voorstel aan dagelijks bestuur routing met data: overleg portefeuillehouder dagelijks bestuur algemeen bestuur adviserend algemeen bestuur besluitvormend
: Jan Classens : 9 september : :
steller afdeling portefeuillehouder
: Vivian Moonen : Kennis en Advies : Jan Classens
paraaf: afdelingshoofd secretaris agendapunt: vergaderdatum: openbaar: ja
beslissing dagelijks bestuur:
Onderwerp e Deelname van WPM in projecten voor 2 tender innovatieprogramma KRW Voorstel e
In te stemmen met deelname aan 3 projecten voor de 2 tender innovatieprogramma zijnde; 1. Sturen op waterkwaliteit; 2. Praktijknetwerk Duurzaam Terreinbeheer Maas; 3. Temporele vismigratie bij watermolens en stuwsituaties; In te stemmen met geen deelname aan 2 projecten zijnde: 4. Zuivere zandpieper 5. Samen werken aan een schone Maas;
Inleiding In december 2007 heeft het kabinet 75 miljoen euro beschikbaar gesteld voor innovatieve maatregelen bij de uitvoering van de Europese Kaderrichtlijn Water. Het innovatiegeld is nodig voor de aanpak van een aantal hardnekkige knelpunten die het bereiken van de KRW doelstelling in de weg staan. Het bedrag van 75 miljoen euro is verdeeld over twee tenders. Vorig jaar is al 35 miljoen euro uitgekeerd. Het rijk stelt opnieuw een fors bedrag (40 miljoen euro) beschikbaar voor de uitvoering van innovatieve ideeën, die een bijdrage leveren aan de verbetering van de waterkwaliteit in Nederland. De projecten die voldoen aan de regeling worden beoordeeld op een aantal rangschikkingscriteria. Het ministerie van Verkeer en Waterstaat verleent subsidie aan de beste projecten totdat het budget uitgeput is. WPM is door externe partijen gevraagd om deel te nemen aan projecten die worden ingediend voor e de 2 tender innovatiesubsidie. De binnen gekomen aanvragen zijn de projecten:
1. Sturen op waterkwaliteit; -
inzicht in fosfaatknelpunt in o.a. beheersgebied van WPM
2. Praktijknetwerk Duurzaam Terreinbeheer Maas: - concrete stappen te zetten naar duurzamer beheer van de openbare ruimte 3. Temporele vismigratie bij watermolens en stuwsituaties; - Onderzoek of door eenvoudige, beperkte ingrepen bij hoge afvoeren (temporeel) vispassage bij watermolens mogelijk is. 4. Zuivere zandpieper; -
Emissiereductie
van
stikstof
én
gewasbeschermingsmiddelen
naar
in
de
aardappelteelt. 5. Samen werken aan een schone Maas; -
Het in beeld brengen en aanpakken van gewasbeschermingsmiddelen emissieroutes t.b.v. drinkwaterproductie
Een uitgebreidere beschrijving van de projecten deze projecten vindt u in bijlage 1. Beoogd effect Deelname in deze projecten geeft de mogelijkheid tot een bepaalde mate van sturing aan het project, waardoor een bijdrage kan worden geleverd aan KRW knelpunten in ons beheersgebied. Argumenten (t.b.v. besluitvorming conform voorstel) Ieder project afzonderlijk heeft zijn eigen doel. Het behalen van deze doelen heeft ook invloed op het watersysteem in het beheersgebied van WPM. De meerwaarde per project is hieronder beschreven: 1. Sturen op waterkwaliteit: - In het gebied van Noord- en Midden Limburg en Oost-Brabant is fosfaat een belangrijk knelpunt bij het bereiken van de KRW doelstellingen. In dit gebied voert een uitgebreid kanalenstelsel Maaswater aan dat veel fosfaat bevat, vaak hoger dan in het gebiedseigen (grond)water dat belast is met uitgespoeld fosfaat uit landbouwgrond. Daarnaast belasten enkele rwzi’s de systemen met fosfaat. 2. Praktijknetwerk Duurzaam Terreinbeheer Maas; -
Onkruidbestrijdingsmiddelen uit stedelijk gebied vormen ook probleem in Limburg. Project biedt WPM de kans het gebruik terug te dringen (verbetering waterkwaliteit) d.m.v. communicatie met de gebruikers (gemeenten/ grote terreinbeheerders). Daarnaast kunnen wij ons als waterautoriteit presenteren en onze voorbeeldfunctie als niet spuitende organisatie uitdragen. Netwerken in Brabant en Zeeland blijken zeer succesvol.
-
Op de ledenvergadering van de Unie van Waterschappen van 21 december 2007 is besloten: o
Waterschappen beëindigen gebruik bestrijdingsmiddelen en certificeren zich voor eind 2010 (niveau zilver). WPM gaat op basis hiervan over tot certificering.
o
Waterschappen maken een begin met informatievoorziening richting gemeenten en grote terreinbeheerders. Onderhavig project hieraan invulling en biedt WPM kans onze voorbeeldfunctie uit te dragen.
-
Project biedt WPM kans haar rol als kennis- en samenwerkingspartner richting gemeenten verder te versterken (conform bestuursprogramma).
3. Temporele vismigratie bij watermolens en stuwsituaties; - De resultaten van het onderzoek zijn toepasbaar bij andere watermolens (bij WPM ca. 5 tot 10 watermolens in het beheersgebied) en overige stuwen. Bij overige stuwen kan het
concept bij goed functioneren en lage kosten aanleiding zijn veel meer dan nu stuwen passeerbaar te maken buiten SEF-beken. 4. Zuivere zandpieper & 5. Samen werken aan een schone Maas; - Binnenkort wordt een gebiedsanalyse waterkwaliteit afgerond waaruit naar voren moet komen welke gewasbeschermingsmiddelen, in het oppervlaktewater in ons beheergebied, geassocieerd kunnen worden met teelten. Het lijkt zinvol om op basis van deze analyse een plan van aanpak voor specifieke gewasbeschermingsmiddelen op te gaan zetten. Dit e is meer gebiedsspecifiek dan de 2 tender projecten.
Kanttekeningen (gevolgen, als niet besloten wordt conform het voorstel) De projecten zijn kansen om in gezamenlijkheid met andere partijen knelpunten op te pakken. Tegen relatief geringe kosten kunnen omvangrijke onderzoeken worden uitgevoerd. Deelname in deze projecten geeft de mogelijkheid tot een bepaalde mate van sturing aan het project, waardoor een bijdrage kan worden geleverd aan KRW knelpunten in ons beheersgebied. Deze mogelijkheid gaat voorbij indien er geen deelname aan de projecten plaatsvindt. Financiële toelichting De drie projecten waaraan ambtelijk geadviseerd wordt deel te nemen hebben € 44.000,- euro aan financiële middelen nodig. Deze financiële middelen worden gehaald uit de bestemmingsreserve. Dit zijn de projecten ‘Limburg brede projecten’ (€ 18.167,91) en ‘ontwikkeling beleid’ (€ 26.664,00). Hiermee is totaal beschikbaar € 44.831,91.
Deze reserve waren bestemd voor onderzoek
waterkwaliteitsonderwerpen. Door deelname aan bovenstaande projecten geven we hieraan invulling. Communicatie De financiële middelen zijn afgestemd met afdeling financiën. Elk project heeft voor externe communicatie van de behaalde projectresultaten zijn eigen communicatieparagraaf opgenomen in het algehele projectplan. Personeel en organisatie De personele uren worden begroot in de jaarplanning 2010 en 2011. Uitvoering en planning De projecten starten naar alle waarschijnlijkheid eind 2009 en lopen door tot december 2011. Evaluatie/controle Na deelname aan de projecten zal er een evaluatie komen of de voor gestelde doelstelling van WPM nu ook daadwerkelijk bereikt is. M.a.w. heeft deelname WPM ook iets opgeleverd.
Bijlage 1. Project Doel
Meerwaarde WPM
Rol WPM
Project Doel
Meerwaarde WPM
1. Sturen op waterkwaliteit Met de gebruikelijke stofbalansbenadering kunnen de waterbeheerders momenteel het relatieve belang van deze drie bronnen in elk waterlichaam niet erg betrouwbaar vaststellen, waardoor maatregelen mogelijk niet goed gekozen of niet kosteneffectief zijn. Ook ontbreekt het zicht op de samenhang van belasting in het totale wateraanvoersysteem. Doelstelling: Dit project verenigt drie innovaties in zich: - het toepassen van innovatieve tracertechnieken om de herkomstbronnen van fosfaat te karakteriseren per waterlichaam - het bovenregionaal en systeemgericht in beeld brengen van de fosfaatproblematiek waardoor met een kosten-batenanalyse een beter onderbouwde afweging gemaakt kan worden en gerichter maatregelen benoemd kunnen worden dan bij de gebruikelijke locale aanpak. - Het onderzoeken en demonstreren van Slim sturen op waterkwaliteit door middel van on line fosfaat metingen in twee praktijkpilots. In het gebied van Noord- en Midden Limburg en Oost-Brabant is fosfaat een belangrijk knelpunt bij het bereiken van de KRW doelstellingen. In dit gebied voert een uitgebreid kanalenstelsel Maaswater aan dat veel fosfaat bevat, vaak hoger dan in het gebiedseigen (grond)water dat belast is met uitgespoeld fosfaat uit landbouwgrond. Daarnaast belasten enkele rwzi’s de systemen met fosfaat. Financiële bijdrage: maximaal € 30.000,- (incl) Personele uren: 150 uur in zowel 2010 en 2011 voor team kennis Monstername & Analyses: maximaal € 15.000,-
2. Praktijknetwerk Duurzaam Terreinbeheer Maas Doel van het project is om terreinbeheerders (gemeenten, semioverheden, groenaannemers en hoveniers) te stimuleren concrete stappen te zetten naar duurzamer beheer van de openbare ruimte. De nadruk ligt hierbij op het beheer van verhardingen, openbaar groen en sportvelden. Het achterliggende doel is de emissie van bestrijdingsmiddelen naar oppervlaktewater terug te dringen. Op grond van ervaringen uit eerdere communicatietrajecten in Brabant, Zeeland en Utrecht blijkt indien terreinbeheerders beter bekend zijn met de aspecten van duurzaam beheer zij eerder bereid zijn verdergaande stappen te zetten dan het wettelijk minimum (verbreding). 5. Onkruidbestrijdingsmiddelen uit stedelijk gebied vormen ook probleem in Limburg. Project biedt WPM de kans het gebruik terug te dringen (verbetering waterkwaliteit) d.m.v. communicatie met de gebruikers (gemeenten/ grote terreinbeheerders). Daarnaast kunnen wij ons als waterautoriteit presenteren en onze voorbeeldfunctie als niet spuitende organisatie uitdragen. Netwerken in Brabant en Zeeland blijken zeer succesvol. 6. Op de ledenvergadering van de Unie van Waterschappen van 21 december 2007 is besloten: o Waterschappen beëindigen gebruik bestrijdingsmiddelen en certificeren zich voor eind 2010 (niveau zilver). WPM gaat op basis hiervan over tot certificering. o Waterschappen maken een begin met informatievoorziening richting gemeenten en grote terreinbeheerders. Onderhavig project hieraan invulling en biedt WPM kans onze voorbeeldfunctie uit te dragen. 7. Project biedt WPM kans haar rol als kennis- en samenwerkingspartner richting gemeenten verder te versterken (conform bestuursprogramma). 8. Bij voorkeur Limburg-breed op te pakken. Hiervoor is echter in deze fase geen gelegenheid geweest. Voorgesteld wordt dan ook na
Rol WPM
Project Doel
Meerwaarde WPM
Rol WPM
Project Doel
Meerwaarde WPM Rol WPM
Project Doel
Meerwaarde WPM Rol WPM
toekenning van de tendergelden Waterschap Roer en Overmaas en Provincie Limburg (regievoerder aanpak diffuse bronnen) te verzoeken te participeren onder de vlag van de Waterpanels. Financiële bijdrage: maximaal € 10.000,- (incl.) Personele uren: 50 uur in zowel 2010 en 2011 voor team advies
3. Temporele vismigratie bij watermolens en stuwsituaties Onderzoek of door eenvoudige, beperkte ingrepen bij hoge afvoeren (temporeel) vispassage bij watermolens mogelijk is. Juist in het voorjaar als vis optrekt is de afvoer het grootst. Vismigratieherstel is een belangrijk KRW onderwerp. Bij watermolens zijn vispassages niet altijd landschappelijk/cultuurhistorisch of technisch inpasbaar. Daarnaast is de aanleg van een vispassage vrij kostbaar. In het onderzoek wil men komen tot een combinatie van vispassage, behoud cultuurhistorische waarde en kostenbesparing op aanleg passages. De resultaten van het onderzoek zijn toepasbaar bij andere watermolens (bij WPM ca. 5 tot 10 watermolens in het beheersgebied) en overige stuwen. Bij overige stuwen kan het concept bij goed functioneren en lage kosten aanleiding zijn veel meer dan nu stuwen passeerbaar te maken buiten SEF-beken. Financiële bijdrage: maximaal € 4000,- (incl.) Personele uren: 50 uur in zowel 2010 en 2011 voor team advies
4. Zuivere zandpieper Emissiereductie van stikstof én gewasbeschermingsmiddelen naar oppervlaktewater in de aardappelteelt. Dit wordt bereikt door toepassing van nieuwe technieken voor gewas- en bodemsensing, in combinatie met precisietoediening van inputs. Een brongerichte aanpak is hier zeer effectief en voor de waterschappen kosteneffectief. De aardappelteelt heeft namelijk een groot aandeel heeft in de belasting van grond- en oppervlaktewater en de uiteindelijke kosten zullen worden gemaakt door de teler zelf. De Zuivere ZandPieper worden uitgevoerd in de intensieve aardappelteeltgebieden. Proeven worden uitgevoerd bij telers en o.a. op proefbedrijf Vredepeel. Ons beheersgebied heeft gemiddeld ca. 4500 ha consumtie- en pootaardappelen. Dit is ca. 1/3 van alle akkerbouwgewassen. WPM is gevraagd als projectpartner. Kosten nog onbekend
5. Samen werken aan een schone Maas Het in beeld brengen en aanpakken van gewasbeschermingsmiddelen emissieroutes t.b.v. drinkwaterproductie. Gewasbeschermingsmiddelen vormen het belangrijkste knelpunt bij de bereiding van drinkwater, omdat ze nogal eens voorkomen in gehalten die de drinkwaternorm overschrijden. Uit de Maas wordt water onttrokken voor de drinkwatervoorziening van grote delen van Limburg. Reductie van gewasbeschermingsmiddel in het beheergebied van WPM kan bijdragen aan een goedkopere drinkwaterwinning. WPM is gevraagd als projectpartner. Kosten nog onbekend
