Voorjaarsnota 2009 provincie Groningen
versie PS 12.05.09
1
2
Inhoudsopgave DEEL 1. HOOFDLIJNEN VAN BELEID 2009-2013 (KOERSVERHAAL) ............................................. 7 1. FINANCIËN ..................................................................................................................................... 7 2. SOCIALE AGENDA ......................................................................................................................... 9 3. ECONOMISCHE AGENDA............................................................................................................ 11 4. KWALITEITSAGENDA .................................................................................................................. 13 5. BESTUUR...................................................................................................................................... 18 6. INTERNE ORGANISATIE.............................................................................................................. 19 DEEL 2. FINANCIEEL KADER 2009-2013 .......................................................................................... 21 SAMENVATTING EN CONCLUSIES ........................................................................................................... 21 1. FINANCIEEL PERSPECTIEF 2009-2013 .............................................................................................. 23 1.1. Ontwikkeling flexibel budget 2009-2013................................................................................. 23 1.1.1. Lonen en prijzen 2009 en 2010 ...................................................................................................... 24 1.1.2. Personeelskosten ........................................................................................................................... 24 1.1.3. Kapitaallasten ................................................................................................................................. 25 1.1.4. Gevolgen kredietcrisis .................................................................................................................... 25 1.1.5. Provinciefonds ................................................................................................................................ 25 1.1.6. Opcenten Motorrijtuigenbelasting ................................................................................................... 26 1.1.7. Bevriezing legestarieven per 1 januari 2010................................................................................... 27 1.1.8. Tijdelijke compensatie provincie Flevoland .................................................................................... 27 1.1.9. Herverdeling en korting Provinciefonds (advies Rfv) ...................................................................... 27 1.1.10. Kabinetsmaatregelen i.v.m. economische crisis ........................................................................... 28 1.1.11. Nieuw belastinggebied ................................................................................................................. 28 1.1.12. Stelpost continuering nieuw beleid vanaf 2012 ............................................................................ 29 1.1.13. Rekeningresultaat 2008................................................................................................................ 29 1.1.14. Knelpunten aanvaard beleid ......................................................................................................... 29 1.1.15. Voorbeslag Voorjaarsnota 2009 ................................................................................................... 31 1.1.16. Onontkoombare voorstellen ......................................................................................................... 31 1.1.17. Taakstelling Inkoop....................................................................................................................... 32 1.1.18. Kosten groot onderhoud buiten Renovatie+ om ........................................................................... 34
1.2. Cofinanciering Kompas .......................................................................................................... 35 1.2.1. Stand van zaken............................................................................................................................. 35 1.2.2. Stand van de reserve Cofinanciering Kompas ............................................................................... 35 1.2.3. Stand projecten .............................................................................................................................. 35
1.3. Cofinanciering Ruimtelijke Economische Programma's (REP).............................................. 36 1.3.1. Stand van zaken............................................................................................................................. 36 1.3.2. Versnellingsagenda ........................................................................................................................ 37 1.3.3. Stand projecten .............................................................................................................................. 37
1.4. Verkoop aandelen Essent ...................................................................................................... 39 1.4.1. Inleiding .......................................................................................................................................... 39 1.4.2. Instandhouding reserve ESFI ......................................................................................................... 39 1.4.3. Regiospecifiek Pakket Zuiderzeelijn (RSP-ZZL)............................................................................. 39 1.4.4. Middelen en bestedingen reserve ESFI.......................................................................................... 40
1.5. Onzekerheden ........................................................................................................................ 41 1.5.1. Omvang en verdeling Provinciefonds ............................................................................................. 41 1.5.2. Provinciaal belastinggebied ............................................................................................................ 41 1.5.3. Rijksbegroting 2010........................................................................................................................ 42 1.5.4. Nieuwe CAO................................................................................................................................... 42
DEEL 3. BELEIDSWIJZIGINGEN 2009-2013 ...................................................................................... 43 1. BELEIDSWIJZIGINGEN PER PROGRAMMA ............................................................................................ 45 1.1. Ondernemend Groningen....................................................................................................... 47 1.1.1. Knelpunten aanvaard beleid ........................................................................................................... 47 1.1.1.1. Marketing Groningen............................................................................................................... 47 1.1.2. Substitutievoorstellen met een andere bestemming ....................................................................... 47 1.1.3. Voorbeslag Voorjaarsnota 2009 ..................................................................................................... 47 1.1.3.1. Social Return........................................................................................................................... 47 1.1.4. Overige onontkoombare voorstellen............................................................................................... 48
1.2. Wonen .................................................................................................................................... 49 1.2.1. Knelpunten aanvaard beleid ........................................................................................................... 49 1.2.2. Substitutievoorstellen met een andere bestemming ....................................................................... 49 1.2.3. Voorbeslag Voorjaarsnota 2009 ..................................................................................................... 49
3
1.2.4. Overige onontkoombare voorstellen............................................................................................... 49 1.2.4.1. Behoefteraming ISV 3 ............................................................................................................. 49
1.3. Karakteristiek Groningen ........................................................................................................ 51 1.3.1. Knelpunten aanvaard beleid ........................................................................................................... 51 1.3.2. Substitutievoorstellen met een andere bestemming ....................................................................... 51 1.3.3. Voorbeslag Voorjaarsnota 2009 ..................................................................................................... 51 1.3.4. Overige onontkoombare voorstellen............................................................................................... 51
1.4. Bereikbaar Groningen ............................................................................................................ 53 1.4.1. Knelpunten aanvaard beleid ........................................................................................................... 53 1.4.1.1. Accres managementcontract BWK ......................................................................................... 53 1.4.1.2. Aanschaf werkschip PW17...................................................................................................... 53 1.4.2. Substitutievoorstellen met een andere bestemming ....................................................................... 53 1.4.3. Voorbeslag Voorjaarsnota 2009 ..................................................................................................... 53 1.4.3.1. Actieplan wegverkeerslawaai .................................................................................................. 53 1.4.4. Overige onontkoombare voorstellen............................................................................................... 54 1.4.4.1. Kosten projectorganisatie Zuidelijke Ringweg Groningen ....................................................... 54 1.4.4.2. Projectorganisatie RegioTram................................................................................................. 55 1.4.4.3. Regio Specifiek Pakket (RSP)-ZZL ......................................................................................... 55
1.5. Schoon/veilig Groningen ........................................................................................................ 59 1.5.1. Knelpunten aanvaard beleid ........................................................................................................... 59 1.5.2. Substitutievoorstellen met een andere bestemming ....................................................................... 59 1.5.2.1. Milieumetingen/handhaving en toezicht afvalverwerking/interbestuurlijk toezicht ................... 59 1.5.3. Voorbeslag Voorjaarsnota 2009 ..................................................................................................... 59 1.5.4. Overige onontkoombare voorstellen............................................................................................... 60 1.5.4.1. Bijdrage De Eendracht Appingedam ....................................................................................... 60
1.6. Gebiedsgericht ....................................................................................................................... 61 1.6.1. Knelpunten aanvaard beleid ........................................................................................................... 61 1.6.1.1. Bestuursakkoord Eemsdelta ................................................................................................... 61 1.6.2. Substitutievoorstellen met een andere bestemming ....................................................................... 61 1.6.3. Voorbeslag Voorjaarsnota 2009 ..................................................................................................... 61 1.6.4. Overige onontkoombare voorstellen............................................................................................... 61
1.7. Welzijn, sociaal beleid, jeugdzorg, cultuur ............................................................................. 63 1.7.1. Knelpunten aanvaard beleid ........................................................................................................... 63 1.7.1.1. Cultuurnota 2009-2012 ........................................................................................................... 63 1.7.1.2. Bijdrage CMO.......................................................................................................................... 64 1.7.1.3. PRVMD-middelen ................................................................................................................... 64 1.7.2. Substitutievoorstellen met een andere bestemming ....................................................................... 64 1.7.3. Voorbeslag Voorjaarsnota 2009 ..................................................................................................... 65 1.7.3.1. Cultuurnota 2009-2012 - Amendement PS 10 december 2008............................................... 65 1.7.3.2. Noordelijke Archeologisch Depot Nuis .................................................................................... 65 1.7.3.3. Middelen Jeugdzorg................................................................................................................ 65 1.7.4. Overige onontkoombare voorstellen............................................................................................... 66 1.7.4.1. Aansluiting jeugdzorg-jeugdbeleid .......................................................................................... 66
1.8. Bestuur ................................................................................................................................... 67 1.8.1. Knelpunten aanvaard beleid ........................................................................................................... 67 1.8.1.1. Herverdeling budgetten NHI en Hanse Passage..................................................................... 67 1.8.1.2. Bijdrage BANN ........................................................................................................................ 67 1.8.1.3. Bijdrage SNN .......................................................................................................................... 67 1.8.2. Substitutievoorstellen met een andere bestemming ....................................................................... 68 1.8.3. Voorbeslag Voorjaarsnota 2009 ..................................................................................................... 68 1.8.4. Overige onontkoombare voorstellen............................................................................................... 68
1.9. Bedrijfsvoering........................................................................................................................ 69 1.9.1. Knelpunten aanvaard beleid ........................................................................................................... 69 1.9.1.1. Beperking formatie Veiligheid.................................................................................................. 69 1.9.1.2. Aanschaf werkschip PW17...................................................................................................... 69 1.9.1.3. Formatiereductie 2008-2012 ................................................................................................... 69 1.9.2. Substitutievoorstellen met een andere bestemming ....................................................................... 70 1.9.2.1. Verhogen budget inzake aanpassingen E&W-installaties ....................................................... 70 1.9.2.2. Aanschaf nieuw cilinder- en sleutelsysteem en drie sleutelkasten .......................................... 70 1.9.2.3. Verlaging huurlasten ............................................................................................................... 70 1.9.3. Voorbeslag Voorjaarsnota 2009 ..................................................................................................... 71 1.9.3.1. Subsidies van kleinere omvang, taakstelling bestuurlijke drukte............................................. 71 1.9.3.2. Renovatie+.............................................................................................................................. 71 1.9.4. Overige onontkoombare voorstellen............................................................................................... 71 1.9.4.1. MT-voorstellen besteding restanten waaronder stuwmeer van verlof /op orde brengen digitale infrastructuur ........................................................................................................................................ 71
4
1.9.4.2. Gewijzigde inzet van middelen kwaliteitsimpuls formatie ........................................................ 72
1.10. Algemene Dekkingsmiddelen............................................................................................... 73 1.10.1. Knelpunten aanvaard beleid ......................................................................................................... 73 1.10.2. Substitutievoorstellen met een andere bestemming ..................................................................... 73 1.10.3. Voorbeslag Voorjaarsnota 2009 ................................................................................................... 73 1.10.4. Overige onontkoombare voorstellen............................................................................................. 73 1.10.4.1. MT-voorstellen besteding restanten waaronder stuwmeer van verlof /op orde brengen digitale infrastructuur............................................................................................................................ 73
DEEL 4. BIJLAGEN BIJ VOORJAARSNOTA 2009............................................................................ 75 BIJLAGE 1.1. UITGANGSPUNTEN MEERJARENRAMINGEN 2009-2013....................................................... 79 BIJLAGE 1.2. KAPITAALLASTEN ............................................................................................................. 81 BIJLAGE 1.3. APPARAATSKOSTEN PERSONEEL ...................................................................................... 85 BIJLAGE 1.4. OPBRENGST OPCENTEN MOTORRIJTUIGENBELASTING ........................................................ 89 BIJLAGE 1.5. UITKERING PROVINCIEFONDS ........................................................................................... 91 BIJLAGE 1.6. SUBSTITUTIEVOORSTELLEN .............................................................................................. 95 BIJLAGE 1.7. TAAKSTELLING INKOOP ..................................................................................................... 97 BIJLAGE 1.8. BENODIGDE PERSONELE EN FINANCIËLE INZET VOOR RSP-ZZL ......................................... 99 BIJLAGE 2.1. BESTEDINGEN COFINANCIERING KOMPAS 2009............................................................... 101 BIJLAGE 2.2. BESTEDINGEN COFINANCIERING REP 2009 .................................................................... 103 DEEL 5. BEGROTINGSWIJZIGINGEN 2009..................................................................................... 105
5
6
Deel 1. Hoofdlijnen van beleid 2009-2013 (Koersverhaal) 1. FINANCIËN Financiële kaders Zoals wij in ons collegeprogramma aan hebben gegeven is de provincie Groningen niet het middelpunt van de wereld. Diverse ontwikkelingen (nationaal en internationaal) hebben invloed op ons beleid. De wereldwijde kredietcrisis is hier een goed voorbeeld van. Twee landelijke ontwikkelingen zijn van grote invloed op onze provinciale financiën: het Rapport van de Raad voor de financiële verhoudingen en het aanvullende bestuursakkoord van het kabinet Rapport Raad voor de financiële verhoudingen Op 19 maart 2009 is het rapport 'Naar een herijking van de financiële verhouding tussen Rijk en provincies' verschenen van de Raad voor de financiële verhoudingen. De Raad heeft, op verzoek van het kabinet advies uitgebracht over de omvang en de verdeling van het Provinciefonds, in relatie tot het provinciale takenpakket. Daarbij is tevens gekeken naar de belastinginkomsten en vermogensrendement, zoals dividend en rente. De Raad heeft berekend dat de provincies met een kleine 600 miljoen euro minder toe kunnen. Uitvoering van de voorstellen van de Raad zal verstrekkende gevolgen hebben voor de omvang en de verdeling van de provinciale middelen. Voor de provincie Groningen gaat het om een kleine 20 miljoen euro per jaar. Wij zijn het op grote onderdelen niet eens met dit advies. Het klopt dat de provincies hogere inkomsten hebben dan verwacht uit de opcenten op de Motorrijtuigenbelasting en uit dividenden. Met dat extra geld investeren wij echter op grote schaal in de regio. Dat gebeurt op verzoek van het kabinet en in nauwe samenspraak met maatschappelijke organisaties. Het Interprovinciaal Overleg (IPO) zal de komende periode met het kabinet overleg voeren over het advies van de Raad. Ook heeft het IPO een contra-expertise laten uitvoeren naar het advies van de Raad. Het aanvullende bestuursakkoord van het kabinet Op 25 maart 2009 heeft het kabinet een aanvullend beleidakkoord gepresenteerd. Met het pakket aan maatregelen streeft het kabinet ernaar om de gevolgen van de economische crisis zoveel mogelijk het hoofd te bieden en de rijksfinanciën op middellange termijn weer op orde te krijgen. Dit pakket aan maatregelen zal tevens de nodige gevolgen hebben voor onze provinciale inkomsten. Voorbeelden hiervan zijn het buitenwerking stellen van de accressystematiek 2009, het aandeel Provinciefonds in de rijksbezuinigingen vanaf 2011, het vermijden van de stijging van lokale lasten en het herstelplan van het ABP. Provinciale Staten hebben in Statencommissie Bestuur en Financiën van 8 april 2009 reeds oriënterend gesproken over de gevolgen van deze plannen. Wij (Gedeputeerde Staten) houden de gevolgen nauwlettend in de gaten. De komende maanden blijven turbulent wat betreft de provinciale financiën. Wij zullen in de komende periode scenario's in kaart brengen om de gevolgen voor de provinciale financiën te beperken of op te vangen. In het najaar zal besluitvorming plaatsvinden in Provinciale Staten. Dit heeft als consequentie dat er nu een beleidsarme Voorjaarsnota voorligt. In dit koersverhaal is geen nieuw beleid opgenomen. Het verhaal richt zich op de uitvoering van het collegeprogramma. Het biedt een globaal overzicht van de werkzaamheden die we de komende periode uit gaan voeren. Ten slotte speelt in onze provincie nog de verkoop van de Essent-aandelen. In april 2009 hebben Provinciale Staten ingestemd met ons voorgenomen besluit om de aandelen in Essent te verkopen aan RWE. Aanleiding hiervoor vormde de overtuiging dat Essent op korte termijn een te geringe schaal, marktmacht en financieringscapaciteit zal hebben om zelfstandig te kunnen voortbestaan in de sinds enkele jaren volledig geliberaliseerde en steeds concurrerender energiesector. Het netwerk bedrijf (Enexis) blijft in publieke handen, de commerciële activiteiten gaan over naar het private domein. In het collegeprogramma hebben wij reeds aangegeven dat een deel van deze opbrengst wordt gebruikt om ESFI te voeden. Het restant wordt gebruikt voor het Regiospecifiek Pakket (RSP), het Plattelandsontwikkelingsfonds en Kolibri/Regiotram.
7
Versnellingsagenda De gevolgen van de kredietcrisis zijn duidelijk merkbaar in de provincie Groningen. Recente cijfers laten een daling zien van de werkgelegenheid in de provincie. Steeds meer bedrijven hebben te kampen met problemen. Ondanks de stevige basis die de afgelopen jaren is gecreëerd, is het in de huidige situatie noodzakelijk om de economie een extra impuls te geven. Wij hebben daarom besloten om een aantal maatregelen te nemen dat snel kan worden uitgevoerd. Het gaat hierbij om projecten op het gebied van energiebesparing, de bouw en infrastructuur die sneller dan gepland uitgevoerd zullen worden (start voor 1 september 2009). Hiermee is in totaal een bedrag van circa 82 miljoen euro gemoeid. De werkgelegenheidseffecten worden geschat op 1000 fte's. In totaal wordt er met deze versnellingsagenda circa 88 miljoen euro op de markt gebracht. Naast het versneld uitvoeren van genoemde projecten zetten wij stevig in op de versterking van de koppeling arbeidsmarkt en scholing. Wij willen om de huidige economische situatie te verstevigen samen met sociale partners, kennisinstellingen en het bedrijfsleven een breed arbeidsmarkt-scholing programma opzetten. Wij vervullen hierbij een voortrekkers- en regierol. Er wordt fors ingezet op bijvoorbeeld bij- en herscholing, eerder verworven competentie trajecten (EVC 's), het bevorderen van ondernemerschap, het marktgericht opleiden, en begeleiding van jongeren zonder startkwalificatie. Trajecten die in dit kader al eerder in gang gezet zijn krijgen een extra impuls. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om Leren en Werken, het bedrijfstak overleg onderwijs-bedrijfsleven, het actieprogramma Oost-Groningen Iedereen doet mee, de taskforce arbeidsmarkt-onderwijs Eemsdelta en het netwerktraject Bevorderen ondernemerschap.
8
2. SOCIALE AGENDA Sociale Agenda De Sociale Agenda 2009-1012 heeft als rode draad ’meedoen in de samenleving’. We willen voorkomen dat er Groningers aan de zijlijn komen te staan. De agenda is opgedeeld in drie programmalijnen: jeugd, participatie & volksgezondheid en wonen, welzijn en zorg. Wij hebben gekozen voor een stimulerend beleid, waarbij samenwerking met gemeenten en andere partners voorop staat. Jeugd Een van onze belangrijkste speerpunten in de programmalijn jeugd is de aansluiting tussen het lokale jeugdbeleid, de provinciale jeugdzorg en het onderwijs. Om dit te bereiken werken we samen met de 25 Groninger gemeenten en alle partners in het veld in het project Zorg voor Jeugd Groningen aan de invoering van de provinciale verwijsindex voor risicojongeren en de invoering van de Centra voor Jeugd en Gezin (CJG). De verwijsindex heeft als doel problemen bij jongeren tot 23 jaar vroeg te signaleren en de hulpverlening goed op elkaar af te stemmen. Ambitie is om in 2010 de verwijsindex en in 2011 de CJG's operationeel te hebben in onze provincie. Een andere interessante ontwikkeling is het plan van het UMCG en de RuG om onderzoek te doen naar de lange termijn uitkomsten van de totale zorgketen voor jeugd. De resultaten kunnen gebruikt worden om kinderen en ouders snel passende zorg te verlenen. Wij volgen dit project Take Care op de voet. Als de plannen klaar zijn, bepalen we of de provincie een bijdrage kan leveren aan de uitvoering ervan. Onze wettelijke taken op het gebied van jeugdzorg komen aan de orde in het beleidskader jeugd 2009-1212 Jong in Groningen. De komende periode willen we echt schoon schip maken met de wachtlijsten in de jeugdzorg. Ook alle doorlooptijden moeten binnen de wettelijke termijnen plaatsvinden. Met name voor Bureau Jeugdzorg breekt een belangrijke tijd aan, waarin met de extra middelen en ondersteuning die wij tot eind 2009 ter beschikking hebben gesteld resultaten geboekt moeten worden. De invoeringsdatum van 1 januari 2010 voor de rijksfinanciering van de jeugdzorg volgens het systeem Kaiser1 is een jaar opgeschoven. Onderzoek door de commissie Linschoten moest uitwijzen hoe we concreet met deze methodiek om zouden gaan. Conclusie is echter dat nader onderzoek nodig is. Het advies is om voor de financiering van 2010 het verdeelmodel van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) te gebruiken. Dit betekent dat het onzeker is of we de extra investeringen die we in 2009 uit eigen middelen hebben gedaan van het Rijk terugkrijgen. In IPO-verband zullen wij dit aankaarten en met minister Rouvoet duidelijke afspraken maken over de financiering voor 2010. Vanuit onze wettelijke jeugdzorgtaken en vanuit maatschappelijk en economisch belang voelen wij ons betrokken bij het onderwijs in onze provincie. In de rol van makelaar en initiator willen we initiatieven stimuleren die gericht zijn op het voorkomen en aanpakken van onderwijsachterstanden, het verhogen van de kwaliteit van het onderwijs, het bereikbaar houden van voorzieningen en het voorkomen van voortijdig schoolverlaten. Hierbij denken wij aan het bevorderen van afstemming en samenwerking tussen organisaties en regio's, maar ook door het doen van investeringen in concrete projecten.
1
Systeem Kaiser houdt in dat er een macrobudget over vier jaar wordt vastgesteld, waarbij rekening wordt gehouden met de verwachte vraag naar jeugdhulpverlening op basis van een door het SCP te ontwikkelen model. Hierbij wordt ook rekening gehouden met ontwikkelingen binnen het aanbod dat in provincies beschikbaar is voor lokaal jeugdbeleid, jeugd-ggz en jeugd-lvg. Er komt een onafhankelijk Adviesorgaan Financiering Jeugdzorg (AFJ) dat adviseert over de bepaling van de hoogte van dit macrobudget, de verdeling over de kalenderjaren en de provincies. Hierbij houdt het AFJ rekening met maatschappelijke ontwikkelingen. Indien provincies op basis van het aldus vastgestelde budget en de verkregen uitgebreidere beleidsruimte niet in staat zijn de financiering van de provinciale jeugdzorg rond te krijgen, dienen zij uit eigen middelen hierin te voorzien.
9
Participatie & volksgezondheid Wij vinden dat alle Groningers de mogelijkheid moeten hebben actief in de samenleving te participeren. Door armoede of taalachterstand kan sociale uitsluiting of sociaal isolement ontstaan. Dit willen wij tegengaan. Vrijwilligerswerk, het verenigingsleven, sport, activiteiten in eigen wijk/ dorp een goed voorzieningenniveau kunnen hier een positieve bijdrage aan leveren. Omdat een tekort dreigt aan vrijwilligers, willen wij erop inzetten huidige vrijwilligers gemotiveerd te houden en nieuwe vormen van vrijwilligerswerk te initiëren. Onze notitie voor sport en bewegen Mitdoun is Goud! loopt af in 2010. We gaan ons bezinnen op een vervolg en het beleid ook gebiedsgericht verder vormgeven. Wellicht nemen wij het Olympisch Plan 2028 hier in mee. Wonen, welzijn, zorg In de programmalijn wonen, welzijn en zorg willen wij ons inspannen om voor alle inwoners een goede woon- en leefomgeving te realiseren. Een extra impuls is nodig, omdat niet alleen de samenstelling van de bevolking verandert - minder jongeren en meer ouderen - maar ook omdat in sommige gebieden het aantal inwoners daalt, met name in de regio's Eemsdelta en Oost-Groningen. Dit heeft tot gevolg dat de zorgvraag groeit. En tegelijkertijd dat het moeilijker wordt om voorzieningen en daarmee de leefbaarheid in stand te houden. We willen dat de leefbaarheid van buurten en wijken verbetert, dat de voorzieningen op het platteland bereikbaar en beschikbaar blijven en dat ook mensen die zorg nodig hebben zelfstandig kunnen blijven wonen en mee kunnen doen in onze samenleving. Als instrument zetten wij onder andere het investeringsfonds Wonen, Welzijn en Zorg in en tevens middelen uit het Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing 32. Ook blijven wij de transformatie van de woningvoorraad stimuleren. Cultuur Cultuurnota In 2009 zijn we gestart met de uitvoering van het nieuwe cultuurbeleid 'Stroomversnelling II, hierin staan de volgende programma’s centraal: Cultuurbereik (actieve participatie, bereik door verankering en vernieuwing), Erfgoed (Het verhaal van Groningen, identiteit door ontwikkeling) en Kunsten (profiel door dynamiek). Voor de komende jaren hebben we een aantal accenten gelegd. Enkele voorbeelden hiervan zijn: - het versterken van het organiserend vermogen bij grote en kleine instellingen; - meer aandacht voor talentontwikkeling; - het bereiken van kinderen en jongeren door actieve participatie, bijvoorbeeld door de inzet van het nieuwe budget educatie en participatie projecten (BEPP); - het verbinden van cultuur met andere sectoren (bijvoorbeeld kunst en economie). Erkenning van Nedersaksisch Samen met de provincies Drenthe, Overijssel en Gelderland en de gemeenten Oost- en Weststellingwerf voeren wij actie voor het behoud en officiële erkenning van het Nedersaksisch. Na behandeling in raden en staten zullen wij in 2009 officieel de aanvraag indienen bij de staatssecretaris van Binnenlandse Zaken. Deze aanvraag is gericht op erkenning van het Nedersaksisch in deel III van het Europees Handvest voor regionale talen of talen van minderheden. De erkenning in deel III zorgt voor een actieve bescherming van het Gronings en een betere toegang tot Europese fondsen.
2
Dit zijn rijksmiddelen waarvan de reikwijdte en inhoud op dit moment nog onbekend zijn.
10
3. ECONOMISCHE AGENDA Groningen Seaports Ondanks de economische crisis zullen de ontwikkelingen in de havens zich ook de komende jaren voortzetten. Groningen Seaports heeft de afgelopen jaren een stevige basis opgebouwd en ook de komende jaren wordt er fors geïnvesteerd. Deze investeringen geven een impuls aan de regionale economie. Zo'n impuls is zeker in de huidige economische situatie van belang. Denk aan de plannen voor de energiecentrales, zoals Advanced Power. Door de toename van de gronduitgifte kan de nog beschikbare ruimte in de Eemshaven over enkele jaren zijn uitgeput. Daarom willen wij een ruimtelijke verkenning laten uitvoeren naar uitbreidingsmogelijkheden. Seaports Experience center De Eemshaven en het havengebied Delfzijl zijn sterk in ontwikkeling en de gevestigde (en nog te vestigen) bedrijven kunnen moeilijk voldoende en gekwalificeerd personeel vinden. Vooral in de technische en bouwsector. Dit knelpunt zal in de toekomst waarschijnlijk alleen nog maar toenemen. Samen met Groningen Seaports, Hanzehogeschool Groningen, ISD Noordoost/Werkplein Eemsdelta en de Noordelijke Regieraad Bouw hebben wij daarom het initiatief genomen tot de oprichting van het Seaports Experience Center. Het centrum legt onder andere de verbinding tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt. Het Seaports Experience Center krijgt op het terrein van arbeidsmarkt, onderwijs en informatie/promotie een coördinerende en uitvoerende functie in het Havengebied Delfzijl en de Eemshaven. Met het Seaports Experience Center willen wij het bedrijfsleven en belangstellenden, zoals leerlingen, studenten en werkzoekenden, ondersteunen en informeren. Wij verwachten dat het centrum in het najaar van 2009 operationeel zal zijn. Energie Komst van nieuwe energiecentrales Met de verwachte vestiging van de energiecentrales van ondermeer RWE en Nuon in de Eemshaven levert Noord-Nederland een belangrijke bijdrage aan een onafhankelijke positie op de energiemarkt, waardoor Nederland minder afhankelijk is van energie-import. In totaal komt in het volgend decennium ongeveer 1/3 van alle 'Nederlandse' elektriciteit uit de Eemshaven. Ook het positieve effect op de werkgelegenheid is reden om de bedrijven welkom te heten in het Eemshavengebied. Daarnaast vinden wij het belangrijk om ontwikkelingen rond grootschalige afvang van CO2 te stimuleren, evenals het transport en de opslag van CO2 in de ondergrond. CCS is gekoppeld aan centrales met een hoge CO2-emissie; in praktijk centrales die steenkool (mee)stoken. Om CCS te realiseren moet nog veel gebeuren, van draagvlak, en vergunningen, tot techniek en financiën. CCS bereiden we voor in samenwerking met een groot aantal Noordelijke stakeholders. Naast de centrales van RWE (1600 MW) en Nuon (1300 MW) heeft ook Advanced Power (1200 MW) plannen om een (gasgestookte) centrale te bouwen in de Eemshaven. Energiebesparing en duurzame energie Schone energie en CO2-emmissiereductie zijn ook op andere gebieden van belang. Het Actieplan Biomassa bijvoorbeeld, kan in kwalitatieve zin bijdragen aan het ontwikkelen van biomassaprojecten. Ten behoeve van duurzame mobiliteit geven we nu krachtige uitvoering aan het 100.000 voertuigenplan, dat als doel heeft dat in 2015 10% van de voertuigen in Noord-Nederland op duurzame brandstoffen dan wel elektrische aandrijving rijden. Windenergie Windenergie vormt een onderdeel van het provinciaal omgevingsbeleid. Hierin is opgenomen dat we de komende 10 jaar (2009-2019) ten minste 750 megawatt aan windenergie gaan realiseren. Hiervoor zijn, zoals geformuleerd in het ontwerp Provinciaal Omgevingsplan (POP), drie windturbineparken voor aangewezen: in de Eemshaven, Delfzijl en langs de N33 (Veendam/Menterwolde). 100.000 Woningenplan Met het 100.000 woningenplan hebben wij, samen met de provincies Drenthe en Friesland, een belangrijke en grote stap gezet in de uitwerking van het Energieakkoord Noord-Nederland. Wij hebben als doel opgenomen dat in 2015 100.000 woningen voldoen aan de ambities uit het Energieakkoord. Die ambitie richt zich op nieuwbouw en bestaande bouw. De grootste opgave ligt in de bestaande bouw, waarbij naast energie en betaalbaarheid van wonen ook het krimpvraagstuk en de kwaliteit van bestaande goedkope woningen een rol spelen (kwaliteitsslag goedkope koop).
11
Energiebesparing in de bestaande bouw kan een impuls geven aan werkgelegenheid in de bouw. Daarom hebben wij het 100.000 woningenplan ook op onze versnellingsagenda gezet. Infrastructuur Begin dit jaar is het eerste provinciale Meerjarenprogramma Infrastructuur en Transport (MIT) gepresenteerd. In dit MIT hebben wij laten zien welke grotere knelpunten wij komende jaren willen gaan oplossen. Omdat de aanleg van infrastructuur een zaak van lange adem is kijken wij logischerwijs in ons MIT ook ver vooruit. Als beleidshorizon hebben wij het jaar 2020 aangehouden. In het MIT hebben wij naast de Regiospecifiek Pakket/Zuiderzeelijn(RSP/ZZL)-projecten een groot aantal projecten ondergebracht die voortvloeien uit ons collegeprogramma en het POP. Dit betekent volop aandacht voor de doorstroming van het wegverkeer en voor het verder versterken van de positie van het openbaar vervoer. Door de vaststelling van het MIT door Provinciale Staten op 18 maart 2009 is het beleidskader voor ons infrastructuurbeleid voor langere tijd ingekaderd. Het feit dat daarmee inmiddels ook voor alle MIT-projecten sprake is van een zogeheten opnamebesluit maakt dat wij zodra dat (nog) aan de orde is kunnen starten met de verkenningsfase voor de afzonderlijke projecten. Voor een groot aantal projecten loopt die fase al en liggen wij, kijkend naar ons collegeprogramma, meer dan op koers. Wij noemen in dit verband als voorbeelden de Regiotram, de rondweg Leek/Roden en de verbinding Groningen-Delfzijl (inclusief de kortsluitende verbinding met de Eemshavenweg). Samen met het Rijk voeren wij de verkenning uit naar de Zuidelijke Ringweg Groningen dat in de loop van 2009 leidt tot een bestuurlijke voorkeursvariant, die we voor de zomer willen voorleggen aan de minister van Verkeer en Waterstaat. Ook werken wij, na het vaststellen van het wegontwerp in het voorjaar van 2009, aan de planvoorbereiding van het zuidelijke deel van de N33. Onze voorverkenning voor het noordelijk deel bevindt zich in de afrondende fase. Door het nemen van het recente besluit over het voorkeurstracé voor de verbinding GroningenWinsum-Mensingeweer is de daadwerkelijke realisatie van deze voor de regio zo belangrijke ontsluitende verbinding een belangrijke stap dichterbij gekomen. Dat geldt evenzeer voor ons streven de Ring Groningen ongelijkvloers te maken. Naast de afspraken die over de aanpak van de Zuidelijke Ringweg in het RSP/ZZL-pakket met het Rijk zijn gemaakt hebben Provinciale Staten onlangs ingestemd met ons eindbeeld voor de Oostelijke Ringweg. Dit betekent dat de planuitwerking voor het ongelijkvloers maken van dit deel van de Ring Groningen kan starten. Voor de genoemde projecten geldt dat wij Provinciale Staten de komende periode zullen voorstellen planuitwerkingsbesluiten respectievelijk realisatiebesluiten te nemen. Openbaar Vervoer Op het moment van schrijven is er helaas geen duidelijkheid te geven over de aanbesteding van het busvervoer in Groningen en Drenthe door het OV-bureau Groningen Drenthe. Wel streven wij ernaar om het voorzieningenniveau van het busvervoer in stand te houden. Er zijn met de NS afspraken gemaakt over een goede dienstregeling. De NS zullen op doordeweekse dagen vanaf 2010 vier keer per uur een trein laten rijden van en naar Groningen. In overleg met Arriva zullen de regionale lijnen gelijktijdig zo goed mogelijk aansluiten op de aankomende en vertrekkende intercity's. Voor het eerst in decennia ligt er ook een nieuwe spoorlijn in het verschiet. In 2010 kunnen de eerste personen zich per trein laten vervoeren van Veendam naar Groningen en andersom. In de loop van 2009 verwachten wij daarnaast meer duidelijkheid te hebben over de haalbaarheid van het doortrekken van de spoorlijn naar Stadkanaal. Toerisme Nieuwe promotiecampagne Er gaat niets boven Groningen In de periode 2009-2012 wordt er in opdracht van de provincie Groningen een grootschalige promotiecampagne gevoerd om het toerisme naar de provincie te bevorderen. De campagne is een vervolg op de landelijke Er gaat niets boven Groningen campagne die in 2008 is bekroond met een bronzen Effie. De nieuwe campagne loopt van 2009 tot en met 2012. Gedurende deze periode worden onder de noemer Er gaat niets boven Groningen de G7 (Borgen, Wierden, Kerken, Lauwersmeer, Pieterburen, Bourtange en de Stad) onder andere met tv-spotjes, op internet en met advertenties gepromoot als zeven goede redenen om Groningen te bezoeken.
12
4. KWALITEITSAGENDA Provinciaal Omgevingsplan De verwachting is dat Provinciale Staten in juni 2009 het nieuwe POP en de bijbehorende omgevingsverordening vaststellen. De hoofddoelstelling van het nieuwe omgevingsbeleid is: 'Duurzame ontwikkeling - voldoende werkgelegenheid en een voor mens en natuur leefbaar Groningen met behoud en versterking van de kwaliteiten van de fysieke omgeving, waarbij toekomstige generaties voldoende mogelijkheden houden om zich te ontplooien.' Nieuw is het uitvoeringsprogramma, dat voor het eerst in de Voorjaarsnota 2011 wordt meegenomen. In het uitvoeringsprogramma worden programma's en projecten genoemd die van essentieel belang zijn voor het realiseren van de POP-doelstellingen. Wat willen we bereiken en wanneer, welke activiteiten voeren we uit en welke middelen zijn daarmee gemoeid? Ook wordt een doorkijk gegeven naar de langere termijn. Gebiedsopgaven In het collegeprogramma staan vier gebiedsopgaven, te weten het Lauwersmeer, de Veenkoloniën, Eemsdelta en de stad Groningen. In het POP is een vijfde gebiedsopgave toegevoegd namelijk Regio Groningen-Assen. Naast de regioprogramma's (Noord, Oost, West en Centraal) geven wij de komende periode hoge prioriteit aan de vijf genoemde gebiedsopgaven. Lauwersmeer Wat betreft Lauwersmeer hebben we samen met de provincie Fryslân en betrokken gemeenten het initiatief genomen voor een gezamenlijke aanpak van de ontwikkelingen in en rond het Lauwersmeergebied. Een visiedocument voor de komende jaren is in voorbereiding. Wij initiëren dit jaar een ontwikkelingsplan voor Lauwersoog. De opgaven hierbij zijn ten eerste de realisering van een beperkt aantal verblijfsrecreatieve voorzieningen rond het Lauwersmeergebied. Doel hiervan is het vergroten van de toeristisch-recreatieve aantrekkingskracht van het gebied. Dit gaat met name om de vijf hoekpunten van het gebied: Esonstad, Lauwershage, Lauwerssee, Zoutkamp en Lauwersoog. Ten tweede willen wij een zorgvuldige inpassing en aansluiting van deze plannen op de kernkwaliteiten van het Lauwersmeergebied als Nationaal Park. Regio Groningen-Assen Regio Groningen-Assen is extra toegevoegd aan de gebiedsopgaven uit het POP, omdat wij het nationaal stedelijk netwerk economisch sterker willen ontwikkelen. We willen inzetten op de kansen van de aanwezige sterke economische sectoren en op de aantrekkelijkheid van het woon- en leefklimaat. In 2008 is de samenwerking in de regio geëvalueerd. De komende maanden wordt deze evaluatie uitgewerkt in een actieprogramma Regio Groningen-Assen 2009-2014. Daarnaast werken wij verder aan de uitvoering van de programma's Bereikbaarheid, Regiopark en Bedrijventerreinen. Veenkoloniën In de Veenkoloniën is in de afgelopen twee jaar ondermeer hard gewerkt aan infrastructurele verbeteringen. Van het ongelijkvloers maken van de N366 tot de toeristische vaarverbinding Erica-Ter Apel. Als het doortrekken van de spoorlijn van Veendam naar Stadskanaal dit jaar haalbaar blijkt, betekent dit weer een nieuwe vorm van infrastructuur voor de Veenkoloniën. Ook op andere terreinen zijn er belangrijke ambities. De landschappelijke ontwikkeling rond de Mussel Aa en het Pagediep, en de agribusiness zijn daar twee voorbeelden van. Ook het Loket leve(n)de Dorpen kan een rol spelen in het activeren van bestaande initiatieven in de Veenkoloniën. Eemsdelta Samen met de betrokkenen in het Eemsdelta-gebied pakken we verschillende regionale opgaven op, zoals: ontwikkeling als duurzame, grensoverschrijdende havenregio, het op orde brengen van de energie-infrastructuur (o.a. elektriciteitsnet, gasleidingen, CO2-leidingen) maar ook bijvoorbeeld een integrale regionale visie op wonen en voorzieningen als antwoord op de daling van de bevolkingsomvang.
13
Stad Groningen Wij vinden het belangrijk om - naast de samenwerking binnen de Regio Groningen-Assen – ons in te zetten voor de stad Groningen. Wij willen namelijk dat de stad zijn trekkersrol op regionaal, provinciaal en noordelijk niveau kan waarmaken en dat de stad zich kan blijven profileren. Doel is het versterken van de economische kracht van de stad Groningen als belangrijkste economische motor, city of talent en cultureel hart van de regio, in samenhang met verbetering van de bereikbaarheid, het culturele klimaat en een duurzame inrichting van stad en ommeland. Regioprogramma's Wij willen de komende jaren doorgaan met gebiedsgericht werken als effectief instrument voor samenwerking met onze partners in de regio. De regioprogramma's blijven wat ons betreft het afsprakenkader voor uitvoering van gezamenlijke regionale projecten. De regioprogramma's verbinden de partijen om zich maximaal in te spannen voor doorwerking onder andere via het ruimtelijk beleid, door financiering uit eigen middelen en het genereren van andere financieringsbronnen. Hieronder geven wij kort per regioprogramma onze belangrijkste voornemens aan. Oost Over de Ring Blauwestad viel een belangrijk besluit voor de aanleg van infrastructuur. Wij hebben samen met het college van B&W van Scheemda positief besloten over de Noordelijke vaarverbinding. Los daarvan presenteerde het college van B&W de rondweg, niet langer gekoppeld aan de lang gekoesterde toeristische vaarverbinding. Met de vaarverbinding krijgt het Oldambtmeer een aansluiting op het Termunterzijldiep en vervolgens buitengaats naar de Dollard en de Eems in Duitsland. Binnengaats ontstaat een verbinding via Delfzijl naar het Damsterdiepcircuit en alle andere vaarcircuits in Groningen en Friesland. Hiermee worden de toeristische vaarmogelijkheden flink verruimd. Wat een belangrijke economische impuls voor het gebied inhoudt. De begin 2009 ingestelde commissie Alders onderzoekt de meest optimale vorm van samenwerking tussen publieke en private partijen die deelnemen in de Blauwe Stad. Belangrijke onderwerpen hierbij zijn de financierbaarheid, het behoud van de kwaliteit en de continuïteit van het project. Centraal Naast de eerder genoemde ontwikkelingen van Regio Groningen-Assen speelt in dit regioprogramma het project Meerstad. Bij het project Meerstad worden momenteel scenario's in kaart gebracht hoe omgegaan kan worden met de wereldwijde stagnerende huizenmarkt, en welke effecten dit heeft op het project. Noord De deelgebieden Lauwersmeer en Eemsdelta hebben elk een specifieke extra opgave gekregen in het nieuwe POP. In Noord willen we de problematiek rondom plattelandswegen aanpakken. De gemeenten in de regio Noord dragen financieel bij. Het gaat eerst om pilots waarbinnen de problematiek urgent is en waar oplossingsmogelijkheden voorhanden zijn. Verder zullen in Noord verschillende promotie-inspanningen worden geprofessionaliseerd om het gebied steviger op de kaart te zetten. West Er ligt een ontwikkelvisie over Trimunt (van Marum tot Strandheem) die tot doel heeft te komen tot meer onderlinge samenhang tussen de verschillende gebiedsdelen en tot een grotere bekendheid, uitstraling en aantrekkingskracht van het gebied. We gaan verder aan de slag met het project Dwarsdiep. Verschillende thema's worden daar integraal opgepakt zoals natuur en water, recreatie, sociaal-economische vitalisering en wonen. Met de gemeenten Leek, Marum en Grootegast onderzoeken we de mogelijkheden voor een permanente geldstroom van zowel publieke als private partijen waarmee het beheer van de houtsingels voor de komende jaren gewaarborgd is. Bouwen en Wonen Bevolkingskrimp Bevolkingskrimp gaat zich de komende decennia in heel Nederland voordoen, maar in onze provincie zijn de gevolgen nu al concreet in de regio's Eemsdelta, Oost-Groningen en in de gemeente De Marne. In de Eemsdelta neemt de bevolking naar verwachting de komende tien jaar af met 23 procent (in Delfzijl met 40 procent) en in Oost-Groningen met 8 procent (in Winschoten met 20 procent).
14
In Eemsdelta daalt het aantal huishoudens ook nog eens met 12 procent. In Oost-Groningen blijft dit op peil, behalve in Winschoten (12 procent). De gevolgen zijn ingrijpend voor de bevolking van deze gebieden: leegstand en verpaupering, sociale segregatie en het verdwijnen van voorzieningen. Dit stelt gemeenten, provincies en het Rijk voor een forse opgave. En het vraagt om een gezamenlijke visie op wonen, maar ook op voorzieningen en leefbaarheid. Wij hebben de gemeenten in beide regio's en de gemeente De Marne gevraagd hiermee aan de slag te gaan. Wij ondersteunen dit proces als provincie. De plannen moeten uiterlijk september 2009 klaar zijn. Verder werken wij aan een plan om een kwaliteitsimpuls te geven aan goedkope koopwoningen. De financiële opgave van krimp overtreft alle mogelijkheden van gemeenten, corporaties en de provincie. Voor onze provincie wordt de opgave tot 2020 ingeschat op circa 900 miljoen euro. Het is dus belangrijk dat ook het Rijk bijdraagt. We zullen ons de komende tijd inzetten om landelijk erkenning voor het krimpprobleem te krijgen en committment bij de oplossing ervan. Regio Groningen-Assen In de regio Groningen-Assen blijft sprake van sterke groei van de bevolking en de woningbehoefte. Dit is een belangrijke economische en maatschappelijke ontwikkeling voor onze provincie. Bestuurlijk houdt de regio de ontwikkelingen op de woningmarkt via de woningbouwmonitor in de gaten. Hierin wordt ook de kwaliteit van de nieuwbouwplannen in hun onderlinge relatie en fasering meegenomen. In het nieuwe portefeuillehoudersoverleg Woningbouw en Verstedelijking zal afstemming plaatsvinden over zowel aantallen woningen als over de kwaliteit van woningbouwprogramma's. De groei van de regio Groningen-Assen kan een positief effect op de omliggende krimpregio's hebben, zo lang we ook maar investeren in de kwaliteit van deze gebieden zelf. Ruimtelijke kwaliteit in de provincie Met het provinciaal Bouwheerschap zetten wij mensen en financiële middelen in om alle projecten die met ruimtelijke ordening te maken hebben op een hoogstaand niveau te tillen. Uit de in begin 2009 uitgevoerde evaluatie van het bouwheerschap komt naar voren dat het bouwheerschap zijn meerwaarde op vele fronten heeft bewezen. De aanbevelingen uit de evaluatie zullen wij de komende periode verder oppakken. Voorbeelden hiervan zijn een grotere inzet bij zaken van provinciaal belang en de versterking van de kennis bij gemeenten. Provinciale Staten hebben op 5 november 2008 een motie aangenomen waarin een nadere evaluatie is gevraagd van pilots van agrarische bouwblokken in het noorden en oosten van de provincie. Centraal stonden de vragen wat de eerste ervaringen zijn met de maatwerkbenadering en wat hiervan geleerd kan worden voor het vervolg. Conclusie van de tussentijdse evaluatie is dat de bouwblokkenmethode succesvol is en in veel gevallen niet heeft geleid tot onverantwoorde verruiming van de bouwblokken; het heeft een positieve invloed op het maatschappelijke probleem van verrommeling van de boerenerven en de opkomst van megastallen. Landschap en natuur Samen met Rijk, andere provincies en overige partijen uit het Landschapsmanifest starten we een driejarige landelijke campagne. Het gaat erom dat mensen zich bewuster worden van het landschap, dat ze weten wat zij kunnen bijdragen aan het landschap en bovendien zich actief in willen gaan zetten ten behoeve van het landschap. Per provincie komt er een regionale uitwerking. Voor ons Nationaal Landschap Middag-Humsterland maken we een apart promotieplan. Voor ditzelfde Nationaal Landschap doen we ten behoeve van de agrariërs een beroep op het Europese beleid voor Less Favourite Areas, beter bekend als ‘probleemgebieden’. De natuurlijke handicap die in dit gebied speelt, zijn de kleine kavels. Eind 2009 verwachten we reactie vanuit Brussel. We gaan er vanuit dat, als alles volgens planning verloopt, de agrariërs vanaf medio 2010 - vrijwillig - een beroep kunnen doen op deze regeling. De nieuwe EU landbouwwetgeving leidt ertoe dat er voor de jaren 2010 tot en met 2013 meer geld beschikbaar komt voor plattelandsbeleid. Dit moet primair worden besteed aan de zogeheten Nieuwe Uitdagingen. De lidstaten passen daarvoor hun Plattelandsontwikkelingsprogramma's en Nationale Plattelandsstrategieën aan. Eén van de Nieuwe Uitdagingen is: biodiversiteit. Hieronder valt ook akkerrandenbeheer, dat een antwoord is op de negatieve gevolgen van de afschaffing van de braakregeling op de biodiversiteit.
15
Wij zetten ons in om akkerrandenbeheer als prioriteit in het aangepaste Plattelandsontwikkelingsprogramma te krijgen, zodat het geld dat anders ook bij de boeren terechtkwam in de vorm van toeslagrechten ingezet kan worden voor natuurwaarden. Programma Landelijk Gebied Een belangrijk onderdeel binnen ons Programma Landelijk Gebied (PLG) is de realisatie van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS). Dat loopt in onze provincie goed en we werken er hard aan om in 2018 de EHS gereed te hebben. In de provinciale omgevingsverordening vragen we gemeenten de ruimtelijke bescherming van de EHS in hun bestemmingsplannen op te nemen en voor de robuuste verbindingszones rekening te houden met de zoekgebieden en geen onomkeerbare ingrepen toe te staan die de aanleg van de verbinding onmogelijk maken. Voor wat betreft de middelen uit het PLG ten behoeve van projecten in de sfeer van ondermeer landschap, leefbaarheid en sociaal-economische vitalisering blijven we werken aan onze ambitie om de afgesproken resultaten sneller dan binnen de afgesproken zeven jaar te realiseren, namelijk in vijf jaar. In 2010 vindt landelijk een tussentijdse evaluatie plaats, waar eventuele herverdeling van middelen aan de orde kan komen. Nieuw subsidiestelsel natuur- en landschapsbeheer In januari 2010 zal het nieuwe subsidiestelsel voor natuur en landschapsbeheer zijn intrede doen. Dit nieuwe stelsel moet een einde maken aan de starheid van Programma Beheer. Het wordt een stelsel met eenvoudigere (digitale) procedures voor subsidieaanvraag en minder controles. Het stelsel is in IPO-verband en in nauw overleg met de beheerders opgesteld. Binnen het stelsel is er meer ruimte voor gebiedsgericht maatwerk en flexibiliteit en is dus beter afgestemd op regionale verschillen. We werken aan het opstellen van een nieuw natuurbeheerplan. Per gebied wordt op kaart concreet aangegeven welk beheertype voor subsidie in aanmerking komt en welke voorwaarden daarbij gelden om voor beheervergoeding in aanmerking te komen. Maatwerk gebeurt verder bijvoorbeeld in de uitwerking van de akker- en weidevogelgebieden. Echter, als we met ons maatwerk geen rijksdoelen nastreven, zijn de beheer- en uitvoeringskosten voor onze eigen rekening. Landbouw We zien een accentverschuiving in de landbouwsector naar maatschappelijk verantwoorde en duurzame landbouw. Dat zullen wij de komende jaren stimuleren en waar kan financieel ondersteunen. Bijvoorbeeld op het gebied van (groene) energie, biologische landbouw en klimaat. De agrarische sector kan een rol spelen bij de vermindering van de CO2 uitstoot door het opwekken van groene energie, hetzij uit speciaal hiervoor geteelde gewassen, hetzij uit reststromen. Op termijn zou dit een belangrijk onderdeel van verbredingsactiviteiten kunnen worden en levert dit tevens een bijdrage aan duurzame energievoorziening. Hiervoor is provinciaal beleid op het gebied van mestvergisting vastgelegd en is het actieplan Biomassa opgezet. Maar ook projecten als zonnepanelen op daken van boerderijen hebben onze aandacht en zullen we nader onderzoeken op financieringsmogelijkheden. Binnen het provinciale landbouwbeleid is en blijft biologische landbouw een aandachtspunt. Wij vinden dat de markt zelf initiatieven moeten ontwikkelen, die wij vervolgens kunnen ondersteunen met een bijdrage uit het provinciale landbouwkrediet of het PLG. De agrarische sector is als geen andere sector afhankelijk van het klimaat. Met het project Hotspot Klimaat en Landbouw Noord Nederland willen we uitzoeken hoe de agrarische sector zich moet aanpassen om de sterke marktpositie in Europa te behouden. Met name op praktische vragen moeten we een antwoord hebben, zoals: zijn de huidige rassen bestand tegen meer nattigheid en hoe zit het met nieuwe ziekten en plagen. Klimaatverandering is een vraagstuk voor de langere termijn maar we moeten wel tijdig kennis vergaren. Visserij Visserij is voor ons als kustprovincie een belangrijke sector, zowel economisch als toeristisch. Daarom gaan we participeren in het Europees Visserij Fonds. Iedere kustprovincie maakt een eigen programma op basis waarvan de komende jaren investeringen en projecten kunnen worden gefinancierd voor locale initiatieven. Daarnaast zullen we samen met Fryslân en Noord-Holland een visie ontwikkelen op duurzame visserij. Het doel van deze visie is om alle lopende ontwikkelingen op het gebied van visserij in de Waddenzee samen te brengen. Het streven is om aan het einde van 2009 deze visie te kunnen presenteren aan de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.
16
Water In de in 2008 vastgestelde Kustvisie is gekozen voor de overstromingsrisicobenadering. Dit betekent dat naast het verdedigen van de kust, het beperken van de gevolgen van overstroming centraal staat. Zeewaarts aanpassen van de bestaande primaire waterkering is het uitgangspunt. Het Bestuurlijk Overleg Watervisie Lauwersmeer heeft gekozen voor een nieuw te bouwen gemaal op Lauwersoog. Daarmee kunnen zowel het (vrije) afwateren van het achterland van Fryslân en Noordwest-Groningen als de natuurdoelstellingen (Natura2000) het best worden gegarandeerd. De minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit heeft aangegeven dat zij financieel wil bijdragen aan de bouw van het gemaal. Over de hoogte van de bijdrage bestaat op het moment van schrijven nog geen duidelijkheid. Invoering Wabo/omgevingsdiensten Hoewel de invoering van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) een aantal keren is uitgesteld, zetten wij de voorbereiding van de organisatie op de inwerkingtreding onverminderd voort. Onze ambitie hierbij is om de samenwerking met gemeenten en waterschappen op het gebied van vergunningverlening en toezicht verder uit te bouwen. Wij zullen ontwikkelingen richting omgevingsdiensten ondersteunen en stimuleren. In 2008 is er een verkenning naar de mogelijkheden voor omgevingsdiensten voorbereid. Deze verkenning zal begin 2009 worden uitgevoerd. De uitkomsten van deze verkenning bieden een basis voor overleg met het Rijk over de uitvoering van de omgevingsdiensten. Saneringen Voor wat betreft de sanering van voormalige Gasfabriekterreinen liggen we op schema. De verwachting is dat de saneringen voor de locaties in Appingedam, Stadskanaal en Bedum in 2009 daadwerkelijk uitgevoerd gaan worden. De locatie in Winschoten is nog steeds in de voorbereidende fase. In de zomer van 2009 verwachten wij te starten met de sanering van sloten en slootkanten rondom de voormalige stortlocatie in Woltersum. Hoewel vorig jaar uit onderzoeken naar de kwaliteit van de waterbodem geen alarmerende resultaten zijn gekomen, hebben wij toch besloten te saneren. Convenant Bodemontwikkelingsbeleid In april 2009 is het Convenant Bodemontwikkelingsbeleid en de aanpak spoedlocaties ondertekend door de minister van Volkshuisvesting Ruimtelijke Ordening en Milieu, het IPO en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Het Rijk treedt terug en decentraliseert de middelen voor het bodembeleid. In het convenant staan afspraken en verantwoordelijkheden op het gebied van het duurzaam gebruik van de ondergrond, grootschalige waterverontreiniging en de aanpak van gevallen van ernstige bodemverontreiniging waarvan sanering spoedeisend is. In een midterm review (tussenbalans), die uiterlijk in het najaar van 2011 wordt vastgesteld, wordt gekeken of partijen voldoende op schema liggen wat betreft het behalen van de ambities in dit convenant en in relatie daarmee of er sprake is van spanning tussen ambitieniveau en de beschikbare middelen.
17
5. BESTUUR Veiligheidsregio en provinciaal veiligheidsbeleid Door wijziging van de taakstelling van de commissaris van de Koningin in de wetgeving zullen taken per 1 januari 2010 worden overgedragen aan de voorzitter van de veiligheidsregio. In de voorbereiding op rampen en crises kunnen de commissarissen van de Koningin namens de minister aanwijzingen geven aan de veiligheidsregio's, als uit het toezicht door de Inspectie Openbare Orde en Veiligheid blijkt dat een regio onvoldoende is voorbereid op een ramp. De commissaris van de Koningin kan in zijn functie als Rijksheer, onder verantwoordelijkheid van de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, tijdens een ramp of crisis van meer dan plaatselijke betekenis aanwijzingen geven aan de veiligheidsregio. Daarnaast wordt er in 2009 gewerkt aan de positie van de provincie in de rampenbestrijding en crisisbeheersing en wordt de organisatie hiervan binnen de provincie nader afgestemd. Op verzoek van Provinciale Staten wordt om de twee jaar een nieuw Actieprogramma Provinciaal Veiligheidsbeleid opgesteld. Het actieprogramma is een bundeling van alle provinciale activiteiten op het gebied van veiligheid. Het huidige programma loopt door tot 2010. Doel van het Groningse uitvoeringsprogramma externe veiligheidsbeleid is de implementatie van het (nieuwe) externe veiligheidsbeleid bij de provincie, gemeenten en de regionale brandweer. Bestuurskracht Medio 2009 zijn de conclusies en de aanbevelingen van de bestuurskrachtonderzoeken van Groninger gemeenten bekend. Hoewel wij verwachten dat gemeenten hier zelf mee aan de slag gaan, zullen ook wij met een inhoudelijk oordeel komen op de resultaten. Daar waar nodig of gewenst zullen wij op verzoek van gemeenten of op eigen initiatief met gemeenten in overleg treden. Ten aanzien van de lokale bestuurskracht willen wij samen met gemeenten zoeken naar een adequate reactie op de ontwikkeling dat gemeenten met andere overheden en maatschappelijke organisaties moeten samenwerken om hun bestaande en nieuwe opgaven te kunnen realiseren. Parallel aan de bestuurskrachtonderzoeken bij gemeenten onderzoeken wij - op ambtelijk en bestuurlijk niveau - onze eigen bestuurskracht. De Statencommissie Bestuur & Financiën zal hierbij worden betrokken. De planning is erop gericht het bestuurskrachtonderzoek rond de zomer af te ronden.
18
6. INTERNE ORGANISATIE Communicatie De corporate communicatie levert een belangrijke bijdrage aan het profiel en het imago van de provincie. Dit doen we via de publiekscommunicatie, de campagne '…ook de provincie!' en door inwoners op een interactieve manier te betrekken in de beleidsvorming. De belangrijkste nieuwe ontwikkelingen die we hiervoor inzetten is de nieuwe website van de provincie en het project Factor C. Dit project heeft als doel het stimuleren van een communicatieve houding en gedrag bij onze medewerkers. Via workshops krijgen projectleiders en beleidsmedewerkers inzicht dat communicatie terdege bijdraagt aan het succes van beleidsontwikkeling. Momenteel bouwen we aan een nieuwe provinciale website. Met de nieuwe website willen we aansluiten bij de landelijke richtlijnen en voorzieningen voor de publicatie van overheidsinformatie. We proberen daarbij een goede balans te vinden tussen wat de klant wil en de communicatie/informatie eisen die er binnen de organisatie aan de site worden gesteld. De nieuwe site is het visitekaartje van de provincie Groningen dat voor iedereen zichtbaar is. In 2010 volgt het intranet. Kleiner en beter Wij geven met het programma Kleiner en Beter uitvoering aan onze ambitie om de kwaliteit van de dienstverlening te verbeteren met minder mensen en een efficiencyverhoging te realiseren. De verwachting is dat in de loop van 2009 helder wordt waar en op welke wijze een formatiereductie in de organisatie gerealiseerd kan worden. Huisvesting Als werkgever willen wij dat onze medewerkers in een kwalitatief goede omgeving hun werk kunnen verrichten. Na het stopzetten van het project Metamorfose hebben wij aangegeven dat wij wel verder gaan met digitalisering van de organisatie, het verbeteren van de bezettingsgraad en het aanpakken van het noodzakelijke groot onderhoud. Dit alles realiseren wij in de komende periode met het project Renovatie+. Door Renovatie+ ontstaat er een betere balans in ruimtegebruik en creëren we een passende huisvesting voor de toekomst. IVT Op het gebied van IVT zullen wij onze ervaring met Open Source software en systemen de komende periode verder uitbouwen. De digitalisering van de organisatie zullen wij vormgeven via het project Digitaal Zaakgericht Werken. Onder de noemer Sterker & Breder zullen wij de komende periode een nieuw strategisch informatiebeleidsplan opstellen. Ontwikkelingen volgen elkaar in snel tempo op en de omgeving waarin de provincie acteert is sterk aan verandering onderhevig. Inwoners van de provincie stellen andere eisen aan onze dienstverlening en mede daardoor is het noodzakelijk dat de provincie haar informatiefaciliteiten zo optimaal mogelijk inzet ter ondersteuning van de organisatiedoelstellingen en ambities. Sterker & Breder kijkt daarbij ondermeer naar het POP, de Sociale en Economische Agenda en de ontwikkelingen rondom een e-loket. Sterker & Breder hangt ook nauw samen met het programma Kleiner & Beter.
19
20
Deel 2. Financieel kader 2009-2013 Samenvatting en conclusies De begrotingsruimte 2009-2013 hebben wij bij de Integrale Bijstelling 2008 ten dele benut om een aantal bestedingsvoorstellen te doen, zoals extra middelen voor onder meer sociaal beleid, jeugdzorg en cultuur en gratis OV voor MBO-leerlingen. Volgens de Integrale Bijstelling 2008 is er in 2009 nog sprake van een begrotingsruimte van ongeveer € 3,18 miljoen. Rekening houdend met de hierboven genoemde bestedingsvoorstellen in het kader van de Integrale Bijstelling 2008 is er in de periode 2010-2013 echter sprake van een begrotingstekort van gemiddeld € 1,10 miljoen per jaar. Het financiële perspectief van onze provincie voor de jaren 2009 en 2010 is in vergelijking met de Integrale Bijstelling 2008 verbeterd. Deze verbetering is vooral het gevolg van een meevallende loonen prijsontwikkeling in 2009 en 2010 en een hogere uitkering uit het Provinciefonds. Daar staan als tegenvaller tegenover de tijdelijke bijdrage aan de provincie Flevoland in 2010 en 2011 en hogere materiële uitgaven in verband met reeds genomen besluiten en onontkoombare ontwikkelingen. Vanaf 2011 wordt het financieel perspectief naar verwachting slechter. Er is dan waarschijnlijk sprake van een geleidelijk achterblijvende uitkering uit het Provinciefonds en een minder stijgende opbrengst opcentenheffing motorrijtuigenbelasting, Daarbij is dan nog geen rekening gehouden met de mogelijke gevolgen van het advies van de Raad voor de financiële verhoudingen (Rfv) ten aanzien van omvang en verdeling Provinciefonds en de mogelijke gevolgen van de kabinetmaatregelen in het kader van het aanvullende beleidsakkoord voor met name de inkomsten uit specifieke uitkeringen. Alleen al de gevolgen van het volledig uitvoeren van het advies van de Rfv leggen een beslag op het flexibel budget van tenminste € 18,3 miljoen per jaar. Daardoor slaat de verwachte begrotingsruimte 2011 van ca. € 1,93 miljoen om in een begrotingstekort van tenminste € 15,5 miljoen. Het tekort zal in de jaren daarna alleen nog maar verder oplopen (ca. € 21 mln. in 2013 oplopend tot ca. € 27,3 mln. in 2015). Bovengenoemde ontwikkelingen, exclusief gevolgen advies Rfv, leiden er toe dat het gemiddelde begrotingstekort in de periode 2010-2013, dat volgens de Integrale Bijstelling 2008 op ca. € 1,10 miljoen werd geraamd, naar verwachting zal omslaan naar een begrotingsruimte van gemiddeld € 1,70 miljoen. In 2013 is er desondanks sprake van een begrotingstekort van bijna € 1,78 miljoen. In onderstaande grafiek maken wij inzichtelijk wat de ontwikkelingen van het financiële perspectief 2009-2013 zijn sinds de Integrale Bijstelling 2008 met en zonder de gevolgen van de uitvoering van het advies van de Rfv. Ontwikkeling begrotingsbeeld 2009-2013 sinds de IB2008 (bedragen x € 1.000,--) 10.000,0 8.000,0 6.000,0 4.000,0 2.000,0 0,0 -2.000,0
2009
2010
2011
2012
2013
-4.000,0 -6.000,0
IB2008
-8.000,0
VJN2009
-10.000,0
VJN2009 inclusief advies Rfv
-12.000,0 -14.000,0 -16.000,0 -18.000,0 -20.000,0 -22.000,0 -24.000,0
21
Gelet op dit onzekere en ongunstige financiële perspectief stellen wij voor de begrotingsruimte 2009 en 2010, voor zover deze groter is dan € 1 miljoen, te reserveren voor het gedeeltelijk opvangen van financiële tegenvallers ingaande 2011. In onze brief van 3 april 2009 over het de financiële gevolgen van het advies van de Rfv en het aanvullende beleidsakkoord hebben wij aangegeven dat wij het advies van de Rfv in interprovinciaal verband zullen aanvechten. Daarnaast streven wij er naar om in gezamenlijkheid te komen tot een voor de provincie Groningen zo gunstig mogelijke herverdeling van het Provinciefonds. Momenteel zijn wij bezig met de ontwikkeling van een plan van aanpak voor het ontwikkelen van maatregelen om de mogelijke negatieve financiële gevolgen adequaat op te kunnen vangen. In de komende maanden zullen wij uw Staten de denk-/zoekrichtingen voor mogelijke scenario's presenteren. Deze scenario's zullen in de zomer van 2009 verder moeten worden uitgewerkt zodat in het najaar van 2009 daarover besluitvorming kan plaatsvinden. Die besluitvorming zal dan worden vertaald in de Voorjaarsnota 2010.
22
1. Financieel perspectief 2009-2013 1.1. Ontwikkeling flexibel budget 2009-2013 In de Voorjaarsnota komen normaal gesproken de financiële kaderstelling en de hoofdlijnen van het beleid voor de komende vier jaren aan bod. Gezien de onzekerheden in de huidige ontwikkelingen willen wij deze Voorjaarsnota echter een beleidsarm karakter geven. In de Voorjaarsnota 2009 richten wij onze aandacht in hoofdzaak op het in beeld brengen van de nog af te wegen knelpunten aanvaard beleid, de reeds genomen besluiten onder de noemer voorbeslag en een aantal onontkoombare voorstellen. Op deze manier krijgt u inzicht in het financieel perspectief op basis van aanvaard beleid. In onderstaand tabel geven wij op basis van berekeningen naar de situatie per ultimo april 2009 de vrij besteedbare begrotingsruimte in de periode 2009-2013 aan.
Tabel 1. Ontwikkeling vrij besteedbare begrotingsruimte 2009-2013 (bedragen x € 1.000,--) Omschrijving
2009
2010
2011
2012
2013
3.177,2
366,0
-1.273,3
-1.057,7
-2.453,2
862,5 0,0 0,0 0,0 0,0
873,3 998,0 601,7 253,6 240,4
903,8 1.045,3 621,9 261,1 251,3
935,5 1.094,8 642,5 269,0 263,0
968,2 1.146,5 658,3 277,1 275,1
811,5 -120,0 442,2 -p.m.
772,4 -729,0 -168,5 -p.m.
806,2 -754,5 69,9 -p.m.
841,5 -780,9 148,9 -p.m.
878,4 -808,3 263,8 -p.m.
214,4 3.246,6 0,0
626,7 112,4 2.534,8 0,0
634,2 114,5 167,4 0,0
642,2 116,7 171,4 -1.043,2
650,2 119,0 175,5 -2.041,0
-18,7 -486,5 -5,6 -900,0
-128,6 -692,9 -5,6 -900,0
-238,6 -699,5 -5,7
-348,6 -706,6 -5,7
645,0
-p.m. -p.m. -p.m. n.v.t. 645,0
-p.m. -p.m. -p.m. n.v.t. 645,0
4.705,1
3.038,9
3.002,6
2.147,0
C. Knelpunten aanvaard beleid, voorbeslag en onontkoombare voorstellen 1. Ondernemend Groningen -59,0 -59,0 2. Wonen -69,2 0,0 3. Karakteristiek Groningen 0,0 0,0 4. Bereikbaar Groningen -1.165,1 1.896,4 5. Schoon/veilig Groningen 0,0 0,0 6. Gebiedsgericht 0,0 -80,0 7. Welzijn, Sociaal Beleid en Cultuur -309,2 -81,0 8. Bestuur 34,5 104,1 9. Bedrijfsvoering -279,7 -183,1 10. Algemene dekkingsmiddelen -79,9 -750,2
-89,1 0,0 0,0 1.582,6 0,0 -80,0 -38,4 34,5 -475,5 -774,4
-59,1 0,0 0,0 707,3 0,0 -80,0 -88,7 34,4 -921,1 -799,4
-59,2 0,0 0,0 717,2 0,0 -80,0 -66,1 34,2 -1.191,8 -825,2
A. Financieel perspectief IB2008 na 1e wijziging 2009 B. Voorziene ontwikkelingen: 1. Lonen en prijzen 2009/2010: a. loonkosten 2009 b. loonkosten 2010 c. exploitatiesubsidies 2010 d. materiële uitgaven BWK 2010 e. overige materiële uitgaven 2010 2. Personeelskosten: a. wijzigingen in formatie en verrekeningen b. verhoging pensioenpremie 2009/2010 3. Kapitaallasten 4. Gevolgen kredietcrisis 5. Provinciefonds: a. Doorwerking opbrengst 2008 opcenten m.r.b. op het Provinciefonds b. Definitieve fysieke gegevens 2008 (incl. nabet. 2008) c. Accressen 2009-2013 o.b.v. compromis d. Aanvullende bezuinigingen vanaf 2012 6. Opcenten motorrijtuigenbelasting a. groei en gewichtsverdeling b. bevriezing tarieven 2010 7. Bevriezing legestarieven per 1 januari 2010 8. Tijdelijke compensatie provincie Flevoland 9. Herverdeling en korting Provinciefonds (rapport Rfv) 10. Kabinetsmaatregelen i.v.m. economische crisis 11. Nieuw belastinggebied 12. Stelpost continuering nieuw beleid m.i.v. 2012 13. Inzet vrij besteedbaar rekeningresultaat 2008 subtotaal voorziene ontwikkelingen
91,2 0,0
-p.m.
5.548,4
subtot. knelp. aanv. beleid, voorbeslag en onontk. voorst.
-1.927,5
847,2
159,8
-1.206,5
-1.470,9
totaal (B+C)
3.620,9
5.552,3
3.198,7
1.796,1
676,1
6.798,2
5.918,3
1.925,3
738,4
-1.777,1
D. Herzien financieel perspectief E. Herschikking begrotingsruimte 2009/2010 -->2011-2013 F. Herzien financieel perspectief, incl. herschkking
-p.m.
- p.m.
+ p.m.
+ p.m.
+ p.m.
6.798,2
5.918,3
1.925,3
738,4
-1.777,1
23
Uit bovenstaande tabel blijkt dat het financieel perspectief vanaf 2011/2012 weinig rooskleurig is en zelfs somber mag worden genoemd en dat het tevens is omgeven met grote onzekerheden. Dat laatste komt tot uitdrukking in aantal posten die nu nog van een p.m.-raming zijn voorzien. De gevolgen van het doorvoeren van het advies van de Raad voor de financiële verhoudingen (Rfv) met betrekking tot de omvang en de verdeling van het Provinciefonds zullen er toe leiden dat het financiële perspectief in tabel 1 vanaf 2011 (of 2012) met tenminste € 18,3 miljoen per jaar zal verslechteren. In dat geval zal de begrotingsruimte 2011, die in tabel 1 wordt geraamd op € 1,93 miljoen, omslaan in een begrotingstekort van circa € 15,5 miljoen. Dit tekort zal in de jaren daarna alleen nog maar verder oplopen. Wij hebben rekening gehouden met de inzet van het vrij besteedbare rekeningresultaat 2008 voor de verruiming van het flexibel budget in de jaren 2011 tot en met 2013. Daarnaast stellen wij voor ook een deel de begrotingsruimte 2009 en 2010 (boven € 1 miljoen) door te schuiven naar de jaren 2011 tot en met 2013. De uitwerking van dit voorstel zullen we meenemen in de Programmabegroting 2010. Duidelijk is dat er komende jaren geen ruimte aanwezig is om nog nieuwe structurele bestedingsvoorstellen ten laste van het flexibel budget te doen. Nieuwe structurele beleidskeuzes zijn financieel alleen haalbaar als er binnen het aanvaard beleid compenserende bezuinigingen worden doorgevoerd. In het navolgende geven wij een korte toelichting op de posten in bovenstaand tabel. 1.1.1. Lonen en prijzen 2009 en 2010 Door de huidige tegenvallende economische ontwikkelingen heeft het CPB na de jaarwisseling de verwachtingen ten aanzien van lonen en prijzen ondertussen fors neerwaarts bijgesteld. Normaal gesproken zouden we een nieuwe prognose van het CPB niet direct aangrijpen om de nog maar pas opgestelde ramingen voor 2010 weer te corrigeren. Maar omdat de verschillen nogal groot zijn en de nieuwe cijfers ook doorwerken in het accres van onze uitkering uit het Provinciefonds hebben we dit voorjaar besloten om de toegestane accressen voor 2010 op lager niveau vast te stellen. Omdat bij de bepaling van de accressen van het Provinciefonds inmiddels ook wordt uitgegaan van een geringere loon- en prijsstijging in 2009 en 2010 kan de vrijval van provinciale middelen die optreedt door de lagere accressen 2010 nu volledig ten gunste van het flexibel budget worden gebracht. 1.1.2. Personeelskosten a. Wijzigingen in formatie en verrekeningen De wijzigingen in de formatie en de verrekeningen met kredieten, stelposten en inkomsten leiden in 2009 tot een vermindering van het beslag op de algemene middelen van per saldo € 0,81 miljoen. Daarvan heeft ongeveer € 0,76 miljoen een structureel karakter. De vermindering van het beslag op de algemene middelen heeft te maken met onder andere lagere kosten voormalig personeel en een aantal correcties op te hoge ramingen in de oorspronkelijke begroting 2009. Zie voor een verdere toelichting bijlage 1.3. b. Verhoging pensioenpremie 2009-2010 Het kabinet streeft er samen met de andere overheidswerkgevers naar om een herstelplan ABP uit te voeren. Om de pensioenen voor de toekomst zoveel mogelijk op peil te kunnen houden zal de pensioenpremie per 1 juli 2009 met 1 procentpunt en per 1 januari 2010 (tot en met 31 december 2013) met nog eens 2 procentpunten omhoog moeten. Van deze stijging zullen de werkgevers 70% voor hun rekening nemen. Dat zal betekenen dat onze loonkosten vanaf 1 juli 2009 met € 0,12 miljoen toenemen en vanaf 1 januari 2010 met tenminste € 0,73 miljoen zullen stijgen. In onze meerjarenramingen hebben wij vanaf 2010 een opslag van 1% van de loonkosten (ca. € 0,5 miljoen) zitten voor stijging van de sociale lasten. Deze reservering zou ter gedeeltelijke dekking kunnen worden ingezet. Onzeker is evenwel of wij deze reservering vanaf 2010 eventueel nodig zullen hebben voor het opvangen van de verhoging van andere sociale lasten, bijvoorbeeld de WW-premie.
24
Wij stellen voor deze reservering nu eerst niet aan te spreken. Mocht in de Voorjaarsnota 2010 blijken dat de voorziening alsnog niet in 2010 benodigd is dan zullen wij die aanwenden ter dekking van de extra kosten van het ABP-herstelplan. 1.1.3. Kapitaallasten Naast iets hogere afschrijvingslasten is er naar verwachting sprake van licht dalende rentelasten van kortlopende middelen. Met uitzondering van 2010 is hierdoor sprake van een beperkte daling van het beslag op de algemene middelen. Zie voor een nadere toelichting bijlage 1.2. 1.1.4. Gevolgen kredietcrisis In de Integrale Bijstelling 2008 is aangegeven dat in het geval de provincie Groningen de € 30 miljoen niet van de IJslandse banken terug krijgt wij naast de hoofdsom en rente 2008 van ca. € 1,6 miljoen een structureel herbeleggingrisico lopen van ca. € 1,4 miljoen per jaar. Op 26 januari 2009 is inmiddels bekend geworden dat de € 20 miljoen die zijn uitgezet bij de Kaupthing Bank nu zijn teruggestort op de rekening van de provincie. Ook de rente over dit bedrag is uitbetaald. Het gaat hierbij om een bedrag van in totaal € 1,1 miljoen. Het structurele herbeleggingrisico is daardoor teruggelopen tot ca. € 0,5 miljoen per jaar. Over de € 10 miljoen die is uitgezet bij Landsbanki Islands is nog geen duidelijkheid. De provincie doet er alles aan om ook deze gelden terug te krijgen. Zij trekt hiermee samen op met het Rijk en de gemeente Den Haag. De provincie Groningen beheert de middelen voor de eigen organisatie en een viertal derde partijen. De provincie gaat er vanuit dat het risico op basis van een duidelijk vastgestelde verdeelsleutel over de eigen organisatie en deze partijen wordt verdeeld. De provincie heeft de risicoverhouding tussen partijen berekend op basis van een voortschrijdend gemiddelde over de periode van het afsluiten van het eerste deposito in IJsland (2 november 2007) tot en met 13 oktober 2008. Op basis van deze uitgangspunten komen wij tot de volgende verdeling: • Provincie Groningen 49,41% • Samenwerkingsverband Noord Nederland 32,38% • Regio Groningen-Assen 2030 11,27% • OV-bureau Groningen Drenthe 5,68% • St. Landinrichting en Bodemverontreiniging 1,26% Het percentage van 49,41% moet worden losgelaten op het nog niet terugontvangen deposito + rente. Mocht het risico m.b.t. het nog niet terugontvangen deposito manifest worden dan veronderstellen wij op dit moment dat de incidentele tegenvaller zal kunnen worden opgevangen uit de in het kader van de jaarrekening 2008 getroffen voorziening van ca. € 5,21 miljoen. 1.1.5. Provinciefonds a. Doorwerking opbrengst 2008 opcenten m.r.b. op het Provinciefonds Het betreft hier de doorwerking van de gerealiseerde opbrengst van de opcenten motorrijtuigenbelasting over 2008 in de uitkering Provinciefonds voor 2010 en volgende jaren. b. Definitieve fysieke gegevens 2008 De cijfers van de inwonertallen in stedelijke en landelijke gebieden per 1-1-2008 zijn definitief vastgesteld. Onze uitkering over 2008 valt daardoor € 105.400,-- hoger uit dan wij tot nu toe hebben geraamd. De meerinkomst 2008 wordt niet meer in de Rekening 2008 verwerkt, maar in de Voorjaarsnota 2009. Structureel levert deze ontwikkeling gemiddeld een voordeel op van structureel € 109.000,-- per jaar.
25
c. Accressen 2009-2013 1. Nacalculatie accres 2008 In de maartcirculaire 2009 doen de fondsbeheerders nadere mededelingen over de nacalculatie van het accres 2008. Door deze nacalculatie valt onze uitkering uit het Provinciefonds in 2008 ten opzichte van de raming in de Integrale Bijstelling 2008 circa € 402.100,-- hoger uit dan wij hadden geraamd in de Integrale Bijstelling 2008. Deze nacalculatie over 2008 heeft slechts een zeer beperkte structurele doorwerking naar 2009 en latere jaren (ca. € 11.000,--). 2. Compromis accressen 2009-2011 Op 25 maart 2009 heeft het kabinet het aanvullende beleidsakkoord gepresenteerd. Een van de onderdelen van dat pakket is het buitenwerking stellen van de accressen 2009 en 2010 van Gemeente- en Provinciefonds. Vrijdag 27 maart 2009 heeft het kabinet bij de vaststelling van de Kaderbrief bepaald dat de accressen van het Gemeente- en het Provinciefonds over de resterende kabinetsperiode (2009-2011) gemaximeerd wordt op het niveau van het bestuursakkoord Rijk– gemeenten en het Financieel akkoord Rijk – provincies 2008 zoals dat in 2007 is geraamd. Dit voorstel is op 1 april 2009 in het Bestuurlijk Overleg Financiële verhoudingen (BO-Fv) door het Rijk voorgelegd aan VNG en IPO. Het daarop volgende overleg tussen het Rijk, de VNG en het IPO heeft uiteindelijk wel tot een compromis geleid. Het accres van het Gemeentefonds (GF) en het Provinciefonds (PF) zou bij volledige toepassing van het beginsel 'samen de trap op/samen de trap af' in 2009 uitkomen op 9,5% en in 2010 op 1,8%. Volgens de septembercirculaire 2008 komt het accres uit op 8,28% in 2009 en 1,25% in 2010. Volgens het voorstel dat op 1 april 2009 aan de BO-Fv is voorgelegd komt het accres in 2009 uit op 5,88% en in 2010 op 0,48%. De daling van de accressen kan voor een deel worden toegeschreven aan een beperktere stijging van lonen en prijzen. Het Rijk heeft nu als compromis op tafel gelegd, dat ten opzichte van het voorstel BO-Fv van 1 april 2009, de nominale bedragen voor 2009 en 2010 voor het GF/PF met € 100 miljoen per jaar worden verhoogd en in 2011 weer met € 200 miljoen wordt verlaagd. Dat resulteert - omgerekend naar accressen - in een accres van 6,51% in 2009, 1,07% in 2010 en -0,72% in 2011. Dit compromis betekent voor onze meerjarenramingen in 2009 en 2010 tijdelijk extra middelen omdat wij normaal uitgaan van een behoedzaam scenario met een gemiddeld accres (2,38%). Vanaf 2011 is deze plus bijna volledig verdwenen. d. Aanvullende bezuinigingen vanaf 2012 De maatregelen van het kabinet in het aanvullende beleidsakkoord moeten vanaf 2011 leiden tot een tekortreductie met 0,5% BBP per jaar. De accressen voor de periode 2009-2011 zijn op basis van het hierboven toegelichte compromis bevroren op de nu afgesproken nominale bedragen. Dat betekent dat rijksbezuinigingen vanaf 2012 weer doortikken in de accressen van Gemeente- en Provinciefonds. Deze bezuinigingen ter beperking van het tekort op de rijksbegroting met 0,5% BBP per jaar zullen vanaf 2012 leiden tot een extra bezuiniging van ongeveer € 18 miljoen per jaar op het Provinciefonds. Daarin bedraagt ons aandeel ca. € 1 miljoen per jaar. Het effect van deze maatregelen betekent voor onze provincie een inkomstenderving van ca. € 1 miljoen in 2012 oplopend tot ca. € 4,1 miljoen in 2015. Voor een nadere toelichting op bovenstaande ontwikkelingen verwijzen wij naar bijlage 1.5. 1.1.6. Opcenten Motorrijtuigenbelasting a. Groei en gewichtsverdeling Op basis van de gewichtsverdeling en het aantal voertuigen per ultimo 2008 hebben wij een nieuwe berekening gemaakt van de te verwachten opbrengsten opcentenheffing motorrijtuigenbelasting. Daarbij veronderstellen wij dat in 2009 het aantal voertuigen in totaal slechts met 1% in plaats van 2% zal stijgen. Voor 2010 en volgende jaren gaan wij wel weer van een jaarlijkse groei van 2% uit. Op basis van die uitgangspunten veronderstellen wij dat de opbrengstraming met circa € 0,15 miljoen kan worden verhoogd. Daarnaast speelt een nog belangrijker rol de komst van de zeer zuinige auto. De staatssecretaris van Financiën heeft vorig jaar voorgesteld het huidige halftarief voor zeer zuinige auto's met ingang van 1 april 2009 te vervangen door een kwarttarief. Dit voorstel is per 1 april 2009 doorgevoerd.
26
Dat betekent dat de houders van een zeer zuinige auto vanaf 1 april 2009 nog maar 25% (voorheen 50%) betalen van het bedrag dat voor overige auto's in dezelfde gewichtsklasse moet worden betaald. Uitgaande van 10% zeer zuinige auto's in 2015 betekent dat een inkomstenderving oplopend van ca. € 0,06 miljoen in 2009 tot ca. € 1,04 miljoen in 2015. Wij veronderstellen dat de kilometerheffing pas vanaf 2012 geleidelijk aan zal worden ingevoerd. De provincies houden vast aan het huidige provinciale belastinggebied tot en met 2016. Bij de invoering van de kilometerheffing zal het huidige provinciale belastinggebied uiteindelijk worden vervangen door een ander belastinggebied. In dat geval speelt de ontwikkeling rond zeer zuinige auto's vanaf dat moment waarschijnlijk geen rol meer. b. Bevriezing tarieven per 1 april 2010 In het aanvullende beleidsakkoord staat dat het kabinet zal inzetten op het vermijden van een stijging van de lokale lasten. Wij vertalen dat in de zin dat de provincie Groningen het aantal opcenten MRB per 1 april 2010 eenmalig niet zal verhogen (het besluit per 1 april 2009 is al genomen en kan niet meer worden teruggedraaid). Het eenmalig niet indexeren van het aantal opcenten per 1 april 2010 betekent voor onze inkomsten uit de opcentenheffing MRB een vermindering van de tot nu toe geraamde inkomsten met structureel zo'n € 0,7 miljoen per jaar vanaf 1 april 2010. Zie voor een verdere toelichting op bovenstaande onderdelen in bijlage 1.4. 1.1.7. Bevriezing legestarieven per 1 januari 2010 Daarnaast moeten wij als gevolg van de uitspraak van het kabinet in het aanvullende beleidsakkoord rekening houden met de gevolgen van het eenmalig niet verhogen van de legestarieven per 1 januari 2010. Het effect daarvan zal vrij beperkt zijn, waarschijnlijk een inkomstenderving van ca. € 5.600,-per jaar. 1.1.8. Tijdelijke compensatie provincie Flevoland De provincies praten al een aantal jaren over onevenwichtigheden in de huidige verdeling van het Provinciefonds. De discussie is een aantal jaren geleden aangezwengeld door de provincie Flevoland (groeiprovincie, weinig overige eigen inkomsten). Vervolgens hebben met name de provincie Zuid-Holland en ook Drenthe aangegeven dat de huidige verdeling onvoldoende recht doet aan de beperkte hoeveelheid overige eigen middelen van deze provincies. De provincies hebben in het voorjaar van 2008 in onderling overleg gepoogd om via onderhandse afspraken te komen tot een compensatie voor de drie genoemde provincies. Dat is toen op niets uitgelopen. Op basis van onderzoek is voor Flevoland is aangetoond dat de norm voor de Overige Eigen Middelen (OEM) van 11,3% niet wordt gehaald. Drenthe en Zuid-Holland zitten in een vergelijkbare positie. Zij zitten in de periode 2004-2007 nagenoeg op de norm of er ietsje onder. Op 19 maart 2009 is aan het IPO-bestuur een voorstel voorgelegd. Dat voorstel gaat uit van een tijdelijke bijdrage aan de provincie Flevoland van € 5 miljoen per jaar in 2010 en 2011, waarin wij als provincie Groningen € 0,9 miljoen per jaar moeten bijdragen. De duur van de tijdelijke compensatie wordt afhankelijk gesteld van het moment waarop het nieuwe verdeelmodel van het Provinciefonds zal worden ingevoerd. De provincies hebben in meerderheid ingestemd met dit voorstel. 1.1.9. Herverdeling en korting Provinciefonds (advies Rfv) Op 19 maart 2009 is het rapport van de Raad voor de financiële verhouding (Rfv) verschenen. Wij hebben u in onze brief van 3 april 2009, nr. 2009-19562, FC, uitgebreid geïnformeerd over de gevolgen van het advies van de Rfv. Uitvoering van het advies van de Rfv zal leiden tot een vermindering van de provinciale middelen met € 597 miljoen. Bij een dergelijke korting van € 597 miljoen moet de provincie Groningen € 18,3 miljoen inleveren. Van dat bedrag heeft € 9,1 miljoen betrekking op de gevolgen van de voorgestelde uitname van de middelen voor welzijn en zorg. In opdracht van het IPO is een contra-expertise met betrekking tot het advies van de Rfv uitgevoerd. De resultaten daarvan zijn inmiddels beschikbaar. Deze zullen wij u binnenkort separaat toezenden. Op 11 mei 2009 heeft er bestuurlijk overleg plaatsgevonden tussen het IPO, de minister van Financiën en de staatssecretaris van Financiën. Dit overleg had vooral een procedureel karakter.
27
Het kabinet heeft nog geen inhoudelijk standpunt bepaald over het advies van de Rfv en wil daarover in de komende maanden eerst met het IPO overleggen. Daarna zal het kabinet in de ministerraad een definitief standpunt bepalen. Voor de herverdeling zal een wettelijk traject moeten worden bewandeld. Het streven is erop gericht op basis van nader onderzoek nog dit jaar met een advies te komen, waarin alle partijen zich kunnen vinden. Het uitgangspunt is dat een herverdeling van het Provinciefonds uiterlijk op 1 januari 2012 zal worden doorgevoerd. 1.1.10. Kabinetsmaatregelen i.v.m. economische crisis Het kabinet heeft op 25 maart 2009 in de vorm van een aanvullend beleidsakkoord haar plannen gepresenteerd met betrekking tot de wijze waarop het kabinet de gevolgen van de economische crisis het hoofd wil bieden. Enerzijds leiden deze plannen leiden tot extra investeringen in 2009 en 2010 en daarmee tot extra rijksuitgaven of minder rijksinkomsten in 2009 en 2010 en anderzijds tot bezuinigingen op de rijksuitgaven vanaf 2011 om het tekort op de rijksbegroting weer zoveel mogelijk te beperken. Deze maatregelen zullen zowel gevolgen hebben voor onze uitkering uit het Provinciefonds (vanaf 2012 lager accres) als voor de specifieke uitkeringen van het Rijk. In onze brief van 3 april 2009 hebben wij u nader geïnformeerd over de gevolgen van deze maatregelen. 1.1.11. Nieuw belastinggebied Het huidige provinciale belastinggebied bestaat uit provinciale opcentenheffing op de motorrijtuigenbelasting en levert ons jaarlijks circa € 45 miljoen op, waarmee bijna 12% van de provinciale uitgaven worden bekostigd. Het Rijk is voornemens om vanaf 2012 geleidelijk aan de kilometerheffing in te gaan voeren. Niet zozeer het bezit maar het gebruik van de motorvoertuigen wordt dan belast. Het Rijk is van mening dat bij een toekomstig provinciaal belastinggebied motorvoertuigen niet meer als maatstaf voor de belasting kunnen dienen. De provincies zullen dus op zoek moeten naar een alternatief. In het verleden is de ingezetenenheffing (belasting per burger of belasting per huishouden) gekozen, maar die is later vervangen door een eigen provinciale motorrijtuigenbelasting. Gelet op het standpunt van het Rijk kan die belasting eigenlijk niet meer naar voren komen als een alternatief. Een provinciale motorrijtuigenbelasting draagt niet bij aan het belasten van het gebruik van motorvoertuigen en levert voor het Rijk het probleem op dat de automobilist moeilijk zal zijn te overtuigen dat de nieuwe situatie gemiddeld genomen dan nog kostenneutraal is. Mogelijke alternatieven belastingbronnen voor de provincies zijn: 1. zelfstandige ingezetenenheffing (per inwoner of per huishouding); 2. meeliften op bestaande ingezetenenheffing (waterschappen); 3. zelfstandige OZB; 4. aansluiten bij bestaande OZB (gemeenten); 5. opcenten IB/LB en/of Vennootschapsbelasting; 6. overig: energie, afvalstoffen, grondwater Aan al deze alternatieven kleven bezwaren. Zo wordt bij een ingezetenenheffing verwacht dat we te maken krijgen met hoge perceptiekosten. Opcenten op de loon- en inkomstenbelasting levert bezwaren bij het Rijk op omdat men van mening is dat het doen aan inkomenspolitiek alleen is voorbehouden aan het Rijk. Verder moet worden bedacht dat, als de heffingsgrondslag verandert, er een kans bestaat dat we de tarieven in onze provincie hoger dan gemiddeld moeten maken om dezelfde opbrengst als met het huidige belastinggebied te genereren. In het onderzoek zullen de alternatieven worden beoordeeld op de volgende criteria: 1. herkenbaarheid; 2. redelijke opbrengst; 3. stabiele opbrengst; 4. perceptiekosten; 5. aansluiten op provinciaal takenpakket; 6. maatschappelijke aanvaarding; 7. politieke aanvaarding.
28
Zolang de invoering van de kilometerheffing nog niet zeker is hebben de provincies geen belang bij een ander belastinggebied dan de huidige opcenten MRB. Mocht de kilometerheffing toch doorgaan dan is het uitgangspunt dat de nieuwe belasting niet auto gerelateerd kan zijn. Het Rijk zal dan ook de opbrengsten opcenten MRB uit de berekening van de kilometerheffing moeten halen om te voorkomen dat het publiek gaat veronderstellen dat de nieuwe provinciale belasting een extra belastingaanslag betekent. Het IPO geeft de voorkeur aan een provinciale ingezetenenheffing. Ten behoeve van een definitieve keuze vindt momenteel een nadere verkenning van de grondslag (per inwoner, per huishouden), de perceptiekosten en de hoogte van de tarieven plaats. 1.1.12. Stelpost continuering nieuw beleid vanaf 2012 In de meerjarenramingen is een stelpost opgenomen in verband met de mogelijke doorwerking van het continueren nieuw beleid zoals vastgelegd in de Voorjaarsnota 2007 en 2008. Zonder een nieuw besluit in het voorjaar van 2011 zal het nieuw beleid uit het collegeprogramma 2007-2011 na 2011 voor een belangrijk deel komen te vervallen. Het daarmee gemoeide bedrag hebben wij daarom voorlopig gereserveerd. Tot nu toe is er geen aanleiding om de in de meerjarenramingen opgenomen cijfers aan te passen. 1.1.13. Rekeningresultaat 2008 Wij hebben in de Integrale Bijstelling 2008 voorgesteld om gelet op de onzekerheden met betrekking tot de verdere ontwikkelingen en gevolgen van de kredietcrisis voorlopig geen nadere bestemming te geven aan de begrotingsruimte 2008 en daarover pas een besluit te nemen bij de bestemming van het vrij besteedbare rekeningresultaat 2008 in het kader van de Jaarrekening 2008. Dat kan dus betekenen dat het vrij besteedbare rekeningresultaat 2008 mogelijk niet geheel kan worden ingezet ter verruiming van het flexibel budget vanaf 2010. Bij de Integrale Bijstelling 2008 is rekening gehouden met een voor 2008 verwachte begrotingsruimte van circa € 8,99 miljoen. Het rekeningresultaat 2008 komt uit op een bedrag van € 4,05 miljoen. Daarbij is rekening gehouden met een te treffen voorziening van € 5,21 miljoen voor het opvangen van ons aandeel (ca. 49%) in de vooralsnog verloren hoofdsom van het deposito van Landsbanki Islands en ons aandeel (ca. 49%) in de tot nu toe gederfde rente-inkomsten 2008 van circa € 0,5 miljoen als gevolg van de kredietcrisis. Op het resterende bedrag van € 4,05 miljoen zal nu een beslag moeten worden gelegd ten behoeve van: • Costa Due € 0,19 miljoen; • de te betalen afkoopsommen wegen " 1,20 miljoen; • gekapitaliseerd onderhoud VRI kruisingen en aansluitingen " 0,48 miljoen; • doorschuiven middelen voorfinanciering grote projecten 2008 " 0,25 miljoen. Op die manier resteert er nog een vrij besteedbaar rekeningresultaat 2008 van ca. € 1,93 miljoen. In onze voordracht met betrekking tot de Jaarrekening 2008 hebben wij voorgesteld deze middelen in te zetten ter beperking van de nu voorziene tekorten in de jaren 2011 tot en met 2013. 1.1.14. Knelpunten aanvaard beleid Op basis van de door ons voor 2009 en 2010 vastgestelde accressen voor loon- en prijsstijgingen is beoordeeld in hoeverre de beschikbare budgetten toereikend zijn om alle activiteiten op basis van aanvaard beleid te kunnen uitvoeren. Op een aantal onderdelen constateren wij dat de budgetten dienen te worden verhoogd. In tabel 3 op de volgende bladzijde hebben wij aangegeven welke onderdelen het betreft. Zij worden verder toegelicht in deel 3 waarin de ontwikkelingen per programma worden beschreven.
29
Tabel 3. Knelpunten aanvaard beleid 2009-2010 (bedragen x € 1.000,--) 2010 2011 2012
Omschrijving
2009
2013
3.1 Ondernemend Groningen 1. Marketing Groningen
1,50
1,52
1,57
1,62
1,68
subtotaal Ondernemend Groningen
1,50
1,52
1,57
1,62
1,68
subtotaal Wonen
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
subtotaal Karakteristiek Groningen
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
3,80
32,41
32,57
48,55
3.2 Wonen
3.3 Karakteristiek Groningen
3.4 Bereikbaar Groningen 1. Accres managementcontract BWK 2. Aanschaf werkschip PW17
94,00
subtotaal Bereikbaar Groningen
94,00
3,80
32,41
32,57
48,55
subtotaal Schoon/veilig Groningen
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
80,00
80,00
80,00
80,00
0,00
80,00
80,00
80,00
80,00
10,73 13,86
15,43 -13,76
26,66 -18,86
38,27 -23,87
0,00 66,02
-20,00 13,60 48,20
-14,28 13,80
-0,49 14,26 -48,20
9,54 14,73
19,91 15,21
66,38
1,19
-26,63
38,66
101,14
-50,00 9,90 -4,60 -2,34
-50,00 9,90 -4,60 -2,34 -69,58
-50,00 9,90 -4,60 -2,34
-50,00 10,20 -4,74 -2,34
-50,00 10,50 -4,88 -2,34
-47,04
-116,62
-47,04
-46,88
-46,72
54,00 -125,33 116,00
174,00
233,00
233,00
233,00
subtotaal Bedrijfsvoering
44,67
174,00
233,00
233,00
233,00
subtotaal Algemene dekkingsmiddelen
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
159,51
143,89
273,31
338,98
417,65
3.5 Schoon/veilig Groningen
3.6 Gebiedsgericht 1. Bestuursakkoord Eemsdelta subtotaal Gebiedsgericht 3.7. Welzijn, sociaal beleid, jeugdzorg, cultuur 1. Verwerking cultuurnota a. Huis van de Groninger cultuur b. Verwerking cultuurnota 2. CMO a. Doorberekening sociaal beleid b. Beschikking CMO 3. PRMVD-middelen subtotaal Welzijn, sociaal beleid, jeugdzorg, cultuur 3.8. Bestuur 1. Herverdeling budgetten NHI en Hanse Passage a. vrijval Hanse Passage b. ophoging budget NHI c. verlaging budget secretariaat NHI 2. Bijdrage BANN 3. Bijdrage SNN subtotaal Bestuur 3.9. Bedrijfsvoering 1. Beperking formatie Veiligheid 2. Aanschaf werkschip PW17 3. Formatiereductie 2008-2012 4. verschil accressen oud/nieuw verrekening prov. Fonds
3.10. Algemene dekkingsmiddelen
Totaal knelpunten aanvaard beleid
30
1.1.15. Voorbeslag Voorjaarsnota 2009 In deze cijfers zijn de financiële gevolgen van de sinds het najaar van 2008 door ons college dan wel door uw Staten genomen besluiten verwerkt. In tabel 4 treft u daarvan een specificatie aan. Zij worden verder toegelicht in deel 3, waarin de ontwikkelingen per programma worden beschreven.
Tabel 4. Voorbeslag ten gevolge van reeds door GS (en PS) genomen besluiten Omschrijving 4.1. Ondernemend Groningen 1. Social Return
Productgroep
2009
(bedragen x € 1.000,--) 2010 2011 2012
2013
0600
35,00
35,00
65,00
35,00
35,00
409,40
409,50
409,50
100,00 -22,20
100,00
85,00
90,00 248,07
4.2. Wonen
4.3. Karakteristiek Groningen
4.4. Bereikbaar Groningen 1. Actieplan wegverkeerslawaai
3102
4.5. Schoon/veilig Groningen
4.6. Gebiedsgericht
4.7. Welzijn, sociaal beleid, jeugdzorg, cultuur 1. Cultuurnota 2009-2012, amendement PS 10.12.08 2. Noordelijk Archeologisch Depot Nuis 3. Verdeling middelen jeugdzorg 2009: a. Tekort 2009 b. Ophoging reserve Jeugdhulpverlening
831# 8311
-22,20
8801 8801
145,30 154,70
0600 0600
45,00 -449,00
67,50 -408,42
90,00 -197,47
-91,20
-228,12
466,93
4.8. Bestuur
4.9. Bedrijfsvoering 1. Subsidies van kleinere omvang, taakstelling best. drukte 2. Renovatie+
90,00 518,79
4.10. Algemene dekkingsmiddelen
Totaal voorbeslag
867,57 1.053,29
1.1.16. Onontkoombare voorstellen In deze Voorjaarsnota 2009 leggen wij u een aantal voorstellen ter besluitvorming voor, die in onze ogen onontkoombaar, onvermijdbaar en onuitstelbaar zijn. In tabel 5 hebben wij deze samengevat. In deel 3 (ontwikkelingen per programma) lichten wij deze voorstellen nader toe.
31
Tabel 5. Onontkoombare voorstellen Omschrijving
2009
(bedragen x € 1.000,--) 2010 2011 2012
2013
5.1 Ondernemend Groningen subtotaal Ondernemend Groningen 5.2 Wonen 1. ISVIII
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
69,18 subtotaal Wonen
69,18
0,00
0,00
0,00
0,00
subtotaal Karakteristiek Groningen
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
90,00 1.700,00
-800,00
-900,00
subtotaal Bereikbaar Groningen 1.790,00
-800,00
-900,00
0,00
0,00
5.3 Karakteristiek Groningen
5.4 Bereikbaar Groningen 1. Zuidelijke Ringweg Groningen 2. Versnelling bijdrage projectbureau RegioTram
5.5 Schoon/veilig Groningen 1. Bijdrage De Eendracht Appingedam
p.m.
p.m.
subtotaal Schoon/veilig Groningen
p.m.
p.m.
0,00
0,00
0,00
subtotaal Gebiedsgericht
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
5.6 Gebiedsgericht
5.7. Welzijn, sociaal beleid, jeugdzorg, cultuur 1. jeugdzorg/jeugdbeleid
37,00
subtotaal Welzijn, sociaal beleid, jeugdzorg, cultuur
0,00
37,00
0,00
0,00
0,00
subtotaal Bestuur
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
-639,00
0,00
0,00
0,00
0,00
1.859,18
-763,00
-900,00
0,00
0,00
5.8. Bestuur
5.9. Bedrijfsvoering 1. Digitale Infrastructuur
639,00 subtotaal Bedrijfsvoering
5.10. Algemene dekkingsmiddelen 1. vrijval reserve AKP verlofstuwmeren subtotaal Algemene dekkingsmiddelen Totaal knelpunten aanvaard beleid
639,00
-639,00
1.1.17. Taakstelling Inkoop Inleiding In het collegeprogramma 2007-2011 en vervolgens de Voorjaarsnota 2007 is opgenomen dat door de inkoopfunctie op een gecoördineerde wijze te organiseren verwacht wordt dat er bespaard kan worden op de uitgaven van de provincie. Het inkoopvolume werd ingeschat op ca. € 30 miljoen In combinatie met een besparingspotentieel van gemiddeld 5% zou in 4 jaar tijd een inkoopbesparing van ca. € 1,5 miljoen kunnen worden gerealiseerd. (Voor de staf- en beleidsafdelingen gaat het om een inkoopvolume van € 20 miljoen en voor de blauwe afdelingen om € 10 miljoen. De inkoopbesparing bedraagt dan € 1 miljoen voor de staf- en beleidsafdelingen en € 0.5 miljoen voor de blauwe afdelingen). Verder is aangegeven dat om deze besparingen te kunnen realiseren het noodzakelijk is de centrale inkoopfunctie uit te bouwen met 2 fte.
32
Ontwikkelingen; • In het de loop van 2008 is een nieuw “Inkoop – en aanbestedingbeleid Provincie Groningen” ontwikkeld waarin naast het op Europese en Nederlandse wet en regelgeving gebaseerde inkoopbeleid ook de organisatie van inkoopfunctie (op basis van het gecoördineerde inkoopmodel) is beschreven. Dit inkoop- en aanbestedingbeleid is besproken en goedgekeurd door het MT. • Er heeft in 2008 overleg plaatsgevonden met de afdelingen over het beïnvloedbare inkoopvolume van de verschillende afdelingsbudgetten. Op basis van dit beïnvloedbare inkoopvolume kan per afdeling een inschatting worden gemaakt van de te realiseren inkoopbesparing. In bijlage 1.7 (tabel 9) treft u een overzicht aan van de resultaten van dit overleg. • Per 1 januari 2009 zijn twee ervaren inkopers in dienst getreden (één in vaste dienst en één op detacheringbasis). Samen met de zittende inkoper vormen zij het team Concern Inkoop. Zij hebben inmiddels op ad hoc basis al een aantal aanbestedingen opgepakt en gaan nu in gesprek met alle afdelingen om een inventarisatie te maken van de plannen en wensen van de afdelingen om op basis daarvan een inkoopactieplan voor de hele organisatie op te stellen. Conclusies; Inkoopvolume Uit de cijfers blijkt het door de afdelingshoofden ingeschatte beïnvloedbare inkoopvolume (aanzienlijk) lager uit te komen dan hetgeen op basis van cijfers uit CODA (optelling van de kostensoorten die als inkoopvolume kunnen worden aangemerkt) kon worden verwacht. Beleid- en stafafdelingen Uit bijlage 1.7 blijkt op basis van het overleg met de beleid- en stafafdelingen dat het totale beïnvloedbare inkoopvolume € 12.126.536,-- is. Jaarlijks wordt een inkoopkorting ingeboekt van 1,9% op de daarvoor in aanmerking komende kredieten. De besparing loopt daarmee op van 1,9% in 2008 tot ongeveer 7,6% in 2011. Op basis van deze invulling van de taakstelling blijkt dat de jaarlijkse taakstellende inkoopbesparingen niet volledig (structureel) kunnen worden gerealiseerd (zie onderstaande tabel). Afgesproken is dat vooralsnog de voorgenomen taakstellende besparingen worden gehandhaafd. Als in de praktijk blijkt dat op sommige onderdelen een hogere inkoopbesparing kan worden gerealiseerd dan nu is ingeboekt, zal er alsnog een aanvullende korting op de betreffende kredieten worden toegepast. Tot slot wijzen we u erop dat de geraamde totale structurele besparing van € 904.366,-- tot een bedrag van € 546.213,-- betrekking heeft op apparaatskosten en tot een bedrag van € 358.152,-- op beleidskredieten. Blauwe afdelingen; Ook met de afdelingshoofden van de blauwe afdelingen is overleg gevoerd over de beïnvloedbare inkoopvolumes en bijbehorende inkoopbesparingen (zie bijlage 1.7). Het beïnvloedbare inkoopvolume komt uit op € 2.747.875,--. Hierbij is reeds rekening gehouden met het deel van de hoofdkanalen welke door rijksmiddelen worden gefinancierd. Het kortingpercentage wordt aangepast aan de te halen doelstelling, namelijk een besparing van € 500.000,--.
33
Per programma ziet de invulling van de taakstelling er als volgt uit. Programma
2009
2010
2011 structureel
Ondernemend Groningen Wonen Karakateristiek Groningen Bereikbaar Groningen: - management contract BWK - overig Schoon/veilig Groningen Gebiedsgericht Welzijn, sociaal beleid, jeugdzorg en cultuur Bestuur Bedrijfsvoering/apparaatskosten
22.950 6.652 0
34.425 9.978 0
42.800 13.304 0
55.488 13.304 0
250.000 18.407 87.597 15.000 14.603 22.918 273.106
375.000 27.611 131.396 22.500 21.905 34.377 409.659
500.000 36.814 175.194 30.000 29.206 45.836 546.212
500.000 36.814 162.506 15.000 29.206 45.836 546.212
Totaal
711.233 1.066.850 1.419.366 1.404.366
Taakstelling: - Blauweveld - overig
250.000 500.000
Totaal
750.000 1.125.000 1.500.000 1.500.000
Nog in te vullen
38.767
375.000 500.000 500.000 750.000 1.000.000 1.000.000
58.151
80.634
95.634
Voor gedetailleerde cijfers en een nadere toelichting verwijzen wij naar bijlage 1.7 (tabel 10). 1.1.18. Kosten groot onderhoud buiten Renovatie+ om In de voordracht nummer 4/2009 met betrekking tot Renovatie+ hebben we afgesproken u te informeren over de dekking van de kosten voor vervanging en groot onderhoud buiten Renovatie+ om. Het betreft hier met name kosten voor groot onderhoud aan MK12/13 en de buitenzijde van Sint Jansstraat 4. Inmiddels is meer duidelijkheid over de groot onderhoudskosten op lange termijn buiten renovatie+ om. De berekeningen laten zien dat de reserve H&I (huisvesting & inrichting) tot en met 2026 toereikend is om het gewenste onderhoud te kunnen uitvoeren. Uitgangspunten zijn: 1. Zowel de te verwachten kosten als de toevoeging aan de reserve zijn niet geïndexeerd 2. Er is uitgegaan van de theoretische levensduurverwachting van de apparatuur. Vanaf 2026 zijn er een aantal grote investeringen gepland, waardoor de reserve vanaf 2027 ontoereikend is. Het gaat om de volgende grote (niet geïndexeerde) investeringen: jaar 2026 2027 2030 2036 2036
Omschrijving vervanging van verdeelinrichting licht vervanging schakelmateriaal inclusief leidingen vervanging zonnepanelen vervanging leidingen en appendages vervanging schakelmateriaal MK12
€ € € € € Totaal €
Investering 600.000 1.383.000 760.000 440.000 450.000 3.633.000
Indien we deze investeringen buiten beschouwing laten ontstaat er geen tekort in de financiering van de groot onderhoudswerkzaamheden tot 2046. We zullen in 2026 nader bezien hoe bovengenoemde investeringen kunnen worden gefinancierd. Tevens adviseren we u de kosten buiten renovatie+ niet te activeren aangezien het hier hoofdzakelijk investeringen betreft welke niet voldoen aan de normen van de nota afschrijvingsbeleid, die enkele jaren geleden aan PS is voorgelegd. De grens waar beneden niet zal worden geactiveerd is op € 100.000,-- gesteld.
34
1.2. Cofinanciering Kompas Voor de voeding van de reserve cofinanciering Kompas hebben uw Staten in eerste instantie voor de periode 2000 t/m 2006 via jaarlijkse donaties in totaal € 23,8 miljoen beschikbaar gesteld. Bij de Voorjaarsnota 2004 is € 10 miljoen extra gereserveerd voor de periode van 2005 t/m 2008. Dit betekent een jaarlijkse extra storting van € 2,5 miljoen. De totale voeding van de reserve bedraagt derhalve € 33,8 miljoen. Deze middelen zijn bestemd om projecten mee te cofinancieren, die tevens gefinancierd worden uit een aantal met name genoemde andere financieringsbronnen binnen het Kompasprogramma, te weten EZ/EFRO, Leader, Interreg, GDU, EU PLOP en SGB. 1.2.1. Stand van zaken Van de beschikbare € 33,8 miljoen is tot nu toe € 32,9 miljoen gecommitteerd/gereserveerd. Dit is inclusief € 1,6 miljoen gereserveerd voor het project Glastuinbouw. In het bedrag van € 32,9 miljoen is rekening gehouden met de vrijval van de reeds afgerekende projecten. In de loop van 2009 zullen een groot deel van de projecten/programma's (Leader/POP/SGB/TIPP) afgerekend moeten zijn. Bij de definitieve afrekening van de betreffende programma's zal ook meer zicht komen op de vrijval binnen deze reserve. In de Voorjaarsnota 2007 heeft u ingestemd met ons voorstel om toekomstige vrijval terug te laten vloeien in de reserve. Ook heeft u ingestemd met het voorstel om een voorbeslag te leggen op de middelen voor periode 2007-2011 voor het project Oostwand Grote Markt van € 2,1 miljoen . 1.2.2. Stand van de reserve Cofinanciering Kompas Tabel 6 geeft inzicht in de stand van de reserve van 1999 tot en met 2010. Hierbij wordt opgemerkt dat de continuering van nieuw beleid Kompas na 2006 in deze tabel niet is meegerekend. Het gaat dus louter om het verloop voor de Kompasperiode 2000-2006 en de afwikkeling in de daaropvolgende jaren. Voor de inzet van middelen volgend op deze eerste Kompasperiode verwijzen wij naar tabel 7.
Tabel 6. Cofinanciering Kompas 1999-2010 stand van zaken Voorjaarsnota 2009 (bedragen x € 1.000,--) Omschrijving 1. Stand reserve Cofinanciering Kompas per 1-1 2. Mutaties: a. Voeding b. Bestedingen/ Committeringen Totaal mutatie (2a-2b) 3. Stand reserve Cofinanciering Kompas per 31-12 (= 1 + 2)
19992008 0
2009
2010
9.870
6.994
34.112 24.242 9.870
2.876 -2.876
1.550 -1.550
9.870
6.994
5.444
In bovenstaande cijferopstelling is geen rekening gehouden met de afwikkeling van lopende verplichtingen. 1.2.3. Stand projecten Vanaf 1999 tot en met 2008 is er in totaal ca. € 24,2 miljoen besteed (waarvan ca. € 24,2 miljoen daadwerkelijk is onttrokken aan de reserve cofinanciering Kompas, zie tabel 6). Veel projecten zijn afgerekend of zitten in de afrondingsfase. De wijzigingen van de ramingen 2009 in de Voorjaarsnota 2009 hebben wij verwerkt in de 4e wijziging van de begroting 2009. Ter toelichting wordt in bijlage 2.1 op projectniveau inzicht gegeven in de verwachte bestedingen 2009.
35
1.3. Cofinanciering Ruimtelijke Economische Programma's (REP) In de Integrale Bijstelling 2007 hebben wij u voorgesteld om de reserveringen voor cofinanciering Kompas/cofinanciering in brede zin voor de komende periode (2007-2013) wederom te bundelen in een reserve. Omdat de Kompasperiode ten einde is hebben wij voor de nieuwe periode voor een nieuwe naam gekozen, namelijk reserve Cofinanciering ruimtelijke economische programma's. Na de Integrale Bijstelling 2007 hebben wij per brief van 7 november 2007, nr. 2007-43644/45/A.18, PP, afzonderlijke voorstellen aan u voorgelegd met betrekking tot de inhoudelijke en financiële invulling van deze reserve alsmede de set met definitieve criteria. 1.3.1. Stand van zaken In het kader van de reserve cofinanciering ruimtelijk economische programma's hebben uw Staten in eerste instantie bij de Voorjaarsnota 2004 voor de periode 2007 t/m 2013 structureel € 4,5 miljoen per jaar beschikbaar gesteld. Bij de Voorjaarsnota 2007 is ingestemd om voor de cofinanciering van projecten in brede zin het budget te verhogen tot en met 2013 met € 3 miljoen per jaar. Daarnaast is naar aanleiding van de septembercirculaire 2007 Provinciefonds voorgesteld om een additioneel bedrag van € 1 miljoen in 2008 oplopend tot € 4 miljoen in 2011 beschikbaar te stellen. Zo is er een budget ontstaan voor cofinanciering van ruimtelijk economische programma's van € 7,5 miljoen in 2007 oplopend tot € 11,5 miljoen in 2011. Zie tabel 7.
Tabel 7. Reserveringen ten behoeve van Cofinanciering ruimtelijke economische programma's (bedragen x € 1.000,--) Omschrijving MIDDELEN 1. Reservering cofinanciering Kompas (Voorjaarsnota 2004) 2. Aanvulling cofinanciering in brede zin (Voorjaarsnota 2007) 3. Aanvulling cofinanciering in brede zin (brief 21 september 2007) Doorgeschoven vanuit voorgaand jaar Totaal beschikbare middelen
2007
2008
2009
2010
2011
4.500
4.500
4.500
4.500
4.500
3.000
3.000
3.000
3.000
3.000
-
7.500
1.000 8.500 +3.800 12.300
2.000 9.500 +9.670 19.170
3.000 10.500 -2.944 7.556
4.000 11.500 + 7.556 19.056
1. Totaal committeringen 2. Reserveringen/ in voorbereiding 3. Versnellingsagenda 4. Pijplijn OP EFRO
3.700
2.630
2.414 6.400 4.800 8.500
p.m.
p.m.
SALDO (doorschuiven naar volgend jaar)
3.800
9.670
-2.944
7.556
19.056
BESTEDINGEN
Van de beschikbare middelen voor 2007 (€ 7,5 miljoen) is een bedrag van € 2,1 miljoen vastgelegd ten behoeve van het project Oostwand Grote Markt. En daarnaast hebben wij een bedrag van € 1,6 miljoen gereserveerd ten behoeve van het Innovatief Actieprogramma Groningen (IAG) 2. Op die wijze resteert er van de tranche 2007 nog een bedrag van € 3,8 miljoen. Ter informatie : Na de Integrale Bijstelling zijn er in 2008 voor € 450.000,-- aan IAG 2- projecten gecommitteerd en in het eerste kwartaal 2009 voor € 262.000,--. Van de beschikbare middelen voor 2008 € 8,5 miljoen resteert nog bijna € 5,9 miljoen. De programma/projectontwikkeling is vertraagd op gang gekomen en voor een aantal grote projecten wordt de provinciale cofinanciering pas gevraagd nadat de overige financiering geregeld is.
36
Overzicht 2008 compartiment A (671210) gecommitteerd OP EFRO projecten
beschikbaar
€ 6.250 € 1.078
compartiment B (671211) gecommitteerd Interreg IV A en B gecommitteerd Waddenfonds projecten
beschikbaar
€ 1.250 € 494 € 495
compartiment C (671212) gecommitteerd
beschikbaar
€ 700 € 500
compartiment D (671213) gecommitteerd diverse haalbaarheidsonderzoeken, projectvoorbereiding
beschikbaar
€ 300 €
63
Op basis van de toezeggingen tot en met het eerste kwartaal 2009 is duidelijk dat met name in compartiment A de projectenstroom sterk op gang begint te komen. Er is nu al voor ongeveer € 2,4 miljoen aan projecten gecommitteerd en voor ruim € 6 miljoen aan projecten in voorbereiding. Voor compartiment C is inmiddels van de € 0,7 miljoen ook ruim de helft gecommitteerd/gereserveerd. Tevens is er een pijplijn van OP EFRO projecten waarvoor ingeschat wordt dat dit jaar nog minimaal voor circa € 8,5 miljoen aan cofinancieringsmiddelen nodig zal zijn. Daarnaast is er voor de uitvoering van de Versnellingsagenda in 2009 een bedrag van € 4,8 miljoen benodigd (zie paragraaf 1.3.2). Dit betekent dat de voor deze compartimenten beschikbare middelen voor 2009 van € 9,5 miljoen zeker aangevuld dienen te worden met de middelen uit voorgaande jaren. 1.3.2. Versnellingsagenda Bij brief van 5 maart 2009, nr. 2009-13.792/10/A.21, EZ hebben wij uw Staten geïnformeerd over de Versnellingsagenda. Een vijftal in deze brief beschreven projecten zullen tot een bedrag van in totaal € 4,8 miljoen een beroep doen op de middelen in de reserve Cofinanciering REP. Het gaat om de volgende projecten: • Energiescans bedrijven € 170.000,-• Energiebesparingfonds 100.000 woningenplan " 2.250.000,-• Grootschalige CO2 - afvang, transport en hergebruik " 1.500.000,-• Buisleidingenstraat Delfzijl-Eemshaven " 680.000,-• Project centrum voorzieningen Leens " 200.000,-Voorlopig hebben wij dit bedrag ten laste van de beschikbare middelen 2009 gereserveerd. Uit bovenstaande tabel blijkt dat als alle committeringen en reserveringen in 2009 volledig volgens schema zouden worden uitgevoerd er in 2009 tijdelijk een tekort aan middelen zal ontstaan. In bovengenoemde brief bedroeg het tekort in 2009 nog ca. € 1,6 miljoen. Door nieuwe committeringen is dat inmiddels opgelopen tot ca. € 2,9 miljoen. Wij gaan er echter vanuit dat het feitelijk kasritme van de betalingen zal achterblijven bij het nu geraamde verloop van de committeringen en dat daardoor uiteindelijk sprake zal zijn van een kleiner tekort of zelfs helemaal geen tekort in 2009. In het kader van de Integrale Bijstelling 2009 zullen wij u nader informeren over de voortgang van deze projecten. 1.3.3. Stand projecten Vanaf het najaar 2009 (Integrale Bijstelling 2009) zullen wij u jaarlijks op projectniveau van de ontwikkelingen binnen de reserve Cofinanciering REP op de hoogte brengen. De wijzigingen van de ramingen 2009 in de Voorjaarsnota 2009 hebben wij verwerkt in de 4e wijziging van de begroting 2009. Ter toelichting wordt in bijlage 2.2 op projectniveau inzicht gegeven in de verwachte bestedingen 2009.
37
Tot slot willen wij u erop wijzen dat wij, ter uitvoering van de op 17 september 2008 door Provinciale Staten aangenomen motie inzake het ruimtelijk-economisch stimuleringsbeleid, binnenkort een beleidsnota naar Provinciale Staten zullen zenden, waarin (binnen de in SNN verband vastgelegde kaders) wordt aangegeven hoe uitwerking zal worden gegeven aan de ruimtelijk-economische stimuleringstaak en hoe de te besteden cofinancieringsmiddelen bijdragen aan de beleidsdoelen die Provinciale Staten in de Programmabegroting hebben gesteld.
38
1.4. Verkoop aandelen Essent 1.4.1. Inleiding In verband met de voorgenomen overname van het productie- en leveringsbedrijf van Essent (PLB Essent), is door RWE een bod gedaan van totaal € 9,3 miljard op de aandelen in dat bedrijf. Wanneer tenminste 80% van de geplaatste aandelen worden aangeboden voor dat bod, zal de betreffende transactie doorgaan. Bevoegd tot besluitvorming ter zake zijn de colleges van GS en B&W van de in totaal 136 provinciale en gemeentelijke aandeelhouders van Essent. Deze besluitvorming is voorzien voor medio mei 2009. Daaraan voorafgaand hebben de meeste colleges eind april hun Staten of Raden gevraagd eventuele wensen of bedenkingen kenbaar te maken. Provinciale Staten van Noord-Brabant hebben in dat kader in meerderheid uitgesproken het wenselijk te vinden dat het college van GS niet overgaat tot vervreemding van de aandelen Essent”. Duidelijkheid over het standpunt van GS Noord-Brabant verwachten wij in de komende weken. Na het doorlopen van het besluitvormingsproces bij de individuele aandeelhouders, zal de algemene vergadering van aandeelhouders van Essent, vervolgens finaal moeten besluiten tot verkoop van het PLB Essent aan RWE. Deze AvA is voorzien voor 25 juni 2009. De closing van de transactie zal direct daarna zijn beslag kunnen krijgen. Uitkering van de verkoopopbrengst (na aftrek van schulden en reserveringen) zal vervolgens enkele maanden daarna plaatsvinden. 1.4.2. Instandhouding reserve ESFI Om ook na de verkoop van onze aandelen Essent de reserve ESFI op peil te houden stellen wij voor om vanaf 2009 jaarlijks vanuit de algemene middelen de reserve ESFI te voeden met € 15 miljoen + een jaarlijks accres van 3% 3. Op deze manier wordt inhoud gegeven aan het Collegeprogramma, waarin staat dat "de voeding van ESFI op lange termijn (in reële termen gerekend) niet in gevaar gebracht mag worden". Concreet betekent dit dus dat alle opbrengsten uit de verkoop van de aandelen Essent in eerste instantie ten gunste komen van de algemene middelen. Vanuit de algemene middelen wordt dan eerst het dividend van ESFI veilig gesteld zoals hierboven beschreven. Vervolgens wordt € 245 miljoen gestort in de reserve RSP-ZZL (zie paragraaf 1.4.3). Tenslotte zal conform het Collegeprogramma 1/3 deel van de resterende middelen beschikbaar worden gesteld voor een plattelandsontwikkelingsfonds en 2/3 deel gereserveerd worden voor de RegioTram/Kolibri. 1.4.3. Regiospecifiek Pakket Zuiderzeelijn (RSP-ZZL) Zoals bekend bedraagt de totale cofinanciering voor RSP-ZZL € 325 miljoen. Het aandeel in deze cofinanciering voor de provincie bedraagt € 245 miljoen. De overige € 80 miljoen wordt door de gemeente Groningen beschikbaar gesteld. De dekking voor het aandeel van de provincie komt uit de opbrengsten van de verkoop van onze aandelen in Essent. Uitgaande van de verkoop van deze aandelen stellen wij voor een aparte reserve te vormen voor RSP-ZZL. Vanuit de opbrengsten van de verkoop van de Essent aandelen wordt na ontvangst € 245 miljoen gestort in deze nieuwe reserve RSP-ZZL. De rentebaten over het saldo van de reserve RSP-ZZL worden ook toegevoegd aan deze reserve. Op deze manier wordt de indexatie van de cofinanciering met de IBOI-index4 (deels) opgevangen. In het convenant RSP-ZZL dat tussen Rijk en Regio is gesloten is vastgelegd dat de Regio haar cofinanciering ook indexeert met IBOI (gelijk aan het Rijk). Op dit moment bestaat het risico dat indexering met de IBOI-index onvoldoende is om de daadwerkelijke prijsstijgingen in de toekomst op te vangen. Ook hiervoor kan wellicht de toevoeging van de rentebaten (enige) verlichting bieden. Echter dit is erg afhankelijk van de ontwikkeling van zowel de daadwerkelijke prijsstijging als de rente.
3 4
Het feitelijke percentage wordt jaarlijks bepaald conform de gebruikelijke begrotingssystematiek. IBOI: Index Bruto Overheids Investeringen
39
Het risico blijft bestaan dat de rentebaten onvoldoende zijn om de daadwerkelijke prijsstijgingen in de toekomst te compenseren. Wij stellen u daarom voor een nog nader te bepalen bedrag van de opbrengsten van de verkoop van de Essent aandelen hiervoor te oormerken. Vanzelfsprekend blijft de optie open om gegeven een taakstellend budget, waarbij dus geen aanspraak op aanvullende de middelen gedaan wordt, tot versobering van de projecten te besluiten. Regionaal Mobiliteitsfonds In het programma RSP-ZZL wordt voor wat betreft de bereikbaarheid onderscheid gemaakt tussen concrete projecten en projecten vallend onder het Regionaal Mobiliteitsfonds. Met het Rijk is afgesproken dat de rijksbijdrage voor de projecten vallend onder dit fonds pas beschikbaar komt, nadat de regio eerst haar deel van de cofinanciering gestort heeft. De dekking voor deze storting is de reserve RSP-ZZL van € 245 miljoen. Het is de bedoeling om het fondsbeheer van het Regionaal Mobiliteitsfonds te beleggen bij het SNN. Het is de verwachting dat ook al in 2009 een storting door de provincie in dit fonds gedaan moet worden om de rijksbijdrage voor 2009 te ontvangen. 1.4.4. Middelen en bestedingen reserve ESFI Het uitvoeringsprogramma van het provinciaal MIT is ambitieus, ook voor wat betreft de doorlooptijd. De dekking van dit programma is voorzien binnen de reserve ESFI. Op basis van aanvaard beleid en uitgaande van een jaarlijkse voeding van € 15 miljoen zijn de middelen waarschijnlijk slechts toereikend om het MIT volgens de minimumvariant (€ 191,8 miljoen) uit te voeren en onvoldoende voor de maximumvariant (€ 245,8 miljoen). Op dit moment is nog niet inzichtelijk of de uitvoering van dit programma plaats kan vinden binnen de bestaande formatie en financiële middelen van de betrokken afdelingen. Het is niet ondenkbaar dat in de nabije toekomst (in de toekomstige Voorjaarsnota's) aanvullende claims komen voor formatie en dekking van kosten voor onderzoek door derden in de verkenningsfase van projecten. Deze claims moeten gedekt worden uit de algemene middelen. Zodra de vervreemding van de aandelen Essent daadwerkelijk heeft plaatsgevonden zullen wij Provinciale Staten separaat benaderen met voorstellen over de wijze waarop de en de aannames waarmee wij uiteindelijk met de opbrengst willen omgaan.
40
1.5. Onzekerheden Het financiële perspectief is met de nodige onzekerheden omgeven. De belangrijkste betreffen wel de onzekerheden met betrekking tot de omvang en de verdeling van de provinciale inkomsten. In het navolgende gaan wij op een aantal daarvan nader in. 1.5.1. Omvang en verdeling Provinciefonds In paragraaf 1.1.9 zijn wij al nader ingegaan op het advies van de Raad van de financiële verhoudingen (Rfv) over omvang en verdeling van het Provinciefonds. Uitvoering van dit advies kan betekenen dat wij minstens 20% van onze uitkering uit het Provinciefonds en minstens 10% van al onze algemene middelen kwijtraken (- € 18,3 miljoen). Onze inzet is gericht op het in interprovinciaal verband aanvechten van de door de Rfv geadviseerde korting op de provinciale middelen en in gezamenlijkheid te komen tot een voor de provincie Groningen zo gunstig mogelijke herverdeling van het Provinciefonds. In onze brief van 3 april 2009 hebben wij u in hoofdlijnen aangegeven hoe wij het proces vorm willen geven om te komen tot voorstellen voor het opvangen van de gevolgen van een korting op en een herverdeling van het Provinciefonds en de gevolgen van het aanvullende bestuursakkoord binnen een structureel sluitende begroting. 1.5.2. Provinciaal belastinggebied In het huidige belastinggebied leidt de opkomst van de zeer zuinige auto en de betaling van het kwarttarief voor deze auto's leiden tot een geleidelijke afvlakking van de stijging van de opbrengsten. In onze ramingen houden wij daar al rekening mee. Wij veronderstellen dat het aandeel van deze auto's in 2015 zal zijn opgelopen tot tenminste 10%. Aan het begin van dit jaar was het aandeel 1%. Mocht het aandeel sneller en verder toenemen dan moeten we rekening houden met tegenvallende opbrengsten. Als het advies van de Rfv over omvang en verdeling van het Provinciefonds er uiteindelijk toe leidt dat (een deel van) de vrije zoom van het huidige belastinggebied wordt afgeroomd dan verliezen de provincies daarmee grotendeels de mogelijkheid om extra provinciale uitgaven af te wegen tegenover verhoging van de lasten voor de burger en tevens de buffer om structurele risico's op te vangen. Dat laatste maakt het noodzakelijk om de buffer voor het opvangen van risico's in de Algemene reserve te vergroten. In het in 2008 door Ernst & Young gepresenteerde rapport over de benodigde weerstandscapaciteit zijn de structurele risico's exclusief het risico m.b.t. de herverdeling van het Provinciefonds geraamd op circa € 3,25 miljoen. Als we uitgaan van het principe dat we minimaal 3 jaren een dergelijk risico uit de Algemene Reserve moeten kunnen opvangen dan zou de minimale omvang van de Algemene reserve omhoog moeten van € 24,4 miljoen naar bijna € 34,2 miljoen. Momenteel is nog niet zeker of en wanneer de kilometerheffing zal worden ingevoerd en is daarmee ook nog niet zeker of en wanneer het huidige provinciale belastinggebied zal verdwijnen. In het binnenkort met het kabinet te houden overleg zullen de provincies pleiten voor de optie om tot 2017 de beschikking te blijven houden over de provinciale opcenten motorrijtuigenbelasting als belastinggebied. Overgang naar een belastinggebied op basis van een ingezetenenheffing hoeft voor de optelsom van onze belastingopbrengsten en onze uitkering uit het Provinciefonds niet direct gevolgen te hebben. Dit onder de veronderstelling van een volledige toepassing van het derde aspiratieniveau bij het bepalen van de uitkeringen uit het Provinciefonds. Omdat de grondslag van de nieuwe belasting verschilt van de huidige zal het op het niveau van de individuele huishoudens wel degelijk financiële consequenties hebben. Omdat de autodichtheid per huishouden in de provincie Groningen lager is dan 1 per huishouden zal naar verwachting de invoering van een ingezetenenheffing waarschijnlijk tot enige lastenverzwaring voor de individuele huishoudens leiden.
41
1.5.3. Rijksbegroting 2010 De bezuinigingen die het kabinet in het aanvullende beleidsakkoord heeft aangekondigd voor 2011 en volgende jaren zullen voor een deel (€ 1,8 miljard) nog een nadere uitwerking moeten krijgen in de Voorjaarsnota 2009 van het Rijk dan wel in de rijksbegroting voor 2010. Wij sluiten niet uit dat er dan bezuinigingen op specifieke uitkeringen en andere bijdragen relevant voor provincies en gemeenten zullen worden doorgevoerd. Dit zal onherroepelijk grote gevolgen hebben voor beschikbare financiële middelen op deze beleidsterreinen en derhalve voor de taakuitoefening op de betreffende beleidsterreinen. Het EMU-tekort is nu officieel door de 3% BBP-grens gegaan. Als Brussel de tekortprocedure gaat starten, zal er - volgens de regels - vanaf 2011 extra bezuinigd moeten worden met 0,5% BBP per jaar, oftewel € 3 miljard. Dit komt dus bovenop de bezuiniging van € 1,8 miljard. Maar het is de vraag of de soep zo heet gegeten wordt. Ook grotere landen als Duitsland krijgen te maken met de tekortprocedure. Deze landen zullen naar verwachting niet zomaar een bezuiniging van jaarlijks 0,5% BBP accepteren. Te verwachten valt dat de Commissie met een voorstel komt voor een aangepaste tekortprocedure met een lager bezuinigingspercentage. Dit kan een risico van aanvullende rijksbezuinigingen inhouden. 1.5.4. Nieuwe CAO In 2009 loopt de huidige CAO af. In de loop van 2009 zal er een nieuwe CAO moeten worden afgesloten. De uiteindelijke CAO kan uiteindelijk afwijken van de nu door ons veronderstelde stijging van de loonkosten en daardoor tot een hoger of lager beslag op het flexibel budget leiden.
42
Deel 3. Beleidswijzigingen 2009-2013
43
44
1. Beleidswijzigingen per programma In dit deel van de Voorjaarsnota 2009 beschrijven wij de ontwikkelingen per programma. Het gaat daarbij om: • Knelpunten aanvaard beleid; • Substitutievoorstellen met wijziging van de oorspronkelijke bestemming; • Voorbeslag Voorjaarsnota 2009; • Nog nader af te wegen onontkoombare voorstellen. Alleen die programma's, waarin beleidswijzigingen worden doorgevoerd, worden in het kader van deze Voorjaarsnota 2009 belicht. In de Programmabegroting 2010 zullen de verwachte ontwikkelingen binnen alle programma's worden beschreven. Daarbij hebben wij de tot en met de Programmabegroting 2009 gehanteerde indeling naar programma's en thema's ook in deze Voorjaarsnota 2009 gehandhaafd. De Programmabegroting 2010 zal worden ingedeeld op basis van het naar verwachting in juni 2009 definitief vast te stellen POP. Wij hebben er voor gekozen, gezien de onzekerheden in de huidige ontwikkelingen, de Voorjaarsnota 2009 beleidsarm karakter te geven. In deze voordracht richten wij daarom de aandacht in hoofdzaak op het in beeld brengen van de reeds genomen besluiten onder de noemer voorbeslag en de nu nog af te wegen knelpunten aanvaard beleid en andere onontkoombare voorstellen.
45
46
1.1. Ondernemend Groningen Omschrijving 1.1.1. Knelpunten aanvaard beleid 1. Marketing Groningen
2009
(bedragen x € 1.000,--) 2010 2011 2012 2013
dekking
1,5
1,5
1,6
1,7
1,7
flexibel budget
35,0
35,0
65,0
35,0
35,0
flexibel budget
1.1.2. Substitutie
1.1.3. Voorbeslag Voorjaarsnota 2009 1. Social Return 1.1.4. Overige onontkoombare voorstellen
1.1.1. Knelpunten aanvaard beleid 1.1.1.1. Marketing Groningen Op 16 december 2008 hebben GS het voorstel met betrekking tot de financiering 2009 van de meerjarige opdracht aan Marketing Groningen besproken. Door toepassing van de voor 2009 afgesproken CPB-inflatiecorrectie worden de in de begroting beschikbare middelen met € 1.500,-- overschreden. GS hebben uitgesproken om deze overschrijding te dekken ten laste van de algemene middelen en deze vast te leggen bij de Voorjaarsnota 2009 in het kader van knelpunten aanvaard beleid.
1.1.2. Substitutievoorstellen met een andere bestemming In dit programma zijn geen voorstellen in deze categorie.
1.1.3. Voorbeslag Voorjaarsnota 2009 1.1.3.1. Social Return Social Return betekent het door provincies (of andere opdrachtgevers) aangaan van convenanten en/of het stellen van sociale besteksvoorwaarden bij aanbestedingen met als doel provinciale werkgelegenheid te bevorderen en/of werkzoekenden en leerlingen aan een leerwerkplek te helpen. Aan de hand van de ervaringen van andere gemeenten en in navolging van het adviesrapport "werk maken van werk" hebben GS besloten om beperkt te beginnen. Dit houdt in dat we niet direct Social Return op alle aanbestedingen van de provincie Groningen gaan toepassen. In dit geval is gekozen om te starten met de aanbestedingen van de "blauwe afdelingen". Deze afdelingen hebben te maken met grote, langdurige en kostbare projecten. Deze projecten, voornamelijk werken, zijn uitermate geschikt om Social Return op toe te passen. Leveringen en diensten kunnen eventueel in een later stadium nog meegenomen worden. In de eerste twee jaar zal op 25% van de aanbestedingen boven de € 250.000,-- (totale omvang aanbestedingen van de "blauwe afdelingen" varieert per jaar) Social Return van toepassing zijn. De aan te stellen projectleider zal samen met de afdelingen bepalen welke projecten het meest geschikt zijn voor het inzetten van Social Return. Uiteraard zal bij de voorgenomen bouwkundige aanpassingen aan het Provinciehuis met nadruk gekeken worden naar de inzet van Social Return. In het kader van beperkt beginnen is er ook voor gekozen om de bestekbepalingen alleen van toepassing te laten zijn op aanbestedingen en niet op subsidie- of vergunningverlening (zoals bijvoorbeeld in Rotterdam). De toepassing bij subsidie- en vergunningverlening is ingewikkelder en zal een groter risico met zich meebrengen. Om van Social Return een succes te maken wordt er voor gekozen om de inzet van Social Return te beperken tot aanbestedingen.
47
Twee jaren na de start van dit initiatief is er een evaluatiemoment waarbij verschillende uitbreidingen en nieuwe keuzes ingevoerd kunnen worden. Voor het invoeren van Social Return is nodig dat een projectleider wordt aangesteld (0,5 fte) voor de duur van drie jaren. De totale kosten van de invoering van Social Return bedragen € 205.000,-(2009: € 35.000,--, 2010: € 35.000,--, 2011: € 65.000,-- en een eventuele wachtgeldverplichting daarna van € 70.000,--).
1.1.4. Overige onontkoombare voorstellen In dit programma zijn geen voorstellen in deze categorie.
48
1.2. Wonen Omschrijving
2009
(bedragen x € 1.000,--) 2010 2011 2012
2013
dekking
1.2.1. Knelpunten aanvaard beleid
1.2.2. Substitutie
1.2.3. Voorbeslag Voorjaarsnota 2009
1.2.4. Overige onontkoombare voorstellen 1. Behoefteraming ISV 3
69,2
flexibel budget
1.2.1. Knelpunten aanvaard beleid In dit programma zijn geen voorstellen in deze categorie.
1.2.2. Substitutievoorstellen met een andere bestemming In dit programma zijn geen voorstellen in deze categorie.
1.2.3. Voorbeslag Voorjaarsnota 2009 In dit programma zijn geen voorstellen in deze categorie.
1.2.4. Overige onontkoombare voorstellen 1.2.4.1. Behoefteraming ISV 3 Voor de onderbouwing van onze claim richting Rijk voor ISV 3 hebben wij zicht nodig op de stedelijke vernieuwingsopgave in onze provincie vanaf 2010. Er moet onderzoek gedaan worden dat als basis kan dienen voor het beleidskader ISV III (beleid, focus, maatregelen). Hiervoor is bij de Voorjaarnota 2007 in het kader van nieuw beleid € 250.000,-- beschikbaar gesteld. Dit "ondeelbare" budget is vervolgens verdeeld over de jaren 2007, 2008 en 2009 terwijl van tevoren nog niet bekend was wanneer welke activiteiten precies zouden plaatsvinden. Het bedrag 2008 is gereserveerd voor het uitzetten van een onderzoek. Het lag in de planning dit onderzoek in oktober en november 2008 uit te zetten. Dit heeft vertraging opgelopen. Het bleek niet mogelijk de juiste bureaus in die periode in te zetten. Hierdoor is een deel van de uitvoering verschoven naar 2009. In principe hadden deze middelen in het kader van de Jaarrekening 2008 vanuit 2008 moeten worden overgeboekt naar 2009. Dat is echter niet gebeurd. Het restantkrediet 2008 is daarmee ten onrechte vrijgevallen ten gunste van het rekeningresultaat 2008. Om een en ander te corrigeren stellen wij nu voor een bedrag van € 69.183,-- beschikbaar te stellen vanuit de begrotingsruimte 2009.
49
50
1.3. Karakteristiek Groningen Omschrijving
2009
(bedragen x € 1.000,--) 2010 2011 2012
2013
dekking
1.3.1. Knelpunten aanvaard beleid
1.3.2. Substitutie
1.3.3. Voorbeslag Voorjaarsnota 2009
1.3.4. Overige onontkoombare voorstellen
1.3.1. Knelpunten aanvaard beleid In dit programma zijn geen voorstellen in deze categorie.
1.3.2. Substitutievoorstellen met een andere bestemming In dit programma zijn geen voorstellen in deze categorie.
1.3.3. Voorbeslag Voorjaarsnota 2009 In dit programma zijn geen voorstellen in deze categorie.
1.3.4. Overige onontkoombare voorstellen In dit programma zijn geen voorstellen in deze categorie.
51
52
1.4. Bereikbaar Groningen Omschrijving 1.4.1. Knelpunten aanvaard beleid 1. Accres managementcontract BWK 2. Aanschaf werkschip PW17
2009
(bedragen x € 1.000,--) 2010 2011 2012 3,8
2013
dekking
32,4
32,6
48,5
flexibel budget flexibel budget
409,4
409,5
409,5
flexibel budget
94,0
1.4.2. Substitutie
1.4.3. Voorbeslag Voorjaarsnota 2009 1. Actieplan wegverkeerslawaai 1.4.4. Overige onontkoombare voorstellen 1. Kosten projectorganisatie ZRG 2. Projectorganisatie RegioTram 3. RSP-ZZL (inclusief 22,0 fte)
90,0 1.700,0 1.072,5
-800,0 4.370,0
-900,0 p.m.
p.m.
p.m.
flexibel budget flexibel budget cofinanciering RSP
1.4.1. Knelpunten aanvaard beleid 1.4.1.1. Accres managementcontract BWK Bij de Voorjaarsnota 2008 is ten behoeve van het nieuwe managementcontract Beheer Wegen en Kanalen 2009-2011 voor duurzame instandhouding van de provinciale infrastructuur aan extra middelen, ook voor de jaren na 2011, € 500.000,-- per jaar beschikbaar gesteld. Daarnaast hebben uw Staten op 16 december 2008 ingestemd met het beschikbaar stellen van nog eens resp. € 800.000,--, € 450.000,-- en € 100.000,-- voor de jaren 2009, 2010 en 2011, zijnde gemiddeld € 450.000,-- per jaar. (Zie voordracht nr. 38/2008 d.d. 28 oktober 2008 inzake nieuw managementcontract.) Al deze extra middelen zijn herverdeeld naar kredieten, echter zonder toepassing van accressen. Wij stellen voor alsnog de accressen toe te passen. In bovenstaande tabel zijn de effecten aangegeven. 1.4.1.2. Aanschaf werkschip PW17 In verband met vertraging in de besluitvorming omtrent het managementcontract BWK is de aanschaf van het nieuwe werkschip vertraagd. Hierdoor kan het begrote bedrag aan kapitaallast ad € 125.333,-vrijvallen voor 2009. Hiervan is 75% voor Hoofdkanalen (€ 94.000,--) en 25% voor de algemene middelen (€ 31.333,--).
1.4.2. Substitutievoorstellen met een andere bestemming In dit programma zijn geen voorstellen in deze categorie.
1.4.3. Voorbeslag Voorjaarsnota 2009 1.4.3.1. Actieplan wegverkeerslawaai Onderdeel van het actieplan wegverkeerslawaai is de knelpuntenplandrempel van Lden = 62 dB. Voor woningen met een hogere geluidsbelasting wordt aanvullende maatregelen als afschermende voorzieningen onderzocht. Aangezien het actieplan in november 2008 definitief moest worden vastgesteld diende het college toen een principeafspraak te maken over het beschikbaar stellen van het maximaal benodigde bedrag voor de geluidschermen van € 1.228.400,-- voor de jaren 2011-2013.
53
De werkelijk te maken kosten zijn onzeker omdat het mogelijk is dat, afhankelijk van de resultaten van de bewonersraadpleging, een (groot) deel van deze schermen niet geplaatst zal worden. Indien bewoners wél voor een scherm zijn, is het mogelijk dat een scherm voor een lager bedrag kan worden gerealiseerd, óf dat de kosten (van een eventueel door bewoners gewenste uitvoering) de maximale kosten overschrijden, waarna wordt afgezien van realisatie. Voorgesteld is om een voorbeslag te doen bij de Voorjaarsnota 2010 van maximaal € 1.228.400,-voor de periode 2011 t/m 2013. Vooruitlopend daarop stellen wij voor om nu alvast de benodigde middelen ten laste van het flexibel budget te reserveren.
1.4.4. Overige onontkoombare voorstellen 1.4.4.1. Kosten projectorganisatie Zuidelijke Ringweg Groningen Het project Zuidelijke Ringweg Groningen (ZRG) maakt onderdeel uit van het RSP. Rijkswaterstaat (RWS) Noord Nederland is trekker van het project. Bestuurders van de gemeente Groningen, de provincie Groningen en Rijkswaterstaat bemensen de stuurgroep van het project. Voor het project worden de komende periode kosten gemaakt die niet opgevangen kunnen worden in het projectbudget dat Rijkswaterstaat beschikbaar heeft voor de verlengde verkenning van het project. In de stuurgroep is afgesproken dat deze kosten gelijkelijk verdeeld worden over de 3 deelnemende partijen. Het betreft de volgende kostenposten: 1. Huisvestingkosten voor de projectorganisatie (locatie aan de Europaweg in Groningen) - jaarlijkse kosten circa € 180.000,--. Vanaf 2010 kunnen deze worden opgevangen binnen het realisatiebudget. In 2009 zal daarom nog dekking voor deze kosten moeten worden gevonden. Voor de provincie Groningen gaat het in 2009 om een bedrag van circa € 60.000,--. 2. Onderzoek naar ruimtelijke kwaliteit en inpassing van de weg in de omgeving in opdracht van het kwaliteitsteam. Geraamde kosten (eenmalig) van € 200.000,--. De incidentele kosten voor provincie Groningen bedragen in 2009 circa € 67.000,--. Bij de mogelijkheden voor dekking van kosten is gekeken naar het onderzoeksbudget van de afdeling Verkeer en Vervoer dat vorig jaar door middel van substitutie is verhoogd voor een periode van 4 jaar. Kijkend naar de resterende ruimte binnen dit budget en de nog te verwachten uitgaven voor 2009 is het mogelijk om de incidentele kosten voor ruim de helft (€ 37.000,--) uit dit budget te bekostigen. Dit betekent dat incidenteel een bijdrage van € 30.000,-- wordt gevraagd voor onderzoek van kwaliteitsteam ZRG. Voor de huisvestingskosten van de projectorganisatie wordt in 2009 een budget van € 60.000,-aangevraagd. Voor de dekking van deze kosten zijn binnen de afdeling / sector geen mogelijkheden voor substitutie. Samengevat betekent bovenstaande dat we in 2009 een beroep moeten doen op het flexibel budget van in totaal € 90.000,-- (€ 60.000,-- voor huisvesting projectorganisatie en € 30.000,-- ten behoeve van het kwaliteitsteam ZRG). Ten slotte: • Vanaf de planstudiefase krijgt RWS budget van het Ministerie van Verkeer & Waterstaat voor het bekostigen van onderzoeken. De keuze om conform de voorstellen van de commissie Elverding te gaan werken, maakt dat de huidige activiteiten onderdeel uitmaken van een verlengde verkenning. Voor verkenningen krijgt RWS geen apart budget van V&W - dit maakt ook dat kosten nu door de 3 partijen gedragen moeten worden; • Zoals vorig jaar bij de risico's bij het voorstel nieuw beleid ook is aangegeven, is de verwachting dat voor het uitvoeren van diverse studies (verkenningen, planuitwerkingen) naast het onderzoeksbudget via voorstellen nieuw beleid extra geld moet worden aangevraagd. In het provinciale MIT (inclusief het RSP-programma) komen de komende periode diverse studies aan de orde die niet ten laste kunnen worden gebracht van de reserve ESFI (aangezien deze reserve alleen voor aard en nagelvaste investeringen is bedoeld).
54
1.4.4.2. Projectorganisatie RegioTram U heeft in de Voorjaarsnota 2008 een bedrag van in totaal € 2,5 mln. beschikbaar gesteld als provinciaal aandeel in de kosten die samenhangen met het doorlopen van de verschillende fasen zoals die in het toentertijd door het projectbureau RegioTram opgestelde plan van aanpak tot uitdrukking komen. Deze provinciale bijdrage is verdeeld over drie jaar. Inmiddels is duidelijk dat de planning zoals die destijds in het plan van aanpak was opgenomen niet meer actueel is. Onder verwijzing naar de gecombineerde Statencommissievergadering B&F en E&M van 8 april jongstleden, waar het raamwerk RegioRail onderwerp van bespreking is geweest, kan inmiddels worden vastgesteld dat de aard van de werkzaamheden van het project RegioTram, zoals deze zich op dit moment voordoen, niet meer overeenkomt met de oorspronkelijke inschatting zoals gecommuniceerd bij de behandeling van de Voorjaarsnota 2008. Om deze reden heeft het project RegioTram de gemeente Groningen, de regio Groningen-Assen en ook ons benaderd met het verzoek het resterende deel van de vorig jaar toegezegde middelen nu beschikbaar te willen stellen. Wij stellen u voor aan dit verzoek gehoor te geven. Wij sluiten daarmee niet uit dat wij voor de jaren 2010 en 2011 een verzoek van de Projectorganisatie zullen krijgen ter dekking van de kosten van de activiteiten die in die jaren moeten plaatsvinden. 1.4.4.3. Regio Specifiek Pakket (RSP)-ZZL Zoals u weet zullen de projecten vallend onder het RSP gefinancierd worden door het Rijk en de Regio. De projecten kunnen onderscheiden worden in enerzijds de bereikbaarheids projecten (de concrete projecten en de projecten in het mobiliteitsfonds) en anderzijds de REP projecten. Om al deze projecten tot een goed einde te brengen achten wij coördinatie op programmaniveau binnen onze provincie noodzakelijk. Hiervoor is dan ook inmiddels een programmamanager RSP aangesteld. Deze programmamanager zal door een kleine groep medewerkers ondersteund worden. Zoals u zult begrijpen zijn hieraan ook kosten verbonden. Wij zijn op dit moment in noordelijk verband bezig om deze programmakosten binnen provincies op een éénduidige wijze gefinancierd te krijgen uit alle RSP-bereikbaarheidsprojecten. Concreet voor de provincie Groningen betekent dit dat kosten die op programmaniveau gemaakt zullen gaan worden, pondspondsgewijs toegerekend gaan worden aan al onze bereikbaarheidsprojecten. Dit zal voor de projecten vallend onder het mobiliteitsfonds relatief eenvoudig te regelen zijn. Echter voor de concrete bereikbaarheidsprojecten die rechtstreeks door het Rijk aangestuurd worden moeten hierover nog wel afspraken gemaakt worden. Vooralsnog gaan wij er vanuit dat wij met het Rijk een dergelijke afspraak kunnen maken. Ook ligt het in de rede dat de provincie voor een aantal specifieke bereikbaarheidsprojecten onderzoeken laat uitvoeren. Deze kosten zullen ten laste van deze specifieke projecten gebracht moeten worden. Ook hier geldt het eerder gestelde dat dit voor de projecten vallend onder het mobiliteitsfonds relatief eenvoudig te regelen is, maar dat hierover voor de concrete bereikbaarheidsprojecten nog wel afspraken gemaakt moeten worden. Wij stellen u dan ook voor om twee keer per jaar (bij de Voorjaarsnota en de Integrale Bijstelling) u te informeren over de voortgang en, waar dat nodig is, u voorstellen te doen voor het beschikbaar stellen van de bedoelde financiële middelen. In de Statenvoordracht van het provinciale MIT is kijkend naar de nieuwe werkwijze vastgesteld dat uw besluit over het convenant RSP-ZZL (12/2008) betekent dat er niet alleen sprake is van een opnamebesluit, maar in financiële zin ook van een reserveringsbesluit voor alle bereikbaarheidsprojecten vallend binnen het RSP. Zoals afgesproken zal elk RSP-project via een afzonderlijke Statenvoordracht aan u worden voorgelegd. Vanwege het opnamebesluit v.w.b. de RSP-projecten kan de verkenningsfase voor de onderscheiden projecten starten. De nieuwe werkwijze brengt met zich mee dat u aan het einde van de verkenningsfase besluit een project al dan niet over te hevelen naar de planuitwerkingsfase. Het is dus mogelijk dat plan- en voorbereidingskosten gemaakt zijn voor projecten, waarvan u uiteindelijk besluit dat deze toch niet uitgevoerd moeten worden. De financiële dekking voor de RSP-projecten komt enerzijds uit de rijksbijdragen zoals opgenomen in het Convenant RSP en anderzijds uit de regionale cofinanciering. Deze cofinanciering komt voor € 80 miljoen van de gemeente Groningen en voor € 245 miljoen van de provincie Groningen. Voorwaarde voor de € 245 miljoen van de provincie is de verkoop van onze aandelen Essent.
55
Vooruitlopend op de daadwerkelijke ontvangst van genoemde middelen stellen wij voor dat u voor 2009 conform onderstaande specificatie budget beschikbaar stelt. Bij de Integrale Bijstelling 2009 zullen wij u dan weer over de dan actuele stand van zaken informeren (met mogelijk verzoek tot bijstelling van de eerder gevraagde middelen). Deze werkwijze willen wij hanteren gedurende de gehele looptijd van het programma. Vanzelfsprekend ontvangt u zoals gesteld voor ieder afzonderlijk RSP-project een Statenvoordracht. In deze Statenvoordracht komen dan deels de middelen terug die via de diverse Voorjaarsnota's en Integrale Bijstellingen reeds beschikbaar zijn gesteld voor de kosten op programmaniveau. In deze Statenvoordrachten zullen wij de relatie tussen de projectkosten van het betreffende project en de programmakosten op transparante wijze presenteren. In bijlage 1.8 geven wij een specificatie van de in 2009 en 2010 voor het RSP-ZZL benodigde inzet van menskracht en middelen De in bijlage 1.8 aangegeven benodigde inzet levert de volgende financiële behoefte op (zie onderstaande tabel 8). Hierop wordt nadrukkelijk aangegeven dat dit een zeer grove inschatting is (stand van zaken april 2009). Bij nadere uitwerking en besluitvorming over de diverse projecten kunnen en zullen naar verwachting de bedragen wijzigen. Voor de personele kosten is voor 2009 gerekend met een half jaar (aangezien de kosten voor het 1e half jaar van 2009 reeds gedekt zijn uit bestaande middelen) en bij het regionaal mobiliteitsfonds alleen met een halfjaar voor project Heerenveen - Groningen en zonder mogelijk additioneel beslag personeel afdeling (voor de helderheid - dit is dus in 2010 wel meegerekend). Tabel 8. Raming kosten (personeel + externe kosten) periode 2009-2010 (bedragen in euro's) Onderdeel A. personele kosten programmaniveau B. personele kosten zuidelijke ringweg C. personele kosten Kolibri - facelift stations / infra bus / busstations + transferia A t/m C. externe kosten programmaniveau + concrete projecten Subtotaal (1)
2009 1,9 fte 2,1 fte 0,6 fte
2010 155.000 167.500 50.000
3,8 fte 4,3 fte 1,2 fte
275.000
310.000 335.000 100.000
850.000
4,6 fte
647.500
9,3 fte
1.595.000
2,7 fte
275.000
10,8 fte
875.000
Mogelijk additioneel beslag C. personele kosten regionaal mobiliteitsfonds C. externe kosten regionaal mobiliteitsfonds additioneel beslag personeel afdelingen Subtotaal mogelijk additioneel beslag (2)
p.m. 2,7 fte
p.m. 425.000
1,9 fte 12,7 fte
150.000 2.775.000
Totaal (subtotaal 1 + subtotaal 2)
7,3 fte
1.072.500
22,0 fte
4.370.000
150.000
1.750.000
De in tabel 8 gepresenteerde raming betreft kosten die niet met reguliere budgetten en reguliere formatie zijn uit te voeren. De kosten komen ten laste van het totaal beschikbare budget voor uitvoering van het RSP-programma. Op dit moment zijn deze middelen nog niet beschikbaar, aangezien de aandelen Essent nog niet vervreemd zijn en er ook nog geen rijksmiddelen voor uitvoering van het RSP-programma beschikbaar zijn. Voorgesteld wordt om, in de verwachting dat de aandelen Essent vervreemd gaan worden (en hieruit onder andere de provinciale cofinanciering van het RSP wordt gefinancierd), de kosten nu te activeren (totaal € 5.442.500,--), als vooruitbetaalde kosten. Wanneer de middelen voor de provinciale cofinanciering beschikbaar zijn, worden deze gematcht met de geactiveerde vooruitbetaalde kosten.
56
In de komende periode is niet uitgesloten dat er ook additionele kosten gemaakt moeten worden voor onderwerpen of door afdelingen die nu niet zijn opgenomen in dit voorstel. Voorgesteld wordt bij voorstellen om middelen ten laste van het RSP-budget te brengen, de volgende procedure te hanteren: • bepalen wenselijkheid van deze extra kosten ten laste van het RSP-programma door de programmamanager RSP; • de programmamanager RSP stelt een advies op ten behoeve van de verantwoordelijke directeur; • bij akkoord van de verantwoordelijke directeur, worden met de extra kosten als volgt omgegaan: o indien het past binnen de hiervoor aangegeven totale geraamde kosten in de jaren 2009 en 2010 worden deze extra kosten ook geactiveerd en ten laste gebracht van het RSPprogramma en worden de uitgaven achteraf verantwoord o indien de extra uitgaven niet meer passen binnen de aangegeven totale geraamde kosten voor de jaren 2009 en 2010, zal bij of de Voorjaarsnota en/of de Integrale Bijstelling aan PS een voorstel worden voorgelegd om ook deze extra kosten te activeren en ten laste te brengen van de cofinancieringsmiddelen RSP • voor de verantwoording van de gemaakte uren, moeten vanuit de afdelingen maandelijks tijdschrijfgegevens worden aangeleverd aan het programmamanagement RSP. Op korte termijn wordt hiervoor een tijdschrijfformulier ontwikkeld, dat ook geschikt is voor een goedkeurende accountantsverklaring
57
58
1.5. Schoon/veilig Groningen Omschrijving
2009
(bedragen x € 1.000,--) 2010 2011 2012
2013
dekking
1.5.1. Knelpunten aanvaard beleid
1.5.2. Substitutie 1. Handhaving en toezicht afvalverwerking Interbestuurlijk toezicht Milieumetingen
25,0 15,0 -/- 40,0
sectorale kredieten
1.5.3. Voorbeslag Voorjaarsnota 2009
1.5.4. Overige onontkoombare voorstellen 1. Bijdrage De Eendracht Appingedam
p.m.
p.m.
res. provinciale bijdrage BOSA/ ISV 3/ flexibel budget
1.5.1. Knelpunten aanvaard beleid In dit programma zijn geen voorstellen in deze categorie.
1.5.2. Substitutievoorstellen met een andere bestemming 1.5.2.1. Milieumetingen/handhaving en toezicht afvalverwerking/interbestuurlijk toezicht De ervaring van de afgelopen jaren leert dat wij het budget van de milieumetingen maar beperkt aanwenden. Achterliggende reden is capaciteitsgebrek op het personele vlak. We komen er niet aan toe, omdat onze primaire taak toezicht houden en het bijdragen aan goede vergunningen prioriteit krijgt. Dat willen wij als volgt repareren/herverdelen (van € 75.000,-- naar € 35.000,--). Herprioriteren van de bijdrage aan milieuvergunningen. We gaan zakelijker de handhaafbaarheidstoets uitvoeren en spelen daar beperkt tijd vrij voor het uitvoeren van milieumetingen. Ondanks dat dergelijke onderzoeken kostbaar zijn verwachten wij, dat een nieuw budget toereikend is in relatie tot de tijd die we er zelf aan kunnen besteden. Ook zien wij in de afgelopen jaren veel dynamiek is in de ontwikkeling van nieuwe wet en regelgeving en de nieuwe klantgerichte manier van werken. Om die reden willen wij het budget voor handhaving en toezicht ophogen met een bedrag van € 25.000,-- (van € 22.400,-- naar € 47.400,--) voor het doen van pilots in het kader van vernieuwing toezicht, het efficiënter organiseren van onze piketdienst via een call center, het doen van specifieke onderzoeken op onze weg naar omgevingsdiensten (zoals het genereren van kentallen, maatlatdiscussies, etc). Voor Interbestuurlijk Toezicht (IBT) willen wij € 15.000,-- (nieuw budget) opvoeren, zowel om de samenwerking met onze gemeenten op het vlak van bouw- en woningtoezicht te concretiseren, als pilots uitvoeren om deze nieuwe vorm van interbestuurlijk toezicht vorm en inhoud te geven. 1.5.3. Voorbeslag Voorjaarsnota 2009 In dit programma zijn geen voorstellen in deze categorie.
59
1.5.4. Overige onontkoombare voorstellen 1.5.4.1. Bijdrage De Eendracht Appingedam In januari 2007 is er bestuurlijk overleg geweest met de gemeente Appingedam over de problematiek van de bodemsanering van de locatie De Eendracht. De provincie heeft toegezegd de gemeente met de aankoop van het terrein De Eendracht te willen helpen door de bodemsanering van het terrein voor haar rekening te nemen tot een maximaal bedrag van € 5 miljoen. Op 31 maart 2009 heeft de gemeente Appingedam het bodemsaneringsplan voor de locatie De Eendracht ingediend. Hiermee hebben ze voldaan aan de voorwaarde die door de provincie gesteld was om voor 1 april 2009 een saneringsplan in te dienen. Het saneringsplan voldoet aan de voorwaarden gesteld in wet- en regelgeving en het vigerende beleid. De saneringskosten voor deze locatie zijn geraamd op € 5,4 miljoen. De gemeente wil het totale toegezegde bedrag gebruiken voor deze sanering. Als voorwaarde aan de toezegging is gesteld dat in overleg met ons marktconforme kavelprijzen worden vastgesteld en dat extra opbrengsten terug zullen vloeien in de bodemsanering. Er wordt nog steeds verwacht dat de gemeente extra opbrengsten kan genereren, maar het is niet zeker of deze extra opbrengsten er op termijn ook komen. Deze extra opbrengsten worden op dit moment geraamd op € 0,7 miljoen. In onze brief van 16 februari 2007 is gesteld dat het geld verstrekt zal worden als werkelijk tot uitvoering van de bodemsanering is gekomen. Het terrein zal gefaseerd worden ontwikkeld. Het is belangrijk de sanering gelijk op te laten lopen met de herontwikkeling van het terrein zodat gewaarborgd wordt dat het terrein functiegericht gesaneerd wordt en er niet op bepaalde delen verder dan nodig gesaneerd zal worden. Wellicht worden binnen een jaar op het noordelijke deel al saneringsactiviteiten uitgevoerd. Afhankelijk van de snelheid van de ontwikkeling van het terrein zal het bedrag beschikbaar moeten komen. Uiterlijk in 2020 sluit de WKC (warmtekrachtcentrale) en zal de laatste fase in de sanering uitgevoerd worden. In de aanbiedingsbrief van het saneringsplan heeft de gemeente verzocht om een bestuurlijk overleg waarin o.a. aan de orde komt hoe de uitbetaling van de subsidie gestalte kan krijgen.
Bekostiging provinciale bijdrage Voor een ISV-bijdrage in de kosten van de bodemsanering van De Eendracht kan alleen een beroep worden gedaan op het ISV 3-deelbudget voor bodem. Hierin is een indicatief budget beschikbaar van € 6,8 miljoen op een totaalbudget € 22,4 miljoen voor de periode 2010-2014. We verwachten dat dit budget volledig nodig is voor de aanpak van de "spoedlocaties". In 2015 zal duidelijk worden of er na de aanpak van de spoedlocaties nog ruimte is in dit budget. Wellicht is het op dat moment mogelijk een deel van de saneringskosten voor De Eendracht uit het ISV 3-bodembudget te financieren. Een bijdrage uit het bodembudget kan alleen maar als voldaan is aan de in het beleidskader gestelde voorwaarden. Deze zullen voor bodem nagenoeg gelijk zijn aan die van ISVII. De andere deelbudgetten zijn bestemd voor fysieke maatregelen op het gebied van de herstructurering, stadsvernieuwing en geluid. Het is uitdrukkelijk niet de bedoeling dat de sanering van De Eendracht ten laste komt van de overige ISV 3-deelbudgetten. Op die deelterreinen ligt er een zeer omvangrijke stedelijke vernieuwingsopgave op het gebied van de herstructurering en de stadsvernieuwing, en dan in het bijzonder in relatie tot de krimp. Van het toegezegde bedrag is € 1 miljoen gereserveerd (vanuit de bestemmingsreserve provinciale bijdrage bodemsanering). Zoals hiervoor vermeld wordt verwacht dat de gemeente € 0,7 miljoen bijdraagt uit extra opbrengsten in de exploitatie. Wij verwachten dus dat de financiële dekking van de provinciale bijdrage voor maximaal € 3,3 miljoen elders moet worden gezocht. Op verzoek van de gemeente Appingedam vindt er binnenkort nieuw bestuurlijk overleg plaats. Die tijd willen wij tevens benutten om een oplossing te vinden voor de financiële dekking van de toegezegde provinciale bijdrage en duidelijkheid te verkrijgen over de fasering van die bijdrage. Daarom nemen daarvoor nu eerst een p.m.-raming op. In het kader van de Integrale Bijstelling 2009 zullen wij u de uitkomsten van het bestuurlijke overleg presenteren samen met een uitgewerkt financieel dekkingsvoorstel voor de provinciale bijdrage.
60
1.6. Gebiedsgericht Omschrijving 1.6.1. Knelpunten aanvaard beleid 1. Bestuursakkoord Eemsdelta
2009
(bedragen x € 1.000,--) 2010 2011 2012 80,0
80,0
80,0
2013 80,0
dekking flexibel budget
1.6.2. Substitutie
1.6.3. Voorbeslag Voorjaarsnota 2009
1.6.4. Overige onontkoombare voorstellen
1.6.1. Knelpunten aanvaard beleid 1.6.1.1. Bestuursakkoord Eemsdelta Eind juni 2008 is het bestuursakkoord Eemsdelta gesloten tussen de 4 DEAL-gemeenten en de provincie Groningen. Bij de voorbereiding is aangegeven dat de ondertekening geen financiële consequenties zou hebben. Dat klopt voor het jaar 2009. Voor dat jaar is behalve het "vaste bedrag" van € 80.000,-- nog beschikbaar € 25.000,-- (via Leader) en € 20.000,-- voor klimaatadaptatie, in totaal dus € 125.000,--. Op het moment van ondertekening is ten onrechte geen inhoud gegeven aan afspraaknummer 19 uit het akkoord, nl. dat partijen, dus ook de provincie Groningen, in hun begrotingen procesgeld voor ontwikkeling en het op gang brengen van programma's en projecten zullen reserveren. Dat had dus ter gelegenheid van de voorbereiding van de ondertekening van het akkoord geregeld moeten worden in die zin dat ook voor de jaren 2010 t/m 2013 (duur van het akkoord) kan worden beschikt over het eerder genoemd bedrag van € 80.000,--. Het gaat om een aangegane verplichting. Voorgesteld wordt om deze voorziening alsnog aan te brengen.
1.6.2. Substitutievoorstellen met een andere bestemming In dit programma zijn geen voorstellen in deze categorie.
1.6.3. Voorbeslag Voorjaarsnota 2009 In dit programma zijn geen voorstellen in deze categorie.
1.6.4. Overige onontkoombare voorstellen In dit programma zijn geen voorstellen in deze categorie.
61
62
1.7. Welzijn, sociaal beleid, jeugdzorg, cultuur Omschrijving 1.7.1. Knelpunten aanvaard beleid 1. Cultuurnota 2009-2012 2. Bijdrage CMO 3. PRMVD-middelen
2009
(bedragen x € 1.000,--) 2010 2011 2012
24,6 -6,4 48,2
11,4 -0,4
26,8 13,8 -48,2
42,6 28,5
100,0 -22,2
100,0
85,0
2013 66,0 43,7
dekking flexibel budget flexibel budget flexibel budget
1.7.2. Substitutie
1.7.3. Voorbeslag Voorjaarsnota 2009 1. Cultuurnota 2009-2012 - Amendement PS 10 december 2008 2. Noordelijke Archeologisch Depot Nuis 3. Middelen Jeugdzorg 1.7.4. Overige onontkoombare voorstellen 1. Aansluiting jeugdzorg-jeugdbeleid
-22,2 300,0
flexibel budget flexibel budget flexibel budget
37,0
flexibel budget
1.7.1. Knelpunten aanvaard beleid 1.7.1.1. Cultuurnota 2009-2012 Bij de verwerking van de cultuurnota in de begroting zijn de volgende verschillen geconstateerd. (bedragen x € 1.000,--) 2010 2011 2012
Omschrijving
2009
2013
a. Huis van de Groninger cultuur b. Verschil invulling Cultuurnota
10,7 13,9
15,4 -4,0
26,7 0,1
38,3 4,4
0,0 66,0
Verschil oud-nieuw
24,6
11,4
26,8
42,6
66,0
a) Ophoging accres Huis voor de Groninger Cultuur Bij het opstellen van de begroting 2009 is abusievelijk geen rekening gehouden met het toepassen van het accres op de bijdrage aan het Huis van de Groninger Cultuur. Tot op dat moment werd in de meerjarenramingen er vanuit gegaan dat deze subsidie een vast bedrag was. Wij hebben bij de vaststelling van de conceptcultuurnota op 6 mei 2008 besloten om dit knelpunt bij de Begroting 2009 te corrigeren. In 2009 bedraagt het verschil € 10.730,--. b. Diverse verschillen Bij de verwerking van de cultuurnota is een verschil geconstateerd van € 13.900,-- in 2009 oplopend tot € 66.000,-- in 2013. Na de verwerking van de cultuurnota in het financieel meerjarenmodel ontstaat er voor 2009 een éénmalig tekort van ca. € 13.900,--. Dit verschil wordt grotendeels veroorzaakt doordat in de cultuurnota geen rekening is gehouden met de dekking van € 12.500,-- voor de Peter de Grote Festival ten laste van het krediet stimuleringsfonds Kunst en Cultuur in 2009. Voorheen werd dit festival 1x in de 2 jaar gesubsidieerd en nu jaarlijks. Dit betreft echter een egalisatie-effect tussen de jaarschijven en wordt binnen de financieel meerjarenramingen opgevangen. Er resteert nog een verschil van circa € 1.400,--. Het tekort in 2009 en volgende jaren is derhalve een knelpunt. Het verschil in 2013 loopt sterk op doordat een aantal nieuwe structurele voorstellen in de cultuurnota 2009-2012 zijn afgedekt met tijdelijke middelen tot en met 2012. Het betreffen de middelen cultuurparticipatie (€ 51.500) en het stimuleringsfonds Kunst en Cultuur (€ 32.900,--). In de financiële meerjarenramingen is rekening gehouden met een tijdelijke financiering tot en met 2012.
63
De middelen voor stimuleringsfonds Kunst en cultuur vallen vanaf het jaar 2013 in de stelpost continuering nieuw beleid. Het is aan het nieuwe college om over de voortzetting van het beschikbaar stellen van deze middelen te besluiten. Wij stellen voor beide onderdelen ten laste van de algemene middelen te verwerken. 1.7.1.2. Bijdrage CMO a) Effect doorrekening vastgesteld Sociaal Beleid 2009 - 2012 in Meerjarenbegroting 2009 e.v. Uw Staten hebben op 5 november 2008 het Sociaal Beleid 2009 - 2012 vastgesteld. Bij de Integrale Bijstelling 2008 is bij de 1e wijzing 2009 het Sociaal beleid in de primitieve begroting 2009 verwerkt. Daarbij is de doorrekening van het sociaal beleid voor de komende jaren in de meerjarenbegroting niet meegenomen. In het hieronder opgenomen tabel - financiële effecten MJB - zijn de financiële consequenties van het Sociaal beleid voor de komende periode met betrekking tot de algemene middelen op een rij gezet. b) Effect beschikking CMO 2009 Wij hebben abusievelijk bij de beschikking CMO jaar 2009 een onjuiste berekeningsmethodiek voor het toepassen van het jaarlijkse accres gehanteerd. Volgens de bestendige beleidslijn hadden we over de verhoging voor extra taken aan het CMO voor het 1e jaar geen accres mogen toepassen. Er is binnen het Sociaal Beleid voor de betreffende accresstijgingen een jaarlijkse stelpost van € 20.000,-gereserveerd om deze stijgingen in de periode 2009-2012 op te kunnen vangen. Omdat deze stelpost een vast bedrag is veroorzaakt deze nieuwe berekening vanaf 2010 per saldo een extra last voor de algemene middelen. In het hieronder opgenomen tabel - financiële effecten MJB - zijn de financiële consequenties voor de algemene middelen inzichtelijk gemaakt.
Tabel: Financiële effecten MJB a. effect doorrekening accres MJB b. effect hogere beschikking CMO Totaal effect algemene middelen
2009 -20,0 13,6 -6,4
(x € 1.000,--) 2010 2011 -14,2 -0,4 13,8 14,2 -0,4 13,8
2012 13,8 14,7 28,5
2013 28,5 15,2 43,7
Wij stellen voor beide onderdelen ten laste van de algemene middelen te verwerken. 1.7.1.3. PRVMD-middelen Wij hebben op 16 december 2008 besloten om een deel van de vrijvallende PRVMD-middelen 5 in 2010 en 2011 (jaarlijks € 48.200,-- in totaal € 96.400,--) te benutten voor een tijdelijke aanstelling van een functionaris (periode 1 januari 2009 t/m 31 december 2010) voor het verrichten van werkzaamheden in het kader van het onderwijsbeleid in de provincie Groningen. De inzet richt zich op het helpen realiseren van de uitvoering van de Wet passend onderwijs. De aansluiting van de interne onderwijs - zorgstructuur met de externe gemeentelijke en geïndiceerde voorzieningen en de verbinding met de Centra voor Jeugd en Gezin zijn hierbij belangrijk. Daarnaast gaat de functionaris zich bezighouden met grote bovenregionale projecten op het terrein van onderwijs. Voor de dekking van de salariskosten van het jaar 2009 stellen wij voor om de middelen 2011 ad € 48.200,-- te verschuiven naar het jaar 2009.
1.7.2. Substitutievoorstellen met een andere bestemming In dit programma zijn geen voorstellen in deze categorie.
5
PRVMD = Provinciale Raad voor de Volksgezondheid en Maatschappelijke Dienstverlening
64
1.7.3. Voorbeslag Voorjaarsnota 2009 1.7.3.1. Cultuurnota 2009-2012 - Amendement PS 10 december 2008 Bij de behandeling van de Voorjaarsnota 2008 hebben Provinciale Staten besloten om voor 2009 € 100.000,-- te reserveren voor het oplossen van knelpunten in het culturele veld, nader te verdelen bij de behandeling van de Cultuurnota 2009-2012 op 10 december 2008. Bij de bespreking van de Cultuurnota 2009-2012 op 10 december 2008 hebben uw Staten vervolgens een amendement aangenomen om de voor 2009 extra beschikbaar gekomen middelen ook voor de jaren 2010-2012 beschikbaar te stellen. 1.7.3.2. Noordelijke Archeologisch Depot Nuis De provincie heeft een wettelijke taak om een archeologisch depot in stand te houden. In dit depot worden de vondsten uit opgravingen opgeslagen en beheerd. In het noorden is er door de drie provincies voor gekozen om deze wettelijke taak gezamenlijk op te pakken. Dat deden ze al een aantal jaren, maar nu is er de noodzaak om het goed te regelen, ook met het oog op de toekomst. Naast het opslaan van de bodemvondsten vinden de provincies het ook belangrijk om het materiaal te ontsluiten en toegankelijk te maken. Op 12 oktober 2007 is al besloten dat in het kader van de gezamenlijk aansturing de volgende zaken moeten worden geregeld: a. Er wordt bestuurlijke overeenkomst/convenant wordt afgesloten om de gezamenlijke verantwoordelijkheid vast te leggen en eventuele geschillen te regelen; b. Het Noordelijk Archeologisch Depot (NAD) Nuis volgens wordt formeel onderdeel van de organisatie van de provincie Groningen; c. Er wordt een derde loods aangekocht; d. Het gehele eigendom van de bezittingen, met name de drie loodsen, wordt van Drenthe naar Groningen overgedragen; e. Het personeelsbestand wordt op peil gebracht en het personeel komt in dienst van de provincie Groningen; f. Het databestand wordt volledig gedigitaliseerd en ontsloten en gekoppeld aan het provinciale ICTnetwerk; het systeem wordt ook volledig gemoderniseerd; g. Er wordt een nieuwe verhoogde basisbegroting voor de jaarlijkse exploitatie opgesteld te beginnen met 2009. Ons aandeel in de verhoogde begroting kan worden gefinancierd uit de Malta-gelden. Daar komt nog bij dat de aankoop van de derde loods moet worden gefinancierd. Ons aandeel daarin bedraagt ongeveer € 135.000,--. Uit de provinciale begroting 2008 kan € 90.600,-- aan Maltagelden worden ingezet. De overige € 44.400,-- moet uit de provinciale begroting voor de komende jaren komen. Wij hebben voorgesteld dit bedrag in 2008 voor te financieren ten laste van de algemene middelen 2008 en dat bedrag in de jaren 2009 en 2010 vanuit de Maltagelden voor die jaren weer terug te laten vloeien naar de algemene middelen. 1.7.3.3. Middelen Jeugdzorg Op basis van de cijfers van de voor 2009 verwachte lasten en baten m.b.t. de jeugdzorg wordt een tekort verwacht van € 145.304,--. Wij stellen voor dit tekort in de Voorjaarsnota 2009 te dekken uit de algemene middelen van de provincie. Door het in 2009 volledig inzetten van de provinciale reserve jeugdhulpverlening zijn geen middelen meer beschikbaar voor problemen c.q. onvoorziene uitgaven. Indien zich daadwerkelijke problemen voordoen dienen de algemene middelen te worden aangesproken. Wij stellen voor in de Voorjaarsnota 2009 aanvullend € 154.696,-- ten laste van de algemene middelen beschikbaar te stellen.
65
1.7.4. Overige onontkoombare voorstellen 1.7.4.1. Aansluiting jeugdzorg-jeugdbeleid In de Voorjaarsnota 2006 hebben wij in de jaren 2007 en 2008 € 150.000,-- voor aansluiting jeugdzorg-jeugdbeleid gereserveerd. Wij hebben ingestemd met een bijdrage van € 37.000,-- aan de Basegroep voor het project multiprobleemgezinnen in de krachtwijken Korrewegwijk, De Hoogte en de Tuinwijk voor de jaren 2008 en 2009. Op 23 december 2008 ontvingen wij van de gemeente Groningen het bericht, dat de start van het project is gepland op 1 april 2009. Daarmee wordt de bijdrage voor het project met een jaar tot en met 2010 opgeschoven. De gereserveerde middelen voor 2008 zijn echter niet overgeboekt en zijn ten gunste van het rekeningsresultaat 2008 gekomen. Vanwege het doorschuiven van het project zijn er geen middelen voor het jaar 2010 beschikbaar. Wij stellen voor om het bedrag van € 37.000,-- opnieuw voor het jaar 2010 beschikbaar te stellen ten laste van de begrotingsruimte 2010.
66
1.8. Bestuur Omschrijving 1.8.1. Knelpunten aanvaard beleid 1. Herverdeling budgetten NHI en Hanse Passage 2. Bijdrage BANN 3. Bijdrage SNN
2009
(bedragen x € 1.000,--) 2010 2011 2012
-44,7 -2,3
-44,7 -2,3 -69,6
-44,7 -2,3
-44,5 -2,3
2013 -44,4 -2,3
dekking flexibel budget flexibel budget flexibel budget
1.8.2. Substitutie
1.8.3. Voorbeslag Voorjaarsnota 2009
1.8.4. Overige onontkoombare voorstellen
1.8.1. Knelpunten aanvaard beleid 1.8.1.1. Herverdeling budgetten NHI en Hanse Passage Het Hanse Passage-programma is voltooid en afgerekend. Het saldo van het projectbudget is toereikend voor de financiering van het vervolgproject Hanse Innovation Potential. Het jaarlijks beschikbare budget voor dit programma is begroot op € 50.000,--. Dit budget kan daarom structureel worden afgeraamd. Het einde van het Hanse Passage-programma brengt met zich mee dat de tijdelijke besparing op personeelskosten van het secretariaat NHI - door het ten laste van het programma brengen van een deel van de kosten van het secretariaatspersoneel - komt te vervallen. Daarnaast is van enige verhoging sprake vanwege extra fiscale lasten op personeelskosten. Vandaar dat wij voorstellen het budget secretariaat NHI structureel te verhogen met € 9.900,-- naar € 26.000,--. Vooralsnog is in NHI-verband afgezien van het terugbrengen van het NHI-projectenfonds naar de oorspronkelijke hoogte van € 50.000,-- per jaar. Groningen draagt in de toekomst wel een deel van de bureaukosten van het secretariaat in Oldenburg. Per saldo levert dit een verlaging van kosten op voor activiteiten NHI met € 4.600,-- tot € 8.000,--. Per saldo leveren de voorgestelde budgetaanpassingen een besparing op van jaarlijks € 44.700,-- die ten gunste komt van de algemene middelen 1.8.1.2. Bijdrage BANN Onze bijdrage aan BANN betreft ons aandeel in de wachtgeldverlichtingen voor BANN-personeel. De begrote bijdrage van jaarlijks € 7.690,-- blijkt de laatste twee jaar aan de ruime kant te zijn geweest. Wij stellen daarom voor het begrote bedrag structureel af te ramen met € 2.340,-- tot het niveau van de daadwerkelijke betaalde bedrag in 2008 zijnde € 5.350,-- hetgeen ten gunste komt van de algemene middelen. 1.8.1.3. Bijdrage SNN Wij hebben op 20 januari 2009 ingestemd met de begroting SNN 2010. Vervolgens heeft het DB SNN de conceptbegroting vastgesteld en daarbij het advies overgenomen om o.a. de bijdrage van de drie noordelijke provincies in de kosten voor 2009 vast te stellen op totaal afgerond € 1.747.000,-- (per provincie € 582.330,--, zijnde de bijdrage voor 2009 inclusief een accres van 3,5%).
67
De SNN-begroting 2010 leidt tot de volgende aanpassingen in onze provinciale begroting: 1. Bij het opstellen van de begroting heeft het SNN rekening gehouden met voortzetting van Nordconnect (zie VJN2008, Actieplan NOA 2007-2010: € 29.394,-- in 2009) in 2010. Het DB heeft met die begroting ingestemd en aangezien het gaat om een geïntegreerd onderdeel van de SNNbegroting waarvoor de provincies afspraken hebben gemaakt over de financiering lijkt het verstandig vooralsnog uit te gaan van voortzetting en opnemen in de begroting 2010 als onderdeel van de totale jaarlijkse bijdrage aan het SNN. Wij stellen voor het doortrekken van de verhoging van de SNN-bijdrage in 2009 voor Nordconnect naar 2010, ten laste te laten komen van de algemene middelen. Inclusief een accres van 3,5% betekent dit een bedrag van € 30.423,--. Voor de jaren 2011 en eventueel verder nemen wij voor Nordconnect p.m.-bedragen op. (Er dient nog besluitvorming plaats te vinden naar aanleiding van evaluaties en instemming met voortzetting komt pas wanneer jaarplannen zijn voorgelegd en goedgekeurd. Voor 2010 en volgende jaren zijn nog geen besluiten genomen.) 2. Het SNN heeft voorzichtigheidshalve rekening gehouden met lagere bijdragen van EZ voor dekking van 'technical assistance'-kosten bij programma's. Die zouden leiden tot hogere uitgaven voor de provincies, neerkomend op ca. € 100.000,-- per provincie. Omdat daarvoor geen voorzieningen waren getroffen in de provinciale (meerjaren)begrotingen is besloten, in afwachting van nadere evaluatie, het tekort door lagere bijdragen van EZ ten laste te brengen van de (ruime) SNN-reserves. Dat doet men voor 2010 weer. Wij stellen daarom voor de jaarlijkse verhoging van de SNN-bijdrage met € 100.000,-- ingaande 2010 waartoe bij de VJN2008 voorzichtigheidshalve is besloten, voor 2010 vrij te laten vallen ten gunste van de algemene middelen. Voor 2011 en verder laten wij de verhoging van € 100.000,-- in onze begroting staan. In afwachting van verdere evaluatie lijkt het verstandig vanaf 2011 toch rekening te houden met hogere kosten over een beperkt aantal jaren, bijv. tot voltooiing van subsidieprogramma's (ca. 2015). Samengevat, in 2010 dient de begrote SNN-bijdrage met ca. € 30.423,-- te worden verhoogd en met € 100.000,-- te worden afgeraamd. Per saldo een effect van ca. € 69.567,-- ten gunste van de algemene middelen in 2010.
1.8.2. Substitutievoorstellen met een andere bestemming In dit programma zijn geen voorstellen in deze categorie.
1.8.3. Voorbeslag Voorjaarsnota 2009 In dit programma zijn geen voorstellen in deze categorie.
1.8.4. Overige onontkoombare voorstellen In dit programma zijn geen voorstellen in deze categorie.
68
1.9. Bedrijfsvoering (bedragen x € 1.000,--) 2010 2011 2012
Omschrijving
2009
1.9.1. Knelpunten aanvaard beleid 1. Beperking formatie Veiligheid 2. Aanschaf werkschip PW17 3. Formatiereductie 2008-2012
54,0 -125,3 116,0
174,0
233,0
233,0
233,0
flexibel budget flexibel budget flexibel budget
30,0
30,0
30,0
30,0
30,0
flexibel budget
15,0 -45,0
15,0 -45,0
15,0 -45,0
15,0 -45,0
15,0 -45,0
flexibel budget flexibel budget
45,0 -449,0
67,5 -408,4
90,0 -197,5
90,0 248,1
90,0 518,8
flexibel budget flexibel budget
639,0 -364,0 364,0
-445,0 445,0
-445,0 445,0
-532,0 532,0
-532,0 532,0
flexibel budget flexibel budget flexibel budget
1.9.2. Substitutie 1. Verhogen budget inzake aanpassingen E&W-installaties 2. Aanschaf nieuw cilinder- en sleutelsysteem en drie sleutelkasten 3. Verlaging huurlasten 1.9.3. Voorbeslag Voorjaarsnota 2009 1. Subsidies van kleinere omvang, taakstelling bestuurlijke drukte 2. Renovatie+ 1.9.4. Overige onontkoombare voorstellen 1. Digitale infrastructuur 2. Kwaliteitsimpuls formatie (herschikking)
2013
dekking
1.9.1. Knelpunten aanvaard beleid 1.9.1.1. Beperking formatie Veiligheid Zoals reeds in de Voorjaarsnota 2008 is aangegeven betekent de invoering van de Wet op de veiligheidsregio een beperktere rol van de CdK op het gebied van crisismanagement en kan de benodigde ambtelijke ondersteuning derhalve met 1,8 fte worden teruggebracht. Destijds was moment van invoering voorzien op 1 juli 2009. Nu wordt invoering verwacht op 1 januari 2010. De begrote besparing van € 54.000,-- (voor 0,9 fte) in 2009 zal daarom vervallen en ten laste worden gebracht van de algemene middelen. 1.9.1.2. Aanschaf werkschip PW17 Zie Bereikbaar Groningen 1.4.1.2. 1.9.1.3. Formatiereductie 2008-2012 Abusievelijk is bij het vaststellen van het nieuwe Beheerscontract Wegen en Kanalen geen rekeninggehouden met de reeds bestaande taakstelling formatiereductie 2008-2011 (2009 - € 116.000,--; 2010 - € 174.000,--; 2011 en volgende - € 233.000,--). Hierdoor heeft de formatiereductie in het nieuwe managementcontract ad - € 330.000,-- deels (tot € 233.000,--) een dubbele bestemming gekregen. (dekking uitgaven / formatiereductie). Wij stellen voor de middelen formatiereductie 2008-2011 beschikbaar te stellen ten laste van de algemene middelen.
69
1.9.2. Substitutievoorstellen met een andere bestemming 1.9.2.1. Verhogen budget inzake aanpassingen E&W-installaties Sinds 2002 is strikte scheiding aangebracht in het budget onderhoud, hierbij is onderscheid gemaakt tussen het in stand houden van de bestaande installatie (preventief, correctief en vervangend onderhoud) en het aanpassen en uitbreiden van systemen. De aanpassingen en uitbreiding komen voort uit wensen van de gebruikers, hieruit worden o.a. verhuizingen bekostigd en projecten waarvoor geen budget voor beschikbaar is bijv. het bijplaatsen van zonwering. Nu blijkt dat in de afgelopen jaren dit budget niet toereikend is geweest. Vaak werd het budget taakstellend opgelegd maar in de praktijk worden de kosten vaak naar een volgend jaar doorgeschoven. Aangezien wij geen invloed heeft op de wensen van de gebruikers, stellen wij dit budget structureel te verhogen met € 30.000,-- naar ca. € 80.000,-- en deze ophoging te bekostigen uit de aframing van het huurlastenbudget. 1.9.2.2. Aanschaf nieuw cilinder- en sleutelsysteem en drie sleutelkasten Op het provinciehuis in Groningen zijn 2 soorten toegangssystemen in gebruik: de PTK-passen en een sleutelsysteem van Nemef. In toenemende mate komt het voor dat verschillende personen, zowel provinciale medewerkers als personen van buiten (monteurs e.d.) toegang moeten hebben tot verschillende ruimten op verschillende tijdstippen. Als de sleutels van de monteurs (per ongeluk) niet worden ingeleverd kunnen zij net als provinciale medewerkers met een hoofdsleutel deze (onbedoeld) onjuist gebruiken. Zij kunnen bijv. bewaakte buitendeuren openen of afgesloten kamers betreden. Dit is een ongewenste situatie. Om één en ander te verbeteren is het noodzakelijk om het sleutelgebruik terug te dringen en de uitgifte van sleutels beter te controleren. De PTK-passen zijn programmeerbaar, waardoor ze specifiek zijn. Voor het sleutelsysteem dat bij de provincie in gebruik is, is dat niet altijd mogelijk. De combinatie PTK en sleutels is een goede oplossing. Om één en ander veiliger te maken moet het aantal uit te geven sleutels worden beperkt. Om ook controle te hebben wie buiten werktijd in bepaalde vertrekken kan komen is het gewenst om een aantal controleerbare sleutelkasten aan te schaffen. De sleutelkast kan middels het PTK-pasje worden vrijgegeven. Er wordt via deze sleutelkasten bijgehouden wanneer wie een bepaalde sleutel heeft meegenomen en wanneer deze wordt teruggebracht. Om dit te kunnen realiseren is het nodig dat het cilinder- en sleutelsysteem wordt aangepast. Er dient bij beide ingangen een controleerbare sleutelkast geplaatst te worden (voor BHV en chauffeurs). Tevens dient er een sleutelkast te komen op de Servicedesk (voor monteurs e.d. daguitgifte). Begrote kosten: * Aanpassen sleutels en cilinders: € 3.000,-* 2 sleutelkasten balies: (2 x € 3.500,-- =) " 7.000,-* 1 x sleutelkast servicedesk: " 5.000,-Totaal: € 15.000,-De verhoging van het budget Bewaking met € 15.000,-- is niet alleen voor 2009 nodig is (voor de aanschaf) maar ook voor de jaren daarna (voor uitbreiding beveiligingscontracten). Wij stellen voor voor de aanschaf van het nieuwe cilinder- en sleutelsysteem en de drie sleutelkasten in 2009 en voor de vervolgkosten in de jaren daarna jaarlijks € 15.000,-- beschikbaar te stellen en deze te bekostigen uit de aframing van de huurlasten. 1.9.2.3. Verlaging huurlasten De werkelijke huurverhoging is de laatste jaren achtergebleven bij het opgenomen accres in onze begrote huurlasten. Dientengevolge bleef aan het eind van het jaar altijd middelen over (die terugvloeiden naar de algemene middelen). Afdeling FZ heeft voorgesteld het huurlastenbudget structureel af te ramen met € 45.000,-- en de vrijvallende middelen te gebruiken om de budgetten Aanpassingen E&W-installaties en Bewaking te verhogen met respectievelijk € 30.000,-- en € 15.000,--. Zie hierboven.
70
1.9.3. Voorbeslag Voorjaarsnota 2009 1.9.3.1. Subsidies van kleinere omvang, taakstelling bestuurlijke drukte Tijdens de Statenvergadering van 18 juni 2008 is bij de behandeling van de Voorjaarsnota 2008 een motie aangenomen waarin u ons oproept "te zoeken naar alternatieve oplossingen waarmee enerzijds subsidietoekenning doelmatiger kan plaatsvinden, maar anderzijds het mogelijk blijft om subsidies van kleinere omvang voor nuttige doeleinden te blijven toekennen." Dit als reactie op het voorstel in de Voorjaarsnota 2008 voor de invoering van een subsidiedrempel van € 2.500,--. Het gaat vooral om de beleidsvelden cultuur, welzijn, sport en omgevingsbeleid bij subsidieaanvragen van kleinere omvang. Ten opzichte van het gestelde in de Voorjaarsnota 2008 is inmiddels de subsidieverlening van het Loket Levende Dorpen overgedragen aan DLG. Voor de andere genoemde beleidsvelden is mandatering o.i.d. aan derden gelet op de nu al efficiënte werkwijze niet aan de orde. Voor die beleidsvelden richten we ons meer op verdergaande digitalisering van de afhandeling en bestuurlijke en ambtelijke mandatering. Daarnaast zullen wij het afhandelen van andere aanvragen, daar waar zinvol, concentreren in het bestaande subsidiecluster. In de Voorjaarsnota 2008 hebben wij aangegeven dat wij een besparing van ca. 2,5 fte. verwachten bij de invoering van een subsidiedrempel van € 2.500,--. Met de genomen en nog te nemen maatregelen verwachten wij op termijn totaal 1 fte. te besparen bij de afdelingen Cultuur en Welzijn en Omgevingsbeleid. In relatie tot het gestelde in de Voorjaarsnota 2008 betekent dit in 2011 een besparing van € 60.000,-- in plaats van € 150.000,--6. Het verschil van € 90.000,-- komt ten laste van de algemene middelen, waarover in het kader van deze Voorjaarsnota zal moeten worden besloten. 1.9.3.2. Renovatie+ In het project Renovatie + worden in één keer alle uitgestelde onderhoudswerkzaamheden aan de binnenzijde van het gebouwdeel Sint Jansstraat 4 uitgevoerd. Tegelijkertijd kunnen met de uitvoering van het groot onderhoud, technisch gezien, bestaande huisvestingswensen doorgevoerd worden. De uitvoering van dit plan vereist een investering van € 13.934.745,--. Dit leidt, in vergelijking met de ramingen in de Voorjaarsnota 2008, tot een stijging van de gemiddelde jaarlijkse lasten van € 226.000,-- in de periode 2009-2018 en gemiddeld circa € 360.000,-- in de periode 2019-2035. Wij stellen voor deze lastenstijging op te vangen vanuit het flexibel budget. Bij de behandeling van deze voordracht hebben Provinciale Staten op 18 maart 2009 gevraagd om te bezien of er mogelijkheden zijn de voorstellen te versoberen en eventueel te temporiseren en naar alternatieven te zoeken voor de nu voorgestelde wijze van bekostiging.
1.9.4. Overige onontkoombare voorstellen 1.9.4.1. MT-voorstellen besteding restanten waaronder stuwmeer van verlof /op orde brengen digitale infrastructuur Ten behoeve van verschillende MT-voorstellen voor de besteding van restanten apparaatskosten personeel (waaronder het verminderen van de stuwmeren verlof) is uit het rekeningoverschot 2006 binnen de reserve AKP een bedrag van € 1.498.000,-- gereserveerd. Er resteert nu nog een bedrag van € 1.000.000,--. Daarmee kan onder andere het vroegtijdig vertrek van medewerkers als gevolg van verlofstuwmeren gecompenseerd worden. Inmiddels is door het MT de lijn ingezet dat verlofstuwmeren binnen de AKP opgelost dienen te worden en dat de afdelingshoofden moeten sturen op het verminderen van de stuwmeren verlof. In enkele gevallen is specifiek de afspraak gemaakt dat verlofstuwmeren mogen worden meegenomen tot het einde van het dienstverband. Voor deze gevallen kan een afdelingshoofd een beroep doen op de reserve. Berekend is dat het daarbij gaat om een bedrag van circa € 361.000,--. Het resterende bedrag (€ 639.000,--) willen we bestemmen voor het dekken van de uitgaven die gepaard gaan met de digitalisering van de dienstverlening van de provincie Groningen. Eind 2008 is geconstateerd (o.a. onderzoek door Bureau PROBUS) dat de architectuur m.b.t. informatievoorziening niet meer toereikend is om te voldoen aan de eisen die gesteld worden aan digitaal zaakgericht werken. 6
2009: € 30.000,-- i.p.v. € 75.000,--; 2010: € 45.000,-- i.p.v. 112.500,-- en 2011: € 60.000,-- i.p.v. € 150.000,--
71
Een inhaalslag is onontkoombaar wil de provincie nu - en in de toekomst- op een adequate wijze haar informatievoorziening zowel extern (naar de burgers toe) als intern actueel en transparant en toegankelijk houden. 1.9.4.2. Gewijzigde inzet van middelen kwaliteitsimpuls formatie In het collegeprogramma 2007-2011 is opgenomen dat het ambtelijk apparaat ten behoeve van de versterking van de kwaliteit 11 fte mocht uitbreiden. Deze fte's zijn benoemd in de Voorjaarsnota 2007, pagina 49 en 50. Voor een deel zijn deze fte's ook conform de Voorjaarsnota 2009 ingevuld. Voorschrijdend inzicht maakt echter dat, t.b.v. versterking van sleutelposities, de resterende middelen een andere invulling zouden behoeven. Daarbij gaat het met name om de versterking van de kennis en kwaliteit op het gebied van ervaren zware programmamanagers/projectleiders. Voorgesteld wordt om het MT de ruimte te geven de stelpost kwaliteitsimpuls in te vullen zodanig dat het de kwaliteit van de organisatie optimaal versterkt. Concreet gaat het om: • twee concernprogrammamanagers/projectleiders voor complexe en bestuurlijk gevoelige trajecten (inclusief projectleider CCS m.i.v. 2010); • de projectdirecteur vastgoed; • de projectsecretaris RSP voor 60% te dekken uit de kwaliteitsimpuls.
72
1.10. Algemene Dekkingsmiddelen Omschrijving
2009
2010
(bedragen x € 1.000,--) 2011 2012 2013
dekking
1.10.1. Knelpunten aanvaard beleid
1.10.2. Substitutie
1.10.3. Voorbeslag Voorjaarsnota 2009
1.10.4. Overige onontkoombare voorstellen 1. Verlofstuwmeer t.b.v. digitale infrastructuur (zie 1.9.4.1.)
-639,0
flexibel budget
1.10.1. Knelpunten aanvaard beleid In dit programma zijn geen voorstellen in deze categorie.
1.10.2. Substitutievoorstellen met een andere bestemming In dit programma zijn geen voorstellen in deze categorie.
1.10.3. Voorbeslag Voorjaarsnota 2009 In dit programma zijn geen voorstellen in deze categorie.
1.10.4. Overige onontkoombare voorstellen 1.10.4.1. MT-voorstellen besteding restanten waaronder stuwmeer van verlof /op orde brengen digitale infrastructuur Zie voor een nadere toelichting paragraaf 1.9.4.1.
73
74
Deel 4. Bijlagen bij Voorjaarsnota 2009
75
76
Bijlagen 1. Ontwikkelingen in het begrotingsbeeld aanvaard beleid: 1.1. Uitgangspunten meerjarenramingen 2009-2013 1.2. Kapitaallasten 1.3. Apparaatskosten personeel 1.4. Opbrengst opcenten motorrijtuigenbelasting 1.5. Uitkering Provinciefonds 1.6. Substitutievoorstellen 1.7. Taakstelling inkoop 1.8. Benodigde personele en financiële inzet voor RSP-ZZL 2. Cofinanciering 2.1. Kompas 2009 2.2. Ruimtelijke Economische Programma's
77
78
Bijlage 1.1. Uitgangspunten meerjarenramingen 2009-2013 Accressen
2009
2010
2011
2012
2013
1. Apparaatskosten:
3,4808%
2,7008%
4,7565%
4,7565%
4,7565%
2. Exploitatie-/budgetsubsidies: - compensatie lopend jaar - compensatie voorgaande jaren - reële index reginale omroepen
6,9000% 3,3000% 3,6000% 5,0000%
1,4000% 1,6000% -0,2000% 3,8550%
3,3000% 3,3000% 0,0000% 3,6867%
3,3000% 3,3000% 0,0000% 3,5183%
3,3000% 3,3000% 0,0000% 3,3500%
3. Vaste bijdragen
0,0000%
0,0000%
0,0000%
0,0000%
0,0000%
4. Goederen en diensten: - Managementcontract Wegen en Kanalen - ten laste van heffingen - toegepaste uitzonderingen - overig
3,0000% 3,0000% 3,0000% 0,0000%
0,4000% 1,2500% 1,2500% 0,0000%
3,0000% 3,0000% 3,0000% 0,0000%
3,0000% 3,0000% 3,0000% 3,0000%
3,0000% 3,0000% 3,0000% 3,0000%
5. Belastingen: - Managementcontract Wegen en Kanalen - overig
3,0000% 0,0000%
0,4000% 0,0000%
3,0000% 0,0000%
3,0000% 3,0000%
3,0000% 3,0000%
6. Inkomensoverdrachten: - Managementcontract Wegen en Kanalen - overig
3,0000% 0,0000%
0,4000% 0,0000%
3,0000% 0,0000%
3,0000% 3,0000%
3,0000% 3,0000%
7. Vermogensoverdrachten: - Managementcontract Wegen en Kanalen - overig
3,0000% 0,0000%
0,4000% 0,0000%
3,0000% 0,0000%
3,0000% 3,0000%
3,0000% 3,0000%
8. Te betalen rente: - kortlopend leningen - nieuwe langlopende leningen - eigen vermogen - rente-omslagpercentage via berekening
3,0000% 5,0000% 4,3100% 8,0512%
1,5000% 5,0000% 4,3100% 9,8795%
1,7500% 5,0000% 4,3100% 9,0074%
2,0000% 5,0000% 4,3100% 9,2818%
2,2500% 5,0000% 4,3100% 7,5049%
9. Vergoeding personeelskosten, excl. inc.
3,5000%
1,2500%
3,5000%
3,5000%
3,5000%
10. Vergoeding apparaatskosten
3,4808%
2,7008%
4,7565%
4,7565%
4,7565%
11. Vergoeding goederen en diensten - Managementcontract Wegen en Kanalen - overig - vaste vergoeding
3,0000% 0,0000% 0,0000%
0,4000% 0,0000% 0,0000%
3,0000% 0,0000% 0,0000%
3,0000% 3,0000% 0,0000%
3,0000% 3,0000% 0,0000%
12. Legestarieven
3,0000%
0,0000%
3,0000%
3,0000%
3,0000%
13. Groei voertuigenpark
1,0000%
2,0000%
2,0000%
2,0000%
2,0000%
14. Tarieven opcenten MRB per 1 april
1,6710%
0,0000%
1,5000%
1,5000%
1,5000%
15. Accres Provinciefonds
5,8800%
0,4800%
0,4800%
2,3825%
2,3825%
LASTEN
BATEN
N.B. Uitgangspunten op basis aanvaard beleid
79
80
Bijlage 1.2. Kapitaallasten De kapitaallasten, en dan vooral de rentekosten, geven in vergelijking met de ramingen uit de Programmabegroting 2009 naar verwachting een positiever beeld. In tabel 1 is de verwachte ontwikkeling van de kapitaallasten zichtbaar gemaakt. Tabel 1. S pecificatie kapitaallasten Omschrijving
20 09
Muta ties: 1. Re nte kortlopen d a. Lage re kosten kortge ld b. Lage re rente b aten 2. Bespaarde re nte reserves, vo orzienin gen en vooruitontvang en rijksmiddelen 3. Ho gere Afsch rijvin gen Tota al mutaties kapitaa llasten (A)
(bedrag en x € 1 .000) 201 0 201 1
2012
2013
-2.429,9 00 2.755,4 00
-6.0 23,60 0 8.1 71,60 0
-5.7 73,40 0 7.2 24,60 0
-5.37 5,900 6.85 4,200
-5.499 ,000 7.203 ,900
-671,8 50 25,5 10 -320,8 40
-1.8 88,30 0 25,51 0 2 85,21 0
-1.4 43,10 0 25,51 0 33,61 0
-1.55 3,000 2 5,510 -4 9,190
-1.910 ,600 25 ,510 -180 ,190
-0,9 20 -14,3 40 -29,3 40 -4,4 00 -64,0 80 -6,3 40 -1,9 30
-28,62 0 -6,20 0 -70,63 0 -8,41 0 -2,93 0
-27,87 0 -2,90 0 -64,35 0 -6,64 0 -1,70 0
-2 7,090 -2,000 -6 3,290 -6,180 -1,240
-26 ,280 0 ,300 -54 ,030 -3 ,540 0 ,010
Tota al v erre kening (B)
-121,3 50
-1 16,79 0
-1 03,46 0
-9 9,800
-83 ,540
Netto muta ties ka pita allas te n(= A+B)
-442,1 90
1 68,42 0
-69,85 0
-14 8,990
-263 ,730
Verreken ing met: 1. bu dget PC-privé 2. Ulsd erpolder(waterbe rg ing) 3. Onne rpold er 4. Re itdieppro ject/IC T-ring Re itdiep - HK-deel 5. Ring Oost Groninge n 6. M urapan d 7. Graafmachine
In het navolgende wordt een korte toelichting gegeven bij de in bovenstaande tabel gepresenteerde onderdelen. Algemeen Het renteniveau 2009 tot en met 2013 is ten opzichte van de Integrale Bijstelling 2008 neerwaarts bijgesteld. Zie onderstaan schema:
2009 2010 2011 2012 2013
percentage VJN2009 3,00% 1,50% 1,75% 2,00% 2,25%
percentage Integrale Bijstelling IB2008 4,75% 4,50% 4,50% 4,50% 4,50%
Het percentage 2009 is nog relatief vrij hoog, aangezien er in 2008 relatief veel deposito's zijn aangegaan voor een periode van 12 maanden. Hierdoor treedt er in 2009 nog een positief effect op welke in 2010 omslaat naar een negatief effect. Vanaf 2011 treedt er een verbetering op.
A. Mutaties kapitaallasten 1a. Lagere kosten kortgeld 2009 De lagere lasten vanaf 2009 worden voornamelijk veroorzaakt door de volgende factoren: a. Hoger rekening-courantsaldo SNN. Het rekening-courantsaldo van SNN zal in 2009 naar verwachting met € 9 miljoen toenemen tot € 140 miljoen. Rekeninghoudend met het huidige rente percentage geeft dit in 2009 een verlaging van de rentelast ad € 1,5 miljoen.
81
b. Hoger rekening-courantsaldo Regiovisie. Het rekening-courantsaldo van de Regiovisie zal naar verwachting in 2009 met € 9,3 miljoen toenemen tot € 40,3 miljoen. Rekeninghoudend met het huidige rente percentage geeft dit in 2009 een verlaging van de rentelast ad € 0,26 miljoen. c. Lager rekening-courantsaldo OV-bureau Groningen Drenthe Het rekening-courantsaldo van het OV-bureau zal naar verwachting in 2009 met € 5 miljoen afnemen tot € 15 miljoen. Rekeninghoudend met het huidige rente percentage geeft dit in 2009 een verlaging van de rentelast ad € 0,5 miljoen. Daarnaast is er sprake van een aantal kleinere wijzigingen. 1b. Lagere baten rente 2009 De lagere rente baten worden vanaf 2009 voornamelijk veroorzaakt door een hoger beschikbaar kassaldo tegen een lager rente percentage. Het hoger kassaldo ad € 50 miljoen in 2009, aflopend tot € 20 miljoen in 2013, wordt voornamelijk veroorzaakt door de hogere saldi SNN,Regiovisie en BDUmiddelen. Hierdoor zullen, naar verwachting, de baten in 2009 met € 2,7 miljoen afnemen. 2. Bespaarde rente reserves en voorzieningen 2009 De lagere bespaarde rente kan voor 2009 grotendeels worden toegeschreven aan een lager rente niveau met 1,75% ten gunste van diverse voorzieningen. Daarnaast zijn de saldi van de diverse rijksmiddelen met € 28 miljoen toegenomen. Per saldo brengt dit een lagere last met zich mee. Per saldo geeft dit voor 2009 een lagere last ad € 0,67 miljoen. 3. Afschrijvingen 2009 Vanwege het actualiseren van de investeringsbedragen 2009 vindt er een wijziging plaats in de daarbij behorende afschrijvingslast.
B. Verrekening met kredieten 1. Budget PC-privé In de beleidsbegroting 2001 is een budget beschikbaar gesteld ten behoeve van de uitvoering van een PC-privéregeling. De rentekosten die zijn gemoeid met de verstrekte renteloze voorschotten worden verrekend met dit budget. 2/3. Onner- en Ulsderpolder In het kader van flankerend beleid zijn er leningen verstrekt aan boeren. De feitelijke rentekosten wordt in rekening gebracht bij de desbetreffende boeren, het waterschap en het krediet flankerend beleid (productgroep 4001). 4. Reiderwolderpolder In het kader van flankerend beleid is een landbouwbedrijf aangekocht. De afwikkeling was gepland in 2008. Dit is nu doorgeschoven naar 2009. De feitelijk rente- en afschrijvingskosten worden in rekening gebracht bij het waterschap en het kredietflankerend beleid noodberging (productgroep 4001). 4. Reitdiepproject en ICT-ring Reitdiep Voor het Reitdiep zijn in het verleden 2 afstandsbedieningsprojecten geweest, te weten project Reitdiep (ISDN-lijn) en de ICT-ring Reitdiep. Beide projecten werden tot 31 december 2007 voorgefinancierd uit het managementcontract Beheer Wegen en Kanalen (BWK). Per ultimo 31-12-2007 zijn deze projecten uit de reserve managementcontract BWK gehaald en op rente en afschrijving gezet. De verrekening voor 2009 betreft het bijstellen voor het onderdeel hoofdkanalen. 5. Ring Oost-Groningen In het dekkingsvoorstel provinciering Oost-Groningen is opgenomen dat een bedrag ad € 491.000,-zal worden gekapitaliseerd. De daaruit vloeiende kapitaallast zal ten laste komen van het krediet bruggen/overige vaarwegen.
82
6. Murapand Zuidbroek In 2005 is in de financiële verordening van de provincie Groningen opgenomen dat voor materiële vaste activa met economisch nut, met een omvang van € 100.000,-- of meer per object, moet worden afgeschreven overeenkomstig de afschrijvingssystematiek die is vastgelegd in de bijlage bij de Programmabegroting. De kapitaallasten die hiermee gemoeid zijn worden in rekening gebracht bij het hoofdstuk in de begroting waar ook het oorspronkelijk krediet voor onderhoud murapand Zuidbroek is opgenomen (apparaatskosten). 7. Aanschaf hydraulische kraan In 2005 is in de financiële verordening van de provincie Groningen opgenomen dat voor materiële vaste activa met economisch nut, met een omvang van € 100.000,-- of meer per object, moet worden afgeschreven overeenkomstig de afschrijvingssystematiek die is vastgelegd in de bijlage bij de Programmabegroting. De kapitaallasten die hiermee gemoeid zijn worden in rekening gebracht bij het hoofdstuk in de begroting waar ook het oorspronkelijk krediet voor aanschaf materieel is opgenomen (apparaatskosten).
83
84
Bijlage 1.3. Apparaatskosten personeel Ten opzichte van het moment van het maken van de Programmabegroting 2009 is er sprake van een aantal wijzigingen in de apparaatskosten personeel. Deze zijn zo goed als mogelijk geschat in de Voorjaarsnota 2009. In de praktijk zal echter blijken dat een aantal inschattingen niet volledig of geheel juist zijn. Daarop zullen wij zo nodig bij de Integrale Bijstelling 2009 terugkomen. Van groot belang voor de Voorjaarsnota 2009 is dat we in verband met de economische ontwikkeling ten gevolge van de kredietcrisis verwachten dat de personeelslasten minder zullen stijgen. Om die reden is het accres voor 2009 verlaagd met 1,725%. Deze zomer moet tijdens de CAO-onderhandelingen blijken of dit correct is. Hieronder geven wij de vergelijking van het personeelskostenbudget 2009 volgens de Voorjaarsnota 2009 en de Programmabegroting 2009. Tabel 2. Wijziging personeelskostenbudget 2009 volgens de Voorjaarsnota 2009 Omschrijving Personeelskostenbudget Voorjaarsnota 2009 Personeelskostenbudget Programmabegroting 2009
Bedrag € 60.449.988,-€ 58.637.790,--
Totale stijging personeelskostenbudget 2009 Te verrekenen met kredieten, stelposten en inkomsten
€ 1.812.198,-€ 2.623.695,--
Saldo, ten gunste van de algemene middelen
-/- €
811.497,--
Uit tabel 2 valt af te leiden dat de totale stijging van de personeelskosten € 1.812.198,-- bedraagt. In totaal kan met kredieten, stelpost en inkomsten een bedrag van € 2.623.695,-- worden verrekend. Per saldo treedt daardoor een voordeel voor de algemene middelen op van € 811.497,--. In de provinciale begroting hanteren wij de systematiek dat verwachte ontwikkelingen in de personeelskosten, waarvan de omvang nog niet precies vaststaat en/of waarvan nog niet duidelijk is hoe de middelen over de afdelingen moeten worden verdeeld, eerst op aparte stelposten in de begroting worden verantwoord. Dat gebeurt in principe bij productgroep 0600 - Saldo kostenplaatsen. Zolang de middelen op die plaats in de begroting staan, maken ze geen deel uit van de budgetten 'apparaatskosten personeel’ (AKP’s). Voor de in deze bijlage genoemde budgetten is echter duidelijk geworden hoe ze in de AKP’s worden opgenomen. De tabel 3 geeft de situaties en de bedragen. De budgetten 'apparaatskosten personeel’ worden bij de Voorjaarsnota 2009 verhoogd onder een gelijktijdige verlaging van de genoemde stelposten. Zoals opgemerkt zijn dit jaar zijn, in verband met de huidige economische ontwikkeling ten gevolge van de kredietcrisis, de accressen 2009 met 1,725% verlaagd. Het betekent een verlaging van de benodigde middelen met € 963.078,--. Deze besparing slaat deels neer bij de zelfdragende sectoren, zoals de gesubsidieerde hoofdkanalen (€ 100.578,--) en voor de rest bij de algemene middelen (€ 862.500,--). Deze besparing komt tot uitdrukking bij de onderdelen 1.1 en 1.2 hieronder. 1.1. Dekking t.l.v. kredieten /programmakosten totaal + € 90.368,-Voor een deel worden personeelskosten gedekt door een beroep te doen op verschillende kredieten en budgetten voor programmakosten. Het gaat hier om grotere en kleinere aanpassingen in de eerder voorziene dekking. 1.2. Dekking ten laste van stelposten, totaal + € 1.125.150,-Dit gaat grotendeels om administratieve verwerking van stelposten waarover in de Programmabegroting 2009 of de Integrale Bijstelling 2008 of eerder al is besloten. Deze worden nu naar de apparaatskosten van de afdelingen geboekt. Zoals elk jaar is er een aantal correcties nodig in de Voorjaarsnota 2009. Dat is voor de onverklaarde verschillen 2008 tot een bedrag van € 279.916,-- gebeurd.
85
1.3. Dekking t.l.v. (te declareren) inkomsten totaal + € 1.408.177,-Ook in de te verwerven inkomsten heeft zich een aantal wijzigingen voorgedaan ten opzichte van eerdere inschattingen. De grootste post hierin is het, volgens de regeling budgetbeheer, toevoegen van het restant AKP van het jaar 2008. Dit gaat om een bedrag van € 980.447,--. 1.4. Dekking t.l.v. de algemene middelen totaal - € 811.497,-De algemene middelen worden uiteindelijk minder belast door de in de tabel opgenomen correcties. Uit tabel 3 valt af te leiden dat er voor een bedrag van in totaal € 654.741,-- teveel is opgenomen in de begroting 2009. Zoals het zich nu laat aanzien is dit bedrag in 2009 waarschijnlijk niet nodig voor de AKP’s. Maar er zijn ook nogal wat onzekerheden de komende periode. Zo is de uitslag van de CAOonderhandelingen onzeker. Vooralsnog stellen wij voor dit bedrag vrij te laten vallen ten gunste van de algemene middelen. Zonodig komen wij hierop terug in de Integrale Bijstelling 2009 en/of de Jaarrekening 2009.
86
Tabel 3. Mutaties Apparaatskosten Personeel (AKP) Voorjaarsnota 2009 Omschrijving
Dekking
In geld Kredieten
K&B: formatiereductie prod.werken-1% K&B: corr.form.red.prod.werken BWK
-195.125
Stelposten
116.000
-125.000
-125.000
tijdelijke kr. LGW- FF/Nbwet
78.268
78.268
tijdelijke kr. MV - knelpunten
7.500
7.500
uitz.krachten MTZ - PRTR
26.500
26.500
tijdelijke kr. KB - beverratten
46.500
46.500
mobiliteit -CW K&B: kwaliteitsimpuls
6.000
6.000
105.525
105.525
toevoeging restant AKP 2008
980.447
980.447
detacheringen tgv uitzendkrachten
209.500
209.500
detacheringen concernformatie
75.392
75.392
substitutie Kunstraad
-40.600
-40.600
vacatures WOP - B-AKWA
-66.990
-33.495
K&B: kwaliteitsimpuls 11 - corr. IVT/OMB .
-33.495 154.800
formatie IVT/OMB -stelposten IT en Ontw.Bel.
-154.800
BBL
30.000
30.000
energieakkoord - EZ
80.000
90.000
SNN-Eu lobbyist
84.291
archiefinspectie
1.098
K&B: kwaliteitsimpuls 11 - inkoopfunctie
58.493
budget OR
11.650
-10.000 84.291 1.098
134.702
frictiekosten K+B - P&O
134.702 58.493 11.650
K&B: kwaliteitsimpuls 11 - IVT
79.389
79.389
K&B: kwaliteitsimpuls 11 - F&C
68.811
68.811
energieakkoord - OMB
53.007
53.007
mobiliteit
-20.470
jeugdzorg
281.324
-20.470 281.324
zorg voor jeugd
41.749
41.749
Prov.Raad voor Maatsch.Dienstverlening
50.586
50.586
zware vergunningen NB-wet regiofonds
68.222
68.222
-93.169
-93.169
proj. Veenkoloniën
22.316
22.316
regiotram
-3.262
rsp
-3.262
148.686
148.686
formatie VV
66.090
66.090
ov-middelen
-13.436
externe veiligheid
73.754
kwalibo
36.563
NB-wet 2006 handhavingskosten MTZ
-13.436 73.754 36.563
52.335
52.335
113.500
113.500
BRZO
31.889
31.889
BOSAN/Vrom
33.500
33.500
WABO-MTZ/MB subsidie Lokaal Klimaatbeleid
132.018 6.209
energieakkoord - MB
24.837
bouwheerschap
-1.716
CT2010 vrijval voormalig personeel verlaging accressen (1,725%)
Algemene middelen
-195.125
116.000
herschikking reiskosten BWK
Inkomsten
132.018 6.209 24.837 -1.716
11.109
11.109
-68.235 -963.078
-68.235 -100.578
-862.500
correctie vgj: niet in akp primitief RO/Wonen correctie te hoge ramingen 2009 Totaal wijzigingen
279.916
279.916
4.974
60.000
-55.026
-329.371
325.370
-654.741
1.812.198
90.368
1.125.150
1.408.177
-811.497
87
88
Bijlage 1.4. Opbrengst opcenten motorrijtuigenbelasting Sinds het verschijnen van de Integrale Bijstelling 2008 zijn er een aantal wijzigingen opgetreden in de raming van de opbrengst opcentenheffing motorrijtuigenbelasting. In onderstaande tabel wordt aangegeven wat de meest recente raming is voor de periode 2009-2013. Tabel 4. Ontwikkeling opbrengst opcenten motorrijtuigenbelasting 2009-2013 (bedragen x € 1.000,--) Omschrijving 2009 2010 2011 2012 2013 Raming volgens Integrale Bijstelling 2008 (IB2008) Raming volgens Voorjaarsnota 2009 (VJN2009) Verschil ten opzichte IB2008 Verklaring verschil: a) Toename gewicht en groei aantal voertuigen b) Kwarttarief MRB zeer zuinige auto's c) Bevriezing tarieven per 1 april 2010 Aantal te heffen opcenten per 1 april: - door provincie - maximaal toegestaan Gemiddelde opbrengst per opcent Onbenutte belastingcapaciteit
44.605 45.778 46.983 48.238 49.544 44.696 45.273 46.162 47.300 48.489 91 -505 -821 -938 -1.055
155 -63 0
153 -172 -486
152 -281 -692
151 -389 -700
149 -498 -706
79,1 111,9
79,1 115,8
80,3 119,9
81,5 124,1
82,7 128,4
568 572 577 583 589 18.623 21.005 22.864 24.830 26.909
Toename gewicht en groei aantal voertuigen Wij gaan uit in 2009 van een gemiddelde groei van het aantal voertuigen van 1% per jaar. Voor de jaren daarna veronderstellen wij dat de groei van een het aantal voertuigen weer op 2% per jaar zal uitkomen. Het gemiddelde gewicht per voertuig neemt nog toe, maar wel in een duidelijk langzamer tempo dan in de voorgaande jaren. Dit heeft alles te maken met de opkomst van de zeer zuinige auto. Op basis van de ontwikkelingen tot en met ultimo 2008 blijkt dat daardoor onze uitkering structureel met circa € 0,15 miljoen per jaar zal toenemen. Kwarttarief MRB zeer zuinige auto's Per 1 april 2009 is het tarief voor zeer zuinige auto’s het tarief van de motorrijtuigenbelasting (MRB) verlaagd tot 25% van het normale tarief. Dat was 50%. Omdat de kwarttarieven doorwerken naar de provinciale opcenten, betekent deze maatregel in 2009 een inkomstenderving van ongeveer € 63.000,-- die geleidelijk aan zal oplopen naar ongeveer € 498.000,-- in 2013. Deze toename wordt veroorzaakt door de veronderstelde groei van het aandeel van de zeer zuinige auto's in het totale voertuigenpark. Wij veronderstellen dat dit aandeel zal oplopen van ongeveer 1% aan het begin van 2009 tot geleidelijk 10% in 2015. Indexering aantal opcenten Niet alleen de groei van het aantal voertuigen is bepalend voor onze opbrengst uit de heffing van provinciale opcenten, maar ook de jaarlijks per 1 april toe te passen indexering. Onze index is afgeleid van de index die de minister van Financiën hanteert bij het jaarlijks vaststellen van het maximum aantal te heffen opcenten. Zij het dat wij die index corrigeren voor de groei van het voertuigenpark. Bij deze index is in eerste instantie bepalend het vierjarig voortschrijdend gemiddelde van het netto nationaal inkomen tegen marktprijzen (t-2/t-3). Tot en met 2006 lagen de groeipercentages van het netto nationaal inkomen tegen marktprijzen tussen 1,7% en 7,1%. Wij gaan tot en met 2013 uit van een gemiddelde jaarlijkse groei van 3,5% van het netto nationaal inkomen tegen marktprijzen. Op die manier resulteert er voor de jaren 2009 t/m 2013 een 4 jarige voortschrijdende gemiddelde van eveneens 3,5% per jaar. Rekening houdend met een correctie voor de groei van het voertuigenpark met 2% per jaar resulteert een index die jaarlijks met 1,5% stijgt. In tabel 4 hebben wij op basis van deze index aangegeven het per 1 april van enig jaar te heffen aantal opcenten. Daarop wordt 1 uitzondering door gevoerd. Zie hieronder.
89
Bevriezing aantal opcenten MRB per 1 april 2010 In het aanvullende beleidsakkoord staat dat het kabinet zal inzetten op het vermijden van een stijging van de lokale lasten. Als wij dat strikt vertalen in de zin dat de provincie Groningen het aantal opcenten MRB per 1 april 2010 eenmalig niet zal verhogen (het besluit per 1 april 2009 is al genomen en kan niet meer worden teruggedraaid) dan betekent dit voor onze inkomsten uit de opcentenheffing MRB een verlaging met structureel zo'n € 0,7 miljoen per jaar vanaf 1 april 2010.
90
Bijlage 1.5. Uitkering Provinciefonds In vergelijking met de Integrale Bijstelling 2008 treedt er bij het onderdeel Provinciefonds een beperkt aantal wijzigingen op. In meerjarig perspectief ziet de ontwikkeling van het Provinciefonds er als volgt uit. Tabel 5. Ontwikkeling Provinciefonds 2009-2013 Omschrijving
2009
Raming volgens Integrale Bijstelling 2008 (A) Raming volgens Voorjaarsnota 2009 (B)
(bedragen x € 1.000,--) 2010 2011 2012
2013
84.876,5 88.337,5 3.461,0
86.626,1 89.900,0 3.273,9
88.371,3 89.287,4 916,1
90.205,9 90.093,0 -112,9
91.773,6 90.677,3 -1.096,3
0,0 214,4
626,7 112,4
634,2 114,5
642,2 116,7
650,2 119,0
10,4 3.236,2 0,0
10,7 2.524,1 0,0
11,0 156,4 0,0
11,2 160,2 -1.043,2
11,5 164,0 -2.041,0
subtotaal
3.461,0
3.273,9
916,1
-112,9
-1.096,3
subtotaal
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
3.461,0
3.273,9
916,1
-112,9
-1.096,3
verschil (B-A) Verklaring verschil 1. Gerealiseerde opbrengsten opcenten m.r.b. 2008 2. Definitieve gegevens inwonertallen 2008 3. Accressen 2009-2013 - correctie doorwerking nacalculatie accres 2008 - compromisvoorstel kabinet 4. Aanvullende bezuinigingen vanaf 2012
Waarvan te verrekenen met:
Per saldo ten gunste van de algemene middelen
In het navolgende worden de wijzigingen in de uitkering Provinciefonds afzonderlijk in het kort toegelicht. 1. Gerealiseerde opbrengsten opcenten m.r.b. 2008 De opbrengsten per opcent motorrijtuigenbelasting (m.r.b.) is een verdeelmaatstaf van het Provinciefonds. Deze wordt meegenomen om provincies met een relatief klein belastinggebied in dezelfde uitgangspositie te brengen als de overige provincies. Een en ander werkt met een vertraging van twee jaar door in de uitkering uit het Provinciefonds. Voor de uitkering 2010 is de bepalend de gerealiseerde opbrengst opcenten m.r.b. in 20087. Op basis van de gerealiseerde opbrengsten m.r.b. 2008 is de uitkering Provinciefonds 2010 nu herberekend. Voor onze provincie levert dat een structureel voordeel op van tenminste € 626.700,--. 2. Definitieve gegevens inwonertallen 2008 (maartcirculaire 2009) De cijfers van de inwonertallen in stedelijke en landelijke gebieden per 1 januari 2008 zijn definitief vastgesteld. De cijfers wijken af van de voorlopige cijfers in de septembercirculaire 2008. Onze uitkering over 2008 valt daardoor € 105.400,-- hoger uit dan wij tot nu toe hebben geraamd. Het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) zal deze nabetaling verwerken in de uitbetalingen over 2008. Zelf verwerken wij de meerinkomst 2008 niet meer in de Rekening 2008, maar in de Voorjaarsnota 2009 (jaarschijf 2009). Structureel levert deze ontwikkeling gemiddeld een voordeel op van zo'n € 109.000,-- per jaar. 3. Accressen 2009-2013 3.1. Doorwerking nacalculatie accres 2008 Medio maart 2009 bleek uit de maartcirculaire 2009 Provinciefonds dat de rijksuitgaven in 2008 met 6,49% zijn gestegen in plaats van de eerder geraamde 7,44%. Dit is het percentage waarmee wij rekening hebben gehouden bij het vaststellen van de Integrale Bijstelling 2008, met daarbij de veronderstelling dat de behoedzaamheidsreserve 2008 in z'n geheel niet tot uitbetaling zal komen.
91
Aangezien de ontwikkeling van het Provinciefonds direct gekoppeld is aan de ontwikkeling van de rijksuitgaven valt het accres van het Provinciefonds in 2008 ook 0,95% lager uit. De verlaging van de uitkering Provinciefonds 2008, die hiervan het gevolg is, kan worden opgevangen binnen de ingehouden behoedzaamheidsreserve 2008. Er resteert daarna nog een bedrag van circa € 7,44 miljoen dat aan de provincies wordt uitgekeerd. Ons aandeel daarin is circa € 402.100,--. Deze meevaller is ten gunste van het rekeningresultaat 2008 gebracht. Wij gaan er vanuit dat deze nacalculatie en verrekening met de behoedzaamheidsreserve 2008 een zeer beperkte structurele doorwerking naar 2009 en volgende jaren zal hebben (ca. € 11.000,--). In onderstaande tabel geven wij u een beeld van de uitbetaling van de behoedzaamheidsreserve vanaf 1997. Tabel 6. Uitbetaling behoedzaamheidsreserve (bedragen x € 1 miljoen) Jaar ingehouden uitgekeerd/ uit te keren
in %
1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
18,151 18,151 18,151 18,151 18,151 18,151 18,151 18,151 18,151 18,151 18,151 18,151
18,151 9,938 10,981 16,518 30,159 28,204 1,375 16,251 8,293 2,890 -1,855 7,439
100,00% 54,75% 60,50% 91,00% 166,15% 155,38% 7,58% 89,53% 45,69% 15,92% -10,22% 40,98%
gemiddeld
18,151
12,362
68,11%
3.2. Compromis accressen 2009-2011 Op 25 maart 2009 heeft het kabinet het aanvullende beleidsakkoord gepresenteerd. Een van de onderdelen van dat pakket is het buitenwerking stellen van de accressen 2009 en 2010 van Gemeente- en Provinciefonds. Vrijdag 27 maart 2009 heeft het kabinet bij de vaststelling van de Kaderbrief bepaald dat de accressen van het Gemeente- en het Provinciefonds over de resterende kabinetsperiode (2009-2011) gemaximeerd wordt op het niveau van het bestuursakkoord Rijk– gemeenten en het Financieel akkoord Rijk – provincies 2008 zoals dat in 2007 is geraamd. Dit voorstel is op 1 april 2009 in het Bestuurlijk Overleg Financiële verhoudingen (BO-Fv) door het Rijk voorgelegd aan VNG en IPO. Het daarop volgende overleg tussen Rijk, VNG en IPO heeft uiteindelijk wel tot een compromis geleid. Het accres van het Gemeentefonds (GF) en het Provinciefonds (PF) zou bij volledige toepassing van het beginsel 'samen de trap op/samen de trap af' in 2009 uitkomen op 9,5% en in 2010 op 1,8%. Volgens de septembercirculaire 2008 komt het accres uit op 8,28% in 2009 en 1,25% in 2010. Volgens het voorstel dat op 1 april 2009 aan de BO-Fv is voorgelegd komt het accres in 2009 uit op 5,88% en in 2010 op 0,48%. De daling van de accressen kan voor een deel worden toegeschreven aan een beperktere stijging van lonen en prijzen. Het Rijk heeft nu als compromis op tafel gelegd, dat ten opzichte van het voorstel BO-Fv van 1 april 2009, de nominale bedragen voor 2009 en 2010 voor het GF/PF met € 100 miljoen per jaar worden verhoogd en in 2011 weer met € 200 miljoen wordt verlaagd. Dat resulteert in een accres van 6,51% in 2009, 1,07% in 2010 en -0,72% in 2011. In de volgende tabel hebben wij de gevolgen voor onze financiële meerjarenramingen samengevat.
92
Tabel 7. Gevolgen compromis accressen 2009-2011 Provinciefonds (bedragen x € 1 miljoen) 2011 2009
Omschrijving
2009
2010
GF PF Totaal BO-FV 010409
866,0 72,0 938,0
75,0 6,0 81,0
74,0 6,0 80,0
90,0 10,0 100,0
90,0 10,0 100,0
-180,0 -20,0 -200,0
1.038,0
181,0
-120,0
Gewijzigd compromisvoorstel Financiën: - aanvullende compensatie Gemeentefonds - aanvullende compensatie Provinciefonds
Totaal incl. voorstel Fin. Volgens septembercirculaire 2008 Verschil Cumulatief verschil Gehanteerd in eigen meerjarenramingen Verschil 1) Cumulatief
5,88%
2010
2011
0,48%
0,48%
omgerekend naar accresperc. 0,63%
0,59%
-1,20%
6,51%
1,07%
-0,72%
8,28%
1,25%
1,16%
-1,77% -1,77%
-0,18% -1,95%
-1,88% -3,83%
2,38% 4,12% 4,12%
2,38% -1,31% 2,81%
2,38% -3,10% -0,29%
In geld: - totaal Provinciefonds 59,86 46,69 - aandeel provincie Groningen (5,4%) 3,23 2,52 1) Verondersteld wordt dat als het compromis van Financiën zal worden doorgevoerd de nominale bedragen voor de periode 2009-2011 vaststaan en achteraf niet weer ter discussie worden gesteld en verder dat er geen behoedzaamheidsreserve wordt ingehouden en dus ook niet wordt nagecalculeerd
2,89 0,16
Weliswaar ontvangen de provincies ten opzichte van de septembercirculaire 2008 in de jaren 2009 en 2010 met dit compromisvoorstel cumulatief ongeveer 2,0% minder accres. Beseft moet worden dat in de accressen volgens de septembercirculaire 2008 een hogere stijging van lonen en prijzen was verondersteld. Als daarvoor zou worden gecorrigeerd dan blijft er van het cumulatieve verschil met de septembercirculaire 2008 weinig over. Voor onze provincie betekent het compromisvoorstel in vergelijking met de ramingen 2009-2011 in de Integrale Bijstelling 2008 in 2009 een voordeel van ca. € 3,23 miljoen en in 2010 een voordeel van ca. € 2,52 miljoen. In 2011 verdwijnt dit voordeel grotendeels. Dat het compromisvoorstel voor onze provincie gunstig uitpakt heeft te maken met het feit dat wij voor de raming van onze uitkering uit het Provinciefonds normaal gesproken een behoedzaam scenario (accres -1% per jaar + gemiddelde over 4 jaren) hanteren. Nu de accressen voor 2009-2011 zullen worden gefixeerd op de in het compromisvoorstel afgesproken bedragen is het niet langer noodzakelijk om in de jaren 2009-2011 een eigen behoedzaam scenario toe te passen. Ook zal het Rijk in deze periode geen behoedzaamheidsreserve inhouden. 4. Aanvullende bezuinigingen vanaf 2012 De maatregelen van het kabinet in het aanvullende beleidsakkoord moeten vanaf 2011 leiden tot een tekortreductie met 0,5% BBP per jaar. De accressen voor de periode 2009-2011 zijn op basis van het hierboven toegelichte compromis bevroren op de nu afgesproken nominale bedragen. Dat betekent dat rijksbezuinigingen vanaf 2012 weer doortikken in de accressen van Gemeente- en Provinciefonds. Deze bezuinigingen ter beperking van het tekort op de rijksbegroting met 0,5% BBP per jaar zullen vanaf 2012 leiden tot een extra bezuiniging van ongeveer € 18 miljoen per jaar op het Provinciefonds. Daarin bedraagt ons aandeel ca. € 1 miljoen per jaar. Het effect van deze maatregelen betekent voor onze provincie een inkomstenderving van ca. € 1 miljoen in 2012 oplopend tot ca. € 4,1 miljoen in 2015.
93
94
Bijlage 1.6. Substitutievoorstellen In tabel 8 geven wij de substitutievoorstellen weer, voor zover deze leiden tot een verschuiving tussen de productgroepen dan wel de begrotingsfuncties. De meeste van de substitutievoorstellen betreffen een wijziging van de productgroep, waarop de desbetreffende uitgaaf wordt verantwoord, zonder dat deze inhoudelijk een wijziging ondergaan. Die groep voorstellen worden hier niet nader toegelicht. In de categorie administratieve correcties zijn substituties opgenomen die het vervolg zijn op de Integrale Bijstelling 2008, door ons al zijn besloten of een verhoging c.q. verlaging van de rijksbijdrage. Substituties binnen de materiële apparaatskosten zijn niet opgenomen. Substituties die betrekking hebben op de verrekening met personeelskostenbudgetten komen tot uitdrukking in bijlage 1.3. Tabel 8. Substitutievoorstellen Productgroep
Omschrijving voorstel
bedrag 2009
a.1.: voorstellen tot substitutie 3302 3302 0500
Verhogen boordvoorziening Verlaging inkomsten ivm Netteren Rijksuitkering - baten Netteren Rijksuitkering Hoofdkanalen - baten
€ " -/- "
306.708,-397.762,-704.470,--
3303 0500
Verlaging inkomsten ivm Netteren Rijksuitkering - baten Netteren Rijksuitkering Noord-Willemskanaal - baten
€ -/- "
14.400,-14.400,--
Apk 1701
leasekosten EU-Lobbyist Diensten voor derden - bijdrage SNN EU-lobbyist - baten
€ -/- "
17.500,-17.500,--
0600 0800
saldo man. contract BWK -/- € saldo man. contract BWK - storting egalisatie 2009-2011 "
350.000,-350.000,--
1602 0800
Storting voorziening WAO Onttrekking reserve apparaatskosten
€ -/- "
1.772.667,-1.772.667,--
(*) Apk = apparaatskosten
Nadere toelichting Voorziening WAO Sinds 1 januari 2005 is de provincie Groningen Eigen Risicodrager voor de WAO. Bij het in werking treden van de WIA, de opvolger van de WAO, heeft de provincie aangegeven ook hiervoor zelf het risico te willen dragen. Bij de invoering zijn wij er vanuit gegaan dat de benodigde reserve van € 1.700.000,-- voldoende is om de risico's te dekken. Het saldo van de reserve bedraagt op 31-12-2008 € 1.772.667,--. Dit saldo is dus voldoende om de huidige risico's te dekken. Het beschikbare krediet voor 2009 bedraagt € 536.900,--. In principe is er sprake van een voorziening voor eventuele WAO-bijdragen. Wij stellen dan ook voor het gereserveerde bedrag ad € 1.772.667,-- uit de reserve Apparaatskosten Personeel (AKP) over te hevelen naar een nieuw te creëren voorziening WAO-gelden. Tevens stellen wij voor het maximum van deze voorziening vast te stellen op € 1,7 miljoen. Mocht aan het einde van het jaar een hoger saldo resteren dan zal het meerdere terugvloeien in het rekeningresultaat van het desbetreffende jaar.
95
Tabel 8. Substitutievoorstellen (vervolg) Product- Omschrijving voorstel groep
bedrag 2009
a.2.: diverse administratieve correcties 6101 8001 8312 1604
Cultuurnota Cultuurnota Cultuurnota Cultuurnota
-/- € -/- " " -/- "
22.500,-15.000,-50.000,-12.500,--
3001 3001 3402 3402
BDU-beschikking BDU-beschikking BDU-beschikking BDU-beschikking
€ -/- " € -/- "
2.292.510,-2.292.510,-2.518.866,-2.518.866,--
3101 3101
N46 Groningen-Eemshaven - lasten N46 Groningen-Eemshaven - baten
€ -/- "
1.500.000,-1.500.000,--
6203 6203
PLG verwerving (rijk) - lasten PLG verwerving (rijk) - baten
€ -/- "
2.890.000,-2.890.000,--
6203 6203
PLG inrichting (rijk) - lasten PLG inrichting (rijk) - baten
-/- € "
2.645.400,-2.645.400,--
6203 6203
PLG lopende verplichtingen (rijk) - lasten PLG lopende verplichtingen (rijk) - baten
€ -/- "
454.456,-454.456,--
6204 6204
PLG lopende verplichtingen natuur (rijk) - lasten PLG lopende verplichtingen natuur (rijk) - baten
€ -/- "
250.000,-250.000,--
7303 7303
PLG inrichting (rijk) - lasten PLG inrichting (rijk) - baten
€ -/- "
2.919.218,-2.919.218,--
7303 7303
PLG grondvoorraad (rijk) - lasten PLG grondvoorrraad (rijk) - baten
€ -/- "
1.034.000,-1.034.000,--
6203 7303 0800
PLG verwerving (prov.) - lasten PLG grondgeb. landbouw (prov) - lasten PLG onttrekking reserve PLG - baten
-/- € " -/- "
86.000,-611.400,-525.400,--
5202 5202
Kosten nazorg - lasten Onttrekking voorziening nazorg - baten
€ -/- "
44.000,-44.000,--
5003 0600
Costa Due - lasten Costa Due - lasten
€ -/- "
73.000,-73.000,--
5003 5003
Subsidieregeling energiebesparing Essent - lasten Subsidieregeling energiebesparing Essent - baten
€ -/- "
900.000,-900.000,--
5003 5003
Leren voor duurzaamheid - lasten Leren voor duurzaamheid - baten
€ -/- "
112.000,-112.000,--
4001 5002
metingen grondwater - lasten metingen grondwater - lasten
€ -/- "
9.140,-9.140,--
4001 5002
metingen grondwater - lasten metingen grondwater - lasten
€ -/- "
75.200,-75.200,--
4001 4001 0500 0600 0800 0600
metingen grondwater -lasten inkomsten grondwaterheffing - baten BTW grondwaterheffing vrijval vervangingsbijdrage auto GWH storting reserve GWH - lasten onttrekking reserve GWH - baten
€ " " -/- " -/- " -/- "
16.800,-320.000,-2.200,-4.100,-310.490,-24.410,--
0500 0800
voorfinanciering grote projecten algemene reserve (Jaarrekening 2008)
€ -/- "
250.000,-250.000,--
5003 0800
Costa Due algemene reserve (Jaarrekening 2008)
€ -/- "
189.600,-189.600,--
96
-
toerisme en recreatie Welzijn Cultuur Communicatie -
lasten baten lasten baten
Bijlage 1.7. Taakstelling inkoop Tabel 9. Afdeling
Beinvloedbaar inkoopvolume
ABJ C&K FZ P&O IVT LGW EZ VV MB FC OMB/PB CW PP MV MTZ RP WE Totaal "Blauwe afdelingen" KB WB SEM Totaal "blauwe afdelingen"
399.255 684.772 3.256.748 753.861 2.700.000 584.332 730.098 337.016 791.939 75.986 394.737 460.526 40.786 401.300 202.763 175.049 147.368 12.136.536
2009
2010
2011
3,80%
1,90%
1,90% Structureel
15.172 26.021 123.800 28.647 102.600 22.205 27.744 12.807 30.094 2.887 15.000 17.500 1.550 15.249 7.705 6.652 5.600 461.232
7.586 13.011 61.900 14.323 51.300 11.102 13.872 6.403 15.047 1.444 7.500 8.750 775 7.625 3.852 3.326 2.800 230.616
7.586 13.011 61.900 14.323 51.300 11.102 13.872 6.403 15.047 1.444 7.500 8.750 -2.325 7.625 3.852 3.326 2.800 227.516
30.343 52.043 247.600 57.293 205.200 44.409 55.487 25.613 60.187 5.775 15.000 35.000 0 30.499 15.410 13.304 11.200 904.364
250.000
125.000
125.000
500.000
Mat. App.kst
beleidskrediet
30.343 52.043 247.600 57.293 205.200 44.409 55.487 25.613 60.187 5.775
546.212
15.000 1) 35.000 0 2) 30.499 15.410 13.304 11.200 358.152
1.000.000 1.147.875 600.000 2.747.875
500.000
Totaal 14.884.411 711.232 355.616 352.516 1.404.364 546.212 858.152 1) Deel van de besparingen € 15.000 is niet structureel. In 2012 zal dit deel binnen de afdelingen worden gevonden. 2) Budget € 1.550 is tot 2010 beschikbaar. In 2011 zal besparing binnen de afdeling worden gevonden.
Toelichting tabel 9 In tabel 9 staat per afdeling in de kolom 'beïnvloedbaar inkoopvolume' aangegeven het met de afdeling afgestemde beïnvloedbaar inkoopvolume. Vervolgens wordt voor de jaren 2009 t/m 2011 aangegeven met welke bedragen de kredieten worden verlaagd. Jaarlijks wordt een inkoopkorting ingeboekt van 1,9%. Aangezien in 2008 de besparing wel is gerealiseerd maar dit niet is verwerkt in de afzonderlijke kredieten worden de kredieten in 2009 met 3,8% verlaagd. In 2010 en 2011 worden de kredieten nogmaals met 1,9% verlaagd. In principe hebben de kortingen plaatsgevonden ten laste van de kredieten waar ook feitelijk de besparingen zouden kunnen worden behaald. Bij het "blauwe veld" komt de korting volledig ten laste van het budget hoofdrijbaanverhardingen. De afdelingen zullen (i.s.m. Facilitaire zaken) bijhouden hoe hoog de daadwerkelijke inkoopkorting de komende periode zal zijn. Uiteindelijk wordt in de kolom "structureel" aangegeven welke besparingen er structureel vanaf 2011 worden gerealiseerd. In totaliteit wordt er derhalve voorlopig € 1.404.364,-- gerealiseerd. In de laatste 2 kolommen wordt onderscheid gemaakt tussen "materiele apparaatskosten" en "beleidskredieten". In tabel 10 worden deze beleidskredieten per programma verbijzonderd.
97
Tabel 10. Specificatie taakstelling inkoop per krediet per programma Krediet
krediet 2009
2009
2010
subtotaal
100.000 200.000 205.500 19.900 238.800 764.200
1.550 10.000 500 900 10.000 22.950
2.325 15.000 750 1.350 15.000 34.425
0 20.000 1.000 1.800 20.000 42.800
0 is tot en met 2010 beschikbaar 20.000 13.688 ter compensatie wegvallen besparing Energy Valley 1.800 20.000 budget 2009 nog geen rekening gehouden met substituties cultuurnota 55.488
Wonen 9101 Advertentiekosten RO 9102 Avertentiekosten CB/KC 9102 Advertentiekosten verklaring geen bezwaar 9102 Automatiseringspakket gem. plannen 9102 Kosten PPC/CB/KC 9201 Actualisering gegevens VHV subtotaal
2.400 6.050 4.510 12.300 900 11.500 37.660
550 1.000 1.000 702 900 2.500 6.652
550 1.500 1.500 1.778 900 3.750 9.978
550 2.000 2.000 2.854 900 5.000 13.304
550 2.000 2.000 2.854 900 5.000 13.304
subtotaal
0
0
0
0
0
subtotaal
51.700 222.200 105.400 2.747.875 821.300 3.948.475
2.807 5.000 5.600 250.000 5.000 268.407
4.211 7.500 8.400 375.000 7.500 402.611
5.614 10.000 11.200 500.000 10.000 536.814
5.614 10.000 11.200 500.000 10.000 budget 2009 inclusief overboeking kredieten 2008-2009 (IB2008) 536.814
Schoon/veilig Groningen 4001 Actieprogramma Water 4001 Stuurgroep Water 2000 4001 Onderzoek waterhuishouding 5003 Energy Valley 5003 IPO 5003 Uitvoering milieutaken 5003 Stimulering milieuactiviteiten 5003 MERA 5501 Uitvoeringskosten milieu 5501 Procesondersteuning vergunningverlening 5502 Metingen ten behoeve van toezicht 2001 Diverse kosten OOV subtotaal
170.800 59.500 49.900 200.000 61.500 100.200 28.700 95.000 61.300 90.000 79.800 77.730 1.074.430
11.205 10.000 1.000 6.344 11.500 5.094 3.500 10.000 7.500 7.749 7.705 6.000 87.597
16.808 15.000 1.500 9.516 11.500 7.641 5.250 20.750 11.250 11.624 11.558 9.000 131.397
22.410 20.000 2.000 12.688 11.500 10.188 7.000 31.500 15.000 15.498 15.410 12.000 175.194
22.410 20.000 2.000 0 loopt tot en met 2011 11.500 10.188 7.000 31.500 15.000 15.498 15.410 12.000 162.506
Gebiedsgericht 9104 Krediet stimulering leefbaarheid platteland 9104 POP/doorwerking 5e nota RO subtotaal
65.800 283.900 349.700
7.500 7.500 15.000
11.250 11.250 22.500
15.000 15.000 30.000
15.000 0 is tot en met 2012 beschikbaar 15.000
Welzijn, sociaal beleid, jeugdzorg en cultuur 8001 Jongerenparticipatie 8001 Incidentele subsidies/activiteiten 8001 Flexibel budget Welzijn 8001 Armoedebeleid 8005 Asielzoekersbeleid, incl. convenant 8102 Beroepsger. onderwijs (incl (V)MBO) 8201 Sportnota ond.C.: talentontwikkeling 8201 Sportnota ond.E.: inc.subs.breedtesport 8311 Presentatiebeleid 8312 Kunst en Ruimte 8312 Kunst en Economie 8311 Fonds collectie Groningen 8312 Organisatie culturelen prijzen 8312 Budget provinciale kunstcommissie 8312 Stimuleringsfonds Kunst en Cultuur subtotaal
44.100 182.800 179.900 75.000 90.800 97.306 25.000 50.000 80.000 69.873 30.000 80.000 10.000 16.300 45.000 1.076.079
598 2.481 2.441 1.018 1.232 1.320 339 679 1.086 948 407 1.086 136 221 611 14.603
898 3.721 3.662 1.527 1.848 1.981 509 1.018 1.628 1.422 611 1.628 204 332 916 21.904
1.197 4.961 4.883 2.036 2.464 2.641 679 1.357 2.171 1.896 814 2.171 271 442 1.221 29.205
1.197 4.961 4.883 2.036 2.464 2.641 679 1.357 2.171 1.896 814 2.171 271 442 1.221 29.205
335.800 235.800 228.700 213.500 1.013.800
10.000 5.000 5.021 2.897 22.918
15.000 7.500 7.532 4.346 34.378
20.000 10.000 10.042 5.795 45.837
20.000 10.000 10.042 5.795 45.837
125.200 1.047.100 1.102.200 4.693.200 132.200 7.099.900
15.172 123.800 28.647 102.600 2.887 273.106
22.758 185.700 42.971 153.900 4.331 409.659
30.344 247.600 57.294 205.200 5.774 546.212
30.344 247.600 57.294 205.200 5.774 546.212
Ondernemend Groningen 7106 Procesgeld Waddenfonds 7108 Revitalisering bedrijventerreinen 7109 Verbetering productiestructuur 6101 Weekend bediening vaarrecreatie 6101 Krediet recreatie en toerisme
2011 structureel
Karakateristiek Groningen
Bereikbaar Groningen: 3001 Verkeerstellingen 3001 Verkeersonderzoek 3101 Planvorming algemeen 3102 Materiële directe kosten BWK 3103 Actieplan verkeersveiligheid
Bestuur 1603 Kosten beleidsvoorlichting 1603 Provinciale infopagina nieuws TV 1604 Lunch/diner relaties 1604 Middenevenementen Incidenteel Bedrijfsvoering/apparaatskosten ABJ - verzekeringen FZ - catering, schoonmaak, reproductie PO - Arbo, personeelsplanning, O&O, werving IVT - beheer technische infrastructuur FC - accountantscontroles Totaal invulling Controle Verschil
15.364.244
711.233 1.066.852 1.419.366 1.404.366 711.233 1.066.850 1.419.366 1.404.366 0 -3 0 0
Taakstelling: - Blauweveld - overig
250.000 500.000
Totaal taakstelling
750.000 1.125.000 1.500.000 1.500.000
Nog in te vullen
38.767
375.000 500.000 500.000 750.000 1.000.000 1.000.000
58.148
80.634
95.634
In tabel 10 staan alle inkoopkortingen nogmaals vermeld. Hier wordt aangegeven welke krediet binnen welk programma met welke bedragen jaarlijks worden verlaagd.
98
Bijlage 1.8. Benodigde personele en financiële inzet voor RSP-ZZL Algemeen uitgangspunt: Bij het bepalen van de inzet is onderscheid gemaakt in inzet op programmaniveau en inzet per project. Uitgangspunt is het zoveel mogelijk beperken van kosten die ten laste komen van de RSPbudgetten, dus waar mogelijk eerst kijken naar invulling vanuit bestaande formatie, alleen wanneer dat aantoonbaar niet haalbaar is, komt financiering vanuit RSP in beeld. Bij de onderstaande raming inzet is dit uitgangspunt gehanteerd. A. Programmaniveau: uitgangspunt: Inzet MT-lid en secretariële ondersteuning te beschouwen als reguliere inzet provincie Groningen - geen kosten ten laste van RSP-programma Inzet overig: Totaal programma
3,8 fte
B. Projecten - Concrete projecten: •
Zuidelijke Ringweg
Totaal Zuidelijke Ringweg
4,3 fte
Voor de onderstaande projecten wordt vooralsnog uitgegaan van inzet vanuit de staande formatie (met name voor VV en WE betekent dit grote inzet uit eigen formatie): • spoor Leeuwarden - Groningen • spoor Groningen - Zwolle - overwegveiligheid • Europapark 4 sporigheid • spoor Groningen - Veendam • Upgrade HS (doorkoppeling en spoor 6/7) Voor de onderstaande projecten wordt gezamenlijk de daarna opgevoerde extra menskracht gevraagd: • facelift stations • infra tbv Q-liners en HOV-bus • busstations en transferia Totaal voor facelift stations, infra bus en busstations/transferia
1,2 fte
C. Projecten - mobiliteitsfonds Voor de onderstaande projecten wordt vooralsnog uitgegaan van inzet vanuit de staande formatie: • Centrale Zone Groningen (stationsgebied) • N361 - gebiedsontwikkeling Lauwersmeergebied • Kolibri 2e fase (Regiotram) Spoor Heerenveen - Groningen Voor dit project wordt momenteel een opzet gemaakt voor de organisatie van het project voor de uitvoering van een verkenning. Deze opzet wordt samen met de provincie Fryslân gemaakt. Overleg moet nog plaatsvinden - onderstaande inschatting is derhalve nog zacht: Totaal spoor Heerenveen - Groningen
5,4 fte
Voor het spoor Veendam - Stadskanaal wordt vooralsnog een identieke inschatting aangehouden. Dit is sterk afhankelijk van de uitkomst van de lopende studie door marktpartijen. Totaal spoor Veendam - Stadskanaal
5,4 fte
99
Tabel 11. Financiële vertaling personele kosten per jaar (prijspeil 2009) Onderdeel programmaniveau Zuidelijke ringweg Kolibri - facelift stations + infra bus + busstations/transferia Subtotaal (1)
Kosten (in euro's) 310.000 335.000 100.000 745.000
Mogelijk additioneel beslag RMF spoor Heerenveen - Groningen spoor Veendam - Stadskanaal Subtotaal mogelijk additioneel beslag (2)
437.500 437.500 875.000
Totaal (subtotaal 1 + subtotaal 2)
1.620.000
Mogelijk additioneel beslag personeel afdelingen (stelpost)
150.000
Totaal + mogelijk additioneel beslag personeel
1.770.000
Daarnaast moeten de komende periode kosten gemaakt worden voor het uitzetten van onderzoek en advies bij externe partijen. Tabel 12. Raming benodigde financiën externe kosten (bedragen in euro's) Onderdeel Programmaniveau
Onderwerp 2009 financiële expertise risico-onderzoek aanbestedingen
Kosten 2009 25.000
Zuidelijke Ringweg
uitgangspunt alle kosten rijk
0
Facelift stations
detaillering maatregelen model onderzoek
50.000 50.000
model onderzoek
50.000
Infra Q-liners en HOV-bus Busstations / transferia Subtotaal (1) mogelijk beslag Heerenveen Groningen Veendam Stadskanaal Regiotram (2e lijn)
50.000 50.000
Onderwerp 2010
risicobeheersing aanbestedingen
ontwerpen maatregelen ontwerpen maatregelen ontwerpen maatregelen
275.000
Verkenning
150.000
Kosten 2010
50.000 50.000
250.000 250.000 250.000
850.000
verkenning / start planuitwerking planuitwerking VO / DO e.d.
500.000 250.000 1.000.000
Subtotaal (2)
150.000
1.750.000
Totaal (subtotaal 1 + 2)
425.000
2.600.000
100
Bijlage 2.1. Bestedingen Cofinanciering Kompas 2009 Financ.
Elem 1
KOMPAS 633103 KOMPAS 661105 661105 661105 661105 SGB 662504 662504 662504 662504 UC 662504 PLOP 662506 UC 662507 ICES 662508 KOMPAS 671507 671103 671103 KOMPAS 671208 INTERREG671208 LOW 671205 671205 671205 LHO 671203 671203 671203 LLA 671204 671204 671204 671204 IAG (Innov P00006 TIPP 671401 671401 671401 671401 KOMPAS 671401 KOMPAS 671402 KOMPAS 671507 671507 671507 KOMPAS P00024
Elem 3
Omschrijving
PS0202 PS0079 PS0128 PS0177 PS0179 PS0013 PS0081 PS0082 PS0137 PS0200 PS0205 PS0199 PS0124 PS0104 PS0114 PS0180 PS0134 PS0208 PS0002 PS0024 PS0194 PS0132 PS0185 PS0204 PS0132 PS0162 PS0172 PS0221 VP0502 PS0066 PS0086 PS0087 PS0138 PS0157 PS0139 PS0107 PS0184 PS0206
Revitalisering Zuidlaardermeer STAR Ontwikkelingsplan Havencomplex Lauwersoog Masterplan Pieterburen Ring Blauwestad Infrastructuur SGB2002-ZWK 9 Fietspad Eiberburen SGB2004-ZWK verveningroute fase 1 SGB2004-ZWKecologische verbindingszone Visvlieterdiep Museum Wierdenland en AIP Ezinge Hollebeetse Zuid fase 1 PLOP Oude Lauwers fase 3 Hermeandering Ruiten Aa fase I Herstel wierde Wierum Praktijkcentrum Bouw Veenkolonien Technasium een werkplaats voor de toekomst Trainingscentrum Transport en Logistiek Veendam Staalproces Noord. Scheepsbouw TEN the transnational ecological network (Interreg IIIb) Keurmerk Streekproducten Westerwolde projectontwikkeling Heemtuin Muntendam Operationele kosten Leader prog Oldambt-Westerwolde Nationaal Netwerk Plattelandsontwikkeling herinrichting Boterdiep Zuidwolde Leader technische hulp Nationaal Netwerk Plattelandsontwikkeling Natuurdoecentrum Insektenwereld Leens Molen Mensingeweer Fietspad Niehove-Aalsum Technische bijstand Revitalisering bedrijventerrein Foxhol en Maartenshoek Revitalisering bedrijventerrein 't Heem Ter Apel Revitalisering bedrijventerrein Industriepark Leek Revitalisering bedrijventerrein Vleddermond en Dideldom Ontwikkeling bedrijfsterrein RSCG Zuid Bedrijventerr. De Rensel Hoogebrug Kennis Conversie Fonds Carbohydrate Competence Center CCC Meerjarenplan St. Business Generator Groningen (SBCG) Glastuinbouw Eemsmond (voorfinanc.indien geen Kompas tlv.alg.midd) ALGEMEEN TOTAAL
Raming 2009
59.000 322.000 323.000 100.000 247.600 2.000 9.000 16.000 80.000 30.000 17.000 64.000 20.000 38.000 20.000 30.000 9.000 10.000 10.000 4.000 21.000 6.000 30.000 15.000 3.000 9.000 9.000 14.000 85.000 25.000 90.000 25.000 300.000 110.000 353.000 100.000 150.000 100.000 20.000 2.875.600
Betekenis gebruikte afkortingen IAG ICES Interreg LEADER LHO LLA LOW PLOP SGB TIPP
- Innovatief Actieprogramma Groningen - Interdepartementale Commissie Economische Structuurversterking - Interregionaal - Liaison Entre Actions de Développement de l’Economie Rurale - LEADER Hoogeland - LEADER Lauwersland - LEADER Oldambt- Westerwolde - Plattelandsontwikkelingsprogramma - Subsidieregeling Gebiedsgericht Beleid - Tender Investeringsprogramma Provincies
101
102
Bijlage 2.2. Bestedingen Cofinanciering REP 2009 Elem 1
Elem 3
Omschrijving
671210 671210 671210 671210 671210 671210 671210 671211 671211 671211 671211 671211 671211 671211 671211 671211 671211 671211 671211 671212 671212 671213 671213 671213 671213 671213 671213 671214 671214 671214 671214 671214 671214 671215 671215 671215 671216 671217 671217
PS0227 PS0231 PS0233 PS0239 PS0250 PS0252 PS0255 PS0198 PS0223 PS0225 PS0228 PS0229 PS0230 PS0244 PS0245 PS0246 PS0248 PS0249 PS0262 PS0272 PS0261 PS0226 PS0234 PS0252 PS0247 PS0253 PS0257 PS0235 PS0236 PS0237 PS0240 PS0241 PS0243 PS0238 PS0242 PS0251 PS0258 PS0259 PS0260
FLEXINESS Energy Valley III Bio Energie Noord II De G7 campagne 2008-2012 (Toer.Mediacampagne) Crystal Q (PS0250) Drug delivery STINAG Demografic Change NOICE Innovatie Foresight Planning TRACER Landmerken Waddenwandelpaden Kwelderherstel Safeguard Mechatronics Proj.Managment Interreg (PMI) Junge EDR Filharmonie Duurzame Agribusess en Life Science in EDR Interregional Supply Clusters along the North East Corridor projectplan Op de Wierde Leens Duurzaam leren in de Veenkolonien Ring Blauwe Stad Ecorys Invent.instrument.stimulering energiecluster (1/2 EZ,1/2 Fonds) Nonagon(drug delivery and tarcketing) Koepelplan Paterwoldsemeer Projectplan Target Offerte ERAC aanvr. Seaports Exp.Center AO1 ELISA AO3 Ontwikk.nwe eiwitten v diagnose fibrose in lever + tumoren AO8 vroege diagnose en effectieve behandeling kanker A06 Ontwikkeling van Terpenen A07 Taaislijmziekte A10 Ontwikkeling van Farmaco-MRI B01 DRIFT B03 Ontwikkeling operatieve beensteun B02 CAREBRO C01 Voucherproj. Puddingfabriek D02 TLS D03 Ontwikkeling innovatieve fosfaatbronnen
Raming 2009 100.000 38.000 20.000 20.000 120.000 20.000 500.000 40.000 4.000 12.000 48.000 8.000 46.000 14.000 47.000 84.000 26.000 41.000 25.000 100.000 46.000 10.000 27.000 15.000 8.000 8.000 13.000 49.000 29.000 26.000 40.000 24.000 26.000 17.000 45.000 24.000 40.000 23.000 16.000 1.799.000
103
104
Deel 5. Begrotingswijzigingen 2009 3e wijziging begroting 2009 - aanpassingen ramingen lasten en baten aanvaard beleid 4e wijziging begroting 2009 - bijdragen 2009 ten laste van de reserves Cofinanciering Kompas en REP
105
106
PROVINCIE GRONINGEN
Nr. Gewone dienst
16/2009 Dienstjaar: 2009 3e wijziging
Provinciale Staten van Groningen:
BESLUITEN:
de begroting van lasten en baten te wijzigen als volgt:
107
3e WIJZIGING BEGROTING 2009
LASTEN
Omschrijving
BEDRAG VAN nieuwe post/ verhoging
verlaging
nieuwe raming
GEWONE DIENST 1. 7106 7107 7108 7109 7201
ONDERNEMEND GRONINGEN Bedrijvigheid Regioprogramma's Provinciale bedrijven Fysieke bedrijfsomgeving Marktsectoren Nutsvoorzieningen
6101 7003
Recreatie/toerisme Toerisme en recreatie Toerisme en promotie
9101 9102 9201
WONEN Ruimtelijke ontwikkeling Regionale planning Gemeentelijke plannen Bouwen en wonen
2.
1.550 90 10.000 500 388.510
33.400 1.500
7.102.346 2.412.282 295.128 270.147 698.819 2.282.078 1.737.703 681.330 1.056.374
66.693
18.343.273 9.169.323 1.724.958 7.448.992
6203 6204 7303
KARAKTERISTIEK GRONINGEN PLG Natuur Landschap en cultuurhistorie Landbouw en landinrichting
613.056 250.000 4.564.628
36.476.487 20.871.458 2.904.811 9.628.179
3001 3402
BEREIKBAAR GRONINGEN Mobiliteit Mobiliteitsbeleid Collectief personenvervoer
4.074.703 2.518.866
73.852.623 23.276.885 50.223.670
3101 3102 3103 3301 3302 3303 3304
Infrastructuur (Re)constructie wegen en fietspaden Onderhoud en beheer wegen en fietspaden Verkeersveiligheid (Re)constructie waterwegen Onderhoud en beheer hoofdvaarwegen Onderhoud en beheer overige vaarwegen Onderhoud en beheer sluizencomplex Lauwersoog
4001
SCHOON/VEILIG GRONINGEN Water Water
5003 5202 5501 5502
Milieu Milieu (algemeen) Afval Vergunningverlening Toezicht en handhaving
2001
Risicobeleid/veiligheid Openbare orde en veiligheid
9104
GEBIEDSGERICHT POP Gebiedsgericht werken/uitvoering POP
3.
4.
5.
6.
108
15.866 3.602
257.750 534.681 11.770 4.150
48.044.074 11.730.362 15.358.104 2.777.036 2.745.290 10.460.662 4.614.872 357.748
122.615
4.794.210 2.359.159
1.841.500 250.000 5.000
79.900 15.249 128.608
27.497.771 6.773.807 1.881.121 4.121.964 3.232.061
6.000
2.635.349 2.635.349
15.000
5.390.072 5.390.072
1.141.953
3e WIJZIGING BEGROTING 2009
BATEN
Omschrijving
BEDRAG VAN nieuwe post/ verhoging
verlaging
nieuwe raming
GEWONE DIENST
3. 6203 6204 7303
KARAKTERISTIEK GRONINGEN PLG Natuur Landschap en cultuurhistorie Landbouw en landinrichting
699.056 250.000 3.953.228
26.358.284 17.217.056 1.076.000 7.459.228
3001 3402
BEREIKBAAR GRONINGEN Mobiliteit Mobiliteitsbeleid Collectief personenvervoer
2.292.510 2.505.430
65.902.264 16.285.710 49.616.554
3101
Infrastructuur (Re)constructie wegen en fietspaden
1.511.109
12.395.557 1.860.109
3302 3303
Onderhoud en beheer hoofdvaarwegen Onderhoud en beheer overige vaarwegen
397.762 14.400
9.525.968 629.790
4001
SCHOON/VEILIG GRONINGEN Water Water
276.320
1.510.360 740.160
5003 5202
Milieu Milieu (algemeen) Afval
2001
Risicobeleid/veiligheid Openbare orde en veiligheid
4.
5.
6.
1.012.000 44.000
10.684.140 1.012.000 274.000
73.754
1.360.454 1.360.454
22.316
140.016 140.016
GEBIEDSGERICHT 9104
Gebiedsgericht werken/uitvoering POP
109
3e WIJZIGING BEGROTING 2009
LASTEN
Omschrijving
BEDRAG VAN nieuwe post/ verhoging
7. 8001 8102 8201
WELZIJN, SOCIAALBELEID, CULTUUR Welzijn Ontwikkeling welzijnswerk Onderwijsbeleid Sport
8005
Sociaal beleid Asielzoekers
8801
Jeugdzorg Jeugdzorg
8310 8311 8312
Cultuur, media, erfgoed Creatieve netwerken Her verhaal van Groningen Dynamiek in de kunsten van stad en regio
8.
verlaging
nieuwe raming
30.327 1.320 20.968
6.910.696 5.696.008 210.649 790.338
1.232
2.165.443 120.192 41.943.886 41.943.886
258.251
267.103 293.461 173.901
BESTUUR Bestuurlijke samenwerking
20.738.483 1.737.943 3.695.967 3.516.529
3.759.007
1601
Bestuurlijke samenwerking
47.040
1.749.301
1603 1604
Communicatie Communicatie Representatie/relatiemanagement
15.000 20.418
4.394.157 2.855.808 1.538.349
1602
INTERNE ORGANISATIE Totaal Voorzieningen personeel
0010 0110
ALGEMENE DEKKINGSMIDDELEN Totaal Financieringsmiddelen Geldleningen
979.840
57.571.492 12.079.352 4.913.678
0410 0500 0600 0800
Deelnemingen Onvoorzien Saldo van kostenplaatsen Reserves
33.460 250.000 359.073 42.060
184.700 10.853.041 3.874.571 25.666.150
9.
1.048.587
Totaal
110
4.142.331 2.050.849
1.773.057
20.397.533
2.174.705
3e WIJZIGING BEGROTING 2009
BATEN
Omschrijving
BEDRAG VAN nieuwe post/ verhoging
7.
verlaging
nieuwe raming
WELZIJN, SOCIAALBELEID, CULTUUR
8310 8311
Cultuur, media, erfgoed Creatieve netwerken Her verhaal van Groningen
1501
BESTUUR Bestuurlijke samenwerking Uitvoering van wettelijke regelingen
8.
9.
68.067
89.317 0 89.317
1.098
40.298 40.298
312.000
INTERNE ORGANISATIE Totaal
1.777.341
1701
Diensten voor derden
355.641
0010 0110 0200 0310 0410 0500
ALGEMENE DEKKINGSMIDDELEN Totaal Financieringsmiddelen Geldleningen Algemene uitkering provinciefonds Eigen middelen Deelnemingen Onvoorzien
0800
Reserves
Totaal gewone dienst
1.707.441
716.670
211.820.420 14.920.000 17.753.491 88.337.504 44.696.148 15.100.200 2.308.213
4.376.272
28.704.864
2.394.000 4.094.712 3.461.000 91.194 289.800
25.528.057
3.684.282
111
Aldus vastgesteld door Provinciale Staten van Groningen in hun vergadering van
, voorzitter.
, griffier.
112
Toelichting op de 3e wijziging van de provinciale begroting 2009 LASTEN Productgroep
7106 7107
Aanpassing ONDERNEMEND GRONINGEN Bedrijvigheid Taakstelling inkoop Procesgeld Waddenfonds
-1.550
Als gevolg van een herberekening van de kapitaallasten 2009 dient de raming voor rentekosten te worden aangepast: - deelneming NOM
7108
Taakstelling inkoop Revitalisering bedrijventerreinen
7109
Taakstelling inkoop Verbetering productiestructuur
7201
Als gevolg van een herberekening van de kapitaallasten 2009 dient de raming voor rentekosten te worden aangepast: - Deelneming PWG - Achtergestelde lening Essent
6101
Recreatie/toerisme • Substitutie ten gunste van cultuurnota • Taakstelling inkoop Weekendbediening vaarrecreatie / Recreatie en toerisme
7003
Marketing Groningen (KAB)
9101
Specificatie (in euro's)
90 -10.000 -500
160 388.350 388.510
-22.500 -10.900 -33.400 1.500
WONEN Ruimtelijke ontwikkeling • Als gevolg van een herberekening van de kapitaallasten 2009 dient de raming voor rentekosten te worden aangepast: - deelname aandelenkapitaal Blauwe Stad - stichting kapitaal t.b.v. Meerstad • Taakstelling inkoop Advertentiekosten RO • Bouwheerschap (van AKP)
9102
Taakstelling inkoop Gemeentelijke plannen en projectbesluiten
9201
• • •
110 14.590 -550 1.716 15.866 -3.602
Als gevolg van een herberekening van de kapitaallasten 2009 dient de raming voor rentekosten te worden aangepast: - deelneming OMD Overboeking restantmiddelen onderzoek t.b.v. ISV 3 van 2008 naar 2009 Taakstelling inkoop Actualisering gegevens volkshuisvesting
10 69.183 -2.500 66.693
113
Productgroep
6203
Aanpassing KARAKTERISTIEK GRONINGEN PLG • Aanpassing krediet door hogere rijksbijdrage weidevogels impuls (zie baten) • Verwerving EHS (zie 6203-baten) • Inrichting EHS (zie 6203-baten) • Lopende verplichtingen verwerking/inrichting EHS (zie 6203 baten) • Verwerving EHS naar reserve PLG
6204
Lopende verplichtingen Natuur en Landschap (zie 6204 baten)
7303
• • •
3001
3402
3101
Inrichting grondgebonden landbouw van reserve PLG Inrichting grondgebonden Landbouw (zie 7303-baten) Grondvoorraad (zie 7303-baten)
BEREIKBAAR GRONINGEN Mobiliteit • Project Zuidelijke Ringweg • BDU-Infrastructuur, nieuwe beschikking (zie baten) • Versnelling bijdrage projectbureau RegioTram (herschikking 2009-2011) • Taakstelling inkoop Verkeerstellingen en Verkeersonderzoek
BDU-OV, nieuwe beschikking (zie baten) Infrastructuur • Als gevolg van een herberekening van de kapitaallasten 2009 dient de raming te worden aangepast: - toe te rekenen rente tertiaire wegen - toe rekenen rente provinciale wegen vanaf 1993 • Bijdrage verbreding N46 Groningen - Eemshaven • Taakstelling inkoop Planvorming algemeen
3102
Taakstelling inkoop Beheer Wegen en Kanalen (nog nader toe te delen)
3103
Taakstelling inkoop Actieplan verkeersveiligheid
3301
Als gevolg van een herberekening van de kapitaallasten 2009 dient de raming voor provinciale waterwegen te worden aangepast: - toe te rekenen rente
3302
•
• • • •
114
Als gevolg van een herberekening van de kapitaallasten 2009 dient de raming voor provinciale hoofdvaarwegen te worden aangepast: - toe te rekenen rente ICT-ring Reitdiep - toe te rekenen rente Reitdiepproject Verrekening lagere kapitaallasten met krediet boordvoorzieningen Substitutie boordvoorzieningen van 0500-baten Uitstel aanschaf werkschip Verrekening met boordvoorzieningen hoofdkanalen - WOP - accres verlaging personeelskosten
Specificatie (in euro's)
2.890.000 -2.645.400 454.456 -86.000 613.056 250.000 611.400 2.919.228 1.034.000 4.564.628
90.000 2.292.510 1.700.000 -7.807 4.074.703 2.518.866
5.900 341.200 1.500.000 -5.600 1.841.500 -250.000 -5.000
257.750
2.200 2.100 -4.400 306.708 94.000 33.495 100.578 534.681
Productgroep 3303
3304
4001
5003
Aanpassing •
•
Als gevolg van een herberekening van de kapitaallasten 2009 dient de raming voor de overige provinciale vaarwegen te worden aangepast: - toe te rekenen rente ICT-ring Reitdiep - toe te rekenen rente Reitdiepproject
1.600 2.400 150 4.150
SCHOON/VEILIG GRONINGEN Water • Als gevolg van een herberekening van de kapitaallasten 2009 dient de raming te worden aangepast: - toe te rekenen rente aankoop terrein Ulsderpolder - toe te rekenen rente hypotheek geldlening Onnerpolder • Taakstelling inkoop Actieprogramma water/Stuurgroep Water 2000/ Onderzoek waterhuishouding • Metingen grondwater substitutie van 5502 • Aanpassing krediet metingen grondwater • Metingen grondwatermonitoring substitutie van 5502
14.340 29.340 -22.205 9.140 16.800 75.200 122.615
Milieu • Taakstelling inkoop IPO/Uitvoering milieutaken/Stimulering milieuactiviteiten/ MERA • Costa Due substitutie van 0600-lasten • Subsidieregeling energiebesparing Essent (zie 5003-baten) • Bijdrageregeling Leren voor Duurzaamheid (zie 5003-baten) • Verrekening energieakkoord met AKP tijdelijke krachten • Verrekening AKP met lokaal klimaatbeleid • Hogere bijdrage Costa Due i.v.m. bestemming resultaat jaarrekening 2008 • •
5501
Taakstelling inkoop Uitvoeringskosten milieu/Procesondersteuning vergunningverlening
2001
10.050 1.720 11.770
Als gevolg van een herberekening van de kapitaallasten 2009 dient de raming te worden aangepast: - toe te rekenen rente ICT-ring Reitdiep - toe te rekenen rente Reitdiepproject - toe te rekenen rente erfpachtterrein Lauwersoog
5202
5502
Specificatie (in euro’s)
• • • • • •
-36.438 73.000 900.000 112.000 -90.000 -6.209 189.600 1.141.953
Aanpassing krediet nazorg (zie 5202-baten) Rentelasten beleggingen Nazorgfonds (zie 0110-baten)
44.000 -123.900 -79.900
-15.249 -7.705 -84.340 25.000 -40.000 15.000 -36.563 -128.608
Taakstelling inkoop Metingen ten behoeve van toezicht Substitutie naar 4001-lasten Kosten afvalverwijdering Toezicht Intern bestuurlijk toezicht Verrekening AKP met Kwalibo
Risicobeleid/veiligheid Taakstelling inkoop Diverse kosten Openbare Orde en Veiligheid
-6.000
115
Productgroep
9104
8001
Aanpassing GEBIEDSGERICHT POP Taakstelling inkoop Stimulering leefbaarheid platteland/POP/ doorwerking 5e nota RO
WELZIJN, SOCIAAL BELEID, CULTUUR Welzijn • Substitutie ten gunste van cultuurnota • Overheveling middelen Provinciale Raad voor de Volksgezondheid en Maatschappelijke Dienstverlening (PRVMD) van 2011 naar 2009 • Centrum voor Maatschappelijke Ontwikkeling • Taakstelling inkoop Jongerenparticipatie/Incidentele subsidies/Flexibel budget Welzijn/Armoedebeleid • Verrekening AKP met PRVMD
8102
Taakstelling inkoop Beroepsgericht onderwijs (inclusief (V)MBO)
8201
• •
8005 8801
Aanpassing toegerekende rente aan het Provinciaal Accommodatiefonds in verband met een wijziging in het renteniveau Taakstelling inkoop Sportnota
Sociaal beleid Taakstelling inkoop Asielzoekersbeleid • • •
Hogere bijdrage jeugdzorg vanwege tekort 2009 Ophoging reserve Jeugdzorg Verrekening met AKP uit krediet “zorg voor jeugd”
8310
Cultuur, media, erfgoed Substitutie cultuurnota
8311
•
• • • •
8312
• • • • •
116
Als gevolg van een herberekening van de kapitaallasten 2009 dient de raming voor rentekosten te worden aangepast - renteloos voorschot Menkemaborg - achtergestelde lening Groninger Monumenten Fonds Substitutie cultuurnota Overgeboekt krediet Post Middendorp Opdracht naar 8312 Taakstelling inkoop Presentatiebeleid/Fonds collectie Groningen Lagere bijdrage Noordelijk Archeologisch Depot Nuis (verrekening 2008)
Substitutie cultuurnota Invulling cultuurnota Post Middendorp Opdracht (zie 8311) Taakstelling inkoop (Kunst en ruimte/Kunst en economie/Organisatie culturele prijzen/Provinciale kunstcommissie/Stimuleringsfonds kunst en cultuur Verrekening AKP met Kunstraad
Specificatie (in euro’s)
-15.000
-15.000 48.200 -6.403 -6.538 -50.586 -30.327 -1.320
-19.950 -1.018 -20.968
-1.232 145.300 154.700 -41.749 258.251
-267.103
600 7.300 319.567 -9.634 -2.172 -22.200 293.461 -246.397 24.585 9.634 -2.323 40.600 -173.901
Productgroep
1601
1603 1604
1602
0010
0110
Aanpassing
Specificatie (in euro’s)
BESTUUR Bestuurlijke samenwerking • Vrijval middelen Hanse Passage • NHI • BANN
-50.000 5.300 -2.340 -47.040
Communicatie Taakstelling inkoop Beleidsvoorlichting/Provinciale infopagina nieuws TV • •
-15.000 -12.500 -7.918 -20.418
Substitutie ten gunste van cultuurnota Taakstelling inkoop Lunch, diner relaties/Middenevenementen
BEDRIJFSVOERING • Als gevolg van een herberekening van de kapitaallasten 2009 dient de raming voor rentekosten te worden aangepast: - hypothecaire geldleningen - PC-privé - Verrekening rentekosten PC-privé • Vorming voorziening WAO ten laste van reserve AKP (zie 0800-baten)
ALGEMENE DEKKINGSMIDDELEN Veranderde rentelasten m.b.t.: - Callgeldleningen - Rekening-courant SNN - Groninger Bedrijfslocaties - Regiovisie - St. Landinrichting en bodemverontreiniging - OV-bureau Groningen Drenthe - Regiotram - Financieringsoverschot - Gebundelde doeluitkering - Bodemsanering - Rijksmiddelen jeugdzorg - Rijksmiddelen stads- en dorpsvernieuwing - BLS - ILG
390 920 -920 1.772.667 1.773.057
-42.500 -1.555.000 500 -263.500 -70.000 -500.000 600 1.931.813 10.800 10.000 -56.300 -5.000 -135.000 -375.000 -1.048.587
Als gevolg van een herberekening van de kapitaallasten 2009 dient de toegerekende rente te worden aangepast voor: - agio obligaties Morgan Stanley 2006-2011 - obligaties Morgan Stanley 2006-2011 - obligaties Loyalis Rentefonds Europa - obligaties Loyalis Garantie Product - obligaties Loyalis Garantie Product 2006-2011 - obligaties BNG 2006-2011
1.060 72.930 241.280 258.390 129.360 127.720
117
Productgroep 0110 (vervolg)
0410
0500
0600
118
Aanpassing - ABN-AMRO deposito 2006-2011 - obligaties ING FRN 2006-2010
Als gevolg van een herberekening van de kapitaallasten 2009 dient de raming voor rentekosten te worden aangepast: - deelname aandelenkapitaal Essent - deelname aandelenkapitaal BNG
De ramingen op deze productgroep worden gemuteerd ingevolge: - voorfinanciering grote projecten (vanuit rekeningresultaat 2008, zie 0800-baten) Apparaatskosten: • Diverse mutaties AKP inclusief verrekening met kredieten en stelposten • Managementcontract Beheer Wegen en Kanalen (zie 0800-lasten) • EU-lobbyist (zie 1701-baten) • Huurlasten St. Jansstraat • Aanpassing Elektriciteits- en Waterleidinginstallaties • Cilinder- en sleutelsysteem • Auto grondwaterheffing • Uitstel aanschaf provinciaal vaartuig • Formatiereductie Beheer Wegen en Kanalen • Beperking formatie Veiligheid • Taakstelling inkoop algemeen • I.v.m. taakstelling inkoop aframen: - verzekeringen - catering, schoonmaak, reproductie - Arbo, personeelsplanning, O&O, werving - beheer technische infrastructuur - accountantscontroles • Substitutie naar 5003-lasten t.b.v. Costa Due • Social Return • Taakstelling bestuurlijke drukte (subsidies van kleinere omvang) • Renovatie+ • Digitale infrastructuur (zie 0800-baten) • Als gevolg van een herberekening van de kapitaallasten 2009 dient de raming te worden aangepast: - rente gebouwen - afschrijvingen gebouwen - verrekening kapitaallasten MURA-pand Zuidbroek - rente kelder PCCV - rente digitale telefooncentrale - rente PAC noodvoorziening - hydraulische graafmachine - verrekening hydraulische graafmachine
Specificatie (in euro’s) 72.930 76.170 979.840
25.120 8.340 33.460
250.000
-97.102 -350.000 17.500 -45.000 30.000 15.000 -4.100 -125.330 116.000 54.000 711.233 -15.172 -123.800 -28.647 -102.600 -2.887 -73.000 35.000 45.000 -449.002 639.000
113.520 960 -6.340 240 930 3.330 2.270 -1.930 359.073
Productgroep 0800
Aanpassing • • •
Bespaarde rente Egalisatiereserve Grondwaterheffing Egalisatiereserve Beheer Wegen en Kanalen (zie 0600) Bijdrage Egalisatiereserve Grondwaterheffing
Specificatie (in euro’s) 2.550 350.000 -310.490 42.060
Toelichting op de 3e wijziging van de provinciale begroting 2009 BATEN Productgroep
6203
Aanpassing
KARAKTERISTIEK GRONINGEN PLG Rijksbijdrage voor: • Realisatie EHS: - verwerving - inrichting • Lopende verplichtingen verwerking/inrichting EHS
6204
Rijksbijdrage voor lopende verplichtingen Natuur en Landschap
7303
Rijksbijdrage voor: • Inrichting grondgebonden Landbouw • Grondvoorraad
3001
Specificatie (in euro’s)
2.890.000 -2.645.400 454.456 699.056 250.000
2.919.228 1.034.000 3.953.228
BEREIKBAAR GRONINGEN Mobiliteit BDU-Infrastructuur, nieuwe beschikking (zie lasten)
3402
• •
3101
Infrastructuur • Bijdrage N46 Groningen-Eemshaven • Verrekening AKP
3302
Substitutie bijdrage Rijk voor Hoofdkanalen naar 0500 (baten)
3303
Substitutie bijdrage Rijk voor het Noord-Willemskanaal naar 0500 (baten)
2.292.510
BDU-OV, nieuwe beschikking (zie lasten) Verrekening APK met OV-middelen
2.518.866 -13.436 2.505.430
1.500.000 11.109 1.511.109 -397.762
-14.400
119
Productgroep
4001
Aanpassing
SCHOON/VEILIG GRONINGEN Water • Verrekeningen: - rente hypothecaire geldlening Onnerpolder - rente aankoop terrein Ulsderpolder • Grondwaterheffing
Specificatie (in euro’s)
29.340 14.340 -320.000 -276.320
5003
Milieu • Subsidieregeling energiebesparing Essent • Bijdrage Leren voor Duurzaamheid
5202
Onttrekking voorziening nazorg stortplaatsen (zie 5202-lasten)
44.000
2001
Risicobeleid /veiligheid Verrekening AKP met middelen externe veiligheid
73.754
9104
GEBIEDSGERICHT POP Verrekening AKP met project Veenkoloniën
22.316
8310
WELZIJN, SOCIAAL BELEID, CULTUUR Cultuur, media, erfgoed Substitutie cultuurnota
8311
Substitutie cultuurnota
1501
BESTUUR Bestuurlijke samenwerking Verrekening AKP met archiefinspectie
1701
120
BEDRIJFSVOERING • Substitutie t.b.v. AKP: - EU-lobbyist - Regiofonds - Regiotram - BRZO - Bodemsanering/VROM - detacheringen • EU-lobbyist (zie 0600-lasten)
900.000 112.000 1.012.000
-312.000 68.067
1.098
84.291 -93.169 -3.262 31.889 33.500 284.892 17.500 355.641
Productgroep
0010
0110
0200
Aanpassing
ALGEMENE DEKKINGSMIDDELEN De aanpassing op deze productgroep heeft betrekking op veranderende rentebaten: - Diverse bankinstellingen - Daggeld - Kasgelden - Groenfonds - Nationaal Groenfonds - Rekening-courant Blauwe Stad
-123.900 3.200 49.100 4.166.312 4.094.712
De raming van onze uitkering uit het Provinciefonds moet worden aangepast (zie bijlage 1.5 van de voordracht) in verband met: - definitieve fysieke gegevens 2008 (inclusief nabetaling 2008) - accressen 2009-2013
Opbrengst opcenten motorrijtuigenbelasting 2009 (zie bijlage 1.4 van de voordracht)
0410
De aanpassing op deze productgroep heeft betrekking op veranderende rentebaten: - dividend NV BNG - dividend Oiko-krediet
0800
-7.500 -50.000 162.500 -37.500 -150.000 -2.311.500 -2.394.000
De aanpassing op deze productgroep heeft betrekking op veranderende rentebaten: - Beleggingen Nazorgfonds stortplaatsen (zie 5202-lasten) - Beleggingen SNN - Overige beleggingen - Bespaarde rente
0310
0500
Specificatie (in euro’s)
• •
Substitutie t.b.v. kosten BTW Compensatiefonds: - gesubsidieerde hoofdkanalen (zie 3302 lasten/baten) - Noord-Willemskanaal (zie 3303 baten) BTW grondwaterheffing
• • • • • •
Algemene reserve (Costa Due/Voorfinanciering grote projecten) Reserve AKP - verlofstuwmeren ten gunste van digitale infrastructuur (0600) Reserve AKP - voorziening WAO (zie 1602-lasten) Reserve AKP - diverse mutaties (waaronder restant AKP 2008) Egalisatiereserve Grondwaterheffing Reserve PLG (zie 6203/7303-lasten)
214.400 3.246.600 3.461.000 91.194
-290.000 200 -289.800
704.470 14.400 -2.200 716.670 439.600 639.000 1.772.667 975.195 24.410 525.400 4.376.272
121
122
PROVINCIE GRONINGEN
Nr. Gewone dienst
16/2009 Dienstjaar: 2009 4e wijziging
Provinciale Staten van Groningen:
BESLUITEN:
de begroting van lasten en baten te wijzigen als volgt:
123
4e WIJZIGING BEGROTING 2009
LASTEN
Omschrijving
BEDRAG VAN nieuwe post/ verhoging
verlaging
nieuwe raming
GEWONE DIENST 1. 7103 7106 7108 7109
ONDERNEMEND GRONINGEN Bedrijvigheid Arbeidsmarkt Regioprogramma's Fysieke bedrijfsomgeving Marktsectoren
7302
Landbouw Landbouw
6101
50.000 2.024.000 903.000 388.000
10.467.346 791.199 4.436.282 1.173.147 1.086.819
20.000
519.771 519.771
Recreatie/toerisme Toerisme en recreatie
992.600
2.730.303 1.673.930
6205
KARAKTERISTIEK GRONINGEN Natuur en landschap Natuur en landschap
238.000
2.976.967 2.976.967
3301
BEREIKBAAR GRONINGEN Infrastructuur (Re)constructie waterwegen
59.000
48.103.074 2.804.290
3.
4.
Totaal
124
4.674.600
0
4e WIJZIGING BEGROTING 2009
BATEN
Omschrijving
BEDRAG VAN nieuwe post/ verhoging
verlaging
nieuwe raming
GEWONE DIENST
0800
ALGEMENE DEKKINGSMIDDELEN Totaal Mutaties reserves
Totaal gewone dienst
216.495.020 33.379.464
4.674.600
4.674.600
0
125
Aldus vastgesteld door Provinciale Staten van Groningen in hun vergadering van
, voorzitter.
, griffier.
126
Toelichting op de 4e wijziging van de provinciale begroting 2009 In deze begrotingswijziging worden de kredieten in het kader van Cofinanciering Kompas en Cofinanciering Ruimtelijke -Economische Programma’s in overeenstemming gebracht met de ramingen volgens bijlage 2.1 en 2.2 bij de Voorjaarsnota 2009. Tegenover de wijzigingen van de kredieten staan overeenkomstige wijzigingen in de onttrekkingen aan de reserve Cofinanciering Kompas/reserve Cofinanciering Ruimtelijke -Economische Programma’s.
LASTEN Productgroep 1. 7103
7106
Omschrijving ONDERNEMEND GRONINGEN Bedrijvigheid • Technasium een werkplaats voor de toekomst • Trainingscentrum Transport en Logistiek Veendam
KOMPAS • Teleprocess Noordelijke Scheepsbouw INTERREG • TEN the transnational ecological network (Interreg IIIb) LEADER - OLDAMBT/WESTERWOLDE (LOW) • Keurmerk Streekproducten Westerwolde • Projectontwikkeling Heemtuin Muntendam • Operationele kosten leaderprogramma Oldambt-Westerwolde
LEADER - HOOGELAND (LHO) • Nationaal Netwerk Plattelandsontwikkeling • Herinrichting Boterdiep Zuidwolde • Technische hulp
LEADER – LAUWERSLAND (LLA) • Nationaal Netwerk Plattelandsontwikkeling • Natuurdoecentrum insectenwereld Leens • Molen Mensingeweer • Fietspad Niehove-Aalsum
INNOVATIEF ACTIEPROGRAMMA GRONINGEN (IAG) • Technische bestand Ruimtelijke -economische programma’s Structuur versterkende projecten: • Flexines • Energy Valley fase III • Bio Energie Noord II • De G7 campagne 2008-2012 (Toeristische Mediacampagne) • Crystal Q • Drug Delivery en targeting • STINAG
Specificatie (in euro's)
20.000 30.000 50.000
9.000
10.000
10.000 4.000 21.000 35.000
6.000 30.000 15.000 51.000
3.000 9.000 9.000 14.000 35.000
85.000
100.000 38.000 20.000 20.000 120.000 20.000 500.000 818.000
127
Productgroep 7106
Omschrijving
Specificatie (in euro's)
Overige projecten + externe financiering: • Demographic Change - NOISE • Innovative Foresoght Planning • TRACER • Waddenfonds Landmerken • Waddenfonds Waddenwandepaden • Waddenfonds project Kwelderherstel • Safequard • Mechatronics • Project Management Interreg • Junge EDR Filharmonie • Duurzame Agribusess en Life Science in EDR • Interregional Supply Clusters along the North East Corridor
Projecten zonder financiering • Duurzaam leren in de Veenkoloniën • Projectplan Op de Wierde Leens
46.000 100.000 146.000
Procesgelden • Ring Blauwe Stad Ecorys • Inventarisatie instrument stimulering energiecluster • Koepelplan Paterwoldsemeer • Projectplan Target • Offerte ERAC aanvraag Seaport Expo Center • Monique Schoondorp
10.000 27.000 8.000 8.000 13.000 15.000 81.000
Life Science: • ELISA • Ontw. nieuwe eiwitten voor diagnose fibrose in lever/tumoren • Vroege diagnose en effectieve behandeling kanker • Ontwikkeling van terpenen • Taaislijmziekte • Ontwikkeling Farmaco-MRI
Innovatie in de zorg: • DRIFT • Ontwikkeling operatieve beensteun • CAREBRO
49.000 29.000 26.000 40.000 24.000 26.000 194.000
17.000 45.000 24.000 86.000
Creatieve industrie: • Voucherproject Puddingfabriek
40.000
Generieke innovatieve stimulering: • TLS • Ontwikkeling innovatieve fosfaatbronnen
23.000 16.000 39.000 Totaal
128
40.000 4.000 12.000 48.000 8.000 46.000 14.000 47.000 84.000 26.000 41.000 25.000 395.000
2.024.000
Productgroep 7108
7109
7302
6101
3. 6205
4. 3301
Omschrijving
Specificatie (in euro's)
• • • • • •
Revitalisering bedrijventerrein Foxhol en Maartenshoek Revitalisering bedrijventerrein 't Heem Ter Apel Revitalisering bedrijventerrein Industriepark Leek Revitalisering bedrijventerrein Vleddermond en Dideldom Ontwikkeling bedrijventerrein RSCG Zuid Bedrijventerrein De Rensel Hoogebrug
25.000 90.000 25.000 300.000 110.000 353.000 903.000
• • • •
Praktijkcentrum Bouw Veenkoloniën Kennis Conversie Fonds Carbohydrate Competence Center (CCC) Meerjarenplam St. Business Generator Groningen (SBCG)
38.000 100.000 150.000 100.000 388.000
Landbouw Glastuinbouw Eemsmond Recreatie/Toerisme • STAR • Ontwikkelingsplan Havencomplex Lauwersoog • Ring Blauwestad Infrastructuur • Masterplan Pieterburen
KARAKTERISTIEK GRONINGEN Natuur en landschap • SGB2002 - ZWK: fietspad Eiberburen • SGB2004 - ZWK: ecologische verbindingszone Visvlieterdiep • SGB2004 - ZWK: verveningroute fase 1 • Museum Wierdenland en AIP Ezinge • Hollebeetse-zuid fase 1 • PLOP Oude Lauwers fase 3 • Hermeandering Ruiten Aa fase 1 • Herstel wierde Wierum
BEREIKBAAR GRONINGEN Infrastructuur Revitalisering Zuidlaardermeer
20.000
322.000 323.000 247.600 100.000 992.600
2.000 16.000 9.000 80.000 30.000 17.000 64.000 20.000 238.000
59.000
129
BATEN Productgroep 0800
130
Omschrijving ALGEMENE DEKKINGSMIDDELEN • Bijdrage vanuit Reserve Cofinanciering Kompas • Bijdrage vanuit Reserve Cofinanciering Ruimtelijke -Economische Programma’s
Specificatie (in euro's)
2.875.600 1.799.000 4.674.600
