Voorjaarsnota provincie Groningen

Voorjaarsnota 2004 provincie Groningen

1

2

Inhoudsopgave DEEL 1. HOOFDLIJNEN VAN BELEID 2004-2008.................................................................................... 5 1. BELEIDSACCENTEN 2004 .......................................................................................................................................7 DEEL 2. FINANCIEEL KADER 2004-2008...................................................................................................... 9 SAMENVATTING EN CONCLUSIES ..........................................................................................................................11 1. FLEXIBEL BUDGET 2004-2008............................................................................................................................14 1.1. Ontwikkeling financieel perspectief 2004-2008............................................................................14 1.2. Onzekerheden in het financiële perspectief ....................................................................................17 1.3. Meerjarige budgetten Apparaat Kosten Personeel (AKP).............................................................17 2. MOGELIJKE CLAIMS OP HET FLEXIBEL BUDGET.............................................................................................18 2.1. Knelpunten aanvaard beleid.....................................................................................................................18 2.2. Benodigde middelen reserve CESI.......................................................................................................19 2.3. Benodigde middelen reserve IIE ..........................................................................................................19 2.4. Samenvoegen reserves CESI en IIE....................................................................................................20 2.5. Benodigde middelen reserve Cofinanciering Kompas....................................................................22 2.6. Inzet van financiële middelen vanuit de reserves..........................................................................24 2.7. Voorfinanciering grote projecten.........................................................................................................25 3. BUDGETVERRUIMENDE MAATREGELEN ............................................................................................................28 3.1. Wijzigingen in ramingmethodiek Provinciefonds.............................................................................28 3.2. Generieke bezuinigingsmaatregelen.....................................................................................................29 3.2.1. Accressen kredieten vanaf 2004 op de nullijn...................................................................................29 3.2.2. Vermindering accres budget- en exploitatiesubsidies vanaf 2006...............................................29 3.2.3 Bezuiniging op de personeelskosten vanaf 2003................................................................................30

3.3. Gerichte maatregelen.................................................................................................................................30 3.4. Maatregelen ter vergroting van de provinciale inkomsten...........................................................30

3.4.1. Extra verhoging van het aantal opcenten motorrijtuigenbelasting ..............................................30

DEEL 3. PROGRAMMABEGROTING, ONTWIKKELINGEN PER PROGRAMMA ..............................33 1. ONTWIKKELINGEN PER PROGRAMMA ................................................................................................................35 1.1. Ondernemend Groningen............................................................................................................................35 1.1.1. Knelpunten aanvaard beleid......................................................................................................................35 1.1.1.1. Geoshare...............................................................................................................................................35 1.1.2. Reeds genomen besluiten..........................................................................................................................36 1.1.2.1. Arbeidsmarktbeleid...........................................................................................................................36 1.1.3. Voorstellen nieuw beleid..........................................................................................................................37 1.1.3.1. ICT-toekomstvaste infrastructuur ..............................................................................................37 1.1.3.2. Cofinanciering Kompas .....................................................................................................................38 1.1.3.3. Glastuinbouw Eemsmond...................................................................................................................38 1.1.3.4. Biologische zorgboerderij De Wiede............................................................................................39 1.1.3.5. Voorfinanciering Grote projecten ................................................................................................40

1.2. Bereikbaar Groningen ................................................................................................................................41

1.2.1. Knelpunten aanvaard beleid.....................................................................................................................41 1.2.1.1. Kadasterkosten ..................................................................................................................................41 1.2.1.2. Grootschalige Basis Kaart Nederland..........................................................................................41 1.2.1.3. Advertentiekosten bestekken.........................................................................................................41 1.2.1.4. Voorfinanciering aanschaf meetapparatuur landmeten.............................................................42 1.2.1.5. Lagere onderhoudslasten wegen.....................................................................................................42 1.2.2. Reeds genomen besluiten .........................................................................................................................42 1.2.3. Voorstellen nieuw beleid.........................................................................................................................42 1.2.3.1. Reserveringen ringwegen.................................................................................................................42 1.2.3.2. Actualisering Herijking Investeringsniveau Infrastructuur (H2i).....................................42

3

1.3. Schoon en Veilig Groningen .....................................................................................................................44

1.3.1. Knelpunten aanvaard beleid.....................................................................................................................44 1.3.1.1. B-AKWA...............................................................................................................................................44 1.3.1.2. Indexering Stadswateren, een waterbodemsaneringsproject .................................................44 1.3.1.3. Inhuur geluidsmedewerker ..............................................................................................................45 1.3.2. Reeds genomen besluiten .........................................................................................................................46 1.3.3. Voorstellen nieuw beleid.........................................................................................................................46 1.3.3.1. Cofinanciering Waterberging.........................................................................................................46 1.3.3.2. Klimaatbeleid 2004-2008 ...............................................................................................................46

1.4. Welzijn, sociaal beleid en cultuur ........................................................................................................49

1.4.1. Knelpunten aanvaard beleid.....................................................................................................................49 1.4.1.1. Subsidie Huis voor de Groninger Cultuur.....................................................................................49 1.4.2. Reeds genomen besluiten .........................................................................................................................50 1.4.2.1 Uitvoeringsprogramma Jeugdzorg..................................................................................................50 1.4.2.2. Financiering regionale omroepen...................................................................................................50 1.4.3. Voorstellen nieuw beleid.........................................................................................................................50 1.4.3.1. Provinciale Breedtesportimpuls.....................................................................................................50 1.4.3.2. Proceskosten regiegroep Zorg in Samenhang.............................................................................51 1.4.3.3. Wachtlijsten jeugdzorg..................................................................................................................51 1.4.3.4. Investeringssubsidie RTV-Noord.................................................................................................52 1.4.3.5. Depot Groninger Museum................................................................................................................53

1.5. Bestuur.............................................................................................................................................................54

1.5.1. Knelpunten aanvaard beleid.....................................................................................................................54 1.5.1.1. Jaarverslag.........................................................................................................................................54 1.5.1.2. Strategische debatten omgevingbeleid.........................................................................................54 1.5.2. Reeds genomen besluiten .........................................................................................................................55 1.5.2.1. Bijdrage IPO .....................................................................................................................................55 1.5.2.2. Bijdrage SNN...................................................................................................................................55 1.5.2.3. Noordelijke Rekenkamer .................................................................................................................55 1.5.3. Voorstellen nieuw beleid.........................................................................................................................56 1.5.3.1. Middenevenementen...........................................................................................................................56

DEEL 4. BIJLAGEN BIJ VOORJAARSNOTA 2004..................................................................................58 DEEL 5. 3e en 4e wijziging van de Programmabegroting 2004……………………………………………….157

4

Deel 1. Hoofdlijnen van beleid 2004-2008

5

6

1. Beleidsaccenten 2004 In ons collegeprogramma 2003-2007 schreven wij dat wij het vergroten van de sociale samenhang en het wegwerken van de sociaal-economische achterstand als onze belangrijkste opgave zien. Ook kondigden we aan dat dit geen eenvoudige opgave zou worden, omdat gezien de huidige neergang van de economie de financiële ruimte steeds meer afneemt. We hebben toen dan ook besloten om in deze collegeperiode het accent vooral te leggen op het uitvoeren van beleid. Omdat er minder geld beschikbaar zou zijn voor nieuwe dingen, maar vooral ook omdat de uitvoering van dit beleid een grote bijdrage moet gaan leveren aan de werkgelegenheid. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de effecten van het verbeteren van de wegen en het openbaar vervoer (bereikbaarheid) en nog concreter, aan de uitvoering van Kompas-projecten (werkgelegenheid). Onze voorspelling is uitgekomen, want de financiële ruimte is de komende jaren, door de economische teruggang en de bezuinigingen van het Rijk, zeer beperkt. Toch voorzien we de komende jaren forse uitgaven, die wij ondanks de ongunstige financiële perspectieven gerechtvaardigd vinden. Om van beleid naar uitvoering te gaan is het nodig om op korte termijn te investeren. We moeten de komende jaren geld beschikbaar hebben om bijvoorbeeld: de ringwegen van de stad Groningen aan te pakken, het openbaar vervoer aanzienlijk te verbeteren, de bruggen over het van Starkenborghkanaal te vernieuwen, de verkeersveiligheid op de weg Veendam-Stadskanaal te verbeteren en de waterbergingsgebieden in te richten. Anders blijven het plannen voor in de la, en dat is absoluut niet de bedoeling. Bovendien is uitvoering van deze plannen van groot belang voor de werkgelegenheid. Daarom kiezen we er, ondanks de budgettaire krapte, toch voor om hier de komende jaren fors op in te zetten. Daarbij moeten we ook creatief blijven. De economische ontwikkelingen maken in onze optiek een andere opstelling van de overheid noodzakelijk. De markt is nu minder geneigd te investeren en te initiëren. Daarom hebben we besloten om, naast onze eigen projecten en de reguliere financiering, ook een aantal projecten van derden naar voren te halen door middel van voorfinanciering. Uit een nadere analyse van de Kompas-projecten is ons in de loop van dit jaar gebleken dat de uitvoering van het Kompas sinds 2000 succesvol is geweest. Van de € 23,8 miljoen die we beschikbaar hadden als cofinanciering, is nu al ruim € 20 miljoen aan projecten besteed. Hierover zijn we natuurlijk erg tevreden. Er zitten voor de komende jaren echter nog ontzettend veel kansrijke projecten in de pijplijn, die een substantiële bijdrage kunnen gaan leveren aan het wegwerken van de sociaaleconomische achterstanden in Groningen. Maar dan moeten we wel voldoende middelen beschikbaar hebben om deze projecten te ondersteunen. Omdat dat niet langer het geval blijkt te zijn, en wij aan de uitvoering van deze projecten een hoge prioriteit toekennen, zijn wij van mening dat dit moet worden hersteld. In deze Voorjaarsnota stellen wij dan ook voor het budget cofinanciering Kompas fors op te hogen.

7

Wanneer het gaat om belangrijke maatschappelijke vraagstukken zal de overheid altijd zelf aan de bak blijven. De problematiek m.b.t. de waterberging is zo'n maatschappelijke opgave waar wij de komende jaren prioriteit aan willen geven, want hier is de veiligheid van onze inwoners in het gedrang. Doordat de inrichting van de bergingspolders wordt versneld kunnen we op korte termijn de bergingscapaciteit verdubbelen en kunnen we onze inwoners sneller meer veiligheid bieden. Ook de mensen in onze provincie die nog niet in staat zijn om voor zichzelf op te komen moeten zich veilig voelen. Kinderen bijvoorbeeld. De huidige wachtlijsten bij de aanpak van kindermishandeling en bij de pleeggezinnen vinden wij onacceptabel. In ons collegeprogramma hebben we aangegeven dat wij vinden dat de overheid er altijd moet zijn voor die mensen die extra zorg en aandacht nodig hebben. We vinden het daarom noodzakelijk om de komende jaren geld in te zetten voor het terugdringen van de wachtlijsten. Wat ook onze aandacht vraagt is het Groninger Museum, dat met zijn landelijke en internationale uitstraling bijdraagt aan een dynamisch cultureel klimaat en daarmee van groot economisch belang is voor stad en regio. Deze positie dreigt het museum echter te verliezen doordat, vanwege de slechte depotsituatie, het beheer en behoud van de collectie in gevaar is. De situatie is urgent en wij vinden het onverantwoord op deze voet door te gaan. Om de positie van het museum veilig te stellen en het culturele erfgoed te behouden willen wij een eenmalige investering doen in de verbetering van het depot. Zoals gezegd is de financiële armslag de komende jaren gering. In het collegeprogramma is reeds een forse bezuinigingstaakstelling opgenomen. De bezuinigingen op de formatie binnen het provinciale apparaat zijn substantieel. We hebben, ook in deze Voorjaarsnota, oud beleid ingeleverd tegen nieuw beleid binnen de betreffende programma's en we hebben scherpe keuzes gemaakt. We blijven de komende jaren steeds kijken, ook intern, naar efficiëntere manieren van werken en kiezen waar mogelijk voor een goedkopere aanpak. Wijzigingen van het provinciale takenpakket en heroverweging van subsidies komen daarbij aan de orde. Ons degelijke en solide financiële beleid willen we, zoals afgesproken, op deze manier blijven voortzetten. De huidige economische neergang maakt de voorgenomen investeringen op het gebied van werkgelegenheid, bereikbaarheid, veiligheid en sociaal beleid echter onontkoombaar. Om met een sluitend financieel meerjarenperspectief, inclusief enig flexibel budget te kunnen werken en tegelijkertijd uitvoering te kunnen geven aan onze opgaven, vinden wij een verhoging van de motorrijtuigenbelasting vanaf april 2005 met 6 opcenten noodzakelijk. Deze maatregel staat niet op zichzelf, maar maakt onderdeel uit van het totale financiële pakket dat hier voor ligt. Wij vinden dit acceptabel omdat wij van mening zijn dat alle inwoners van onze provincie moeten kunnen deelnemen aan de maatschappij, en dat wij daar met elkaar voor moeten zorgen.

8

Deel 2. Financieel kader 2004-2008

9

10

Samenvatting en conclusies In deze paragraaf schetsen wij de hoofdlijnen van het door ons voorgestelde pakket aan maatregelen respectievelijk de financiële vertaling daarvan. Het financiële perspectief van onze provincie is in vergelijking met de Programmabegroting 2004 verslechterd en komt mogelijk nog verder onder druk te staan door aanvullende rijksbezuinigingen, die zullen doorwerken naar onze uitkering uit het Provinciefonds. Daarnaast doen een aantal maatschappelijke ontwikkelingen een zodanig beslag op onze financiële ruimte dat dit noopt tot het maken van scherpe keuzes. Genoemde financiële claims komen voort uit: • besluiten, die zijn genomen na de totstandkoming van de Programmabegroting 2004 (voorbeslag); • knelpunten in het aanvaard beleid, die sindsdien zijn opgetreden; • nieuwe beleidskeuzes. In deze Voorjaarsnota richten wij de accenten van het beleid met name op het bevorderen van de werkgelegenheid door het geven van een verdere impuls aan de uitvoering van het Kompas voor het Noorden, het voorfinancieren van grote projecten, het verbeteren van de infrastructuur, het vergroten van de mogelijkheden tot waterberging, het beperken van de wachtlijsten in de Jeugdzorg en het geven van een impuls aan de culturele infrastructuur. Naast een inzet van middelen vanuit het flexibel budget, zullen wij een beroep doen op de beschikbare middelen binnen de reserves CESI en IIE en de binnen de diverse programma's beschikbare sectorale kredieten. Tevens presenteren wij u in deze Voorjaarsnota een voorstel tot het samenvoegen van de reserves CESI en IIE om in de toekomst meer flexibiliteit te hebben bij de (co)financiering van projecten. In de Voorjaarsnota 2002 en 2003 hebben wij al de nodige bezuinigingsmaatregelen getroffen om het flexibel budget te verruimen. Zo worden de materiële uitgaven gedurende vier jaar zoveel mogelijk bevroren en vindt er een beperking van de formatie plaats met ca. 37 fte's. Daarenboven zullen wij ook de komende periode onderzoeken of en zo ja, hoe wij kunnen komen tot een meer effectieve, flexibele respectievelijk efficiënte inzet van middelen. Om de in deze Voorjaarsnota voorgestelde beleidskeuzes mogelijk te maken stellen wij onder meer voor om het aantal opcenten op de motorrijtuigenbelasting met ingang van 1 april 2005 met 6 te verhogen (exclusief indexering). Resterende incidentele tekorten willen wij daarnaast oplossen door de inzet van een deel van het voordelige rekeningresultaat 2003.

11

Als we het financiële perspectief combineren met de mogelijke financiële claims en de voorgestelde verruiming van de provinciale middelen dan ontstaat het volgende beeld. Tabel 1. Confrontatie flexibel budget en de mogelijke financiële claims. (bedragen x € 1.000,--) Omschrijving 2004 2005 2006 2007 Herzien financieel perspectief

1

Mogelijke claims: 1. Knelpunten aanvaard beleid 2a. Afkoopsommen wegen 2b. Lagere onderhoudslasten wegen 3. Bijdrage Kompas 2007 en 2008 op niveau 2006 4. Aanvulling reserve Cofinanciering Kompas 5. Overige beleidswijzigingen: a. Jeugdzorg Vast b. Jeugdzorg afhankelijk van nog te maken afspraken c. Cofinanciering Waterberging 6. Voorfinanciering grote projecten Totaal claims Resteert (- = tekort) Mogelijke dekking: 1. Vrij besteedbaar rekening resultaat 2003 2. Ruimte in werkelijk onvoorzien 2003 3. Verhoging opcenten per 1-4-2005 (structureel met 6 opcenten) Totaal mogelijke dekking Resteert incl. mogelijke dekking

2008

-172,2

2.197,4

1.696,2

3.268,5

6.119,2

-273,9 0,0 157,1

-227,2

-170,0

-195,1

-193,6

158,7

163,4

168,3

173,4

-

-

-

-2.250,0

-4.500,0

-

-2.500,0

-2.500,0

-2.500,0

-2.500,0

-p.m.

-500,0

-300,0

-100,0

-p.m.

- p.m. -130,0 -304,0

-100,0 -180,0 -608,0

-100,0 -130,0 -592,0

-100,0 -p.m. -288,0

-p.m. -p.m. -p.m.

-550,8

-3.956,5

-3.628,6

-5.264,8

-7.020,2

-723,0

-1.759,1

-1.932,3

-1.996,3

-901,0

p.m.

-

-

-

-

-

2.137,5

2.850,0

2.850,0

2.850,0

331,4

2.137,5

2.850,0

2.850,0

2.850,0

-391,6

378,4

917,7

853,7

1.949,0

331,4

Continuering Nieuw Beleid na 20072 Resteert incl. cont. NB na 2007

-2.993.4 -391,6

378,4

917,7

853,7

-1.044,4

Inzet rekeningresultaat 2003

391,6

-

-

-

571,4

Resteert na inzet rekeningresultaat 2003

0,0

378,4

917,7

853,7

-473,0

Een aantal van de tabel 1 aangegeven posten lichten wij vervolgens kort toe.

1 2

Rekening houdend met de nacalculatie van het accres 2003 Provinciefonds; Het continueren van de bijdrage cofinanciering Kompas (€ 2,25 mln.) is al opgenomen in punt 3 (mogelijke claims). 12

ad 1. Met betrekking tot de knelpunten aanvaard beleid verwijzen wij naar paragraaf 2.1. ad 2a/b. In 2004 zullen een viertal wegvakken worden overgedragen aan diverse gemeenten. Voor het afkopen van de onderhoudslast van de 4 wegvakken dient in totaal € 3.620.799,-- betaald te worden. Bij de behandeling van de Voorjaarsnota 2000 hebben uw Staten een beleidslijn opgesteld voor de bekostiging van de afkoopsommen wegen. De afkoopsommen worden bij voorkeur bekostigd uit het positieve rekeningresultaat. Mochten de positieve resultaten uitblijven dan zal er een keuze moeten worden gemaakt uit de bij de beleidslijn voorgestelde alternatieven, waarbij de voorkeur uitgaat naar betaling a fonds perdu, mits het begrotingsresultaat dit toelaat en er nog voldoende ruimte voor nieuw beleid overblijft. In de Voorziening afkoopsommen wegen staat nog een reservering van € 646.193,-voor afkoopsommen die hiervoor kan worden aangewend. Daarnaast is er binnen de Algemene Reserve vanuit de rekeningresultaten 2001 en 2002 nog een bedrag beschikbaar van in totaal € 1.257.879,-- voor de betaling van afkoopsommen. Het ontbrekende bedrag (€ 1.716.727,--) willen wij dekken uit het vrij besteedbare rekeningresultaat 2003. Ten aanzien van de omvang en de bestemming van het rekeningresultaat 2003 verwijzen wij u verder naar onze voordracht bij de Jaarrekening 2003. Tegenover de betaling van de afkoopsom wegen staat - vanwege een inkrimping van het te onderhouden areaal - een structurele verlaging van de uitgaven voor beheer en onderhoud met € 157.100,--. ad 3 tot en met 6 De onder punt 3, 4 en 5 genoemde beleidswijzigingen worden nader toegelicht in bijlage 2. Een nadere toelichting op de wijziging onder punt 6 treft u aan in bijlage 5. Andere beleidswijzigingen zullen voor zover mogelijk moeten worden bekostigd uit de beschikbare middelen binnen het betreffende programma. Dekking De dekking van de structureel hogere uitgaven kunnen in 2004 worden gevonden door de incidentele post voor werkelijk onvoorziene uitgaven 2004 aan te spreken tot een bedrag van ca. € 331.400,--. Voor 2005 en volgende jaren moet de dekking van de hogere uitgaven in structurele zin komen uit het flexibel budget aangevuld met de extra opbrengst van de verhoging van het aantal opcenten op de motorrijtuigenbelasting. Per saldo resteert er - met uitzondering van 2004 - op deze wijze een bescheiden begrotingsruimte. Bij continuering van het nieuw beleid op het niveau 2007 zal er echter vanaf 2008 ook een tekort ontstaan. De afweging daarvan zal echter aan het begin van de nieuwe Statenperiode in 2007 moeten plaatsvinden. De tekorten 2004 en 2008 kunnen (deels) worden gedekt uit het vrij besteedbaar rekeningresultaat 2003. In de navolgende paragrafen wordt het een en andere verder toegelicht. 13

1. Flexibel budget 2004-2008 In deze paragraaf gaan we allereerst in op de ontwikkelingen in het financiële perspectief sinds de presentatie van de Programmabegroting 2004 vorig najaar (subparagraaf 1.1). Tevens proberen wij een indicatie te geven van de mogelijke gevolgen van de aangekondigde bezuinigingen op de rijksbegroting voor onze uitkering uit het Provinciefonds (subparagraaf 1.2). Daarna gaan wij in deze paragraaf - naar aanleiding van onder meer toezeggingen aan uw Staten - in op wat meer specifieke onderwerpen, zoals meerjarige budgetten Apparaat Kosten Personeel (subparagraaf 1.3). De stand van zaken met betrekking tot het BTW-Compensatiefonds, de rentebijschrijving op reserves en voorzieningen en het provinciale afschrijvingsbeleid wordt nader beschreven in de bijlagen 1.7 tot en met 1.9.

1.1. Ontwikkeling financieel perspectief 2004-2008 Het financiële perspectief uit de Programmabegroting 2004 hebben wij geactualiseerd op basis van de ons medio maart 2004 bekende gegevens. In onderstaande tabel is op basis van voorlopige berekeningen de vrij besteedbare begrotingsruimte in de periode 2004-2008 aangegeven, rekening houdend met de sinds medio 2003 opgetreden externe ontwikkelingen (lonen, prijzen, Provinciefonds, opcenten motorrijtuigenbelasting). tabel 2. Ontwikkeling vrij besteedbare begrotingsruimte 2004-2008

omschrijving

2004

(bedragen x € 1.000,--) 2005 2006 2007

2008

Perspectief BG2004

673,5

2.267,3

1.871,5

3.420,8

6.566,2

1. Opcenten m.r.b. 2. Provinciefonds 3. Accressen provinciale uitgaven BG2005 4. Idem, doorwerking naar accres PF 5. Correcties apparaatskosten personeel 6. Kapitaallasten 7. Voorbeslag, zie tabel 3

721,5 -795,0 0,0 0,0 -15,4 7,0 -763,7 -845,7

746,9 -983,4 1.696,9 -848,5 -304,5 20,8 -398,1 -69,9

773,0 -1.175,7 1.765,8 -882,9 -315,2 -108,4 -231,9 -175,2

800,0 -1.373,3 1.837,3 -918,7 -326,2 -104,8 -66,7 -152,3

828,0 -1.579,3 1.911,8 -955,9 -337,6 -165,4 -148,5 -447,0

-172,2

2.197,4

1.696,2

3.268,5

6.119,2 -5.243,4

-172,2

2.197,4

1.696,2

3.268,5

875,8

Bijgesteld perspectief 8. Continuering Nieuw Beleid na 2007

ad 1. Motorrijtuigenbelasting Betreft de raming op basis van de ontwikkeling in de omvang en gewichtsverdeling van het voertuigenpark tot en met december 2003.

14

ad 2. Provinciefonds In de septembercirculaire 2003 bleek dat de accressen voor de komende jaren iets lager zullen uitvallen (effect voor 2004 ca. € 334.700,--). In de maartcirculaire 2004 bleek dat de rijksuitgaven in 2003 minder sterk zijn gestegen dan eerder werd verwacht. Daardoor valt het accres 2003 Provinciefonds voor 2003 uiteindelijk ook lager uit. Een en ander werkt structureel door naar 2004 en volgende jaren. Nadelig effect in 2004 ca. € 460.400,--. Wij hebben hierbij nog geen rekening gehouden met de mogelijke gevolgen van aanvullende bezuinigingen op de rijksbegroting. Zie ook paragraaf 1.2. ad 3. Accressen provinciale uitgaven Begroting 2005 Op basis van de verwachtingen van het Centraal Planbureau hebben wij de uitgangspunten voor de verwachte stijging van de lonen en prijzen in 2005 neerwaarts bijgesteld. Zie bijlage 1.1. Daardoor zullen de provinciale uitgaven vanaf 2005 ook minder stijgen dan eerder door ons is verwacht. ad 4. Idem, doorwerking naar accres Provinciefonds Wij verwachten dat de geringere stijging van de lonen en prijzen in 2005 voor ongeveer 50% zal doorwerken in de accressen van het Provinciefonds. ad 5. Correcties apparaatskosten personeel Bij het opstellen van de Begroting 2004 is tot nu toe geen rekening gehouden met een aantal afspraken uit een eerdere CAO. Het betreft extra loonruimte voor bedrijfsparen voor de schalen 1 tot en met 13 en de invoering van een flexibele beloning voor de schalen 14 en hoger. Deze maatregelen worden per 1 januari 2005 ingevoerd. De verschuivingen binnen de budgetten apparaatskosten personeel 2004 en de verrekening daarvan met andere budgetten levert in 2004 een beperkt nadeel op van ca. € 15.400,--. ad 6. Kapitaallasten Betreft met name een aanpassing van de aan bepaalde reserves toe te rekenen rente. Doordat er meer rijksmiddelen in kas zijn moet er meer rente aan de betrokken reserves met rijksmiddelen worden bijgeschreven. In 2004 en 2005 wordt dit nog grotendeels gecompenseerd doordat bij de rentebijschrijving aan de bestemmingsreserve Openbaar Vervoer tijdelijk met een lager percentage kan worden volstaan. ad 7. Voorbeslag Betreft de financiële gevolgen van de sinds medio 2003 genomen besluiten. Zie onderstaande tabel.

15

tabel 3. Voorbeslag ten gevolge van reeds genomen besluiten (bedragen x € 1.000,--) Omschrijving 2004 2005 2006 2007 1. Amendementen BG2004 2. Vergoedingen PS 3. Mobiliteitsmanagement 4. Nationale start viering Bevrijding 5. Uitvoeringsprogramma Jeugdzorg 6. Hogere bijdrage IPO 7. Arbeidsmarktbeleid 8. Hogere bijdrage SNN 9. Extra kosten Noordelijke Rekenkamer 10. Geen extra middelen naar regionale omroep via PF

Totaal voorbeslag

208,8 96,0 23,8 135,0 7,3 53,2 163,2 8,3

2008

50,0 97,9

-50,0 100,9

-150,0 103,9

0,0 107,0

7,3 53,2 163,2 1,4

7,6 55,0 163,2 1,5

7,8 56,8 163,2 1,5

8,0 58,7 163,2 1,6

31,0

31,0

31,0

31,0

68,2

-6,0

-77,2

-147,5

-221,0

763,8

398,0

232,0

66,7

148,5

De amendementen op de Programmabegroting 2004 zijn vorig jaar oktober bij de behandeling door uw Staten aangenomen. De voorstellen genoemd bij punt 2 tot en met 4 zijn reeds meegenomen in de 1 e wijziging van de Programmabegroting 2004, die wij u in het kader van de Integrale Bijstelling 2003 aan u hebben voorgelegd. In de toelichting op de 3e wijziging van de Programmabegroting 2004 worden de voorstellen beschreven, die worden genoemd bij de punten 5 tot en met 8 en 10. Met betrekking tot voorstel nummer 9 hebben wij u afzonderlijk geïnformeerd middels onze brief van 24 december 2003, nr. 2003-21969/51/A.45, FC. ad 8. Continueren Nieuw Beleid na 2007 De stijging van de begrotingsruimte 2008 ten opzichte van 2007 (zie tabel 2) heeft voor een belangrijk deel te maken met het aflopen van nieuw beleid in 2007. Een voorbeeld daarvan is de bijdrage aan de reserve Cofinanciering Kompas (€ 2,25 miljoen). In totaal gaat het om een bedrag van ongeveer € 5,24 miljoen i.v.m. beleid dat niet doorloopt in 2008. Indien we dit beleid in 2008 volledig zouden willen continueren dan resteert er in 2008 nog een flexibel budget van ca. € 0,88 miljoen. Wij willen er naar streven om in ieder geval vanaf 2008 die ruimte te realiseren die nodig is voor het voortzetten van het tot en met 2007 vastgelegde nieuw beleid dan wel voor ander nog te formuleren nieuw beleid. Zou daarnaast worden overwogen om de jaarlijkse bijdrage voor Kompas in 2007 en 2008 op het niveau van 2006 te houden (ca. € 4,5 mln. in plaats van op € 2,25 mln.) dan resteert er in 2007 een flexibel budget van ca. € 1,02 miljoen en in 2008 is er dan zelfs sprake van een tekort van ca. € 1,37 miljoen. Willen we alleen het beleid m.b.t. Kompas continueren in 2008 en tevens de bedragen daarvoor in zowel 2007 als 2008 op ca. € 4,5 miljoen willen brengen dan resteert er een flexibel budget van ca. € 1,02 miljoen in 2007 resp. € 1,62 miljoen in 2008. Naar onze mening zal een dergelijke afweging moeten worden gemaakt aan het begin van de nieuwe Statenperiode in 2007.

16

1.2. Onzekerheden in het financiële perspectief Het financiële perspectief is met de nodige onzekerheden omgeven. De belangrijkste betreft wel de onzekerheid met betrekking tot de uitkering uit het Provinciefonds. Naar verwachting is pas in de loop van juni 2004 precies aan te geven welke gevolgen de bezuinigingen van het rijk zullen hebben voor onze uitkering uit het Provinciefonds. Wij kunnen op dit moment slechts een globale inschatting maken. Uitgaande van een bezuiniging op de rijksuitgaven van € 3 miljard, waarvan 50% op de rijksuitgaven, die van belang zijn voor de normering van Provincie- en Gemeentefonds, kan een bezuiniging worden berekend van ca. € 255 miljoen op het Provincie- en Gemeentefonds. Het aandeel van het Provinciefonds daarin bedraagt ca. € 19 miljoen. In het geval een dergelijk bedrag op het Provinciefonds zal worden bezuinigd, moeten wij rekening houden met een structurele vermindering van onze inkomsten met ca. € 1,1 miljoen. In het in deze Voorjaarsnota 2004 gepresenteerde perspectief hebben wij dat nu nog niet gedaan. Het is daarom naar onze mening verstandig om bij het doen van bestedingen ten laste van het flexibel budget uiterst terughoudend te zijn.

1.3. Meerjarige budgetten Apparaat Kosten Personeel (AKP) Wij hebben ingestemd met het voorstel, conform de systematiek van het Managementcontract Beheer Wegen en Kanalen, dat de integrale managers kunnen schuiven met hun budget Apparaat Kosten Personeel (AKP) tussen jaren. Het AKPbudget omvat onder andere de budgetten voor loonkosten, tijdelijke krachten en uitzendkrachten, opleidingskosten, reis- en verblijfskosten en beoordelen en belonen. Uitgangspunt bij het schuiven tussen jaren is, dat de integrale manager binnen de termijn van één collegeperiode zijn/haar AKP-budget niet overschrijdt. Per afzonderlijk jaar zijn over- en/of onderschrijdingen ten opzichte van het jaarbudget geoorloofd. De mandatering van de AKP-budgetten in 2003 aan de integrale managers en de efficiencytaakstellingen hebben de behoefte doen ontstaan om met deze budgetten tussen jaren te kunnen schuiven. Om dit mogelijk te maken dienden de huidige spelregels voor de AKP-budgetten uitgebreid en aangepast te worden. De nieuwe spelregels betekenen ook dat er voortaan op 'geld' wordt gestuurd en niet langer op 'geld en formatie'. Onze instemming met dit voorstel heeft als consequentie dat er een egalisatiereserve gevormd moet worden. De eventuele jaarlijkse over- en onderschrijdingen op de AKP-budgetten moeten via deze reserve meegenomen worden naar een volgend jaar. Daarbij is het van belang onderscheid te maken naar aandeel algemene middelen en het aandeel overige sectoren. Wellicht ten overvloede merken wij op dat deze egalisatiereserve uitsluitend bedoeld is voor de afdelingen die niet vallen onder het Managementcontract Beheer Wegen en Kanalen. Voor de afdelingen vallend onder het Managementcontract Beheer Wegen en Kanalen bestaat reeds een "eigen" egalisatiereserve. 17

2. Mogelijke claims op het flexibel budget Het bestuursprogramma 2003-2007 is gericht op de uitvoering van eerder vastgelegd beleid en minder op het ontwikkelen van nieuwe activiteiten. Een fors beroep op het flexibel budget ligt daarbij dan ook niet voor de hand. De gemiddelde begrotingsruimte op basis van aanvaard beleid (zie tabel 2) wordt in de periode 2005-2007 nu berekend op ca. € 2,39 miljoen per jaar. Door aanvullende bezuinigingen op de rijksbegroting en de doorwerking daarvan naar het Provinciefonds zal deze ruimte naar verwachting uiteindelijk beperkter zijn. Uit het bovenstaande blijkt dat het flexibel budget de komende jaren beperkt van omvang zal zijn. Daarom wordt voorgesteld eventuele nieuwe uitgaven in principe te bekostigen door substitutie van bestaande uitgaven binnen de programma's. Waar dat om politiek bestuurlijke redenen niet wenselijk wordt geacht - bijvoorbeeld Kompas - kan worden overwogen het aantal opcenten op de motorrijtuigenbelasting extra te verhogen.

2.1. Knelpunten aanvaard beleid Op basis van de door ons voor 2004 en 2005 accressen voor loon- en prijsstijgingen is beoordeeld in hoeverre de beschikbare budgetten toereikend zijn om alle activiteiten op basis van aanvaard beleid te kunnen uitvoeren. Op een aantal onderdelen constateren wij dat de budgetten dienen te worden verhoogd. In onderstaande tabel hebben wij aangegeven welke onderdelen het betreft. Zij worden verder toegelicht in deel 3 m.b.t. de ontwikkelingen per programma. Tabel 4. Knelpunten aanvaard beleid

(bedragen x € 1.000,--) 2004 2005 2006 2007 2008

Omschrijving 1. Jaarverslag 2. Accres subsidie Huis v.d. Groninger cultuur 3. B-Akwa 4. Indexering Stadswateren 5. Geoshare 6. Inhuur geluidmedewerker (schaal 11) 7. Strategische debatten Omgevingsbeleid 8. Kadasterkosten 9. Grote Basis Kaart Nederland 10. Advertentiekosten bestekken 11. Aanschaf meetapparatuur landmeten Totaal

18

40,0

40,0

45,0 15,4

45,9 17,7 70,0 65,3 25,0 7,1 15,8 6,6 -66,1 227,2

32,7 25,0 7,0 15,6 6,5 86,7 273,9

40,0 5,8 47,3

40,0 6,0 48,7

40,0

67,3

69,3

71,4

7,3 16,2 6,8 -20,6 170,0

7,5 16,7 7,0

7,7 17,2 7,2

195,1

193,6

50,2

2.2. Benodigde middelen reserve CESI Begin dit jaar heeft op ons verzoek een inventarisatie plaatsgevonden van voorstellen, die een provinciale bijdrage vragen ten laste van de reserve CESI, en een beoordeling van de criteria voor bijdragen ten laste van de reserve CESI, aan de hand van ervaringen sinds de instelling van deze reserve. In bijlage 3 bij deze voordracht treft u de uitkomsten van deze inventarisatie en beoordeling aan. Uit de inventarisatie zijn een negental projecten naar voren gekomen, waarvoor een beroep op de reserve CESI in de rede ligt, te weten: 1. Landbouw/ zorgcombinatie De Wiede 2. Recreatief steunpunt Lettelbert Zuid 3. Jongerencentrum Oude ULO Leek 4. Businesscases breedband Internet 5. Aanleg stranden Lauwersoog 6. Vaarverbinding noordelijke ontsluiting Blauwe Stad 7. Vaarverbinding Erica - Ter Apel 8. Depot Groninger Museum 9. Omroepspecifieke installaties RTV-Noord Wij komen tot de volgende prioriteitstelling: - Landbouw/ zorgcombinatie De Wiede (€ 80.000,--) - Businesscases breedband Internet (€ 1.200.000,--) - Depot Groninger Museum (€ 1.500.000,--) - Omroepspecifieke installaties RTV-Noord (€ 1.600.000,--). Met deze vier voorstellen is in de periode 2004-2006 in totaal een beslag gemoeid van ca. € 4,38 miljoen. Deze vier voorstellen worden nader toegelicht in bijlage 2. Volgens de meest recente informatie zal het dividend van Essent over 2003 uitkomen op ca. € 9,35 miljoen in plaats van op de eerder geraamde € 4,53 miljoen. Voor 2004 gaan wij voorshands uit van een dividend van ca. € 7 miljoen. Op basis van deze veronderstelling zullen de middelen in de reserve CESI in totaal met ca. € 1,82 miljoen toenemen. Rekening houdend met dit uitgangspunt en het verstrekken van een provinciale bijdrage in de vier hierboven genoemde projecten, resteert er per ultimo 2009 een beperkt overschot van € 0,52 miljoen. In de daaraan voorafgaande jaren is er sprake van een tekort.

2.3. Benodigde middelen reserve IIE In de komende jaren wordt met name door het Kolibri-project en de bijdrage voor het in goede staat brengen van de dijken en boordvoorzieningen langs het A.G. Wildervanckkanaal een fors beroep gedaan op de reserve Investeringen Infrastructuur en Economie. Tot deze bijdragen is reeds besloten. Momenteel wordt er ook gewerkt aan een actualisatie van het project Herijking Investeringen Infrastructuur (H2i). Wij verwachten een volledig uitgewerkt voorstel rond de zomer van 2004 te kunnen behandelen. 19

In het kader van dat project in ieder geval een voorstel volgen om de jaarlijkse reservering voor de ringwegen Groningen ook na 2007 te continueren. Daarbij moet jaarlijks op een bijdrage worden gerekend van ca. € 953.300,-- ex BTW. In de becijferingen zijn wij er verder vanuit gegaan dat actualisatie van H2i in 2008 en 2009 zal leiden tot extra uitgaven van ca. € 900.000,-- per jaar. Dit bedrag is min of meer afgeleid van het investeringsniveau in de oorspronkelijke opzet van H2i voor de periode 2002-2007 (gemiddeld € 1,26 miljoen per jaar) met een correctie voor enkele forse uitschieters. Op basis van onze huidige verwachtingen m.b.t. de hoogte van het dividend van Essent zal het saldo van de reserve IIE per ultimo 2009 uitkomen op een overschot van ca. € 2,09 miljoen. In de daaraan voorafgaande jaren zal het overschot naar verwachting groter zijn.

2.4. Samenvoegen reserves CESI en IIE Als er voor wordt gekozen de reserves CESI en IIE samen te gaan voegen tot één investeringsfonds dan ontstaat - uitgaande van een dividend van € 9,35 miljoen in 2003 en € 7 miljoen in 2004 - mogelijk de situatie dat er gedurende de gehele periode tot en met 2009 geen sprake behoeft te zijn van tekorten in dit nieuwe investeringsfonds. Door samenvoeging van de reserve CESI en IIE tot één investeringsfonds kunnen de overschotten binnen IIE benut worden ter compensatie van de berekende tekorten binnen CESI. Met betrekking tot de sociale infrastructuur zijn voldoende middelen binnen de reserves CESI en IIE geoormerkt, zodat de uitvoering van het collegeprogramma is gewaarborgd. Dit laat overigens onverlet dat binnen andere fondsen en beleidsprogramma's voorstellen kunnen worden ontwikkeld op het terrein van de sociale infrastructuur. In relatie tot het bovenstaande wijzen wij erop, dat tot nu toe niet alleen binnen genoemde reserves middelen zijn vrijgemaakt voor de sociale infrastructuur, maar ook ten laste van het flexibel budget. Bijvoorbeeld ten behoeve van het Stimuleringsfonds Zorg en het Jeugdbeleid. Gegeven deze overweging (m.b.t. de inzet voor de sociale infrastructuur) stellen wij voor de reserve CESI samen te voegen met de reserve IIE tot één investeringsfonds. Om te kunnen bepalen of beide reserves kunnen worden samengevoegd is het belangrijk om te kijken naar de diverse criteria die aan beide reserves gesteld zijn.

20

Criteria die gelijk zijn: • de uitvoering van het project moet bijdragen aan het realiseren van ons bestuursprogramma; • het project heeft betrekking op een incidentele, 'aard en nagelvaste' investering; • de bestemming is eenduidig en transparant; • er wordt geen provinciale bijdrage verstrekt in de exploitatielasten, die voortvloeien uit de met het project gemoeide investering; • het project moet bijdragen aan een duurzame economische ontwikkeling; • het project kan niet volledig worden bekostigd uit sectorale kredieten en/of investeringsruimte algemene middelen. Criteria specifiek voor CESI: • het project wordt zonder provinciale bijdrage waarschijnlijk niet gerealiseerd; • het project wordt naast een provinciale bijdrage bekostigd uit regionale, rijksof Europese fondsen; • het project moet bijdragen aan aantoonbare verbetering van de economische of sociale infrastructuur; • Het belang van het project moet sectoroverschrijdend zijn. Criteria specifiek voor IIE: • alleen eigen investeringsprojecten van de provincie komen voor een bijdrage in aanmerking; • voor zover het project betrekking heeft de verbetering van de fysieke infrastructuur dient deze te zijn opgenomen in de planning Infrastructurele projecten, die jaarlijks als bijlage aan de Programmabegroting is toegevoegd; • het project moet bijdragen aan een aantoonbare verbetering van de fysieke infrastructuur (i.c. wegen en waterwegen). Het belangrijkste verschil is dus de financiering van eigen projecten ten opzichte van projecten van derden. Het samenvoegen op zich is niet strijdig met ons Collegeprogramma. Wij stellen voor om de criteria die voor beiden gelijk zijn toe te passen op de samengevoegde reserves. In de onderstaande grafiek maken wij inzichtelijk hoe het verwachte verloop is van het nieuwe investeringsfonds, rekening houdend met alle voorstellen nieuw beleid die wij u in het kader van deze voordracht aan u voorleggen, met andere woorden inclusief het voorstel Cofinanciering Waterberging.

21

Verloop investeringsfonds (CESI + IIE) 30.000,0 25.000,0 20.000,0 15.000,0

Voeding

10.000,0

Onttrekking

5.000,0

Administratief saldo per 31-12

0,0 2004

2005

2006

2007

2008

-5.000,0

2.5. Benodigde middelen reserve Cofinanciering Kompas In het kader van de reserve Cofinanciering Kompas stellen PS in de periode 2000 t/m 2006 via jaarlijkse donaties in totaal € 23,8 mln. beschikbaar voor het cofinancieren van die projecten die tevens gefinancierd worden uit een aantal met name genoemde andere financieringsbronnen. Bij de start van de reserve Cofinanciering Kompas ging het hierbij m.n. om de subsidiebronnen EZ/EFRO, Leader en Interreg. Later zijn daar o.m. GDU, EU PLOP en SGB bijgekomen. In de situatie dat dit voorheen nog niet het geval was, is daarvoor in voorkomende gevallen een beroep gedaan op het flexibel budget. Vastgesteld kan worden dat er van de € 23,8 mln. op dit moment (1-1-2004) reeds € 20,2 mln. is vastgelegd. De formele ruimte bedraagt dus nog slechts € 3,6 mln. Hierbij moeten nog voor een bedrag van ca € 1,54 mln. aan min of meer 'harde' reserveringen worden opgeteld. Voor de komende 3 jaar resteert dan nog bijna € 2,1 mln. Hier staat tegenover een hoeveelheid Groningse pijplijnprojecten die optelt tot een EFRO/EZ-claim van ca. € 75 mln. Van deze projecten zal een deel niet financieel rondkomen zonder provinciale cofinanciering. Voor die projecten waarvoor wij dat nu al kunnen overzien, geven we in bijlage 4 een inschatting van het beslag dat deze projecten de resterende Kompasperiode mogelijk gaan leggen op de reserve Cofinanciering Kompas. De teller staat voor deze projecten nu al op een additionele claim van ruim € 23 mln. Hieruit zijn de meest harde projecten geselecteerd, projecten die bestuurlijk van (groot) belang worden gevonden, die dit jaar waarschijnlijk al voor besluitvorming worden ingediend en die als hefboom dienen voor het genereren van substantiële bedragen aan SNN-Kompas-middelen. Deze categorie projecten telt op tot een beroep op de reserve Cofinanciering Kompas van ruim € 10 mln. De hierboven aangegeven ruimte binnen de reserve Cofinanciering Kompas blijkt dan ook volstrekt onvoldoende. 22

Ten behoeve van Cofinanciering Kompas hebben wij in de periode 2000 t/m 2006 via jaarlijkse donaties aan de reserve Cofinanciering Kompas in totaal € 23,8 mln. beschikbaar gesteld. In Friesland zijn voor de lopende Kompasperiode aanmerkelijk meer cofinancieringsmiddelen beschikbaar gesteld dan in Groningen, namelijk ca. € 60 mln. (voor EFRO/EZ, Leader, EU POP en Interreg). In Drenthe is er geen goed beeld van te krijgen, maar het is in ieder geval minder dan in Groningen. Wel kan worden gemeld dat de provincie Drenthe het voornemen heeft om de middelen voor cofinanciering Kompas met ca. € 12 mln. aan te vullen. Wij verwachten dat deze middelen (ca. € 10 miljoen) binnen 4 jaar (2005-2008) moeten worden gevonden binnen het flexibel budget. Deze verwachting is gebaseerd op de nu bekende uitvoeringstermijn van de desbetreffende projecten. In die situatie zullen er aanvullende bezuinigingen en/of een verhoging van de opcenten m.r.b. tot dit bedrag moeten worden doorgevoerd. Op jaarbasis praten wij dan over een benodigd bedrag van ca. € 2,5 miljoen. We veronderstellen dat het voor de huidige Kompasperiode in eerste instantie gaat om een eenmalige aanvulling van de Kompasmiddelen. Of deze extra bijdrage daarna moet worden gecontinueerd is mede afhankelijk van de hoogte van de EU-bijdrage na 2006, het door het Kabinet dan te voeren regionale beleid en de cofinancieringsmogelijkheden van gemeenten en bedrijven. In deze voordracht veronderstellen wij dat vanaf 2007 door de provincie daarvoor jaarlijks een financiële inspanning van € 4,5 miljoen zal moeten worden geleverd. Een vergelijkbaar bedrag met de inspanning die al was begroot voor de jaren 2004 tot en met 2006. Tot nu was in de Programmabegroting 2004 alleen rekening gehouden met een bijdrage van € 2,25 miljoen voor 2007 ten laste van het flexibel budget. Daarbij is het belangrijk ons te realiseren dat in het onverhoopte geval de EUbijdrage na 2006 zou vervallen er sprake zal zijn van een nog grotere financieringsbehoefte. Wij stellen voor deze tijdelijke aanvulling van de reserve Cofinanciering Kompas (ca. € 10 miljoen in de periode 2005-2008) en de naar verwachting benodigde middelen voor de Kompasperiode vanaf 2007 (+ € 2,25 miljoen in 2007 en + € 4,5 miljoen per jaar vanaf 2008) te dekken uit een verhoging van de opbrengst van de opcentenheffing op de motorrijtuigenbelasting. Daarvoor zal het aantal opcenten per 1 april 2005 structureel met tenminste 6 moeten worden verhoogd. Deze verhoging komt bovenop de gebruikelijke indexering van het aantal opcenten.

23

2.6. Inzet van financiële middelen vanuit de reserves In onderstaande grafiek hebben wij de omvang van de door ons toegezegde en nog af te wegen en toe te zeggen bijdragen uit de reserves CESI, IIE en Cofinanciering Kompas inzichtelijk gemaakt. Investeringsbijdragen uit reserves (2000-2009) 50.000.000 45.000.000 40.000.000 35.000.000 30.000.000

nog af te wegen

25.000.000 gecommitteerd

20.000.000 15.000.000 10.000.000 5.000.000 0 CESI - sociale infrastructuur

CESI - overige

IIE

Kompas

De totaalbedragen in bovenstaande grafiek zijn: CESI - sociale infrastructuur € 11.305.197 CESI - overige € 4.695.481 IIE € 45.301.639 Kompas € 31.940.000 CESI-sociale infrastructuur De bijdrage voor de sociale infrastructuur betreft o.a.: • Multifunctionele centra; • Basisvoorzieningen CIS; • Tijdelijke regeling cofinanciering zorginfrastructuur; • OMD (problematiek Delfzijl); • Lening NV Groninger Monumentenfonds; • Huisvesting onderwijs Winschoten; • Depot Groninger Museum; • Omroepspecifieke installaties RTV-Noord. CESI-overig De overige bijdragen betreffen in grote lijnen: • Vaarverbindingen, knelpunten vaardiepten etc.; • Erfgoedlogies; • Toekomstvaste ICT-infrastructuur.

24

IIE De bijdragen hebben met name betrekking op: • Kolibri - OV netwerk; • (Actualisering) Herijking Investeringen Infrastructuur; • Reservering ringwegen; • Maatregelen A.G. Wildervanckkanaal. Kompas Hierbij gaat het om een veelheid van diverse kleinere en grotere projecten. In bovenstaande grafiek en cijferopstelling is nog niet meegenomen ons voorstel om in de komende jaren in totaal € 3,8 miljoen uit de opvolger van de reserves CESI en IIE beschikbaar te stellen voor Cofinanciering Waterberging.

2.7. Voorfinanciering grote projecten In november 2003 hebben wij middels een bestuursopdracht besloten na te laten gaan welke projecten m.b.v. provinciale voorfinanciering eerder tot uitvoering zouden kunnen worden gebracht. Hiermee werd tevens uitvoering gegeven aan een wens van PS. De achterliggende gedachte hierbij was dat de huidige recessie een extra impuls via stuwende investeringen noodzakelijk maakt. De verwachting was dat we (ook in Groningen) vele belangrijke projecten op de plank hebben liggen en dat door het naar voren halen van de uitvoering van deze projecten de werkgelegenheid een stimulans zou kunnen krijgen c.q. de dip in de weg-, wateren utiliteitsbouw zou kunnen worden verminderd. De vraag was dus: kunnen we een robuust investeringsprogramma opzetten met projecten die de economische structuur versterken, die op korte termijn gerealiseerd kunnen worden en die tevens onder de noemer voorfinanciering vallen. De inventarisatie (zie bijlage 5) tot dusver heeft niet het robuuste investeringsprogramma opgeleverd waarom is gevraagd. In termen van werkgelegenheid kunnen geen substantiële uitbreidingseffecten worden gerealiseerd. In onderstaande grafiek wordt een globale indruk gegeven van de benodigde financiële middelen, waarbij onderscheid is aangebracht naar de factoren bevordering werkgelegenheid en politieke relevantie.

25

Voorfinancieringskosten 1.200.000

1.000.000

Bedrag in euro's

800.000

Overig Werkgelegenheidsbevorderend

600.000

Politiek relevant 400.000

Zowel politiek relevant als werkgelegenheidsbevorderend 200.000

0 2004

2005

2006

2007

2008

Desalniettemin zullen we dit instrument inzetten op een geselecteerd aantal projecten, waarbij de economische (ook in termen van werkgelegenheid) en andere maatschappelijke effecten zulks rechtvaardigen. Wij hebben een prioriteitstelling aangebracht. Deze is gebaseerd op de relatieve scores op de aspecten van het verwachte werkgelegenheidseffect respectievelijk de politieke relevantie (zie ook bijlage 5). Wij komen dan tot de volgende prioriteitstelling (in aflopende volgorde): 1. N366/Veendam-Stadskanaal (politiek/werkgelegenheid) 2. N370/noordelijke ringweg (beleidsmatig/politiek/werkgelegenheid) 3. Bruggen van Starkenborg (politiek/werkgelegenheid) 4. Maatregelen Landinrichting (politiek/voorkomen dat wij rijksgeld laten liggen) 5. Star (politiek/hefboom voor inzet Kompasmiddelen/anders komt doorgaan project mogelijk in gevaar) 6. Revitalisering Dideldom/Vleddermond (werkgelegeheid) 7. Doorstart BIOMADE (politiek) 8. ‘t Heem/ Vlagtwedde (werkgelegeheid) 9. Eemsdelta/ICT ring (politiek) 10. Eco-impuls Als rentevoet is een marktconform percentage gehanteerd van 3,2 %. Dit percentage is gebaseerd op de kosten van een kortlopende lening met een looptijd van maximaal 4 jaar. Bekeken dient nog te worden of de voorfinanciering kan plaatsvinden uit de cashflow van de provincie. Het rentepercentage dat daaraan kan worden toegerekend ligt momenteel op gemiddeld 2,5%.

26

Rekening houdend met het beschikbare flexibele budget wordt voorgesteld nu de eerste vier projecten (N366/Veendam-Stadskanaal, N370/Noordelijke Westelijke Ringweg, Bruggen van Starkenborghkanaal en maatregelen landinrichting 2004/2005) te honoreren. Deze keuze is verwerkt in tabel 1. Zie de samenvatting in deze voordracht. In de grafiek op de vorige bladzijde zijn de maximale voorfinancieringskosten aangegeven bij honorering van alle projecten die mogelijk via voorfinanciering sneller kunnen worden uitgevoerd. Nieuwe perspectieven op voorfinanciering kunnen zich voordoen wanneer er volgend jaar afspraken zijn te maken met de minister van V&W over de inzet van MITmiddelen na 2010 en/of de rijksvoeding in het fonds van de Regiovisie met betrekking tot mobiliteit. Dan zouden er eventueel ook v.w.b. Kolibri en andere infrastructurele projecten voorfinancieringsconstructies zijn te ontwikkelen. Bovenstaande wil niet zeggen dat er niet gewerkt wordt aan een robuust investerings-programma. We hebben voldoende majeure projecten in de diverse ontwikkelings-programma’s. Deze projecten lenen zich echter niet op voorhand voor voorfinancieringsconstructies. Eerst dient er duidelijkheid te komen over de financiering, pas dan kan worden vastgesteld of voorfinanciering een bijdrage kan leveren aan een versnelling. Wel kan overwogen worden om bij het "regelen" van de financiering van de bestuurlijke relevante projecten het instrument voorfinanciering beschikbaar te hebben om de financiering en daarmee de uitvoering te kunnen versnellen. Hoe dit in budgettaire en technische zin vorm te geven is een punt voor nadere uitwerking.

27

3. Budgetverruimende maatregelen In deze paragraaf staan we kort stil bij de mogelijkheden ter beperking van de lasten en vergroting van de baten.

3.1. Wijzigingen in ramingmethodiek Provinciefonds Op één punt is er in theorie een wijziging mogelijk bij het opstellen van de raming van onze uitkering uit het Provinciefonds. Dat betreft de door onszelf gehanteerde buffer (1 procentpunt per jaar) voor mogelijk lagere accressen ten gevolgen van lagere rijksuitgaven. Behoedzaamheidsreserve Rijk Het rijk houdt jaarlijks vooraf ca. € 18,15 miljoen in op de uitkeringen uit het Provinciefonds, als buffer voor een mogelijke onderuitputting van de rijksuitgaven in het lopende jaar. Ons aandeel daarin is ca. € 0,98 miljoen. Als achteraf blijkt dat er niet of in mindere mate sprake is geweest van onderuitputting van de rijksuitgaven krijgen we dit bedrag geheel dan wel gedeeltelijk uitbetaald. Sinds de invoering van de Behoedzaamheidsreserve door het rijk (1997) is er tot nu toe jaarlijks tussen 50% à 100% van de Behoedzaamheidsreserve tot uitbetaling gekomen. Dit leidde bij ons in de Voorjaarsnota dan tot incidentele meevallers in de uitkering Provinciefonds. In de Programmabegroting 2004 hebben we de veronderstelling gehanteerd dat de Behoedzaamheidsreserve voortaan volledig tot uitbetaling zal komen. Jaarlijks zullen wij bij de Integrale Bijstelling moeten bekijken of er – op basis van de septembercirculaire voor het lopende jaar – aanleiding is de veronderstelling voor dat jaar bij te stellen. Mocht de verwachting dan zijn dat de Behoedzaamheidsreserve waarschijnlijk niet volledig tot uitbetaling zal komen dan zal er bij de Integrale Bijstelling dekking voor de verwachte tegenvaller moeten worden gezocht. Bij de Integrale Bijstelling 2003 hebben wij dit voor het eerst gedaan. Naar nu blijkt is de toen gemaakte inschatting te positief geweest en moet er in de Rekening 2003 en de Voorjaarsnota 2004 nu rekening worden gehouden met een structurele tegenvaller van tenminste € 0,46 miljoen. Buffer voor lagere accressen Provinciefonds Bij het ramen van onze uitkering voor de jaren volgend op het lopende jaar hanteren we het uitgangspunt dat het accres per jaar gemiddeld 1 procentpunt lager zal uitvallen dan we op basis van de meicirculaire voor het lopende jaar mogen verwachten. Tot nu toe blijkt het feitelijke accres gemiddeld genomen hoger uit te vallen dan onze verwachting. We zouden kunnen voorstellen om deze buffer te halveren. In de praktijk zullen wij eerst de junicirculaire 2004 moeten afwachten. Op basis van het in deze circulaire voor de jaren 2005 tot en met 2008 verwachte accres zouden wij dan een gemiddeld accres per jaar moeten berekenen. Van die uitkomst moet vervolgens 0,5 procent (i.p.v. 1,0 procent) per jaar worden afgehaald.

28

In jaren dat de onderuitputting van de rijksuitgaven groter is dan 0,5% lopen we echter de kans dat wij de gevolgen van een lagere uitkering Provinciefonds niet volledig binnen een sluitende begroting kunnen opvangen. Gelet op de ontwikkelingen m.b.t. het accres 2003 (zie kopje behoedzaamheidsreserve) lijkt het ons voorshands verstandig onze huidige beleidslijn te handhaven. Wij komen hierop terug in de Programmabegroting 2005.

3.2. Generieke bezuinigingsmaatregelen 3.2.1. Accressen kredieten vanaf 2004 op de nullijn In de begroting 2004 en meerjarenramingen zijn de accressen voor materiële uitgaven (m.u.v. een vijftal budgetten en de apparaatskosten) bevroren tot en met 2007. Vanaf 2008 wordt weer het reguliere accres gehanteerd. Het bevriezen van de accressen zal naar gelang de tijd verstrijkt naar verwachting steeds meer knelpunten opleveren. Deze komen dan meestal in beeld bij de Voorjaarsnota of de Integrale Bijstelling. 3.2.2. Vermindering accres budget- en exploitatiesubsidies vanaf 2006 Feitelijk valt het accres voor 2005 al lager uit dan eerder in de begroting voor 2004 is verwacht (+1,7% i.p.v. +3,3%). Inclusief nacalculatie over de jaren 2002 t/m 2004 (-1,7%) is er in 2005 sprake van een nullijn. De gesubsidieerde instellingen zijn hiervan inmiddels op de hoogte gesteld. Gelet op het feit dat bezuinigingen op budget- en exploitatiesubsidies tijdig moeten worden aangekondigd gaan we er vanuit dat de bezuiniging niet eerder dan met ingang van het begrotingsjaar 2006 kan plaatsvinden. Immers de gesubsidieerde instellingen moeten al dit voorjaar bezig met het voorbereiden en opstellen van hun begroting voor 2005. Voordat er een Statenbesluit over een dergelijk voorstel zal liggen is het algauw eind juni 2004. Het is de vraag of de provincie tijdelijk compensatie moet bieden voor de eventuele wachtgeldkosten, die zouden kunnen ontstaan door de provinciale bezuinigingen. In het verleden is daarbij een compensatie toegepast van 40% van het te bezuinigen bedrag gedurende maximaal vier jaar. Toepassen van een dergelijke compensatie betekent dat het budgettaire effect van deze maatregel de eerste vier jaar slechts 60% bedraagt van de bruto te berekenen besparingen. Het is evenwel de vraag of in de toekomst bezuinigingen op gesubsidieerde instellingen moeten plaatsvinden via het aanpassen van de accressen dan wel via gerichte bezuinigingsmaatregelen. Wij spreken de voorkeur uit voor het laatste. Voor wat betreft het eventueel deels compenseren van bezuinigingen zal dan in die voorkomende gevallen een afzonderlijk besluit moeten worden genomen. Het daarbij te hanteren principe gaat uit van non-compensatie. Wij zijn van mening dat de herijking van prioriteiten op specifieke beleidsterreinen, middels toegezegde beleidsplannen (o.a. Cultuurnota, Beleidsprogramma Welzijn en Zorg en Natuurbeleid), het natuurlijke moment is van eventuele nadere invulling van gerichte maatregelen.

29

3.2.3 Bezuiniging op de personeelskosten vanaf 2003 In de Voorjaarsnota 2002 is al een bezuiniging op de personeelskosten opgenomen, die oploopt van € 125.000,-- in 2003 tot € 500.000,-- in 2005. Daarnaast is in de Voorjaarsnota 2002 rekening gehouden met een bezuiniging op de formatie van afdelingen F&C, P&O en Cultuur van in totaal € 746.000,--3 ingaande 2006. Verder wordt er op basis van het bestuursprogramma 2003-2007 vanaf 2004 een efficiencytaakstelling doorgevoerd, die tot en met 2007 jaarlijks met 0,50% oploopt. Met andere woorden: van 0,50% in 2004 tot 2% in 2007. De hiervan verwachte budgettaire effecten zijn al ingeboekt in het financiële perspectief. In onderstaande tabel wordt een en ander cijfermatig in beeld gebracht.

VJN2002 F&C/P&O 0,5% p.j. totaal

2003 125.000

2004 250.000

125.000

196.000 446.000

2005 2006 2007 500.000 500.000 500.000 715.000 715.000 412.000 648.000 904.000 912.000 1.863.000 2.119.000

Naast deze grotendeels nog te realiseren efficiencytaakstelling zullen wij in de komende periode trachten binnen bestaande budgetten de flexibiliteit te vergroten. Gegeven de accentverschuiving van beleid naar uitvoering zullen wij onderzoeken of een andere wijze van taakuitvoering een andere, meer effectieve, inzet van beschikbare middelen mogelijk maakt. Daarnaast zullen wij eventueel de optie wijzigingen in het provinciale takenpakket aan te brengen nader onderzoeken.

3.3. Gerichte maatregelen Daarbij moet in eerste instantie worden gedacht aan het kritisch bekijken van de doorloop van bepaalde uitgaven binnen het aanvaard beleid, maar ook zou kunnen worden gedacht aan het opnieuw afwegen van bestaande uitgaven. Op basis van het bestuursprogramma 2003-2007 is vorig jaar hieraan een invulling gegeven. Deze bezuinigingen zijn verwerkt in de beleidsrijke Voorjaarsnota 2003 en nadien bijgesteld in de Programmabegroting 2004.

3.4. Maatregelen ter vergroting van de provinciale inkomsten 3.4.1. Extra verhoging van het aantal opcenten motorrijtuigenbelasting De opcenten worden sinds 1998 jaarlijks geïndexeerd op basis van de ontwikkeling van het netto nationaal inkomen tegen marktprijzen met een correctie voor de groei van het voertuigenpark. Het vorige college heeft de opcenten per 1 april 2000 eenmalig met 4 opcenten extra verhoogd.

3

Ten opzichte van het niveau 2003, inclusief kosten werkplekfinanciering. In totaal gaat het om een beperking van de formatie met 11,55 fte (F&C: 6 fte, P&O: 5 fte; Cultuur: 0,55 fte) ten opzichte van 2003. 30

Een opcent levert op jaarbasis nu ongeveer € 475.000,-- op. De provincie Groningen heft per 1 april 2004 68,0 opcenten, terwijl ze maximaal zo'n 94,7 opcenten zou mogen heffen. In theorie zou de provincie de inkomsten op jaarbasis maximaal met zo'n € 12,5 miljoen kunnen verhogen. Wij constateren dat ons tarief in de vergelijking met dat van de andere provincies ongeveer op het landelijke gemiddelde ligt. Willen wij het flexibel budget met zo'n € 1 miljoen verruimen dan is daarvoor een verhoging van het aantal opcenten met gemiddeld 2,1 nodig. Voor de gemiddelde automobilist betekent dit een lastenverzwaring van ca. € 4,20 per jaar. Teneinde de in deze Voorjaarsnota voorgestelde beleidsintensiveringen te kunnen realiseren zal het aantal opcenten structureel met 6 moeten worden verhoogd. Een dergelijke verhoging betekent voor een gemiddelde auto in de middenklasse een stijging van de jaarlijkse lasten met ca. € 12,-- à € 16,-- (bijvoorbeeld voor een Golf 1.6, benzine, een bedrag van € 13,80). De provincie Gelderland heft momenteel het meest: 76,5. Wij zouden met een verhoging van 6 opcenten uitkomen op 74,0 Rekenen we de verwachte indexering per 1-4-2005 er ook nog bij dan komen we mogelijk uit op 75,6. Naar verwachting zullen de meeste andere provincies minimaal hun tarief per 1-4-2005 ook indexeren. In de navolgende grafiek wordt aangegeven het tarief dat de verschillende provincies momenteel (vanaf 1 april 2004) heffen en de voornemens, die diverse provincies hebben met betrekking tot het tarief per 1 april 2005. Een en ander naar de stand per medio april 2004. Aantal opcenten m.r.b. per provincie Flevoland Fryslân Noord-Holland Noord-Brabant Zeeland Limburg Utrecht

Voornemens per 1-4-2005

Zuid-Holland

Per 1-4-2004

Overijssel Groningen Drenthe Gelderland 45,00

50,00

55,00

60,00

65,00

70,00

75,00

80,00

Met betrekking tot de voornemens van de provincies per 1 april 2005 past nog wel een kanttekening. De plannen van de meeste provincies moeten, evenals bij ons, nog worden besproken in de diverse Provinciale Staten en kunnen derhalve nog wijzigingen ondergaan.

31

De provincie is voor zijn inkomsten in belangrijke mate afhankelijk van de rijksoverheid, in de vorm van algemene en doeluitkeringen. Het aandeel van de opcentenheffing op de motorrijtuigenbelasting in de totale inkomsten van de provincie is echter beperkt (ca. 13%). Dit wordt met name veroorzaakt door het gering aantal inwoners van de provincie en daarmee de beperkte omvang van het voertuigenpark. Een en ander hebben wij ook nog eens tot uitdrukking gebracht in onderstaande grafiek, waarbij een vergelijking is gemaakt met de andere 11 provincies. Voorts kan worden opgemerkt dat het aandeel percentage ook wordt beïnvloed door het aantal opcenten dat een provincie heft.

aandeel opcenten m.r.b. in totale inkomsten 2003 Flevoland Limburg Noord-Brabant Zeeland Zuid-Holland Noord-Holland Utrecht Gelderland Overijssel Drenthe Friesland Groningen 0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

32

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%

Deel 3. Programmabegroting, ontwikkelingen per programma

33

34

1. Ontwikkelingen per programma In dit deel van de Voorjaarsnota 2004 beschrijven wij de ontwikkelingen per programma. Het gaat daarbij zowel om knelpunten in het aanvaard beleid, reeds genomen besluiten als om de nog af te wegen voorstellen nieuw beleid. Alleen die programma's, waarbij afwijkingen in de inzet van financiële middelen optreden, worden in het kader van deze Voorjaarsnota 2004 belicht. In de Programmabegroting 2005 zullen de verwachte ontwikkelingen binnen alle programma's worden beschreven.

1.1. Ondernemend Groningen Omschrijving 1.1.1. Knelpunten aanvaard beleid 1. Geoshare

2004

1.1.2. Reeds genomen besluiten 1. Arbeidsmarktbeleid 1.1.3. Voorstellen nieuw beleid 1. ICT-toekomstvaste infrastructuur 2. Cofinanciering Kompas 3. Glastuinbouw Eemsmond 4. Biologische zorgboerderij De Wiede 5. Voorfinanciering Grote projecten

(bedragen x € 1.000,--) 2005 2006 2007

2008

70,0

163,2

163,2

dekking flexibel budget

163,2

flexibel budget

300,0 300,0 2.500,0 2.500,0 4.750,0 7.000,0 165,0 155,0 80,0 80,0 304,0 608,0 592,0 288,0

CESI flexibel budget Kompas CESI flexibel budget

600,0

163,2

163,2

1.1.1. Knelpunten aanvaard beleid 1.1.1.1. Geoshare Het Interreg III-b project GeoShare omvat het verzamelen, bewerken en ontsluiten van gegevens over schoolverlaters. Deze informatie wordt via de website www.arbeidsmarktgroningen.nl gepubliceerd. De provincie Groningen is aanvrager van het project. Het project is door verschillende omstandigheden veel later gestart dan gepland was, waardoor de looptijd van het project nu tot eind 2005 is verschoven. Het verschuiven van de begin- en dus ook einddatum van het project heeft als consequentie dat er voor 2005 geen middelen voor cofinanciering beschikbaar zijn. Een deel van de cofinanciering bestond namelijk uit middelen 2002 en die kunnen dus niet meer als cofinanciering worden aangemerkt. De cofinanciering voor de periode 2003 en 2004 bestond uit activiteiten voor de website www. arbeidsmarktgroningen, namelijk: 1. De exploitatie van de website; 2. Een deel van de kosten voor het Provinciaal Werkgelegenheidsregister die betrekking hebben op GeoShare.

35

Voor 2003 en 2004 heeft het Regionaal Arbeidsmarkt Platform Groningen (RAP) een deel van de exploitatie voor zijn rekening genomen. Echter, de financiering vanuit het ministerie SZW voor de RAP's is met ingang van 1 januari 2004 stopgezet. Hiermee vervalt ook de bijdrage van het RAP aan de exploitatie van de website. Voor de exploitatie van de website zijn dus voor 2005 nog middelen nodig. Het betreft een bedrag van € 70.000. Deze website is essentieel voor het eindresultaat van het project. Als de website vóór het einde van het project niet meer on-line is, bestaat er een grote kans dat de Interreg-subsidie in gevaar komt. De Interreg-bijdrage bedraagt € 360.000 van de totale kosten van € 720.000. Het maximale risico bedraagt aldus € 360.000. 1.1.2. Reeds genomen besluiten 1.1.2.1. Arbeidsmarktbeleid Wij hebben op 16 december 2003 de afdelingsnota ‘Organisatieaanpassing BOA Economische Zaken’ besproken. Daarbij hebben wij gevraagd om de taken van de toegekende formatie voor arbeidsmarkt en de inhoud van het arbeidsmarktbeleid nader te onderbouwen. Daarvoor heeft er een uitwerking van relevante arbeidsmarktthema’s en de rol van de provincie plaatsgevonden door consultatie met het veld (relevante partijen op de arbeidsmarkt, bijeenkomsten RAP Groningen, Centraal, vergadering, Streekraad-Oost-Groningen e.d.) en intern overleg. In het Plan van Aanpak "Opbouw cluster Arbeidsmarkt en herijking provinciaal arbeidsmarktbeleid 2004-2008", is door de afdeling vervolgens aangegeven wat de situatie is op de Groningse arbeidsmarkt, de vraag wat dit van de provincie vraagt vanuit haar nieuwe rol en de organisatorische consequenties op korte en lange termijn. In onze vergadering van 24 februari 2004 hebben wij ingestemd met uitvoering van het Plan van Aanpak en met het beschikbaar stellen van de daarvoor benodigde middelen. Het gaat om een totaalbedrag van € 816.000,--. Gelijkelijk verdeeld over de jaren 2004 t/m 2008 komt dit neer op een bedrag van € 163.200,-- per jaar. Daarnaast zijn er nog de incidentele kosten. Deze hebben betrekking op de reservering wachtgeldverplichtingen/kosten van de medewerkers met een tijdelijk dienstverband, alsmede de overdrachtskosten die horen bij de overgang van projectmanagers in tijdelijke dienst van de provincie en hun loopbaan vervolgen bij organisaties die de uitvoering van verschillende projecten hebben overgenomen. Tenslotte vallen hier ook de loonsomkosten (1 jaar) van het voormalige hoofd BOA in zijn nieuwe functie onder. In totaal komen de incidentele kosten (indicatief) tussen de € 71.000,-- en € 330.000,-- uit. Op het moment dat definitieve bedragen bekend zijn, komen we bij u terug voor nadere besluitvorming. Voor de dekking hiervan kan primair worden gedacht aan het te verwachten inverdieneffect en eventueel aanvullend de reserve IPR.

36

1.1.3. Voorstellen nieuw beleid 1.1.3.1. ICT-toekomstvaste infrastructuur De aansluiting van overheidsinstellingen en bedrijven in de provincie Groningen op glasvezel stagneert. Voor Essent en KPN (die op dit moment beschikken over de meeste infrastructuur in onze provincie) is het uitbreiden van hun glasvezelinfrastructuur in het Noorden voorlopig niet aan de orde. En dit terwijl glasvezel onontbeerlijk wordt om de steeds grotere vraag naar datacommunicatie aan te kunnen. Datacommunicatie die voor vele bedrijven en overheidsinstanties steeds belangrijker wordt. Denk hierbij aan gemeenten, onderwijsinstellingen, dienstverleners maar ook aan drukkerijen, de metaalindustrie en de scheepsbouw. Een echte breedbandige ICT-infrastructuur is één van de vijf belangrijkste vestigingsfactoren. In de Randstad is deze glasvezelinfrastructuur voldoende aanwezig en tegen goedkopere prijzen. Hierdoor ontstaan grote verschillen tussen het Noorden en de Randstad. De provincie wil daarom de uitrol van deze toekomstvaste ICTinfrastructuur stimuleren en indien noodzakelijk financieel ondersteunen. Het project “provincie-ring” is een project dat mede de economische slagkracht van onze provincie in de komende jaren gaat bepalen. Het beleid van de provincie ten aanzien van stimulering toekomstvaste ICTinfrastructuur is vastgelegd op 13-05-2002 in het rapport “Vooronderzoek toekomstvaste ICT –infrastructuur in de provincie Groningen” (beleidsnotitie nr. 2002-03975/13/A.12,IEE, betreffende Glasvezelring Groningen) . Tegelijkertijd zijn de uitgangspunten om dit te realiseren vastgelegd. De uitvoering is vastgesteld in het plan van aanpak “Project Provincie-ring” van 20 januari 2004. Op basis van inventarisaties uit het vooronderzoek is een vijftal logische clusters gevormd: 1. Het Reitdieptracé, de gemeenten rondom het Reitdiepgebied 2. De Eemsdelta, de gemeenten in het Eemsmondgebied 3. Het GorechtNet, de gemeenten Slochteren, Haren en Hoogezand –Sappemeer 4. Het Veenkoloniaal tracé, de gemeenten in de Veenkoloniën 5. Het Oost-Groningen tracé, de gemeenten in Oost-Groningen Voor het Reitdieptracé is het haalbaarheidsonderzoek afgerond. Uit het onderzoek blijkt dat het financieel haalbaar is glasvezel aan te leggen in het Reitdiepgebied. Dit kan alleen door: • Gebruik te maken van bestaande infrastructuur van de netwerkaanbieders. Op deze wijze kan een kostenbesparing van 50 % worden gerealiseerd. • De huidige datacommunicatiekosten van alle deelnemers te kapitaliseren en in te zetten . • De gereserveerde CESI-middelen van € 300.000,-- in te zetten . De totale kosten voor de provincie om glasvezel aan te leggen en nieuwe apparatuur aan te schaffen zijn geraamd op € 1,4 miljoen. Kapitalisatie van de huidige datacommunicatiekosten levert € 1,1 miljoen op. Daarnaast is voor de provincie inzet van de gereserveerde CESI-middelen van € 300.000,-- noodzakelijk om de businesscase voor de provincie rond te krijgen. 37

Dit bedrag is reeds bij de Voorjaarsnota 2002 beschikbaar gesteld. In het plan van aanpak "project provincie-ring" is de financiering per ring aangegeven. De ambitie is in 2004 de Europese aanbesteding voor het Reitdieptracé af te ronden en te beginnen met aanleg van de glasvezel. De planning voor de glasvezelringen Eemsdelta en GorechtNet is om dit jaar de Europese aanbesteding af te ronden. De overige ringen volgen in 2005 en 2006. Op basis van de resultaten uit het haalbaarheidsonderzoek is de inzet van CESI-middelen noodzakelijk om de financiering van de provincie-ringen rond te krijgen. Gelet op bovenstaande wordt voorgesteld een totaalbedrag van € 1,2 mln beschikbaar te stellen, t.l.v. reserve CESI. Verdeeld over de jaren komt dit op het volgende neer: * 2004: € 600.000,-- (Eemsdelta en GorechtNet) * 2005: € 300.000,-- (Veenkoloniaal tracé) * 2006: € 300.000,-- (Oost-Groningen tracé). 1.1.3.2. Cofinanciering Kompas Voorgesteld wordt om voor de periode 2005-2008 € 2,5 miljoen extra per jaar beschikbaar te stellen ten behoeve van de aanvulling van de Reserve Cofinanciering Kompas. Deze extra donatie van in totaal € 10 miljoen is noodzakelijk om een aantal van de projecten die een beroep doen op SNN-Kompasmiddelen mee te financieren. Zonder deze provinciale meefinanciering zal een aantal belangrijke projecten (bedrijfsterreinen, innovatie projecten en toeristisch recreatieve projecten ) niet tot uitvoering kunnen komen. Daarmee zullen wij naar alle waarschijnlijkheid ook omvangrijke bedragen aan SNN-Kompasmiddelen niet kunnen inzetten op Groningse projecten. Met het risico dat er aan het eind van de Kompasperiode sprake zal sprake zal zijn van onderuitputting en het terugstorten van middelen richting Brussel en Den Haag. Daarnaast wordt voorgesteld om vanaf 2007 in het kader van de reserve meefinanciering Kompas jaarlijks een financiële inspanning te leveren van € 4,5 miljoen. Een vergelijkbaar bedrag was al begroot voor de periode 2004-2006. Tot nu toe was in de Programmabegroting 2004 alleen rekening gehouden met bijdrage van € 2.25 miljoen in 2007 t.l.v. het flexibel budget. Genoemde bedragen zijn nodig om de Groningse projecten, waar we ook de omvangrijke bedragen aan Europese en Haagse middelen op inzetten, te kunnen meefinancieren. Zonder die provinciale meefinanciering kunnen, zo is de ervaring, een aantal belangrijke projecten niet worden uitgevoerd. Wanneer de Haagse en Europese middelen voor de nieuwe periode onverhoopt lager mochten uitvallen, zal er sprake zijn van een nog grotere financieringsbehoefte. De bijdrage komt neer op + € 2,25 mln. in 2007 en + € 4,5 mln. per jaar vanaf 2008). 1.1.3.3. Glastuinbouw Eemsmond Eind oktober 2002 hebben wij en het College van B&W van de gemeente Eemsmond besloten een milieu effect rapportage (MER) te laten opstellen ten behoeve van de mogelijke ontwikkeling van glastuinbouw ten zuiden van de Eemshaven. 38

Mede leidend hierin is geweest de impuls die met de glastuinbouw kan worden gegeven aan de werkgelegenheid in dit gebied. In februari 2003 zijn vier bureaus uitgenodigd een offerte uit te brengen om de MER en een wijziging van het bestemmingsplan voor dit gebied op te stellen. Uiteindelijk is de opdracht gegund aan bureau Witteveen &Bos (W&B). Op 3 februari 2004 hebben beide colleges ingestemd met de startnotitie, die vooraf gaat aan het uiteindelijke milieu-effectrapport. Op 25 februari hebben informatiebijeenkomsten plaatsgevonden met de grondeigenaren en met de direct omwonenden; 26 februari heeft de gemeente Eemsmond het voornemen om het betreffende gebied te ontwikkelen teneinde glastuinbouw mogelijk te maken, gepubliceerd, waarmee we "officieel" van start zijn gegaan. De ontwikkelingen binnen dit project verlopen voortvarend. Met het budget dat in 2002 ter beschikking is gesteld, zijn de kosten voor de uitvoering van een MER gefinancierd. Het restantbudget is overgeboekt naar 2004, maar is niet meer toereikend voor (o.a. onderzoeks-)activiteiten die nog op stapel staan in de komende jaren. Ook voor het uitvoeren van projectmanagement, het begeleiden van het proces en het verrichten van promotie en acquisitie activiteiten zal geld nodig zijn. Gelet op bovenstaande wordt voorgesteld voor de jaren 2004 t/m 2006 een totaalbedrag beschikbaar te stellen van € 400.000,--, t.l.v. de reserve co-financiering Kompas, teneinde de noodzakelijke voorbereidingskosten voor de uiteindelijke uitvoering van het project te kunnen financieren. Het streven is om het project zoveel als mogelijk kostendekkend uit te voeren. De kosten die in de voorfase van het project worden gemaakt, zullen dan ook zoveel als mogelijk worden doorberekend in de uiteindelijke grondprijs. Voor zover dat niet mogelijk is, zal een vereffening via de (provinciale cofinanciering) Kompassubsidie worden nagestreefd. 1.1.3.4. Biologische zorgboerderij De Wiede Vanaf 2001 zijn er plannen ontwikkeld voor een in Veendam te realiseren landbouw/zorgcombinatie. Het doel is om een landbouw/zorgcombinatie voor het gebied De Wiede bij Veendam te realiseren. Het gaat om een gebied van 75 hectare dat in eigendom is bij Staatsbosbeheer. Het is de bedoeling om op het terrein een boerderij te bouwen en daarvoor een boer als bedrijfsleid(st)er aan te trekken. De opzet is om een er een biologisch gemengd bedrijf van te maken in combinatie met ecologisch natuur- en landschapsbeheer. De biologische boerderij De Wiede krijgt de volgende functies - het exploiteren van een biologische geitenboerderij - het beheren en onderhouden van de polder De Wiede - het bieden van zorg aan mensen met een ( verstandelijke) handicap - het bieden van werkervaring als voorbereiding op de arbeidsmarkt - het bieden van werk in het kader van de wet sociale werkvoorzieningen - het promoten van de biologische landbouw - het geven van educatie op het gebied van biologische landbouw - het geven van educatie op het gebied van duurzame bouw 39

- het bieden van dagrecreatie De Wiede wordt ontsloten door de aanleg van wandelpaden in het gebied. Het doel is ook om een kinderboerderij op het terrein te realiseren. De boerderij wordt gebouwd en beheerd door een voor dit doel op te richten Stichting biologische zorgboerderij De Wiede. De stichting krijgt de daarvoor benodigde gronden in erfpacht van Staatsbosbeheer. De boerderij met landerijen wordt door de stichting in erfpacht uitgegeven aan een boer. Zonder bijdrage van de provincie zal realisering vrijwel onmogelijk worden. Voorgesteld wordt nu een bedrag van € 80.000,-- ten laste van de reserve CESI te reserveren. De definitieve toekenning van de subsidie vindt plaats wanneer het project 'beslissingsrijp' is. 1.1.3.5. Voorfinanciering Grote projecten In paragraaf 2.5 van deel 2 van deze voordracht zijn wij reeds nader ingegaan op de aanleiding voor dit voorstel en de resultaten die het onderzoek tot nu toe heeft opgeleverd. In onderstaande tabel hebben wij aangegeven wat de financiële consequenties zullen zijn als de provincie zou overgaan tot voorfinanciering van de geïnventariseerde projecten.

Kosten voorfinanciering projecten jaar uitv.

inv.bedrag

aantal jaren

N366/Veendam-Stadskanaal N370/Noordelijke Westelijke Ringweg

2004

3.000.000

3

2004

7.000.000

3

112.000

Bruggen v. Starkenborghkanaal

2005

8.000.000

3

128.000

Maatregelen Landinrichting 2004

2004

1.000.000

1

16.000

16.000

Maatregelen Landinrichting 2005

2005

1.000.000

1

0

16.000

omschrijving

subtotaal

Effec t

2004

2005

2006

2007

48.000

96.000

96.000

48.000

0

224.000 224.000

112.000

0

256.000 256.000

128.000

0

0

1

16.000

0

1

608.000 592.000

288.000

304.000

Doorstart BIOMADE

2004

1.200.000

2

19.200

38.400

19.200

0

1

STAR

2004

7.000.000

1

112.000

112.000

0

0

1

Eemsdelta/ICT-ring

2004

8.000.000

1

128.000

128.000

0

0

1

Revitalisering Dideldom/Vleddermond

2004

3.700.000

1

59.200

59.200

0

0

2

t Heem /Vlagtwedde

2004

6.000.000

1

96.000

96.000

0

0

2

EKO-impuls

2004

250.000

1

4.000

4.000

0

0

3

722.400

1.045.60 0

611.200

288.000

46.150.00 0

Totaal

Toelichting soort effect

0=

Zowel politiek relevant als werkgelegenheidsbevorderend

1=

Politiek relevant

2=

Werkgelegenheidsbevorderend

3=

Overig

40

1.2. Bereikbaar Groningen

Omschrijving 1.2.1. Knelpunten aanvaard beleid 1. Kadasterkosten 2. Grootschalige Basis Kaart Nederland 3. Advertentiekosten bestekken 4. Voorfinanciering aanschaf meetapparatuur landmeten 5. Lagere onderhoudslasten wegen

(bedragen x € 1.000,--) 2005 2006 2007 2008

2004 7,0 15,6 6,5

7,1 15,8 6,6

7,3 16,2 6,8

86,7 -157,1

-66,1 -158,7

-20,6 -163,4

7,5 16,7 7,0

-168,3

dekking

7,7 17,2 7,2

flexibel budget flexibel budget flexibel budget

-173,4

flexibel budget flexibel budget

1.2.2. Reeds genomen besluiten

1.2.3. Voorstellen nieuw beleid 1. Reservering ringwegen 2. Actualisering herijking investeringsniveau infrastructuur (h2i)

953,3

IIE

900,0

IIE

1.2.1. Knelpunten aanvaard beleid 1.2.1.1. Kadasterkosten Het budget is toegedeeld aan de afdeling Beton- & Waterbouw, maar moet vallen onder verantwoordelijkheid van de afdeling Wegenbouw. Op basis van de werkelijke uitgaven aan het geprivatiseerde Kadaster is het budget niet toereikend. Voorgesteld wordt het budget van Beton- & Waterbouw op te hogen met € 7.000,-tot € 16.000,--. 1.2.1.2. Grootschalige Basis Kaart Nederland Voor abonnement en gebruik van het kaartmateriaal is het budget van € 18.400,-- (in 2004) ontoereikend. Voorgesteld wordt het budget in overeenstemming brengen met de werkelijke kosten en het budget bedrijfsvoering Beton- & Waterbouw hiervoor te verhogen met € 15.600,-- tot € 34.000,--. 1.2.1.3. Advertentiekosten bestekken Op basis van de uitgaven Wegenbouw blijkt dat het budget voor advertenties bestekken vele jaren ontoereikend is geweest. In het verleden zijn de tekorten gecompenseerd met hogere inkomsten van de verkoop bestekken. Tegenwoordig worden structureel minder bestekken per project verkocht, terwijl de advertentiekosten blijven stijgen. Voorgesteld wordt het budget advertentiekosten bestekken op te hogen met € 6.500,-- naar € 12.000,--.

41

1.2.1.4. Voorfinanciering aanschaf meetapparatuur landmeten In de notitie “toekomstvisie cluster landmeten” wordt door de afdeling beton en waterbouw hun visie gegeven over de herstructurering van de cluster landmeten. Het doel is om te komen tot een aangepaste moderne werkwijze, waarna, tengevolge van efficiencyverbetering, een structurele formatiereductie kan plaatsvinden. Om zowel kwaliteits- als efficiencyverbetering te kunnen bewerkstelligen zal binnenkort moderne meetapparatuur aangeschaft moeten worden ad € 100.000. De dekking hiervoor ligt in vrijkomende vacatureruimte vanaf 1 juli 2004 tot april 2006 (€ 13.300,-- in 2004, € 66.100,-- in 2005 en € 20.600,-- in 2006). 1.2.1.5. Lagere onderhoudslasten wegen In 2004 zullen een viertal wegvakken worden overgedragen aan diverse gemeenten. Tegenover de betaling van de afkoopsom staat - vanwege een inkrimping van het te onderhouden areaal - een structurele verlaging van de uitgaven voor beheer en onderhoud met € 157.100,--. 1.2.2. Reeds genomen besluiten Is niet aan de orde bij dit programma. 1.2.3. Voorstellen nieuw beleid 1.2.3.1. Reserveringen ringwegen Op grond van de vigerende bestuursovereenkomst met de gemeente Groningen, reserveren wij binnen de reserve IIE ingaande 2001 jaarlijks een bedrag van afgerond € 953.300,-- (ex BTW) voor de aanpak van de Ringweg Groningen. Deze reservering hebben wij tot en met 2007 in de begroting verwerkt. Ook de gemeente reserveert hiervoor middelen en daarnaast wordt er in het kader van de Gebundelde Doeluitkering (GDU) substantiële middelen apart gezet. Het (gezamenlijke) beleid is er op gericht om op termijn alle aansluitingen op de Ring Groningen ongelijkvloers uit te voeren. Met behulp van de inmiddels gereserveerde middelen wordt de aansluiting Hoendiep - Westelijke Ringweg ongelijkvloers gemaakt (uitvoering 2004-2006). Projecten die naar onze mening vervolgens prioriteit hebben zijn het ongelijkvloers maken van de aansluiting Noordelijke Ringweg-Bedumerweg (2005-2007) en de aanpak van de aansluiting Noordelijke-Westelijke Ringweg (2008-2009). Wil van de uitvoering van deze (majeure) samenwerkingsprojecten sprake zijn dan is, net als de gemeente Groningen dat doet en in GDU-verband plaatsvindt, voortzetting van de reservering voor de aanpak van de Ring Groningen ook na 2007 noodzakelijk. Continuering van het vigerende beleid betekent een extra beslag op de reserve IIE in 2008 en volgende jaren ter grootte van € 953.300,-- (ex BTW). 1.2.3.2. Actualisering Herijking Investeringsniveau Infrastructuur (H2i) Het toenmalige college van Gedeputeerde Staten heeft op 8 mei 2001 de 'Herijking Investeringsniveau Infrastructuur (H2i)' vastgesteld. Dit rapport heeft geresulteerd in de vaststelling van variant I. In deze variant zijn diverse projecten opgenomen waarvan uitvoering noodzakelijk wordt geacht. Om de uitvoering van deze variant 1-projecten mogelijk te maken hebben Provinciale Staten destijds substantiële middelen beschikbaar gesteld. 42

Voor het overgrote deel zijn deze middelen afkomstig uit de reserve Investeringen Infrastructuur en Economie (reserve IIE). In de afgelopen tijd heeft zich een aantal ontwikkelingen voorgedaan die maken dat het noodzakelijk is het H2i-rapport te actualiseren. De noodzaak tot periodieke actualisering was overigens ook al in 2001 aangegeven. Inmiddels is gestart met de actualisering van het H2i-rapport. Hierin wordt een zo compleet mogelijk beeld verstrekt van de beleidsmatig noodzakelijke en gewenste nieuwbouwprojecten en de reconstructie- en vervangingsprojecten over de periode tot het jaar 2010. Tevens zal inzicht worden gegeven in de voor uitvoering noodzakelijke financiële middelen. Overeenkomstig de planning verwachten wij die actualisering in onze vergadering van 29 juni 2004 te kunnen behandelen. Omdat wij verwachten dat de besluitvorming over de actualisering van het H2irapport leidt tot de noodzaak van inzet van extra financiële middelen voor infrastructuur hebben wij in de reserve IIE alvast een bedrag van € 900.000,- voor 2008 en 2009 gereserveerd.

43

1.3. Schoon en Veilig Groningen

Omschrijving 1.3.1. Knelpunten aanvaard beleid 1. B-Akwa 2. Indexering bijdrage Stadswateren 3. Inhuur geluidmedewerker

(bedragen x € 1.000,--) 2005 2006 2007 2008

2004 45,0 15,4 32,7

45,9 17,7 65,3

47,3

48,7

50,2

67,3

69,3

71,4

250,0

800,0

1.750,0

1.020,0

1.020,0

40,0

55,0

60,0

40,0

dekking flexibel budget flexibel budget flexibel budget

1.3.2. Reeds genomen besluiten

1.3.3. Voorstellen nieuw beleid 1. Cofinanciering Waterberging

2. Klimaatbeleid 2004-2008

flexibel budget/ CESI/GWH/ sect. kredieten sect. kredieten

1.3.1. Knelpunten aanvaard beleid 1.3.1.1. B-AKWA Op 20 november 2000 hebben wij met de waterschappen Noorderzijlvest en Hunze en Aa's overeenkomsten gesloten over de Herschikking van taken in het waterbeheer. Deze overeenkomsten houden in dat de provincie een aantal objecten (met name boezemkaden en kunstwerken) overdraagt aan de waterschappen, en dat de provincie de waterschappen jaarlijks een bijdrage verstrekt in de kosten van het door de waterschappen uitgevoerde vaarweg- en nautisch beheer. Uit de vrijval van Algemene middelen door de overdracht van objecten aan de waterschappen wordt de jaarlijkse bijdrage voor het vaarweg- en nautisch beheer bekostigd. In 2002 is met de waterschappen afgerekend over de periode 1 juli 1996 tot en met 2002. In de overeenkomsten is opgenomen dat, hoewel de overeenkomsten pas in 2000 zijn gesloten, de feitelijke betalingen vanaf 1 juli 1996 zouden plaatsvinden. Bij de betaling over het jaar 2003 (feitelijke betaling heeft in januari 2004 plaatsgevonden) bleek dat er onvoldoende financiële middelen op de provinciale begroting zijn opgenomen om de uit de overeenkomsten voortvloeiende financiële verplichtingen te kunnen nakomen. Voor een deel wordt veroorzaakt doordat de accressen volgens de overeenkomsten hoger zijn uitgevallen dan de in de provinciale begrotingen toegestane accressen wegens loon- en prijsstijgingen. Structureel is vanaf 2004 voor de betaling over 2004 en volgende jaren een bedrag van € 45.000,= per jaar tekort. 1.3.1.2. Indexering Stadswateren, een waterbodemsaneringsproject Op 24 september 2001 is door de provincie een convenant ondertekend. In artikel 7.7 van dit convenant staat: "Alle kostenramingen en de in deze overeenkomst genoemde bedragen zijn gebaseerd op prijspeil 1-1-2000; voor de vertaling van bedragen naar latere jaren zal een indexering worden toegepast op de prijsontwikkeling van loon-, brandstof,- materieel- en verwerkingskosten." 44

In de Voordracht aan de Commissie Milieu, Verkeer en Vervoer van 16 oktober 2001; Nr 2001-16178, RMA Nummer 51/2001. is gesteld dat in de Voorjaarsnota 2001 (pag. 25) een bijdrage van de provincie is opgenomen. Vertaald naar euro's uitgaande van prijspeil 1-1-2000 bedraagt de bijdrage € 99.832,--. Hier is de indexering nog niet opgenomen In de projectgroep is een indexering van aangehouden van 4%, gebaseerd op de CBSstatistieken. Naar onze mening is een index van 4% gegeven de huidige loon- en prijsontwikkelingen niet reëel. Voorgesteld wordt om uit te gaan van een index van 3% voor 2004 en 2% voor 2005. Dit zijn de accrespercentages die in provinciale begroting worden gehanteerd. De bijdrage 2004 komt dan uit op € 115.200,-- en voor 2005 € 117.500,--. Ten opzichte van de meest recente meerjarenramingen (€ 99.800,-- zowel in 2004 als 2005) betekent dit een beslag op de algemene middelen van € 15.400,-- in 2004 en € 17.700,-- in 2005. 1.3.1.3. Inhuur geluidsmedewerker Sinds 1999 is binnen de afdeling Milieuvergunningen een medewerker van het akoestisch bureau NAA gedetacheerd. Deze medewerker ondersteunt 2 vaste geluidsmedewerkers bij hun taken, op basis van de momentane behoeften. De uitgaven vertonen een stijgende tendens en bedroegen over de afgelopen 4 jaren gemiddeld € 70.000,--. De uitgaven werden tot nu toe gefinancierd uit het overschot van het budget "Onderzoek sanering industrielawaai", dat door de minister van VROM ter beschikking was gesteld. Dit budget is naar verwachting medio 2004 uitgeput. Om de inspanningen op het gebied van geluid op het huidige niveau te kunnen continueren, is vanaf 2004 financiering uit de algemene middelen noodzakelijk. Voor de komende jaren is een bedrag nodig van € 65.000,- per jaar. Het voorstel is nodig om de beleidsinzet voor het geluidsaspect bij zowel vergunningverlening als bij Ruimtelijke Ordening en Verkeer- en Vervoertaken te continueren. Volgens een recente inventarisatie van werkzaamheden is hiermee ca. 3 fte. gemoeid. Verder worden andere afdelingen adviezen verstrekt voor ondermeer infrastructurele werken (bijv. Zuiderzeelijn, MER N361), ruimtelijke ontwikkelingen (bijv. Meerstad, bedrijventerrein Westpoort, bedrijventerrein Zuid Groningen), duurzame ontwikkelingen (bijv. Discussie m.b.t. locatie windmolenparken), knelpunten (geluidruimte voor bedrijven Noord Veendam, Avebe Ter Apelkanaal, Triton Nieuweschans/Masterplan Nieuweschans, Emplacement Haren). Tenslotte worden de geluidmedewerkers ingezet voor projecten van bestuurlijk belang (bijv. ondersteuning gemeente Delfzijl). Wanneer het voorstel niet wordt gehonoreerd, dan zal per project waar geluidsaspecten spelen een budget vrijgemaakt moeten worden om dit extern in te vullen teneinde toch aan de verplichtingen te kunnen voldoen in het kader van de Wet geluidhinder. Per saldo zal dit voor de provincie meer kosten met zich meebrengen dan het onderhavige voorstel.

45

Daarnaast komen er vanuit de regelgeving allerlei nieuwe ontwikkelingen op ons af zoals bijvoorbeeld de EU-richtlijn omgevingslawaai, Stad en Milieu, MILO) Milieu en leefomgevingkwaliteit), UIL (UitwisselingsInformatie Leefomgevingkwaliteit), waarop we adequaat moeten inspelen. 1.3.2. Reeds genomen besluiten Is niet aan de orde bij dit programma. 1.3.3. Voorstellen nieuw beleid 1.3.3.1. Cofinanciering Waterberging De Ulsderpolder, Onnerpolder en Oostpolder zullen versneld worden ingericht als noodbergingsgebied, dat wil zeggen dat ze uiterlijk in 2008 gereed zijn in plaats van in 2015/2020, in combinatie met de inzet van flankerend beleid. De polders Westerlanden en Vrieschelooërvennen worden niet aangewezen als waterbergingsgebied. Dit voorstel biedt ten opzichte van de bestaande plannen op de korte termijn meer veiligheid omdat de totaal beschikbare bergingscapaciteit in 2010 grofweg wordt verdubbeld. Het zorgt bovendien voor een extra veiligheidsbuffer om eventuele vertraging in de uitvoering van de kadeverhoging op te vangen. De inzet van flankerend beleid voor zowel de Ulsderpolder als de Onner- en Oostpolder vormt hierbij de voorwaarde om voldoende draagvlak te krijgen bij de betrokken grondeigenaren en -gebruikers. Wij zijn van mening dat het ingrijpende karakter van de maatregelen in relatie tot de belangen, die in het geding zijn, ondersteunend beleid rechtvaardigt. Ook zal de uitvoering van de herinrichting Haren moeten worden afgestemd op de versnelde inrichting van de waterberging in de Onner- en Oostpolder. Versnelling van de herinrichting biedt voordelen voor zowel landbouw, natuur, waterwinning als waterbeheersing in het gebied. 1.3.3.2. Klimaatbeleid 2004-2008 Intensivering van het bestaande energie- en klimaatbeleid (energiebesparing en duurzame energie-opwekking) van de provincie voor de komende jaren middels de landelijk ingevoerde BANS-Menukaart-systematiek. Dit houdt in dat op verschillende afdelingen bestaande werkwijzen worden aangepast en nieuwe concrete activiteiten/projecten worden ontplooid in verband met de klimaatbeleidsdoelstelling. De noodzaak tot inzet van provinciale middelen wordt gevonden in het POP (blz. 66 ‘wij willen een evenredige bijdrage leveren aan het nakomen van internationale afspraken over het terugdringen van de CO2-emissie als gevolg van het gebruik van fossiele brandstoffen’), en het besluit van PS van 18 september 2002 op het preadvies van GS over het initiatiefvoorstel van Groen Links en D'66 over het gewenst energiebeleid. Daarin wordt aan GS de opdracht gegeven om te komen tot "een inspirerend en actiegericht totaalprogramma" op het gebied van energiebesparing en duurzame energie waarbij de BANS-menukaart als beleidsmatig hulpmiddel wordt gehanteerd. Als eerste stap is bepaald waar de beste kansen liggen als het gaat om 46

energiebesparing en duurzame energie, door middel van het opstellen van de Potentieelstudie energie.

47

Hieruit is naar voren gekomen dat de belangrijke kansgebieden worden gevormd door energiebesparing in de bebouwde omgeving en in de industrie en door opwekking van duurzame energie (m.n. biomassa). Deze studie is samen met de Discussienota toekomstig energiebeleid (waarin een inschatting is gegeven van de omvang van de evenredige bijdrage die de provincie moet leveren) voorgelegd aan en besproken met PS (12 november 2003).

48

1.4. Welzijn, sociaal beleid en cultuur Omschrijving 1.4.1. Knelpunten aanvaard beleid 1. Subsidie Huis voor de Groninger Cultuur 1.4.2. Reeds genomen besluiten 1. Uitvoeringsprogramma Jeugdzorg 2. Financiering regionale omroepen 1.4.3. Voorstellen nieuw beleid 1. Provinciale Breedtesportimpuls 2. Proceskosten regiegroep Zorg In Samenhang 3. Wachtlijsten Jeugdzorg 4. Investeringssubsidie RTV-Noord 5. Depot Groninger Museum

(bedragen x € 1.000,--) 2005 2006 2007 2008

2004

5,8

6,0

dekking

flexibel budget

7,3 68,2

7,3 -6,0

7,6 -77,2

7,8 -147,5

8,0 -221,0

flexibel budget flexibel budget

113,4

113,4

113,4

113,4

113,4

sect. kredieten

12,0

12,0 600,0

12,0 400,0

1.600,0 1.500,0

200,0

Stimul.f. Zorg flexibel budget CESI CESI

1.4.1. Knelpunten aanvaard beleid 1.4.1.1. Subsidie Huis voor de Groninger Cultuur In het kader van de Voorjaarsnota 2002 hebben wij voor het Huis van de Groninger Cultuur voor de jaren 2002 t/m 2004 een bedrag van € 225.000 per jaar beschikbaar gesteld. In het kader van de Voorjaarsnota 2003 is besloten tot continuering van deze bijdrage aan het Huis van de Groninger Cultuur t/m 2007. In de bijdrage is een bedrag van € 50.000 gereserveerd voor het mediabudget Groninger taal en cultuur dat door de afdeling Cultuur wordt beheerd. Een bedrag van € 175.000 betreft de jaarlijkse bijdrage aan het Huis van de Groninger Cultuur waarvan € 100.000 betrekking heeft op exploitatiekosten (€ 75.000 consulenten, € 25.000 bureaukosten) en € 75.000 op stimuleringskrediet (€ 50.000 actieprogramma en € 25.000 activiteitenbudget). Tot nu toe is geen jaarlijks accrespercentage toegepast op de bijdrage aan het Huis van de Groninger Cultuur omdat deze is beschouwd als een vaste bijdrage. Met het in 2004 af te sluiten budgetcontract met het Huis van de Groninger Cultuur zal de subsidierelatie veranderen van een vaste bijdrage in een budgetsubsidie met tot gevolg een jaarlijkse indexatie. Voorgesteld wordt de bijdrage van € 175.000 aan het Huis van de Groninger Cultuur voor de jaren 2005 tot en met 2007 te verhogen met het voor die jaren geldende accrespercentage voor budgetsubsidies (respectievelijk 0,0%, 3,3% en 3,3%). Dit heeft tot gevolg dat in 2005 de bijdrage op het niveau van 2004 blijft (€ 175.000) en dat in de jaren 2006 en 2007 de bijdrage wordt verhoogd tot resp. € 180.775 en € 186.740.

49

1.4.2. Reeds genomen besluiten 1.4.2.1 Uitvoeringsprogramma Jeugdzorg Ten behoeve van het uitvoeringsprogramma Jeugdzorg is een extra bijdrage van ca. € 7.300,-- benodigd om het provinciaal accres 2004 van 5,7% te kunnen toepassen. Daarmee was bij het opstellen van de oorspronkelijke begroting tot nu toe geen rekening gehouden. 1.4.2.2. Financiering regionale omroepen Op 27 november 2003 heeft een meerderheid van de Tweede Kamer aangegeven er geen vertrouwen in de te hebben dat de provincies een goede eigen afweging kunnen maken voor de financiering van de regionale omroep. CDA, PvdA, GroenLinks en D'66 vinden dat de verantwoordelijkheid voor de regionale omroep bij het Rijk thuishoort of dat de middelen geoormerkt moeten worden overgedragen aan provincies. Dit leidt er toe, dat de nieuwe verdeling voor het totaal aan middelen dat per 2004 aan het provinciefonds zou zijn toegevoegd voor regionale omroepen - met bijbehorend nieuw integratietraject- niet per 1 januari 2004 wordt geëffectueerd. Inmiddels heeft er overleg plaatsgevonden tussen het IPO en Staatssecretaris Van der Laan van OCW. De staatssecretaris benadrukte tijdens dit gesprek dat zij nog steeds achter de inhoud van het wetsvoorstel staat maar geconfronteerd werd met een onwillige Tweede Kamer. Daarom wil ze eerst vanuit een breed beleidsmatig perspectief met de Tweede Kamer in debat over de democratische informatievoorziening op regionaal en lokaal niveau. In het voorjaar verschijnt daarover een beleidsbrief. Verder zal het IPO naar aanleiding van de kamerbehandeling de feiten over de uitgaven van de regionale omroep nog een keer op een rij zetten. Afhankelijk van de uitkomst van het debat over deze beleidsbrief geeft de staatssecretaris aan op welke manier zij de (financiële) verantwoordelijkheid voor de regionale en lokale omroepen wil verankeren. Gezien de grote tegenstand in de kamer is het maar de vraag of het voorstel het bij een volgende Kamerbehandeling, ondanks de beoogde inzet van IPO en de Staatssecretaris, het wel haalt. 1.4.3. Voorstellen nieuw beleid 1.4.3.1. Provinciale Breedtesportimpuls In 2002 (en na wijziging van het project in 2003), is er besloten om extra aandacht te schenken aan Gehandicapten, Chronisch zieken en Asielzoekers/Minderheden in de Sport, alsmede aan verbreding van het aanbod van sportverenigingen en verbreed kader binnen de sportverenigingen. Een projectaanvraag voor cofinanciering in het kader van de Breedtesport Impuls provincie (50%) is daartoe verzonden aan het Ministerie van VWS. Het Ministerie heeft deze aanvraag gehonoreerd, waarvan wij op 2 juni 2003 in kennis zijn gesteld. De projectperiode is 6 jaar, te weten de jaren 2003 tot en met 2008.

50

Met het project is jaarlijks een bedrag gemoeid van € 226.890,-- en voor 6 jaar is dit een totaalbedrag van € 1.361.340,--. De provinciale middelen komen beschikbaar door middel van herschikking van budgetten. 1.4.3.2. Proceskosten regiegroep Zorg in Samenhang Voor de zorg dienen een aantal kosten te worden gemaakt. Het betreft de kosten die gemaakt worden voor de regiegroep "zorg in samenhang". Wij hebben besloten om in het vervolg met één regiegroep in plaats van met 3 te werken, maar wel specifieke aandacht te blijven besteden aan de gehandicaptenzorg en de GGz. Voor beide sectoren dient jaarlijks een werkconferentie te worden georganiseerd. Ook worden er kosten gemaakt voor het drukken van de regiovisie "zorg in samenhang", voor het uitbrengen van een nieuwe brochure over het stimuleringsfonds zorg en voor advertenties ( wettelijk verplicht voor de ambulancezorg) . Wij stellen voor om in afwijking van wat daarover eerder is besloten deze kosten te betalen ten laste van het Stimuleringsfonds Zorg. 1.4.3.3. Wachtlijsten jeugdzorg De druk op de jeugdzorg is de afgelopen jaren steeds toegenomen. Dit heeft er toe geleid dat er onacceptabele wachtlijsten zijn ontstaan bij vooral het AMK (Advies en Meldpunt Kindermishandeling) en er een opnamestop is ingesteld bij de Pleegzorg. Maar niet alleen hier maar ook bij de Daghulp, de Residentiele hulp en de (geïndiceerde) Ambulante hulp komen wachtlijsten voor. Per 1 januari 2004 is de totale wachtlijst van cliënten die reeds langer dan 45 dagen wachten op een vorm van geïndiceerde zorg opgelopen tot 105 cliënten. Deze wachtlijst zal naar verwachting per ultimo 2004 zijn opgelopen tot 130 cliënten. Bij het AMK bestaat per 1 januari 2004 een wachtlijst van 125 cliënten die langer dan 5 dagen wachten op start onderzoek. Bij de pleegzorg is vanaf april 2003 een opnamestop ingesteld. Met betrekking tot het AMK en de Pleegzorg achten wij deze ontwikkeling niet acceptabel en hebben we het voornemen met ingang van 2004 extra structurele middelen beschikbaar te stellen. Tevens zal hier een incidentele injectie worden gegeven. Wij hebben hiervoor beschikbaar de Doeluitkering Jeugdhulpverlening (inclusief verwachte extra middelen 2004-2007), provinciale middelen en de Reserve Jeugdhulpverlening. Voor een adequate bestrijding van de wachtlijsten hebben we tijdelijk extra middelen nodig. Hiermee kunnen we niet alle wachtlijsten oplossen, daarom leggen we de prioriteit bij het AMK en de pleegzorg. Wij verwachten dat op grond van de volgende effecten, namelijk - invoering van een nieuwe financieringssystematiek ("pxq-systematiek") als gevolg van de Wet op de Jeugdzorg in 2007, waarbij per cliënt (behandelmodule) een bedrag beschikbaar wordt gesteld; - en een doelmatigheidsopdracht aan desbetreffende instellingen (waarbij meer cliënten met dezelfde middelen moeten worden behandeld); dat de beschikbaar te stellen doeluitkering plus de provinciale middelen op het niveau van 2004 vanaf 2008 voldoende zullen zijn om de noodzakelijke hulp te kunnen bieden.

51

De hiervoor benodigde extra middelen zijn berekend op basis van het uitgangspunt dat er in elk geval geen cliënten meer zullen zijn die langer dan de "normwachttijd" wachtten bij het AMK en de Pleegzorg. Dat wil zeggen bij het AMK langer dan 5 dagen en bij de pleegzorg langer dan 45 dagen. Met een doelmatigheidsopdracht zullen we proberen de overige wachtlijsten in elk geval niet groter te doen worden. 1.4.3.4. Investeringssubsidie RTV-Noord RTV Noord is een belangrijke basisvoorziening op het gebied van informatievoorziening, als rampenzender en als uitdrager van de Groninger identiteit. Enerzijds versterkt verhuizing naar de Helpmancentrale deze functies. Zo zal men beschikken over meer fysieke ruimtes, waardoor men meer publiekgerichte activiteiten in eigen huis kan doen, zoals debatten. Anderzijds huurt RTV Noord momenteel de omroepspecifieke installaties van Kalanos Facilities Noord. Deze huurconstructie is een overblijfsel van de ontvlechting van RTV Noord met Essent/Castel, die destijds de lancering van de regionale televisie heeft medegefinancierd. RTV Noord heeft dus geen eigen technische faciliteiten en kan deze gezien de huidige financiële situatie waarin de omroep verkeert zelf niet financieren. De investering betreft omroepspecifieke installaties en daarbij behorende bouwkundige, werktuigbouwkundige en elektrotechnische investeringen. Een belangrijke reden waarom het gezien de huidige financiële situatie toch verantwoord is te verhuizen en eenmalig provinciale middelen in te zetten, is dat dit uiteindelijk ten goede komt aan de basisfuncties en de financiële situatie van de omroep. Zonder verhuizing en zonder investeringen, kost het RTV Noord alle moeite om met de reeds genomen maatregelen in 2006 een positief exploitatiesaldo te behalen. Indien RTV Noord over de fysieke en financiële ruimte beschikt voor eigen technische faciliteiten, levert dit een jaarlijks voordeel op van € 187.200,--. Daarnaast is er efficiencywinst van enkele tienduizenden euro’s per jaar vanwege aansluiting op het glasvezelnet, koppeling met de Euroborg en verhuur van 1 van de 2 studio’s aan mediapartners in de Helpmancentrale, waaronder Kalanos. Overigens laat de provincie met een investeringssubsidie aan RTV Noord richting het Rijk weten dat, in verband met de discussie over decentralisering, de regionale omroep bij de regionale overheid in goede handen is. De forse begroting van de investeringen is, tegen de achtergrond van de gelimiteerde provinciale middelen, na overleg met RTV Noord bijgesteld. Dit is geschied door het schrappen van onderdelen die niet van directe noodzaak zijn voor de primaire functie van de omroep, door op specifieke technische onderdelen rekening te houden met scherpe prijsdalingen, die zich de afgelopen jaren ook steeds hebben afgetekend, en door op de aan te besteden hoofdposten (bouwkunde, werktuigbouw, elektrotechniek, omroepspecifiek en telefonie/automatisering) rekening te houden met 10% lager uitvallende kosten, vanwege marktwerking bij aanbesteding. Een substantiële eigen bijdrage van RTV Noord zou de financiële positie weer verslechteren, waardoor voorgesteld wordt om in de aangepaste 52

investeringbegroting van bijna € 1,7 miljoen van provinciewege € 1,6 miljoen bij te dragen. 1.4.3.5. Depot Groninger Museum Het (historisch en modern) erfgoed en de kwaliteit ervan moet worden beschermd, versterkt en zichtbaar gemaakt. De depotsituatie van het Groninger museum is echter al enige jaren dermate slecht dat het (beheer en) behoud van de collectie voor de toekomst onder de huidige omstandigheden niet meer verantwoord is. Ook bruiklenen worden onderworpen aan steeds zwaardere condities van (tijdelijk) beheer. Daardoor dreigt dat het Groninger Museum haar hoge ambitie als internationaal museum niet meer kan waarmaken. De situatie is urgent en knellend. Wij hebben dit, evenals de gemeente, onderkend. Sinds maart 2003 is er een projectgroep van gemeente, provincie en museum werkzaam, die de situatie inventariseert en mogelijkheden doorlicht. Naast de benodigde klimatologische, bouwkundige en logistieke verbeteringen zou het depotoppervlak moeten worden verruimd van 3.000 tot 5.500 m2. Door de wensen van het Programma van Eisen te combineren met collectiemobiliteit c.q. ontzameling is het maximum van het investeringsbedrag door beide overheden gezamenlijk op 5 miljoen euro gezet. De hoogte van de exploitatielast zal sterk worden bepaald door de gekozen constructie van huur, koop of een variant daarop (bijv. sale and leaseback). Pas als duidelijk is waarvoor gekozen wordt kan de inpasbaarheid in de exploitatie van het Groninger Museum worden beoordeeld. Er is afgesproken dat het Groninger Museum zelf verantwoordelijkheid draagt voor de (verhoging van de) exploitatie. Voor wat betreft de verdeling van de investeringslast van € 5 miljoen zijn wij uitgegaan van een bijdrage van de gemeente groot € 2,5 miljoen en een provinciale bijdrage van € 1,5 miljoen. De resterende € 1 miljoen zal uit fondsen moeten worden gedekt. De provincie heeft samen met de gemeente hiervoor een inspanningsverplichting uitgesproken. Er is op korte termijn bestuurlijke en financiële duidelijkheid nodig opdat het Groninger Museum zo snel mogelijk investeringsbeslissingen kan nemen.

53

1.5. Bestuur Omschrijving 1.5.1. Knelpunten aanvaard beleid 1. Jaarverslag 2. Strategische debatten omgevingbeleid

(bedragen x € 1.000,--) 2005 2006 2007 2008

2004

1.5.2. Reeds genomen besluiten 1. Hogere bijdrage IPO 2. Hogere bijdrage SNN 3. Extra kosten Noordelijke Rekenkamer 1.5.3. Voorstellen nieuw beleid 1. Middenevenementen t.b.v. sport

dekking

40,0 25,0

40,0 25,0

40,0

40,0

40,0

flexibel budget flexibel budget

53,2 8,3

53,2 1,4 31,0

55,0 1,5 31,0

56,8 1,5 31,0

58,7 1,6 31,0

flexibel budget flexibel budget flexibel budget

45,2

47,5

47,5

47,5

Substitutie

1.5.1. Knelpunten aanvaard beleid 1.5.1.1. Jaarverslag In 2002 zijn we begonnen met de uitgave van een populair jaarverslag voor burgers. In 2003 is de populaire versie van het jaarverslag samen met het reguliere jaarverslag ontwikkeld. Om de eenheid tussen het populaire jaarverslag en het reguliere jaarverslag te bewaren zijn beide extern ontworpen, vormgegeven en gedrukt. Het geheel is een visitekaartje van onze organisatie geworden en biedt een overzichtelijke verantwoording van het door ons gevoerde beleid dat onder een groot aantal relaties is verspreid. Vele van hen hebben dan ook positief gereageerd. Het geheel is bovendien door de beoordelingscommissie van de Kordes-trofee overwegend positief beoordeeld. Een dergelijke uitgave willen wij in deze collegeperiode continueren. Hiervoor is - bij een redelijk sobere uitvoering - met ingang van 2004 structureel een bedrag benodigd van € 40.000,-- ten laste van de algemene middelen. 1.5.1.2. Strategische debatten omgevingbeleid In 2003 is gestart met het fenomeen strategieontwikkeling in de provincie Groningen door periodiek strategische debatten te houden (GS, MT en relevante deskundigen). Afgesproken is dit in 2004 voort te zetten. Er zullen ongeveer 10 van dergelijke debatten worden gehouden. Voor het houden van deze debatten is niet voorzien in financiële dekking. Voor 2004 en 2005 gaat het om een benodigd bedrag van € 25.000,-- per jaar.

54

1.5.2. Reeds genomen besluiten 1.5.2.1. Bijdrage IPO De IPO-begroting 2004 (eerste wijziging) vraagt een hogere bijdrage van de provincies. In de zogenaamde beleidsarme IPO- begroting 2004 (op 25-6-2003 door uw Staten voor kennisgeving aangenomen) werd het aandeel Groningen gesteld op € 541.180,-. Dit bedrag is in onze begroting 2004 opgenomen. Nu wordt een aandeel ad € 599.446,- gevraagd. Hierbij wordt al aangegeven dat de werkelijke bijdrage voor de onderzoekskosten IPM nog nader wordt bezien. In de gewijzigde begroting is de bijdrage IPM verlaagd met € 19.966,-. Nu een ophoging toch wel voor de hand ligt, stellen wij voor deze verlaging niet door te voeren en te handhaven op het reeds geraamde budget. Dit brengt ons totale aandeel dan wel op € 619.412,-. Het verschil met de oorspronkelijke raming in onze begroting bedraagt dan € 78.232,-. Nu blijkt dat in onze begroting op andere plaatsen dan het IPO-budget een aantal posten opgenomen zijn (€ 25.024,--) waarmee gedeeltelijk in de ophoging van de IPO-begroting kan worden voorzien af en resteert als tekort € 53.208,--. Wij stellen voor dit tekort te dekken ten laste van het flexibel budget. Wij hebben u hierover nader geïnformeerd door middel van onze brief van 14 november 2003, nr. 2003-20.123,ABJ. 1.5.2.2. Bijdrage SNN De bijdrage aan het Samenwerkingsverband Noord Nederland (SNN) moet op basis van de meest recente begroting van het SNN worden verhoogd met incidenteel ca. € 8.300,-- wegens proces- en uitvoeringskosten UIL-NN en vergoeding bezwaarschriftencommissie. Structureel gaat het vanaf 2005 om een extra bijdrage van ca. € 1.400,-- wegens alleen de vergoeding bezwaarschriftencommissie. 1.5.2.3. Noordelijke Rekenkamer De provincies dienen voor 1-1-2005 een Rekenkamer of een Rekenkamerfunctie te hebben ingesteld. Het kenmerkende verschil tussen beide is dat een Rekenkamer volledig onafhankelijk is en dat bij de instelling van een Rekenkamerfunctie meestal leden van Provinciale deel uitmaken van een rekenkamercommissie. Sinds de verschijning van het rapport van de commissie van Bergen in december 2000 is er discussie geweest in Provinciale Staten. Een discussie die telkens weer ging in de richting van een onafhankelijke bij voorkeur Noordelijke Rekenkamer. De discussie in noordelijke verband over de vorm en de wijze van samenwerking is echter nog steeds niet afgerond. Dit kan eventueel nog consequenties hebben voor de omvang van de nu voorgestelde financiële inzet (€ 331.000,-- per jaar). In november 2003 is een discussienota ten behoeve van Provinciale Staten van Fryslan, Drenthe en Groningen verschenen met voorstellen tot de oprichting van een onafhankelijke Noordelijke Rekenkamer.

55

In zowel Drenthe als Groningen heeft dat geleid tot besluiten van Provinciale Staten en de aanwijzing van leden uit Provinciale Staten voor de op te richten stuurgroep, die als opdracht krijgt al datgene te doen wat noodzakelijk is om te komen tot het daadwerkelijk functioneren van de Noordelijke Rekenkamer per 1-1-2005. Provinciale Staten van Fryslân hebben op 21 april 2004 ook ingestemd met de oprichting van een Noordelijke Rekenkamer (volgens een groeimodel). 1.5.3. Voorstellen nieuw beleid 1.5.3.1. Middenevenementen Voor een aantal middenevenementen, waarvoor jaarlijks (incidentele) subsidie wordt aangevraagd, geldt dat ze zichzelf inmiddels hebben bewezen. Het betreft hier de 4 Mijl van Groningen, Eurovoetbal en de Nelli Cooman Games. Er is binnen de provincie grote waardering voor deze evenementen. Het zijn evenementen die regionaal en landelijk bij de mensen leven en die verbonden worden met Groningen. Naast het gegeven dat de organisatoren van deze evenementen er steeds in slagen landelijke publiciteit te trekken, vinden wij dat deze evenementen ook aansluiten bij de context van het sportbeleid. Op verzoek van provinciale staten kreeg de 4 Mijl van Groningen zowel in 2002 als in 2003 om die reden op incidentele basis een extra bijdrage, waarmee het totale jaarlijkse subsidiebedrag voor het evenement op € 22.500,- kwam. In 2002 werd de dekking voor de extra bijdrage van € 10.000,- deels gevonden in het budget Middenevenementen (€ 2.500,-) en deels in het promotiebudget van de sector Economie (€ 7.500,-). In 2003 kreeg de 4 Mijl een extra bijdrage van € 11.155,geheel vanuit de algemene middelen. Om de betreffende organisatoren meer zekerheid te bieden voor het kunnen doorontwikkelen van de 4 Mijl, Eurovoetbal en de Nelli Cooman Games vinden wij een structurele subsidie op basis van meerjaren afspraken op zijn plaats. Daarbij gaat het jaarlijks om de volgende maximale bedragen: • 4 Mijl: € 22.500,• Nelli Cooman Games: € 11.345,- in 2004 en € 12.500,- in 2005 t/m 2007 • Eurovoetbal: € 11.345,- in 2004 en € 12.500,- in 2005 t/m 2007 Het sportkrediet biedt geen ruimte om de extra bijdrage voor de 4 Mijl van Groningen te dekken. Wij stellen derhalve voor het benodigde bedrag (incl. de extra bijdrage) voor de periode 2004 t/m 2007 uit het krediet Middenevenementen te reserveren voor een structurele bijdrage aan genoemde sportevenementen. Dit betekent voor 2004 een bijdrage vanuit Middenevenementen van € 45.190,- en voor de periode 2005 t/m 2007 een bijdrage vanuit Middenevenementen van jaarlijks in totaal € 47.500,-. Dit heeft tot gevolg dat voor overige middenevenementen minder geld beschikbaar is.

56

57

Deel 4. Bijlagen bij Voorjaarsnota 2004

58

59

Bijlagen 1. Ontwikkelingen in het begrotingsbeeld aanvaard beleid: 1.1. uitgangspunten meerjarenramingen 2004-2008 1.2. toelichting op de wijzigingen in de subsidies, kredieten en inkomsten op basis van aanvaard beleid 1.3. kapitaallasten 1.4. apparaatskosten personeel 1.5. opbrengst opcenten motorrijtuigenbelasting 1.6. uitkering Provinciefonds 1.7. BTW-Compensatiefonds 1.8. Rentebijschrijving reserves en voorzieningen 1.9. Afschrijvingsbeleid 2. Voorstellen nieuw beleid 2004-2008 3. Voorstellen reserve CESI 4. Cofinanciering Kompas 5. Voorfinanciering grote projecten.

60

61

Bijlage 1.1. Uitgangspunten meerjarenramingen 2004-2008 Accressen

2004

2005

2006

2007

2008

LASTEN 1. Apparaatskosten:

4,7685%

3,0350% 4,7565%

4,7565%

4,7565%

2. Exploitatie-/budgetsubsidies:

5,7000%

0,0000% 3,3000%

3,3000%

3,3000%

- compensatie lopend jaar

3,3000%

1,7000% 3,3000%

3,3000%

3,3000%

- compensatie voorgaande jaren

2,4000%

-1,7000% 0,0000%

0,0000%

0,0000%

0,0000%

0,0000% 0,0000%

0,0000%

0,0000%

- Managementcontract Wegen en Kanalen

3,0000%

1,0000% 3,0000%

3,0000%

3,0000%

- ten laste van heffingen

3,0000%

2,0000% 3,0000%

3,0000%

3,0000%

- toegepaste uitzonderingen

3,0000%

2,0000% 3,0000%

3,0000%

3,0000%

- overig

0,0000%

0,0000% 0,0000%

0,0000%

0,0000%

- Managementcontract Wegen en Kanalen

3,0000%

1,0000% 3,0000%

3,0000%

3,0000%

- overig

0,0000%

0,0000% 0,0000%

0,0000%

0,0000%

- Managementcontract Wegen en Kanalen

3,0000%

1,0000% 3,0000%

3,0000%

3,0000%

- overig

0,0000%

0,0000% 0,0000%

0,0000%

0,0000%

- Managementcontract Wegen en Kanalen

3,0000%

1,0000% 3,0000%

3,0000%

3,0000%

- overig

0,0000%

0,0000% 0,0000%

0,0000%

0,0000%

- kortlopend leningen

2,5000%

2,5000% 3,5000%

4,0000%

4,0000%

- nieuwe langlopende leningen

4,2500%

4,5000% 5,0000%

5,0000%

5,0000%

- eigen vermogen

4,3122%

4,3122% 4,3122%

4,3122%

5,0000%

- rente-omslagpercentage via berekening

8,2030%

8,3630% 8,3960%

9,3240% 10,6480%

3,5000%

1,5000% 3,5000%

3,5000%

3,5000%

4,7685%

3,0350% 4,7565%

4,7565%

4,7565%

- Managementcontract Wegen en Kanalen

3,0000%

1,0000% 3,0000%

3,0000%

3,0000%

- overig

0,0000%

0,0000% 0,0000%

0,0000%

0,0000%

- vaste vergoeding

0,0000%

0,0000% 0,0000%

0,0000%

0,0000%

12. Legestarieven

3,0000%

2,0000% 3,0000%

3,0000%

3,0000%

13. Groei voertuigenpark

2,0000%

2,0000% 2,0000%

2,0000%

2,0000%

14. Accres Provinciefonds

1,6975%

1,6975% 1,6975%

1,6975%

1,6975%

3. Vaste bijdragen 4. Goederen en diensten:

5. Belastingen:

6. Inkomensoverdrachten:

7. Vermogensoverdrachten:

8. Te betalen rente:

BATEN 9. Vergoeding personeelskosten, excl. incidenteel 10. Vergoeding apparaatskosten 11. Vergoeding goederen en diensten

61

62

Bijlage 1.2. wijzigingen in subsidies, kredieten en inkomsten aanvaard beleid Knelpunten aanvaard beleid Op basis van de door ons voor 2004 en 2005 accressen voor loon- en prijsstijgingen is beoordeeld in hoeverre de beschikbare budgetten toereikend zijn om alle activiteiten op basis van aanvaard beleid te kunnen uitvoeren. Op een aantal onderdelen constateren wij dat de budgetten dienen te worden verhoogd. In onderstaande tabel hebben wij aangegeven welke onderdelen het betreft. Zij worden verder toegelicht in deel 3 m.b.t. de ontwikkelingen per programma. Tabel 1. Knelpunten aanvaard beleid Omschrijving

2004

1. Jaarverslag 2. Accres subsidie Huis v.d. Groninger cultuur 3. B-Akwa 4. Indexering Stadswateren 5. Geoshare 6. Inhuur geluidmedewerker (schaal 11) 7. Strategische debatten Omgevingsbeleid 8. Kadasterkosten 9. Grote Basis Kaart Nederland 10. Advertentiekosten bestekken 11. Aanschaf meetapparatuur landmeten Totaal

40,0 45,0 15,4 32,7 25,0 7,0 15,6 6,5 86,7 273,9

(bedragen x € 1.000,--) 2005 2006 2007 40,0

40,0 5,8 47,3

2008

40,0 6,0 48,7

40,0

45,9 50,2 17,7 70,0 65,3 67,3 69,3 71,4 25,0 7,1 7,3 7,5 7,7 15,8 16,2 16,7 17,2 6,6 6,8 7,0 7,2 -66,1 -20,6 227,2 170,0 195,1 193,6

Voorbeslag van reeds genomen besluiten. Betreft de financiële gevolgen van de sinds medio 2003 genomen besluiten. Zie onderstaande tabel tabel 2. Voorbeslag ten gevolge van reeds genomen besluiten (bedragen x € 1.000,--) Omschrijving 2004 2005 2006 2007 1. Amendementen BG2004 208,8 50,0 -50,0 -150,0 2. Vergoedingen PS 96,0 97,9 100,9 103,9 3. Mobiliteitsmanagement 23,8 4. Nationale start viering Bevrijding 135,0 5. Uitvoeringsprogramma Jeugdzorg 7,3 7,3 7,6 7,8 6. Hogere bijdrage IPO 53,2 53,2 55,0 56,8 7. Arbeidsmarktbeleid 163,2 163,2 163,2 163,2 8. Hogere bijdrage SNN 8,3 1,4 1,5 1,5 9. Extra kosten Noordelijke Rekenkamer 31,0 31,0 31,0 10.Geen extra middelen naar regionale omroep via PF 68,2 -6,0 -77,2 -147,5 Totaal voorbeslag

763,8

398,0

232,0

66,7

2008 0,0 107,0

8,0 58,7 163,2 1,6 31,0 -221,0 148,5

De mutaties genoemd bij punt 1 tot en met 4 hebben wij reeds gepresenteerd in ons voorstel tot 1e wijziging van de Programmabegroting 2004, die wij u in het kader van de Integrale Bijstelling 2003 hebben aangeboden. De toelichting op de overige mutaties treft u aan in deel 3, waar de ontwikkelingen per programma worden beschreven

63

64

Bijlage 1.3. Kapitaallasten De kapitaallasten, en dan vooral de rentekosten, zullen zich in vergelijking met de ramingen uit het Programmabegroting 2004 naar verwachting vanaf 2006 negatief ontwikkelen. In tabel 3 is de verwachte ontwikkeling van de kapitaallasten zichtbaar gemaakt. Tabel 3. Specificatie mutaties kapitaallasten Omschrijving

2004

Mutaties: 1. Rente kortlopend 2. Bespaarde rente reserves en voorzieningen 3. Afschrijvingen

(bedragen x € 1 miljoen) 2005 2006 2007

2008

-231,4 -279,1 p.m. p.m. p.m. 233.5 254,6 -172,0 -167,7 -171,1 4,9 45,3 63,6 62,9 5,7

Totaal mutaties kapitaallasten

7,0

20,8 -108,4 -104,8 -165,4

In het navolgende wordt een korte toelichting gegeven bij de in bovenstaande tabel gepresenteerde onderdelen. 1. Rente kortlopend Het gemiddelde renteniveau daalt ten opzichte van het uitgangspunt in de Programmabegroting 2004 (-/- 0,25% in 2004). Tegenover een daling van het renteniveau bij de kortlopende leningen is er in 2004 en 2005 sprake van een hogere financieringsbehoefte welke met kortlopende middelen zal worden afgedekt. Verondersteld wordt dat het gemiddelde renteniveau na 2004 geleidelijk weer zal oplopen naar 4% (in 2007). 2. Bespaarde rente reserves en voorzieningen Vanwege de hierboven reeds genoemde daling van het renteniveau zal er in de eerste jaren ook minder rente op reserves en voorzieningen behoeven te worden bijgeschreven. Daar staat tegenover dat er meer rijksmiddelen in kas zijn. In de jaren 2004 en 2005 wordt dit gecorrigeerd doordat bij de rentebijschrijving aan de bestemmingsreserve Openbaar Vervoer tijdelijk met een lager percentage kan worden volstaan. Of en in hoeverre dit ook vanaf 2006 mogelijk is moet nog worden bezien. 3. Afschrijvingen Vanwege het actualiseren van het werkelijke investeringsbedragen vindt er wijziging plaats in de daarbij behorende kapitaalslast.

65

66

Bijlage 1.4. Apparaatskosten personeel De personeelskosten zijn zoals ieder jaar aan veel wijzigingen onderhevig. In dit hoofdstuk wordt in de tabellen 4 en 5 de stijging/dekking aangegeven. Totaal leidt dit tot een stijging van de personeelskosten 2004 met € 15.399,--. In tabel 4 hebben wij de belangrijkste factoren op een rij gezet, die leiden tot een stijging van de personeelskosten met bruto € 1.287.310,--. Deze kostenstijging kan echter voor het overgrote deel worden verrekend met kredieten, inkomsten en stelposten. Effect op de algemene middelen Uit de combinatie van tabel 4 en tabel 5 valt af te leiden dat de totale stijging van de personeelskosten met € 1.287.310,-- tot een bedrag van € 1.271.911,-- kan worden gedekt door middel van verrekeningen met diverse kredieten, stelposten en inkomsten. Per saldo leidt dit tot een hoger beslag op de algemene middelen van € 15.399,--. Tabel 4. Verklaring voor de stijging van de personeelskosten 2004 met bruto € 1.287.310,-Omschrijving

Bedrag

a. Personeelsplanning/traineeproject b. Projecten BOA c. Beleidsvoorlichting (POP) d. Coördinatie projecten Equal e. Gebiedsgericht werken - stimuleringskrediet f. Telefonie g. Gerichte uitstroom personeel h. Verbetering productiestructuur i. Jeugd- en jongerenparticipatie j. Uitgaven t.b.v. CvdK, GS en oud-leden GS k. ICT beleidsplan l. Beoordelen en belonen m. Hanzepassage/Interreg n. Regiofonds o. Water p. Relatiemanagement q. Rijksbijdrage veiligheid r. Beleidsvoorlichting (NRAB) s. Reserve automatisering (NRAB) t. Beleidsvoorlichting (NRAB) u. Reekx v. O&O w. administratief technische ondersteuning BTW compensatiefonds x. Loket levende dorpen y. Veenkoloniën z. GGD/PRVMD aa. 7% herstructurering openbare bibliotheek ab. Landbouw ac. ZuiderZeeLijn ad. Strategie duurzame ontwikkeling ae. Bestemmingsplannen af. Fonds grondwaterheffing ag. Flora en faunawet ah. Reservering DWK ai. Leaseauto EU-lobyist aj. Voormalig personeel ak. Wet dualisering provincies al. Ring Blauwe Stad

67

-/-/-/-/-/-/-

-/-/-

€ " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " "

16.157,-118.791,-64.760,-64.104,-2.984,-42.328,-30.594,-9.353,-21.587,-70.937,-332.904,-115.673,-3.492,-275.479,-30.166,-4.060,-74.392,-30.000,-55.000,-11.000,-54.600,-24.986,-66.950,-32.736,-43.137,-49.440,-20.317,-11.700,-99.494,-41.726,-57.036,-4.168,-15.018,-75.415,-15.000,-119.896,-46.702,-136.896,--

In het navolgende wordt ingegaan op de in tabel 4 genoemde verklaringen voor de bruto stijging van de personeelskosten 2004 en de daarmee samenhangende wijzigingen in stelposten en inkomsten, zoals aangegeven in tabel 5 (zie hierna). a. Personeelsplanning In het kader van het project personeelsplanning zijn 8 trainees aangetrokken die op verschillende plekken in de organisatie ingezet zijn. Het traineeproject is een twee-jarig traject van 1 februari 2002 tot 1 februari 2004. De uitgaven hiervoor zijn meegenomen in de personeelskostenbegroting en worden gedekt door het budget personeelsplanning. Omdat een deel van de trainees is geplaatst in de organisatie, dan wel vertrokken vallen de geraamde personeelskosten lager uit. Het resterende bedrag wordt weer toegevoegd aan het budget personeelsplanning. b. Projecten BOA Als gevolg van de organisatieaanpassing van het bureau ontwikkeling arbeidsmarktprojecten zijn de personeelskosten lager dan bij de primitieve begroting geraamd. De daling veroorzaakt eveneens een daling v.w.b. het inverdieneffecten vanuit de diverse projecten. c. Beleidsvoorlichting (POP) Bij het opstellen van de beleidsbegroting 2004 zijn de uitgaven voor een aantal tijdelijke medewerkers bij de afdeling Communicatie en Kabinet gedekt uit het krediet beleidsvoorlichting (POP). Deze medewerkers zijn inmiddels niet meer in dienst zodat het budget weer met hetzelfde bedrag opgehoogd dient te worden. d. Coördinatie projecten Equal In het kader van nieuw beleid Voorjaarsnota 2002 is voor de coördinatie van Equal projecten voor 2003 een bedrag van € 150.000,-- beschikbaar gesteld. In de personeelskosten van de beleidsbegroting voor 2004 waren deze personeelskosten eveneens geraamd. Hiertegenover was een stelpost opgenomen. Zowel de personeelskosten als de stelpost dienen te worden afgeraamd. e. Gebiedsgericht werken Ten behoeve van gebiedsgericht werken wordt de extra benodigde menskracht gedekt uit het stimuleringskrediet gebiedsgericht werken. f. Telefonie Voor het project telefonie is extra menskracht benodigd. Deze kosten worden gedekt uit het budget voor telefonie. g. Gerichte uitstroom personeel In de beleidsbegroting 2004 is voor een aantal bijzondere personele situaties een beroep gedaan op het budget gerichte uitstroom personeel. Ten opzichte van de beleidsbegroting 2004 is er een lager beslag noodzakelijk. De vrijval wordt toegevoegd aan de stelpost gerichte uitstroom personeel. h. Verbetering productiestructuur Betreft extra personele inzet t.b.v. de verbetering van de productiestructuur. Deze kosten worden gedekt uit het krediet verbetering productiestructuur. i. Jeugd- en jongerenparticipatie Een deel van de uitgaven voor personeel kan ten laste gebracht worden van het budget voor jeugd- en jongerenparticipatie.

68

j. Uitgaven t.b.v. CvdK, GS en oud-leden GS Er is een daling opgetreden in deze kosten met name a.g.v. een vermindering van het aantal GS-leden. k. ICT beleidsplan In de voorjaarsnota 2002 is geconcludeerd dat de formatie van de nieuw in te richten afdeling ICT onvoldoende is toegesneden op de interne en externe ambities. Om de knelpunten goed op te lossen is besloten tot een substantiële uitbreiding van de formatie van de afdeling ICT. Voor een deel heeft deze uitbreiding in de loop van 2003 gestalte gekregen. Deze uitbreidingen zijn meegenomen in de apparaatskosten personeel. Hiermee dient de stelpost t.b.v. het ICT beleidsplan te worden verlaagd. l. Beoordele n en belonen Bij de afsluiting van de jaarrekening is besloten de restantbudgetten beoordelen en belonen 2003 over te boeken naar 2004. m. Hanzepassage/interreg Betreft een tijdelijke inzet t.l.v. dit budget. n. Regiofonds Voor een deel kunnen personeelskosten worden gedekt omdat ze kunnen worden gedeclareerd bij het Regiofonds. o. Water Een communicatiemedewerker wordt tijdelijk ingezet voor het project water en ten laste van dit budget gebracht.. p. Relatiemanagement Betreft de kosten van extra personele inzet t.b.v. de implementatie van het relatiemanagementsysteem. Deze kosten worden t.l.v. het budget relatiemanagement gebracht q. Rijksbijdrage veiligheid De projectleiderskosten voor het vervolgproject Calamiteiten aanpak II wordt t.l.v. de rijksbijdrage (via het provinciefonds) voor veiligheid gebracht. r. Beleidsvoorlichting (NRAB -2005) Betreft de uitgaven voor een aantal tijdelijk communicatiemedewerkers die werken voor diverse provinciale projecten. Deze middelen worden overgeheveld in het kader van de notitie ramingen aanvaard beleid (NRAB-2005). s. Reserve automatisering (NRAB -2005) Voor de ondersteuning van de telefooncentrale is een tijdelijk medewerker aangesteld. Om deze in 2004 te financieren wordt een substitutie gedaan vanuit de reserve automatisering. Deze middelen worden overgeheveld in het kader van de notitie ramingen aanvaard beleid (NRAB- 2005). t. Beleidsvoorlichting (NRAB -2005) Betreft de regie en realisatie van de provinciale knipselkrant. In eerste instantie was het budget verantwoord onder beleidsvoorlichtingen. Deze middelen worden overgeheveld in het kader van de notitie ramingen aanvaard beleid (NRAB-2005). u. Reekx Op basis van het besluit de bibliotheek in eigen beheer terug te nemen en het contract met Reekx te beëindigen wordt het budget dat beschikbaar was voor de uitbesteding van de bibliotheek toegevoegd aan het AKP budget van de afdeling DIM.

69

v. O&O Voor tijdelijke projecten op P&O-gebied worden de kosten van een medewerker t.l.v. het O&O budget gebracht. w. administratief technische ondersteuning BTW-compensatiefonds Vanuit het provinciefonds worden middelen ontvangen i.v.m. de administratieve lasten vanwege de invoering van het BTW-compensatiefonds. Dit bedrag is als stelpost opgenomen. Voor een deel (€ 66.500,--) wordt dit toegevoegd aan het personeelskostenbudget van de afdeling F&C. x. Loket levende dorpen In het kader van de voorjaarsnota is voor de periode 2004 t/m 2007 een bedrag van € 200.000,-- per jaar beschikbaar gesteld voor de uitvoering van werkzaamheden in het kader van het loket leve(n)de dorpen. Van de kant van de provincie wordt hierop formatie ingezet welke deels gefinancierd wordt uit dit budget. y. Veenkoloniën Betreft personele inzet t.b.v. het projectbureau Veenkoloniën. Deze kosten kunnen hier gedeclareerd worden. z. GGD/PRVMD Betreft uitvoering van het besluit om de subsidie die bedoeld is voor de GGD a.g.v. de ontmanteling van de Provinciale Raad voor de Volksgezondheid en Maatschappelijke Dienstverlening voor een deel toe te voegen aan het AKP-budget van de afdeling Welzijn. aa. Herstructurering openbare bibliotheek Betreft personele inzet t.l.v. het budget herstructurering openbare bibliotheek. ab. Landbouw De kosten van een tijdelijk medewerker worden t.l.v. het budget landbouw gebracht. ac. Zuiderzeelijn Voor de realisatie van de Zuiderzeelijn tussen Amsterdam en Groningen is op jaarbasis € 179.000,-- beschikbaar gesteld. Een deel van deze middelen wordt ingezet voor tijdelijke uitbreiding van de formatie van de afdeling Verkeer & Vervoer. ad. Strategie duurzame ontwikkeling Betreft tijdelijke projectondersteuning t.b.v. het project strategie duurzame ontwikkeling. De kosten worden t.l.v. desbetreffende budget gebracht. ae. Bestemmingsplannen Bij de voorjaarsnota 2003 zijn in het kader van het nieuw beleid middelen beschikbaar gesteld voor formatie -uitbreiding bij de afdeling ruimtelijke plannen. Deze middelen zijn nu verdisconteerd in het personeelskostenbudget. De hiervoor opgenomen stelpost kan daarmee worden verlaagd. af. Fonds grondwaterheffing Betreft uitbreiding van de formatie t.b.v. administratieve werkzaamheden die verband houden met het grondwaterregister. De kosten worden t.l.v. het fonds grondwaterheffing gebracht. ag. Flora en faunawet Jaarlijks krijgt de provincie geld vanuit het ministerie van LNV voor de uitvoering van en toezicht op de Flora en Faunawet. Een deel hiervan wordt aangewend voor inzet van eigen personeel.

70

ah. Reservering DWK De afdeling wegbeheer heeft tijdelijke extra uitgaven op het punt van de leiding. Hiervoor zijn middelen gereserveerd om deze extra kosten te dekken. ai. Leaseauto EU lobyist Betreft een overheveling van personele naar materiële apparaatskosten. aj. Voormalig personeel In de uitgaven voor het voormalig personeel is een daling te constateren. ak. Wet dualisering provincies Op 12 maart 2003 is de Wet Dualisering Provincies in werking getreden. Als gevolg hiervan heeft de Commissaris van de Koningin een aantal extra taken gekregen. Daarnaast speelt een aantal andere ontwikkelingen die maken dat een uitbreiding van de ondersteuning van zowel de Commissaris van de Koningin als de secretaris aan de orde is. Al deze ontwikkelingen samen maakten het wenselijk dat een functie beleidsmedewerker bestuurlijke zaken (1 fte, academisch) aan de formatie werd toegevoegd. al. Ring Blauwe Stad Voor de uitvoering van het project Ring Blauwe Stad zijn een projectleider voor 0,5 fte. en een projectsecretaris aangetrokken. Deze kosten worden niet aan het project in rekening gebracht, maar blijven voor rekening van de provincie en zijn dus een extra bijdrage 'in natura' voor dit project.

Tabel 5. Verrekeningen met kredieten, stelposten en inkomsten Omschrijving

Bedrag

A. van inkomsten en kredieten naar AKP Afkoopsom Havenschap Delfzijl Jeugd- en jongerenparticipatie Verbetering productiestructuur Projecten BOA nieuw beleid Projecten BOA inkomsten projecten ICT beleidplan Telefonie Beoordelen en belonen overboeking van 2003 Hanzepassage/Interreg Regiofonds Water Relatiemanagement Rijksbijdrage veiligheid Beleidsvoorlichting (NRAB) Reserve automatisering (NRAB) Beleidsvoorlichting (NRAB) Reekx O&O administratief technische ondersteuning BTW compensatiefonds Loket levende dorpen Interreg project PURE BIM Bedrijfsinterne milieu zorg HVP huisvestingsproject Gebiedsgericht werken - stimuleringskrediet Veenkoloniën GGD/PRVMD

71

-/- € -/- € -/- € -/- € -/- € -/- € -/- € -/- € -/- € -/- € -/- € -/- € -/- € -/- € -/- € -/- € -/- € -/- € -/- € -/- € -/- € -/- € -/- € -/- € -/- € -/- €

12.950,-21.587,-9.353,-163.200,-87.580,-332.904,-42.328,-115.673,-3.492,-275.479,-30.166,-4.060,-74.392,-30.000,-55.000,-11.000,-54.600,-24.986,-66.625,-32.736,-13.800,-5.996,-17.987,-2.984,-43.137,-49.440,--

7% herstructurering openbare bibliotheek Landbouw ZuiderZeeLijn concern-buffer Strategie duurzame ontwikkeling Bestemmingsplannen Fonds grondwaterheffing Flora en faunawet Reservering DWK SEPH

-/- € -/- € -/- € -/- € -/- € -/- € -/- € -/- € -/- € -/- € Totaal A:

20.317,-11.700,-99.494,-124.787,-41.726,-57.036,-4.168,-15.018,-80.536,-52.929,--

-/- € 2.089.165,--

B. van AKP naar inkomsten en kredieten Leaseauto EU-lobyist Personeelsplanning Gerichte uitstroom personeel Beleidsvoorlichting (POP) Inkomsten stichting BOOG Gebiedenbeleid/landbouw en milieu Stelpost SEPH Projecten BOA (correctie op beleidsbegroting) Stelpost Equalcoördinator Blauwe Stad Totaal B:

Totaal te verrekenen

€ € € € € € € € € €

15.000,-16.157,-30.594,-64.760,-24.061,-60.600,-50.800,-488.679,-64.104,-2.500,--

€

817.255,--

-/- € 1.271.911,--

Hieronder volgt nog een toelichting op posten die nog niet bij tabel 4 van toelichting zijn voorzien. Afkoopsom Havenschap Delfzijl Ten opzichte van de beleidsbegroting is een hoger beslag noodzakelijk op deze gereserveerde middelen. Inkomsten stichting BOOG De detachering bij de stichting BOOG van een provinciale medewerker wordt voor een deel van het jaar teruggedraaid. Gebiedenbeleid/landbouw en milieu In de beleidsbegroting is de inzet van een medewerker t.l.v. dit budget gebracht. De dekking is inmiddels op andere wijze tot stand gebracht. Het budget dient daarom met dit bedrag opgehoogd te worden. Blauwe Stad Het te declareren bedrag is iets lager uitgevallen.

72

Bijlage 1.5. Opbrengst opcenten motorrijtuigenbelasting In onderstaande tabel zijn de wijzigingen in de ramingen vanaf de Programmabegroting 2004 zichtbaar gemaakt. Tabel 6. Ontwikkeling opbrengst opcenten motorrijtuigenbelasting 2004-2008 (bedragen x € 1.000,--) 2004 2005 2006 2007

Omschrijving

2008

Raming volgens Programmabegroting 2004 (A)

31.612 32.978 34.114 35.193 36.310

Raming volgens huidige inzichten (B)

32.333 33.725 34.887 35.993 37.138

Verschil t.o.v. Programmabegroting 2004 (B-A)

721

747

773

800

828

Aantal te heffen opcenten per 1 april: - door provincie 1 - maximaal toegestaan

68,0 94,7

69,6 98,9

70,6 102,4

71,7 106,0

72,8 109,7

Gemiddelde opbrengst per opcent Onbenutte belastingcapaciteit

480 488 496 504 512 12.816 14.293 15.779 17.296 18.908

De hogere opbrengst kan vrijwel volledig worden verklaard doordat de groei van het aantal voertuigen in de zwaardere gewichtsklassen in 2003 aanmerkelijk hoger lag dan die in de lichtere gewichtsklassen. Een deel van de hogere opbrengst hebben wij al verwerkt in de 1e wijziging van de Programmabegroting 2004, die wij u in het kader van de Integrale Bijstelling 2003 hebben voorgelegd. De feitelijke groei van het totale voertuigenpark is in 2003 uitgekomen op circa 1,1%. Minder als bij het opstellen van de ramingen ten behoeve van de Voorjaarsnota 2002 is verondersteld. Ten opzichte van voorgaande jaren is de groei duidelijk afgenomen. Voor 2004 en volgende jaren blijven wij voorlopig uitgegaan van een groei van 2%. Niet alleen de groei van het aantal voertuigen is bepalend voor onze opbrengst uit de heffing van provinciale opcenten, maar ook de jaarlijks per 1 april toe te passen indexering. Onze index is afgeleid van de index die de minister van Financiën hanteert bij het jaarlijks vaststellen van het maximum aantal te heffen opcenten. Zij het dat wij die index corrigeren voor de groei van het voertuigenpark. Bij deze index is in eerste instantie bepalend het vierjarig voortschrijdend gemiddelde van het netto nationaal inkomen tegen marktprijzen (t-2/t-3). De laatste jaren is daarbij spraken van een hoge groei en dus een hoog voortschrijdend gemiddelde. Tot en met 2001 lagen de groeipercentages van het netto nationaal inkomen tegen marktprijzen tussen 4,2% en 7,1%. Wij gaan tot en met 2004 uit van een jaarlijkse groei van 3,5% van het netto nationaal inkomen tegen marktprijzen ramen. Op die manier resulteren er de volgende 4 jarige voortschrijdende gemiddelden: 2004 4,7% 2005 4,4% 2006 3,5% 2007 3,5% 2008 3,5%. In tabel 6 hebben wij op basis van deze index aangegeven het per 1 april van enig jaar te heffen aantal opcenten.

1

Exclusief voorgenomen verhoging per 1 april 2005 met 6 opcenten.

73

74

Bijlage 1.6. Uitkering Provinciefonds In vergelijking met de Programmabegroting 2004 treedt er bij het onderdeel Provinciefonds een negental wijzigingen op. In meerjarig perspectief ziet de ontwikkeling van het Provinciefonds er als volgt uit. Tabel 7. Ontwikkeling Provinciefonds 2004-2008 (bedragen x € 1.000,--) 2004 2005 2006

Omschrijving Raming volgens Programmabegroting 2004 (A) Raming volgens huidige inzichten (B) Verschil t.o.v. Programmabegroting 2004 (B-A)

2007

2008

71.188 67.303 -3.885

72.450 68.132 -4.318

73.738 69.181 -4.557

75.052 70.248 -4.804

76.393 71.335 -5.058

Verklaring verschil: A. Ten gunste / ten laste algemene middelen: 1. wijziging fysieke gegevens 2003/2004 2. aanpassen accressen 2003-2008 3. nacalculatie accres 2003 4. dualisering (griffier/rekenkamer) '. 5. herverdeeleffecten dualisering/regionale omroepen 6a. niet overhevelen middelen Regionale Omroepen subtotaal mutaties algemene middelen

-42 -549 -460 95 160 -68 -864

-44 -667 -468 97 98 6 -978

-46 -789 -476 99 34 77 -1.101

-48 -914 -484 101 -29 147 -1.227

-50 -1.044 -492 103 -96 221 -1.358

B. Ten gunste / te n laste overige sectoren: 6b. niet overhevelen middelen Regionale Omroepen 7. correctie uitname BTW-Compensatiefonds 3 8. bescherming archeologisch erfgoed 5 9. uitstel uitname personele middelen DI-VERDI subtotaal mutaties overige sectoren

-3.594 285 82 206 -3.021

-3.713 290 83 -3.340

-3.836 295 85 -3.456

-3.963 300 86 -3.577

-4.096 308 88 -3.700

1. Herziene fysieke gegevens 2003/2004 Op basis van voorlopige gegevens met betrekking tot inwonertallen en oppervlakte per 1 januari 2003 valt een achteruitgang van onze uitkering te berekenen van tenminste € 41.700,--. 2. Aanpassen accressen 2003-2008 Het accres 2003 daalt volgens de septembercirculaire 2003 van 4,36% naar 3,62%. In de jaren 2004 tot en met 2008 daalt het gemiddelde accres van 2,88% per jaar naar 2,70% per jaar. Per jaar bekeken zijn de verschillen groter. In 2004 en 2005 is het accres bijna 1 procentpunt lager dan volgens de junicirculaire, maar in 2006 ligt het ca. 1,1 procentpunt hoger en in 2007 ruim 0,1 procentpunt hoger. In onze begroting werken wij voor de komende jaren volgens de bestaande gedragslijn telkens met 4 jarige gemiddelden en daardoor komen deze schommelingen van jaar tot jaar niet direct tot uitdrukking. Het lagere accres 2003 werkt structureel door. Samen met de effecten van de lagere accressen in 2004 tot en met 2007 ontstaat er voor onze provincie een structureel nadeel oplopend tot ca. € 1,04 miljoen in 2008. 3. Nacalculatie accres 2003 Begin maart 2004 bleek uit de maartcirculaire 2004 Provinciefonds dat de rijksuitgaven in 2003 met 2,81% zijn gestegen in plaats van 3,62%. Dit is het percentage waarmee wij rekening hebben gehouden bij het vaststellen van de Integrale Bijstelling 2003. Aangezien de ontwikkeling van het Provinciefonds direct gekoppeld is aan de ontwikkeling van de rijksuitgaven valt het accres van het Provinciefonds in 2003 ook 0,81% lager uit. Deze ontwikkeling werkt structureel door. Onze inkomsten dalen daardoor met tenminste met € 460.400,--.

75

4. Toevoeging middelen dualisering (griffier/rekenkamer) In de meicirculaire van 2001 hebben de fondsbeheerders ons geïnformeerd over een toevoeging aan het Provinciefonds in verband met de ontvlechting van het lidmaatschap van Provinciale Staten en Gedeputeerde Staten. Hiervoor is per uitkeringsjaar 2003 € 0,681 miljoen toegevoegd, per uitkeringsjaar 2004 opgehoogd met € 0,227 miljoen tot het structurele niveau van € 0,908 miljoen. De fondsbeheerders verhogen de algemene uitkering voor het uitkeringsjaar 2003 nu nog eens met € 1,14 miljoen, en vanaf het uitkeringsjaar 2004 met additioneel € 0,2 miljoen tot € 1,34 miljoen structureel als compensatie voor de kosten van de griffier-nieuwe-stijl en van de rekenkamer(functie). Per uitkeringsjaar 2004 komt de toevoeging aan het Provinciefonds in verband met de kosten van de dualisering van het provinciaal bestuur op totaal € 2,248 miljoen structureel. Het aandeel van de provincie Groningen in de extra toevoeging van € 1,34 miljoen vanaf 2004 bedraagt voor 2004 ca. € 95.400,--. Aangezien in de provinciale begroting al volledig rekening is gehouden met de kosten van de Statengriffie lijkt het ons logisch dat de inkomsten uit het Provinciefonds nu ten gunste van de algemene middelen worden gebracht. 5. Herverdeeleffecten middelen dualisering/regionale omroepen Het kabinet is van mening dat een verantwoorde invulling van de Wet dualisering provinciebestuur mogelijk zal zijn tegen directe kosten van circa € 5 miljoen. Het Rijk verstrekt voor de dualisering een structurele bijdrage van € 2,248 miljoen (niveau 2004). Het merendeel van dit bedrag is al in 2003 aan het Provinciefonds toegevoegd; per 2004 zal het definitieve niveau bereikt zijn. Dit betekent dat de provincie s het verschil van ongeveer € 2,7 miljoen zelf moeten bekostigen. Op grond van de verdeelsystematiek van de Financiële -verhoudingswet wordt dit laatste bedrag nu in de verdeling Provinciefonds verwerkt met ingang van het jaar 2004. Voor onze provincie leidt dit tot een positief herverdeeleffect van minimaal € 80.900,-- ingaande 2004. Conform de bestaande gedragslijn worden herverdeeleffecten verrekend met de algemene middelen. Daarnaast moest oorspronkelijk rekening worden gehouden met de herverdeeleffecten van voor 2004 verwachte toevoeging van middelen ten behoeve van de regionale omroepen. Later bleek dat deze overheveling niet doorging. Het effect daarvan komt tot uitdrukking bij punt 6a. 6a./6b. Niet overhevelen middelen regionale omroepen In de decembercirculaire is aangegeven dat de eerder aangekondigde verhoging van het provinciefonds per 1 januari 2004 in verband met een overboeking van de begroting van OCW van € 46,319 miljoen naar het fonds niet doorgaat vanwege het aanhouden van het wetsvoorstel Wijziging van de Mediawet in verband met een nieuwe financieringsstructuur voor de regionale publieke omroep (Kamerstukken II, 2002/03, 28 856). Op 27 november jl. heeft een meerderheid van de Tweede Kamer aangegeven er geen vertrouwen in de te hebben dat de provincies een goede eigen afweging kunnen maken voor de financiering van de regionale omroep. CDA, PvdA, GroenLinks en D66 vinden dat de verantwoordelijkheid voor de regionale omroep bij het Rijk thuishoort of dat de middelen geoormerkt moeten worden overgedragen aan provincies. Dit leidt er toe, dat de nieuwe verdeling voor het totaal aan middelen dat per 2004 aan het provinciefonds zou zijn toegevoegd voor regionale omroepen - met bijbehorend nieuw integratietraject- niet per 1 januari 2004 wordt geëffectueerd. Inmiddels heeft er overleg plaatsgevonden tussen het IPO en Staatssecretaris Van der Laan van OCW. De staatssecretaris benadrukte tijdens dit gesprek dat zij nog steeds achter de inhoud van het wetsvoorstel staat maar geconfronteerd werd met een onwillige Tweede Kamer. Daarom wil ze eerst vanuit een breed beleidsmatig perspectief met de Tweede Kamer in debat over de democratische informatievoorziening op regionaal en lokaal niveau. In het voorjaar verschijnt daarover een beleidsbrief. Verder zal het IPO naar aanleiding van de kamerbehandeling de feiten over de uitgaven van de regionale omroep nog een keer op een rij zetten.

76

Afhankelijk van de uitkomst van het debat over deze beleidsbrief geeft de staatssecretaris aan op welke manier zij de (financiële) verantwoordelijkheid voor de regionale en lokale omroepen wil verankeren. Gezien de grote tegenstand in de kamer is het maar de vraag of het voorstel het bij een volgende Kamerbehandeling, ondanks de beoogde inzet van IPO en de Staatssecretaris, het wel haalt. Consequenties voor de provinciale begroting Ten opzichte van de ramingen zoals aangegeven naar aanleiding van de septembercirculaire ontstaat er ten gevolge van het hanteren van de oude verdeling in 2004 per saldo een nadeel van € 68.200,--. Conform de bestaande gedragslijn worden herverdeeleffecten verrekend met de algemene middelen. In deze Voorjaarsnota zijn de mutaties genoemd bij punt 6a. al verrekend bij het onderdeel Voorbeslag (van reeds genomen besluiten). 7. Correctie uitname BTW-Compensatiefonds In de junicirculaire is de uitname uit het Provinciefonds in verband met de invoering van het BTWCompensatiefonds (BCF) vertaald in concrete bedragen per eenheid van de verschillende verdeelmaatstaven. Ten opzichte van eerdere berekeningen blijkt dat de uitname tenminste € 285.000,-- lager zal uitvallen. In totaal kan de uitname uit het Provinciefonds voor onze provincie nu voor 2004 worden berekend op ca. € 7,19 miljoen. Aangezien we tot nu toe veronderstellen dat de hele operatie budgettair-neutraal is, leidt de verlaging van de uitname tot een even grote vermindering van de veronderstelde besparing op de provinciale uitgaven. 8. Toevoeging midde len bescherming archeologisch erfgoed In de decembercirculaire van 2002 hebben de fondsbeheerders ons geïnformeerd over een toevoeging voor het uitkeringsjaar 2002 van € 1,0 miljoen in verband met een compensatie voor aanloopkosten samenhangend met de toekomstige Wet op de archeologische monumentenzorg. In de junicirculaire 2003 is het bedrag van € 1,0 miljoen in eerste instantie gehandhaafd. In de septembercirculaire 2003 delen de fondsbeheerders ons mede dat er nog eens zo'n € 0,5 miljoen zal worden toegevoegd aan de uitkering Provinciefonds in verband met bovengenoemde aanloopkosten. Ons aandeel in de toevoeging van € 1,5 miljoen kan vanaf 2004 worden geraamd op tenminste € 81.600,--. Er wordt verondersteld dat tegenover deze inkomst minstens even hoge uitgaven zullen komen te staan. 9. uitstel uitname personele middelen DI-VERDI In de junicirculaire 2003 geven de fondsbeheerders aan dat de integratie -uitkering Verdi in 2004 voorlopig ongewijzigd (via het Provinciefonds) zal worden voortgezet. In de septembercirculaire van 2002 meldden de fondsbeheerders reeds de verlenging van de integratie -uitkering voor het jaar 2003. Inmiddels is besloten haar ook in 2004 te laten doorlopen in verband met de verlenging van de Kaderwet “Bestuur in verandering” tot en met 2004. Daardoor blijft de verdeling van de taken en bevoegdheden op het gebied van verkeer en vervoer in de grootstedelijke regio’s in 2004 ongewijzigd. Het ligt voor de hand de loop van de geldstromen dan ook te handhaven. Als duidelijkheid bestaat over het bestuur in de stedelijke regio’s en over de taakverdeling op het gebied van verkeer en vervoer kan een definitief financieel arrangement worden ingericht. De integratie -uitkering wordt dan beëindigd. De mutaties genoemd bij punt 1, 2, 4, 5, 7, 8 en 9 hebben wij al verwerkt in de 1e wijziging van de Programmabegroting 2004. In de 3e wijziging van de Programmabegroting 2004 - als onderdeel van de Voorjaarsnota 2004 - worden de resterende mutaties (3, 6a en 6b) verwerkt.

77

78

Bijlage 1.7. BTW-Compensatiefonds 1.7.1. Inleiding Met ingang van 1-1-2003 is voor gemeenten en provincies het BTW-Compensatiefonds (voortaan afgekort als BTW-C) van start gegaan. De gedachte die aan de instelling van dat fonds ten grondslag heeft gelegen is dat bij de afweging tussen zelf doen en uitbesteden de BTW geen argument meer zal zijn. Eenvoudig gezegd komt het er op neer dat bij de uitoefening van haar overheidstaak de BTW voor de provincie geen kostenpost meer is. De door derden gedeclareerde BTW wordt in rekening gebracht bij het fonds en de in totaliteit gedeclareerde BTW leidt tot een korting op het provinciefonds. Voorafgaand aan de invoering van het BTW-C is in 2000 en 2001 een landelijk onderzoek gedaan naar de effecten daarvan en de te hanteren kortingen op het provinciefonds. In 2004 zal een nacalculatie worden uitgevoerd op basis van de in 2003 werkelijk gedeclareerde BTW. In het vervolg gaan wij nader in op een aantal invoeringsproblemen en de daarvoor te kiezen oplossingen. Tevens zullen wij aangeven of er bij de provincie sprake is van een voordelige of een nadelige situatie bij de invoering van het BTW-C. In principe treedt een nadelige situatie op indien de korting op de uitkering provinciefonds groter is dan de BTW die gedeclareerd is bij het BTW-C. Op de gevolgen van de invoering van het BTW-C voor de provincie Groningen, zijn wij ingegaan in onze voordracht nr. 62/2002 inzake de invoering van het BTW-Compensatiefonds, waarmee u hebt ingestemd met uw besluit van 5 februari 2003, onder nr. 11. 1.7.2. Invoerings problemen en gekozen oplossingen A. In de Inleiding is naar voren gebracht dat de provincie de BTW kan declareren indien zij optreedt als overheid. Wil er sprake zijn van compensatie van BTW dan dient de prestatie aan de provincie geleverd te worden en dient er een factuur op naam van de provincie gesteld te zijn. Indien bijvoorbeeld een groot infrastructureel werk wordt aangelegd, waarbij door gemeenten ook een bijdrage wordt geleverd is het ingewikkeld om een en ander zo in te richten dat ook de gemeente de BTW kan compenseren. De problematiek wordt extra ingewikkeld indien het gaat om een project waarbij ook een partij betrokken is die niet valt onder de werking van het BTW-C, zoals een waterschap. Gelet op deze problematiek is door het IPO een seminar georganiseerd over BTW en Infrastructuur op 1 april 2004, die intern een vervolg zal krijgen. B. Een ander probleem is dat van de oude activa. In het verleden zijn investeringen gedaan en geactiveerd inclusief de betaalde BTW. Het provinciefonds gaf voor de afschrijving daarvan (mede) dekking. De BTW-component is thans echter niet meer opgenomen in de provinciefondsuitkering. Daardoor ontstaat er bij de dekking van de afschrijvingslasten een probleem. De BTW die in de oude activa is opgenomen dient te worden afgeboekt. In onze voordracht 62/2002 hebben wij de BTW in oude activa berekend op € 5,866 mln. Op basis van de laatst bekende gegevens uit de jaarrekening hebben wij dat bedrag thans nader bepaald op € 5,831 mln. In de voorbereidingen voor de totstandkoming van het BTW-C is voor de oplossing van de problematiek van de oude activa gekozen voor de volgende constructie: • de gemeenten en provincies gaan met ingang van 1-1-2003 de BTW declareren bij het BTW-C • de uitname uit het gemeente- en provinciefonds wordt met een jaar vertraagd. • dat geeft de gemeenten en provincies de gelegenheid om met de daarmee vrijkomende middelen de BTW in de oude activa af te boeken. Toegepast op de provincie Groningen geeft dit het volgende beeld van de vrijkomende middelen: raming realisatie • BTW-component in lopende kredieten € 4,20 mln. € 4,20 mln. • BTW-component in bestemmingsres. € 2,01 mln. € 2,34 mln. • beschikbaar binnen Algemene Reserve € 0,91 mln. € 0,91 mln. Totaal beschikbaar € 7,12 mln. € 7,45 mln.

79

Toelichting: • BTW-component in lopende kredieten is berekend in onze voordracht 62/2002 op basis van de uitkomsten van het landelijk onderzoek voorafgaand aan de invoering van het BTW-C • bestemmingsreserves worden gevormd om toekomstige verplichtingen af te dekken. In die toekomstige verplichtingen hoeft in het algemeen geen rekening meer gehouden te worden met BTW, vandaar dat een deel van die reserves kan worden afgeboekt. Als raming daarvoor is aanvankelijk een bedrag berekend van € 2,017 mln. Op basis van de rekeningcijfers 2003 en een inventarisatie van toekomstige verplichtingen kan het bedrag nader bepaald worden op € 2,34 mln. • vooruitlopend op de totstandkoming van het BTW-C is uit het rekeningsresultaat 2001 al een bedrag gereserveerd van € 0,91 mln. Dat bedrag is beschikbaar in de Algemene Reserve. Conclusie: benodigd is € 5,831 mln. voor de afboeking van oude activa, beschikbaar is € 7,45 mln. Wij zullen u in het kader van deze voorjaarsnota voorstellen voorleggen het restant te storten in een te creëren "Voorziening BTW-Compensatiefonds" om eventuele toekomstige tegenvallers op te vangen. In het vervolg komen wij daar nog op terug. C. In de praktijk blijkt het moeilijk van te voren in te schatten hoe met de BTW moet worden omgegaan in sommige gevallen. De provincie neemt deel in tal van projecten met andere overheden. Indien ook met waterschappen (die niet vallen onder de werking van het BTW-C, omdat tussen het rijk en de waterschappen geen rechtstreeks budgettaire relatie is die het mogelijk maakt re korten op de uitkeringen aan de waterschappen) wordt de problematiek extra gecompliceerd. Met name op het gebied van infrastructuur zijn veel vragen te stellen bij de werking van het BTW-C. Door het IPO is daarom een studiedag BTW-C en Infrastructuur georganiseerd, die binnen de provincie zal leiden tot een vervolg. In de bij deze Voorjaarsnota gevoegde bijlage 1.7 wordt nader ingegaan op een aantal specifieke onderwerpen waarmee de provincie bij de werking van het BTW-C wordt geconfronteerd. 1.7.3. Financiële gevolgen De vraag doet zich voor of de provincie Groningen nu gerekend moet worden tot de "voordeel"- of de "nadeel"provincies. In 2003 is de situatie als volgt: • gedeclareerd € 7.922.000 • uit te keren € 7.605.000 • verschil: aandeel provincie Groningen in verevening € 317.000 • uitname uit Provinciefonds

€ 6.859.000

Toelichting: • het gedeclareerde en uitgekeerde bedrag heeft betrekking op het totaal, dat wil zeggen op BTW die in de normale exploitatie is opgenomen en op investeringsuitgaven. • niet alle gedeclareerde BTW wordt ook uitgekeerd, er wordt een bepaald percentage ingehouden om de mogelijke negatieve budgettaire gevolgen op te vangen. Er wordt namelijk in de overgangstermijn (die duurt tot en met 2005) gewerkt met een minimumuitkering die hoger kan liggen dan het bedrag waarop men via de compensatie recht heeft. Voor de provincie Groningen doet zich die situatie nie t voor. De provincie Groningen levert wel een bijdrage aan het vereveningsfonds (€ 317.000). • een deel van de gedeclareerde en ontvangen BTW uit het BTW-C dient gereserveerd te blijven dan wel in mindering gebracht te worden op investeringen. Dat laatste geldt voor de Blauwe Stad. In de bijlage bij deze Voorjaarsnota wordt onder meer op de situatie bij de Blauwe Stad ingegaan.

80

Het bovenstaande neemt echter niet weg dat de provincie Groningen vooralsnog behoort tot de "voordeel"provincies. Of dat op termijn zo blijft is nog een vraag, want op basis van de in totaal over 2003 gedeclareerde BTW wordt in 2004 door het Ministerie van Financiën een nacalculatie uitgevoerd. Gelet op het feit dat er in totaliteit meer gedeclareerd is dan bij de start is voorzien, zullen de kortingen op provincie - en gemeentefonds ook toenemen. Nu is nog niet aan te geven of dat voor de provincie Groningen positief of negatief zal uitpakken. Vandaar dat wij het raadzaam achten voor eventuele tegenvallers in de toekomst een voorziening in het leven te roepen.

1.7.4 Specifieke punten 1. Inleiding In de paragrafen 1.7.1 tot en met 1.7.3 is ingegaan op de situatie van de provincie Groningen ten aanzien van het BTW-compensatiefonds. In deze paragraaf wordt nog een aantal specifieke punten belicht. 2. Algemeen. Geconstateerd moet worden dat de invoering van het BTW-C veel meer problemen met zich meebrengt dan aanvankelijk gedacht. Op tal van gebieden heerst er nog onduidelijkheid en als de ene is verdwenen doemt er weer een nieuwe op. Een bewijs eens te meer dat Groningen het in het kader van het IPO bij het goede eind had door als enige zo lang mogelijk tegen de invoering van het BTWcompensatiefonds te zijn. De drie noordelijke provincies (later aangevuld met Flevoland en Overijssel) hebben een werkgroep invoering BTW-C in het leven geroepen, die met een zekere regelmaat bij elkaar komt en de problematiek bespreekt. Als materiedeskundige is de heer J. Egberink van Deloite en Touche aan de groep verbonden. 3. Specifieke uitkeringen en subsidies. Naast de algemene uitkering uit het provinciefonds ontvangen de provincies ook zogenaamde specifieke uitkeringen. Die uitkeringen zijn bedoeld voor bepaalde activiteiten van de provincie. In het algemeen doen activiteiten die worden gefinancierd uit specifieke uitkeringen geen beroep op eigen provinciale middelen. Een belangrijke specifieke uitkering voor de provincie Groningen is bijvoorbeeld de uitkering hoofdkanalen. Bij specifieke uitkeringen die op 1-1-2003 al bestonden is de situatie als volgt. De provincie ontvangt de specifieke uitkering en gebruikt die (deels) voor het doen van betalingen aan derden. De op de nota's voorkomende BTW wordt gedeclareerd bij het BTW-C. Dat leidt tot een korting op het provinciefonds, omdat bij het CEBEON-onderzoek die BTW is meegenomen. Daarmee komen de provincies in een nadelige positie te verkeren, want aan de ene kant is er BTW betaald aan de ondernemer, maar die BTW wordt vervolgens weer gedeclareerd bij het BTW-C. Daarmee is een budgettair neutrale situatie ontstaan, die echter weer verstoord wordt door de korting op het provinciefonds. Teneinde die korting weer teniet te doen blijven de oude specifieke uitkeringen bruto (dat is in dit verband inclusief een vergoeding voor de BTW). Nieuwe specifieke uitkeringen worden echter netto uitgekeerd, want bij de kortingen is hiermee geen rekening gehouden. Deze regeling heeft al voor de nodige onduidelijkheden gezorgd. Daarom wordt thans onderzocht of het mogelijk is alle specifieke uitkeringen netto te verstrekken, waarbij de kortingen op de fondsen die het gevolg zijn van de (oude) specifieke uitkeringen teniet worden gedaan. Dat onderzoek loopt momenteel en is vermoedelijk half 2004 gereed.

81

4. EU-subsidies. In maart 2003 heeft het Ministerie van Financiën een brochure gepubliceerd, waarin onder meer de volgende passage is opgenomen: EU-subsidies Er wordt bij de compensatie van BTW geen onderscheid gemaakt naar de bron waaruit de BTW wordt bekostigd. Alle BTW – voorzover niet op basis van de wetgeving uitgezonderd - komt naar onze mening voor compensatie in aanmerking. Dit houdt in dat ook de BTW die betaald wordt over uitgaven die door de Europese Commissie gesubsidieerd worden voor compensatie in aanmerking komen. Hier tegenover staat dat bij de verlaging van het gemeentefonds en provinciefonds ook rekening is gehouden met deze middelen. Daardoor krijgen de deelnemende overheden de BTW over de door de Commissie gesubsidieerde uitgaven twee keer vergoed (uit het fonds en door de Commissie). De overheden betalen de BTW echter ook twee keer (door een verlaging van de uitkering uit het gemeente - en provinciefonds en aan de daadwerkelijke uitgave). Anders gezegd komt het bovenstaande er op neer dat de provincies die werken laten uitvoeren met europese subsidie, de BTW die zij betalen aan de ondernemers die de werken uitvoeren, kunnen declareren bij het BTW-C en tevens in rekening kunnen brengen bij de Europese Commissie Het Ministerie van Financiën heeft die gedachtengang voorgelegd aan de Europese Commissie. Die Commissie heeft daarop bij brief van 4 juni 2003 gereageerd en ingestemd met de zienswijze van Financiën. Over de zienswijze van het Ministerie van Financiën is contact geweest met het SNN. Daar werd als beleidslijn aangehouden dat subsidietoezeggingen voor projecten van gemeenten en provincies exclusief BTW kunnen geschieden. Die beleidslijn moet echter aangepast worden. Tussen het Ministerie van Financiën en het Ministerie van Economische Zaken is echter verschil van mening ontstaan over de interpretatie van de brief van 4 juni 2003 van de Europese Commissie. Dat heeft er toe geleid dat het SNN nog steeds de subsidietoezeggingen aan gemeenten en provincies ex. BTW afgeeft.

5. Openbaar vervoer en BTW. Tot voor kort was de situatie zo dat over de door de provincie verleende concessies geen BTW in rekening werd gebracht. Met de komst van het BTW-C is de situatie omtrent het openbaar vervoer in een ander licht komen te staan. De eerste vraag die zich in dit kader voordeed was of concessies belastbaar zijn en zo ja tegen welk percentage. Er is lange tijd sprake geweest van de optie dat de concessies alsnog met 19% BTW zouden worden belast. De daarbij gehanteerde gedachtegang was dat het verlenen van de vervoersprestatie wordt gezien als een prestatie aan de provincie die de concessie verleent. Maar ook een andere gedachtegang is mogelijk. Die gaat er van uit dat de subsidie die de provincie verstrekt aan het bedrijf is aan te merken als een deel van de vergoeding die het bedrijf krijgt voor de aan de reiziger geleverde prestatie. In dat geval zou een belasting van 6 % aan de orde zijn. Het ministerie van Verkeer en Waterstaat heeft toegezegd in dit geval (bij 6%) de door de concessieverleners te betalen BTW te vergoeden. Daarvoor gelden bepaalde voorwaarden. Aan deze oplossing wordt momenteel gewerkt. 6. Bodemdaling en BTW. Tussen de provincie Groningen en de NAM is in 1983 een overeenkomst gesloten omtrent de vergoeding van de kosten van de bodemdaling. In de betreffende overeenkomst wordt voor het begrip kosten de volgende definitie gehanteerd: "kosten van te nemen of genomen maatregelen. Onder "kosten"worden onder meer begrepen onderzoek-, voorbereidings-, uitvoerings-, direktie -, administratieve-, voorfinancierings- en soortgelijke kosten. Voorts worden onder "kosten"begrepen de compensaties in gevallen dat ten gevolge van de bodemdaling schade ontstaat, die niet door het nemen van maatregelen is of wordt voorkomen, beperkt of hersteld."

82

De situatie tot nu toe is dat de provincie Groningen declaraties opstelt, waarop voorkomen de personeelskosten (ex. BTW) en de kosten van maatregelen (incl. BTW). Na de inwerkingtreding van het BTW-compensatiefonds is de NAM van mening dat zij geen BTW meer hoeft te betalen over de kosten van maatregelen. De NAM concludeert in een notitie over dit onderwerp dat als gevolg van de invoering van het BCF op 1 januari 2003 t.a.v. de bodemdalinguitkeringen aan provincies en gemeenten de BTW niet meer behoeft te worden vergoed, omdat deze betrekking heeft op kosten inzake een door hen als overheid uitgevoerde taak en die BTW via het BCF kan worden gecompenseerd. Over dat standpunt van de NAM worden tussen de provincie en de NAM gesprekken gevoerd. Van de zijde van de provincie wordt naar voren gebracht dat het niet meer vergoeden van de BTW over de bodemdalingwerken voor de provincie een nadelige situatie creëert, omdat de korting provinciefonds mede gebaseerd is op de BTW die betrekking heeft op de bodemdalingwerken. Er bestaat geen 1 op 1 relatie tussen de gedeclareerde BTW en de korting op het provinciefonds die de provincie Groningen voor de kiezen krijgt. De vertegenwoordigers van de NAM hebben gesteld dat zij eventueel bereid zijn dat deel van de korting op het provinciefonds bij de provincie Groningen te compenseren dat rechtstreeks het gevolg is van de gedeclareerde BTW over de bodemdalingwerken. Dat "aanbod"is door de provincie van de hand gewezen, gelet op de volgende gedachtegangen: • het is in strijd met de wet op het BTW-compensatiefonds • er is een analogie met de regeling omtrent de specifieke uitkeringen, waarbij het rijk bestaande doeluitkeringen na de inwerkingtreding van het BCF blijft betalen inclusief BTW. • er is niet te achterhalen welk deel van de korting op het provinciefonds voor de provincie Groningen het gevolg is van de gedeclareerde BTW over de bodemdalingwerken De discussies tussen de provincie en de NAM lopen nog. 7. De Blauwe Stad en het BTW-compensatiefonds Tussen enerzijds de Belastingdienst en anderzijds de Provincie Groningen, de Gemeenten Scheemda, Reiderland en Winschoten, alsmede met de commanditaire vennootschap de Blauwe Stand CV, zijn afspraken gemaakt over de overdrachtsbelasting en de BTW. Momenteel wordt gewerkt aan de totstandkoming van de publieke infrastructuur (aanleg meer en daarbij behorende werken, zoals kwelsloot en de dijk). Opdrachtgever is de Provincie. De investeringen leiden tot het creëren van een boekwaarde op de balans van de provincie, want de provincie blijft eigenaar. Het beheer wordt uitgevoerd door het waterschap. De BTW op de aanleg van het meer kan worden gedeclareerd bij het BTW-compensatiefonds. De Belastinginspecteur heeft daarbij echter aangegeven dat "de BTW op de kosten van de aanleg van het meer c.s. niet compensabel zijn voor zover niet de Provincie maar een andere instantie zoals het Waterschap uiteindelijk de afnemer zal zijn. Het gaat daarbij niet alleen om de investeringen in de bergingsfunctie maar ook om investeringen in zaken als waterkwaliteit, afwateringssystemen en dergelijke". Voor de werken waar het hier om gaat is een afzonderlijk bedrag opgenomen in het bestek van de aanleg van het meer c.s. De door de provincie te verreken en te compenseren BTW wordt niet ten laste gebracht van de exploitatieopzet. Dat houdt in dat de BTW die gedeclareerd wordt bij het BTW-compensatiefonds in mindering moet worden gebracht op geactiveerde aanlegkosten. Bij de opgaven van de provincie Groningen ten behoeve van het onderzoek naar de uitname uit het provinciefonds is met de BTW over de aanleg van het meer c.s. geen rekening gehouden. Dat houdt in dat ook de korting op het provinciefonds niet mede gebaseerd is op die BTW. Bij de nacalculatie moet voor alle provincies blijken hoeveel er gedeclareerd is en of dat meer is dan waarmee aanvankelijk bij de uitname rekening is gehouden. Dat zal dan leiden tot een hogere uitname uit het provinciefonds. Voor de provincie Groningen betekent dat dat er in de toekomst een lagere uitkering uit het provinciefonds is te verwachten, mede gebaseerd op de declaraties bij het BTW-C voor de BTW op de aanleg van het meer c.s. Maar er is niet aan te geven tot welk deel de lagere uitkering provinciefonds het gevolg is van de gedeclareerde BTW over de aanlegkosten Blauwe Stad. Tot nu toe is wegens BTW voor de aanleg van het meer c.s. bij het BTW-C een bedrag in rekening gebracht van € 444.311,=.

83

84

Bijlage 1.8. Rentebijschrijving reserves en voorzieningen De provincie beschikt over reserves en voorzieningen, die worden gebruikt voor de financiering van vaste activa. Dat betekent dat we daarvoor geen geld hoeven te lenen. De rente die we daardoor besparen komt als een bate in de gewone dienst. In een grijs verleden werd die rente vervolgens bijgeschreven bij de reserves en voorzieningen, teneinde die in tact te houden en niet door inflatie te laten verwateren. De aan de reserves en voorzieningen toe te rekenen rente werd als last opgenomen. Per saldo dus een budgettair neutrale operatie. Naarmate in de zeventiger jaren van de vorige eeuw de financiële situatie krapper werd, kwam er een discussie op gang om de rentebijschrijving achterwege te laten. Dat is uiteindelijk ook gebeurd. Dat betekent dat we sindsdien de rentebesparing op de gewone dienst als het ware "opeten" en niet meer bijschrijven. De provincie Groningen heeft in de jaren tachtig van de vorige eeuw gekozen om op die reserves en voorzieningen bij te schrijven waar: 1. Het Rijk bij het verstrekken van rijksvergoedingen, waarvoor het creëren van een voorziening noodzakelijk is, rentebijschrijving eist. 2. Provinciale Staten bij het creëren van een reserve specifiek heeft besloten deze waarde vast te maken. Hieronder hebben wij aan de hand van deze twee te onderscheiden categorieën aangegeven hoe de feitelijke situatie nu is. De uitgangspunten van de provincie Groningen passen binnen het Besluit begroting en verantwoording (BBV). In de Voorjaarsnota 2004 wordt rekening gehouden met een bedrag aan bespaarde rente van € 6,3 mln. terwijl er een bedrag van € 1,5 mln. wordt bijgeschreven op de volgende reserves en voorzieningen (tussen haakjes staat aangeven onder welke categorie deze reserve of voorziening valt): - Openbaar Vervoer (1) - Stads- en dorpsvernieuwing (1) - Bodemsanering (1) - Jeugdhulpverlening (1) - Nazorg Stortplaatsen (1) - Grondwaterheffing (2)

85

86

Bijlage 1.9. Afschrijvingsbeleid In de financiële verordening (voordracht 34a/2003) is in artikel 10 het kader gesteld voor waardering en afschrijving vaste activa. Hierna volgt een nadere onderbouwing. Kapitaallasten Kapitaallasten bestaan uit afschrijvingslasten en rentelasten die op de financiering van investeringen betrekking hebben. De berekening van kapitaallasten is afhankelijk van de restwaarde van een investering, de afschrijvingstermijn, de afschrijvingsmethode en de rentelasten die aan een investering worden toegerekend. De wijze waarop de provincie activa afschrijft heeft grote invloed op haar exploitatie en vermogenspositie. Afschrijvingsmethodiek De waardevermindering van vaste activa dient onafhankelijk van het resultaat van het begrotingsjaar te zijn. Op vaste activa met een beperkte gebruiksduur wordt in beginsel jaarlijks afgeschreven volgens een stelsel dat is afgestemd op de verwachte toekomstige gebruiksduur. Activa met een economisch nut (zoals bijv. gebouwen) moeten worden geactiveerd. Activa met een maatschappelijk nut (zoals bijv. wegen en waterwegen) in de openbare ruimte mogen worden geactiveerd. Bij activa met een maatschappelijk nut moet in een zo kort mogelijke periode worden afgeschreven. Het Besluit begroting en verantwoording (BBV) laat de provincie vrij in de keuze van afschrijvingsmethodiek. In de praktijk zijn er echter vele afschrijvingsmethoden. De (bij de overheid) meest voorkomende zijn de lineaire afschrijving en de afschrijving door middel van gelijkblijvende annuïteiten. De provincie Groningen heeft in principe gekozen voor de lineaire afschrijvingsmethodiek. De lineaire afschrijving is een afschrijving op basis van een vast percentage van de oorspronkelijke investering. Hierdoor zullen de kapitaallasten (rente en afschrijving) een dalend verloop kennen. Enkele voordelen bij het gebruik van een lineaire afschrijving zijn: • bij dit systeem bestaat een evenredige spreiding van de afschrijvingslasten over de gebruiksperiode. • op langere termijn is de lineaire methode goedkoper dan de annuïtaire methode.

totale kosten

lineaire methode

rente afschrijving totale lasten

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

jaar

Zoals uit voorstaande grafiek blijkt lopen de jaarlijkse lasten terug. • De lineaire methode maakt het mogelijk om de rentelasten van de totale post activa jaarlijks te bepalen aan de hand van de boekwaarde van de post activa op 31 december. Tevens wordt dan het te hanteren rentepercentage (omslagpercentage) bepaald aan de hand van de op dat moment gangbare marktrente voor langlopend vreemd vermogen. Deze methodiek wordt nu nog niet volledig toegepast. Zo zijn er in het verleden besluiten genomen om de investeringen in de secundaire wegen (t/m 1992) en in de herhuisvesting districten op annuïteitenbasis af te schrijven.

87

Afschrijvingstermijn De afschrijvingstermijn dient zo goed mogelijk aan te sluiten op de feitelijke waardedaling van het actief. Bij deze waardedaling moet rekening worden gehouden met de technische en/of economische le vensduur. De technische levensduur is de periode dat de activa technisch in staat is om gebruikt te worden. De economische levensduur is de periode waarin de activa naar schatting economisch kan worden gebruikt. Als voorzichtigheidsprincipe dienen de afschrijvingstermijnen niet te lang te zijn (niet langer dan de kortste termijn van de economische en/of technische levensduur). In beginsel is daarom iedere termijn die op een weloverwogen manier tot stand komt acceptabel. Bij deze overwegingen dienen de volgende aspecten betrokken te worden: 1. Technische slijtage. Deze ontstaan door twee factoren: § het verloop van de tijd; § afhankelijk van de omvang van het gebruik; 2. Economische slijtage. Hoewel het actief technisch nog niet is versleten, voldoet het niet meer aan de eisen van deze tijd. Deze veroudering wordt dan ook wel economische slijtage genoemd. In de bijlage B van de provinciale Programmabegroting is per onderdeel van de activa aangegeven welk afschrijvingstermijn en -methodiek is gehanteerd.

88

Bijlage 2. Samenvatting voorstellen nieuw beleid VJN2004 en PBG2005 Omschrijving

2004

1. Ondernemend Groningen bedrijvigheid landbouw Totaal ondernemend Groningen

2005

2006

2007

2008

totaal

600 2.800 2.800 4.750 245 155 80 0

7.000 0

17.950 480

845 2.955 2.880 4.750 7.000

18.430

2. Wonen Totaal wonen

0

0

0

0

0

0

Totaal karakteristiek Groningen

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

1.853

1.853

0

0

0

0 1.853

1.853

3. Karakteristiek Groningen

4. Bereikbaar Groningen mobiliteit Totaal bereikbaar Groningen 5. Schoon/veilig Groningen water milieu totaal schoon/veilig Groningen

250 40

800 1.750 1.020 55 60 40

1.020 0

4.840 195

290

855 1.810 1.060 1.020

5.035

6. Gebiedsgericht 0

0

0

0

0

0

113 12 3.100

113 612 0

113 412 0

113 200 0

113 0 0

567 1.236 3.100

totaal welzijn, cultuur, sociaal beleid 3.225

725

525

313

113

4.903

totaal gebiedsgericht 7. Welzijn, sociaal beleid, cultuur welzijn sociaal beleid cultuur, media, erfgoed

8. Bestuur totaal bestuur

0

0

0

0

0

0

totaal interne organisatie

0

0

0

0

0

0

4.360 4.535 5.215 6.123

9.987

30.221

130 3.280 3.030 4.950 195 210 215 183 90 90 90 90 165 155 80 0 3.780 800 1.800 900 0 0 0 0 4.360 4.535 5.215 6.123

7.000 143 90 0 900 1.853 9.987

18.390 948 450 400 8.180 1.853 30.221

9. Interne organisatie

Totaalgeneraal Waarvan ten laste van: 1. Flexibel budget 2. Sectorale kredieten 3. Egalisatiereserve Grondwaterheffing 4. Reserve Kompas 5. Reserve CESI 6. Reserve IIE

89

Bijlage 2 - Overzicht v oorstellen nieuw beleid Voorjaarsnota 2004 / Programmabegroting 2005 Omschrijving - categorie

prod. gr.

2005

2006

2007

2008

600,0

300,0 2.500,0

300,0 2.500,0

2.800,0

2.800,0

0,0 2.500,0 4.500,0 7.000,0

CESI flex. flex.

600,0

0,0 2.500,0 2.250,0 4.750,0

165,0 80,0

155,0 0,0

80,0 0,0

0,0 0,0

0,0 0,0

Kompas CESI

subtotaal landbouw

245,0

155,0

80,0

0,0

0,0

subtotaal recreatie/toerisme

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

Totaal ondernemend Groningen

845,0

2.955,0

2.880,0

4.750,0

7.000,0

subtotaal ruimtelijke ontwikkeling

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

Totaal wonen

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

1. Ondernemend Groningen bedrijvigheid Bedrijventerreinen en Logistiek/ICT-toekomstvaste infrastr. Aanvulling Cofinanciering Kompas Continueren nieuw beleid Kompas op niveau 2006 subtotaal bedrijvigheid landbouw Landbouw/glastuinbouw Eemsmond Biologische zorgboerderij De Wiede

2004

7102 7106 7106

7302 7302

Dekking

recreatie/toerisme

2. Wonen ruimtelijke ontwikkeling

90

3. Karakteristiek Groningen natuur en landschap

subtotaal natuur en landschap

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

Totaal karakteristiek Groningen

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

subtotaal mobiliteit

0,0

0,0

0,0

0,0

953,3 900,0 1.853,3

subtotaal infrastructuur

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

Totaal bereikbaar Groningen

0,0

0,0

0,0

0,0

1.853,3

500,0 180,0 90,0 30,0 800,0

1.500,0 130,0 90,0 30,0 1.750,0

900,0

900,0

130,0 90,0 30,0 250,0

4. Bereikbaar Groningen mobiliteit Ringweg Groningen Actualisering H2i (stelpost)

3001 3001

IIE IIE

infrastructuur

5. Schoon/veilig Groningen water Cofinanc iering waterberging, ten laste van: - CESI/IIE - Flexibel budget - Grondwaterheffing - Krediet geohydrologisch onderzoek

4001 4001 4001 4001 subtotaal water

91

90,0 30,0 1.020,0

CESI/IIE flex. 90,0 res. GWH 30,0 kred. 1.020,0

milieu Klimaatbeleid 2004-2008, ten laste van: - Duurzame energie - menukaart - MERA - Energy Valley

5003 5501 7102 subtotaal milieu

20,0 10,0 10,0 40,0

25,0 10,0 20,0 55,0

25,0 15,0 20,0 60,0

25,0 15,0

kred. kred. kred.

40,0

0,0

subtotaal risicobeleid/veiligheid

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

totaal schoon/veilig Groningen

290,0

855,0

1.810,0

1.060,0

1.020,0

subtotaal POP

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

totaal gebiedsgericht

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

113,4

113,4

113,4

113,4

113,4

113,4

113,4

113,4

113,4

113,4

risicobeleid/veiligheid

6. Gebiedsgericht POP

7. Welzijn, cultuur, sociaal beleid welzijn Provinciale Breedtesportimpuls

8201 subtotaal welzijn

92

kred.

sociaal beleid Proceskosten regiegroep Zorg in samenhang Bestrijding wachtlijsten jeugdzorg

8601 8801

12,0 0,0

12,0 600,0

12,0 400,0

0,0 200,0

0,0 0,0

12,0

612,0

412,0

200,0

0,0

1.600,0 1.500,0

0,0 0,0

0,0 0,0

0,0 0,0

0,0 0,0

subtotaal cultuur, media, erfgoed

3.100,0

0,0

0,0

0,0

0,0

totaal welzijn, cultuur, sociaal beleid

3.225,4

725,4

525,4

313,4

113,4

subtotaal bestuursorganen

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

subtotaal bestuurlijke samenwerking

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

subtotaal communicatie

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

totaal bestuur

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

subtotaal sociaal beleid cultuur, media, erfgoed Investeringssubsidie RTV Noord Depotproblematiek Groninger Museum

8003 8303

8. Bestuur bestuursorganen

bestuurlijke samenwerking

communicatie

93

kred. flex.

CESI CESI

9. Interne organisatie subtotaal huisvesting

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

totaal interne organisatie

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

Totaalgeneraal

4.360,4

4.535,4

5.215,4

6.123,4

9.986,7

Totaalgeneraal

4.360,4

4.535,4

5.215,4

6.123,4

9.986,7

30.221,3

Waarvan ten laste van: 1. Flexibel budget 2. Sectorale kredieten 3. Egalisatiereserve Grondwaterheffing 4. Reserve Cofinanciering Kompas 5. Reserve CESI 6. Reserve IIE totaal

94

130,0 195,4 90,0 165,0 3.780,0 0,0

3.280,0 210,4 90,0 155,0 3.780,0 0,0

3.030,0 215,4 90,0 80,0 800,0 0,0

4.950,0 183,4 90,0 0,0 1.800,0 0,0

7.000,0 143,4 90,0 0,0 900,0 1.853,3

cumulatief 18.390,0 948,0 450,0 400,0 900,0 1.853,3

4.360,4

4.535,4

5.215,4

6.123,4

9.986,7

30.221,3

Confrontatie beschikbare en benodigde middelen flexibel budget Beschikbare middelen: 1. Beschikbaar flexibel budget volgens VJN2004 2. Lagere onderhoudslasten wegen 3. Verhoging aantal opcenten m.r.b. per 1 april 2005 4. Ruimte in werkelijk onvoorzien 2004 5. Mutaties in uitkering Provinciefonds(meicirculaire) Totaal beschikbaar in flexibel budget (A) Benodigde middelen: 1. Knelpunten aanvaard beleid 2. Voorfinanciering grote projecten 3. Continueren overig nieuw beleid na 2007 4. Minimaal benodigd flexibel budget voor voorstellen nieuw beleid Totaal benodigd uit flexibel budget (A) Resteert (+)/Tekort (-) Dekking tekort: 1. Rekeningresultaat 2003

-172,2 157,1 0,0 331,4 -p.m. 316,2

2.197,4 158,7 2.137,5

1.696,2 163,4 2.850,0

3.268,5 168,3 2.850,0

6.119,2 173,4 2.850,0

-p.m. 4.493,6

-p.m. 4.709,6

-p.m. 6.286,8

-p.m. 9.142,6

273,9 304,0 0,0 130,0 707,9

227,2 608,0 0,0 3.280,0 4.115,2

170,0 592,0 0,0 3.030,0 3.792,0

195,1 288,0 0,0 4.950,0 5.433,1

193,6 0,0 2.993,4 7.000,0 10.187,0

-391,6

378,4

917,7

853,7

-1.044,4

391,6

Resteert (+)/Tekort (-) na inzet rekeningresultaat 2003

0,0

95

571,4 378,4

917,7

853,7

-473,0

Confrontatie beschikbare en benodigde middelen reserve CESI/IIE Beschikbare middelen: 1. Administratieve stand per 1-1 2. Bijdrage gewone dienst aan reserve IIE 3. Dividend Essent (incl. nacalculatie 2003) Totaal beschikbaar in reserve CESI/IIE (A)

31.648,6 192,4 11.812,2 43.653,2

25.527,8 192,4 4.537,8 30.257,9

17.449,4 192,4 4.537,8 22.179,6

9.293,1 192,4 4.537,8 14.023,3

1.855,7 192,4 4.537,8 6.585,8

Benodigde middelen: 1. Afwikkeling oude verplichtingen 2. Reeds toegekend 3. Minimaal benodigd voor voorstellen nieuw beleid: Totaal benodigd uit reserve CESI/IIE (B)

6.351,8 7.993,6 3.780,0 18.125,4

6.351,8 5.656,7 800,0 12.808,5

6.351,8 4.734,7 1.800,0 12.886,5

6.351,8 4.915,8 900,0 12.167,6

0,0 3.970,7 2.753,3 6.724,0

Saldo reserve CESI/IIE per 31-12 (- = tekort) [= A-B]

25.527,8

17.449,4

9.293,1

1.855,7

-138,1

96

Bijlage 2. Voorstellen nieuw beleid bij Voorjaarsnota 2004 Ondernemend Groningen Bedrijvigheid 7102 Bedrijventerreinen en Logistiek/ICT-toekomstvaste infrastructuur € 600.000 in 2004, en € 300.000 in 2005 en 2006 (t.l.v. reserve CESI) De aansluiting van overheidsinstellingen en bedrijven in de provincie Groningen op glasvezel stagneert. Voor Essent en KPN (die op dit moment beschikken over de meeste infrastructuur in onze provincie) is het uitbreiden van hun glasvezelinfrastructuur in het Noorden voorlopig niet aan de orde. En dit terwijl glasvezel onontbeerlijk wordt om de steeds grotere vraag naar datacommunicatie aan te kunnen. Datacommunicatie die voor vele bedrijven en overheidsinstanties steeds belangrijker wordt. Denk hierbij aan gemeenten, onderwijsinstellingen, dienstverleners maar ook aan drukkerijen, de metaalindustrie en de scheepsbouw. Een echte breedbandige ICT-infrastructuur is één van de vijf belangrijkste vestigingsfactoren. In de Randstad is deze glasvezelinfrastructuur voldoende aanwezig en tegen goedkopere prijzen. Hierdoor ontstaan grote verschillen tussen het Noorden en de Randstad. De provincie wil daarom de uitrol van deze toekomstvaste ICT-infrastructuur stimuleren en indien noodzakelijk financieel ondersteunen. Het project “provincie-ring” is een project dat mede de economische slagkracht van onze provincie in de komende jaren gaat bepalen. Het beleid van de provincie ten aanzien van stimulering toekomstvaste ICT-infrastructuur is vastgelegd op 13-05-2002 in het rapport “Vooronderzoek toekomstvaste ICT-infrastructuur in de provincie Groningen” (beleidsnotitie nr. 2002-03975/13/A.12, IEE, betreffende Glasvezelring Groningen). Tegelijkertijd zijn de uitgangspunten om dit te realiseren vastgelegd. De uitvoering is vastgesteld in het plan van aanpak “Project Provincie -ring” van 20 januari 2004. Op basis van inventarisaties uit het vooronderzoek zijn een vijftal logische clusters gevormd: 1. Het Reitdieptracé, de gemeenten rondom het Reitdiepgebied 2. De Eemsdelta, de gemeenten in het Eemsmondgebied 3. Het GorechtNet, de gemeenten Slochteren, Haren en Hoogezand-Sappemeer 4. Het Veenkoloniaal tracé, de gemeenten in de Veenkoloniën 5. Het Oost-Groningen tracé, de gemeenten in Oost-Groningen Voor het Reitdieptracé is het haalbaarheidsonderzoek afgerond. Uit het onderzoek blijkt dat het financieel haalbaar is glasvezel aan te leggen in het Reitdiepgebied. Dit kan alleen door: • Gebruik te maken van bestaande infrastructuur van de netwerkaanbieders. Op deze wijze kan een kostenbesparing van 50 % worden gerealiseerd. • De huidige datacommunicatiekosten van alle deelnemers te kapitaliseren en in te zetten . • De gereserveerde CESI-middelen van € 300.000,-- in te zetten . De totale kosten voor de provincie om glasvezel aan te leggen en nieuwe apparatuur aan te schaffen zijn geraamd op € 1,4 mln. Kapitalisatie van de huidige datacommunicatiekosten levert € 1,1 mln. op. Daarnaast is voor de provincie inzet van de gereserveerde CESI-middelen van € 300.000,-noodzakelijk om de businesscase voor de provincie rond te krijgen. Dit bedrag is reeds bij de VJN 2002 beschikbaar gesteld. In het plan van aanpak "project provincie -ring" is de financiering per ring aangegeven. De ambitie is in 2004 de Europese aanbesteding voor het Reitdieptracé af te ronden en te beginnen met aanleg van de glasvezel. De planning voor de glasvezelringen Eemsdelta en GorechtNet is om dit jaar de Europese aanbesteding af te ronden. De overige ringen volgen in 2005 en 2006.

97

Op basis van de resultaten uit het haalbaarheidsonderzoek is de inzet van CESI-middelen noodzakelijk om de financiering van de provincie -ringen rond te krijgen. Gelet op bovenstaande wordt voorgesteld een totaalbedrag van € 1,2 mln. beschikbaar te stellen, t.l.v. CESI. Verdeeld over de jaren komt dit op het volgende neer: * 2004: € 600.000,-- (Eemsdelta en GorechtNet) * 2005: € 300.000,-- (Veenkoloniaal tracé) * 2006: € 300.000,-- (Oost-Groningen tracé) Draagt het voorstel bij aan de uitvoering van het bestuursprogramma 2003-2007? Zo ja, op welke wijze en in welke mate? Het voorstel draagt bij aan de uitvoering van het bestuursprogramma, gezien het belang dat wordt gehecht aan de sociaal-economische ontwikkeling (de daaruit voortvloeiende werkgelegenheid en de leefbaarheid van het platteland). De activiteiten om een toekomstvaste ICT-infrastructuur te realiseren, passen binnen dit belang. Speelt het voorstel adequaat in op belangrijke nieuwe ontwikkelingen, die nog niet waren voorzien in de Programmabegroting 2004? Zo ja, op welke wijze en in welke mate? Voor 2003 is in de beleidsbegroting al € 300.000,-- gereserveerd voor de provinciering “Reitdieptracé”. Voorgesteld wordt om € 300.000 ,- voor elke provinciering te reserveren. Daarom wordt voorgesteld om voor 2004 € 600.000,-- en voor de jaren 2005 en 2006 per jaar € 300.000,-- te reserveren. De grootste projectkosten zijn het graven en leggen van de glasvezelkabels, met deze activiteiten wordt dit jaar begonnen. De hoogte van deze kosten was niet voorzien. Past het voorstel binnen een van de deelprogramma's en de daarbij behorende maatregel(en) van het Kompas (Alleen invullen bij Kompasprojecten)? Zo ja, in welk deelprogramma, in welke maatregelen en op welke wijze? Per project kan een Kompasaanvraag worden ingediend. Deelprogramma economische kernzones en versterking marktsector, thema M.2, maatregel M.1.1.b Revitalisering bedrijventerreinen. Beoogde maatschappelijke effecten met vermelding meetbare indicatoren (Wat willen we bereiken?): Wij willen bereiken dat Groningen op ICT-infrastructuur minimaal gelijkwaardig aan de Randstad is. Met een glasvezelinfrastructuur willen wij de economische ontwikkeling stimuleren. Geplande prestaties, activiteiten (Wat doen we daarvoor?): Binnen nu en vier jaar in de provincie vijf ringen van glasvezel aanleggen. Het is een open netwerk, dit betekent dat nieuwe toetreders snel en tegen marktconforme tarieven kunnen aanhaken op deze glasvezel. Risico's (zowel beleidsmatig als financieel): Elke provinciering wordt Europees aanbesteed. Voordat kan worden begonnen met de aanbesteding moeten de middelen zijn gereserveerd. Passen de financiële uitkomsten van de aanbesteding niet binnen het beschikbare budget, dan gaat de aanbesteding niet door. Door Europees aan te besteden, loopt de provincie geen financieel risico. Heeft het voorstel gevolgen voor het provinciaal beleid op andere terreinen? Zo ja, welke? Ja, er moet bij plannen vanaf het begin rekening met ICT-infrastructuur worden gehouden, zoals bijv. bij bedrijventerreinen, woningbouw enz.

98

7106 Aanvulling Cofinanciering Kompas € 2.500.000 ingaande 2005 (t.l.v. het flexibel budget) Voorgesteld wordt om voor de periode 2005-2008 € 2,5 mln. extra per jaar beschikbaar te stellen in het kader van de Reserve Cofinanciering Kompas. Deze extra donatie van in totaal € 10 mln. is noodzakelijk om een aantal van de projecten die een beroep doen op SNN-Kompasmiddelen mee te financieren. Zonder deze provinciale medefinanciering zal een aantal belangrijke projecten (bedrijfsterreinen, innovatie projecten en toeristisch recreatieve projecten ) niet tot uitvoering kunnen komen. Daarmee zullen wij naar alle waarschijnlijkheid ook omvangrijke bedragen aan SNNKompasmiddelen niet kunnen inzetten op Groningse projecten. Met het risico dat er aan het eind van de Kompasperiode sprake zal zijn van onderuitputting en het terugstorten van middelen richting Brussel en Den Haag. Draagt het voorstel bij aan de uitvoering van het bestuursprogramma 2003-2007? Zo ja, op welke wijze en in welke mate? Via het voorstel wordt een substantiële bijdrage geleverd aan de uitvoering van het Kompasprogramma en de daaraan gekoppelde doelstellingen (mede in termen van werkgelegenheid) Speelt het voorstel adequaat in op belangrijke nieuwe ontwikkelingen, die nog niet waren voorzien in de Programmabegroting 2004? Zo ja, op welke wijze en in welke mate? Het was op basis van de inzichten in 1999 niet te voorzien dat de Kompasprojecten een dermate groot beroep zouden doen op provinciale medefinanciering. De omvang van de benodigde provinciale medefinanciering over de periode 2000-2007 was vooraf nauwelijks in te schatten. Verheugend is wel dat we in de afgelopen vier jaar een dergelijk groot volume aan interessante projecten hebben kunnen honoreren en dat er nog een behoorlijk volume aan projecten in de pijplijn voor de komende drie jaar zit. Past het voorstel binnen een van de deelprogramma's en de daarbij behorende maatregel(en) van het Kompas (Alleen invullen bij Kompasprojecten)? Zo ja, in welk deelprogramma, in welke maatregelen en op welke wijze? De provinciale bijdrage kan in elk van de drie deelprogramma's worden ingezet. Beoogde maatschappelijke effecten met vermelding meetbare indicatoren (Wat willen we bereiken?): Is niet aan te geven omdat de effecten en indicatoren op SNN-niveau worden gemeten. Ruim geformuleerd zullen de te honoreren projecten de economische structuur versterken en de werkgelegenheid stimuleren. Geplande prestaties, activiteiten (Wat doen we daarvoor?): Niet vooraf op provinciaal niveau aan te geven Risico's (zowel beleidsmatig als financieel): N.v.t.

7106 Continueren nieuw beleid Kompas op niveau 2006 € 2.250.000 in 2007 en € 4.500.000 in 2008 (t.l.v. het flexibel budget) Voorgesteld wordt om vanaf 2007 in het kader van de reserve medefinanciering Kompas jaarlijks een financiële inspanning te leveren van € 4,5 mln. Een vergelijkbaar bedrag was al begroot voor de periode 2004-2006. Tot nu toe was in de Programmabegroting van 2004 alleen rekening gehouden met bijdrage van € 2,25 mln. t.l.v. het flexibel budget. Genoemde bedragen zij nodig om de Groningse projecten, waar we ook de omvangrijke bedragen aan Europese en Haagse middelen op inzetten, te kunnen meefinancieren. Zonder die provinciale medefinanciering kunnen, zo is de ervaring, een aantal belangrijke projecten niet worden uitgevoerd. Wanneer de Haagse en Europese middelen voor de nieuwe periode onverhoopt lager mochten uitvallen, zal er sprake zijn van een nog grotere financieringsbehoefte. De bijdrage komt neer op € 2,25 mln. in 2007 en € 4,5 mln. per jaar vanaf 2008.

99

Draagt het voorstel bij aan de uitvoering van het bestuursprogramma 2003-2007? Zo ja, op welke wijze en in welke mate? Via het voorstel kunnen in de periode vanaf 2007 ook weer substantiële bijdragen worden geleverd aan een versterking van de regionale economie en groei van de werkgelegenheid. Speelt het voorstel adequaat in op belangrijke nieuwe ontwikkelingen, die nog niet waren voorzien in de Programmabegroting 2004? Zo ja, op welke wijze en in welke mate? n.v.t. Past het voorstel binnen een van de deelprogramma's en de daarbij behorende maatregel(en) van het Kompas (Alleen invullen bij Kompasprojecten)? Zo ja, in welk deelprogramma, in welke maatregelen en op welke wijze? Valt voor de periode 2007 en verder nog niet te overzien. Beoogde maatschappelijke effecten met vermelding meetbare indicatoren (Wat willen we bereiken?): Groei van de werkgelegenheid en economische structuurversterking. Geplande prestaties, activiteiten (Wat doen we daarvoor?): Dit valt nog niet aan te geven. Risico's (zowel beleidsmatig als financieel): Nee. Heeft het voorstel gevolgen voor het provinciaal beleid op andere terreinen? Zo ja, welke? Ja, in beginsel kunnen meerdere beleidsterreinen profiteren van de beschikbare gestelde middelen.

Landbouw 7302 Landbouw/glastuinbouw Eemsmond € 165.000 in 2004, € 155.000 in 2005 en € 80.000 in 2006 (t.l.v. reserve Cofinanciering Kompas) Eind oktober 2002 hebben het toenmalige College van GS en het College van B&W van de gemeente Eemsmond besloten een milieueffectrapportage (MER) te laten opstellen ten behoeve van de mogelijke ontwikkeling van glastuinbouw ten zuiden van de Eemshaven. Mede leidend hierin is geweest de impuls die met de glastuinbouw kan worden gegeven aan de werkgelegenheid in dit gebied. In februari 2003 zijn vier bureaus uitgenodigd een offerte uit te brengen om de MER en een wijziging van het bestemmingsplan voor dit gebied op te stellen. Uiteindelijk is de opdracht gegund aan bureau Witteveen & Bos (W&B). Op 3 februari 2004 hebben beide colleges ingestemd met de startnotitie, die vooraf ging aan het uiteindelijke milieueffectrapport. Op 25 februari 2004 hebben informatiebijeenkomsten plaatsgevonden met de grondeigenaren en met de direct omwonenden; op 26 februari 2004 heeft de gemeente Eemsmond het voornemen om het betreffende gebied te ontwikkelen teneinde glastuinbouw mogelijk te maken, gepubliceerd, waarmee we "officieel" van start zijn gegaan. De ontwikkelingen binnen dit project verlopen voortvarend. Met het budget dat in 2002 ter beschikking is gesteld, zijn de kosten voor de uitvoering van een MER gefinancierd. Het restantbudget is overgeboekt naar 2004, maar is niet meer toereikend voor (o.a. onderzoeks-)activiteiten die nog op stapel staan in de komende jaren. Ook voor het uitvoeren van projectmanagement, het begeleiden van het proces en het verrichten van promotie en acquisitie activiteiten zal geld nodig zijn. Gelet op bovenstaande wordt voorgesteld voor de jaren 2004 t/m 2006 een totaalbedrag beschikbaar te stellen van € 400.000, t.l.v. de reserve cofinanciering Kompas, teneinde de noodzakelijke voorbereidingskosten voor de uiteindelijke uitvoering van het project te kunnen financieren. Over de jaren is de verdeling als volgt: 100

* 2004: € 165.000 * 2005: € 155.000 * 2006: € 80.000 In het concept-projectplan "Glastuinbouw Eemsmond" is een nadere toelichting op de financiering gegeven. Ons College hanteert het uitgangspunt om alleen voorstellen nieuw beleid te honoreren indien ze kunnen worden bekostigd door middel van herschikking van financiële middelen binnen het eigen programma. Aangezien het hier om een dusdanig omvangrijk bedrag gaat, biedt herschikking binnen het eigen programma voor de afdeling EZ, cluster Landbouw geen oplossing. Voorfinanciering vanuit de reserve cofinanciering Kompas is om die reden de enige optie. Het streven is om het project zoveel als mogelijk kostendekkend uit te voeren. De kosten die in de voorfase van het project worden gemaakt, zullen dan ook zoveel als mogelijk worden doorberekend in de uiteindelijke grondprijs. Voor zover dat niet mogelijk is, zal een vereffening via de (provinciale cofinanciering) Kompassubsidie worden nagestreefd. Draagt het voorstel bij aan de uitvoering van het bestuursprogramma 2003-2007? Zo ja, op welke wijze en in welke mate? Hoewel de ontwikkeling van glastuinbouw in het Eemsmondgebied niet als zodanig in het bestuursprogramma 2003-2007 wordt genoemd, is het duidelijk dat het project een belangrijke bijdrage levert aan de werkgelegenheidsontwikkeling in het betreffende gebied en daarmee aan het werkgelegenheids- en arbeidsmarktbeleid in de provincie Groningen. Het project is wel opgenomen in het concernprogramma. In de beleidsnotitie Landbouw "B(l)oeiend Groningen" die in 2002 door Provinciale Staten is vastgesteld, is glastuinbouw genoemd als één van de hoofdpunten van te voeren beleid. Daarnaast wordt met de ontwikkeling van het gebied invulling gegeven aan het gestelde in het Provinciaal Omgevingsplan: "Ontwikkeling van bestaande glastuinbouwbedrijven en de vestiging van nieuwe bedrijven worden bevorderd in de op kaart I aangegeven gebieden bij de Eemshaven en ten noorden van HoogezandSappemeer". Speelt het voorstel adequaat in op belangrijke nieuwe ontwikkelingen, die nog niet waren voorzien in de Programmabegroting 2004? Zo ja, op welke wijze en in welke mate? Het feit dat de ontwikkelingen binnen het project dusdanig voortvarend verlopen, was toen nog niet te voorzien. Past het voorstel binnen een van de deelprogramma's en de daarbij behorende maatregel(en) van het Kompas (Alleen invullen bij Kompasprojecten)? Zo ja, in welk deelprogramma, in welke maatregelen en op welke wijze? Onderdeel van het project is de aankoop van gronden en het nadien aanleggen van de noodzakelijke infrastructuur (het aanleggen van een agrarisch bedrijventerrein). In de loop van het project zal hiervoor een Kompasaanvraag worden ingediend. Het voorstel past binnen het deelprogramma Landelijk gebied, thema L.1. (Versterking van een marktgerichte land- en tuinbouw), maatregel L.1.1. (Versterking landbouw). Beoogde maatschappelijke effecten met vermelding meetbare indicatoren (Wat willen we bereiken?): - uitbreiden werkgelegenheid in het betreffende gebied - stimuleren verdere ontwikkeling duurzame glastuinbouw - stimuleren economische ontwikkeling - vergroten leefbaarheid platteland Geplande prestaties, activiteiten (Wat doen we daarvoor?): - uitvoeren projectmanagement - begeleiden proces - verrichten van promotie en acquisitie

101

Risico's (zowel beleidsmatig als financieel): - niet realiseren van werkgelegenheid - geïnteresseerde ondernemers vestigen zich elders - wat als over een tijd lijkt dat het project alsnog niet door kan gaan? Het beschikbaar gestelde bedrag, vooruitlopend op een bijdrage via de reserve cofinanciering Kompas, moet in dat geval als verlies worden afgeboekt. Er bestaat echter een grote mate van waarschijnlijkheid dat het project doorgaat met een duidelijk go/no go moment ten tijde van de aanpassing van het bestemmingsplan (eind 2004begin 2005). Heeft het voorstel gevolgen voor het provinciaal beleid op andere terreinen? Zo ja, welke? Intern vindt intensieve afstemming plaats met Milieutoezicht, Ruimtelijke Plannen en Landelijk Gebied. Ook wordt overlegd met een aantal externe partijen, namelijk Waterschap Noorderzijlvest, glastuinders en LNV-Noord en uiteraard de gemeente Eemsmond.

7302 Biologische zorgboerderij De Wiede € 80.000 in 2004 (t.l.v. reserve CESI) Vanaf 2001 zijn er plannen ontwikkeld voor een in Veendam te realiseren landbouw/zorgcombinatie. Het doel is om een landbouw/zorgcombinatie voor het gebied De Wiede bij Veendam te realiseren. Het gaat om een gebied van 75 hectare dat in eigendom is bij Staatsbosbeheer. Het is de bedoeling om op het terrein een boerderij te bouwen en daarvoor een boer als bedrijfsleid(st)er aan te trekken. De opzet is om een er een biologisch gemengd bedrijf van te maken in combinatie met ecologisch natuur- en landschapsbeheer. De biologische boerderij De Wiede krijgt de volgende functies: - het exploiteren van een biologische geitenboerderij; - het beheren en onderhouden van de polder De Wiede; - het bieden van zorg aan mensen met een (verstandelijke) handicap; - het bieden van werkervaring als voorbereiding op de arbeidsmarkt; - het bieden van werk in het kader van de wet sociale werkvoorzieningen; - het promoten van de biologische landbouw; - het geven van educatie op het gebied van biologische landbouw; - het geven van educatie op het gebied van duurzame bouw; - het bieden van dagrecreatie De Wiede wordt ontsloten door de aanleg van wandelpaden in het gebied. Het doel is ook om een kinderboerderij op het terrein te realiseren. De boerderij wordt gebouwd en beheerd door een voor dit doel op te richten Stichting biologische zorgboerderij De Wiede. De stichting krijgt de daarvoor benodigde gronden in erfpacht van Staatsbosbeheer. De boerderij met landerijen wordt door de stichting in erfpacht uitgegeven aan een boer. Zonder bijdrage van de provincie zal realisering vrijwel onmogelijk worden. Draagt het voorstel bij aan de uitvoering van het bestuursprogramma 2003-2007? Zo ja, op welke wijze en in welke mate? Het project draagt bij aan de vermaatschappelijking van de zorg, de ontwikkeling van zorgboerderijen, de ontwikkeling van het plattelandsgebied, stimulering ecologische landbouw, duurzaam bouwen en natuurbeheer Speelt het voorstel adequaat in op belangrijke nieuwe ontwikkelingen, die nog niet waren voorzien in de Programmabegroting 2004? Zo ja, op welke wijze en in welke mate? Het betreft hier op zich geen nieuwe ontwikkelingen. De provincie is al langere tijd bezig steun te bieden bij het opzetten van landbouw/zorgcombinaties.

102

Past het voorstel binnen een van de deelprogramma's en de daarbij behorende maatregel(en) van het Kompas (Alleen invullen bij Kompasprojecten)? Zo ja, in welk deelprogramma, in welke maatregelen en op welke wijze? Strikt genomen niet. Het project staat wel op de reservelijst van het POP voor 2004. Beoogde maatschappelijke effecten met vermelding meetbare indicatoren (Wat willen we bereiken?): Beheer en onderhoud van De Wiede; Exploitatie biologische geitenboerderij( 600 melkgeiten en 200 lammeren, 10 melkkoeien); Promoten biologische landbouw en natuurbouw; Dagbesteding/ werkplekken voor 30 à 40 mensen (na een aanloopfase met minder plekken). De begeleiding komt in handen van de zorgboer en externe begeleiders; Ontsluiting gebied De Wiede via wandelpaden; Kinderboerderij. Geplande prestaties, activiteiten (Wat doen we daarvoor?): Zie hiervoor. Risico's (zowel beleidsmatig als financieel): Het is nog van een aantal factoren afhankelijk of het project daadwerkelijk kan worden gerealiseerd: • Er ligt een goede financiële onderbouwing voor het onderdeel geitenboerderij. Eén ding is daarbij wel essentieel. Dat is het contract dat er zal moeten komen voor de afzet van de melk en de daaruit voortkomende melkprijs van € 0,52 per liter. Zonder contract zal die melkprijs moeilijk worden. Overigens de inschatting dat de bank ook die garantie van dat contract van de boer zal vragen. • Er moet voor het project planologisch groen licht worden verkregen (een eerste toets door de afdeling ruimtelijke plannen heeft opgeleverd dat er mogelijkheden zijn). • Afgezien van een provinciale bijdrage voor investeringen worden er ook inkomsten van derden (fondsen, rijk en gemeenten) verkregen. Voorgesteld wordt nu een bedrag van € 80.000 ten laste van CESI te reserveren. Definitieve toekenning van subsidie vindt pas plaats, wanneer het project "beslissingsrijp" is. Dit is pas het geval wanneer er meer duidelijkheid is over de bovengenoemde factoren. Heeft het voorstel gevolgen voor het provinciaal beleid op andere terreinen? Zo ja, welke? Landbouw, toerisme, milieu, zorg, natuurbeheer, arbeidstoeleiding.

103

Bereikbaar Groningen Mobiliteit 3001 Ringweg Groningen € 953.300 in 2008 (t.l.v. reserve IIE) Op grond van de vigerende bestuursovereenkomst met de gemeente Groningen, reserveren wij binnen de reserve IIE ingaande 2001 jaarlijks een bedrag van afgerond € 953.300,-- (ex BTW) voor de aanpak van de Ringweg Groningen. Deze reservering hebben wij tot en met 2007 in de begroting verwerkt. Ook de gemeente reserveert hiervoor middelen en daarnaast wordt er in het kader van de Gebundelde Doeluitkering (GDU) substantiële middelen apart gezet. Het (gezamenlijke) beleid is er op gericht om op termijn alle aansluitingen op de Ring Groningen ongelijkvloers uit te voeren. Met behulp van de inmiddels gereserveerde middelen wordt de aansluiting Hoendiep - Westelijke Ringweg ongelijkvloers gemaakt (uitvoering 2004-2006). Projecten die naar onze mening vervolgens prioriteit hebben zijn het ongelijkvloers maken van de aansluiting Noordelijke Ringweg-Bedumerweg (2005-2007) en de aanpak van de aansluiting Noordelijke-Westelijke Ringweg (2008-2009). Wil van de uitvoering van deze (majeure) samenwerkingsprojecten sprake zijn dan is, net als de gemeente Groningen dat doet en in GDU-verband plaatsvindt, voortzetting van de reservering voor de aanpak van de Ring Groningen ook na 2007 noodzakelijk. Continuering van het vigerende beleid betekent een extra beslag op de reserve IIE in 2008 en volgende jaren ter grootte van € 953.300,-(excl. BTW). Draagt het voorstel bij aan de uitvoering van het bestuursprogramma 2003-2007? Zo ja, op welke wijze en in welke mate? Een goede doorstroming van het verkeer op de Ringweg Groningen is van essentieel belang voor de economische ontwikkeling in onze provincie. Speelt het voorstel adequaat in op belangrijke nieuwe ontwikkelingen, die nog niet waren voorzien in de Programmabegroting 2004? Zo ja, op welke wijze en in welke mate? Niet van toepassing. Past het voorstel binnen een van de deelprogramma's en de daarbij behorende maatregel(en) van het Kompas (Alleen invullen bij Kompasprojecten)? Zo ja, in welk deelprogramma, in welke maatregelen en op welke wijze? Niet van toepassing. Beoogde maatschappelijke effecten met vermelding meetbare indicatoren (Wat willen we bereiken?): Door het ongelijkvloers maken van aansluiting op de Ringweg Groningen is geen sprake meer van kruisend verkeer. Dit bevordert in sterke mate de verkeersafwikkeling van het verkeer op de Ringweg Groningen en verbetert de verkeersveiligheidssituatie. Geplande prestaties, activiteiten (Wat doen we daarvoor?): Wij willen in de periode tot en met 2009 de aansluitingen Noordelijke Ringweg-Bedumerweg (20052007) en Noordelijke-Westelijke Ringweg (2008-2009) ongelijkvloers maken. Risico's (zowel beleidsmatig als financieel): Geen (betreft immers een reservering).

104

3001 Actualisering H2i € 900.000 in 2008 (t.l.v. reserve IIE) Het toenmalige college van Gedeputeerde Staten heeft op 8 mei 2001 de 'Herijking Investeringsniveau Infrastructuur (H2i)' vastgesteld. Dit rapport heeft geresulteerd in de vaststelling van variant I. In deze variant zijn diverse projecten opgenomen waarvan uitvoering noodzakelijk wordt geacht. Om de uitvoering van deze variant 1-projecten mogelijk te maken hebben Provinciale Staten destijds substantiële middelen beschikbaar gesteld. Voor het overgrote deel zijn deze middelen afkomstig uit de reserve Investeringen Infrastructuur en Economie (reserve IIE). In de afgelopen tijd heeft zich een aantal ontwikkelingen voorgedaan die maken dat het noodzakelijk is het H2i-rapport te actualiseren. De noodzaak tot periodieke actualisering was overigens ook al in 2001 aangegeven. Inmiddels is gestart met de actualisering van het H2i-rapport. Hierin wordt een zo compleet mogelijk beeld verstrekt van de beleidsmatig noodzakelijke en gewenste nieuwbouwprojecten en de reconstructie - en vervangingsprojecten over de periode tot het jaar 2010. Tevens zal inzicht worden gegeven in de voor uitvoering noodzakelijke financiële middelen. Overeenkomstig de planning verwachten wij die actualisering in onze vergadering van 29 juni 2004 te kunnen behandelen. Omdat wij verwachten dat de besluitvorming over de actualisering van het H2i-rapport leidt tot de noodzaak van in zet van extra financiële middelen voor infrastructuur hebben wij in de reserve IIE alvast een bedrag van € 900.000,- voor 2008 en 2009 gereserveerd.

105

Schoon/veilig Groningen Water 4001 Cofinanciering waterberging € 250.000 in 2004, € 800.000 in 2005, € 1.750.000 in 2006, € 1.020.000 in 2007 en 2008 (waarvan € 3.800.000 t.l.v. CESI/IIE, € 440.000 t.l.v. flexibel budget, € 450.000 t.l.v. reserve Grondwaterheffing, € 150.000 t.l.v. krediet geohydrologisch onderzoek) Korte beschrijving van het voorstel nieuw beleid en de noodzaak van inzet provinciale middelen: De Ulsderpolder, Onnerpolder en Oostpolder versneld inrichten als noodbergingsgebied, dat wil zeggen uiterlijk in 2008 gereed in plaats van in 2015/2020, in combinatie met de inzet van flankerend bele id. De polders Westerlanden en Vrieschelooërvennen niet aanwijzen als waterbergingsgebied. Dit voorstel biedt ten opzichte van de bestaande plannen op de korte termijn meer veiligheid omdat de totaal beschikbare bergingscapaciteit in 2010 grofweg wordt verdubbeld. Het zorgt bovendien voor een extra veiligheidsbuffer om eventuele vertraging in de uitvoering van de kadeverhoging op te vangen. De inzet van flankerend beleid voor zowel de Ulsderpolder als de Onner- en Oostpolder vormt hierbij de voorwaarde om voldoende draagvlak te krijgen bij de betrokken grondeigenaren en -gebruikers. Wij zijn van mening dat het ingrijpende karakter van de maatregelen in relatie tot de belangen, die in het geding zijn, ondersteunend beleid rechtvaardigt. Ook zal de uitvoering van de herinrichting Haren moeten worden afgestemd op de versnelde inrichting van de waterberging in de Onner- en Oostpolder. Versnelling van de herinrichting biedt voordelen voor zowel landbouw, natuur, waterwinning als waterbeheersing in het gebied. Draagt het voorstel bij aan de uitvoering van het bestuursprogramma 2003-2007? Zo ja, op welke wijze en in welke mate? Het voorstel vloeit voort uit het streven om de komende jaren een forse inspanning te verrichten om het waterbeleid uit te voeren. Het voorstel draagt tevens bij aan het doorbreken van de impasse die is ontstaan bij de uitwerking van het POP ten behoeve van de reservering van waterbergingsgebieden. Speelt het voorstel adequaat in op belangrijke nieuwe ontwikkelingen, die nog niet waren voorzien in de Programmabegroting 2004? Zo ja, op welke wijze en in welke mate? Bij de POP-uitwerking voor de waterbergingsgebieden is een impasse ontstaan met Waterschap Hunze & Aa's over de aanwijzing van drie landbouwpolders. Het Waterschap was vooralsnog niet bereid de gebieden in te richten terwijl PS Groningen heeft aangegeven het voornemen te hebben deze gebieden wel aan te wijzen. Door een gezamenlijke aanpak van de provincie en het waterschap gericht op de aanwijzing, inrichting en flankerend beleid is deze impasse doorbroken. Past het voorstel binnen een van de deelprogramma's en de daarbij behorende maatregel(en) van het Kompas (Alleen invullen bij Kompasprojecten)? Zo ja, in welk deelprogramma, in welke maatregelen en op welke wijze? n.v.t. Beoogde maatschappelijke effecten met vermelding meetbare indicatoren (Wat willen we bereiken?): Het voorstel beoogd door de inrichting van waterbergingsgebieden de kans op overstroming te verkleinen tot een situatie die eens in de 100 jaar voor komt. Tevens wordt een versnelling van de realisatie van de EHS in de Onner- en Oostpolder nagestreefd. Geplande prestaties, activiteiten (Wat doen we daarvoor?): Inrichting van de Ulsderpolder, Onnerpolder en Oostpolder als waterbergingsgebieden. Natuurontwikkeling in de Onner- en Oostpolder.

106

Risico's (zowel beleidsmatig als financieel): Onderdeel van de inrichting van de waterbergingsgebieden is de mogelijkheid dat de provincie landbouwgrond aankoopt in de Ulsderpolder. Bij eventuele waardedaling van de grond loopt de provincie bij doorverkoop van de financieel risico. Het risico bij 10% waardefluctuatie is berekend op € 1.125.000,--. Heeft het voorstel gevolgen voor het provinciaal beleid op andere terreinen? Zo ja, welke? Het voorstel betekent een versnelling van de herinrichting Haren in de Onner- en Oostpolder en daarmee een versnelling van de realisatie van de EHS. Het flankerend beleid in de Ulsderpolder is tevens bedoeld voor de verbetering van de landbouwkundige structuur.

107

Milieu 5003 Klimaatbeleid 2004-2008 € 40.000,- in 2004, € 55.000,- in 2005, € 60.000,- in 2006 en € 40.000,- in 2007 (substitutie t.l.v. 5003 Duurzame energie - menukaart, 5501 MERA en 7102 Energy Valley) Intensivering van het bestaande energie - en klimaatbeleid (energiebesparing en duurzame energie opwekking) van de provincie voor de komende jaren middels de landelijk ingevoerde BANSMenukaart-systematiek (BANS = Bestuursakkoord Nieuwe Stijl). Dit houdt in dat op verschillende afdelingen (RP, MV, MB, VV, EZ, FZ, etc.) bestaande werkwijzen worden aangepast en nieuwe concrete activiteiten c.q. projecten worden ontplooid in verband met de klimaatbeleids doelstelling. De noodzaak tot inzet van provinciale middelen wordt gevonden in het POP (blz. 66 ‘wij willen een evenredige bijdrage leveren aan het nakomen van internationale afspraken over het terugdringen van de CO2-emissie als gevolg van het gebruik van fossiele brandstoffen’), en het besluit van Provinciale Staten van 18 september 2002 op het preadvies van het College van GS over het initiatiefvoorstel van Groen Links en D'66 over het gewenst energiebeleid. Daarin wordt aan GS de opdracht gegeven om te komen tot "een inspirerend en actiegericht totaalprogramma" op het gebied van energiebesparing en duurzame energie waarbij de BANS-menukaart als beleidsmatig hulpmiddel wordt gehanteerd. Als eerste stap is bepaald waar de beste kansen liggen als het gaat om energiebesparing en duurzame energie, door middel van het opstellen van de Potentieelstudie energie. Hieruit is naar voren gekomen dat de belangrijke kansgebieden worden gevormd door energiebesparing in de bebouwde omgeving en in de industrie en door opwekking van duurzame energie (m.n. biomassa). Deze studie is samen met de Discussienota toekomstig energiebeleid (waarin een inschatting is gegeven van de omvang van de evenredige bijdrage die de provincie moet leveren) voorgelegd aan en met uw Staten besproken (12 november 2003). Draagt het voorstel bij aan de uitvoering van het bestuursprogramma 2003-2007? Zo ja, op welke wijze en in welke ma te? Wij geven in ons collegeprogramma aan ons niet alleen te laten leiden door wettelijke taken en bevoegdheden, maar vooral door de kansen en problemen die zich aandienen. Klimaatverandering manifesteert zich steeds nadrukkelijker, en ook voor het probleem van de eindigheid van onze fossiele energiebronnen moet een oplossing komen. De provincie kan haar bijdrage leveren door de rol van regisseur en initiator, stimulator en facilitator, waarbij een belangrijke rol is weggelegd voor samenwerking met partners (zoals ook al gebeurt in het Energieconvenant Groningen, Energy Valley, EnergieKompas). Dit past ook in de doelstellingen die in het POP staan verwoord. Een stevig klimaatbeleid van de provincie Groningen draagt ertoe bij dat Noord-Nederland een goede voedingsbodem biedt voor energiegerelateerde bedrijvigheid. Daarmee past het naadloos in de hoofddoelstelling van de provincie Groningen: een duurzame ontwikkeling met een sterke focus op werkgelegenheid en milieu. Leidend motief in het bestuursprogramma is uitvoeren wat er in het POP staat. Hiervoor is intensivering van het klimaatbeleid noodzakelijk. Speelt het voorstel adequaat in op belangrijke nieuwe ontwikkelingen, die nog niet waren voorzien in de Programmabegroting 2004? Zo ja, op welke wijze en in welke mate? In de Programmabegroting 2004 is al wel voorzien dat er een intensivering middels concrete projecten noodzakelijk is om de POP-doelstelling te halen. Ook was al bekend dat er een BANS-subsidie van het Rijk beschikbaar zou komen (op apparaatskosten, 50%, in totaal maximaal € 310.000,- voor een periode van vier jaar). De exacte voorwaarden hiervoor zijn pas in de loop van 2003 bekend geworden. Dankzij de Potentieelstudie met de daaraan gekoppelde Discussienota toekomstig energiebeleid is inmiddels duidelijk dat het voldoen aan de criteria om de BANS-subsidie te verwerven niet toereikend is om de POP-doelstelling (de evenredige provinciale bijdrage zoals gepresenteerd aan uw Staten op 12 november 2003) te realiseren. Hiervoor is een extra intensiveringslag noodzakelijk.

108

Past het voorstel binnen een van de deelprogramma's en de daarbij behorende maatregel(en) van het Kompas (Alleen invullen bij Kompasprojecten)? Zo ja, in welk deelprogramma, in welke maatregelen en op welke wijze? Niet van toepassing voor het Klimaatbeleid als geheel. Onderdelen er van kunnen eventueel wel voor Kompasgelden in aanmerkingen gebracht worden. Beoogde maatschappelijke effecten met vermelding meetbare indicatoren (Wat willen we bereiken?): Het hoofddoel is conform de opdracht van Provinciale Staten het voldoen aan de POP-doelstelling om een evenredige bijdrage te leveren aan de internationale afspraken (Kyoto). Dit houdt in een CO2 emissie -reductie van 2,4 Mton in 2010 t.o.v. het niveau van de autonome ontwikkeling. Andere doelen zijn: - 5% van de in de provincie benutte energie in 2010 wordt duurzaam opgewekt (is nu 1,2 %) (en 10% in 2020) (met specifieke doelstellingen op het gebied van wind- en zonne-energie); - versterking van de economische structuur van Groningen / Noord-Nederland door de ontwikkeling van (duurzame) energiegerelateerde bedrijvigheid; - een trendbreuk in het energiegebruik, door een ontkoppeling van economische groei en toename van energieverbruik; - een actieve rol spelen in de transitie naar een duurzame energiehuishouding, die de komende decennia vorm moet krijgen. Geplande prestaties, activiteiten (Wat doen we daarvoor?): Een lijst met concrete projecten per POP-thema/BANS-Menukaartthema wordt momenteel uitgewerkt. Deze projecten vormen tezamen de provinciale inspanning om de POP-doelstelling te realiseren (NBgeen resultaatsverplichting). Een deel van deze lijst wordt als onderdeel van de BANSsubsidieaanvraag voor 1 augustus ingediend bij NOVEM (het BANS-traject alleen is niet voldoende om de provinciale doelstelling te realiseren). De projecten worden getrokken vanuit verschillende afdelingen van de provincie. Per project zal worden aangeven wie de projectleider is, wie betrokken is, hoeveel tijd het kost, hoeveel geld het kost, wanneer het uitgevoerd wordt, en welke acties leiden tot welk resultaat. De projecten worden gescoord en gerangschikt op inzet van middelen t.o.v. gerealiseerde CO 2 -emissie-reductie, effecten op economische structuurversterking en werkgelegenheid, en voorbeeldfunctie/PR. N.B. Het huidige voorstel omvat alleen de uitvoering van de projecten die nodig zijn om te voldoen aan de BANS-criteria. Risico's (zowel beleidsmatig als financieel): Door het overnemen van dit voorstel (i.e. alleen de projecten uitvoeren waarmee wordt voldaan aan de BANS-criteria) ontstaat weliswaar een ‘inspirerend en concreet actieprogramma’, maar deze is onvoldoende om - gegeven de rol die de provincie hierin kan spelen - de evenredige bijdrage waarover het POP spreekt te bereiken. Risico van het aangaan van een verplichting teneinde een subsidie te krijgen is de mogelijkheid dat de subsidie wordt teruggevorderd als niet aan de vereisten van de subsidieregeling wordt voldaan. (N.B.: Dit is geen resultaatverplichting, maar een inspanningsverplichting door de rol die de provincie heeft.) Heeft het voorstel gevolgen voor het provinciaal beleid op andere terreinen? Zo ja, welke? Op heel veel beleidsterreinen zal in de integrale afweging van belangen het klimaatbelang een nadrukkelijker plaats moeten krijgen. Met name in de bebouwde omgeving (nieuwbouw, bestaande bouw) zal meer op dit onderwerp moeten worden ingezet, maar ook voor andere beleidsterreinen gaat dit op. Ook kan het consequenties hebben voor de ruimtelijke verdeling van functies, vooral als het gaat om de opwekking van duurzame energie.

109

Welzijn, cultuur, sociaal beleid Welzijn 8201 Provinciale Breedtesportimpuls € 113.445 in 2004 t/m 2008 (substitutie t.l.v. 8001 Incid. subs./act., 8005 Asielzoekersbeleid, 8701 Stimuleringsfonds Zorg en Algemene Reserve) In 2002 (en na wijziging van het project in 2003), is er besloten om extra aandacht te schenken aan Gehandicapten, Chronisch zieken en Asielzoekers/Minderheden in de Sport, alsmede aan verbreding van het aanbod van sportverenigingen en verbreed kader binnen de sportverenigingen. Een projectaanvraag voor cofinanciering in het kader van de Breedtesportimpuls provincie (50%) is daartoe verzonden aan het Ministerie van VWS. Het Ministerie heeft deze aanvraag gehonoreerd, waarvan wij op 2 juni 2003 in kennis zijn gesteld. De projectperiode is 6 jaar, te weten de jaren 2003 tot en met 2008. Met het project is jaarlijks een bedrag gemoeid van € 226.890,-- (waarvan dus 50%, € 113.445,-- provinciale bijdrage betreft) en voor 6 jaar is dit een totaalbedrag van € 1.361.340,--. Bij de besluitvorming over de aanvraag hebben wij de beschikbare dekking aan u voorgelegd. Daaruit bleek, rekening houdend met de gereserveerde middelen via de algemene reserve van € 113.445,07, over de gehele periode een verondersteld tekort van € 299.494,91. Daarbij was afgesproken dat de afdeling Welzijn de nog ontbrekende dekking zal betrekken bij de voorstellen in het kader van de Voorjaarsnota. Omdat VWS ons in juni 2003 van het doorgaan van het project in kennis stelde, zijn wij eerst nu in staat aan de afspraak een vervolg te geven. De kredieten die zorgen voor dekking van het projectplan hebben voor het grootste deel een structureel karakter, zoals blijkt uit de begroting 2004. Hierdoor ontstaat de mogelijkheid om in de jaren 2006 tot en met 2008 uit het Activiteitenkrediet Welzijn en Zorg en het sectorale krediet asielbeleid in totaal € 163.360,90 in te zetten. Bovendien kan dankzij de verlenging van het Stimuleringsfonds Zorg uit dit fonds voor de jaren 2004 tot en met 2007 voor een bedrag van in totaal € 90.756,04 dekking worden gevonden. Uitgaande van het eerder aangegeven voorziene tekort betekent het één en ander dat nog een te dekken bedrag van € 45.377,97 resteert. Dit willen wij opvangen door in totaal een bijdrage van € 22.877,97 uit het Stimuleringsfonds Zorg en een bijdrage uit het Activiteitenkrediet Welzijn en Zorg van € 22.500,-- hiervoor aan te wenden (voor 2004 en 2005). De extra bijdrage uit het Stimuleringsfonds is gerechtvaardigd omdat het om dekking van het onderdeel sport en gehandicapten gaat. Bovengenoemd voorstel leidt tot de volgende te substitueren bedragen: in euro's • Algemene Reserve • 8701 Stim.fonds Zorg • 8701 Stim.fonds Zorg • 8001 Incid. subs./act. • 8001 Incid. subs./act. • 8005 Asielzoekersbel. • 8201 Sport 1)

2004 -4.720,75 -22.689,01 -22.506,07 -27.226,82 -36.302,42 113.445,07

2005 -9.069,60 -18.157,22 -22.689,01

2006 -27.226,82

2007 -27.226,82

2008 -27.226,82

-22.689,01

-22.689,01

-22.689,011)

-27.226,82 -36.302,42 113.445,07

-27.226,82 -36.302,42 113.445,07

-27.226,82 -36.302,42 113.445,07

-27.226,82 -36.302,42 113.445,07

gereserveerde bijdrage (jaarschijf 2003) uit het Stimuleringsfonds Zorg

Draagt het voorstel bij aan de uitvoering van het bestuursprogramma 2003-2007? Zo ja, op welke wijze en in welke mate? In het bestuursprogramma is aandacht voor sport(activiteiten), omdat deze activiteiten een bijdrage leveren aan het versterken van de sociale samenhang. Dit project draagt zeker bij aan het de uitvoering daarvan.

110

Speelt het voorstel adequaat in op belangrijke nieuwe ontwikkelingen, die nog niet waren voorzien in de Programmabegroting 2004? Zo ja, op welke wijze en in welke mate? Neen. Beoogde maatschappelijke effecten met vermelding meetbare indicatoren (Wat willen we bereiken?): We willen bereiken dat: 1. zowel het sportaanbod voor gehandicapten alsmede chronisch zieken wordt vergroot, mede omdat de participatie van het aantal niet-sportende gehandicapten en chronisch zieken verhoudingsgewijs veel lager is dan bij de niet-sporters; 2. nieuwe groepen in de samenleving, zoals asielzoekers meer dan voorheen betrokken worden bij sportactiviteiten; 3. het sportkader versterkt wordt, door het inschakelen van groepen die daarin niet of nauwelijks participeren, met name vrouwen en culturele minderheden; 4. het aanbod van sportverenigingen wordt verbreed. Te denken valt hierbij aan aanbiedingen van buitenschoolse opvang, vormen van dagbesteding, buurtwerk, etc. Geplande prestaties, activiteiten (Wat doen we daarvoor?): Samen met de bepalende sportorganisaties in de provincie Groningen, zoals Huis voor de Sport Groningen, NEBAS/NSG, sportverenigingen, en andere relevante organisaties/instellingen (onderwijs, buurtwerk) projecten op bovenlokaal niveau organiseren. Risico's (zowel beleidsmatig als financieel): Indien er geen ‘extra’ provinciale middelen beschikbaar worden gesteld, dan zal dit betekenen dat bepaalde onderdelen niet verder uitgevoerd gaan worden. Ook het Ministerie van VWS zal de subsidie verlagen. Dit zal kunnen leiden tot problemen bij het Huis voor de Sport Groningen, daar zij in hun uitvoeringsplan en -planning wel rekening houden met de continuering van het totale project. Heeft het voorstel gevolgen voor het provinciaal beleid op andere terreinen? Zo ja, welke? Neen.

Sociaal beleid 8601 Proceskosten regiegroep Zo rg in Samenhang € 12.000 in 2004 t/m 2006 (substitutie t.l.v. 8701 Stimuleringsfonds Zorg) Voor de zorg dienen een aantal kosten te worden gemaakt die - conform het collegebesluit van 20 januari 2004 - niet ten laste kunnen komen van het stimuleringsfonds zorg. Het betreft de kosten die gemaakt worden voor de regiegroep "zorg in samenhang". Wij hebben besloten om in het vervolg met één regiegroep in plaats van met drie te werken, maar wel specifieke aandacht te blijven besteden aan de gehandicaptenzorg en de GGz. Voor beide sectoren dient jaarlijks een werkconferentie te worden georganiseerd. Ook worden er kosten gemaakt voor het drukken van de regiovisie "zorg in samenhang", voor het uitbrengen van een nieuwe brochure over het stimuleringsfonds zorg en voor advertenties ( wettelijk verplicht voor de ambulancezorg) . Wij verzoeken uw Staten om in afwijking van wat daarover is besloten deze kosten te mogen betalen ten laste van het Stimuleringsfonds Zorg. Draagt het voorstel bij aan de uitvoering van het bestuursprogramma 2003-2007? Zo ja, op welke wijze en in welke mate? Conform de regiovisie "zorg in samenhang"wil de provincie een stimulerende rol vervullen op het gebied van wonen- welzijn en zorg. Het gaat hier om activiteiten die conform eerdere collegebeslissingen die nen te worden uitgevoerd, maar waarvoor geen middelen beschikbaar zijn.

111

Speelt het voorstel adequaat in op belangrijke nieuwe ontwikkelingen, die nog niet waren voorzien in de Programmabegroting 2004? Zo ja, op welke wijze en in welke mate? Het betreft geen nieuwe activiteiten. Past het voorstel binnen een van de deelprogramma's en de daarbij behorende maatregel(en) van het Kompas (Alleen invullen bij Kompasprojecten)? Zo ja, in welk deelprogramma, in welke maatregelen en op welke wijze? N.v.t. Beoogde maatschappelijke effecten met vermelding meetbare indicatoren (Wat willen we bereiken?): Signaleren nieuwe ontwikkelingen op het terrein van wonen, welzijn en zorg. Bekendheid geven aan het stimuleringsfonds Zorg. Geplande prestaties, activiteiten (Wat doen we daarvoor?): In standhouden regiegroep zorg in samenhang, werkconferentie GGz, werkconferentie gehandicaptenzorg, brochure over stimuleringsfonds Zorg, advertenties. Risico's Indien geen financiële middelen beschikbaar komen, kunnen een aantal zaken waartoe al besloten is niet worden uitgevoerd. Heeft het voorstel gevolgen voor het provinciaal beleid op andere terreinen? Zo ja, welke? Neen. 8801 Bestrijding wachtlijsten Jeugdzorg € 600.000 in 2005, € 400.000 in 2006 en € 200.000 in 2007 (t.l.v. het flexibel budget) De druk op de jeugdzorg is de afgelopen jaren steeds toegenomen. Dit heeft er toe geleid dat er onacceptabele wachtlijsten zijn ontstaan bij vooral het AMK (Advies en Meldpunt Kindermishandeling) en er een opnamestop is ingesteld bij de Pleegzorg. Maar niet alleen hier maar ook bij de Daghulp, de Residentiele hulp en de (geïndiceerde) Ambulante hulp komen wachtlijsten voor. Per 1 januari 2004 is de totale wachtlijst van cliënten die reeds langer dan 45 dagen wachten op een vorm van geïndiceerde zorg opgelopen tot 105 cliënten. Deze wachtlijst zal naar verwachting per ultimo 2004 zijn opgelopen tot 130 cliënten. Bij het AMK bestaat per 1 januari 2004 een wachtlijst van 125 cliënten die langer dan 5 dagen wachten op start onderzoek. Bij de pleegzorg is vanaf april 2003 een opnamestop ingesteld. Met betrekking tot het AMK en de Pleegzorg achten wij deze ontwikkeling niet acceptabel en hebben we het voornemen met ingang van 2004 extra structurele middelen beschikbaar te stellen. Tevens zal hier een incidentele injectie worden gegeven. Wij hebben hiervoor beschikbaar de Doeluitkering Jeugdhulpverlening (inclusief verwachte extra middelen 2004-2007), provinciale middelen en de Reserve Jeugdhulpverlening. Voor een adequate bestrijding van de wachtlijsten hebben we tijdelijk extra middelen nodig. Hiermee kunnen we niet alle wachtlijsten oplossen, daarom leggen we de prioriteit bij het AMK en de pleegzorg. Wij verwachten dat op grond van de volgende effecten, namelijk: - invoering van een nieuwe financ ieringssystematiek ("pxq-systematiek") als gevolg van de Wet op de Jeugdzorg in 2007, waarbij per cliënt (behandelmodule) een bedrag beschikbaar wordt gesteld; - en een doelmatigheidsopdracht aan desbetreffende instellingen (waarbij meer cliënten met dezelfde middelen moeten worden behandeld); - dat de beschikbaar te stellen doeluitkering plus de provinciale middelen op het niveau van 2004 vanaf 2008 voldoende zullen zijn om de noodzakelijke hulp te kunnen bieden. De hiervoor benodigde extra middelen zijn berekend op basis van het uitgangspunt dat er in elk geval geen cliënten meer zullen zijn die langer dan de "normwachttijd" wachtten bij het AMK en de Pleegzorg. Dat wil zeggen bij het AMK langer dan 5 dagen en bij de pleegzorg langer dan 45 dagen. Met een doelmatigheidsopdracht zullen we proberen de overige wachtlijsten in elk geval niet groter te doen worden.

112

Draagt het voorstel bij aan de uitvoering van het bestuursprogramma 2003-2007? Zo ja, op welke wijze en in welke mate? Ja, hiermee worden "de (sociale) voorzieningen verbeterd en blijven voor iedereen toegankelijk". Bovendien zegt het Bestuursprogramma dat "de overheid er altijd moet zijn voor mensen die extra zorg en aandacht nodig hebben". Speelt het voorstel adequaat in op belangrijke nieuwe ontwikkelingen, die nog niet waren voorzien in de Programmabegroting 2004? Zo ja, op welke wijze en in welke mate? Het voorstel zal er toe leiden dat in de eerste plaats de gevolgen van de extra sterke toename van het aantal cliënten kan worden bestreden en vervolgens de periode tot de invoering van de vertraagde invoering van het nieuwe financieringssysteem jeugdzorg (pxq) kan worden overbrugd. Past het voorstel binnen een van de deelprogramma's en de daarbij behorende maatregel(en) van het Kompas (Alleen invullen bij Kompasprojecten)? Zo ja, in welk deelprogramma, in welke maatregelen en op welke wijze? N.v.t. Beoogde maatschappelijke effecten met vermelding meetbare indicatoren (Wat willen we bereiken?): Wij willen bereiken dat in 2007 de wachtlijsten bij het AMK en de Pleegzorg zijn verdwenen en dat de wachtlijsten waarbij cliënten langer dan 45 dagen moeten wachten bij de Daghulp, Residentiele hulp en de Ambulante geïndiceerde hulp in elk geval niet zullen toenemen. Geplande prestaties, activiteiten (Wat doen we daarvoor?): Tijdelijke inzet extra middelen en een doelmatigheidsopdracht. Risico's (zowel beleidsmatig als financieel): Als gevolg van deze tijdelijke inzet van provinciale middelen zal de reserve Jeugdhulpverlening uiteindelijk, ultimo 2008 het niveau hebben bereikt van het door ons wenselijk geachte minimale bedrag van ongeveer Euro 500.000. Heeft het voorstel gevolgen voor het provinciaal beleid op andere terreinen? Zo ja, welke? Nee.

Cultuur 8003 Investeringssubsidie RTV Noord € 1,6 mln. in 2004 (t.l.v. reserve CESI) RTV Noord heeft een aanvraag voor een investeringssubsidie ingediend van € 2,5 mln. (incl. BTW). RTV Noord is een belangrijke basisvoorziening op het gebied van informatievoorziening, als rampenzender en als uitdrager van de Groninger identiteit. Enerzijds versterkt verhuizing naar de Helpmancentrale deze functies. Zo zal men beschikken over meer fysieke ruimtes, waardoor men meer publiekgerichte activiteiten in eigen huis kan doen, zoals debatten. Anderzijds huurt RTV Noord momenteel de omroepspecifieke installaties van Kalanos Facilities Noord. Deze huurconstructie is een overblijfsel van de ontvlechting van RTV Noord met Essent/Castel, die destijds de lancering van de regionale televisie heeft medegefinancierd. RTV Noord heeft dus geen eigen technische faciliteiten en kan deze gezien de huidige financiële situatie waarin de omroep verkeert zelf niet financieren. De investering betreft omroepspecifieke installaties en daarbij behorende bouwkundige, werktuigbouwkundige en ele ktrotechnische investeringen. Een belangrijke reden waarom het gezien de huidige financiële situatie toch verantwoord is te verhuizen en eenmalig provinciale middelen in te zetten, is dat dit uiteindelijk ten goede komt aan de basisfuncties en de financiële situatie van de omroep. Zonder verhuizing en zonder investeringen, kost het RTV Noord alle moeite om met de reeds genomen maatregelen in 2006 een positief exploitatiesaldo te behalen.

113

Indien RTV Noord over de fysieke en financiële ruimte beschikt voor eigen technische faciliteiten, levert dit een jaarlijks voordeel op van € 187.200. Daarnaast is er efficiencywinst van enkele tienduizenden euro’s per jaar vanwege aansluiting op het glasvezelnet, koppeling met de Euroborg en verhuur van 1 van de 2 studio’s aan mediapartners in de Helpmancentrale, waaronder Kalanos. Overigens laat de provincie met een investeringssubsidie aan RTV Noord richting het Rijk weten dat, in verband met de discussie over decentralisering, de regionale omroep bij de regiona le overheid in goede handen is. De forse begroting van de investeringen is, tegen de achtergrond van de gelimiteerde provinciale middelen, na overleg met RTV Noord bijgesteld. Dit is geschied door het schrappen van onderdelen die niet van directe noodzaak zijn voor de primaire functie van de omroep, door op specifieke technische onderdelen rekening te houden met scherpe prijsdalingen, die zich de afgelopen jaren ook steeds hebben afgetekend, en door op de aan te besteden hoofdposten (bouwkunde, werktuigbouw, elektrotechniek, omroepspecifiek en telefonie/automatisering) rekening te houden met 10% lager uitvallende kosten, vanwege marktwerking bij aanbesteding. Een substantiële eigen bijdrage van RTV Noord zou de financiële positie weer verslechteren, waardoor voorgesteld wordt om in de aangepaste investeringsbegroting van € 1.663.382 van provinciewege € 1.600.000 bij te dragen. Draagt het voorstel bij aan de uitvoering van het bestuursprogramma 2003-2007? Zo ja, op welke wijze en in welke mate? Ja, het bestuursprogramma legt beleidsaccenten bij continuering ondersteuning RTV Noord, versterking van de positie van de stad en versterking van de culturele infrastructuur. Speelt het voorstel adequaat in op belangrijke nieuwe ontwikkelingen, die nog niet waren voorzien in de Programmabegroting 2004? Zo ja, op welke wijze en in welke mate? De concrete nabijheid van de verhuizing van RTV Noord naar de Helpmancentrale in 2005 heeft eind 2003 inzicht opgeleverd in de consequenties van huur dan wel investeren in omroepspecifieke installaties. Past het voorstel binnen een van de deelprogramma's en de daarbij behorende maatregel(en) van het Kompas (Alleen invullen bij Kompasprojecten)? Zo ja, in welk deelprogramma, in welke maatregelen en op welke wijze? N.v.t. Beoogde maatschappelijke effecten met vermelding meetbare indicatoren (Wat willen we bereiken?): Versterking van basisfuncties van RTV Noord voor de provincie Groningen, verbetering van de exploitatierekening na verhuizing met € 200.000 per jaar. Geplande prestaties, activiteiten (Wat doen we daarvoor?): Aanschaf, inbouw en daarbij behorende verbouw in Helpmancentrale ten behoeve van aard- en nagelvaste specifieke omroepinstallaties. Risico's (zowel beleidsmatig als financieel): Geen. Heeft het voorstel gevolgen voor het provinciaal beleid op andere terreinen? Zo ja, welke? Neen.

8303 Depotproblematiek Groninger Museum € 1,5 mln. in 2004 (t.l.v. reserve CESI) Het (historisch en modern) erfgoed en de kwaliteit ervan moet worden beschermd, versterkt en zichtbaar gemaakt. De depotsituatie van het Groninger museum is echter al enige jaren dermate slecht dat het (beheer en) behoud van de collectie voor de toekomst onder de huidige omstandigheden niet meer verantwoord is.

114

Ook bruiklenen worden onderworpen aan steeds zwaardere condities van (tijdelijk) beheer. Daardoor dreigt dat het Groninger Museum haar hoge ambitie als internationaal museum niet meer kan waarmaken. De situatie is urgent en knellend. Wij hebben dit, evenals de gemeente, onderkend. Sinds maart 2003 is er een projectgroep van gemeente, provincie en museum werkzaam, die de situatie inventariseert en mogelijkheden doorlicht. Naast de benodigde klimatologische, bouwkundige en logistieke verbeteringen zou het depotoppervlak moeten worden verruimd van 3.000 tot 5.500 m2. Door de wensen van het Programma van Eisen te combineren met collectiemobiliteit c.q. ontzameling is het maximum van het investeringsbedrag door beide overheden gezamenlijk op € 5 mln. gezet. De hoogte van de exploitatielast zal sterk worden bepaald door de gekozen constructie van huur, koop of een variant daarop (bijv. sale and leaseback). Pas als duidelijk is waarvoor gekozen wordt kan de inpasbaarheid in de exploitatie van het Groninger Museum worden beoordeeld. Er is afgesproken dat het Groninger Museum zelf verantwoordelijkheid draagt voor de (verhoging van de) exploitatie. Voor wat betreft de verdeling van de investeringslast van € 5 mln. zijn wij uitgegaan van een bijdrage van de gemeente groot € 2,5 mln. en een provinciale bijdrage van € 1,5 mln.. De resterende € 1 mln. zal uit fondsen moeten worden gedekt. De provincie heeft samen met de gemeente hiervoor een inspanningsverplichting uitgesproken. Er is op korte termijn bestuurlijke en financiële duidelijkheid nodig opdat het Groninger Museum zo snel mogelijk investeringsbeslissingen kan nemen. Draagt het voorstel bij aan de uitvoering van het bestuursprogramma 2003-2007? Zo ja, op welke wijze en in welke mate? Ja, het depot is onverbrekelijk verbonden met het functioneren van het Groninger Museum, dat bijdraagt aan een aantrekkelijk woon-, vestigings- en bezoekersklimaat en daarmee aan positieversterking van de stad Groningen. Daarnaast is volgens het bestuursprogramma cultuur een belangrijke uiting van onze identiteit en zijn diversiteit en toegankelijkheid van het cultuuraanbod van groot belang. De culturele infrastructuur wordt versterkt. Speelt het voorstel adequaat in op belangrijke nieuwe ontwikkelingen, die nog niet waren voorzien in de Programmabegroting 2004? Zo ja, op welke wijze en in welke mate? Het voorstel speelt in op een sinds maart 2003 onderkende knellende situatie, die heeft geleid tot een gezamenlijke projectgroep van provincie samen met gemeente en museum en een uitgesproken inspanningsverplichting van betrokken partijen. Beoogde maatschappelijke effecten met vermelding meetbare indicatoren (Wat willen we bereiken?): Het Groninger museum kan de, door de provincie onderschreven, ambities als internationaal museum blijven waarmaken en het bezit wordt beter beheerd en ontsloten. Geplande prestaties, activiteiten (Wat doen we daarvoor?): Aankoop, verbouw, technische inrichting en in gebruikneming van een bestaand pand ten behoeve van een depot met uitleenfunctie. Risico's (zowel beleidsmatig als financieel): Een mogelijk risico ligt in de exploitatie van het depot en daarmee het Groninger Museum, hetgeen kan worden opgevangen door de uiteindelijke beschikbaarstelling van het subsidiebedrag te koppelen aan voorwaarden omtrent een sluitende exploitatiebegroting. Indien eerdergenoemde inspanningsverplichting niet wordt nagekomen, zal dit leiden tot een nog hogere druk op de exploitatiebegroting. Heeft het voorstel gevolgen voor het provinciaal beleid op andere terreinen? Zo ja, welke? Het voorstel werkt ondersteunend voor het provinciaal beleid wat betreft Ondernemend Groningen.

115

116

BIJLAGE 3. Voorstellen t.l.v. reserve CESI Aanleiding In het bestuursprogramma 1999-2003 is voorgesteld een Investeringsfonds in het leven te roepen om daarmee bijdragen te kunnen verstrekken in projecten voor een duurzame regionale ontwikkeling. In de Beleidsbegroting 2000 is hieraan nadere invulling gegeven. Toen is voorgesteld niet over te gaan tot het instellen van een afzonderlijk Investeringsfonds maar de inzet van de toenmalige reserve Meefinanciering te verbreden naar projecten van derden gericht op de economische ontwikkeling en de verbetering van de sociale infrastructuur van de provincie Groningen. Met name vanwege de voorgestelde reikwijdte van deze reserve is gekozen voor de naam Cofinanciering Economische en Sociale Infrastructuur (CESI). De voeding van deze reserve vindt plaats vanuit het dividend van de NV Essent. Gelet op de omvang en de aard van de projecten, waarin de afgelopen 3 jaren vanuit de reserve CESI een bijdrage is verstrekt, kan de conclusie worden getrokken dat in grote lijnen is voldaan aan het oorspronkelijke doel waarvoor de reserve is ingesteld. In de Beleidsbegroting 2000 zijn de criteria voor onttrekkingen aan de reserve CESI geformuleerd. In de Voorjaarsnota 2000 zijn deze verder uitgewerkt en waarnodig aangevuld (zie deel 2 paragraaf 2.4). In 2003 is afgesproken dat er binnen afzienbare tijd een beoordeling zal komen van de bruikbaarheid van de huidige criteria voor bestedingen ten laste van met name de reserve CESI en een voorstel aan GS voor een nadere prioriteitstelling van provinciale bijdragen ten laste van deze reserve. De ruimte in de reserve CESI is volgens de huidige inzichten beperkt. Deze varieert van een overschot van ca. € 1.186.000,-- per ultimo 2004 tot een overschot van circa €2.335.000,-- per ultimo 2008. Hierbij gaan wij er vanuit dat het dividend van Essent over 2003 tenminste uitkomt op ca. € 8,18 miljoen . Voor 2004 gaan wij voorshands uit van een dividend van ca € 7 miljoen. Voor de jaren 2005 en volgende gaan wij er vanuit dat het dividend jaarlijks zo'n € 4,53 miljoen bedraagt. Wij nemen aan dat daarvan 25% ten gunste van de reserve CESI zal worden gebracht. Aanpak Op basis van een door het MT op 1 oktober 2003 vastgesteld plan van aanpak zijn de afdelingen bezig gegaan met: • het inventariseren van voorstellen, die een provinciale bijdrage vragen ten laste van de reserve CESI; • het beoordelen van de criteria voor bijdragen ten laste van de reserve CESI mede aan de hand van ervaringen sinds de instelling van deze reserve. Naast een beoordeling van de huidige criteria is er gekeken of er mogelijk alternatieve financieringsbronnen zijn in het geval de reserve CESI tekort schiet. Resultaten Projecten Uit een inventarisatie zijn een negental projecten naar voren gekomen, waarvoor een beroep op de reserve CESI in de rede ligt. In onderstaande tabel zijn ze samengevat en in bijlage 3.1 worden de projecten nader toegelicht.

117

Nog nader af te wegen claims ten laste van de reserve CESI 1 Omschrijving voorstel Beschikbaar per 1-1 o.b.v. aanvaard beleid 1. Landbouw/zorgcombinatie De Wiede 2. Recreatief steunpunt Lettelbert-Zuid 3. Jongerencentrum Oude ULO, Leek 4. Businesscases breedband Internet 5. Aanleg stranden Lauwersoog 6. Vaarverbinding noordelijke ontsluiting Blauwe Stad 7. Vaarbinding Erica-Ter Apel 8. Depot Groninger Museum 9. Omroepspecifieke installaties RTV-Noord totaal claims Stand per 31-12 inclusief claims (- = tekort)

2004

2005

2006

2007

2008

1.251.699

1.478.988

1.795.238

2.211.489

2.627.739

300.000 125.000

300.000 125.000

500.000

1.500.000 600.000

1.000.000 600.000

600.000

80.000 81.100 300.000 600.000

2.000.000 2.568.020 5.629.120

925.000

2.525.000

1.600.000

600.000

-4.377.421

-5.075.132

-7.283.882

-8.467.631

-8.651.381

Uit bovenstaande tabel blijkt dat de benodigde middelen de beschikbare middelen ver overtreffen. Dit komt vooral door de gevraagde bijdrage voor een tweetal vaarverbindingen, het depot van het Groninger Museum en de investeringsbijdrage voor RTV-Noord. Het is onmogelijk voor de provincie om alle gevraagde bijdragen te honoreren. Er zullen scherpe keuzes moeten worden gemaakt, waarbij tevens alternatieve financieringsbronnen worden meegenomen. Afweging voorstellen CESI Wanneer gekeken wordt naar de aangedragen projecten tegen de achtergrond van de criteria van CESI zijn de volgende projecten als passend te beoordelen: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Landbouw/ zorgcombinatie De Wiede Recreatief steunpunt Lettelbert Zuid Jongerencentrum Oude ULO Leek Businesscases breedband Internet Aanleg stranden Lauwersoog Vaarverbinding noordelijke ontsluiting Blauwe Stad Vaarverbinding Erica - Ter Apel Depot Groninger Museum Omroepspecifieke installaties RTV-Noord

Alle genoemde projecten dragen bij aan een aantoonbare verbetering van de economische (4, 5, 6 en 7) of sociale infrastructuur (1 en 3) of een combinatie van beiden (2, 8 en 9). Bovendien voldoen de projecten (in belangrijke mate) aan de overige criteria als bijvoorbeeld aard- en nagelvaste investering, bijdrage aan het bestuursprogramma, bijdrage uit regionale, rijks- of Europese fondsen etc. Voor het project omroepspecifieke installaties RTV Noord (9) was de mogelijkheid tot onderbrenging in CESI, gezien vanuit het criterium aard- en nagelvastheid, in eerste instantie onzeker. Op basis van een recent ontvangen investeringsoverzicht kan de conclusie worden getrokken dat de investeringen voor het overgrote deel aard- en nagelvastheid zijn. Geconcludeerd kan worden dat als strikt gekeken wordt naar de criteria de projecten 1 t/m 9 passend zijn.

1

In deze afweging is nog niet meegenomen het later ingediende voorstel m.b.t. Cofinanciering Waterberging (ad € 3,8 miljoen).

118

Criteria CESI aanpassen? Verruiming van de criteria van CESI lijkt niet aan de orde, zeker gezien de nu al zeer scheve verhouding tussen beschikbare middelen en het beroep hierop. Gezien het overaanbod aan projecten zou de vraag gesteld kunnen worden of extra (beleidsmatige) criteria opgesteld zouden moeten worden om de mogelijkheden van CESI en daarmee het beroep op deze reserve te verkleinen. Voorgesteld wordt om dit niet te doen en wel om de volgende redenen: 1. Het lijkt niet verstandig om een tijdelijk overaanbod van projecten te tackelen via nieuwe algemene criteria, welke in financieel betere tijden kunnen gaan knellen. 2. Een rigide inperking (bijvoorbeeld alleen toeristische projecten of alleen zorgprojecten) lijkt ons niet gewenst, omdat daarmee de bestuurlijke afweging te zeer wordt ingeperkt. 3. Het blijft het toch deels appels met peren vergelijken, hetgeen nauwelijks met algemene criteria, los van de huidige naar onze mening goed afgewogen en volledige set, is te geleiden. Eventueel zou een ondergrens aan de subsidie gesteld kunnen worden; bijvoorbeeld pr ojecten met een subsidievraag beneden de € 50.000 komen niet in aanmerking voor CESI. Ons lijkt dit echter niet aan te bevelen omdat het financieel nauwelijks soulaas biedt en hiermee een aantal kleine, maar beleidsmatig en bestuurlijk interessante projecten gemist worden. Ons voorstel is dan ook om in tijden van overaanbod aan projecten, na de screening aan de hand van de CESI-criteria, tot een separate onderlinge afweging te komen, waarbij bestuurlijke prioriteitstelling en keuze plaatsvindt in de Voorjaarsnota en Programmabegroting. Onderstaand wordt hiertoe een voorstel geformuleerd voor de huidige aangeleverde set projecten. Afweging van de projecten tegen de achtergrond van de beschikbare middelen De CESI middelen zijn, zoals al eerder gemeld, beperkt (financiële ruimte in 2008 ca € 2.627.700,--); dit bij een overigens redelijk conservatief ingeschatte jaarlijkse dividenduitkering van de Essentaandelen van ruim € 4,5 mln. vanaf 2005. Wel is er reeds rekening gehouden met een nacalculatie over 2003 en een hoger dividend voor het jaar 2004. Alle opgevoerde projecten passen binnen het bestuursprogramma en in 1 of meer van de daarin genoemde beleidsaccenten als bijvoorbeeld leefbaarheid platteland, economische en werkgelegenheidsontwikkeling, versterking culturele infrastructuur etc. Op basis hiervan is geen beleidsmatige prioriteitstelling te maken. Wat overblijft, is toetsing aan de programmabegroting 2004 en al of niet harde bestuurlijke toezeggingen dan wel aangegeven inspanningsverplichtingen. Op basis hiervan komen een drietal projecten naar voren. Het project ICT breedband infrastructuur, welke in de Programmabegroting 2004 op pagina 44 als prioritair project is beschreven. Daarnaast het project Depot Groninger Museum, waaraan bestuurlijk de nodige commitments zijn afgegeven en het project Landbouw/zorgcombinatie De Wiede, waarvoor hetzelfde geldt. Bij elkaar opgeteld resulteert dit in de volgende claims op CESI: 1. 2. 3. 4.

Landbouw en zorgcombinatie De Wiede Businesscases Breedband Internet Depot Groninger museum Omroepspecifieke installaties RTV-Noord

€ 80.000,€ 1.200.000,€ 2.000.000,€ 2.568.020,--------------€ 5.848.020,-

De overige projecten zijn of niet uitvoeringsgereed en/of qua cofinanciering niet geheel gedekt en/of zijn niet voorzien van bestuurlijke toezeggingen. Ook bij beperking tot bovengenoemde 4 projecten ontstaat, na inzet van de beschikbare CESI gelden in 2008 van € 2.627.700,- , nog een zeer groot tekort van circa € 3,2 mln. Om dit op te lossen zijn de volgende opties, al of niet in combinatie , in beeld:

119

1. Natuurlijk kan nog een scherpere prioriteitstelling plaatsvinden, waardoor nog 1 of 2 projecten afvallen. Ook dit vergt een bestuurlijke keuze. Ons voorstel is om niet nog nader te prioriteren, gezien het belang van de 4 projecten. 2. Vervolgens hebben we gekeken naar de hoogte van de claims. De reservering voor het Depot Groninger Museum lijkt, zeker gezien in het licht van de schrale financiële situatie, te hoog. Bestuurlijk zijn toezeggingen gedaan voor een bijdrage vanuit de provincie van € 1,5 mln. Het voorstel is dan ook om de reservering te beperken tot die € 1,5 mln. en niet de nu opgevoerde € 2 mln. ("besparing" € 0,5 mln.). Voor het project Depot Groninger Museum is ook een Kompasaanvraag in voorbereiding (subsidieaanvraag ca € 0,5 mln.). Aangezien honorering van deze aanvraag vrijwel kansloos lijkt, wordt hiermee geen rekening gehouden. Ook voor 1 of 2 van de Businesscases Breedband Internet zijn er eventueel op termijn enkele tonnen Kompasgeld te committeren. Gezien het feit dat de benodigde CESI subsidie zeer conservatief en voorzichtig is ingeschat wordt hiermee eveneens geen rekening gehouden. De claim op CESI voor het project De Wiede kan eveneens niet verlaagd worden. RTV Noord heeft een aanvraag voor een investeringssubsidie ingediend van € 2,5 mln. (incl. BTW). De forse begroting van de investeringen is, tegen de achtergrond van de gelimiteerde provinciale middelen, na overleg met RTV Noord bijgesteld. Dit is geschied door het schrappen van onderdelen die niet van directe noodzaak zijn voor de primaire functie van de omroep, door op specifieke technische onderdelen rekening te houden met scherpe prijsdalingen, die zich de afgelopen jaren ook steeds hebben afgetekend, en door op de aan te besteden hoofdposten (bouwkunde, werktuigbouw, elektrotechniek, omroepspecifiek en telefonie/automatisering) rekening te houden met 10% lager uitvallende kosten, vanwege marktwerking bij aanbesteding. Een substantiële eigen bijdrage van RTV Noord zou de financiële positie weer verslechteren, waardoor voorgesteld wordt om in de aangepaste investeringsbegroting van € 1.663.382 van provinciewege € 1.600.000 bij te dragen. Conclusie is dat op de vier projecten, na verlaging van de subsidieclaim voor het Depot Groninger Museum tot € 1.5 mln. en RTV-Noord tot € 1,6 mln., nog een tekort van € 1,75 mln. rest. 3. Om het resterende tekort van € 1,75 mln. te dekken is gekeken naar andere kredieten en fondsen en eventueel verschuiving in de toewijzingsverhouding tussen CESI en IIE (Investeringen Infrastructuur en Economie) van het Essentdividend. Een eerste, mogelijke bron zou zijn de inzet van sectorale middelen. De kredieten op de beleidsterreinen Economie , Welzijn en Cultuur zijn echter zeer beperkt van omvang en zullen derhalve slechts een zeer klein aandeel in de gevraagde bijdragen kunnen leveren.Vervolgens komt het flexibel budget in beeld. Voor 2004 biedt dat nauwelijks soulaas (geprognosticeerd te kort 2004 ca. € 0,17 miljoen). De jaren erna is er meer ruimte (variërend van ca. € 2,20 miljoen in 2005, ca. € 1,70 miljoen in 2006, ca. € 3,27 miljoen in 2007 tot ca € 6,12 miljoen in 2008), waardoor het tekort van € 1,75 mln. gedekt kan worden. Dit vraagt overigens niet alleen een afweging van de eerdergenoemde claims ten laste van de reserve CESI, maar ook een (integrale) afweging met andere claims, die ten laste van andere middelen moeten worden bekostigd, zoals het flexibel budget, de reserve IIE en de reserve Cofinanciering Kompas. Naast een aanvulling van de middelen in de reserve CESI, spelen onder andere het vraagstuk van aanvulling van de middelen in de reserve Cofinanciering Kompas, de voorfinanciering van investeringen ter versterking van de stuwende werkgelegenheid . Deze integrale keuze zou wat ons betreft pas gemaakt kunnen worden bij de Voorjaarsnota 2004. Uitstel van de besluitvorming over deze 4 CESI projecten tot aan de Voorjaarsnota 2004 (gepland in GS op 27 april 2004) zal volgens de huidige inzichten geen onoverkomelijke gevolgen hebben. Samenvattend voorstel/ beslispunten 1. De huidige set criteria voor CESI ongewijzigd handhaven. 2. De CESI claims beperken tot de volgende 4 projecten: Landbouw en zorgcombinatie De Wiede, Businesscases Breedband Internet, Depot Groninger Museum en Omroepspecifieke installaties RTV-Noord . 3. De claim voor het Depot Groninger Museum verlagen van € 2 mln. tot € 1,5 mln. De claim voor RTV-Noord verlagen van € 2,5 mln. tot € 1,6 mln. De claim van de 4 projecten gezamenlijk komt hiermee op bijna € 4,4 mln. 4. De nog beschikbaar zijnde CESI gelden van € 2.627.700,- in 2008 inzetten in de 4 projecten.

120

Bijlage 3.1. Nader af te wegen claims reserve CESI 1. Landbouw/zorgcombinatie De Wiede (€ 80.000,-- in 2004) Op 29 november 2001 heeft de provincie het verzoek gekregen om mee te denken over de financieringsmogelijkheden van een in Veendam te realiseren landbouw/zorgcombinatie. Het betreft hier een omvangrijk project. Staatsbosbeheer, de Stichting Mobiel (uitvoeringsorganisatie van de Wet inschakeling werkzoekenden voor Menterwolde, Pekela en Veendam) en Wedeka ( sociale werkvoorziening voor de gemeenten Borger, Menterwolde, Stadskanaal, Veendam en Vlagtwedde) hebben gezamenlijk het initiatief genomen om een landbouw/zorgcombinatie voor het gebied De Wiede bij Veendam te ontwikkelen. Het gaat om een gebied van 75 hectare dat in eigendom is bij Staatsbosbeheer. Het is de bedoeling om op het terrein een boerderij te bouwen en daarvoor een boer als bedrijfsleid(st)er aan te trekken. De opzet is om een er een biologisch gemengd bedrijf van te maken in combinatie met ecologisch natuur- en landschapsbeheer. In het plan wordt ervan uitgegaan dat de ondernemer een gemengd bedrijf exploiteert en een overeenkomst aangaat met Mobiel en Wedeka voor het aanbieden van passende werkzaamheden aan cliënten van de drie organisaties. De boerderij moet zorg verlenen aan 30 à 40 mensen. De begeleiding komt in handen van de zorgboer en externe begeleiders. Voor de doelgroep van Mobiel worden 5 tot 10 werkplekken gecreëerd. Vanuit het zorgbedrijf van Wedeka worden 5 tot 10 personen geplaatst. Daarnaast kunnen 5 à 10 gehandicapte personen met een PGB (persoonsgebonden budget) op de Wiede worden geplaatst. Naast het creëren van werksituaties/werkplekken kent het project als doelstellingen: - bevorderen van de integratie in de samenleving; - bevorderen van de doorstroom/uitstroom naar reguliere arbeid; - natuurbeheer en landschapsonderhoud. Men wil ook de zorgboerderij de functie van educatiecentrum mee geven (landbouweducatie, educatie duurzaam bouwen en natuur- en landschapseducatie). Daarnaast wordt het promoten en afzetten van biologische landbouwproducten nagestreefd. De totale investeringskosten werden (medio 2002) geraamd op 2.067.000 euro. De kosten voor de inrichting van het gebied zijn hierbij buiten beschouwing gelaten. De initiatiefnemers Mobiel en Wedeka steken er zelf geld in. Daarnaast is er een bedrag toegekend uit de stimuleringsregeling landelijk Gebied van LNV. De rest van de kosten wil men bij elkaar krijgen door: een bijdrage van de agrariër, bijdragen van fondsen bijdragen van gemeente, provincie en rijk (Staatsbosbeheer), Kompas en EU POP. Gewekte verwachtingen Al vanaf 2001 lopen er ambtelijke gesprekken met de initiatiefnemers, over de vraag waar subsidiemogelijkheden zitten. Er is een ambtelijke werkgroep gevormd omdat het project verschillende invals hoeken kent: landbouw, plattelandsbeleid, natuur, zorg, planologie, ecologie. Er werd volledige medewerking van provinciezijde toegezegd om het plan te realiseren, inclusief het verlenen van provinciale subsidies uit diverse potten en het oplossen van mogelijke planologische knelpunten. Vanuit deze "positieve grondhouding" heeft de ambtelijke werkgroep verder de besprekingen met de projectleider van de Wiede (Swart consultancy uit Nieuwolda) gevoerd. De acties die door de provincie zijn ondernomen zijn: : • In het kader van het onderzoek naar duurzame landbouwschuren in het Oldambt zijn begin 2002 twee architectenbureaus gevraagd een ontwerp voor de zorgboerderij de Wiede op te stellen. Dat heeft twee ontwerpen opgeleverd waarbij door de initiatiefnemers is gekozen voor het ontwerp van Artes. • In het kader van het project "duurzame ontwikkeling" heeft de provincie een aantal projectenworkshops opgezet. Eén daarvan werd aan de Wiede gewijd. • De initiatiefnemers hebben het project ingediend in het kader van de EU POP jaartranche. De provincie heeft positief over deze aanvraag geadviseerd (hoge prioriteit). Inmiddels staat het project op de EU POP reservelijst • Zoals gezegd is er al een bedrag toegezegd uit de stimuleringsregeling landelijk gebied.

121

•

Ambtelijk is geïnventariseerd welke "potten" aangesproken zouden kunnen worden voor een subsidie aan het project. Dat leverde het volgende beeld op: PLOP € 135.000 (het project staat op de reservelijst) Kompas € 160.000 CESI € 80.000 Milieu € 10.000 Landbouw € 15.000 -------------€ 400.000

Subsidieaanvraag nog niet afgehandeld. De subsidieaanvraag is - in overleg met de indieners - nog niet afgehandeld omdat er zich bij dit omvangrijke project steeds nieuwe situaties voordoen. Eerst moest het plan worden omgegooid omdat de locatie (op het terrein) die men aanvankelijk voor de bouw van de boerderij op het oog had niet door kon gaan. Daarna is bekend geworden dat de NOVO (instelling voor gehandicaptenzorg) niet langer meedoet vanwege krapper wordende financiële mogelijkheden. De initiatiefnemers willen nu gehandicapten met een PersoonsGebonden Budget plaatsen . Dit is een zeer goede mogelijkheid maar het vraagt wel weer een aanpassing van het plan. Tenslotte kan de provincie pas definitief een subsidie toezeggen wanneer planologisch het groene licht is gegeven. De toegezegde steun versus een krapper budget bij de provincie. Zowel bestuurlijk als ambtelijk hebben de initiatiefnemers de verzekering gekregen dat de provincie zich maximaal voor dit project zou inspannen. Ambtelijk is er daarbij steeds vanuit gegaan dat er een forse bijdrage uit CESI (de provinciale reserve voor de sociale en economische infrastructuur) zou moeten komen om dit waar te maken. De sectorale kredieten bieden hiervoor slechts een bescheiden ruimte. Nu is er een probleem. Omdat de bodem van de reserve CESI in zicht is gekomen en de subsidieaanvraag van de Wiede op enkele punten nog niet compleet is, dreigt de situatie te ontstaan dat de aanvraag van de Wiede niet meer kan worden gehonoreerd op het moment dat die "beslissingsrijp" is. Het risico is namelijk dat de pot van CESI dan leeg is. Daardoor zou er een zeer vervelende situatie ontstaan, omdat bij de initiatiefnemers wel de verwachting is gewekt dat de provincie zich maximaal voor het project zou inspannen. Om dit risico te vermijden wordt nu voorgesteld om een bedrag van € 80.000,-- uit CESI voor de Wiede te reserveren tot uiterlijk 1-1-2005. Toetsing aan de criteria van CESI. Aan de hand van het projectplan wordt het project getoetst aan de criteria van CESI: bijdragen aan het realiseren van het provinciale het project draagt bij aan de bestuursprogramma vermaatschappelijking van de zorg, de ontwikkeling van zorgboerderijen, de ontwikkeling van het plattelandsgebied, stimulering ecologische landbouw, duurzaam bouwen en natuurbeheer het project wordt zonder provinciale bijdrage het projectplan vertoont zonder provinciale waarschijnlijk niet gerealiseerd subsidie een tekort het project wordt ook door anderen bekostigd een aanzienlijk deel van de investeringen wordt bekostigd door de initiatiefnemers: Mobiel, Wedeka ( plm. 331.000 euro). Ook de agrariër draagt bij, evenals Staatsbosbeheer. Bovendien wordt subsidie gevraagd aan de gemeenten Veendam en Menterwolde.

122

de provinciale bijdrage kan alleen uit de reserve cofinanciering worden verstrekt omdat andere sectorale kredieten daarvoor onvoldoende mogelijkheid bieden

de kredieten voor milieu en landbouw bieden samen ongeveer een ruimte van 25.000 euro. Het stimuleringsfonds kan niet worden aangesproken omdat dat niet bedoeld is voor aard - en nagelvaste investeringen het betreft: grondverwerving, het bouwen van een boerderij en bedrijfswoningen, kantine keuken/winkel werkplaats/kantoor vergaderruimte / toiletten /douches/kleedruimte, hal, gangen/opslagruimte de exploitatiekosten komen voor rekening van Mobiel, Wedeka en de agrariër het betreft aanwijsbare zaken arbeidsmarkttoeleiding en het verlenen van zorg worden gecombineerd met het oprichten van een onder architectuur gebouwde biologische boerderij, het beheer van een natuurgebied, het geven van landbouweducatie, educatie duurzaam bouwen en natuur- en landschapseducatie het gaat om arbeidstoeleiding, zorg, natuur, landbouw, milieu en plattelandsbeleid

het project heeft betrekking op een incidentele aard- en nagelvaste investering

er wordt geen bijdrage verstrekt in exploitatielasten de bestemming is eenduidig en transparant het project draagt bij aan verbetering van de economische en sociale infrastructuur

het belang van het project is sectoroverschrijdend

Conclusie/voorstel is dat het project voldoet aan alle criteria. Voorgesteld voorlopig een bedrag van € 80.000,-- voor de Wiede te reserveren, tot het moment dat de projectvoorstellen "beslissingsrijp" zijn, maar uiterlijk tot 1 januari 2005.

2. Recreatie steunpunt Lettelbert-Zuid (€ 81.100,-- in 2004) Bij het Loket Levende Dorpen Westerkwartier is door een initiatiefgroep uit Lettelbert een verzoek voor ondersteuning bij het project Revitalisering Lettelbert-Zuid ingediend. Het betreft een meerledig integraal project dat is opgedeeld in de volgende deelprojecten: - Routegebonden recreatie (onder meer kano-, fiets- en wandelroutes, recreatieve voorziening voor minder-validen en ouderen, vergroting toegankelijkheid recreatiegebied); - Recreatief steunpunt (bouw van een multifunctioneel gebouw en bezoekerscentrum, uitbreiding van een steiger, verbetering van recreatief speelterrein); - Dorpshuis (uitbreiding terras, keuken en dubbele beglazing dorpshuis); - IJsbaan (verlichting, geluid, gebouwtje). De aanvraag voor een bijdrage uit het CESI-budget is gericht op het deelproject Recreatief Steunpunt. Achtergrond De initiatiefgroep Revitalisering Lettelbert-Zuid bestaat uit: a. Stichting Dorpshuis “Lutjehonk” - de heer F. Traa b. Stichting De Oude Ulo (Watersportcentrum) - de heer E. Tates c. Stichting Het Lichtschip (De Bevers) - de heer H. Yspeert d. Vereniging Dorpsbelangen Lettelbert - de heer W. van Dijken e. IJsvereniging “Samenwerking” - de heer G. Brand Vanaf medio 2001 heeft de initiatiefgroep in overleg met vertegenwoordigers van de Provincie Groningen en de Gemeente Leek gewerkt aan de uitwerking van de plannen. De bijgevoegde projectomschrijving heeft betrekking op alle projectonderdelen in hun samenhang. Verder is het deelproject Recreatief Steunpunt bijgevoegd, omdat de CESI-aanvraag zich hier op richt.

123

CESI-aanvraag Het deelproject Recreatief steunpunt bestaat uit drie elementen: bouw van een multifunctioneel gebouw annex bezoekerscentrum, verbetering van recreatief speelterrein en uitbreiding van een steiger. Onlangs is gebleken dat de twee eerstgenoemde elementen (het multifunctionele gebouw en het speelterrein) naar verwachting niet in aanmerking komen voor PLOP-financiering; voor financiering van deze onderdelen wordt een beroep gedaan op CESI. 2 • Bouw van een multifunctioneel gebouw - het betreft een gebouw van 160 m , waarin ondergebracht een (kano)bezoekerscentrum, een toilet-/douchevoorziening voor (water)recreanten, een pantry en een opslagruimte. Het kanobezoekerscentrum omvat een uitnodigende bezoekersruimte met informatiepanelen en informatiebrochures over het aantrekkelijke gebied en de recreatieve en toeristische mogelijkheden in het gebied, alsmede de kanomogelijkheden, evt. in combinatie met wandel- of fietsrecreatie. De bezoekersruimte biedt de mogelijkheid tot het houden van inleidingen voor groepen bezoekers. In het bezoekerscentrum zijn toilet- en douchevoorzieningen voor kanoërs en andere passanten (wandelaars, fietsers). Verder omvat het bezoekerscentrum een kantoortje, een pantry en opslagruimte voor informatieen expositiematerialen. ’s Winters vinden de kano’s en boten van het Watersportcentrum en de schouwen van De Bevers onderdak in het centrum. Ten behoeve van de inpassing in het landschap krijgt het gebouw een streekeigen uiterlijk (Westerkwartierse schuur, materialen: rode baksteen, hout en een pannendak); •

Verbetering speelterrein - Op het speelveldje bij het kanobezoekerscentrum worden enkele eenvoudige speelvoorzieningen en ca. 60 verharde zitplaatsen aangebracht. Het biedt jong en oud de gelegenheid om even de benen te strekken na een kano- of fietstocht. Het veldje kan het tevens dienst doen als verzamelplaats voor groepen recreanten. Het speelterrein wordt ten behoeve van landschappelijke inpassing en veiligheid d.m.v. een kleine kade, beplanting en houten afrastering gescheiden van het fietspad. De aanwezige bomen worden als cultuur-historisch element gespaard; zij markeren de plaats waar de oude boerderij heeft gestaan;

Financiering Voor de realisatie van het volledige project Revitalisering Lettelbert-Zuid is € 463.730 begroot. Voor het deelproject Recreatief Steunpunt bedraagt de deelbegroting € 260.300. Voor de dekking van deze kosten (€ 260.300) zijn aanvragen ingediend bij PLOP (PLattelands OntwikkelingsProgramma), de provincie Groningen en de gemeente Leek. Verder wordt een deel van de werkzaamheden uitgevoerd door dorpsbewoners.

Kosten (zie ook bijlage):

deelproject Recreatief steunpunt Financieringsbronnen:

Bouw van multifunctioneel gebouw Verbetering speelterrein Uitbreiding steiger Voorbereidingskosten Heffingen, leges, accountant

Totaal

€ € € € €

162.400 - Gemeente Leek (1) 14.300 - Initiatiefnemers (2) 60.400 - Provincie Groningen (3): 19.700 Recreatie/Toerisme 3.500 Kompas (4) - PLOP

e 40.000 € 65.075 € 5.000 € 52.500 € 16.625

Tekort

€ 81.100

e 260.300 Totaal

€ 260.300

(1):

De bijdrage van de gemeente Leek is bestuurlijk gehonoreerd, onder voorbehoud van cofinanciering door de overige partijen (2): De bijdrage van de initiatiefnemers betreft verkapitaliseerde menskracht (3): De bijdrage van de provincie Groningen (Recreatie/Toerisme en Kompas) is geaccordeerd in het FO Recreatie en Toerisme van 19 mei 2003 (4): De PLOP-aanvraag is door de bestuurscommissie doorgeleid naar DLG (Dienst Landelijk Gebied). Het opgevoerde bedrag is exclusief het multifunctioneel gebouw en het speelterrein.

124

Toetsing aan criteria Stimuleringsfonds •

•

•

•

• • • •

•

De uitvoering van het project moet bijdragen aan het realiseren van ons (provinciale) bestuursprogramma: Het project draagt bij aan verbetering van de leefbaarheid in een plattelandsomgeving. Het is een initiatief van een groep vrijwilligers, dat ook in de voorbereidingsfase al zichtbaar leidt tot versterking van de sociale cohesie in Lettelbert. Het project zorgt ervoor dat het voorzieningenniveau verbeterd. Zoals ook bedoeld in het bestuursprogramma, kenmerkt dit project zich doordat het wordt gerealiseerd door gezamenlijke ondersteuning van de lokale én provinciale overheid. Het project wordt zonder provinciale bijdrage waarschijnlijk niet gerealiseerd: Het is belangrijk de totale kosten gesubsidieerd te krijgen om de bouw te kunnen laten starten. De gemeente Leek heeft haar bijdrage toegezegd onder voorwaarde van co-financiering door andere partijen Ook de bijdrage uit het dorp zelf (menskracht) is gegarandeerd. Een bijdrage uit het CESIbudget is nodig om de uitvoering te realiseren. Het project wordt naast een provinciale bijdrage bekostigd uit regionale, rijks- of Europese fondsen: Voor de dekking van het deelproject Recreatief Steunpunt zijn aanvragen ingediend en bestuurlijk geaccordeerd bij PLOP (Plattelands Ontwikkelings Programma), de provincie Groningen en de gemeente Leek. Verder wordt een deel van de werkzaamheden uitgevoerd door dorpsbewoners. De provinciale bijdrage kan alleen uit deze reserve worden gedekt indien sectorale kredieten daartoe onvoldoende mogelijkheden bieden: Sectoraal wordt een bijdrage geleverd door Toerisme en Recreatie en Kompas (totaal € 57.500, waarvan € 37.900 voor het multifunctioneel gebouw). Er zijn geen andere sectorale middelen waar een beroep op kan worden gedaan. Het project heeft betrekking op een incidentele, 'aard en nagelvaste' investering: Hier is sprake van bouw van een multifunctioneel gebouw en de aanleg van een speelterrein (inclusief een kleine kade, beplanting en houten afrastering) Er wordt geen provinciale bijdrage verstrekt in de exploitatielasten, die voortvloeien uit de met het project gemoeide investering: Het betreft een bijdrage voor de bouw en aanleg; er wordt geen bijdrage gedaan in de exploitatie. De bestemming is eenduidig en transparant: bouw en aanleg zijn duidelijk aanwijsbare bestemmingen. Het project moet bijdragen aan een duurzame economische ontwikkeling en/of een aantoonbare verbetering van de economische of sociale infrastructuur Het multifunctionele gebouw annex bezoekerscentrum en de speelvoorziening dragen bij aan verbetering van het voorzieningenniveau en daarmee aan de sociale infrastructuur. het belang van het project moet sectoroverschrijdend zijn Het betreft samenwerking tussen de sectoren omgevingsbeleid, welzijn, programma's / projecten en recreatie / toerisme.

Ambtelijk voorstel Om het multifunctionele gebouw annex bezoekerscentrum en het speelveld te kunnen realiseren stellen wij voor een bijdrage van € 81.100, -- uit het CESI-budget beschikbaar te stellen.

3. Jongerencentrum Oude ULO, Leek (€ 300.000, -- in 2004) Bij het Loket Levende Dorpen Westerkwartier is door gemeenschapscentrum De Oude ULO (gemeente Leek) een verzoek ingediend tot co-financiering voor de realisatie van een nieuw jongerencentrum. Het centrum omvat een soosruimte, een internetcafé, cursuslokalen, een grote podiumzaal (geschikt voor 350 jongeren) en kantoorruimte. De nieuwe accommodatie wordt voorzien van geluids- en veiligheidsmaatregelen en voorzieningen voor gehandicapten. Met de realisatie van het centrum is een bedrag van € 1.112.923,- gemoeid. De Oude ULO vraagt een bijdrage van € 300.000,-- in de bouwkosten en € 5.000,-- van het Loket Leve(n)de Dorpen voor de inrichting van de soosruimte.

125

Achtergrond Samenwerking: Het plan voor het nieuwe jongerencentrum is tot stand gekomen in nauwe samenwerking tussen de gemeentelijke werkgroep, waarin ook De Oude Ulo is vertegenwoordigd, en de klankbordgroep van het jeugdpanel, waarin meer dan 40 jongeren zitting hebben gehad. Het nieuwe centrum biedt de mogelijkheid het succes van het jongerenwerk van de laatste jaren vast te houden (het bereik van moeilijke groepen) en tegelijk ook echt iets te bieden voor alle jongeren uit Leek op het terrein van cultuur-, sport-, hobby- activiteiten, informatie en ontmoeting. Gemeentelijk beleid De gemeente Leek heeft een preventief jongerenbeleid waarin aandacht wordt besteed aan problemen van / met jongeren en aan de wensen van jongeren. Het jeugdbeleid is gericht op het bevorderen van de veiligheid; het ontwikkelen van talenten en vaardigheden van de jeugd en draagt bij aan de voorbereiding van de jeugd tot actief burgerschap. Een goede samenwerking tussen gemeente, politie, randgroepwerk en algemeen jongerenwerk levert een aanpak op individuele maat op. Het jeugdpanel is een inspraak- en participatiemodel waar zowel de gemeente als het jongerenwerk de jongeren serieus nemen en participatie ook echt tot stand komt. Met de activiteiten wordt een divers aanbod gerealiseerd op basis van de vraag van de doelgroep en wordt volop ruimte gegeven aan jongerencultuur. Financiën Met de realisatie van het centrum is een bedrag van € 1.112.923,-- gemoeid. Dit bedrag wordt gedekt door een bijdrage van de gemeente Leek, eigen middelen van de Oude ULO, zelfwerkzaamheid. Voorts worden er bijdragen aangevraagd bij fondsen(Oranjefonds, Kammingafonds, VSB, Stichting Madurodam, Prins Bernhard Cultuurfonds, Stichting DOEN), sponsors en particulieren. De Oude ULO vraagt via het Loket Leve(n)de Dorpen Westerkwartier een bijdrage uit het CESIbudget van € 300.000,-- in de bouwkosten en € 5.000,-- van het Loket Leve(n)de Dorpen voor de inrichting van de soosruimte. Laatstgenoemd verzoek wordt op 30 oktober 2003 voorgelegd aan het expertteam van het Loket Leve(n)de Dorpen.

Toetsing aan criteria Stimuleringsfonds •

•

•

• •

De uitvoering van het project moet bijdragen aan het realiseren van ons (provinciale) bestuursprogramma: In ons bestuursprogramma wordt benadrukt dat initiatieven op het gebied van welzijns- buurt- en jongerenwerk en sport aandacht moeten krijgen, omdat deze activiteiten een bijdrage leveren aan het versterken van de sociale samenhang. Het nieuwe jongerencentrum, als uitvloeisel van het gemeentelijk jongerenbeleid, draagt hier in belangrijke mate aan bij. Verder participeert de gemeente Leek in het Gebiedsgericht werken Sociaal beleid. Hierin werken de provincie en de vier gemeenten van het Westerkwartier samen op vier beleidsterreinen, waaronder het Jeugdbeleid in de regio. Het nieuwe jongerencentrum krijgt deels ook een regiofunctie en sluit daarmee goed aan bij het gebiedsprogramma Sociaal beleid. Zoals ook bedoeld in het bestuursprogramma, kenmerkt dit project zich doordat het wordt gerealiseerd door gezamenlijke ondersteuning van de lokale én provinciale overheid. Het project wordt zonder provinciale bijdrage waarschijnlijk niet gerealiseerd: Het is belangrijk de totale kosten gesubsidieerd te krijgen om de bouw te kunnen laten starten. De gemeente Leek heeft haar bijdrage toegezegd. Ook de bijdragen van de Oude ULO zelf en de kostenreductie door zelfwerkzaamheid en het gebruik van tweede-hands materiaal, zorgen voor een belangrijk deel van de dekking. Een bijdrage uit het CESI-budget is nodig om de bouw volledig te kunnen realiseren. Het project wordt naast een provinciale bijdrage bekostigd uit regionale, rijks- of Europese fondsen: Voor de dekking stelt de gemeente Leek € 650.000,-- beschikbaar. Bij het Loket Leve(n)de dorpen is € 5.000,-- aangevraagd. De provinciale bijdrage kan alleen uit deze reserve worden gedekt indien sectorale kredieten daartoe onvoldoende mogelijkheden bieden: Er zijn geen sectorale middelen waar een beroep op kan worden gedaan. Het project heeft betrekking op een incidentele, 'aard en nagelvaste' investering: Hier is sprake van nieuwbouw van een jongerencentrum.

126

• • •

Er wordt geen provinciale bijdrage verstrekt in de exploitatielasten, die voortvloeien uit de met het project gemoeide investering: Het betreft een bijdrage voor de bouw; er wordt geen bijdrage gedaan in de exploitatie. De bestemming is eenduidig en transparant: bouw en aanleg zijn duidelijk aanwijsbare bestemmingen. Het project moet bijdragen aan een duurzame economische ontwikkeling en/of een aantoonbare verbetering van de economische of sociale infrastructuur Het gebouw biedt de jongeren in Leek en omstreken een uitstekende ontmoetings- en ontplooiingsmogelijkheid. Daarmee is het een belangrijke (sociaal-)infrastructurele voorziening.

Ambtelijk voorstel Om het jongerencentrum te kunnen realiseren stellen wij voor een bijdrage van € 300.000,-- uit het CESI-budget beschikbaar te stellen.

4. Businesscases breedband Internet (€ 600.000,-- in 2004 en € 300.000,-- p.j. in 2005 en 2006) De aansluiting van gemeenten en bedrijven in de provincie Groningen op breedbandinternet stagneert. Hierdoor ontstaan grote verschillen tussen het Noorden en de Randstad. De provincie wil daarom de uitrol van breedbandinternet stimuleren en indien noodzakelijk financieel ondersteunen. Het beleid van de provincie ten aanzien van stimulering breedbandinternet is vastgelegd op 13-052002 in het rapport “Vooronderzoek toekomstvaste ICT –infrastructuur in de provincie Groningen” (beleidsnotitie nr. 2002-03975/13/A.12, IEE, betreffende Glasvezelring Groningen) . Tegelijkertijd zijn de uitgangspunten om dit te realiseren vastgelegd. Het vooronderzoek naar de haalbaarheid van het beleid van de provincie is afgerond. Per belangstellende gemeente, zorginstelling, onderwijsinstanties en diverse andere betrokkenen is de vraag naar breedband Internetaansluitingen geïnventariseerd. Op basis van deze inventarisaties zijn logische clusters gevormd. De eerste vier clusters zijn: - de gemeenten rondom het Reitdiep, het Reitdieptracé; - de gemeenten in het Eemsmondgebied, de Eemsmonddelta; - de gemeenten rondom de stad, het Gorechtnet; - de gemeenten in de Veenkoloniën. Op basis van verdere uitwerking van de inventarisaties en reacties van belanghebbenden/belangstellenden is het de planning om te komen tot een zestal clusters binnen nu en vier jaar. De uitwerking van het provinciale beleid is begonnen. Voor het Reitdieptracé wordt onderzocht welke infrastructuur beschikbaar is, welke nog moet worden aangelegd en welke organisatievorm gekozen moet worden om aanleg en exploitatie van de grond te krijgen. De engineering is hierbij inbegrepen. Deze businesscase is afgerond. De totale kosten voor aanleg van een glasvezelring in het Reitdiepgebied bedragen € 5.000.000,--, dit is dan inclusief het belichten van de glasvezel. De aanlegkosten worden gedragen door de deelnemende gemeenten en de dienst SEM van de provincie. Om voor de dienst SEM de businesscase (het aanleggen van glasvezel naar de bruggen) rond te krijgen, is een CESI bijdrage van € 300.000,-- voor 2003 noodzakelijk. Dit bedrag is geregeld tijdens de Voorjaarsnota 2002. Elke cluster is een businesscase. Op voorhand is niet aan te geven hoeveel infrastructuur al beschikbaar is in een gebied. De hoeveelheid aanwezige infrastructuur bepaalt grotendeels de hoogte van de aanlegkosten. Uitgaande van nog twee businesscases in 2004, wordt een CESI bijdrage van € 600.000,-- gevraagd. Deze CESI bijdrage is gebaseerd op de huidige inzichten binnen het Reitdieptracé. De planning is begin 2004 de businesscases van het Reitdieptracé en Eemsdelta Europees aan te besteden. Gorechtnet wordt in de loop van 2004 Europees aanbesteed. In 2005 vindt naar verwachting uitvoering van de businesscase Veenkoloniën plaats en in 2006 uitvoering van de businesscase Oost-Groningen. Ook hiervoor wordt een CESI bijdrage gevraagd van € 300.000,-- per case. Voortschrijdend inzicht zal uitwijzen of deze bijdragen voldoende zijn.

127

5. Aanleg stranden Lauwersoog (€ 125.000,-- p.j. in 2005 en 2006) In de ontwikkeling van toerisme en recreatie in Noordwest Groningen is het Lauwersmeer met omliggend gebied (zowel in Groningen als in Fryslan) een trekpleister van formaat. Zowel uit een oogpunt van natuurbeleving als recreatiebehoefte. De provincie Groningen heeft bijgedragen aan de stimulering van de planontwikkeling in het gebied met als doel de ontwikkelingskansen beter in beeld te brengen en om als basis te dienen voor projectuitvoering. Als voorbeeld kunnen worden genoemd de Ontwikkelingsvisie toerisme en recreatie voor Noordwest Groningen door Bureau RO te Maastricht, de visie van Bureau Wissing voor het Lauwersmeergebied, alsmede de Structuurschets van dat bureau voor Lauwersoog. Inmiddels is een bestemmingsplan in voorbereiding waarin de gewenste ontwikkeling ruimtelijk wordt ingekaderd. Alvorens tot de noodzakelijke planuitvoering over te gaan, is nog inzicht nodig in de samenhang tussen de verschillende deelprojecten en de baten die de uitvoering van die deelprojecten voor het gebied in toeristisch economische zin kunnen opleveren. Een belangrijk deelproject is de gedeeltelijke verplaatsing van de stranden alsmede de aanpassing van de daarbij behorende infrastructuur in combinatie met de verbetering van de ruimtelijke structuur van Lauwersoog binnendijks. In opdracht van Staatsbosbeheer is daaromtrent in het verleden al eens een projectidee gelanceerd, waarvoor een provinciale bijdrage werd gereserveerd van fl. 250.000,--. Dat plan is nooit tot uitvoering gekomen. Door de ontwikkelingen rond Expozee (uitvoering plan camping Lauwersoog) en het tussen de gemeente De Marne, Staatsbosbeheer en Camping Lauwersoog gesloten samenwerkingsconvenant is het plan m.b.t. de stranden (gedeeltelijke verplaatsing in zuidelijke richting) opnieuw actueel geworden. De aanpassing van het bestaande planmateriaal vergt naar verwachting een investering van € 30.000,-- en de uitvoering (planning 2005 en 2006) rond de € 2 miljoen.Voorgesteld wordt, onder voorbehoud van instemming met het beoogde masterplan van de gemeente De Marne, een bijdrage te reserveren van € 250.000, --. 6. Vaarverbinding Noordelijke ontsluiting Blauwe Stad (€ 3 mln. in de periode 2005-2007) Reeds vanaf het begin van de planvorming omtrent de Blauwe Stad is gesproken over een mogelijke noordelijke ontsluiting voor de vaarrecreatie. Immers, de Blauwe Stad komt dan in een doorgaande vaarroute te liggen, wat de aantrekkelijkheid van de Blauwe Stad voor de vaarrecreatie flink vergroot. Hierdoor is er een veel beter uitgangspunt om de te realiseren voorzieningen en aan te trekken recreatieve bedrijven een goede economische basis te bieden. Aan de zuidkant krijgt de Blauwe Stad een aansluiting direct op het Winschoterdiep, met een doorvaarthoogte van 3,50 m. Door Bureau INVRAplus b.v. is in november-december 2003 een notitie opgesteld. In deze notitie zijn twee varianten beschreven voor de realisatie van een vaarverbinding tussen Nieuwolda en De Blauwe Stad: 1. Variant Nieuwe Kanaal via een doorsnijding van het Midwolderbos naar de Blauwe Stad; 2. Variant Nieuwe Kanaal en dan via een tracé dat parallel loopt aan de Oudlandseweg naar de Blauwe Stad; De kosten van beide trajecten zijn nagenoeg gelijk: € 14,5 mln. versus € 14,8 mln. In een eerste, globale financieringsopzet komt de provinciale bijdrage op ca. € 3,0 mln. De start van de uitvoering wordt verwacht in de tweede helft van 2005. Toetsing aan criteria CESI * Het project draagt bij aan de realisatie van het provinciale bestuursprogramma: stimulering van het toerisme levert een bijdrage aan de structurele werkgelegenheid en, in dit geval, aan de leefbaarheid in de plattelandsomgeving. De economische basis van de Blauwe Stad wordt op recreatief-toeristisch gebied verstevigd. * Het project kan zonder provinciale bijdrage niet worden gerealiseerd. De provincie is, bij dit soort intergemeentelijke projecten, veelal (mede)initiatiefnemer en regisseur, vanwege het vastgelegde beleid in het POP en de Toeristische nota. Tevens heeft de provincie de nodige expertise in huis op het gebied van projectontwikkeling (afd. EZ) en de weg- en waterbouw (afd. BW en SEM). * Het project moet worden bekostigd uit KOMPAS, gemeentelijke bijdrage(n), bijdrage waterschap en rijksbijdragen (bijv. Stichting recreatietoervaart Nederland); * De sectorale kredieten recreatie en toerisme zijn niet toereikend voor dit type investeringen; * Het project heeft betrekking op een incidentele, aard- en nagelvaste investering; * Het betreft een bijdrage voor de bouw en aanleg en niet de exploitatie. * Het project draagt bij aan een duurzame economische ontwikkeling en een aantoonbare verbetering van de economische en/of sociale infrastructuur; * Het belang van het project is sectoroverstijgend: samen met de vaarverbinding wordt een natte, ecologische verbindingszone aangelegd.

128

Ambtelijk voorstel Omdat de realisatie van deze vaarverbinding nauw aansluit bij de doelstellingen van de provi ncie rondom de Blauwe Stad, daarnaast een hoge prioriteit heeft gekregen in het POP en de Toeristische nota en uitstekend past in de criteria van het CESI-budget, wordt voorgesteld een bijdrage van € 3,0 mln te reserveren uit dit CESI-budget (€ 0,5 mln in 2005; € 1,5 mln in 2006 en € 1,0 mln in 2007).

7. Vaarverbinding Erica - Ter Apel (€ 600.000,-- p.j. in 2006, 2007 en 2008) De vaarverbinding tussen Ter Apel en Erica is landelijk erkend als een belangrijke ontbrekende schakel in het vaarwegennet. Met de realisatie van deze vaarverbinding worden de vaargebieden in Duitsland (Ems) en Nederland veel beter met elkaar verbonden. Voor Groningen betekent het dat het vaargebied in Zuid-oost Groningen veel centraler komt te liggen in het Noordnederlandse en Noordduitse vaarwegen-netwerk. Het rendement van bestaande voorzieningen kan daardoor flink worden verbeterd en de recreatievaart zal een forse impuls krijgen, vanwege de betere ligging aan meer doorgaande (inter)nationale vaarroutes. In 2003 is een haalbaarheidsstudie gedaan naar twee tracé-alternatieven. De Stuurgroep Veenkoloniën heeft haar voorkeur uitgesproken voor het tracé langs Oranjedorp. De totale investeringen, inclusief ontsluiting van het Veenpark in Bargercompascuuum, bedragen ca. € 30 mln. In een eerste, globale financieringsopzet wordt een provinciale bijdrage verwacht van ca. € 1,8 mln. Deze provinciale bijdrage kan worden gespreid over drie uitvoeringsjaren 2006, 2007 en 2008, ieder voor een gelijk deel (€ 0,6 mln.). In 2004 vindt een nadere studie naar het gekozen Oranjedorptracé plaats. Naar verwachting kan in de tweede helft van 2005 gestart worden met (de eerste fase van) het project. Toetsing aan criteria CESI In onderstaand overzicht wordt het project getoetst aan de criteria van CESI: Criterium Project moet bijdragen aan het realiseren van het provinciale bestuursprogramma

Het project wordt zonder provinciale bijdrage waarschijnlijk niet gerealiseerd

Het project wordt mede door anderen bekostigd

De sectorale kredieten bieden onvoldoende mogelijkheden ter cofinanciering Het project heeft betrekking op een incidentele aard- en nagelvaste investering

Er wordt geen bijdrage verstrekt in de exploitatielasten De bestemming is eenduidig en transparant Het project draagt bij aan verbetering van de economische en sociale infrastructuur

Toelichting Het project betekent een stimulans voor de werkgelegenheid in de Veenkoloniën. Daardoor levert het project een concrete bijdrage aan het bestuursprogramma. De provincie Drenthe is initiatiefnemer en trekker van het project. Actieve deelname van de provincie Groningen is, vanwege het belang voor Groningen als vaarprovincie, onmisbaar. Dit geldt zowel voor personele en financiële inbreng. In de financieringsopzet wordt o.a. rekening gehouden met bijdragen van de provincies Drenthe en Groningen, gemeenten, Waterschappen en subsidies, waaronder KOMPAS en Stichting Recreatietoervaart Nederland. Gelet op de hoogte van de investeringen bieden sectorale kredieten voor dit type project geen oplossing Het betreft een bijdrage in de realisering van een vaarverbinding, d.w.z. renovatie/vernieuwing van sluizen en bruggen en aanpassing van water- en weg-infrastructuur. Het betreft hier een investering in bouw en aanleg en geen exploitatie Ja. Het project levert een structurele impuls op voor de Veenkoloniën. Berekend is (door ECORYS/NEI) een mogelijk structureel effect van 225 arbeidsplaatsen voor de direct omliggende regio. Daarnaast betekent aanleg

129

Het belang van het project is sectoroverstijgend

van de vaarverbinding een versterking van de landschapsstructuur in de Veenkoloniën en een impuls voor het cultuurhistorisch herstel. Waar mogelijk zal realisatie van de vaarverbinding worden gecombineerd met aanleg van natuurvriendelijke oevers. Ook zijn concrete koppelingen te maken met woningbouw (o.a. Scholtenszathe) en bedrijventerreinen (Oranjedorp). Bekeken wordt in hoeverre het project gekoppeld kan worden aan werk-leertrajecten, arbeidsmarkt en scholing.

Conclusie en ambtelijk voorstel Het project sluit uitstekend aan bij de doelstellingen en criteria van de inzet van CESI-gelden. Voorgesteld wordt een bedrag van totaal € 1,8 mln te reserveren uit het CESI-budget, evenredig gespreid over de jaren 2006, 2007 en 2008 (€ 0,6 mln per jaar)

8. Depot Groninger Museum (€ 2.000.000,-- in 2004) De kwaliteit en identiteit van het erfgoed moet worden beschermd, versterkt en zichtbaar gemaakt. De depotsituatie van het Groninger museum is echter al enige jaren dermate slecht dat het (beheer en) behoud van de collectie voor de toekomst onder de huidige omstandigheden niet meer verantwoord is. Daardoor dreigt dat het Groninger museum haar hoge ambitie als internationaal museum niet meer kan waarmaken. Een belangrijk onderdeel van het bestuurprogramma van GS dreigt in het geding te komen: “Cultuur moet worden gezien als een essentiele economische vestigingsfactor”. De situatie is urgent en knellend. Wij hebben dit, evenals de gemeente, onderkend. Sinds maart 2003 is er een projectgroep van gemeente, provincie en museum werkzaam, die de situatie heeft geinventariseerd en mogelijkheden heeft doorgelicht. Naast de benodigde klimatologische, bouwkundige en logistieke verbeteringen zou het depotoppervlak worden verruimd van 3.000 tot 5.500 m2. Conclusie was dat het bij deze uitgangspunten zou gaan om een investering van ca. € 7 miljoen en een verhoging van de exploitatielasten met € 250.000 per jaar. Zowel het investeringsbedrag als de jaarlijkse exploitatieverhoging zijn door de beide overheden als ‘niet haalbaar’ beoordeeld. Door een combinatie van slimme BTW -constructies, andere partners en reductie op m2 door collectiemobiliteit, etc., kan volstaan worden met een investeringsbedrag van € 5 miljoen en een verhoging van de exploitatie met € 100.000 a € 150.000. Uitgaande van evenredige verdeling van de verhoogde exploitatie tussen de drie betrokken partijen, zouden wij t.z.t. maximaal € 45.378 jaarlijks kunnen inzetten door het huidige provinciale manifestatiebudget voor het Groninger Museum hiervoor in te zetten (budgettaire neutraliteit). Voor wat betreft de verdeling van de investeringslast van € 5 miljoen zijn wij uitgegaan van een bijdrage van de gemeente groot € 3 miljoen en een provinciale bijdrage van € 2 miljoen.

9. Omroepspecifieke installaties RTV-Noord (€ 2.568.020,-- in 2004) RTV Noord heeft een aanvraag ingediend voor een investeringssubsidie ter grootte van € 2.158.000 ex BTW, in het kader van de verhuizing van RTV Noord naar de Helpmancentrale in Groningen. De aanvraag is ten behoeve van de aanschaf van aard en nagelvaste omroepspecifieke installaties. Aangezien RTV Noord aanvrager is, kan geen BTW verrekend worden en is sprake van een gevraagde investeringsbijdrage van € 2.568.020. RTV Noord huurt momenteel de omroepspecifieke installaties van Kalanos Facilities Noord. Deze huurconstructie is een overblijfsel van de ontvlechting van RTV Noord met ESSENT/Castel, die destijds de lancering van de regionale televisie heeft mede gefinancierd. RTV Noord heeft dus geen eigen technische faciliteiten en kan deze gezien de huidige financiële situatie waarin de omroep verkeert zelf niet financieren. Dit is een probleem, aangezien de verhuizing valt of staat bij het aanschaffen van de faciliteiten.Een reden waarom het gezien de slechte financiële situatie toch verantwoord is te verhuizen en een (provinciale) investering ten behoeve van omroepspecifieke installaties te overwegen is dat dit uiteindelijk ten goede komt van de financiële situatie van de omroep. Indien RTV Noord over de fysieke en financiële ruimte beschikt voor eigen technische faciliteiten levert dit een jaarlijks voordeel op van € 187.200. RTV Noord heeft deze efficiency winst

130

nodig om tot 2007 een positieve exploitatie te genereren en heeft deze opgenomen in haar plan van aanpak, waarin men de te nemen financiële maatregelen voor de toekomst heeft uiteengezet. De gemeente Groningen draagt indirect financieel bij vanwege een subsidietoekenning van € 1,6 miljoen in de verbouw van de Helpmancentrale, ten behoeve van een lagere huursom voor RTV Noord. RTV Noord heeft een belangrijke sociale en culturele functie voor de provincie Groningen. RTV Noord wil het nieuwe pand actief inzetten om deze functies te versterken, o.a. voor het organiseren van culturele evenementen. Daarnaast is het de bedoeling dat de Helmancentrale ontwikkeld wordt tot een ICT/media centrale. Hiertoe wordt het pand aangesloten op het glasvezelnet rond de stad Groningen. Een positief effect hiervan is dat dit RTV Noord jaarlijks tienduizenden euro's per jaar op oplevert. Tevens wordt het pand gekoppeld met de Euroborg, wat eveneens enkele tienduizenden euro’s per jaar oplevert. Tenslotte is het de bedoeling dat één van de twee studio's verhuurd wordt aan de media partners in de Helmancentrale, waaronder Kalanos. Dit brengt jaarlijks zo'n € 10.000 op. Deze extra inkomsten versterken de (zwakke) financiële positie van RTV Noord. Geconcludeerd kan worden dat er sprake is van een win-win situatie. De verhuizing naar de Helpmancentrale stelt RTV Noord in staat een extra impuls te geven aan haar reguliere functie, maar versterkt tevens de financiële situatie van de omroep.

131

132

BIJLAGE 4. Cofinanciering Kompas Samenvatting In het kader van de reserve-meefinanciering Kompas (ofwel het Fonds Cofinanciering Kompas/ FCK), stellen PS in de periode 2000 t/m 2006 via jaarlijkse donaties in totaal € 23,8 mln. beschikbaar voor het meefinancieren van die projecten die tevens gefinancierd worden uit een aantal met name genoemde andere financieringsbronnen. Bij de start van het Fonds ging het hierbij met name om de subsidiebronnen EZ/EFRO, Leader en Interreg. Later zijn daar o.m. GDU, EU PLOP en SGB bijgekomen. Vastgesteld kan worden dat er van de € 23,8 mln. op dit moment (1-1-2004) reeds € 20,2 mln. is vastgelegd. De formele ruimte bedraagt dus nog slechts € 3,6 mln. Hier moet nog een bedrag van ca € 1,54 mln. aan min of meer 'harde' reserveringen bij worden opgeteld. Voor de komende 3 jaar resteert dan nog ca € 2 mln. Hier staat tegenover een hoeveelheid Groningse pijplijnprojecten die optelt tot een EFRO/EZ-claim van ca. € 75 mln. Van deze projecten zal een deel niet financieel rondkomen zonder provinciale meefinanciering. Voor die projecten waarvoor wij dat nu al kunnen overzien, geven we in deze notitie een inschatting van het beslag dat deze projecten de resterende Kompasperiode mogelijk gaan doen op het FCK. De teller staat voor deze projecten nu al op een additionele claim van ruim € 23 mln. Hieruit hebben we de meest harde projecten geselecteerd, projecten die bestuurlijk van (groot) belang worden gevonden, die dit jaar waarschijnlijk al voor besluitvorming worden ingediend en die als hefboom dienen voor het genereren van substantiële bedragen aan SNN-Kompas-middelen. Deze categorie projecten telt op tot een beroep op het FCK van ruim € 10 mln. De aangegeven ruimte in het Fonds blijkt dan ook volstrekt onvoldoende. Dit zagen we een jaar geleden al aankomen en we hebben in de VJN 2003 dan ook al melding gemaakt van de snelle uitputting van het FCK, waarbij we aangaven dat we bij VJN 2004 met nadere voorstellen zouden komen. Deze notitie moet daar de bouwstenen voor leveren. De hoofdconclusie in deze notitie is: wanneer het fonds niet substantieel wordt gevoed kan de financiering van nogal wat Kompasprojecten, waar al geruime tijd aan gewerkt wordt, niet rondgemaakt worden en kunnen deze projecten dus (in deze Kompasperiode) ook niet uitgevoerd worden. Daarmee laten we als Groningen omvangrijke EFRO/EZ-budgetten onbenut. Naast de problematiek van het niet tot besteding kunnen brengen van deze SNN-Kompasmiddelen, wordt in deze notitie verder aangestipt dat de (te) beperkte hoeveelheid provinciale cofinancieringsmiddelen ook gevolgen heeft voor de uitvoerbaarheid van een aantal (voor Kompas interessante) projecten uit de POP-regioprogramma’s. Voorstellen: 1. In het kader van VJN 2004 inzetten op substantiële extra donaties in het Fond Cofinanciering Kompas. Hierbij wordt gedacht aan een bedrag van minimaal € 10 mln. voor die (kansrijke) Kompasprojecten die nog in 2004 kunnen starten en die een aanzienlijk hefboomeffect hebben op genereren van SNN-Kompasmiddelen t.b.v. Groningse projecten. 2. In GS een discussie voeren over een hogere claim (dan € 10 mln.) om te voorkomen dat een aantal interessante projecten in deze Kompasperiode buiten de boot valt en om te voorkomen dat een aantal projecten uit de POP-regioprogramma’s niet kan worden opgepakt. (Dit zou dan kunnen worden aangekondigd in VJN 2004 en kunnen worden besloten via de VJN 2005.) 3. De inzet vanuit het FCK nog sterker concentreren op die projecten waarmee we een maximale bijdrage leveren aan de uitputting van de beschikbare MEZ -middelen en de Europese Fondsen zoals Leader en POPEU. 4. De projecten in ieder geval te toetsen aan de in de notitie genoemde criteria, zoals “ start in 2004 mogelijk”, “geheel uit te voeren binnen huidige Kompasperiode”, een “relatief groot hefboomeffect hebbend op SNNKompas-middelen” en een substantiële “value for money” 5. De projecten die een beroep doen op het Fonds in GS aan een kritische(r) toets onderwerpen en dit voor laten bereiden via het hoofd Programma’s en Projecten (i.o.m. betrokken afdelingen).

1

Inleiding

Onder het motto 'van plannen maken naar uitvoering en projecten' hebben we vanaf 2000 via de verschillende (Kompas) subsidieprogramma’s (EZ/EFRO, Leader en EU POP) en de Regioprogramma's een sterk accent gelegd op het genereren van projecten, dit in samenspraak met de verschillende regionale partijen. Het gevolg is dat Groningen in de afgelopen jaren uitermate goed heeft gescoord in SNN-verband als het gaat om het aantal ontwikkelde Kompasprojecten en om de omvang van de ingezette SNN-Kompasmiddelen.

133

Daarnaast hebben we een omvangrijke pijplijn aan projecten aan kunnen leggen die de komende jaren in besluitvorming kunnen komen. Hier zitten nogal wat projecten tussen waar we al geruime tijd samen met regionale partijen aan werken. Het gaat om projecten die naar hun aard om een lange doorlooptijd vragen en waarin ook de partners veel energie hebben gestoken (en nog steeds steken) in de verwachting dat het op enig moment ook succesvol door de provinciale- en SNN-besluitvorming komt. Dat we de afgelopen periode als Groningen zo goed op projecten hebben kunnen scoren, is zeker ook mogelijk gemaakt door de substantiële inzet van provinciale meefinanciering, i.h.b. de reserve- meefinanciering Kompas (ofwel het Fonds Cofinanciering Kompas/FCK). Zonder die meefinanciering zouden nogal wat projecten financieel niet rond zijn gekomen. Maar wat geldt voor de afgelopen periode, geldt in nog sterkere mate voor de komende periode: nogal wat van de projecten met een lange doorlooptijd kunnen de komende jaren alleen financieel rondkomen (c.q. in uitvoering worden genomen) wanneer er ook door de provincie wordt medegefinancierd. In het kader van het Fonds Cofinanciering Kompas stellen PS in de periode 2000 t/m 2006 via jaarlijkse donaties in totaal € 23,8 mln. beschikbaar voor het meefinancieren van die projecten die tevens gefinancierd worden uit een aantal andere (Haagse en Europese) financieringsbronnen. Bij de start van het Fonds ging het hierbij m.n. om de subsidiebronnen (Kompas) EZ/EURO, Leader, Interreg en EU PLOP. Later zijn daar o.m. GDU en SGB bijgekomen. Voor wat betreft de bijdragen uit het Fonds werden/worden geen maximale subsidiepercentages gehanteerd. Er wordt als regel ingezet op een zo minimaal mogelijke provinciale bijdrage. Aan het bepalen van de benodigde ruimte voor de provinciale meefinanciering van Kompasprojecten heeft indertijd geen wetenschappelijke rekenexercitie ten grondslag gelegen. Wel is er gekeken naar de provinciale middelen die we in voorgaande perioden hadden ingezet op de meefinanciering van regioprogramma's. Ook was er het besef dat we naar Den Haag toe duidelijk moesten maken dat we als provincie zelf ook het nodige over hadden voor het realiseren van goede Kompasprojecten. Verder hebben we met een schuin oog gekeken naar de bijdragen die de beide andere SNN-provincies beschikbaar stelden. In Friesland zijn voor de lopende Kompasperiode aanmerkelijk meer cofinancieringsmiddelen beschikbaar gesteld dan in Groningen, namelijk ca € 60 mln. (voor EFRO/EZ, Leader, EU POP en Interreg). In Drenthe is er geen goed beeld van te krijgen, maar het is in ieder geval minder dan in Groningen. Op basis van de ervaringen in de afgelopen vier jaar en de inschattingen voor de komende drie, ziet het er naar uit dat Groningen met het bedrag van € 23.8 mln. indertijd veel te laag heeft ingezet. Dat moge blijken uit de onderstaande gegevens. In de VJN 2003 is reeds melding gemaakt van de (te) snelle uitputting van het FCK en is aangegeven dat we bij VJN 2004 met nadere voorstellen zullen komen. 2

Stand van zaken Fonds Cofinanciering Kompas (over zaaien en oogsten)

Hieronder wordt de problematiek puntsgewijs toegelicht. We maken hierbij een onderscheid tussen: A B C

D

reeds gecommitteerde bedragen uit het Fonds; 'harde' reserveringen t.l.v. het Fonds vanwege gewekte bestuurlijke verwachtingen; nog in 2004 te starten projecten: serieuze pijplijnprojecten waarvan we nu al kunnen voorzien dat ze zeer waarschijnlijk nog dit jaar in besluitvorming komen en waarvan we een indicatie kunnen geven van het beroep dat op het Fonds zal worden gedaan; de “restcategorie”; de resterende groep projecten die mogelijk voor SNN-Kompasmiddelen in aanmerkingen komen en waarover we (mede in het kader van Kompas en de Regioprogramma's) serieuze contacten hebben maar die minder scoren op een aantal criteria (zoals “ start in 2004 mogelijk”, “geheel uit te voeren binnen huidige Kompasperiode”, een “relatief groot hefboomeffect hebbend op SNNKompas-middelen” en “financieel rond kunnen komen met een provinciale bijdrage van 15% van de investeringskosten”

Toelichting bij deze punten A. Reeds gecommitteerde bedragen Per 1-1-2004 kan er inzake het FCK het volgende worden vastgesteld: • beschikbaar in de periode 2000 t/m 2006 • vastgelegd in de periode 2000-2004 • nog in te zetten voor de periode t/m 2006

134

€ 23,8 mln. € 20,2 mln. € 3,6 mln.

Bij de € 17,3 mln. aan committeringen kan nog worden aangetekend dat dit inclusief de oormerking is voor de Stimuleringsregeling Gebiedsgericht Beleid en Leader (samen € 0,5 mln.). De gecommitteerde bedragen zijn als volgt over de Kompasprogramma's verdeeld • Programma Markt € 5,0 mln. • Programma Stad € 0,7 mln. • Programma Land € 14,3 mln. (incl. SGB/ Leaderreservering/POP EU/TIPP)) B. 'Harde' reserveringen vanwege bestuurlijk gewekte verwachtingen Naast committeringen (formeel via GS-besluit vastgelegde bedragen), zijn er ook bedragen gereserveerd voor projecten waaraan een groot bestuurlijk belang werd/wordt toegekend en aan de programma’s Leader en EU POP. Het gaat hier deels om projecten waarbij er in meer of mindere mate ook bestuurlijke verwachtingen zijn gewekt en die al dicht tegen de besluitvorming aanzitten. Het zijn de volgende projecten die zonder provinciale cofinanciering niet financieel rondkomen en dus niet kunnen worden uitgevoerd:

1 2 3 4 5

het project Star Reitdiepsluizen extra Leaderreserveringen project Waterberging project Iepenziekten

€ € € € €

Totaal aan reserveringen:

0,700 mln. 0,240 mln. 0,460 mln. 0,100 mln. 0,040 mln.

€ 1,540 mln.

C. Projecten die in 2004 kunnen worden gestart In de afgelopen jaren is vanuit het provinciehuis (daartoe bestuurlijk aangespoord) nogal wat missiewerk verricht om regionale partijen ervan te overtuigen dat met name zij een belangrijke verantwoordelijkheid hebben in het ontwikkelen en realiseren van Kompasprojecten. We kunnen de komende periode doorgaan met het oogsten van hetgeen we de afgelopen jaren hebben gezaaid, mits de financiering van die projecten rond te krijgen is. Vanuit het provinciehuis zijn die externe partijen begeleid en geadviseerd. In zo’n proces ontstaan er ook zekere verwachtingen bij regionale partijen inzake de provinciale (financiële) betrokkenheid. Dat geldt voor een behoorlijk aantal van de projecten die we momenteel in de pijplijn hebben. In totaal hebben we voor een bedrag van ca € 75 mln. EFRO/EZ aan projecten in de pijplijn. Een groot aantal van die projecten komt naar alle waarschijnlijkheid zonder provinciale cofinanciering wel rond, maar een ander deel ook niet. Dat is vooraf moeilijk in te schatten. Maar gezien de krapper wordende financiële situatie bij gemeenten zal het er niet gemakkelijker op worden. De provincie zal dus ook bij moeten springen. Hieronder een overzicht van de projecten die, voorzover we het nu kunnen overzien, in 2004 nog in besluitvorming komen en zonder een provinciale bijdrage niet financieel rondkomen, een en ander met de volgende aantekeningen: • •

Alleen die projecten zijn opgenomen waarvan we (serieus) verwachten dat ze in 2004 kunnen starten en waarvan we nu een indicatie kunnen geven van het beslag dat ze op het FCK zullen doen (van meerdere projecten in de pijplijn kunnen we dat nog niet, maar in de loop van het volgend jaar waarschijnlijk wel) Het gaat om projecten waarbij de provinciale bijdrage als hefboom dient voor een substantieel EFRO/EZ -budget (zowel relatief als absoluut)

135

Kompasprojecten die naar verwachting in 2004 een beroep zullen doen op het FCK Projecten

1 EU programma Innovatieve Acties (nieuw EU Programma ter stimulering innovatie MKB; principebeslissing hier voor te gaan al in GS geweest) 2 Doorstart Biomade 3 Bedrijventerrein De Rensel/Hoogebrug/revitalisering 4 Hoogebrug III/Winschoten/nieuw bedrijventerreinen 5 Damsternet/ICT-ring/Apdam 6 Glastuinbouw Eemshaven/randvoorwaarden 7 Oosterveld/Koveltemp/bedrijventerrein Dzijl 8 Masterplan Pieterburen 9 TRIP Westerwolde 10 Recreatieve havenontwikkeling Lauwersoog

geraamde investeringen x 1 € mln.

geraamde bijdrage FCK x 1 € mln.

periode

€ 10,0

€ 1,5

2004-2006

€ 6,0 € 20,0 € 6,0 € 10,0 € 5,0 € 20,0 € 3,0 € 3,5 € 2,0

€ € € € € € € € €

0,2 2,0 0,5 1,0 1,5 2,0 0,6 0,5 0,4

2004-2005 2004-2007 2004-2007 2004-2007 2004-2007 2004-2007 2004-2006 2004-2007 2004-2006

€ 10,2

2004-2007

Totale claim op het FCK De projecten 3 t/m 9 komen uit/passen in de POP-regioprogramma’s

D

De “restcategorie”

Hierbij moet onder andere worden gedacht aan projecten als: Masterplan Zoutkamp Buitendijks, ICT-projecten, arbeidsmarktprojecten, de projecten behorend tot de Ring Blauwe Stad (Ontsluiting bedrijventerreinen Winschoten/A7, TRIP Blauwe Stad, Herbestemming leegstaande panden, de Vaarroute 'Om de Noord', Toeristische ontwikkeling dorpen Blauwe Stad, TRIP Blauwe Stad), projecten als Recreatieve Ontwikkeling Lauwersoog en andere projecten waar het College mogelijk (aanzienlijk) belang aan toekent op het moment dat ze de uitvoeringsfase naderen. Ook voor deze projecten geldt dat ze (waarschijnlijk) zonder provinciale meefinanciering niet tot uitvoering kunnen komen. In het onderstaande schema hebben we de projecten uit de POP-regioprogramma’s opgenomen die mogelijk ook nog in deze Kompasperiode in uitvoering kunnen worden genomen (inschatting regiomanagers) en die een beroep zullen moeten doen op provinciale meefinanciering. Projecten

1 2 3 4 5 6 7

geraamde investering x € 1 mln € 15,0 € 8,5 € 4,5 € 25,0 € 1,0 € 4,0

Noordelijke Vaarontsluiting TRIP Blauwe Stad Ontsluiting bedrijventerrein Winschoten/A7 Toeristische ontwikkeling dorpen Blauwe Stad Bezoekerscentrum Lauwersmeer Herbestemming leegstaande panden Grensland Schanserland

Totale claim op het FCK

geraamde bijdrage FCK x € 1 mln. € 3,0 € 1,6 € 1,0 € 5,0 € 0,15 € 1,0 € 1,4

periode

2005-2007 2005-2008 2005-2007 2005-2007 2005-2006 2005-2007

€ 13,15

Het gaat hier om projecten waarover we contacten hebben met regionale initiatiefnemers, maar waarover op dit moment twijfels bestaan inzake één of meer van de volgende punten: • kan het project (in z’n geheel) nog in deze Kompasperiode uitgevoerd en afgerekend worden? • is het project kansrijk voor Kompas? • kan de financiering van het project met een 15% bijdrage van de provincie wel rond komen? • staat de gevraagde FCK-bijdrage in een redelijke verhouding tot de te realiseren EFRO/EZ-bijdrage c.q. kan het in voldoende mate dienen als een hefboom voor omvangrijke SNN-Kompasbijdragen? • is er sprake van een verantwoorde 'value for money'?

De inschatting is dat alle in de “restcategorie” opgenomen projecten op de meeste van deze punten slechter scoren dan de projecten opgenomen in de C-categorie. Het advies is dan ook om, als het gaat om het beschikbaar krijgen van extra middelen, in ieder geval te gaan voor de ca. € 10 mln . die de projecten uit deze categorie vragen.

136

Wanneer wordt ingeschat dat de politieke en financiële ruimte een grotere claim dan deze € 10 mln. toelaat, dan zouden projecten uit de D-categorie daarvoor als onderbouwing kunnen dienen. Met de daarbij gemaakte kanttekeningen. Het dilemma: heeft het nog wel zin om veel inzet te pl egen op nieuwe projecten? Beseft moet worden dat er in de “restcategorie” projecten zitten, waaraan waarschijnlijk bestuurlijk (aanzienlijk) belang wordt toegekend. Projecten ook, waarop nog veel ambtelijke inzet moet worden gepleegd om ze uitvoeringsgereed te maken. De centrale vraag is nu: heeft het zin om in de ontwikkeling van deze en nieuwe projecten, voor zover ze afhankelijk zijn van een substantiële provinciale meefinanciering, ambtelijke energie te blijven steken? Deze vraag is zowel actueel voor de projectverwervers Kompas als voor de regiomamagers in het kader de POP-regioprogramma’s. Onze reactie daarop is: • natuurlijk moeten we blijven werken aan (een goede voorraad) structuurversterkende projecten; • maar daarbij moeten we (ook in de POP-programma’s) prioriteit geven aan projecten die wel een beroep doen op de (nog ruim voorradige) EFRO/EZ -middelen maar een minimaal beroep doen op provinciale meefinanciering; • verder moeten we (in het juiste tempo) doorwerken aan projecten die in het Langman II-programma startklaar kunnen zijn om dan (in 2007) een vliegende start te kunnen maken; • het heeft weinig zin om nu veel effort te steken in projecten die met geen mogelijkheid in deze Kompasperiode financieel rond zijn te maken en/of in projecten die een beroep doen op provinciale middelen die tussen nu en 2007 toch niet beschikbaar komen. Deze lijn zal in ieder geval worden gekozen door de projecttrekkers Kompas: er zal selectief worden doorgewerkt aan het ontwikkelen van projecten (want er zijn immers nog omvangrijke SNN-Kompasbedragen beschikbaar). Bij het opzetten van de POP-regioprogramma’s is het de centrale vraag: op welke projecten heeft het, gezien de beschikbare middelen, zin om nog ambtelijke inzet te plegen? Hieraan zal separaat aandacht worden besteed (o.a. in de werkconferentie Gebiedsgericht werken d.d. 5/2 a.s.), maar het is evident dat er een relatie is met de SNN-Kompasmiddelen en de ruimte die er in het FCK bechikbaar komt boven de hier geclaimde € 10 mln. . Wanneer er in de “restcategorie” D-projecten zitten waaraan een groter (bestuurlijk) belang wordt toegekend dan aan een of meer van de C-projecten in de korte termijn pijplijn, dan kan een verschuiving overwogen worden. Maar ik stel voor om een verschuiving van de D- naar de C-lijst aan de volgende voorwaarden te verbinden: • het hefboomeffect (= het gerealiseerde EFRO/EZ-bedrag, afgezet tegen de provinciale bijdrage) moet minimaal even groot zijn (bedacht moet worden dat het FCK in essentie was/is bedoeld om zoveel mogelijk Kompasmiddelen op Groningse projecten te kunnen inzetten); • het project moet ongeveer in dezelfde periode kunnen starten c.q. kunnen worden uitgevoerd; • er moeten geen “zekere” projecten worden geblokkeerd om middelen voor “onzekere projecten” te reserveren; • de value for money moet minimaal even groot zijn. Een alternatief zou kunnen zijn om een hoger bedrag dan de genoemde € 10 mln. in het Fonds te storten. Met het voorstel € 10 mln . extra te reserveren voor het FCK wordt overigens geen definitieve uitspraak gedaan over de projecten die daar een beroep op zouden kunnen doen. De projecten zijn hier vooral benoemd om een indicatie te kunnen geven van de orde van grootte van de benodigde extra bedragen. Elk project zal op het moment dat het wordt ingediend worden beoordeeld op de geldende criteria.

137

De stand van zaken rond het Fonds Cofinanciering Kompas per 1-1-2004 samengevat: beschikbaar t/m 2006 vastgelegd resteert

€ 23,8 mln. € 20,2 mln. € 3,6 mln.

'harde' reserveringen beschikbare vrije ruimte

€ 1,54 mln. € 2,06 mln.

serieuze claims vanuit de korte € 10 mln. (minimaal) termijn pijplijn ( voorzover nu te overzien) mogelijke claims vanuit de € 13 mln. (minimaal) resterende pijplijn 'tekort' groot 3

Hoe moeten we de huidige stand van zaken van het FCK beoordelen?

Vastgesteld kan worden dat er van de € 23,8 mln. op dit moment (per 1-1-2004) reeds € 20,2 mln. is vastgelegd. De formele ruimte bedraagt dus nog slechts 3,6 mln.. Trekken we hier de 'harde' reserveringen van af, dan bedraagt de vrije ruimte € 2 mln. Zetten we dit af tegen de te verwachten claims vanuit de pijplijnprojecten, dan is het evident dat we nog maar weinig projecten kunnen honoreren. We kunnen de situatie rond het Fonds dan ook niet anders dan als problematisch beoordelen. Natuurlijk zal er een (nu nog moeilijk te ramen) deel van de vastgelegde middelen vrijvallen, maar dat impliceert bijna automatisch dat er ook een deel van de EFRO/EZ-middelen zal vrijvallen dat natuurlijk zo snel mogelijk weer ingezet moet worden (en waar waarschijnlijk weer provinciale meefinanciering voor nodig is). Op het eerste gezicht kunnen we nu dus weinig doen met het gegeven dat er op enig moment wel FCK-middelen zullen vrijvallen, hooguit in beperkte mate overcommitteren, vergelijkbaar met het SNN-beleid. Echter, uitgaande van een SNN-overcommitteringspercentage van ca 10% levert dat maar een beperkte speelruimte op. Op dit moment hebben wij nog geen signalen gekregen over significante vrijval. Wel is merkbaar dat projecten traag op gang komen, terwijl de doorlooptijd ook achterblijft bij de verwachtingen. Vanwege het systeem van de automatische decommittering moet er bij de projecten waarin ook Europese middelen zitten wel voldoende tempo in het uitvoeringsproces blijven. In beginsel hebben we nu de volgende opties: 1 2

bij de VJN 2004 inzetten op substantiële extra donaties in FCK en/of; accepteren dat een aanzienlijk aantal projecten financieel niet rond zal komen en dat we een omvangrijk deel van ons Gronings aandeel in de SNN-budgetten niet zullen kunnen inzetten.

Voor wat betreft de eerste optie wordt een extra donatie van € 10 mln. noodzakelijk geacht voor de kansrijke korte termijn-projecten en ca € 13 mln. voor de resterende projecten (waarvan voor een deel wordt betwijfeld of ze deze periode nog (volledig) tot uitvoering/uitbetaling kunnen komen). Wordt er onvoldoende in het Fonds bijgestort dan zullen we moeten accepteren dat het waarschijnlijk snel is uitgeput en dat een groot aantal economisch structuurversterkende projecten financieel niet rond zal komen en dus niet zal worden uitgevoerd. Dit is bepaald een weinig aantrekkelijk perspectief. We hebben zoals gezegd de laatste jaren vanuit het provinciehuis veel inzet gepleegd op het genereren van structuurversterkende Kompasprojecten en nu het mandje behoorlijk gevuld is zouden we de daadwerkelijke realisering van een aantal kansrijke projecten moeten temporiseren of stoppen. Dat is richting externe partijen misschien wel uit te leggen, maar komt gezien het voortraject niet sterk over. Zeker niet voor die projecten waarover bestuurlijk afspraken zijn gemaakt. Overigens moet hierbij worden aangetekend dat we ook van gemeenten signalen krijgen dat ze bij bepaalde projecten de investeringen heroverwegen. Hierbij komt nog een ander, niet onbelangrijk, effect: wanneer het Fonds niet wordt gevoed, zullen we als Groningen een minder groot beslag kunnen leggen op de SNN-Kompasbudgetten omdat we ons dan moeten gaan beperken tot die projecten die zonder provinciale meefinanciering uitgevoerd kunnen worden. Dit kan ook gevolgen hebben voor de totale uitputting van de Kompasprogramma’s, met als risico’s:

138

• •

dat via de automatische decommittering middelen naar Brussel terugvloeien, of; dat we aan het eind van de Kompasperiode middelen overhouden.

Beide uitkomsten maken ons pleidooi voor een Langman II niet sterker. Voorstellen: 1 in kader VJN 2004 inzetten op substantiële extra donaties in het Fond Cofinanciering Kompas; hierbij wordt gedacht aan een bedrag van minimaal € 10 mln. voor die (kansrijke) Kompasprojecten die nog in 2004 kunnen starten en die een aanzienlijk hefboomeffect hebben op genereren van SNN Kompasmiddelen t.b.v. Groningse projecten; 2 in GS een discussie voeren over een hogere claim (dan € 10 mln.) om te voorkomen dat een aantal interessante projecten in deze Kompasperiode buiten de boot vallen en om te voorkomen dat een aantal projecten uit de POP-regioprogramma’s niet kan worden opgepakt. (dit zou dan kunnen worden aangekondigd in VJN 2004 en kunnen worden besloten via de VJN 2005) 3 de inzet vanuit het FCK nog sterker concentreren op die projecten waarmee we een maximale bijdrage leveren aan de uitputting van de beschikbare MEZ-middelen en de Europese Fondsen, zoals Leader en POP-EU 4 de projecten in ieder geval te toetsen aan de in de notitie genoemde criteria, zoals “start in 2004 mogelijk”, “geheel uit te voeren binnen huidige Kompasperiode”, een “relatief groot hefboomeffect hebbend op SNNKompas-middelen” en een substantiële 'value for money' 5 de projecten die een beroep doen op het Fonds in GS aan een kritische(r) toets onderwerpen (waarbij de inzet is: een zo laag mogelijke provinciale bijdrage) en dit voor te laten bereiden via het hoofd Programma’s en Projecten (i.o.m. betrokken afdelingen)

139

Bijlage 4.1 A. Hoe hebben we de ruimte t.b.v het FCK vastgesteld Zoals gezegd was het niet mogelijk om via een rekenexercitie goed/onderbouwd in te schatten hoeveel provinciale cofinancieringsmiddelen we over 7 jaar genomen nodig zouden hebben. We hebben wel gekeken naar de provinciale cofinancieringbedragen die bij vorige regioprogramma's beschikbaar waren gesteld. Ook hebben we ons afgevraagd wat nu de reële eigen bijdrage is wanneer je kijkt naar de SNN-Kompasbedragen die je wilt inzetten op Groningse projecten.We gingen er vanuit dat we over de 7-jarige periode ca. 7 x € 30 mln. = € 210 mln. aan SNN-Kompasmiddelen (EFRO/EZ/Leader/Interreg) zouden moeten kunnen inzetten op Groningse (publieke) projecten. Tegenover een dergelijk bedrag zou, uitgaande van een gemiddeld Kompas-subsidiepercentage van 30%, een benodigde bijdrage van de initiatiefnemers en van andere partijen staan van ca € 500. Met krap € 24 mln. zouden we daar vanuit de provinciale middelen een (gemiddelde) bijdrage van zo’n 5 % aan kunnen leveren. Een dergelijke bescheiden bijdrage werd toen (in ieder geval ambtelijk), ook als signaal naar Den Haag toe, wel als een ondergrens beschouwd. Je moest als provincie toch duidelijk maken dat je er zelf ook wat voor over had om goede projecten mee te financieren. B. Het belang van het FCK In de praktijk tot dusver blijkt een heel divers beeld te bestaan als het gaat om de provinciale meefinanciering. Een flink deel van de projecten die zijn gefinancierd met SNN-Kompas-middelen kon zonder een beroep op het Fonds financieel rondgemaakt worden. Van de ca 135 Groningse projecten die tot dusver wel zijn meegefinancierd variëren de subsidiepercentages/subsidiebedragen zeer aanzienlijk; van zeer bescheiden tot fors. Hier zit geen patroon in. Dat past ook bij het karakter van het fonds. We werken niet met vaste subsidiepercentages, maar kijken bij elk project of er echt wel een provinciale bijdrage nodig is om dat project financieel rond te krijgen en proberen dan zo kritisch mogelijk de omvang daarvan te bepalen. We kunnen dan ook stellen dat zonder het fonds vele projecten niet zouden zijn doorgegaan en wij met ons beslag op de SNN-Kompasmiddelen ver onder onze doelstelling zouden zijn gebleven. C. Monitoring vrijval De evaring leert dat een deel van het type projecten waar het hier om gaat te laat wordt gerealiseerd of voor een aanzienlijk lager bedrag. Soms gaat een project in het geheel niet door. De vastgelegde bedragen vallen dan (gedeeltelijk) vrij en kunnen opnieuw worden ingezet. Maar die vrijval geldt dan niet alleen voor de FCK-middelen, maar ook voor de SNN-Kompasmiddelen. Ook die kunnen dan weer opnieuw ingezet worden en doen weer een beroep op de FCK-middelen. In die gevallen levert een vrijval voor het FCK dus geen extra ruimte op. Waar we in dit verband wel alert op moeten zijn is het tijdig signaleren van projecten waarop vrijval dreigt. Hoe eerder we dit weten, hoe sneller we de middelen op andere projecten kunnen inzetten. Dit vraagt om het actief monitoren van projecten, het stimuleren van een snelle start en uitvoering en het tijdig aan de bel trekken wanneer het met een project niet lijkt te vlotten. Dit is een lastige opgave omdat het merendeel van de Kompasprojecten wordt getrokken door externe partijen die we niet of nauwelijks kunnen sturen. In dit verband is het redelijk verontrustend dat van de € 15 mln. die nu is gecommitteerd nog maar een beperkt deel tot daadwerkelijke uitbetalingen is gekomen. Dit moeten we vanuit onze organisatie veel strakker gaan bewaken. Op het punt van de projectbewaking moet nog een hele slag gemaakt worden. Hiertoe worden voorstellen ontwikkeld.

140

Bijlage 4.2

korte toelichting op de korte termijn projecten

Projectnaam: Masterplan Pieterburen 1. Omschrijving Betreft een samenwerking tussen diverse partijen ter realisering van een hoogwaardig toeristisch product in Pieterburen. 2. regionaal/maatschappelijk belang Ter uitvoering van het POP (gebiedsuitwerking Noord) en het regioprogramma zijn de toeristisch recreatieve ontwikkelingsvisie Noordwest Groningen van de RO groep bv uit Maastricht alsmede de ruimtelijke visie Lauwersmeergebied van bureau Wissing vastgesteld. De provincie Groningen, de gemeente De Marne, Stichting Groninger Landschap, Stichting Domies Toen, Stichting Oude Groninger Kerken en het Wadcentrum hebben gezamenlijk besloten om in dit kader een Masterplan voor Pieterburen op te stellen. Op basis hiervan zullen diverse projecten moeten worden uitgevoerd waardoor op een aantal lokaties een breed aanbod van aantrekkelijke recreatiemogelijkheden gerealiseerd wordt. Deze samenwerking beoogt uiteindelijk de realisering van een hoogwaardig en samenhangend toeristisch produkt in Pieterburen en biedt bezoekers de gelegenheid tot een langer verblijf in Pieterburen, hetgeen uiteindelijk de leefbaarheid en de economische ontwikkeling van het dorp en haar omgeving ten goede komt. 3. Stand van zaken Een 1e project, te weten inrichting brakwatergebieden van Stichting Groninger landschap, is inmiddels financieel gehonoreerd en zal binnenkort in samenhang met enkele toeristisch-recreatieve elementen in uitvoering komen. Een 1e concept van het Masterplan is inmiddels besproken met de bij het samenwerkingsverband betrokken instellingen/personen. Gestreefd wordt om medio 2004 het masterplan vast te laten stellen door de gemeente De Marne 4. Financiën Momenteel wordt er gewerkt met een indicatieve/richtinggevende begroting. Deze gaat uit van een investering van afgerond € 3,-- mln. (kan hoger dan wel lager uitvallen) Voorlopig zijn we uitgegaan van de volgende financiering 35% (€ 1.000.000) vanuit EFRO/EZ 20% (€ 600.000) vanuit provincie 10% (€ 300.000) vanuit EU PLOP 20% (€ 600.000) vanuit de gemeente 6% (€ 170.000) vanuit ICES 7% (€ 230.000) vanuit privaat 3% ( € 100.000) vanuit overig publiek 5. Overig In de gebiedsuitwerking Noord en het regioprogramma staat verwoord dat toerisme voor Noordwest Groningen van toenemend belang is. Samen met de partners in de regio wil de provincie ervoor zorgen dat de toeristisch-recreatieve bestedingen jaarlijks met 5% zullen toenemen. Om dit te realiseren zal het gebied meer toeristen en recreanten moeten trekken. Dit vraagt om de ontwikkeling van nieuwe producten en het aanboren van nieuwe doelgroepen. Het onderhavige masterplan is hier een voorbeeld van. Projectnaam: Bedrijventerrein De Rensel/Hoogebrug I Kernachtige omschrijving Het project betreft de revitalisering van de bedrijventerreinen De Rensel en Hoogebrug I. Regionaal/maatschappelijk belang De bedrijventerreinen De Rensel en Hoogebrug I zijn bovenregionale bedrijventerreinen in het oostelijk deel van de provinciale A7-kernzone. Deze bedrijventerreinen hebben te maken met een aanzienlijke mate van verval. Om te voorkomen dat onnodig een nieuwe aanslag op de ruimte rond Winschoten wordt gepleegd, wordt voor deze bedrijventerreinen voorgesteld ze te revitaliseren. Maatschappelijk belang Door revitalisering van bedrijventerreinen worden de bestaande bedrijventerreinen kwalitatief verbeterd en concurrerend ten opzichte van nieuwe bedrijventerreinen. Met betrekking tot het gebruik van zowel bestaande als nieuwe vestigingslocaties wordt expliciete aandacht gevraagd voor milieuaspecten. Bedrijventerreinen moeten niet alleen meer economisch optimaal functioneren maar moeten daarnaast waar mogelijk voldoen aan aspecten van duurzaamheid. Het accent op duurzaamheidsaspecten biedt extra aanknopingspunten bij het opstellen van revitaliseringsplannen, omdat juist bij revitalisering duurzaamheidsbevorderende maatregelen, zowel op het terrein zelf als bij de daar gevestigde bedrijven kunnen worden geïntegreerd. Met andere woorden naast de verbetering van de economische prestatie (versterking van de kwaliteit en de concurrentiepositie) van het bedrijventerrein wordt tegelijkertijd gewerkt aan verlenging van de levensduur

141

van bedrijventerreinen. Om in de toekomst verval van bedrijventerreinen te voorkomen wordt het parkmanagement-concept gestimuleerd/bevorderd. Stand van zaken Momenteel worden de gedetaileerde uitwerkings- en investeringsplannen opgesteld. De verwachting is dat in de 2de helft 2004 de uitvoering van het project begint. Welke verwachtingen: Aan de gemeente Winschoten is doorgegeven dat dit revitaliseringsproject kansrijk is om in aanmerking te komen voor een Kompasbijdrage. Wel is gemeld dat aangezien het project niet onder het provinciale TIPP-programma kan worden gebracht het bedrijfsleven zelf een aanzienlijk deel van de kosten (20%) voor haar rekening moet nemen en dat verder naar alternatieve financieringsbronnen moet worden gezocht. Welke investeringen De totale investering zal naar verwachting van de gemeente ca. € 20 miljoen bedragen. Vanuit Kompas zal worden gestreefd naar een bijdrage van ca. 30% in de totale kosten. Hiernaast zal de gemeente ca. 30%, het bedrijfsleven resp. ca. 20% en de provincie een bijdrage van ca. 10% uit het CFK leveren. Verder zal een beroep moeten worden gedaan op stromen als GDU, ISV etcetera. Overige zaken Er moet actie worden ondernomen om de bedrijventerreinen kwalitatief aantrekkelijk te houden zeker nu ook Philips heeft aangekondigd dat zij een afslankingsproces in zal gaan. Een andere kwestie is de netelige financiële positie waarin de gemeente Winschoten verkeerd. Een bijdrage van 30% in de totale kosten is zeer aanzienlijk te noemen en wijkt niet af van wat gemeenten die er beter voorstaan bijdragen. Projectnaam: Doorstart Stichting BioMaDe Technology (SBT) Kernachtige omschrijving SBT staat voor een ingrijpende reorganisatie. Als gevolg van de vertraagde besluitvorming binnen de BSIK-besluitvorming hebben de commerciële partners van SBT (verenigd in Applied Nano Systems (ANS BV)) zich teruggetrokken. Hierdoor moet SBT nu zelf de commerciële ondersteuning en vermarkting gaan uitvoeren. Dit leidt tot het op projectbasis inhuren van externe expertise ten behoeve van de exploitatie van de technologie (basis hiervoor zijn de patenten die ANS reeds heeft verworven). Met deze onvoorziene situatie is in de financiële en organisatorische opzet van SBT nooit rekening gehouden. Regionaal/maatschappelijk belang SBT is een topkennisinstituut. Onlangs heeft SBT de 2de tranche in het kader van de BSIK (voorheen ICES-KIS) toegekend gekregen. Het instituut heeft als kerntaak het verder ontwikkelen van marktgerichte toepassingen op het gebied van de nanotechnologie. De aanwezigheid van dit instituut levert ten eerste een bijdrage aan het behoud van zeer hoogwaardige arbeidsplaatsen en ten tweede is het van groot belang voor het aantrekken van nieuwe hoogwaardige bedrijvigheid (via joint ventures, spin outs of nieuwe vestiging van bedrijven). Bovendien speelt mee dat door dit projectvoorstel SBT van een 'afhankelijk kennisinstituut' (waarbij exploitatie van (toegepaste) kennis in de regel op de 2de plaats staat) wil doorgroeien naar een selfsupporting kennisinstituut in een stabiele fase Stand van zaken SBT heeft onlangs een projectvoorstel bij de provincie ingediend voor Kompassubsidie. Het ligt in de bedoeling dat vanaf januari 2004 met de nieuwe organisatievorm en werkwijze wordt gestart. Welke investeringen De totale investeringen voor dit project bedragen € 5,95 miljoen. Hiervan komt het leeuwendeel terecht bij projectontwikkeling en –uitvoering (€ 3,5 miljoen). Voor organisatie en kennisexploitatie is € 2,45 miljoen nodig. Financiering vindt onder meer plaats vanuit BSIK (€ 2,8 miljoen), RuG/NOM (€ 1,2 miljoen), marktpartijen (€ 1,35 miljoen). Overige zaken SBT participeert ook in het landelijke Nanoned (nanotechnologienetwerk) en speelt daarin een belangrijke rol. Vanuit BSIK is dit netwerk gehonoreerd met een bijdrage van € 95 miljoen. Doelstellingen van dit netwerk zijn samenwerken, versterken en uitbreiden van de Nederlandse positie op het gebied van nanotechnologie. De verwachting is dat de toegekende BSIK-bijdrage pas rond de zomer van 2004 zal worden uitbetaald. Dit betekent dat tot die tijd SBT in liquiditeitsproblemen blijft. Projectnaam: Hoogebrug III Kernachtige omschrijving Ontwikkeling van een nieuw bedrijventerrein aansluitend aan de bedrijventerreinen De Rensel en Hoogebrug I en II. Het nieuwe bedrijventerrein is ca. 18 ha. in omvang. Stand van zaken

142

Het bedrijventerrein bevindt zich nu in de afrondende fase van bestemmingsplanontwikkeling. Naar het zich laat aanzien is de aanleg van het bedrijventerrein vanaf medio 2004 mogelijk. Voor het project is reeds in een eerder stadium (toen het project nog niet obstakelvrij was) een Kompas-aanvraag ingediend. Deze zal worden geactualiseerd Welke investeringen Het project kent een investeringsomvang van ca. € 6,0 miljoen (excl. BTW). Van Kompas wordt een bijdrage aangevraagd ter grootte van € 2,0 miljoen. Eigen bijdrage gemeente is ca. € 3,5 miljoen. Op het provinciale CFK wordt een beroep gedaan ter grootte van € 0,5 miljoen. Overige zaken De gemeente Winschoten kent een netelige financiële positie. Een bijdrage van ca. 65% in de totale kosten is zeer aanzienlijk te noemen en wijkt niet af van wat gemeenten die er beter voorstaan bijdragen. De Kompasbijdrage komt neer op ca. 28,5%. Voor het resterende deel van ca. 6,5% (= Euro 0,5 miljoen) wordt een beroep gedaan op de provincie Projectnaam: ICT-ring Eems-delta/ICT-ring Veenkoloniën Kernachtige omschrijving De projecten betreffen de aanleg van breedbandkabelvoorzieningen in de gemeenten Ten Boer, Loppersum, Appingedam, Delfzijl en Eemshaven en in de Veenkoloniën. Als aanjager voor de aanleg van deze voorziening zullen de bovenregionale bedrijventerreinen in betrokken gemeenten dienen. Regionaal/maatschappelijk belang Door de provincie is een initiatief genomen tot de aanleg van een breedbandkabelvoorziening in de gehele provincie. Vanuit de Staten, GS, gemeenten, bedsrijfsleven en overige instellingen wordt dit initiatief breed gedragen. Deze ontsluiting kan op haar beurt mogelijk als aanjager van verdere versnelde uitrol van breedbandvoorzieningen in het landelijke gebied een rol gaan spelen. Stand van zaken Uit een haalbaarheidsonderzoek is gebleken dat er een aanzienlijke behoefte bestaat naar een dergelijke voorziening (zowel onder bedrijven als overige instellingen). Voor de Veenkoloniën wordt dit marktonderzoek opgestart in de loop van 2004 Welke investeringen Beide projecten tezamen kennen een investeringsomvang van ca. € 8 miljoen € 2.25 miljoen voor Eems-Delta en € 5.75 miljoen voor de Veenkoloniën). Er wordt een beroep gedaan op een Kompasbijdrage ter grootte van € 2.4 miljoen (30%) en bijdrage uit CFK van ca. € 1.0 - € 1.5 miljoen Overige zaken Beide projecten maken deel uit van het project provinciering. Hiernaast zijn beide projecten ook ondergebracht bij 2 bestuursovereenkomsten die gesloten zijn. De Eems-Deltaring maakt onderdeel uit van de Bestuursovereenkomst Regio Eemsmond en de Veenkoloniën vallen onder de Agenda voor de Veenkoloniën. Projectnaam Glastuinbouw Eemshaven Kernachtige omschrijving Het project betreft de realisering van in totaal ca. 230 ha. glastuinbouw aan de zuidkant van de Eemshaven. Dit areaal zal in fasen vanaf 2005 t/m 2011 worden gerealiseerd. Regionaal/maatschappelijk belang De ontwikkeling van een dergelijk areaal glastuinbouw brengt de realisatie van ca. 800 full-time arbeidsplaatsen en ca. 700 part-timeplaatsen met zich mee. Hiernaast worden nog arbeidsplaatsen gerealiseerd bij het agro-overslagstation, compostering, kinderopvang, bewaking etcetera. Gezien de nogal hoge werkloosheid in deze regio levert dit een aanzienlijke verbetering van de werkgelegenheidspositie op. Hiernaast leidt dit initiatief naar verwachting tot de nodige spin offs bij toeleveranciers etcetera. Verder wordt een nog verdere uitbouw van het complex voor mogelijk gehouden. Ook worden mogelijkheden onderzocht om restwarmte en -energie van de electriciteitscentrale in de Eemshaven in te inzetten als 'goedkope energievorm'. Op gebied van duurzaamheid kan dit goed scoren en de tuinders zijn op zoek naar een mix van factoren die de 'goedkoopste' kostprijs zullen opleveren.

143

Stand van zaken

Welke investeringen

Overige zaken

Projectnaam: Oosterveld Koveltempet project betreft de revitalisering van de bedrijventerreinen Oosterveld-oveltemp (ook wel Farmsumerpoort geheten). Regionaal belang Het bedrijventerrein Farmsumerpoort is een bovenregionaal bedrijventerrein in Delfzijl. Het terrein is voor een deel in eigendom bij de gemeente en voor een deel bij Groningen Seaports. Het bedrijventerrein heeft te maken met een aanzienlijke mate van verval, extensief ruimtegebruik en is slecht gesegmenteerd. Door revitalisering kan aan het verval een einde worden gemaakt en kan een betere segmentering worden gerealiseerd. Ook zal aan het extensieve ruimtegebruik een eind worden gemaakt. Maatschappelijk belang Door revitalisering van bedrijventerreinen worden de bestaande bedrijventerreinen kwalitatief verbeterd en concurrerend ten opzichte van nieuwe bedrijventerreinen. Met betrekking tot het gebruik van zowel bestaande als nieuwe vestigingslocaties wordt expliciete aandacht gevraagd voor milieuaspecten. Bedrijventerreinen moeten niet alleen meer economisch optimaal functioneren maar moeten daarnaast waar mogelijk voldoen aan aspecten van duurzaamheid. Het accent op duurzaamheidsaspecten biedt extra aanknopingspunten bij het opstellen van revitaliseringsplannen, omdat juist bij revitalisering duurzaamheidsbevorderende maatregelen, zowel op het terrein zelf als bij de daar gevestigde bedrijven, kunnen worden geïntegreerd. Met andere woorden; naast de verbetering van de economische prestatie (versterking van de kwaliteit en de concurrentiepositie) van het bedrijventerrein wordt tegelijkertijd gewerkt aan verlenging van de levensduur van bedrijventerreinen. Om in de toekomst verval van bedrijventerreinen te voorkomen wordt het parkmanagement-concept gestimuleerd/bevorderd. Wanneer start project: Binnenkort wordt begonnen met het opstellen van de gedetaileerde uitwerkings- en investeringsplannen. De verwachting is dat 2de helft 2004 met uitvoering van het project wordt begonnen. Welke verwachtingen: Aan huidige eigenaren van het bedrijventerrein is doorgegeven dat dit revitaliseringsproject kansrijk is om in aanmerking te komen voor een Kompasbijdrage. Wel is gemeld dat het project niet onder het provinciale TIPP-programma kan worden gebracht en dat het bedrijfsleven zelf een aanzienlijk deel van de kosten (20%) voor haar rekening zal moeten nemen en dat naar alternatieve financieringsbronnen moet worden gezocht. Welke investeringen Totaal € 20 mln. Kompas 30%. Gemeente 30%, provincie 10%, bedrijfsleven 20%. Verder GDU en ISV. Projectnaam: STAR Omschrijving De opwaardering/restauratie van kunstwerken in het baanvak Veendam-Stadskanaal-Musselkanaal en van het baanvak/baanlichaam zelf alsmede investeringen in rijdend materieel en in publieksvoorzieningen/historische elementen. In de periode vanaf 1996 heeft STAR de geprognosticeerde ontwikkelingen, zowel qua bezoekersaantal als activiteiten (meer dan) gerealiseerd en is een belangrijke cultuur toeristische attractie in Noord-Oost Nederland ontwikkeld. Teneinde deze positieve ontwikkelingen te kunnen continueren en verder uit te bouwen zijn investeringen in de spoorbaan/kunswerken en voorzieningen noodzakelijk. Daardoor wordt het kwaliteitsniveau van de voorzieningen sterk verhoogd, ontstaan er mogelijkheden voor verdere ontwikkeling van arrangementen en samenwerkingsverbanden met andere attracties in regio, wordt het educatieve element versterkt en komen de cultuur-historische elementen beter tot hun recht. Het aantal bezoekers kan hierdoor stijgen tot tenminste 60.000 per jaar, waardoor er sprake is van een cultuur-historisch toeristische attractie van formaat in dit deel van Noord-Nederland. Regionaal maatschappelijk belang: Samen met de vaarverbinding Zuidlaardermeer- Oost-Groningen is de spoorlijn zeer belangrijk voor de toeristische infrastructuur in het Groninger veenkoloniale gebied en daarmee een essentieel onderdeel van de toeristische ontwikkeling van het oosten van onze provincie. Daarnaast zorgen de arrangementen ervoor dat er meerdere toeristische initiatieven in het gebied bediend worden. Meer bezoekers is dus niet alleen goed voor de stichting STAR maar ook voor de overige toeristische ontwikkelingen in de regio. Stand van zaken: Het project is obstakelvrij en kan in 2004 starten, naar verwachting wordt de Kompasaanvraag in februari 2004

144

doorgestuurd naar het SNN. Financieringsopzet: STAR € 2.110.000,Sponsoren € 250.000,Fondsen € 240.000,Provincie € 700.000,Veendam € 500.000,Stadskanaal € 500.000,Kompas € 2.200.000,totaal € 6.500.000,Overige zaken: Op 18 december vindt er bestuurlijk overleg plaats met beide betrokken gemeenten over de gemeentelijke financiering binnen het project, een verzoek tot voorfinanciering voor de gemeentelijke bijdragen voor een of twee jaar zou hiervan wel eens de uitkomst kunnen zijn, na 18 december 2003 is hier duidelijkheid over te geven. Projectnaam: Toeristisch Recreatief Inrichtingsplan Westerwolde 1. Omschrijving Doel is het samenbrengen van bestaande en nieuwe ideeën en initiatieven op het gebied van de fysieke toeristischrecreatieve infrastructuur in Westerwolde in een inrichtingsplan gericht op uitbreiding van het aantal toeristisch recreatieve mogelijkheden en een grotere toegankelijkheid door betere ontsluiting van het gebied. 2. regionaal/maatschappelijk belang Het project geeft uitvoering aan de POP-opgaven t.a.v. een samenhangende ontwikkeling van recreatie en toerisme. Het project heeft relaties met het project Grensland-Schansenland en met de Agenda voor de Veenkoloniën voor zover het de toeristische inrichtingsprojecten betreft. Er wordt samengewerkt met diverse instanties zoals, gemeenten, waterschap, bedrijfsleven, landbouw, ANWB, Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten. 3. Stand van zaken De Grontmij heeft inmiddels, in samenwerking met het Toeristisch Huis Oost Groningen en de diverse partners in het gebied, een plan opgesteld dat functioneert als een meerjaren raamplan. In dit raamplan is de fasering van maatregelen opgenomen en worden afspraken gemaakt over de inzet van financiële middelen. 4. Financiën Momenteel wordt er gewerkt met een indicatieve/richtinggevende begroting. Deze gaat uit van een investering van afgerond € 3.5 mln. (kan hoger dan wel lager uitvallen) Voorlopig zijn we uitgegaan van de volgende financiering: 35% ( € 1.225.000,-- vanuit Kompas) 15% ( € 525.000,-- vanuit de provincie CFK) 10% ( € 350.000,-- div. regelingen, (Leader, SGB, Interreg) bedrijfsleven, overige bijdr. publiek 40% ( € 1.400.000,-- gemeenten) 5. Overig Wellicht dat dit project ook in aanmerking zou kunnen komen voor voorfinanciering. In het plan zijn de volgende zaken nader uitgewerkt: • realisering natuurtransferia • ontwikkeling van heldere, thematische routes en goede routing • inventarisatie en aanleg ontbrekende schakels (toeristische infrastructuur, wandelen, fietsen, varen) • ontwikkeling van nieuwe product-marktcombinaties • ontwikkeling vormen van duurzame dagrecreatie • de wijze waarop toeristen langs kwetsbare gebieden geleid kunnen woorden

145

146

BIJLAGE 5. Voorfinanciering Grote Projecten 1

Inleiding

Op 11 november j.l. heeft het College van GS middels een bestuursopdracht besloten na te laten gaan welke projecten m.b.v. provinciale voorfinanciering eerder tot uitvoering zouden kunnen worden gebracht. Hiermee werd tevens uitvoering gegeven aan een wens van PS. De achterliggende gedachte hierbij was dat de huidige recessie een extra impuls via stuwende investeringen noodzakelijk maakt. De verwachting was dat we (ook in Groningen) vele belangrijke projecten op de plank hebben liggen en dat door het naar voren halen van de uitvoering van deze projecten de werkgelegenheid een stimulans zou kunnen krijgen c.q. de dip in de weg- water- en utiliteitsbouw zou kunnen worden verminderd. De vraag was dus: kunnen we een robuust investeringsprogramma opzetten met projecten die de economische structuur versterken, die op korte termijn gerealiseerd kunnen worden en die tevens onder de noemer voorfinanciering vallen. 2

Beperkende voorwaarden

Met deze laatste toevoeging is tevens een belangrijke beperkende voorwaarde vastgelegd. Het gaat dus niet om een programma waarin alle investeringsprojecten op een rij worden gezet, maar alleen om die projecten waarvan de financiering min of meer zeker is gesteld, danwel binnen afzienbare termijn te regelen is. Projecten ook, die zo obstakelvrij zijn (b.v. qua planologische procedures) dat ze vrij snel in uitvoering kunnen worden genomen. Daarmee valt op voorhand een grote groep projecten die we momenteel in de pijplijn hebben af. B.v. bijna alle Kompasprojecten en vele infraprojecten waarvan de financiering nog moet worden geregeld en waarvan de kans laag moet worden ingeschat dat dat op korte termijn ook geregeld kan worden. De restrictie dat het moet gaan om projecten waarvan de financiering (in belangrijke mate) zeker is gesteld, is van groot belang omdat we niet in de situatie mogen komen dat de provincie projecten gaat voorfinancieren, waarvan vervolgens over 3 jaar blijkt dat er nog een gat in de financiering zit. (met alle risico’s van dien voor de eigen begroting). Verder spreekt het vanzelf dat het moet gaan om projecten die ook w.b. allerlei verplichte procedures redelijk obstakelvrij zijn. 3

Gevolgde werkwijze

Speurend naar projecten die voldoen aan de hiervoor geselecteerde criteria hebben wij organisatiebreed diegenen benaderd die goed zicht hebben op projecten waar de provincie bij betrokken is. Ingeschakeld zijn de meeste hoofden van de beleidsafdelingen, de regiomanagers, de projectverwervers Kompas en de Leadermanagers. Daarnaast is er ook een beroep gedaan op financiële expertise. Aan genoemde collega’s is het volgende verzoek voorgelegd: A Ga binnen jullie beleidsterrein kritisch na welke projecten voldoen aan de volgende criteria: 1 de financiering is min of meer geregeld of er is een gerede kans om de financiering binnen afzienbare tijd via bestuurlijke inspanningen te regelen is (waarbij een aanbod tot voorfinanciering andere partijen mogelijk over de streep kan trekken) 2 het project is voldoende obstakelvrij om op korte termijn te starten 3 aan het project wordt een aanzienlijk bestuurlijk/maatschappelijk belang toegekend

147

B vul voor projecten die voldoen aan de onder A genoemde voorwaarden het volgende format in: 1 een korte heldere omschrijving 2 het maatschappelijk belang van het project 3 de financieringsstructuur (totale kosten/van wie worden welke bijdragen verwacht?) 4 de mate waarin de financiering zeker is en wanneer die bedragen beschikbaar komen 5 voor welke bedragen de financiering nog moet worden geregeld en hoe kansrijk dat is 6 welke bestuurlijk stappen er nog gezet moeten worden om de financiering te regelen 7 inschatting van het moment waarop de financiering op z’n vroegst rond kan komen 8 het moment waarop het project (gezien denkbare obstakels) op z’n vroegst kan starten 9 het aantal jaren dat het project eerder kan starten via de voorfinancieringsconstructie 10 omvang van de bedragen die moeten worden voorgefinancierd + de termijn waarover

4

Wat heeft de inventarisatie tot dusver opgeleverd?

Algemeen Vastgesteld kan worden dat de provincie via de verschillende programma’s werkt aan een veelheid van grote en minder grote projecten op de terreinen infrastructuur, volkshuisvesting, economische structuurversterking, landinrichting en grootschalige gebiedsontwikkeling. De projecten die binnen programma’s (financieringskaders) zoals de Regiovisie Groningen-Assen, Kompas, ISV etc worden ontwikkeld en ingediend, vormen samen een zeer robuust investeringsprogramma en er wordt (samen met regionale partijen) hard gewerkt aan de ontwikkeling, financiering en realisering van die projecten. De eerste belangrijke conclusie die we op basis van de inventarisatie kunnen trekken, is: we hebben weliswaar erg veel (ook majeure) projecten in de pijplijn, maar slechts een enkele daarvan voldoet aan de (in het kader van de voorfinanciering) gestelde criteria. Voor bijna alle projecten waaraan nu wordt gewerkt in kader van Regiovsie/BAG, Kompas, Leader, ISV, EU POP etc geldt dat de financiering nog niet is geregeld en/of dat er geen sprake is van een zodanig obstakelvrije situatie dat er snel kan worden gestart. Voor zover we het nu kunnen overzien, geldt voor nogal wat projecten in de pijplijn dat wanneer aan beide genoemde voorwaarden is voldaan, het project kan starten zonder dat er behoefte is aan provinciale voorfinanciering. We kunnen echter niet uitsluiten dat na verloop van tijd bij de verdere ontwikkeling van een aantal projecten zal blijken dat het aanbod van provinciale voorfinanciering andere financiers over de streep zal kunnen trekken. (Hier past de kanttekening dat een al te uitnodigend aanbod van provinciale voorfinanciering er toe leiden kan dat andere financiers op een dergelijk financieel voordeel (voor hen) zouden kunnen anticiperen en hun eigen investeringsplannen gaan aanpassen) In het onderstaande schema hebben we bij een aantal projecten op de vraag “is de uitvoering van het project via voorfinanciering te versnellen?” gereageerd met “onzeker”. Dat betekent dat we daar in deze fase van het ontwikkelingsproces nog onvoldoende over kunnen of over willen zeggen. Het zou wel interessant kunnen zijn om de mogelijkheid van provinciale voorfinanciering achter de hand te hebben voor die gevallen waarmee we een project er (substantieel) sneller mee in uitvoering kunnen krijgen.

148

De projecten De inventarisatieronde heeft een aantal projecten opgeleverd, die door de materiedeskundigen nog eens kritisch zijn getoetst op de vragen : “is de financiering binnen afzienbare tijd te regelen?” en “is er sprake van een redelijk obstakelvrije situatie?”. Hieronder een overzicht van een aantal van de projecten die nader op hun relevantie voor voorfinanciering zijn bekeken. Project

Investeringsbedrag binnen 1 jaar te € mln. starten?

financieel geregeld of op kort e termijn te regelen?

te versnellen via voorfinancieren?

€ 150

nee

nee

op dit moment niet

€ 58

nee

nee

op dit moment niet

A7 Zuidelijke Ringweg/1-ste fase/onderdeel Langmanpakket

€ 112

ja

ja

nee

N370 aanpak knoop Westelijke/ Noordelijke Ringweg

€ 7

ja

ja

ja

N370 aanpak Noordelijke Ringweg GroningenBedumerweg

€ 26

ja

ja

nee

N355 omlegging NoordhornZuidhorn, inclusief nieuwe brug

€ 28

nee

ja

nee

Transferium aanleg Haren/ inclusief ontsluiting Nesciolaan

€ 7

ja

ja

nee

Tranferium Hoogkerk (nog in te vullen) N366 /aanpassingen traject Veendam-Stadskanaal/2 x rotendes stadskanaal + ongelijkvloers Alteveer

€ 12

denkbaar

nee

nee

€ 3

is denkbaar

financiering Stadskanaal nog onzeker

is mogelijk

Bruggen van Starkenborgkanaal Ontsluiting Blauwe Stad

€ 8 € 10

nee (wel in 2005) nee

ja nee

ja Nee

Eemshaven(Short Sea Bekken)

€ 50

nee

nee

nee

Leeksterhout Noord

€ 20

onzeker

onzeker

onzeker

Westpoort

€ 100

nee

onzeker

onzeker

Groot Hof van Brussel

€ 15

nee

onzeker

onzeker

Zuid Groningen II

€ 15

nee

onzeker

onzeker

Infrastructuur (Onderdelen) van het project Kolibri /eerste fase Verdubbeling N33/deel Wildervanck-Zuidbroek

Bedrijfslokaties/nieuw

149

Revitalisering Industriepark Leek

€ 6

ja

waarschijnlijk in april 2004 mogelijk via Kompas onzeker onzeker

Eemskanaalzone Zuid Oost/ Groningen

€ 80

onzeker

Dideldom/Vleddermond/ Stadskanaal

€ 25

ja

waarschijnlijk in feb. geregeld via Kompas

ja

't Heem/Vlagtwedde

€

6

ja

ja

West/Pekela's

€

8

onzeker

waarschijnlijk in mei 2004 via Kompas onzeker

de Rensel/Hoogebrug I/ Winschoten

€ 20

ja

onzeker

onzeker

Oosterveld/Koveltem/Delfzijl

€ 17.5

ja

onzeker

onzeker

Structuurversterkende maatregelen t.b.v. de landbouw/ landinrichting

€

2

ja

ja

ja

Eko-impuls

€ 1.4

ja

ja

Ja

Doorstart Biomade

€ 6

ja

ja

Masterplan Pieterburen

€ 3

ja

waarschijnlijk via Kompas in feb 2004 mogelijk

Eemsdelta/ICT-ring

€ 8

onzeker

onzeker

ja

onzeker

Andere projecten

Meerstad

nee

Wordt nog bekeken door gemeente Groningen

Enkele kanttekeningen bij dit overzicht: A

Voor de 2 eerst genoemde projecten (Kolibri en Verdubbeling N33) geldt dat er nog geen enkel zicht is op de financiering (waarvan het grootste deel van de rijksoverheid moet komen). Het overleg met de minister van VW op 20/11 heeft duidelijk gemaakt dat er tot 2010 geen rijksmiddelen meer kunnen worden ingezet op nieuwe (MIT) projecten. De regio is gevraagd na te denken over creatieve oplossingen. Daar wordt aan gewerkt. De optie voorfinanciering zal daarbij zeker worden meegenomen. Volgend jaar kan er met het departement overleg worden gevoerd over de inzet van MIT-middelen die na 2010 beschikbaar komen. Wellicht doen zich dan mogelijkheden voor om (onderdelen van) de genoemde projecten voor te financieren. Voorfinanciering van het derde project (A7/Zuidelijke ringweg/1-ste fase) wordt door de portefeuillehouders Verkeer en Vervoer van provincie en stad niet opportuun geacht omdat er in de tijd gezien nauwelijks “winst”te boeken is .

B

Van de in het overzicht opgenomen projecten kunnen volgens de materiedeskundigen (voor zover nu te overzien) alleen de volgende projecten door naar “de volgende ronde” (de rest voldoet niet aan de financië le en/of planologische randvoorwaarden)

150

Projecten die mogelijk via voorfinanciering sneller kunnen worden uitgevoerd. Projecten

I voor te financieren bedrag x € 1 mln.

II startjaar

N370/Noordelijke Westelijke Ringweg

€ 7

2005

N366/VeendamStadskanaal Bruggen van Starkenborgkanaal STAR Maatregelen Landinrichting Eko-impuls Doorstart Biomade

€ 3 € € € € € €

IV kosten provincie (rente 3.5%) x € 1 mln.

V Werkgelegenheidseffecten (aantal extra manjaren) Direct Indirect

3

€ 0,735

84

2005

3

€ 0,315

36

2005 2004 2004 2005 2004 2004

3 1 1 1 1 2

€ 0,840 € 0,012 € 0,035 € 0,035 € 0,009 € 0,084

Revitalisering Dideldom/ € 3,7 2004 1 Vleddermond “t Heem/Vlagtwedde € 6 2004 1 Eemsdelta/ICT-ring € 8 2004 1 Meerstad nog in te vullen Totaal € 46,15 Bij niet alle projecten kon het aantal arbeidsplaatsen (al) worden ingeschat.

€ 0,130

560

€ 0,210 € 0,280

150

8 7 1 1 0,25 1,2

III aantal jaren voor te financieren

6

18

8 2

8

€ 2,685

NB: het aangeven de mogelijke werkgelegenheidseffecten is een “hachelijke” onderneming. Het gaat in de regel om inschattingen die op basis van ervaringsfeiten en/of vuistregels/kengetallen tot stand zijn gekomen. Het is (iets) meer dan natte vingerwerk, maar er moet geen overdreven waarde aan worden toegekend. Dat geldt niet alleen voor het inschatten van de werkgelegenheidseffecten deel naar buiten onze regio weglekt). Verder is het onderling vergelijken van de extra te genereren arbeidsplaatsen bij de genoemde projecten een lastige zaak. Zo realiseer je (mogelijk) door het een jaar eerder uitvoeren van een bedrijfsterrein, ook een jaar eerder de ingeschatte extra 560 arbeidsplaatsen. Hieraan kun je nog wat tijdelijke arbeidsplaatsen toevoegen vanwege de aanleg. W.b. het voorfinancieren van de Landinrichtingsmaatregelen gaat het om het langs deze weg veilig stellen van rijksmiddelen. En in het geval van de Eko-impuls betekent het dat we voorkomen dat we een jaar lang geen initiatieven kunnen nemen. Bij de infrastructuur gaat het om het vervroegen van tijdelijke werkgelegenheid. Hier is een onderscheid gemaakt tussen directe en indirecte effecten, maar je zou dus ook nog kunnen spreken over structurele en tijdelijke effecten. Maar het gaat in alle gevallen feitelijk om beperkte werkgelegenheidseffecten.

Wat betreft de financiering van de in kolom 4 genoemde bedragen kan worden gedacht aan: • financiering uit de cash flow (ca 2.5%) • lenen (tegen rentepercentage van ca 3.5%) • GDU • Fonds voor de Regiovisie • Flexibel budget • Uitvoeringsprogramma voor de Veenkoloniën In de vervolgfase kan per project kan worden vastgesteld welke financieringsbron het meest voor de hand ligt

151

Voorlopige conclusies 1

Zonder een waardeoordeel uit te spreken over het bovenstaande overzicht, kan geen andere conclusie worden getrokken dan dat de inventarisatie tot dusver niet het robuuste investeringsprogramma heeft opgeleverd waarom is gevraagd. In termen van extra werkgelegenheid zet het weinig zoden aan de dijk. Hier komt mogelijk nog wel Meerstad bij (waar momenteel nog aan wordt gerekend, maar waarvan de eventuele voorfinancieringskosten toch vooral door de gemeente zullen moeten gedragen).Veel meer zit er voorlopig niet in, wanneer we vasthouden aan de criteria. Naast werkgelegheidseffecten kunnen er ook andere redenen zijn om voorfinanciering te overwegen. B.v. om vertraging is de uitvoering van projecten te voorkomen en om de externe subsidiebronnen elk jaar maximaal te kunnen benutten.

2

Nieuwe perspectieven op voorfinanciering kunnen zich voordoen wanneer er volgend jaar afspraken zijn te maken met de minister van VW over de inzet van MITmiddelen na 2010 en/of de rijksvoeding in ons Regiofonds. Dan zouden er eventueel ook v.w.b. Kolibri en andere infraprojecten voorfinancieringsconstructies zijn te ontwikkelen.

3

Bovenstaande wil niet zeggen dat er niet gewerkt wordt aan een robuust investeringsprogramma. We hebben voldoende majeure projecten in de diverse ontwikkelingsprogramma’s. De meeste van deze projecten lenen zich echter niet op voorhand voor voorfinancieringsconstructies. Eerst dient er duidelijkheid te komen over de financiering, pas dan kan worden vastgesteld of voorfinanciering een bijdrage kan leveren aan een versnelling. Wel wordt geadviseerd om bij het “regelen” van de financiering van de bestuurlijke relevante projecten het instrument voorfinanciering beschikbaar te hebben om de financiering en daarmee de uitvoering te kunnen versnellen. Hoe dit in budgettaire en technische zin vorm te geven is een punt voor nadere uitwerking.

De belangrijkste vragen die om een (politieke) discussie vragen zijn o.a.: 1 2 3

voor welke van de genoemde projecten werken we voorfinancieringsvoorstellen uit? welke van de beschikbare financieringsbronnen spreken we hiervoor aan? welke lijn kiezen we richting PS?

152

Bijlage 5.1. Nadere stand van zaken Een drietal verkeers- en vervoerprojecten is kansrijk geacht om vervroegd te kunnen realiseren. Het betreft in voorkeursvolgorde: • N366 Veendam-Stadskanaal-Ter Apel, aanpak kruispunten Stadskanaal; • N370 knoop Noordelijke – Westelijke ringweg inclusief aanpak Reitdiepshaven; • Bruggen Van Starkenborghkanaal, onderdeel brug Eibersburen. N366 Veendam-Stadskanaal-Ter Apel, aanpak kruispunten. Verbetering van de N366/N391/rondweg Emmen (weg Veendam - Ter Apel - Emmen – N34) is opgenomen in de top 10 van Agenda voor de Veenkoloniën. De studie naar het gewenste eindbeeld (autoweg, duurzaam veilig ingericht) wordt het tweede kwartaal 2004 afgerond. Uit het rapport komt naar voren dat voor de N366, vooruitlopend op een totaalaanpak, een viertal verkeersafwikkeling- en verkeersveiligheidknelpunten kent. Het gaat om: 1. 2. 3. 4.

de kruising N33/N366 bij Veendam; de aansluiting N366/N365 bij Alteveer; de aansluiting N366/N378 bij Stadskanaal (Van Boekerenweg); de aansluiting N366/N374 bij Stadskanaal ( Nautilusweg).

In het kader van de voorfinancieringdiscussie is verkend welk (e) project (en) op korte termijn financieel dekkend zijn te maken en bovendien op korte termijn te realiseren is (zijn). Ook is daarbij afgewogen welke knelpunten met oog op ve rkeersveiligheids - en verkeersafwikkelingsproblematiek het meest urgent zijn. De realisatie van een ongelijkvloerse oplossing bij Alteveer (€ 1.400.000,--) en een (on)gelijkvloerse oplossing bij Stadskanaal bij de N374 Nautilusweg (€ 550.000,-- voor rotonde en € 2.750.000,-- voor ongelijkvloers) zijn het meest kansrijk. De totale kosten zijn € 1.950.000,-- of € 4.150.000,--. Bedragen excl. BTW. De volgende inschatting is gemaakt voor wat betreft beschikbare middelen: Inschatting beschikbare middelen tot 2010, excl. BTW. provincie Groningen, H2I GDU, vijf jaren route) gemeente Stadskanaal, vijf jaren gemeente Pekela, vijf jaren Kompas, bedrijventerreinen ontsluiting N374) Veenkoloniën, vijf jaren Bedrijfsleven N374) provincie, aanvullende financiering

€

€

572.000,-€ 800.000,--

(geregeld) (verdedigbaar voor de

€ 750.000,-€ 250.000,-€ 250.000,--

(geen toezegging) (geen toezegging) (lastig en alleen m.b.t.

€ 150.000,--

(opgenomen in begroting) (mogelijk en alleen m.b.t.

€ 2.200.000,--

(uit actualisering H2I ) (totaal € 4.150.000,--)

750.000,--

€ 628.000,-€ 1.950.000,--

Uitgaande van een beschikbaar bedrag van € 1.950.000,-- kan dan de ongelijkvloerse aansluiting bij Alteveer en een rotonde bij de aansluiting 374 Nautilusweg worden gerealiseerd. Met de aanleg van een ongelijkvloerse aansluiting bij Alteveer wordt daadwerkelijk een concrete stap gezet op weg naar het eindbeeld van de route. Dit zal goed vallen in de regio. Voor de uitvoering van deze ongelijkvloerse aansluiting en de rotonde zijn geen grote obstakels te verwachten. Grondaankoop is wel nodig. Als de betrokken eigenaren meewerken, kan de uitvoering in 2005 starten. Dit moet nog worden uitgezocht. Anders wordt het een jaar later (2006).

153

In principe is deze aanpak ook financieel obstakelvrij. De bestaande middelen H2i en Veenkoloniën (5 jaren een beslag van € 150.000,-- op een jaarlijkse voeding van € 500.000,--) en de beoogde inzet uit de actualisering H2i leveren het benodigde bedrag van € 1.950.000,-- op. Voorfinanciering is wel nodig, omdat niet alle middelen direct beschikbaar zijn. Vervolgens kan geopteerd worden voor de duurdere variant, waarbij naast het ongelijkvloers maken van de aansluiting Alteveer de aansluiting N374 Nautilusweg eveneens ongelijkvloers wordt gemaakt. De gepresenteerde financiering maakt dat mogelijk. Wel moet dan afspraken worden gemaakt met partners om de financiële middelen garant te stellen. In dat verband is voorfinanciering ook aan de orde, omdat de meeste middelen niet direct beschikbaar komen. Op de kansrijkheid van de verschillende onderdelen ga ik nader in. GDU Het is reëel te veronderstellen dat voor een dergelijk majeur project gespaard kan worden met een GDU-bijdrage. In dit voorstel is uitgegaan van 5 jaren sparen; jaarlijks € 160.000,--. Gemeente Stadskanaal Van de gemeente Stadskanaal mag worden verwacht dat ze aanzienlijk bij wil dragen, ook omdat de voorkeur van de gemeente uitgaat naar het structureel verbeteren van de twee aansluitingen. Hierover is nog geen overleg geweest met de gemeente. In dit voorstel is uitgegaan van 5 jaren sparen; jaarlijks € 150.000,--. Gemeente Pekela Van de gemeente Pekela mag worden verwacht dat ze bij wil dragen aan het structureel verbeteren van de aansluiting Alteveer, die deels op haar grondgebied ligt. Hierover is nog geen overleg geweest met de gemeente. In dit voorstel is uitgegaan van 5 jaren sparen; jaarlijks € 50.000,--. Kompas De aansluiting N374 Nautilusweg is van groot belang voor de bestaande en toekomstige industrieontwikkeling van Stadskanaal. Ook is revitalisering van bedrijventerreinen aan de orde. M.b.t. de ontsluiting van de bedrijventerreinen acht ik het mogelijk dat er Kompas-geld beschikbaar komt. Het bedrag van € 250.000,-- is mogelijk aan de hoge kant. Bedrijfsleven Het bedrijfsleven in Stadskanaal toont voortdurend haar betrokkenheid m.b.t. de ontwikkeling van de N366 en ziet graag upgrading van de route. Het ongelijkvloers maken van de aansluiting N374 Nautilusweg mag op veel steun rekenen. De KvK wil bij een lobby naar middelen een rol spelen. Dit traject zal z.s.m. in gang moeten worden gezet. Beide projecten zijn politiek relevant met vooral tijdelijke werkgelegenheidseffecten (bouwen aansluitingen). Alle uitvoerende werkzaamheden worden uitbesteed aan externen. Samengevat: voorbereiding 2004, uitvoering 2005/2006

154

Project

Planning

Totale kosten Kosten project voorfinanciering € 25 miljoen € 0,13 miljoen (aandeel voorfinanciering hierin is € 3,7 miljoen)

Stand van zaken

Revitalisering Dideldom/ Vleddermond

2004

't Heem

2004

€ 6,8 miljoen

- Project wordt 2d e kwartaal ingediend bij SNN UO (ivm. Kompasbijdrage) - Uitvoering start 3d e/4d e kwartaal 2004. Gemeente wil eerst zo hoog mogelijke financiële zekerheid hebben inzake de dekking van het project. - Middelen waarschijnlijk nodig in 2005

Biomade

2004

€ 6 miljoen € 0,084 miljoen (aandeel voorfinanciering hierin is € 1,2 miljoen)

€ 0,21 miljoen

155

- Project is ingediend bij SNN UO (ivm. Kompasbijdrage) - Verwachting is dat project in 2d e helft 2004 in uitvoering wordt genomen. Gemeente wil eerst financieel gezien zo hoog mogelijke financiële zekerheid hebben inzake de dekking van het project. - De middelen zijn nodig voor bepaalde onderdelen van het project. Ingeschat wordt dat de uitgaven hiervoor met name in 2005 zullen drukken.

- Project is ingediend bij SNN UO (ivm. Kompasbijdrage) - Uitvoering start op zo kort mogelijke termijn - Biomade heeft per direct behoefte aan de voorfinancieringsmiddelen

156

Deel 5. 3e en 4e wijziging van de Programmabegroting 2004

157

158

3e WIJZIGING BEGROTING 2004

LASTEN

Omschrijving

BEDRAG VAN nieuwe post/ verlaging verhoging

nieuwe raming

GEWONE DIENST 1.

ONDERNEMEND GRONINGEN

7102 7103 7201

Bedrijvigheid Bedrijfsterreinen en logistiek Arbeidsmarkt Nutsvoorzieningen

7302

Landbouw Landbouw

2.

9.613 226.890 105.330

7.766.536 995.692 1.091.184 2.277.846

54.837

1.960.882 884.136

57.036

16.705.296 2.959.610 1.474.940

15.018

3.913.922 3.332.573

99.494

43.052.317 11.774.691

WONEN

9101 9102

3.

Ruimtelijke ontwikkeling Regionale planning Gemeentelijke plannen

70

KARAKTERISTIEK GRONINGEN

6201

4.

Natuur en landschap Natuur

BEREIKBAAR GRONINGEN

3001

Mobiliteit Mobiliteitsbeleid

3101 3102 3301 3304

Infrastructuur (Re)constructie wegen en fietspaden Onderhoud en beheer wegen en fietspaden (Re)constructie waterwegen Onderhoud en beheer sluizencomplex

5.

6.500 3.339.553

571.488 233.890 330

42.384.019 5.315.545 17.968.318 2.959.262 285.499

SCHOON/VEILIG GRONINGEN

4001

Water Water

5003 5201 5203 5502

Milieu Milieu(algemeen) Bodemsanering Gebiedenbeleid/landbouw en milieu Toezicht en handhaving

6.242.007 3.698.135

14.834

41.726 17.444 60.600 2.129

20.472.584 1.497.253 9.530.299 862.456 2.383.705

Omschrijving

BEDRAG VAN nieuwe post/ verlaging verhoging

6.

nieuwe raming

GEBIEDSGERICHT

9104

7.

POP Gebiedsgericht werken/uitvoering POP

35.720

5.223.265 5.223.265

49.440

6.689.130 1.013.154

WELZIJN, SOCIAALBELEID, CULTUUR

8002

Welzijn Ondersteuning welzijnsbeleid

8501 8801

Sociaal beleid Maatschappelijke voorzieningen Jeugdzorg

4.100 11.409

Cultuur, media, erfgoed 8301 8303 8401

8.

26.281.713 91.500 24.046.055 17.525.761

Kunst en cultuur algemeen Cultuurbehoud Bibliotheekwerk

28.361 28.521 20.317

1.561.486 3.538.203 2.857.082

BESTUUR

1101

Bestuursorganen Gedeputeerde Staten

25.000

6.005.665 2.645.657

1601

Bestuurlijke samenwerking Bestuurlijke samenwerking

58.056

2.552.227 1.415.886

1603 1604

Communicatie Communicatie Representatie/relatiemanagement

1602 1701

INTERNE ORGANISATIE Totaal Voorzieningen personeel Diensten voor derden

0010

ALGEMENE DEKKINGSMIDDELEN Totaal Financieringsmiddelen

0410 0500 0600 0800

Deelnemingen Onvoorzien Saldo kostenplaatsen Mutaties reserves

9.

7.773 4.060

3.310 2.500

2.465.628 1.459.610 637.257

537.775

18.862.974 2.624.975

9.070 331.368 676.939 2.228.692 Totaal

3.144.430 2.231.238 913.192

7.342.822

1.576.371

188.190 369.215 1.038.128 14.428.506

3e WIJZIGING BEGROTING 2004

BATEN

Omschrijving

BEDRAG VAN nieuwe post/ verlaging verhoging

nieuwe raming

GEWONE DIENST 1.

ONDERNEMEND GRONINGEN Bedrijvigheid 7103

5.

2.687.471

Arbeidsmarkt

387.299

101.371

SCHOON/VEILIG GRONINGEN

Milieu 5201

Bodemsanering

2001

Risicobeleid/veiligheid Openbare orde en veiligheid

7.736.691 24.061

74.392

6.839.271

74.392 74.392

Omschrijving

BEDRAG VAN nieuwe post/ verlaging verhoging

7.

nieuwe raming

WELZIJN, SOCIAALBELEID, CULTUUR

8003

Cultuur, media, erfgoed Media

1602 1701

INTERNE ORGANISATIE Totaal Voorzieningen personeel Diensten voor derden

0010 0110 0200 0310 0410 0500

ALGEMENE DEKKINGSMIDDELEN Totaal Financieringsmiddelen Geldleningen Algemene uitkering provinciefonds Eigen middelen Deelnemingen Onvoorzien

0800

Mutaties reserves

9.

3.593.913

4.199.490 3.609.313

12.950 275.479

888.019 26.550 317.179

135.327.675 1.718.541 8.560.941 4.122.463 67.303.250 32.333.020 7.114.999 484.583 2.932.193

1.402.771 1.395.172 367.950 2.462.197

3.819.013 Totaal gewone dienst

12.001.066

15.364.731 6.421.177

Toelichting op de 3e wijziging van de provinciale begroting 2004 LASTEN Productgroep 7102

Aanpassing ONDERNEMEND GRONINGEN Bedrijvigheid • Substitutie krediet verbetering productiestructuur t.b.v. het Apparaats Kostenbudget Personeel (AKP) • Als gevolg van een herberekening van de kapitaallasten 2004 dient de raming voor rentekosten te worden aangepast: - deelneming NOM - deelneming haven Lauweroog

7103

Groningen op de Ladder

7201

Als gevolg van een herberekening van de kapitaallasten 2004 dient de raming voor rentekosten te worden aangepast: - achtergestelde lening NV Essent - deelneming PWG

7302

9101

Specificatie (in euro's)

-9.353 20 -280 -9.613 226.890

Landbouw Substitutie t.b.v. het AKP: - budget Landbouw - budget Veenkoloniën

105.290 40 105.330

-11.700 -43.137 -54.837

WONEN Ruimtelijke ontwikkeling Als gevolg van een herberekening van de kapitaallasten 2004 dient de raming voor rentekosten te worden aangepast: - deelname aandelenkapitaal Blauwe Stad

70

9102

Substitutie krediet formatie -uitbreiding RP naar het AKP

-57.036

6201

KARAKTERISTIEK GRONINGEN Natuur en landschap Substitutie budget Flora en Faunawet t.b.v. het AKP

-15.018

3001

BEREIKBAAR GRONINGEN Mobiliteit Substitutie budget vervolgactiviteiten MZB/ZZL t.b.v. het AKP

-99.494

toelichting 3 wijz begroting 2004.doc

1

Productgroep 3101

3102

Aanpassing Infrastructuur • In verband met een ontoereikend budget advertentiekosten bestekken • Als gevolg van een herberekening van de kapitaallasten 2004 dient de raming voor provinciale wegen te worden aangepast: - toe te rekenen rente - afschrijvingen • • • • •

3301

3304

4001

Substitutie reservering DWK t.b.v. het AKP Afkoopsommen overdracht van wegen Lagere onderhoudskosten wegen als gevolg van een inkrimping van het te onderhouden areaal In verband met een ontoereikend budget advertentiekosten bestekken Substitutie budget onderhoud bermen en sloten t.b.v. het apparaatskostenbudget: - aanschaf veegzuiginstallatie - investeringsschema vervanging materieel

Als gevolg van een herberekening van de kapitaallasten 2004 dient de raming voor provinciale waterwegen te worden aangepast: - toe te rekenen rente - afschrijvingen Als gevolg van een herberekening van de kapitaallasten 2004 dient de raming voor waterwegen Lauwersoog te worden aangepast: - toe te rekenen rente - afschrijvingen

SCHOON/VEILIG GRONINGEN Water • Als gevolg van een structureel tekort dient het budget B-AKWA te worden opgehoogd • Substitutie krediet water t.b.v. het AKP

5003

Milieu Substitutie krediet duurzame ontwikkeling t.b.v. het AKP

5201

•

•

Op 24 september 2001 is door de provincie een convenant ondertekend m.b.t. Stadswateren, een waterbodemsaneringsproject. In artikel 7.7 van dit convenant staat o.a. dat voor de vertaling van bedragen naar latere jaren zal een indexering worden toegepast Stelpost nazorg stortplaats Beckerweg. Taak wordt overgedragen aan de gemeente Groningen

Specificatie (in euro's) 6.500 -240.940 -330.548 -564.988 -80.536 3.620.799 -157.100 6.500

-25.055 -18.555 3.339.553

-117.980 -115.910 -233.890

-130 -200 -330

45.000 -30.166 14.834 -41.726

15.400 -32.844 -17.444

5203

Substitutie krediet gebiedenbeleid vanuit het AKP

60.600

5502

Substitutie krediet SEPH t.b.v. het AKP

-2.129

toelichting 3 wijz begroting 2004.doc

2

Productgroep 9104

Aanpassing GEBIEDSGERICHT POP Substitutie t.b.v. het AKP: - kredieten gebiedsgericht werken - loket levende dorpen

-2.984 -32.736 -35.720

8002

WELZIJN, SOCIAAL BELEID, CULTUUR Welzijn Substitutie krediet GGD t.b.v. het AKP

8501

Sociaal beleid Substitutie budget Stichting MNN naar productgroep 8801

8801

8301 8303

• •

•

8401

1101

1601

Substitutie budget Jeugdhulpverlening Cultuurbereik van productgroep 8501 Uitvoeringsprogramma Jeugdzorg

Cultuur, media, erfgoed Substitutie budget actieprogramma Cultuurbereik naar productgroep 8303 • •

Substitutie budget Museumregistratie van productgroep 8301 Substitutie: - Huis van de Groninger Cultuur - Mediabudget Groninger taal en cultuur Als gevolg van een herberekening van de kapitaallasten 2004 dient de raming voor rentekosten te worden aangepast: - renteloos voorschot Menkemaborg

Substitutie herstructurering openbare bilbliotheek t.b.v. het AKP

BESTUUR Bestuursorganen In 2003 is gestart met het fenomeen strategieontwikkeling in de provincie Groningen door periodiek strategische debatten te houden (GS, MT en relevante deskundigen). In 2004 en 2005 zullen de debatten gedekt worden uit het krediet inhuren externe deskundigheid. Bestuurlijke samenwerking • Bijdrage SNN - proces- en uitvoeringskosten UIL-NN - vergoeding bezwaarschriftencommissie • IPO begroting 2004 en meerjarenramingen • Substitutie Hanze passage/ Interreg t.b.v. het AKP

toelichting 3 wijz begroting 2004.doc

Specificatie (in euro's)

3

-49.440

-4.100 4.100 7.309 11.409 -28.361 28.361 -50.000 50.000 160 28.521 -20.317

25.000

6.900 1.440 53.208 -3.492 58.056

Productgroep 1603

1604

1602

1701

0010

0410

0500

Aanpassing Communicatie • Jaarverslag • Substitutie krediet beleidsvoorlichting t.b.v. het AKP • Substitutie t.b.v. overige apparaatskosten-budgetten: - krediet beleidsvoorlichting i.v.m. personeelsfeest - krediet beleidsvoorlichting i.v.m. regie en realisatie digitale knipselkrant - overheveling krediet kopieerkosten • Substitutie: - Jongerenparticipatie - Beleidsvoorlichting Substitutie krediet relatiemanagement t.b.v. AKP

BEDRIJFSVOERING Als gevolg van een herberekening van de kapitaallasten 2004 dient de raming voor rentekosten te worden aangepast: - hypothecaire geldleningen - renteloze voorschotten pc-privé-project Substitutie Blauwe Stad t.b.v. het AKP

ALGEMENE DEKKINGSMIDDELEN Veranderende rentelasten m.b.t.: • callgeldleningen • diverse bankinstellingen • rekening-courant SNN • gebundelde doeluitkeringen • regiovisie • St. Landinrichting en bodemverontreiniging • rekening-courant Oldambt • Interim regeling Duurzaam Veilig • Groninger Bedrijfslocaties Als gevolg van een herberekening van de kapitaallasten 2004 dient de raming voor rentekosten te worden aangepast: - deelname aandelenkapitaal NV Essent - deelname aandelenkapitaal NV BNG De post voor werkelijke onvoorziene uitgaven wordt verlaagd

toelichting 3 wijz begroting 2004.doc

4

Specificatie (in euro's) 40.000 2.173 -7.500 -19.100 -7.800 -43.000 43.000 7.773 -4.060

1.850 1.460 3.310 2.500

-2.500 -11.550 360.000 -37.500 200.000 -3.750 -450 33.750 -225 537.775

6.810 2.260 9.070 -331.368

Productgroep 0600

0800

Aanpassing Apparaatskosten • Mutaties in het apparaatskostenbudget personeel (AKP): • Substitutie t.b.v. het AKP t.l.v.: - stelpost BTW Compensatiefonds - budget project telefonie - ICT-beleidsplan - stelpost Equalcoördinator - krediet personeelsplanning - leaseauto EU-lobbyist - MT-Buffer - Organisatie Ontwikkeling - Budget Reekx (bibliotheek) - reserve automatisering - vertrekbevorderende maatregelen - BIM bedrijfsinterne milieu zorg - HVP huisvestingsproject • Overige wijzigingen in het AKP: - inhuur geluidsmedewerker - vacatureruimte ter dekking van meetapparatuur landmeten • Kadasterkosten • Grootschalige Basis Kaart Nederland • Voorfinanciering aanschaf meetapparatuur landmeten • MT-buffer: Financiering personeels- annex afscheidsfeest • Jubilea en afscheid • Personeelsfeest • Regie en realisatie digitale knipselkrant • Kopieerkosten digitale knipselkrant • Onderhoud en exploitatie veegzuigauto • Investeringsschema vervanging voertuig • Investeringsschema vervanging materieel • Als gevolg van een herberekening van de kapitaallasten 2004 dienen de volgende aanpassingen te worden aangebracht: - toe te rekenen rente gebouwen en apparatuur - afschrijvingen gebouwen en apparatuur •

• •

Aanpassing bespaarde rente op de reserves en voorzieningen in verband met een wijziging in het renteniveau: - reserve Openbaar Vervoer - reserve Stads en Dorpsvernieuwing - reserve Bodemsanering - reserve afkoopsom nazorg Beckerweg - egalisatiereserve Grondwaterheffing - nazorgfonds stortplaatsen Aanpassing dividend Essent naar reserve CESI Aanpassing dividend Essent naar reserve IIE

toelichting 3 wijz begroting 2004.doc

5

Specificatie (in euro's) 1.171.637 -66.625 -42.328 -332.904 64.104 16.157 15.000 -124.787 -24.986 -54.600 -55.000 30.594 -5.996 -17.987 32.700 -13.300 7.000 15.600 100.000 -7.500 -5.000 20.000 19.100 7.800 18.200 6.855 18.555 -72.580 -42.770 676.939

-185.000 -50.000 -8.125 -32.200 5.600 36.220 615.549 1.846.648 2.228.692

Toelichting op de 3e wijziging van de provinciale begroting 2004 BATEN

Productgroep 7103

Aanpassing ONDERNEMEND GRONINGEN Bedrijvigheid • Aanpassing/terugraming vergoeding BOA arbeidsmarktproject in samenhang met het AKP • Bijdrage vanuit Interreg project PURE t.b.v. het AKP

5201

SCHOON/VEILIG GRONINGEN Milieu Lagere inkomsten stichting BOOG als gevolg van minder AKP

2001

Risicobeleid/veiligheid Substitutie rijksbijdrage veiligheid t.b.v. het AKP

8003

WELZIJN, SOCIAAL BELEID, CULTUUR Cultuur, media, erfgoed Vergoeding regionale omroep als gevolg van het niet doorgaan met overheveling naar het provinciefonds

1602

BEDRIJFSVOERING Substitutie afkoopsom Havenschap Delfzijl t.b.v. het AKP

1701

Extra inkomsten Regiofonds t.b.v. AKP

0010

0110

ALGEMENE DEKKINGSMIDDELEN De aanpassing op deze productgroep heeft betrekking op veranderende rentebaten: • rentebaten bankinstellingen • rente callgeldleningen • rekening-courant Blauwe Stad • rente kortgeld financiering vaste activa De aanpassing op deze productgroep heeft betrekking op veranderende rentebaten: • beleggingen Nazorgfonds • overige beleggingen • bespaarde rente

toelichting 3 wijz begroting 2004.doc

6

Specificatie (in euro's) -401.099 13.800 -387.299

-24.061 74.392

3.593.913

12.950 275.479

-14.650 -80.000 100.000 -1.408.121 -1.402.771 -21.699 322.693 1.094.178 1.395.172

Productgroep 0200

Aanpassing Het provinciefonds wordt aangepast als gevolg van: • behoedzaamheidsreserve 2003 • niet doorgaan met overheveling van de middelen regionale omroep naar het provinciefonds: - vergoeding regionale omroep (zie baten 8003) - herverdeeleffecten regionale omroep

0310

Opbrengst opcenten motorrijtuigenbelasting 2004

0410

Verwachte meeropbrengsten dividend 2004 van NV Essent

0500

Afroming BTW-component in kapitaallasten

0800

• •

• •

Stelpost nazorg stortplaats Beckerweg. Taak wordt overgedragen aan de gemeente Groningen (zie lasten 5201) Ten behoeve van afkoopsommen overdracht van wegen 2004: - voorziening afkoopsommen wegen en waterwegen - reservering algemene reserve 2001 en 2002 - t.l.v. het rekeningsresultaat 2003 Cofinanciering Kompas t.b.v. Groningen op de Ladder (zie lasten 7103) Bijdrage vanuit Fonds grondwaterheffing t.b.v. het AKP

toelichting 3 wijz begroting 2004.doc

7

Specificatie (in euro's) -460.400 -3.593.913 -68.150 -4.122.463 367.950 2.462.197 -484.583 -32.844 646.193 1.257.879 1.716.727 226.890 4.168 3.819.013

4e WIJZIGING BEGROTING 2004

LASTEN

Omschrijving

BEDRAG VAN nieuwe post/ verhoging

verlaging

nieuwe raming

GEWONE DIENST 1.

ONDERNEMEND GRONINGEN

7102

Bedrijvigheid Bedrijfsterreinen en logistiek

7302

Landbouw Landbouw

5.

600.000

10.000

8.356.536 1.585.692 2.205.882 1.129.136

245.000

SCHOON/VEILIG GRONINGEN

4001

Water Water

5003 5501

Milieu Milieu (algemeen) Vergunningenverlening

7.

250.000

30.000

6.462.007 3.918.135

40.000

20.000 10.000

20.482.584 1.517.253 3.392.649

WELZIJN, SOCIAAL BELEID, CULTUUR

8001 8201

Welzijn Ontwikkeling welzijnbeleid Sport

8005 8601 8701

Sociaal beleid Asielzoekers Volksgezondheid Ouderenbeleid en -zorg

8003 8303

Cultuur, media, erfgoed Media Cultuurbehoud

9.

49.733 113.445

36.302 12.000 39.410

6.752.842 4.601.194 635.824 26.218.001 139.303 1.341.411 599.732

1.600.000 1.500.000

20.625.761 8.682.008 5.038.203

304.000

19.166.974 673.215

ALGEMENE DEKKINGSMIDDELEN

0500

Totaal Onvoorzien

Totaal

4.664.445

195.445

4e WIJZIGING BEGROTING 2004

BATEN

Omschrijving

BEDRAG VAN nieuwe post/ verhoging

verlaging

nieuwe raming

GEWONE DIENST

9.

ALGEMENE DEKKINGSMIDDELEN Totaal 0800

139.754.275

Mutaties reserves

4.426.600 Totaal gewone dienst

4.426.600

19.791.331 0