst.
9