Vertrouwen in kwaliteit JAARVERSLAG 2010

Vertrouwen in kwaliteit 10

JAARVERSLAG 20

Woord vooraf

Rond de verschijning van dit jaarverslag is het roerig in de wereld van het Nederlandse hoger beroepsonderwijs. Dank zij de dynamiek die ontstond door inspectieoordelen en de berichtgeving daarover, is de sector in een wat ongelukkig daglicht komen te staan. Grotendeels ten onrechte. Niet temin krijgt het vertrouwen, dat in de loop der jaren is ver diend door goede prestaties, wel plots een knauw. Dat is niet goed. Juist het hbo krijgt de komende jaren een steeds belangrijkere taak bij het verhogen van het niveau van de beroepsbevolking en studenten verdienen het dat ze zeker kunnen zijn van een diploma dat hen verder brengt in het leven. Dat vertrouwen behouden en waar nodig herstel len zal leidraad zijn voor het handelen van de HAN in 2011. In de regio waarvan de HAN het kenniscentrum is, is de stem ming milder. Dat weten we door de signalen uit het professi onele veld. En per slot van rekening is het de beroepspraktijk waaraan de HAN als kennisinstelling in hoge mate haar be staansrecht ontleent. Wij komen graag onze verplichting na om ons voor die bui tenwereld te verantwoorden. Daartoe ook dit jaarverslag over 2010. Elk jaar weer beschouwen we het verslag als een soort pièce de résistance voor de transparantie die we voor ogen hebben. Transparantie niet als doel op zich. Wel als middel om

2

uiteen te zetten hoe en waarom zaken goed of minder goed zijn gegaan. We doen dat ook om u een geloofwaardig en vertrouwenwekkend beeld van de HAN te geven. U zult dan ook geen louter positieve passages tegenkomen in dit verslag. Ook in de ondernemende en innovatieve omgeving die de HAN te bieden heeft, doen zich ontwikkelingen voor die om verbetering vragen. Natuurlijk zijn we verguld met een toegenomen tevredenheid onder onze studenten, de verbeterde roostering, met de finan cieel gezonde positie en met de groeiende kennisuitwisseling tussen lectoraten, docenten en bedrijven. Maar de groei van studenttevredenheid willen we doorzetten, het studierende ment blijft te ver onder onze doelstellingen en ook op het punt van informatievoorziening aan studenten staat ons nog het nodige te doen. Grosso modo liggen we prima op koers. U kunt in dit jaarver slag lezen dat we in 2010 weer een groot aantal activiteiten hebben ontplooid dat past bij de ambitie van de HAN om tot de beste hogescholen in Nederland te behoren. En dat we dat volgens de Keuzegids 2011 al zijn waar het onze masteroplei dingen betreft, vervult ons met trots. Al onze mensen die verantwoordelijk zijn voor de geboekte re sultaten en iedereen in onze omgeving die met ons heeft mee gedacht, willen we bij dezen bedanken.

College van Bestuur, Ron Bormans en Kristel Baele

Jaarverslag HAN 2010 · Vertrouwen in kwaliteit

3

Facilitaire Zaken Financieel Economische Zaken Informatie Communicatie Technologie International Office Marketing Communicatie en Voorlichting Personeel en Organisatie Service Centrum Onderwijs Studentzaken

Sensor Deelraad Service Bedrijf

Service Bedrijf

1 Vanaf 1 januari 2011 zijn alle masteropleidingen samen

gevoegd in het instituut HAN Master Programma’s. ij de stichting HAN is eveneens HAN Holding BV onder B gebracht. Deze bevat twee BV’s waarin commerciële activiteiten zijn ondergebracht, namelijk Interstudie NDO BV en HAN Flex BV. De Stichting Hogeschool van Arnhem en Nijmegen is de enige aandeelhouder van deze holding. Het College van Bestuur van de HAN is als directie belast met het bestuur van HAN Holding BV. De samenstelling van de Raad van Toezicht, het College van Bestuur, het Management en een overzicht van de opleidingen vindt u vanaf pagina 140.

4

Organogram HAN

I nstituut Pabo Arnhem en Nijmegen

I nstituut Paramedische Studies

Instituut International Business and Education

I nstituut voor Leraar en School

Instituut Verpleegkunde

Instituut Bedrijfskunde

I nstituut Sport- en Bewegingsstudies

Instituut Financieel Management en Rechten

Instituut Sociale Studies

Instituut Automotive Instituut Applied Sciences Instituut Built Environment Informatica Communicatie Academie

Afdeling Mondzorgkunde Lectoraten Educatie

Instituut Engineering

L ectoraten Gezondheid Gedrag en Maatschappij

L ectoraten Economie en Management

Lectoraten Techniek

V DO Opleidings- en Adviescentrum

Expertisecentrum Economie en Management

Cursussen en Post-hbo

H AN Master Programma’s1 Faculteitsraad Faculteit Educatie

Faculteitsraad

Faculteit Gezondheid Gedrag en Maatschappij

Faculteitsraad

Faculteitsraad

Faculteit Economie en Management

Faculteit Techniek

HAN Smart Business Center

Centrum voor Ondernemerschap

Concerncontrol

Medezeggenschapsraad College van Bestuur

Raad van Toezicht


5

INHOUD

6

1 Hogeschool van Arnhem en Nijmegen 1.1 Midden in de maatschappij 1.2 Het instellingsplan 1.3 Onderwijskwaliteit 1.4 De HAN als kennispoort 1.5 De medewerkers van de HAN 1.6 Operational excellence 1.7 Financiën 1.8 Een blik op de toekomst 1.9 Open en transparant

9 10 12 14 14 17 18 18 20 21

2 Onderwijskwaliteit 2.1 Studenten en onderwijskwaliteit 2.2 Studenttevredenheid 2.3 Studierendement 2.4 Zorg voor studenten 2.5 De kaders voor onderwijs 2.6 Kwaliteitszorg 2.7 Groei door kwaliteit

23 24 25 28 33 36 36 44

3 Kennispoort 3.1 De HAN als kennispoort 3.2 Marktactiviteiten 3.3 Lectoraten en onderzoek 3.4 Masteropleidingen 3.5 Ondernemerschap 3.6 De HAN in verbinding met de regio 3.7 Internationalisering

47 48 49 50 52 53 58 61

4 Organisatieontwikkeling67 4.1 De HAN als werkgever 68 4.2 De tevredenheid van medewerkers 69 4.3 Betrokkenheid bij de strategie van de HAN 71 4.4 Ombuiging faculteiten Techniek en Educatie 71 4.5 Strategisch HRM-beleid 71 4.6 Goed werkgeverschap 72 4.7 Professionalisering en professionele cultuur 75 4.8 De middelen voor decentrale arbeidsvoorwaarden 77 4.9 Kerngegevens medewerkers van de HAN 78 4.10 HAN steeds duurzamer 82 5 Operational excellence 5.1 Optimale afstemming van voorzieningen en processen 5.2 Kwaliteitsindex tevredenheidsmetingen 5.2.1 Roostering 5.3 Het Service Bedrijf van de HAN 6 Organisatie en bestuur 6.1 De organisatie van de HAN 6.2 Bestuur en beheer van de HAN 6.3 College van Bestuur 6.4 Horizontale en verticale verantwoording 6.5 Medezeggenschap 6.6 Integraal risicomanagement 6.7 Publiek – privaat 6.8 Notitie Helderheid

87 88 89 89 95 97 98 101 103 108 111 112 114 114

7 Verslag Raad van Toezicht 7.1 Samenstelling Raad van Toezicht 7.2 De kerncommissies 7.3 Vergoeding Raad van Toezicht 7.4 Bijeenkomsten Raad van Toezicht in 2010

117 118 119 122 122

8 Financiën 8.1 Financieel beleid 8.2 Doelstelling en begroting 8.3 Financiële prestaties 8.4 Financiële positie 8.5 Financiering 8.6 Toekomstige ontwikkelingen

129 130 130 130 132 134 137

Onderzoek bij de HAN ‘We geven de praktijk de kans de blauwdruk in te kleuren’

10

‘Laat mensen hun verhaal vertellen’

24

‘Leren met een U-bocht: resultaatgericht, maar niet resultaatgefixeerd’

48

‘Onderzoek doen is meer dan een kunstje aanleren’

68

‘Voor ondernemerschap heb je lef, intuïtie en creativiteit nodig’

88

‘De leerlijn onderzoek doen is werk in uitvoering dat we samen oppakken’

98

‘Steeds opnieuw vraag je je af of je waarde toevoegt of verspilt’

118

Bijlagen139


7

8

1

ogeschool van H Arnhem en Nijmegen

Je bent nooit te oud om te leren: tot diep in de vorige eeuw een vrijblijvende uitspraak. De laatste decennia laten zien dat een leven lang leren eerder een must dan een keuze is. Zeker voor professionals. Nog maar weinig mensen werken veertig jaar lang voor dezelfde

baas. Overstappen naar een nieuwe werkgever of aanpalend werkveld vraagt meestal om verdieping of verbreding van kennis. Bovendien gaan de ontwikkelingen snel, op tal van gebieden. Innovaties kun je alleen bijbenen als je een leven lang leert.

1.1

Dr. ir. René Bakker, lector Networked Applications, onderzocht online mogelijkheden voor onderwijs aan IT-professionals die zich verder willen ontwikkelen.

Midden in de maatschappij

In onze regio is de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) hét opleidingscentrum voor hoger beroepsonderwijs. Onze organisatie biedt een breed aanbod van opleidingen van goede kwaliteit in zeer diverse richtingen. Het is onze maat schappelijke opdracht om met deze opleidingen de studenten uit te laten groeien tot capabele, innovatieve en zelfstandige medewerkers of ondernemers. Wij vinden dat een beroepsbe oefenaar niet alleen moet denken aan zijn eigen belang, het be lang van de organisatie waar hij of zij werkt, maar ook invulling moet geven aan een maatschappelijke verantwoordelijkheid. Daarom nemen in ons onderwijs de thema’s duurzaamheid en innovatie een belangrijke plaats in.

10

René Bakker: ‘We geven de praktijk de kans de blauwdruk in te kleuren’

Als het gaat om de kwaliteit van onze opleidingen hechten we aan het oordeel van deskundigen, zoals de NVAO die eens in de zes jaar accreditaties verleent. Tussentijds houden alle op leidingen interne audits met professionele begeleiding. Daar naast hechten wij sterk aan het oordeel van studenten zelf en meten hun tevredenheid dan ook ieder jaar. Zo weten we het goede te behouden en op welke punten we moeten verbeteren. Hoe docenten, onderzoekers en ondersteunende medewer kers denken over onze organisatie, brengen we eveneens jaar lijks in kaart. De kwaliteit van het onderzoek bij de HAN houden we ook nauwlettend in de gaten. Immers, onderzoek vervult een steeds belangrijker rol in het op inhoudelijk hoog en inspire rend niveau houden van ons onderwijs.

‘Hbo-instellingen leiden niet langer alleen jongeren op tot startende professionals, ze zorgen ook dat ervaren professionals zich kunnen door ontwikkelen. Het project Leven Lang Leren richt zich op die laatste groep: de

werkende. Een voltijdopleiding is voor hen geen haalbare kaart. En ook het gangbare deeltijdonderwijs is soms niet aantrekkelijk genoeg voor professionals met jarenlange werkervaring. Zij willen hun kennis verdiepen, maar de opleiding

Een korte schets van onze organisatie In 2010 bood de HAN 63 verschillende bacheloropleidingen aan voor 29.520 studenten. Het grootste deel (79%) van onze studenten volgde een fulltime-opleiding. Daarnaast zijn ook de deeltijdopleidingen (18%) populair. De HAN verzorgt naast de bacheloropleidingen, masteropleidingen en associate de gree programma’s. We onderzoeken voortdurend actief de mogelijkheden en wensen van studenten en organisaties tot passend onderwijs. Onderwijs is voor ons een dynamisch iets, aansluitend op de meest actuele inzichten, en met een voort durende ‘drive’ dát te bieden waar studenten, in al hun verschil len, behoefte aan hebben. In nauwe samenwerking met maatschappelijke organisaties in de regio willen we kennis ontwikkelen en overdragen. Mede daardoor kunnen onze eigen mensen verder groeien in hun vakgebied. We steken dan ook veel energie in marktactiviteiten zoals toegepast onderzoek, masteropleidingen, maatwerktrainingen en advies.

moet geen herhaling zijn van wat ze al weten. Specifieke verdieping of verbreding, zoveel mogelijk gericht op hun persoonlijke (nieuwe) werksituatie: daar zoeken ze naar, net als hun werkgevers.

Kerncijfers HAN 2010 Aantal bachelorstudenten

29.520

– waarvan voltijd

23.255

– waarvan deeltijd

5.401

– waarvan duaal

864

Studenttevredenheid*

81,2%

Aantal medewerkers

2.984

Aantal fte

2.283

Medewerkertevredenheid

7,7

Aantal bacheloropleidingen

63

Aantal masteropleidingen

20

Aantal lectoraten

38

€248,9 mln

Omzet – waarvan uit marktactiviteiten

€27,8 mln

* Aandeel studenten dat positief of neutraal oordeelt over het geboden onderwijs.


11

[ René Bakker]

Mijn lectoraat onderzoekt hoe networked applications (internettoepassingen) kunnen bijdragen aan een efficiënte invulling van een dergelijk specifiek onderwijsprogramma en welke ICTomgeving je daarvoor nodig hebt.

Dankzij internet ligt de wereld aan je voeten, maar welke componenten kun je gericht inzetten? Hoe maak je gebruik van social media en wat heeft het intelligente web aan oplossingen te bieden? Hoe richt je de ICT-omgeving

De missie van de HAN De HAN biedt studenten en cursisten onderwijs van hoog niveau in een inspirerende, ondernemende en innovatieve omgeving die afgestemd is op hun wensen en rekening houdt met een grote diversiteit in achtergrond, talenten en leerstijlen. De HAN verschaft jonge mensen een uitstekende startpositie op de arbeidsmarkt en stelt werkenden in staat zich verder te ontwikkelen. Ons onderwijs is van hoogwaardige kwaliteit en getoetst op betekenis voor het beroepenveld. Wij leggen ons erop toe het beste uit onze studenten te halen door hen een uitstekende opleiding te bieden, gecombineerd met intensieve begeleiding van deskundige medewerkers. Voor bedrijven, instellingen en individuen in de regio is de HAN hét opleidingscentrum en één van de belangrijkste kennispartners. Voor studenten en medewerkers is de HAN een aantrek kelijke en professionele omgeving die ontwikkeling, ondernemerschap en innovatie hoog in het vaandel heeft staan. De HAN wil in Nederland tot de beste hogescholen behoren.

12

1.2

veilig en doelgericht in? Ter voorbereiding spraken we met het beroepenveld: welke obstakels weerhouden werkende IT-professionals van deeltijdopleidingen? “Niet specifiek genoeg, te grote tijdsinvestering,

Het instellingsplan

Om een stabiele koers te bepalen hebben we doelen geformu leerd op een termijn van vier jaar. Deze staan in het HAN In stellingsplan 2008-2012. Elke vier maanden evalueren we de resultaten. Ons beleid is in de eerste plaats gericht op kwalitatief goed onderwijs. Om dat te bereiken stellen we ons ten doel om de gezamenlijke HAN-identiteit te versterken. Tegelijkertijd willen we ruimte geven aan de diverse opleidingen om in het onder wijs goed aan te sluiten bij het beroepenveld. Daarom geven we - binnen de HAN-kaders - ruimte voor een eigen invulling. Het jaar 2010 was het derde jaar van de vier. Dat is een goed moment om met elkaar na te denken over de ontwikkelingen in de organisatie en de realisatie van ons instellingsplan. In de zogeheten midterm review hebben we zo’n momentopname gemaakt. Uiteraard hebben we het beeld dat we hieruit kregen vergeleken met het gewenste beeld van de HAN. In de volgende tabel staan de doelstellingen voor 2012, de be haalde resultaten in 2010 en ter vergelijking de resultaten in 2009.

onvoldoende mogelijkheid om werkervaring in te brengen en we willen onze werkplek benutten voor het leerproces”, vertelden ze. En we vroegen de werkgevers welke kennis, houding en vaardigheden ze bij hun medewerkers

misten. Daarnaast inventariseerden we welke ervaring de HAN en andere hbo-instellingen al in huis hebben op het gebied van online education en verrichtten we literatuuronderzoek. Op basis van die informatie ontwierpen

we een samenspel van verschillende networked applications die studenten, docenten en organisaties efficiënt en effectief laten samenwerken. Dat klinkt tamelijk abstract, maar als ik concretiseer wordt het duidelijk. Je kunt bijvoorbeeld

Doelstellingen en resultaten Gerealiseerd in

Gerealiseerd in

Doel in

2009

2010

2012

O nderwij skwaliteit

Propedeuserendement na 2 jaar Hoofdfaserendement na 4 jaar Studenttevredenheid 1

56,2% 81,2% 76,8%

58,9% 78,1% 81,2%

70% 90% 90% 2

K ennispoort

Omzet onderzoeksactiviteiten

2,5% van de omzet (omzet €5,8 miljoen)

3,1% van de omzet (omzet €7,8 miljoen)

3% van de omzet 3

Groei marktactiviteiten

-2% (€28,9 miljoen)

-3,8% (€27,8 miljoen)

2% omzetgroei per jaar 4

O rganisatieontwikkeling

Betrokkenheid medewerkers

Medewerkers voelen zich verbonden met

48% van de medewerkers voelt zich

75% voelt zich verbonden met

de doelstellingen5

verbonden met de doelstellingen

de doelstellingen van de HAN

– van opleiding of subunit 85%

van de HAN

– van instituut of service unit 70% – van faculteit of Service Bedrijf 54% – uit instellingsplan 2008-2012 48% Medewerkertevredenheid Ziekteverzuim

7,7 4,1%

7,7 4,1%

O perational e xcellence ( volgens kwaliteitsinde x)

oordeel van studenten

ICT-voorzieningen Roosters

64,8% 69,7% 69,7% 72,6%,

80,6% 79,3% 73,8% 78,6%

Huisvesting en faciliteiten Interne informatievoorziening

65,8% 77,5% 75,9% 64,3%

72,4% 81,3% 78,8% 65,5%

oordeel van docenten

oordeel van studenten

1

P ercentage dat neutraal of positief oordeelt

4

Naar beneden bijgesteld, dit was 5%

2

Naar boven bijgesteld, dit was 80%

5

In 2010 is de vraag naar de betrokkenheid van medewerkers nader gedifferentieerd

3

Naar beneden bijgesteld, dit was 10%

7,8 Maximaal 4,0% oordeel van docenten Hoge tevredenheid van medewerkers en studenten


13

[ René Bakker]

denken aan een leermaterialenwiki: een digitale encyclopedie, maar veel uitgebreider dan het welbekende Wikipedia. Hierop kunnen studenten op termijn al het leermateriaal vinden dat ze nodig hebben. Een ander voorbeeld

1.3

van networked applications is de virtual classroom. Op ingeroosterde momenten verzorgen docenten een lesavond via een soort van videoconferencing, maar dan met uitgebreidere mogelijkheden. De studenten zien hun docent niet

Onderwijskwaliteit

De studenttevredenheid is flink gestegen. Het oorspronkelijke doel uit 2008, ‘80% scoort neutraal of positief’, is hiermee gerealiseerd. Dit hangt zeker samen met de verbeteringen die zijn gerealiseerd in de operational excellence (onderaan in de tabel). We zijn er echter van overtuigd dat het nóg beter kan en moet. “80% tevreden” betekent “20% ontevreden” en dat is een te hoog percentage. Daarom hebben we de lat voor 2012 hoger gelegd. Onze nieuwe doelstelling is dat dan minimaal 90% van de studenten neutraal of positief oordeelt over het geboden onderwijs. Een beter studierendement Studeren gaat niet vanzelf: het vraagt een voortdurende inzet en prioritering van de student. Als hogeschool hebben wij de verantwoordelijkheid om de student te helpen in het leerproces en te ondersteunen in zijn groei naar zelfstandigheid. Ook wil len we studenten motiveren om zich te ontwikkelen tot profes sionele beroepsbeoefenaren. Deze inspanningen moeten zich vertalen in een goed propedeuse- en hoofdfaserendement. Onze doelstelling ligt daarbij op respectievelijk 70% en 90%. De resultaten van 2010, 58,9% in de propedeuse en 78,1% in de hoofdfase, liggen nog veel te laag. Dat moet dus beter. De HAN zet studieloopbaanbegeleiders in om de studenten in hun ontwikkeling te begeleiden. Zij ondersteunen de stu denten bij het ontwikkelen van de benodigde studievaardighe den en om een goed studietempo te realiseren gedurende de opleiding. Voor studenten die extra zorg behoeven, helpt de

14

alleen, ze kunnen ook online vragen stellen. Zo kan de docent bijvoorbeeld een quiz organiseren, de student toetst zijn antwoord in en de docent ziet direct wat het kennisniveau per student is. De virtual classroom is een

studiebegeleider de student om de juiste hulp te vinden. Ook kunnen studenten terecht bij het decanaat. Het is voor studenten belangrijk dat zij een juiste keuze maken op het moment dat zij beginnen met een hbo-opleiding. Wij ondersteunen dit zeer actief. We dragen bij aan de ontwikke ling van verschillende hulpmiddelen voor studiekeuze; we zor gen voor goede en eerlijke voorlichting. We bieden een groot aantal kennismakingsactiviteiten voor studenten die een oplei ding overwegen aan de HAN; we werken voortdurend aan een goede aansluiting tussen vooropleiding en hbo. Met ingang van 2010 voeren we bij een twaalftal richtingen studiestartge sprekken. Deze moeten er toe leiden dat studenten een betere studiekeuze maken. Met al deze inzet willen we ervoor zorgen dat het studierendement omhoog gaat. In hoofdstuk 2 geven we meer uitgebreide informatie over onze inzet voor een goede studiekeuze, de studenttevredenheid en de voor studenten be schikbare zorg.

1.4

De HAN als kennispoort

De beroepspraktijk bepaalt de inhoud van het onderwijs. In onze visie moeten studenten daarbij niet alleen vaardigheden ontwikkelen maar ook op de hoogte zijn van de nieuwste tech nieken, handelswijzen en procedures. Zij zullen, als nieuwe ge neratie professionals, de motor zijn van innovatie en vernieu wing in hun beroep. Dit vraagt van de HAN en onze mensen dat ook wij zelf actief bezig zijn met het ontwikkelen en delen

oplossing voor de tijdrovende rit naar een onderwijsinstelling en maakt het ook mogelijk om (delen van) een les later nog eens terug te kijken: hoe zat het ook alweer precies?

van kennis. Dat doen onze docenten door het begeleiden van afstudeerprojecten, door het uitvoeren van onderzoek in op dracht, en door te werken aan (advies)opdrachten en projecten voor bedrijven en instellingen. Docenten nemen steeds vaker deel aan de kenniskring van een lector en aan georganiseerde kennisuitwisseling met bedrijven. De doelstelling in het Instellingsplan 2008-2012 was om 10% van onze omzet voort te laten komen uit onderzoeksactivitei ten en onze marktactiviteiten met 5% per jaar te laten groeien. Door de economische recessie was dit te ambitieus. Daarom hebben we de doelstelling bijgesteld tot respectievelijk 3% en 2% per jaar. Bij de omzet uit onderzoeksactiviteiten behalen we de doelstel ling: in 2010 vormen deze 3,1% van de omzet. Er waren in 2010 bij de HAN 38 lectoraten, waar 44 lectoren en 5 associate lecto ren kennis delen en onderzoek doen. De activiteiten van deze lectoren zijn ondergebracht in zes kenniscentra. Dit zorgt voor meer onderlinge uitwisseling en een grotere synergie met de onderwijsorganisatie. De HAN stimuleert haar medewerkers om te promoveren. Ambitieuze medewerkers worden hierbij ondersteund. In 2010 waren er 27 medewerkers bezig met een promotietraject. Investeren in groei Door de economische crisis gaven bedrijven en instellingen minder prioriteit (tijd en geld) aan onderzoek en opleiding. Toch hebben we als HAN geïnvesteerd in een betere toeganke lijkheid voor ondernemers. Via onze ondernemersdesk komen


15

[ René Bakker]

Studenten, docenten en werkgevers moeten en willen ook bij elkaar over de schutting kunnen kijken: hoe pakt een ander het aan? Loopt alles naar verwachting? Daarom zorgen we ervoor dat ze elkaar online kunnen

veel aanvragen binnen voor studie- en stageplaatsen en voor studentprojecten. Veel ondernemers stellen vragen over op leidingen en de erkenning van competenties. Daarnaast on derhouden de faculteiten zelf gericht contacten, onder andere vanuit hun afdeling contractactiviteiten. We zoeken actief orga nisaties op vanuit netwerken zoals het Smart Business Centre HAN en Zorgalliantie.nu!. In 2010 zijn er nieuwe initiatieven gestart in de vorm van het Fablab (hulp bij innovatie) en het Quick Response Manufacturing Centre (efficiënte logistiek). Ook zijn we gestart met een expertisecentrum op het gebied van Automotive. Onze verwachting is dat, als de economie weer aantrekt, ook de marktactiviteiten zullen toenemen. Het onderwerp ’ondernemerschap’ staat hoog op onze agen da. Onze afgestudeerden moeten een ondernemende houding hebben ontwikkeld: ze moeten nieuwsgierig zijn naar nieuwe ontwikkelingen, oog hebben voor kansen en initiatief nemen tot verandering. Om dit concreet te maken participeren we in het Gelderse project go!. Ook hebben we geïnvesteerd in een aansprekende minor Ondernemerschap, verzorgd door het Centrum voor Ondernemerschap van de HAN en in 2010 door veel studenten gevolgd. Mede dankzij de voortdurende aandacht voor ondernemer schap zijn er in 2010 enkele zeer succesvolle, prijswinnende initiatieven van studenten geweest. Prijzen voor innovatieve studenten Twee studenten Digitale Communicatie wonnen dit jaar de ‘Pro Rail Battle of concepts’. Zij bedachten de beste manier

16

vinden, synchroon en a-synchroon. De gelijktijdige virtuele ontmoeting maken we onder andere mogelijk met gedeelde computers. Twee of meerdere mensen zitten op hetzelfde moment achter hun computer om een document

of applicatie te bespreken en te bewerken. Alle deelnemers zien wat er op het scherm gebeurt. Bij een a-synchrone ontmoeting kun je denken aan forums. Iemand stelt daar een vraag, die op een later tijdstip beantwoord wordt

om reizigers beter te informeren bij vertragingen op het spoor. Studenten Techniek bedachten een systeem om veel efficiën ter met huishoudelijke energie om te gaan. Deze zogeheten Warmtebuddy kreeg de derde plaats in de jaarlijkse competi tie voor de Gas Terra Transitieprijs. Drie studenten van de op leiding Culturele en Maatschappelijke Vorming ontvingen de 14e Burgemeester Dalesprijs. Zij ontwikkelden een zeer goede methode voor voorlichting over homo- en biseksualiteit aan leerlingen van de basisschool. Zes studenten van de Faculteit Economie en Management wonnen de Talentenprijs Financi eel Management met een advies over de aanpak van de hy potheekaftrek. In hoofdstuk 3 geven we meer informatie over internationalisering, studentprojecten, ondernemerschap, de HAN-masteropleidingen en het onderzoek aan de HAN.

1.5

De medewerkers van de HAN

Bij de HAN werkten in 2010 2.984 medewerkers in 2.283 fte. Deze groep bestaat voor 60,6% uit docenten en voor 39,4% uit ondersteunende functionarissen en management. Als werk gever zijn we verantwoordelijk voor goede arbeidsomstandig heden en een adequate aansturing van ons personeel. In het instellingsplan staan hiervoor twee doelstellingen: de gemid delde medewerkertevredenheid van de HAN ligt in 2012 op of boven het cijfer 7,8; in 2012 voelt 75% van de medewerkers zich betrokken bij de strategie van de HAN.

door anderen. Op die manier helpen studenten elkaar en kunnen docenten de ‘discussie’ volgen en er zo nodig op inspringen. Als je networked applications op de goede manier inzet, wordt de computer de persoonlijk assistent van alle

We namen ook deel aan een kleinschalig onderzoek van het bu reau Effectory naar de tevredenheid van medewerkers bij ver schillende werkgevers in Nederland. In de categorie ‘organisa ties met meer dan 1.000 werknemers’ namen 122 organisaties deel. De HAN behaalde hier de 13-e plaats met het rapportcijfer 7,8. Dat is goed, maar betekent niet dat we nu ‘klaar zijn’. Ook bij een hoge gemiddelde score zijn er punten die aandacht vra gen. Bijvoorbeeld de roostering voldoet nog niet altijd aan wat men ervan mag verwachten. De tweede doelstelling (75% van de medewerkers voelt zich betrokken bij de strategie van de HAN) hebben we in 2010 nog niet gerealiseerd. 85% van de medewerkers voelt zich verbon den met de doelstellingen van de opleiding/subunit, 48% voelt zich betrokken bij de doelstellingen uit het HAN Instellings plan 2008-2012. Hier lopen we dus achter. In 2012 gaan we meer communiceren om de bekendheid van de doelstellingen te vergroten en draagvlak te creëren voor onze strategie. Professionalisering De HAN besteedt jaarlijks ongeveer 2% van het personeels budget aan de professionalisering van haar medewerkers. Om het algehele kennisniveau van onze organisatie te waarborgen, willen we dat minimaal 70% van onze docenten over een mas tertitel beschikt. Op dit moment heeft 54,9% van het onderwij zend personeel minimaal een mastertitel. In hoofdstuk 4 belichten we ons personeelsbeleid. Daar geven we cijfers over de samenstelling en ontwikkeling van ons ge hele personeel.

De HAN als geheel heeft in 2010 de eerste doelstelling bijna bereikt: de gemiddelde tevredenheidsscore bedroeg een 7,7.


17

[ René Bakker]

betrokkenen, als belangrijke aanvulling op contact ‘in persoon’. De muren van online education staan inmiddels, didactisch en technisch. We hebben als het ware hamer en beitel in de hand, maar dat maakt je nog niet tot

1.6

een goed timmerman. In september, als de opleiding van start gaat, moeten de docenten weten hoe ze dat gereedschap gebruiken. Hoe haal je het meeste rendement uit de virtual classroom, hoe gebruik je het principe van de gedeelde

Operational excellence

Een goede organisatie is nodig om tot prima prestaties te ko men; de voorzieningen moeten op orde zijn. We maken ieder jaar afspraken met de betrokken partijen over de gewenste re sultaten op vier indicatoren voor het organisatorische proces. Het gaat om de ICT-voorzieningen, de roosters, de huisvesting en de interne informatievoorziening. De metingen in het jaar lijkse studenttevredenheids- en medewerkertevredenheidson derzoek geven een duidelijk beeld hoe we ervoor staan. Hier volgt een korte toelichting op de cijfers. De ICT-voorzieningen worden zowel door docenten als stu denten goed gewaardeerd (79,3% respectievelijk 80,6%). Zo wel studenten als docenten zijn veel meer tevreden dan vorig jaar. Op het punt van roostering zijn we vooruitgegaan. Van de do centen is nu 78,6% tevreden. Bij de studenten is dit 73,8 %. Er is veel geïnvesteerd in het verbeteren van onze processen, de kwaliteit van medewerkers en systemen. De huisvesting en onderwijsfaciliteiten worden in 2010 weer beter gewaardeerd dan in 2009. Inmiddels is 81,3% van de docenten en 72,4% van de studenten hierover tevreden. We werken verder aan innovatieve nieuwbouw, voldoende par keerruimte en goede werkplekken. Ook is in 2010 gestart met video-conferencing zodat de reistijd kan worden beperkt. De interne informatievoorziening blijft het grootste punt van aandacht. Vooral de docenten zijn hierover ontevreden: slechts 65,5% oordeelt ‘neutraal tot (zeer) tevreden’. Studenten voelen zich over het algemeen wel goed geïnformeerd: 78,8% is tevre den. In hoofdstuk 5 gaan we dieper in op de ondersteunende diensten en de faciliteiten in onze organisatie. 18

1.7

computers efficiënt en effectief en hoe vul je de leermaterialenwiki op een toegankelijke manier? Datzelfde geldt voor de studenten. Een aantal van hen krijgt intensieve begeleiding van het lectoraat om te

Financiën

De doelstelling van ons financiële beleid is in de eerste plaats dat we onze taak als onderwijsinstelling op een goede manier kunnen vervullen. Daarbij bewaken we onze financiële positie en zorgen we voor continuïteit. Om projecten voor onder an dere nieuwbouw goed te kunnen bekostigen, hebben we een lening van €25 miljoen afgesloten bij het Ministerie van Finan ciën. Onze solvabiliteit is daardoor gedaald tot 37,2%. Dat is voldoende; hbo-breed geldt de norm van 35%. Winst maken is niet ons doel, maar we hebben wel een posi tief resultaat geboekt van €6,5 miljoen. Onze inkomsten uit de rijksbijdrage vielen hoger uit dan verwacht. Ook de college gelden zorgden voor een meevaller. De personele lasten vielen lager uit dan begroot. Tegenvallers waren de inkomsten uit marktactiviteiten. De HAN loopt, net zoals andere organisaties, financiële risi co’s. We moeten vooral rekening houden met tegenvallende inkomsten door dalende studentenaantallen en/of een te laag studierendement. Ook moeten we rekening houden met mo gelijke bezuinigingen van overheidswege. Het is mogelijk dat de rijksbijdrage niet genoeg meegroeit met de kosten die we maken.

Meerjarenafspraken OCW - HBO-Raad 2008-2011 Met ons instellingsplan voor 2008-2012 sluiten we aan bij de meerjarenafspraken tussen de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en de HBO-raad. In de strategische agenda Het Hoogste Goed staat onder meer dat de meerjarenafspraken zich richten op het vergroten van het studiesucces in het hoger beroepsonderwijs en het versterken van de kwaliteit van het hoger beroepsonderwijs. Ook is er voor de hogescholen een belangrijke rol weggelegd om bij te dragen aan de groei van het aantal hoger opgeleiden in Nederland. De vraag naar hoger opgeleiden op de arbeidsmarkt is groot en groeiende.


19

[ René Bakker]

monitoren wat eventuele struikelblokken zijn en om te achterhalen welke digitale toepassingen prettig werken. Tegelijkertijd zullen zij de mogelijkheden ontdekken om networked applications

Een deel van het personeel werkt op een flexibel contract: zo kunnen we de bezetting tijdig bijsturen als er sprake is van on voldoende resultaat. In hoofdstuk 8 lichten we de financiële situatie nader toe. Daar gaan we in op de ontwikkeling van onze uitgaven 2009 - 2010. Ook lichten we de verschillen toe tussen de begroting en de werkelijke kosten in 2010.

1.8

Een blik op de toekomst

De Commissie Veerman Nederland streeft naar duurzame welvaart. Een goed opgelei de beroepsbevolking is nodig om blijvend te concurreren in de mondiale economie. In 2010 heeft de Commissie Veerman op verzoek van de regering een antwoord gegeven op de vraag hoe toekomstbestendig het Nederlandse hoger onderwijs is. De commissie onderzocht hoe de instellingen kunnen bijdragen aan het economisch weerbaarder maken van ons land, in het besef dat er een mondiale competitie gaande is waarbij ken nis wel eens van doorslaggevend belang zou kunnen zijn. Ron Bormans, voorzitter van het College van Bestuur van de HAN, nam op verzoek van de regering zitting in deze commissie. De conclusie was dat er in de toekomstige maatschappij een nog belangrijkere taak is weggelegd voor juist het hoger beroeps onderwijs. Juist dit type opleiding kan bijdragen aan een hoger niveau van de beroepsbevolking. Het is wenselijk dat instellin gen zich differentiëren: zo ontstaat er voor verschillende groe pen studenten een passend onderwijsaanbod. Ook kunnen de instellingen zich specialiseren in bepaalde kennisgebieden,

20

in hun dagelijks werk in te zetten. Hoe kunnen zij daarmee de dienstverlening naar hun interne en externe klanten verbeteren of nieuwe producten ontwikkelen en onder de aandacht brengen?

Het succes van de toegepaste networked applications staat of valt bij een goed samenspel tussen mensen, organisaties en techniek. Hoe weloverwogen de blauwdruk ook tot stand is gebracht, we gaan tegen zaken aanlopen.

Maar dat mag: we blijven de toepasbaarheid voor Leven Lang Leren systematisch onderzoeken en bijschaven, en geven de praktijk de kans om het ontwerp verder in te kleuren.’

waardoor de kwaliteit van opleidingen toeneemt. De mondia lisering vraagt om onderwijs in een internationale context. De HAN kiest hierin voor profilering op onderzoek en kwaliteit. Daarom vinden we het belangrijk om goede onderzoekers aan de HAN te binden, kennisuitwisseling te bevorderen met be drijven en instellingen in de regio, onze marktactiviteiten te la ten groeien en meer aandacht te geven aan onderzoek binnen de opleiding.

1.9

Open en transparant

Om onze rol als maatschappelijke organisatie waar te maken, rapporteren we over onze activiteiten en inspanningen om onze doelstellingen te realiseren. Dat doen we door ons jaar verslag, het instellingsplan en de viermaandelijkse manage mentrapportages. Deze zijn beschikbaar in print en op onze website (www.han.nl/jaarverslag).


21

2

o nderwijskwaliteit

Onderzoek is saai. En stoffig. In die stelling herkent studente Pedagogiek Nicky Keijzer helemaal niets.

‘Echt absoluut niet waar. Het onderzoek dat ik samen met studiegenoot Nikky van den Eertwegh deed, was zelfs zo geweldig dat we het jammer vinden dat we de follow-up niet kunnen doen. Na ons afstuderen stopt de betrokkenheid tenslotte.’ Keijzer vertelt enthousiast

2.1

welke onderzoeksmethode ze toepaste tijdens haar minor GGZ Sociale Psychiatrie. ‘De gemeente Elburg had een onvoldoende beeld van burgers met psyschiatrische problemen en wilde hen meer en beter gebruik van de

Studenten en onderwijskwaliteit

Onze kerntaak is het verzorgen van hoogwaardig bachelor onderwijs. In 2010 volgden totaal 29.520 personen bij ons een bacheloropleiding. Het grootste deel van onze stu denten (78,8%) volgt een opleiding in voltijd, 18,3% volgt een deeltijdopleiding en 2,9% een duale opleiding. 64,5% doet dat aan de HAN in Nijmegen en 35,5% in Arnhem. Bijna de helft van de instromende studenten beschikt over een havo-opleiding (45,3%), ruim een kwart heeft als vooroplei ding mbo (27,5%), 9,1% heeft een vwo-opleiding en de overige groep beschikt over een andere opleiding of komt uit het bui tenland. Doelstellingen en resultaten In het Instellingsplan 2008-2012 hebben we de volgende doe len geformuleerd: 1. Minstens 80% van de studenten is tevreden over de opleiding. 2. Het studierendement bedraagt voor de propedeuse 70% en voor de hoofdfase 90%.

Nicky Keijzer: ‘Laat mensen hun verhaal vertellen’ 24

We hebben dit jaar in een midterm review de balans opgemaakt waar we staan met de uitvoering van ons Instellingsplan 20082012. Dat heeft wat betreft de studenttevredenheid opgeleverd dat we onze ambities naar boven bijstellen: we willen dat in 2012 90% van de studenten tevreden is over de opleiding. In 2010 houden we de stijgende lijn in de studenttevredenheid vast: 81,2% van de studenten oordeelt neutraal of positief over

Wet maatschappelijke ondersteuning laten maken, met een wijkgerichte aanpak. Maar hoe? Aan ons de vraag te onderzoeken wat de wensen, behoeften en competenties van deze mensen zijn. Op onze beurt vroegen ook wij ons

af: ‘maar hoe?’. Een valkuil is dat je aanbodgericht gaat onderzoeken op basis van een door de gemeente of door jezelf gevormd beeld van de behoefte van de onderzoeksgroep. Een buurthuis lijkt bijvoorbeeld een mooie oplossing

het geboden onderwijs. We zijn er dus nog niet. Waar het gaat om inhoudelijke zaken, kwaliteit van docenten, toetsing, stu dielast en organisatie scoren we rond of net boven het gemid delde van de grotere hogescholen. Deskundigen oordelen overwegend positief over de HAN. Bij de NVAO-accreditaties scoort de HAN zeer goed. Op het gebied van studierendement blijven we achter bij onze doel stelling. In 2010 haalden we een propedeuserendement van 58,9% en een hoofdfaserendement van 78,1%. Het bij de HAN behaalde studierendement ligt in lijn met de rendementen zo als die bij andere hogescholen worden gerealiseerd. Toch ne men we hier geen genoegen mee. In 2010 hebben we daarom een flink aantal activiteiten ontplooid. De opbrengsten hiervan moeten in de komende jaren zichtbaar worden.

2.2

Studenttevredenheid

We monitoren voortdurend de studenttevredenheid. Daarbij zetten we verschillende instrumenten in. Op de eerste plaats voeren we ieder jaar binnen de HAN een uitgebreid student tevredenheidsonderzoek (STO) uit, als onderdeel van het lan delijke studenttevredenheidsonderzoek van de HBO-raad. Vanaf 2010 is dit onderzoek geïntegreerd in de Nationale Stu denten Enquête (NSE) zoals deze wordt uitgevoerd door Studiekeuze123. De resultaten van het onderzoek zijn open baar. Aankomende studenten (en andere geïnteresseerden, bijvoorbeeld ouders) kunnen de resultaten gebruiken bij de studiekeuze.

om het verwachte sociale isolement op te heffen. En vervolgens focust de vragenlijst daarop. Ik kan je vertellen: met die beperkte focus gaat er heel wat – veel waardevollere – informatie verloren. Nikky en ik kozen voor de narratieve

Instellingen zelf kunnen de resultaten gebruiken om de kwa liteit en daarmee de tevredenheid te verhogen. Daarnaast ge bruiken we de resultaten van het jaarlijkse onderzoek van het weekblad Elsevier (themanummer Onderwijs) en de beoorde ling van onze opleidingen in de Keuzegids Hoger Onderwijs (CHOI) om onze prestaties te vergelijken met die van andere hogescholen. Studenttevredenheidsonderzoek 2010 De studenttevredenheid bij de HAN neemt toe. De doelstelling voor 2012 van 80% op het totaal is in 2010 gerealiseerd. In 2010 waren we halverwege de planperiode van het instellingsplan en hebben we de doelstellingen geëvalueerd. Op basis hiervan hebben we de doelstelling voor de studenttevredenheid in 2012 bijgesteld naar 90%. In de tabellen op pagina 26 en 27 ziet u de resultaten over de periode 2004-2012. Omdat de meet systematiek in de afgelopen jaren is gewijzigd benoemen we de prestaties in de periode 2004-2007 apart van de resultaten 2008-2010. Uitkomsten 2010: over de hele linie beter De uitkomsten van het landelijk studenttevredenheidsonder zoek maken onze sterke en zwakke punten op een betrouwbare en objectieve wijze zichtbaar. Binnen ons onderwijs zijn stu denten het meest tevreden over de inhoud van de opleiding, de beroepsoriëntatie en de docenten. Verbetering is wenselijk als het gaat om de kwaliteit van het toetsen, de studielast, de roostering en de betrokkenheid van de studenten bij de kwali teitszorg. Ook de tevredenheid over beschikbaarheid van werk


25

[ Nicky Keijzer]

onderzoeksmethode; die sluit heel goed aan bij de luisteren spreekvaardigheden die je voor ons vakgebied sowieso krijgt aangeleerd. We werden daarbij ondersteund door Martha van Biene, lector Lokale Dienstverlening vanuit

Klantperspectief en door onze docent Joost Meesters. Narratief, verhalend dus. Je bezoekt je respondenten en gaat in gesprek met een interviewguide met open vragen. Eigenlijk is één vraag voldoende: ‘kun je iets over jezelf vertellen?’ of:

‘als jij het voor het zeggen had, wat zou je dan veranderen?’ Mensen beginnen dan te praten en komen vanzelf op allerhande onderwerpen die hen raken. Als onderzoeker stuur je waar nodig een beetje bij, maar zo min mogelijk. Wat

Studenttevredenheid 2004-2007 oude meetwijze

HAN-totaal

2004

2005

2006

2007

75%

79%

81%

74%

Vanaf 2008 en doel 2012 nieuwe meetwijze

HAN-totaal

1

20081

2009

2010

Doel 2010

Doel 2012

74,6%

76,8%

81,2%

79,2%

90%2

Het cijfer 2008 wijkt af van het cijfer uit het Jaarverslag 2008. Als gevolg van een kleine wijziging in de vragenlijst is dit kengetal in 2009 herberekend, met het doel om een goede vergelijking mogelijk te maken.

2

Op basis van de midterm review in 2010 hebben we de eerste doelstelling naar boven bijgesteld: we willen dat in 2012 90% van de studenten tevreden is over de opleiding.

ruimtes en de studiefaciliteiten is nog te laag. Deze verbeter punten sluiten aan bij de speerpunten uit het instellingsplan: de onderwijskwaliteit staat centraal en we investeren in een betere organisatie van het onderwijs. In de grafiek vergelijken we de uitkomsten van het studentte vredenheidsonderzoek in 2009 en 2010. Op de punten ‘inhoud van de studie’, ‘roostering’, ‘kwaliteitszorg’, ‘studiefaciliteiten’ en ‘studielast’ is een aanmerkelijke verbetering gerealiseerd. Het is goed om vast te kunnen stellen dat gerichte aandacht en verbeteracties effect sorteren. De HAN in vergelijking met andere hogescholen We vergelijken onze prestaties regelmatig met de prestaties van andere (grotere) multisectorale hogescholen. Een vergelij king van de scores op de algemene stellingen van de Nationale Studenten Enquête laat zien dat de HAN een middenpositie inneemt, maar dat we het gemiddeld beter doen dan in 2009. De beoordelingen van studenten verschillen per opleiding. Ruim een kwart (26,4%) van onze voltijdopleidingen bezet een plaats in de top 3. Dit is een stijging ten opzichte van vorig jaar toen dit percentage nog op 20% lag. Van de deeltijdopleidin gen bezet ruim een derde (38%) een positie in de top 3. De beoordeling van verschillende hogescholen in de Keuze gids Hoger Onderwijs bevestigt dit beeld. De verschillen tus sen de scholen zijn klein. Binnen de grote hogescholen neemt de HAN een middenpositie in en staat zij op de 7-e plaats. Op vallend positief is het oordeel van de Keuzegids 2011 over de HAN Masteropleidingen. De HAN scoort hoog, ook in verge lijking met verschillende universitaire masters. De gemiddelde studenttevredenheid is 91,3%.

26

wél heel belangrijk is, is dat je tijdens het gesprek geregeld samenvat wat er gezegd is en toetst of je het goed begrepen hebt. Uit die gesprekken komt heel verrassende informatie. Bijvoorbeeld het patroon dat verbetering van openbaar vervoer

voor deze mensen veel belangrijker is dan een buurthuis. Ze hebben door hun medicatie vaak geen rijbewijs en de slechte aansluitingen van bus en trein beperken hen in hun bewegingsvrijheid. En daar mee in hun laatste stap naar definitief

herstel. Een heel praktische behoefte, die via een reguliere onderzoeksmethode waarschijnlijk niet naar boven was gekomen. Een ander nadeel van de standaard onderzoeken is de ‘enquêtemoeheid’.

Percentage tevreden studenten1 op deelaspecten, 2009-2010

Inhoud

55 31

86%

Positief | Neutraal

54 29

83%

2010 Beroepsoriëntatie

Docenten

Informatie

Rooster

Kwaliteitszorg

Studiefaciliteiten

Overige faciliteiten

Ondersteunende diensten

Studielast

61 26

87%

2009

56 28

84% 89%

62

87%

59 28

27

43 36

79%

39 37

76%

46 30

76%

40 27

67%

36 39

75% 27 38

65%

52 27

79%

46 25

71%

58 31

89%

57 31

88%

70 25

95%

69 26

95% 42 33

75%

40 30

70% 0

20

40

60

80

100%

1 Positief of neutraal


27

[ Nicky Keijzer]

Nederland heeft geen zin meer om de zoveelste vragenlijst in te vullen. En doet dat dus óf niet, óf met te weinig aandacht. Maar vertellen en echt gehoord worden, dat vinden mensen meestal heel prettig. Ze geven dan veel meer en gerichtere informatie prijs.

We hoorden van de meesten ook, dat ze niet langer als ‘zwakker’ gezien willen worden. Dat ze graag weer onder de ‘normale’ mensen een betekenisvol leven willen leiden, dus buiten de kring van lotgenoten. Sommigen deden dat al

Goede accreditaties NVAO We zijn er trots op dat onze opleidingen goed scoren in de ac creditatieonderzoeken van de NVAO. Bij een ranking op basis van totaaloordelen uit de accreditatieonderzoeken staat 73% van de HAN-opleidingen in de top 3. De NVAO-deskundigen vinden dat de HAN-opleidingen beter dan gemiddeld aanslui ten op de eisen van de beroepspraktijk, een goed programma kennen, beschikken over deskundige docenten en voldoende aandacht geven aan interne kwaliteitszorg. Het is zaak om de inhoudelijk goede kwaliteit van het onderwijs beter zichtbaar te maken voor de studenten.

2.3

Studierendement

Het uitvallen van studenten tijdens hun studie moeten we zo veel mogelijk tegengaan, tenzij die uitval het gevolg is van de functies van de propedeuse of tenzij we moeten vaststellen dat de betreffende student het vereiste niveau niet haalt. We willen - in lijn met de meerjarenafspraak van de HBO-raad met de mi nister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap - een propedeu serendement behalen van 70% en een hoofdfaserendement van 90%. In 2010 haalden we een propedeuserendement van 58,9% en een hoofdfaserendement van 78,1%. Dat is te laag. Naar een hoger studierendement: de hoofdlijnen Er is in 2010 een exit-onderzoek gedaan onder 1.000 studiesta kers. De voornaamste redenen van studenten om te stoppen met studeren zijn: ‘persoonlijke redenen’, ‘een onjuist beeld van de opleiding’ en ‘onvoldoende begeleiding bij problemen’.

28

veel meer dan ze zichzelf realiseerden. Denk aan tuinonderhoud bij de buren, boodschappen doen voor een zieke straatgenoot of een cd branden voor een oudere dame. Zo vergroot je ook de kans op wederkerigheid. Wat begint

De uitvallers met als vooropleiding mbo vinden de opleiding vaak ‘te moeilijk’, studenten met een vooropleiding havo heb ben relatief vaak ‘geen duidelijk beeld gekregen van opleiding en beroep’, terwijl veel vwo-ers de opleiding ‘te makkelijk’ vin den. Het propedeuserendement De propedeuse heeft naast een opleidingsdoel ook een oriënte rende, selecterende en verwijzende functie. Wie de propedeuse haalt, moet in principe ook geschikt zijn om het einddiploma te halen. Ons doel is daarom dat 70% van de instromende stu denten de propedeuse haalt binnen twee jaar. Het propedeuserendement is gestegen met 2,1% van 56,8% naar 58,9% in 2010. Daarmee hebben we de stijging van het vorige jaar weten vast te houden. Er zijn niet alleen relatief meer studenten die hun propedeusediploma halen, zij doen dit ook sneller. Nadere analyse laat zien dat het percentage stu denten dat na 1 jaar het propedeusediploma haalt de afgelopen jaren gestaag is toegenomen. De winst zit dus vooral aan het begin van de propedeuse. Onze inzet om het propedeuserendement te verbeteren Om het propedeuserendement te verbeteren hebben we in 2010 veel activiteiten ondernomen. Hier volgt een overzicht van de belangrijkste initiatieven. In ons communicatiebeleid richten we ons er vooral op om reële voorlichting te geven aan aspirant-studenten over de in houd van de studie. Daarbij werken we met hedendaagse mid

als eenrichtingsverkeer – mensen met psychiatrische problematiek helpen gezonde mensen – ontkiemt in een wederdienst. Als dank zorgt de gezonde mens een dagje voor de kat van de mentaal bijna herstelde buur. En dat leidt

misschien tot een praatje over de heg en tot een kopje koffie. Sociaal contact in ieder geval, dicht bij huis en in de wereld die deze mensen graag weer willen betreden. Nikky en ik vonden het een geweldige

delen zoals online interviews met studenten en docenten, en sociale media. In samenwerking met de toeleidende scholen organiseren we grootschalige en kleinschalige activiteiten om studenten op de juiste plek te krijgen en programma’s op elkaar aan te sluiten. In 2010 namen liefst 3.750 leerlingen deel aan de profielkeuze dagen voor het voortgezet onderwijs. Daarnaast organiseer den we open dagen, meeloopdagen en proefstuderen. In 2010 hebben we actief deelgenomen aan de ontwikkeling van twee instrumenten die studenten kunnen helpen bij het maken van de juiste keuze voor studie en beroep. Eén ervan is de Kies Ac tief Toolkit, een landelijk project met zes andere hogescholen. Het andere is de Cool Widget, een speelse en interactieve digi tale opleidingskiezer. Om de aansluiting tussen mbo en hbo te bevorderen neemt de HAN deel aan het regionale netwerk met ROC’s (RxH). Met het voortgezet onderwijs werken we samen in het Platform VOHO. Ook nemen we deel aan de decanenkringen in de regio Arnhem/Nijmegen. Ieder jaar koppelen we de studieresulta ten van onze eerstejaarsstudenten terug aan de VO-scholen en ROC’s in onze regio. Daarbij rapporteren we ook of er naar mening van de student sprake was van een goede aansluiting tussen vooropleiding en propedeuse.

manier van onderzoek doen. Je focust tijdens de gesprekken op luisteren, niet op interpreteren. Je zegt dus niet: ‘Oh, je voelt je eenzaam? Zou een buurthuis dan geen goede oplossing zijn?’ . We namen alles op

Propedeuserendement 2006-20101 en doel 2012 80%

Doel 2012 70%

70

61,8% 61,2% 60

56,8%

58,9% Doel 2010: 56,9%

54,9% 50 2006

2007

2008

2009

2010

1 Deze rendementscijfers wijken door herdefiniëring af van de cijfers uit voorgaande jaarverslagen.

Voor studenten die over onvoldoende kennis of vaardighe den beschikken zijn doorstroomprogramma’s beschikbaar. Studenten die hieraan deelnemen zijn gemiddeld succesvol


29

[ Nicky Keijzer]

band op om later uit te werken. Ieder woord, iedere emotie werd uitgetypt. Als iemand lachte of twijfelde, kwam dat terug in het script. Dat letterlijke gespreksverslag lieten we nalezen door onze gesprekspartners: klopt het helemaal? Wil je nog wat aanpassen?

Daarna codeerden we de informatie, om het subjectieve interview te vertalen naar objectieve onderzoeksgegevens. Voor ieder thema een code, zodat je uiteindelijk een database met overzichtelijke gegevens hebt. En, heel belangrijk, de achterliggende teksten blijven

Hoofdfaserendement 2006-20101 en doel 2012 100%

Doel 2012: 90%2

Doel 2010: 84,2% 80

82,0% 78,4%

79,7%

81,2% 78,1%

60 2006

2007

2008

2009

2010

1 Deze rendementscijfers wijken door herdefiniëring af van de cijfers uit voorgaande jaarverslagen. 2

Streefjaar is op basis van de midterm review aangepast naar 2014.

30

beschikbaar. Je weet dus niet alleen dát er een bovengemiddelde behoefte is aan verbetering van het openbaar vervoer, maar hebt de redenen daarvoor ook altijd paraat. Het eindresultaat is een gestructureerd beeld dat ruimte geeft voor de variaties.

ler dan studenten die dit niet doen. Als een student extra op leiding nodig heeft om succesvol te kunnen instromen bij de HAN dan kan hij deze bij ons volgen. Er zijn opleidingen en summercourses beschikbaar op onder andere het gebied van wiskunde, taal, rekenen, natuurkunde en Engels. In 2010 zijn we gestart met een project om op de pabo de overdracht van relevante portfolio’s tussen mbo en hbo mogelijk te maken. In 2010 zijn op een twaalftal opleidingen zogeheten studie startgesprekken ingevoerd. Studenten schrijven voorafgaand aan het gesprek een motivatiebrief. Vervolgens bespreken zij met een studieloopbaanbegeleider wat hun beeld van de oplei ding is en hun motivatie voor deze opleiding. Deze gesprekken hebben een adviserend karakter, de uiteindelijke beslissing om met een bepaalde opleiding te starten ligt bij de student. We hopen met dit instrument een betere studiekeuze te bevorde ren en studie-uitval te verminderen. Het hoofdfaserendement Het hoofdfaserendement is gedaald van 81,2% naar 78,1%. Daarmee zijn we weer terug op het niveau van 2006 en dat is te leurstellend. De doelstelling van 90% in 2014, het aangepaste streefjaar op basis van de midterm review, lijkt niet realiseer baar. De daling komt vooral door een stijging van de uitval in de voltijdopleidingen. We zien ook dat het percentage studenten dat langer over de studie doet licht is gestegen van 6,5% naar 7,1%. Dit was in de afgelopen jaren altijd vrij stabiel. De da ling manifesteert zich in alle varianten: de voltijd met 3,9%, de deeltijd met 2,0% en duaal met 2,5%. In alle varianten neemt de uitval en het aantal studenten dat langer over de studie doet

Je weet niet alleen of men tevreden is over ‘sociale relaties’, maar dankzij de achterliggende tekstfragmenten ook waarom dat wel of niet zo is. En welke oplossingen de mensen zelf zien. Het buurthuis stond daarbij zeker niet op de eerste plaats!’

toe. De grootste groep studenten is voltijds, dus bepaalt vooral dit feit de forse daling van het totale hoofdfaserendement. Hoe we het hoofdfaserendement verbeteren Om het hoofdfaserendement te verhogen zetten we drie in strumenten in: effectieve studieloopbaanbegeleiding, een goede onderwijsintensiteit (genoeg contacturen tussen stu dent en docent) en zorg voor studenten met problemen in de persoonlijke sfeer. In 2010 zijn er ongeveer 1.200 studieloopbaanbegeleiders ac tief bij de HAN. Een studieloopbaanbegeleider ondersteunt de student bij het verkrijgen van inzicht in zijn eigen capacitei ten, kort gezegd: wie ben ik, wat wil ik, waar ben ik goed in? Hij helpt studenten om een goede leerstrategie te ontwikke len. Ook ondersteunt hij de oriëntatie op de opleiding en het beroep. Hij voert coachingsgesprekken en bespreekt door de student gemaakte reflectieverslagen. Zo nodig raadpleegt de studieloopbaanbegeleider het decanaat. Ook verwijst hij studenten naar de plaats waar zij extra organisatorische, fi nanciële of psychologische ondersteuning kunnen krijgen. Onderwijsintensiteit Voor onderwijsintensiteit hanteren we drie normen. 1. Opleidingen hebben minimaal 20 uur in de week contact met studenten. 2. De (ervaren) studielast bedraagt in principe minimaal 32 uur per week. 3. Docenten zijn voor minimaal 70% van hun tijd direct met onderwijs bezig.


31

Joos Meesters is docent en lid van het lectoraat Lokale dienstverlening vanuit klantperspectief, één van de lectoraten die binnen het kenniscentrum HAN Sociaal

In 2010 hadden studenten gemiddeld 19,7 contacturen in de propedeuse en 22,4 contacturen in de hoofdfase. 37,8% van de studenten geeft aan 35 uur of meer te besteden aan de studie. Docenten besteedden gemiddeld 79,2% van hun tijd direct aan het onderwijs. Het aantal contacturen per week was gemiddeld 19,6. Het be treft hier alle collectieve en individuele studieactiviteiten bin nen en buiten de school, waarbij sprake is van contact tussen de school en de student. Sommige instituten kennen een te lage contacttijd. Het gaat dan vooral om de propedeuse. Juist in deze fase is intensief contact met de opleiding cruciaal ge zien de kwetsbaarheid van de studenten. Een soepele aanslui ting tussen de vooropleiding en de hogeschool vereist inten sieve interactie met de opleiding om zo het studiesucces te bevorderen en studie-uitval te voorkomen. We blijven dan ook strak sturen op de doelstelling dat de HAN minimaal 20 uur contacttijd ‘volgens de brede definitie’ per week biedt. Het kengetal ‘Docenttijd besteed aan onderwijstaken’ is de maat voor de HAN-efficiëntie voor het onderwijsproces. Het geeft de verhouding weer tussen de tijd die docenten besteden aan de primaire taken voor het realiseren van het onderwijs programma en de tijd die nodig is om dit te regelen c.q. goed uit te kunnen voeren. Met een gemiddeld bestede docenttijd aan onderwijstaken van 79,2% zitten we ruimschoots boven de normstelling voor 2012.

32

met elkaar samenwerken. Meesters zorgt ervoor dat toegepast onderzoek een structurele plek krijgt binnen de opleiding Pedagogiek.

‘Binnen pedagogiek zit onderzoek al in vele gedaantes verspreid door het onderwijs. Om de studenten beter voor te bereiden op de beroepstaak Onderzoek en innovatie die in het vierde jaar aan bod komt, willen we de vaardigheden die ze

Op het kengetal studielast blijven we achter. De doelstelling van 90% in 2012 is ver weg. Uit de studentenmonitor blijkt dat hbo-studenten gemiddeld 35 uur per week aan hun studie be steden. Vanuit dit oogpunt zou de HAN (met een gemiddelde hbo-populatie) hoger op dit kengetal moeten kunnen scoren dan de 37,8% die we nu halen. Uit de NSE 2010 blijkt dat het percentage dat aangeeft ‘30 uur of meer gemiddeld per week aan de studie te besteden’ op 66,5% ligt. Ook dit percentage ligt, gezien het landelijk gemiddelde, nog vrij laag. Voor oplei dingen die als ‘te gemakkelijk’ ervaren worden maken we ge richte afspraken over de implementatiestrategie.

2.4

Zorg voor studenten

Het campusdecanaat speelt een belangrijke rol in de zorg voor studenten. Hier organiseert men HAN-brede voorzieningen om studenten met beperkingen of moeilijkheden te ondersteu nen. De vier decanen zorgen er zoveel mogelijk voor dat an deren, zoals de studieloopbaanbegeleiders, studenten kunnen helpen. In specifieke gevallen zorgen ze zelf voor (een stap op weg naar de) oplossing van de problemen van een student. On geveer 8% van de studenten komt rechtstreeks in contact met het campusdecanaat. De helft van deze contacten heeft betrek king op studiefinanciering, financiële kwesties of een verzoek om financiële ondersteuning. We geven alleen financiële on

daarvoor nodig hebben al eerder aanbieden, in een heldere, doorlopende lijn. Niet alleen de gespreksen luistervaardigheden, die door de aard van de opleiding al door het hele curriculum lopen, maar ook al die andere

dersteuning als er sprake is van een noodsituatie. Ongeveer 150 studenten hebben te maken met een functiebeperking. Voor hen worden zo mogelijk aanpassingen en voorzieningen getroffen. In 2010 zijn er 160 studenten doorverwezen naar de studentenpsycholoog. Bijzondere fondsen bij de HAN Het profileringsfonds van de HAN biedt financiële ondersteu ning aan studenten die studievertraging oplopen om diverse redenen, zoals het verrichten van bestuurswerk in een studen tenorganisatie (voorheen bestuursbeurs), ziekte, zwanger schap, functiestoornis, familieomstandigheden, topsport en inrichting van de opleiding (voorheen afstudeerfonds). Per 1 september 2010 is de Wet op het Hoger Onderwijs en Wetenschappelijk Onderzoek (WHW) gewijzigd. Op grond daarvan zijn het bestuursbeurs- en het afstudeerfonds sa mengevoegd tot het profileringsfonds. In 2010 zijn er zeven aanvragen in verband met bestuursfunctie afgehandeld. Hier van kregen vijf studenten een toekenning van drie maanden en twee studenten twaalf maanden financiële ondersteuning. Daarnaast behandelden we in 2010 zeven aanvragen in ver band met overige bijzondere omstandigheden. Aan al deze studenten is een financiële ondersteuning toegezegd of toege kend. Het aantal aanvragen lag in 2010 niet opvallend hoger of lager dan andere jaren.


33

[ Joos Meesters]

onderzoeksstappen. Bovendien gaan we onderzoeksresultaten van vierdejaars meer gebruiken in de diverse lessen. We leren eerstejaars nieuwsgierig te zijn, een onderzoekende houding te hebben, te luisteren. Die vaardigheden

zijn belangrijk om later voorbereid te zijn op de beroepstaak Onderzoek en innovatie. De weg naar dat einddoel is heel belangrijk. De narratieve methode die Nicky en Nikky hebben gebruikt, laat zien dat die resultaat oplevert op

Financiële situatie Noodfonds HAN in euro’s 01-01-2010 Uitgaven 31-12-2010

54.288,63 4.950,00 49.338,63

Het Noodfonds HAN is een voorziening voor studenten die in een financiële noodsituatie verkeren, die op geen enkele an dere wijze opgelost kan worden dan door een eenmalige finan ciële bijdrage. In het kalenderjaar 2010 zijn tien aanvragen voor financiële bijstand uit het noodfonds afgehandeld. Zes van deze aanvragen zijn toegekend in de vorm van een gift en uitgekeerd. Twee aanvragen zijn toegekend in de vorm van een renteloze lening en uitgekeerd. Twee aanvragen zijn afgewezen omdat deze niet voldeden aan de criteria in de regeling nood fonds. Het aantal aanvragen uit het noodfonds is ten opzichte van 2009 gelijk gebleven. Het Fonds voorzieningen en hulpmiddelen is bedoeld voor studenten met een functiebeperking. Voor het Fonds voorzie ningen en hulpmiddelen is in totaal €5.000 per jaar beschik baar gesteld. Indien een student met een functiebeperking een voorziening aanvraagt betaalt de desbetreffende opleiding de eerste €1.000 zelf. Bedragen boven de €1.000 komen in aan merking voor een vergoeding uit het fonds. In 2010 zijn er geen verzoeken binnengekomen voor een financiële tegemoetko ming uit het Fonds voorzieningen en hulpmiddelen.

34

verschillende fronten. Het directe en intensieve contact tussen student en de burgers heeft hen een heel positieve ervaring met onderzoek doen opgeleverd. De burgers met psychiatrische problemen voelen zich gehoord. En de gemeente

Subsidies aan studentenbelangenorganisaties De HAN geeft in sommige gevallen subsidie om de collectieve belangenbehartiging van studenten te bevorderen. Voor het collegejaar 2010-2011 heeft het College van Bestuur, net zoals in voorgaande jaren, een subsidie van €1.000 per jaar beschik baar gesteld voor organisaties die de belangen van HAN-stu denten behartigen. Er is één verzoek in behandeling genomen. Klachtenregeling bij de HAN Studenten en medewerkers moeten zich veilig voelen en ge hoord worden als zij problemen ervaren. Voor verschillende klachten heeft de HAN specifieke organen om de toegekende rechtsbescherming waar te maken. De belangrijkste in dit ka der zijn het College van Beroep Studenten HAN, de Vertrou wenspersonen, de Ombudsman en de Klachtencommissie Grensoverschrijdend Gedrag. Als gevolg van een wijziging in de WHW in 2010 zijn we verplicht om één loket in te voeren waar alle klachten, bezwaren of beroepen van de student ont vangen worden. Dit is het Bureau klachten en geschillen. Op grond van de wetswijziging is het College van Beroep voor de Examens HAN per 1 september 2010 in twee onderdelen gesplitst. Dit houdt het volgende in. Als studenten een klacht hebben over bijvoorbeeld een bindend negatief studieadvies, een besluit over inschrijving of van een examencommissie, kunnen zij vanaf 1 september 2010 in beroep gaan bij het Col lege van Beroep voor de Examens HAN óf bij de Geschillen adviescommissie. De Colleges gezamenlijk hebben in 2010 61 bezwaaren beroepschriften ontvangen. Van deze 61 bezwaaren beroepschriften zijn 19 bezwaarschriften gericht tegen een

heeft een heel duidelijke en praktische oplossingsrichting gekregen, omdat onze studentes geleerd hebben naar de vraag achter de vraag te kijken. Het ‘Elburg-onderzoek’ is verricht onder de paraplu van de Wmo Werkplaats

Nijmegen, een landelijk project van VWS. Het onderzoek draagt weer bij aan het optimaliseren van het instrument Vraaganalyse, zoals wij dit noemen. Het lectoraat werkt met ervaringskennis aan continue verbetering van het instrument.

besluit van het College van Bestuur betreffende de hoogte van de instellingscollegegelden per 1 september 2011. Het aantal bezwaaren beroepschriften lag hoger dan in de voorgaande jaren: in 2009 zijn er 46 behandeld en in 2008 waren dit er 32. In overeenstemming met de WHW verwijst het College van Beroep, voordat zij een zaak in behandeling neemt, deze eerst terug naar de partijen om te bezien of een minnelijke schik king mogelijk is. Deze terugverwijzing heeft ertoe geleid dat in 14 zaken een schikking is bereikt en dat in 12 zaken de student het beroep voortijdig heeft ingetrokken. Het College van Beroep Studenten HAN heeft 13 zaken zelf behandeld en hierin een beslissing genomen. Dit leidde tot de volgende uitspraken: één maal een gegrond verklaring van het beroep, vier maal een ongegrond verklaring van het beroep, één maal het treffen van een voorlopige voorziening en acht maal het niet-ontvankelijk verklaren van de student. Alle uitspraken van het College van Beroep Studenten HAN worden in ano nieme vorm bekend gemaakt in het hogeschoolblad Sensor. Vertrouwenspersonen Als studenten of medewerkers te maken krijgen met ongewenst gedrag in de vorm van seksuele intimidatie, agressie en geweld, pesten of werkdruk, dan kunnen zij contact opnemen met een vertrouwenspersoon van de HAN. In 2010 hebben 37 personen zich gemeld bij een vertrouwenspersoon. In 2009 waren dit er 40. Het gaat om zowel studenten als medewerkers van de HAN.

De vraag is steeds: ‘hoe kom je van een subjectieve dataset naar een objectieve analyse?’ Kortom, hoe vul je de hele context van het onderzoek in? We zijn dus nauw betrokken geweest bij de stappen die beide studentes

Klachtenregeling seksuele intimidatie, agressie en geweld, pesten en werkdruk Naast een melding bij een vertrouwenspersoon kunnen me dewerkers en studenten met klachten over ongewenst gedrag binnen de HAN een klacht indienen bij de Klachtencommissie Grensoverschrijdend Gedrag. Het moet daarbij gaan om ge drag dat is vertoond door medewerkers of studenten van de HAN. Deze commissie heeft in 2010 vijf zaken behandeld (tegenover twee in 2009). Eén klacht is ingetrokken voordat de commissie over kon gaan tot de behandeling ervan in een hoorzitting. Van de andere klachten is er één ongegrond en één gegrond verklaard. In twee ingediende klachten is de klager niet ontvankelijk verklaard. De Ombudsman Als een student of medewerker van mening is dat de HAN onzorgvuldig handelt en er voor de betreffende situatie geen reguliere regeling is dan kan hij of zij contact opnemen met de Ombudsman. In 2010 is de Ombudsman door 29 studen ten (tegenover 30 in 2009) benaderd met een klacht waarvoor een HAN-klachtenregeling bestaat. De meeste studenten zijn door hem doorverwezen. Zelf heeft hij vijf zaken behandeld. Alle zaken hebben tot een aanvaardbare oplossing geleid. Privacyreglement Iedere betrokkene heeft recht op informatie, inzage en cor rectie van zijn of haar persoonlijke gegevens. In 2010 zijn er, evenals in 2009 en 2008, geen verzoeken of meldingen van studenten gekomen op grond van het Privacyreglement.


35

[ Joos Meesters]

namen. En weten welke hindernissen ze moesten nemen. Die informatie kunnen we gebruiken om onderzoek in de vier leerjaren gerichter vorm te geven. En we hebben natuurlijk docenten nodig die de aanpassingen in praktijk kunnen

2.5

en willen brengen. Nog niet iedereen heeft al affiniteit met onderzoek, niet iedereen heeft de vaardigheden. En niet iedereen gelooft in het belang ervan. Daar ligt een belangrijke taak voor mij en mijn lectoraatcollega’s: inspireren door

De kaders voor onderwijs

In 2009 heeft de HAN haar onderwijskader aangepast en vastgelegd in de brochure Eenheid in verscheidenheid. Het gewijzigde onderwijskader biedt de opleidingen meer ruimte om een eigen invulling te geven aan het onderwijs. De basale uitgangspunten zijn : 1. Al ons onderwijs dient het doel tot professional op te leiden, dus willen wij dat studenten onderwijs aangeboden krijgen dat in dienst staat van dat doel. Anders gezegd: we willen de beroepsgerichtheid bevorderen en we doen dat concreet via het leren vanuit beroepstaken. 2. Wij willen jonge professionals afleveren die vanuit zelf standigheid hun beroep gaan uitoefenen. Om die reden rekenen wij het tot onze opdracht jonge mensen die zelfstandigheid bij te brengen en bevorderen we wat wij noemen de ‘zelfsturing’. 3. We zijn ons ervan bewust dat niet alle studenten op elkaar lijken: mensen zijn verschillend en doelgroepen zijn verschillend. En dus moeten wij flexibel willen zijn in het bedienen van die verschillende doelgroepen. 4. De uitgangspunten van het vernieuwde kader zijn uitge werkt in bijvoorbeeld een toetsbeleid en in voorschriften hoe de opleidingen te structureren in een samenhangend geheel van onderwijseenheden. Vervolgens hebben deze in 2010 hun vertaling gekregen in het kader Onderwijs- en Examenreglement en de Opleidingsstatuten.

36

2.6

zoveel mogelijk docenten en studenten te betrekken bij onderzoek, meteen vanaf het eerste studiejaar. Door onderzoek onder de vlag van het lectoraat te laten uitvoeren, maar ook door het trainen van docenten. En door onderzoek

Kwaliteitszorg

Beoordeling kwaliteit hbo-opleidingen De Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie (NVAO) bewaakt de kwaliteit van bachelor- en masteropleidingen in Nederland op basis van visitatierapporten van de Visitatie Be oordelende Instantie (VBI). Accreditatie is ‘het verlenen van een keurmerk dat aangeeft dat aan bepaalde maatstaven is voldaan’. In Nederland en Vlaanderen is accreditatie een voor waarde voor overheidsbekostiging van een bacheloropleiding. In Nederland is het ook een voorwaarde voor toekenning van studiefinanciering aan studenten. Daarnaast dient accreditatie als voorwaarde om erkende diploma’s af te geven voor zowel bachelor- als masteropleidingen. Ten slotte zorgt de accredita tie voor een internationaal vergelijkbare kwaliteitsborging bin nen het hoger onderwijs. Elke opleiding wordt iedere zes jaar opnieuw geaccrediteerd. In het HAN-kader Kwaliteitszorg voor Bachelors en Masters hebben we de inrichting van de kwaliteitszorg van instituten en faculteiten vastgelegd. De normen en procedures in dit kader passen geheel bij de eisen die externe partijen hieraan stellen. Interne audits De HAN kent een cyclus waarbij alle opleidingen halverwege de accreditatiecyclus een interne audit ondergaan met als re sultaat een adviesrapport voor verbetering van de kwaliteit van het onderwijs. In de komende accreditatieronde gaat de NVAO ervan uit dat alle opleidingen de basiskwaliteit hebben bereikt en een toename in kwaliteit kunnen laten zien. Daarom hebben

doen creatief in te passen in het curriculum, over de begrenzing van de zevenweekse lesperiodes heen.’


37

38

Accreditatiescores bacheloropleidingen 2006-2010 en doel 2012 (gemiddeld) Paneloordelen

2006

2007

2008

2009

2010

6

13

14

17

11

Aantal varianten

11

31

21

38

33

Aantal oordelen

231

651

441

798

693

Facetoordelen

2006

2007

2008

2009

2010

0,43%

0,00%

0,00%

0,00%

0,14%

Goed

58,44%

65,44%

72,34%

66,04%

72,29%

Voldoende

41,13%

34,25%

27,66%

33,96%

27,27%

Onvoldoende

0,00%

0,31%

0,00%

0,00%

0,00%

Geen oordeel

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,29%

Aantal opleidingen

Excellent

we in 2010 met elkaar afgesproken dat we de functie van de audits nog verder gaan aanscherpen. Dit betekent dat we nog kritischer zullen kijken naar het niveau en de inhoud van de opleiding, het niveau van de docenten, de functie van onder zoek in het programma en de verbinding met de lectoraten en de kwaliteitszorg. Ook de resultaten van het studenttevreden heidsonderzoek en de realisatie van de voorgenomen verbeter acties naar aanleiding van de vorige visitatie zijn belangrijke referentiepunten voor de audit. Voorbereiding op de Instellingstoets Kwaliteitszorg De HAN heeft in 2010 de voorbereiding gestart op de in 2012 geplande Instellingstoets Kwaliteitszorg. Het doel van de In stellingstoets Kwaliteitszorg is dat de NVAO vast kan stellen of

Doel 2012

75%

de instelling vanuit zijn visie op de kwaliteit van het onderwijs een doeltreffend systeem van kwaliteitszorg hanteert waarmee men de kwaliteit van de aangeboden opleidingen kan garan deren. Kwaliteitszorg onderzoek Om de kwaliteit van het onderzoek te bewaken is in 2008, in het kader van het nieuwe landelijke kwaliteitszorgstelsel on derzoek, een plan opgesteld voor de inrichting van de kwali teitszorg voor onderzoeksactiviteiten van de HAN. In 2009 ontwikkelden we een kader voor de kwaliteit van onderzoek en


39

een systematiek. Hierin beschrijven we hoe we in een zesjaar lijkse cyclus de kwaliteit van onderzoek bewaken en welke richt lijnen we daarbij hanteren. Als voorbereiding op de integrale invoering van deze vorm van kwaliteitszorg waren er in 2010 twee pilots. Er vonden externe onderzoeksevaluaties plaats bij Automotive Research en bij Kwaliteit van Leren. Beide onder zoeksevaluaties gaven goede resultaten, waarbij Automotive Research de eerste onderzoekseenheid in het land is die is ge ëvalueerd door een internationale visitatiecommissie. Resultaten van accreditaties In 2010 voerde de Visitatie Beoordelende Instantie NQA (Netherlands Quality Agency) voor 11 bacheloropleidingen en 3 masteropleidingen visitaties uit. Van 3 opleidingen is het de finitieve rapport nog niet gereed; van de overige 11 waren de visitatierapporten positief. Op basis van deze visitatierappor ten heeft de HAN voor deze opleidingen een Aanvraag Accredi tatie ingediend bij de NVAO. Visitaties 2010 Elke opleiding werd voor elke variant (voltijd, deeltijd, duaal) en vestigingsplaats (Arnhem, Nijmegen) beoordeeld op de 21 facetten van het accreditatiekader. Dat levert een groot aantal oordelen op. Eerder stelden we ons ten doel om bij de accre ditaties minimaal 10% van de scores ‘excellent’ te behalen en 75% ‘goed’. Dit blijkt niet realistisch. We hebben daarom ons doel voor 2012 aangepast: de norm is nu dat 75% van de

40

beoordeelde opleidingsvarianten ‘goed’ scoort. Uit het over zicht blijkt dat in 2010 72,3% van onze opleidingsvarianten als ‘goed’ werd beoordeeld. Daarnaast scoorde 0,1% van de op leidingen ‘excellent’. In totaal scoorde dus 72,4% van de oplei dingen ‘goed of beter’. We hebben ons hiermee verbeterd ten opzichte van 2009. Tegelijk voldoen we nog niet helemaal aan onze eigen doelstelling voor 2012. Bijzonder goede beoordelingen (meer dan 75% goed) behaal den de bacheloropleidingen Mondzorgkunde, Chemie, Biolo gie en Medisch Laboratoriumonderzoek, Facility Management en Bedrijfskundige Informatica. Ook de Master Molecular Life Sciences kreeg een zeer goede beoordeling. Mondzorgkunde behaalde een excellente beoordeling voor het kwaliteitszorg systeem en de onderliggende evaluatiesystematiek aan de hand van toetsbare doelen. Definitieve accreditatiebesluiten

In 2010 werd voor 19 bacheloropleidingen en 1 masteroplei ding het definitieve accreditatiebesluit ontvangen van de NVAO. Hiermee zijn deze opleidingen voor een nieuwe pe riode van zes jaar voorzien van het NVAO-kwaliteitskeurmerk. Eén aanvraag is nog bij de NVAO in behandeling. Van deze opleiding is de accreditatie van rechtswege verlengd tot defini tieve besluitvorming van de NVAO. Dit betreft de bachelor In ternational Business & Languages (vt,dt).

Definitieve accreditatiebesluiten Accreditatie t/m

Opleiding bachelor

31-12-2015

HBO-Rechten voltijd/deeltijd

31-12-2016

Management, Economie en Recht voltijd/deeltijd/duaal

31-12-2016

Logistiek en Economie voltijd/deeltijd/duaal

31-12-2016

Leraar Aardrijkskunde 2e graads voltijd/deeltijd/duaal

31-12-2016

Leraar Economie 2e graads voltijd/deeltijd

31-12-2016

Leraar Biologie 2e graads voltijd/deeltijd

31-12-2016

Leraar Duits 2e graads voltijd/deeltijd

31-12-2016

Leraar Engels 2e graads voltijd

31-12-2016

Leraar Frans 2e graads voltijd/deeltijd

31-12-2016

Leraar Geschiedenis 2e graads voltijd/deeltijd

31-12-2016

Leraar Natuurkunde 2e graads voltijd/deeltijd

31-12-2016

Leraar Nederlands 2e graads voltijd/deeltijd

31-12-2016

Leraar Pedagogiek 2e graads voltijd/deeltijd

31-12-2016

Leraar Scheikunde 2e graads voltijd/deeltijd

31-12-2016

Leraar Wiskunde 2e graads voltijd/deeltijd

31-12-2016

Pedagogiek voltijd/deeltijd

31-12-2017

Mondzorgkunde voltijd

31-12-2017

Sociaal Pedagogische Hulpverlening voltijd/deeltijd/duaal

31-12-2017

Bedrijfskundige Informatica voltijd/deeltijd master

14-11-2016

Management en Innovatie in Maatschappelijke Organisaties duaal


41

42

Toets Nieuwe Opleiding In 2010 werd voor 1 bachelor- en 2 masteropleidingen een Toets Nieuwe Opleiding aangevraagd bij de NVAO. De NVAO oordeelde in alle gevallen positief.

Toets nieuwe opleiding

Associate degree aanvragen Het Ad (associate degree)-programma biedt een verkorte ver volgopleiding na het mbo, waarbij het hbo-eindniveau eventu eel later kan worden gehaald. Er zijn zes aanvragen ingediend door de HAN. Hiervan zijn er twee door de Staatssecretaris van OCW aan de HAN toegekend. Dit zijn de opleidingen Ad Constructeur Werktuigbouwkunde en Ad Systeemspecialist Automotive.

Opleiding

Accreditatiebesluit

Bachelor Medische Hulpverlening

27-04-2010

Bijzonder kenmerk Internationalisering

International Master of Arts Therapies

27-05-2010

Master Sport- en Beweeginnovatie

10-06-2010

De NVAO heeft van juni tot medio oktober 21 opleidingen bij 12 instellingen bezocht in het kader van de pilot waarbij de op leidingen zijn beoordeeld op het bijzonder kenmerk Internati onalisering. De uitkomsten van deze pilot zijn op 14 december 2010 besproken op een seminar van het European Consortium for Accreditation in Higher Education (ECA). ECA wil het cer tificaat ‘Internationalisation’ overnemen en geeft het daarmee een invulling op Europees niveau. Dit betekent zowel voor de betreffende opleidingen als voor internationaal georiënteerde studenten een belangrijke profilering. De bacheloropleiding Biologie en Medisch Laboratorium Onderzoek/Life Sciences van de HAN ontving in 2010 het bijzonder kenmerk Interna tionalisering.

Doelmatigheidsbeoordeling Vanaf 2009 moet er, voorafgaand aan de procedure van be oordeling en accreditatie door de NVAO, een doelmatigheids beoordeling plaatsvinden. Voor de nieuwe bacheloropleiding Medische Hulpverlening werd de aanvraag Doelmatigheidsbe oordeling positief beoordeeld door de Commissie Doelmatig heid Hoger Onderwijs (CDHO). De minister heeft ingestemd met bekostiging van deze opleiding vanaf 1 september 2010. De aanvraag voor een nieuwe bacheloropleiding Technologie en Samenleving werd afgewezen.


43

Ontwikkeling studentenaantallen bij specifieke opleidingen 2009-2010

Pabo ‘Harde’ techniekopleidingen Financiële dienstverlening

2.7

Instroom

Ontwikkeling instroom

Totaal ingeschreven studenten 1.939

547

-4,0%

1.131

-3,4%

3.767

591

1,2%

2.060

Groei door kwaliteit

In 2010 telde de HAN per 1 oktober 29.520 ingeschreven ba chelorstudenten. Het aantal studenten bij de HAN is in 2010, net zoals in vorige jaren, gegroeid. Dit jaar bedroeg de groei 4,1%. Het landelijk marktaandeel van de HAN bleef met 10,7% gelijk aan dat van vorig jaar. In 2010 bedroeg de instroom 10.009 bachelorstudenten. Ten opzichte van 2009 daalde de instroom met 0,7%. Voor alle hbo-instellingen samen bleef de landelijke bachelorinstroom gelijk ten opzichte van vorig jaar, zo rapporteert de HBO-raad. De instroom bij de HAN daalde ten opzichte van de landelijke trend (-0,9%). Binnen de HAN concentreerde de daling zich in de instroom in de deeltijd- en de duale opleidingen. De instroom in de voltijdopleidingen is daarentegen iets gegroeid.

44

Gedifferentieerde groei De HAN streeft naar gecontroleerde en gedifferentieerde groei op basis van kwaliteit. Concreet willen we minimaal marktaan deel behouden en gericht groeien bij opleidingen die qua schaal kwetsbaar zijn en waarbij het maatschappelijke belang van groei relatief groot is. Voor het eerst in een aantal jaren liet de instroom bij de oplei dingen in financiële dienstverlening weer een groei zien (1,2% ten opzichte van -1,8% vorig jaar). De instroom bij de pabo’s bleef dalen (met 4,0% tegenover een daling van 5,5% vorig jaar). Bij de ‘harde’ technische opleidingen daalde de instroom met 3,4% (vorig jaar was er een groei van 0,8%). Uit deze cijfers blijkt dat de doelstelling uit het instellingsplan, om gecontro leerd en gedifferentieerd te groeien op basis van kwaliteit, on der druk staat. Hetzelfde geldt voor het voornemen om gericht te groeien bij opleidingen die qua schaal kwetsbaar zijn en waarbij het maatschappelijk belang van groei relatief groot is. Waar nodig nemen we aanvullende promotionele maatrege len. Zo is met ingang van 2010 de campagne Studeer Techniek van start gegaan. Daarnaast zijn er contacten gelegd met de gemeente Arnhem om de aantrekkelijkheid van Arnhem als studentenstad beter over het voetlicht te brengen.

Aantal bachelorstudenten bij de HAN .

30.000.

.

28.361 24.968

25.771

29.520

26.588

Prognose 28.882

Prognose ingeschreven studenten 31.851

20.000.

.

10.000.

8877

8901

9458

10.048

10.009

Prognose instroom studenten 10.059

Prognose 9404

.

.

2006

2007

2008

2009

2010

Prognose 2012

Ingeschreven bachelorstudenten Instroom bachelorstudenten


45

3

KENNISPOORT

De Stichting Duurzaam Hoger Onderwijs certificeert hogescholen voor hun invulling van ‘duurzaam onderwijs’. De Pabo Arnhem werd voor haar inspanningen op dit gebied al beloond met twee DHO-sterren. Het instituut

spant zich nu in voor het behalen van een derde ster. Samen met een projectteam bekijkt docent Gerbert Sipman daartoe hoe duurzaam onderwijs in woord en daad kan worden verweven in het curriculum.

3.1

De Pabo detacheert Gerbert voor zijn onderzoek één dag per week naar het lectoraat Innovatie van Leren in Organisaties, dat op zijn beurt de gebruikte onderzoeksmethode - de Vonkenmethodiek - onderzoekt.

De HAN als kennispoort

Voor de regio met al zijn organisaties, bedrijven en studen ten, is de HAN een niet weg te denken kenniscentrum. We versterken de regionale economie door onze bijdrage aan de concurrentiekracht en innovaties. Het is een voor alle partijen profijtelijke wisselwerking. De projecten die onze studenten, medewerkers en onderzoekers doen, dragen rechtstreeks bij aan de economische ontwikkeling. Wat er in de bedrijven en organisaties gebeurt, levert op zijn beurt de input om het on derwijs up to date te houden. Onze zakelijke dienstverlening richt zich op professionalise ring in organisatie, innovatie en onderzoek. Er zijn vele recht streekse contacten tussen medewerkers van de HAN en het bedrijfsleven. Om te zorgen dat onze inspanningen logisch samenhangen, maximaal rendement leveren en goed op elkaar zijn afgestemd werken we met het programma Kennispoort. In 2010 is dit programma vernieuwd. De nadruk ligt nu op het verbinden van regionale focusgebieden met onze speerpunten voor on derzoek, onderwijs en dienstverlening. Regionale allianties met overheden, bedrijven, maatschappelijke instellingen en kennisinstellingen moeten zorgen voor de versterking van ken nisvalorisatie.

Gerbert Sipman: ‘Leren met een U-bocht: resultaatgericht, maar niet resultaatgefixeerd’ 48

Doelstellingen en resultaten We blijven achter bij de doelstellingen voor de omzet uit markt activiteiten. De belangrijkste oorzaak is de economische crisis.

‘Het hoofddoel van de Pabo Arnhem is het verduurzamen van onderwijs, de beloning daarvoor is de derde DHO-ster. Beide bereiken we door te onderzoeken hoe we binnen het curriculum concrete invulling kunnen geven aan ‘duurzaam

leren’. De onderzoeksmethode die we daarvoor gebruiken biedt het lectoraat Innovatie van leren in organisaties bovendien de kans de toepasbaarheid daarvan te onderzoeken. Er lopen dus twee onderzoeken met onderlinge

In het kritisch doordenken van onze doelstellingen hebben we in de eerder genoemde midterm review - niet in de laatste plaats door een nog scherpere focus op het (bachelor)onder wijs - besloten om onze doelstellingen aan te passen. 1. In 2012 komt 3% van de omzet van de HAN voort uit onderzoeksactiviteiten (was 10%). 2. De marktactiviteiten van de HAN zijn minimaal kosten dekkend. De omvang van de omzet groeit 2% per jaar (was 5%). We realiseerden onderzoeksactiviteiten ter waarde van €7,8 miljoen (in 2009 €5,8 miljoen). Dit bedrag vormt 3,1% van de omzet van de HAN. We hebben hiermee onze doelstelling overtroffen. De lectoraten (waarvan de omzet onderdeel uit maakt van de totale omzet onderzoeksactiviteiten) hadden in 2010 een omzet van €6,6 miljoen (€5,5 miljoen in 2009). De omzet uit marktactviteiten bestaat uit de omzet van con tractactiviteiten, onderzoek en masteropleidingen gezamen lijk. De totale omzet in 2010 bedroeg €27,8 miljoen. Deze is ten opzichte van 2009 (€28,9 miljoen) gedaald met 3,8 %. Door de crisis was het niet mogelijk om de begrote omzet en de bijge stelde doelstelling van 2% omzetgroei te halen. Vooral bij de contractactiviteiten was de crisis goed te voelen (omzet €17,1 miljoen tegenover €17,8 miljoen in 2009): de ta rieven staan onder druk, er is meer concurrentie en opdracht gevers geven minder uit. De omzet uit masteropleidingen liet in 2010 een stijging zien.

samenhang: een praktijkonderzoek naar ontwikkeltrajecten voor duurzaam onderwijs en een conceptueel onderzoek naar de Vonkenmethodiek. Het projectteam onderzoekt de mogelijkheden voor concrete invulling

De niet-bekostigde masteropleidingen bleven met €2,9 mil joen in 2010 gelijk aan de omzet in 2009. De omzet bekostigde masteropleidingen steeg van €4,9 miljoen in 2009 naar €6,4 miljoen in 2010. De marktactiviteiten als geheel waren in 2010 niet kostendek kend (verlies €1,5 miljoen). Ze vormden gezamenlijk 11,2% van de totale HAN-omzet.

3.2

Marktactiviteiten

De HAN biedt de volgende marktactiviteiten aan: • Contractactiviteiten zoals post-hbo opleidingen, cursussen, training en advies; • Toegepast onderzoek door lectoraten; • Masterprogramma’s met verdieping voor beroepsbeoefe naren.

.1

3.2

Organisatorische ontwikkelingen

De contractactiviteiten bieden we aan vanuit vier gespeciali seerde afdelingen: • VDO opleiding en advies (Faculteit Gezondheid Gedrag en Maatschappij); • Cursussen en Post-hbo opleidingen (Faculteit Techniek); • Expertisecentrum Economie en Management (Faculteit Economie en Management); • Interstudie NDO BV.


49

[ Gerbert Sipman]

van ‘duurzaam leren’ met ‘Vonken van vernieuwing’. Het concept is ontwikkeld door Jürg Thölke, lector Innovatie van Leren in Organisaties. De methode stoelt op een aantal gedachten: de U-bocht, systemisch waarnemen en een flinke,

persoonlijke vleug van Jürg zelf. Met de U-bocht bedoel ik de theorie van Otto Sharmer, waarbij je niet rechtstreeks van punt A naar een vooraf bepaald punt B toewerkt. Je bereikt B via een U-bocht: resultaatgericht,

De masters van de verschillende faculteiten zijn in 2010 orga nisatorisch bijeengebracht in het instituut HAN Master Pro gramma’s. Hiermee willen we de efficiency vergroten en meer synergie creëren tussen de opleidingen. Ook kunnen we ons beter profileren in de markt. Per 1 januari 2011 is dit organisa tieonderdeel van start gegaan. Een kenniscentrum is de inhoudelijke en organisatorische een heid waarbinnen de onderzoeksactiviteiten, lectoren en andere onderzoekers samenwerken. In de komende jaren zullen we verder werken aan de inbedding van de kenniscentra binnen onze onderwijsinstituten. Ook willen we meer multidiscipli naire onderzoeksprojecten realiseren. In 2010 zijn er zes kenniscentra vastgesteld. • Kenniscentrum Kwaliteit van Leren (verbonden aan Facul teit Educatie) • Kenniscentrum Excellente Organisaties (verbonden aan Faculteit Economie en Management) • Kenniscentrum Technologie en Samenleving (verbonden aan Faculteit Techniek) • Kenniscentrum HAN Sociaal (verbonden aan Faculteit Gezondheid Gedrag en Maatschappij) • Kenniscentrum Arbeid, Sport en Leefstijl (eveneens verbon den aan Faculteit Gezondheid Gedrag en Maatschappij) • Kenniscentrum Zorg en Revalidatie (ook verbonden met Gezondheid Gedrag en Maatschappij)

50

3.3

maar niet resultaatgefixeerd. Fixatie op een einddoel staat daadwerkelijke vernieuwing namelijk in de weg, omdat je dan slechts een deel van het spectrum aan factoren in het project betrekt. Het is belangrijk álle facetten mee te nemen,

Lectoraten en onderzoek

Onderzoek is een kerntaak van de HAN. Het gaat daarbij om toegepast onderzoek van lectoraten, dat geworteld is in de beroepspraktijk en bijdraagt aan de verbetering en innovatie van die beroepspraktijk. Het is daarnaast een must dat het een direct inhoudelijk effect heeft op het onderwijs; dat blijft actu eel en scherp gericht op de beroepspraktijk en wint aan niveau doordat onderzoeksvaardigheden aangeleerd worden. Dat ge beurt via concrete bijdragen aan het onderwijs, de professiona lisering van docenten en curriculumvernieuwing. De lectoren betrekken nadrukkelijk studenten, docenten en promovendi bij het onderzoek. Verbinding onderwijs en onderzoek Lectoren hebben een belangrijke rol in het verbinden van on derwijs en onderzoek. Zij zijn betrokken bij curriculumonder delen van bacheloropleidingen. Ook bij elke masteropleiding is minimaal een lector betrokken. Daarnaast betrekken we de lectoren in toenemende mate bij de activiteiten van de con tractafdelingen. In bijna alle opleidingen is een leerlijn onder zoeksvaardigheden gestart en maakt het doen van een afstu deeronderzoek deel uit van het curriculum. Onze studenten moeten een onderzoekende houding ontwikkelen: kritisch denkvermogen, nieuwsgierigheid naar nieuwe ontwikkelingen en de durf om te innoveren. Kortom: we willen vakbekwame, zelfbewuste, maar ook op vernieuwing gerichte jonge profes sionals afleveren.

om tunnelvisie te voorkomen. De laatste fase van de U-bocht staat in het teken van co-creatie: samen met betrokkenen binnen en buiten de Pabo veranderingen concreet vorm en inhoud geven. Door die dynamische samenwerking van punt

.1

3.3

A naar punt B bereik je dat innovatie ook daadwerkelijk beklijft; de keuzes ontstaan tenslotte door het gezamenlijk doorlopen van de U-bocht, vanuit een systemische benadering. Vonken helpt om die algehele verbinding

De lectoraten

Het aantal lectoraten is in de afgelopen jaren sterk gegroeid. In 2010 waren er bij de HAN 38 lectoraten met in totaal 44 lecto ren en 5 associate lectoren. Voor twee lectoraten is in 2010 een aanvraagprocedure gestart. Een volledig overzicht van onze lectoraten vindt u op pagina 145. Nieuwe lectoraten In 2010 zijn de volgende nieuwe lectoraten gestart: • Lectoraat Musculoskeletale Revalidatie (lectoren dr. W. Hullegie en dr. R. van Cingel) • Lecoraat Lean (lector dr. V. Wiegel) • Lectoraat Ondernemerschap (lector mw. dr. S. Nandram) • Lecoraat Innovatie in de Private Sector (lector dr. J.A. Jurriëns) • Lectoraat Management van Zorg en Dienstverlening (lector dr. H.J.F.R. Hamers) Besloten is om een lectoraat Duurzame Energie in te stellen. De wervingsprocedure voor een lector start in 2011. In 2010 zijn als associate lector benoemd: • Mw. dr. L.C.M. Vloet (lectoraat Acute en Intensieve Zorg) • Dr. A.H.C. Hendriks (lectoraat Zorg voor Mensen met een Verstandelijke Beperking) • Mw. dr. E. Steultjens (lectoraat Neurorevalidatie) • Mw. dr. M.J.C. van Hattum (lectoraat Werkzame Factoren in de Zorg voor Jeugd)

te leggen. Naar jezelf: ‘waarop baseer ik mijn mening en waarom reageer ik zoals ik doe? Welke positieve of negatieve leergeschiedenis ligt daaraan ten grondslag?’ Maar ook naar de andere betrokkenen, door je te verplaatsen in

Beëindigde lectoraten Per 1 april 2010 is het lectoraat Professionalisering Agogische Beroepen en Vaktherapeuten beëindigd. Het onderzoek is in gebed binnen andere lectoraten van het Kenniscentrum HAN Sociaal. In 2010 hebben we van drie lectoren afscheid genomen: dr. ing. H.E. van Bree vertrok vanwege het beëindigen van het lecto raat Experimentele Akoestiek. Twee andere lectoren bereikten de pensioengerechtigde leeftijd: Prof. dr. C. van den Hondel (lector Molecular Lifesciences) en drs. G. Bakema (lector Data Architecture en Metadata Management). Beide lectoraten wor den voortgezet. Bijzondere vermeldingen Drs. F.J. Nauta, lector Innovatie in de Publieke Sector, gaat voor Nederland het Knowledge en Innovation Center leiden. Hij zal samenwerken met andere Europese centra aan een grootscha lig Europees klimaatonderzoek. Nick van Biezen, projectleider van het HAN Bio Center heeft op 11 maart de ‘zilveren zandloper’ ontvangen. Deze innovatieen onderwijsprijs wordt elke twee jaar toegekend aan onder zoekers uit het wo of hbo die op een bijzondere wijze hebben bijgedragen aan innovatieve biotechnologische projecten. De prijs werd toegekend voor het onderzoek naar ‘pure microbial oil’ voor het vervaardigen van biodiesel.


51

[ Gerbert Sipman]

hun perspectief. Datzelfde geldt voor de link naar de buitenwereld, die vroeger of later bij je keuzes betrokken wordt. Bij Vonken gebruiken we systemisch waarnemen om te focussen op de onderliggende dynamieken,

.2

3.3

zichtbaar en onzichtbaar. Die sensitiviteit voor mens en proces is feitelijk de hoofdrolspeler van Vonken van vernieuwing. In de onderwijswereld volgen vernieuwingen elkaar in rap tempo op. Vaak krijgen die niet de plek in de

rofessionalisering op onderzoeks P competenties

Promoties van HAN-medewerkers De HAN stimuleert haar medewerkers om te promoveren. Wie een promotie voorbereidt, wordt gedeeltelijk vrijgesteld van zijn of haar werk. Ook een financiële bijdrage in de kosten van onderzoek is mogelijk. In 2010 waren 27 medewerkers bezig met een promotietraject.

27 lopende promoties 2 promoties in voorbereiding €2,0 miljoen totaal toegekend budget HAN Voor de financiering van de promotietrajecten is in 2010 ge bruik gemaakt van de lumpsumgelden ten behoeve van pro moties, aangevuld met gelden uit het programma Kennispoort (€544.135).

3.4

Masteropleidingen

Onze inzet is dat iedere bachelorafgestudeerde een masterop leiding moet kunnen volgen bij een hogeschool of universiteit. Het is niet de bedoeling om aanbod van andere aanbieders te dupliceren. De masteropleidingen van de HAN zijn gericht op verdere verdieping en/of verbreding van tot dan toe verworven competenties. Zij hebben een sterke beroepsgerichte oriën

52

organisatie die beoogd was. Door vanuit verbinding met jezelf, de ander en de omringende wereld te innoveren, kunnen keuzes en vernieuwingen duurzamer worden. In de eerste fase voerden we daarom een gezamenlijke, strategische

tatie (‘professional master’) en zijn specifiek gericht op toe gepast onderzoek en verdere ontwikkeling van het vakgebied en beroep. Alle masteropleidingen van de HAN zijn NVAO-ge accrediteerd en ondergebracht in het interfacultaire instituut HAN Master Programma’s. Deze per 1 januari 2011 doorge voerde organisatorische wijziging zal naar verwachting leiden tot een verdere professionalisering van het opleidingsaanbod. In 2010 bood de HAN 20 masteropleidingen aan: Faculteit Techniek • Master in Control Systems Engineering • Master in Information Systems Development • Master of Molecular Life Sciences • Master of Automotive Systems • Master of Telecommunication Management Faculteit Gezondheid Gedrag en Maatschappij • International Master of Arts Therapies • Master in Human Resources Management • Master Bedrijfskunde Zorg en Dienstverlening • Master in Management en Innovatie in Maatschappelijke Organisaties • Master in Social Work* • Master in Advanced Nursing Practice* • Master Physician Assistant* • Master Neurorevalidatie • Master Sport- en Beweeginnovatie • Master Pedagogiek*

dialoog over de essenties van duurzaam onderwijs voor de Pabo Arnhem en onderzochten we welke mogelijkheden er waren binnen het curriculum: op welke gebieden bestond de grootste behoefte aan verandering en waar kon dus de

meeste energie vrijgemaakt worden om die daadwerkelijk tot stand te brengen. We scherpten daarmee onze duurzaamheidsmissie aan en formu leerden de drie thema’s die voldoende draagvlak boden om met het onderzoek

Faculteit Educatie • Master Leraar Nederlands* • Master Leraar Engels* • Master Leraar Algemene Economie* • Master Leraar Wiskunde* Faculteit Economie en Management • Master of International Business Groei en krimp in masteropleidingen In 2010 is de Master Musculoskeletale revalidatie voorbereid. Deze zal waarschijnlijk in 2011 van start gaan. In 2010 is gestart met de internationale Master of Arts The rapies in samenwerking met de Katholische Fachhochschule Freiburg. De in 2010 geaccrediteerde master International Business van de Faculteit Economie en Management zal in 2011 niet in de huidige vorm worden aangeboden. We onderzoeken of er een nieuwe, voor het werkveld relevante, bedrijfseconomische master kan worden gestart. De master Telecommunication Management wordt stopgezet of (deels) ondergebracht bij onderwijsinstituten buiten de HAN.

te beginnen: (1) vakspecialisatie in de afstudeerfase, (2) samenhang van toetsing probleemgestuurd onderwijs en vakaanbod in het derde semester van de kernfase, en (3) duurzaam samen werken in en met de basisscholen.

tendekkende subsidies voor een opstartperiode. Niet-bekos tigde masters worden zonder enige subsidie, dus voor eigen rekening en risico, aangeboden door de HAN. Het ministerie van OCW heeft in 2010 een subsidie toegekend aan de masteropleidingen Automotive Systems, Molecular Life Sciences en Neurorevalidatie.

3.5

Ondernemerschap

De HAN heeft een eigen expertisecentrum voor het stimule ren van ondernemendheid en ondernemerschap: het Centrum voor Ondernemerschap (CvO). Het CvO richt zich op studen ten, docenten, werknemers en (potentiële) ondernemers. Om het ondernemerschap te stimuleren participeert CvO in twee projecten voor technostarters: KERN en RADAR. Innovatieve ondernemers, maar ook studenten en medewerkers, kunnen bij deze fondsen financiering krijgen, begeleiding bij octrooien en bij het businessplan. Ook is het CvO nauw betrokken bij de Young Business Society (YOB). Dit is een HAN-netwerk van ruim 300 studenten en alumni met (interesse in) een eigen bedrijf.

Centrum voor Ondernemerschap Subsidie De HAN kent bekostigde en niet-bekostigde masters. Bij be kostigde masters is er, naar mening van het Ministerie van OCW, sprake van een master met een groot maatschappelijk belang voor het beroepenveld. Er bestaan ook gedeeltelijk kos

Bedragen x €1.000 Omzet Resultaat

2006

2007

2008

2009

2010

722

925

1.413

1.804

1.523

23

11

11

4

17

* Bekostigde masteropleiding


53

[ Gerbert Sipman]

Sinds februari sparren drie Vonken groepen – één per aandachtsgebied – over hun thema. Tijdens deze exploratie verkennen ze het vraagstuk uiteindelijk op drie niveaus: persoonlijk, als team en

organisatiebreed. Daarna, maar zover zijn we nog niet, komen we samen tot een plan en tot enkele experimenten. Met het project ondersteun ik het onderzoek van Jürg naar de

In 2010 hebben 250 studenten één van de minoren van het CvO gevolgd. De minor Ondernemerschap is één van de meest gekozen minoren binnen de HAN. Daarnaast zijn er binnen verschillende opleidingen programma’s over ondernemer schap ontwikkeld die onderdeel gaan vormen van de reguliere opleiding. Er is een masterclass Ondernemerschap gegeven voor docenten van de HAN en een collega-hogeschool. In het kader van de ‘Ondernemer voor de klas-dag’ zijn er op basis scholen ongeveer 40 gastlessen verzorgd door ondernemers. In juli heeft het CvO samen met ArtEZ een internationaal On dernemerschapcongres, IntEnt, georganiseerd. Er waren 130 deelnemers uit ongeveer 30 landen. De omzet van het CvO was in 2010 €1,5 miljoen. Dit is iets lager dan in 2009. De oorzaak hiervoor is dat het project go! meer activiteiten kende in het jaar 2009. Winst is niet het primaire doel van het CvO: we richten ons op het bieden van kwaliteit en het continueren van onze activiteiten. In 2010 werd er wel een bescheiden winst gerealiseerd van €16.706. Lector Ondernemerschap Op 1 mei 2010 is dr. Sharda Nandram als lector Ondernemer schap bij de Faculteit Economie en Management gestart. De lector zal met de kenniskring vooral onderzoek gaan doen naar de effectiviteit van de verschillende ondernemerschaps programma’s en de manier waarop ondernemend gedrag kan worden gestimuleerd. Sharda Nandram zal ook parttime verbonden blijven aan het Center voor Entrepreneurship van Nijenrode Business Universiteit.

toepasbaarheid van ‘Vonken van vernieuwing’ voor verschillende onderwijscontexten. Om in de materie thuis te raken volgde ik Jürgs train de trainer-traject, waarin hij opleiders

Gelderland Onderneemt! (go!) go! is een samenwerkingverband tussen ArtEZ hogeschool voor de kunsten, de HAN en de Radboud Universiteit Nijme gen met als doel ondernemerschap in de regio te bevorderen. In 2008 is het project gestart en het zal in principe tot en met 2011 doorlopen. De resultaten zijn over het geheel genomen goed. go! heeft nu al meer mensen bereikt dan als doel was gesteld voor eind 2011. Ook het gewenste aantal groeiende bedrijven ligt op koers. Het aantal starters is tot nu toe ach tergebleven bij de verwachting. Dit komt mede doordat de infrastructuur bij ArtEZ en de Radboud Universiteit pas later gerealiseerd werd. Daarnaast blijft het aantal starters achter door de economische crisis. Mogelijk wordt er in 2011 nog een inhaalslag gemaakt.

go! Doelstellingen en realisatie Activiteit

Doel einde 2011

Realisatie eerste 3 jaar

Gerealiseerd eind 2010 % van doel einde 2011

25.000

26.662

107%

112

168

150%

Deelnemers startersvolgsysteem

1.400

1.213

87%

Starters bedrijf bij KvK bekend

800

403

50%

80

70

88%

Bereikte studenten oriëntatie ondernemerschap Deelnemers masterclasses docenten

Groeiers 5 personeelsleden binnen 5 jaar

54

wegwijs maakt in systemisch begeleiden, adviseren en onderzoeken. En inmiddels ben ik begonnen aan de opleiding Systemische Pedagogiek; dat zegt wel wat over mijn enthousiasme voor systemisch werken binnen het onderwijs!’


55

Jürg Thölke is lector Innovatie van leren in organisaties. Hij ontwikkelt, beschrijft en toetst concepten om het leervermogen van mensen in organisaties te vergroten, zodat veranderingen van binnenuit kunnen ontstaan. ‘Vonken van

.1

3.5

Ondernemende HAN-studenten

Ondernemerschap leeft en de ervaring leert dat studenten te interesseren zijn voor ondernemerschap. Zo zijn jaarlijks al zo’n 500 ondernemende studenten betrokken bij de zoge naamde HAN Student Companies. Meerwaarde hierbij is dat studenten vaak samenwerken met studenten uit andere stu dierichtingen in multidisciplinaire projecten, iets dat later in de beroepspraktijk gebruikelijk is. We geven hier enkele voorbeelden van geslaagde projecten uit 2010. Studenten bedenken het duurzame Dorp van overmorgen Het project is een samenwerking van studenten en docenten van verschillende HAN-instituten en Siza, een organisatie die zorg biedt en diensten verleent aan mensen met een handicap. Doel is om concrete initiatieven te ontwikkelen die de locatie Het Dorp in Arnhem verder kunnen ontwikkelen en voorberei den op de toekomst. Siza was zeer enthousiast over de mul tidisciplinaire inbreng vanuit verschillende studierichtingen. Mede naar aanleiding van dit project zal men verder gaan met het ontwikkelen van een zorghotel voor mensen mét en zonder handicap. ProRail Battle of Concepts ProRail werkt aan een aantal projecten dat in de komende jaren moet leiden tot verbetering van de klanttevredenheid. Bij de door ProRail geïnitieerde Battle of Concepts stelde men de vol gende vraag: ‘hoe kunnen reizigers beter geïnformeerd worden

56

vernieuwing’ is één van deze concepten. Uit praktijkonderzoek moet blijken of de methode een meetbare bijdrage levert aan innovatie van leren in organisaties en in welke contexten deze meer of minder werkt.

‘Een lerende organisatie willen worden, het klinkt als een vernieuwend modeverschijnsel. ‘Alsof we dat nog niet zijn’, zeg ik dan. Leren doe je namelijk altijd. En overal. Tijdens je studie, op je werk, in contact met anderen en in je

huwelijk. Dát je leert is dus duidelijk, veel interessanter is wát je leert. Krijg je als docent bijvoorbeeld aangeleerd dat je ‘het altijd moet weten’ of leer je het niet weten toe te laten en dus zelf lerend te zijn? Vanuit die invalshoek zie

tijdens zeer grote verstoringen?’ Van de liefst 90 concepten die de jury ontving werd het concept van Cindy Gloudemans en Tim Leconte, studenten Digitale Communicatie van de HAN, beloond met de eerste plaats.

warmte langer vasthoudt dan huidige boilers en is aanzienlijk kleiner van afmeting. Eco-Block ontving een geldbedrag van €10.000 omdat het de meeste voorkeursstemmen had gekre gen via internet.

Burgemeester Dalesprijs voor studenten Culturele en Maatschappelijke Vorming

Student Company TapeMate wint regiofinale In de strijd om de titel ‘Beste mbo- en hbo-studentenbedrijf van de provincies Gelderland en Overijssel’ viel TapeMate in de prijzen. Dit is een bedrijf van zes HAN-studenten Sport Gezondheid en Management. Zij bedachten een product voor fysiotherapeuten en sportverzorgers waarmee het mogelijk is om de knie, kuiten en hamstrings makkelijker in te tapen.

De 14e Burgemeester Dalesprijs van de gemeente Nijmegen is uitgereikt aan drie studenten die afgestudeerd zijn bij de HANopleiding Culturele en Maatschappelijke Vorming. Zij ontvin gen de prijs voor hun methode voor voorlichting over homo- en biseksualiteit aan groep 7 en 8 van het basisonderwijs. De me thode is ontwikkeld in opdracht van het COC Nijmegen. GasTerra waardeert HAN-studenten De projecten Eco-Block en de Warmtebuddy verworven een gedeelde derde plaats in de Gas Terra Transitie Jaarprijs. Deze is voor studenten die innovatieve, originele maar vooral in de praktijk toepasbare ideeën aandragen die het gebruik van energie schoner en efficiënter maken. Eco-Block is een systeem waarbij de grootste huishoudelijke energieverbruikers (was machine, droogtrommel, vaatwasser en koelkast) direct kun nen worden verbonden aan een microwarmtekrachtkoppeling. Hierdoor verschuift de opwekking van warmte van elektriciteit naar gas, waarbij tevens elektrische energie wordt opgewekt. De afvalwarmte wordt gebufferd in een oplaadbare warmtebat terij en afgegeven aan water voor de apparaten. Een regelaar zorgt ervoor dat de apparaten uiterst efficiënt met hun ener gie omgaan. De Warmtebuddy is een oplaadbare batterij die

EcoTuk B.V. wint Wozzie Award. Apple-oprichter Steve ‘The Woz’ Wozniak heeft op de Meet the Future, Science & Technology Summit 2010 de eerste Neder landse Wozzie uitgereikt. De prijs voor het beste bèta-idee ging naar vier voormalige studenten van de HAN die gezamenlijk de EcoTuk hebben ontworpen. De EcoTuk is een schone variant van de traditionele tuktuk, het populaire vervoermiddel dat in veel Aziatische steden bijdraagt aan ernstige luchtvervuiling. De EcoTuk verbruikt 40% minder brandstof. De vervuiling neemt evenredig af. Aan de prijs is een geldbedrag verbonden van €10.000. Het Tuimelhuis: een educatieve woning Het Tuimelhuis is een educatieve, demontabele woning, be staande uit een frame van twintig panelen. Elk paneel vertegen


57

[ Jürg Thölke]

je dat het huidige concept van leren én de daarbij passende leervormen in de onderwijspraktijk aan vernieuwing toe zijn. De verslagen over veranderingen en innoveren staan vol met woorden die

stellen dat bottom-up en top-down worden gecombineerd, maar de werkelijkheid is meestal anders. Wat staat je als veranderaar dan te doen om daadwerkelijk medium en message te combineren? En hoe hanteer je

woordigt een bedrijf, sector of vakgebied binnen de techniek en wetenschap. Het biedt kinderen een betekenisvolle leerom geving, die de echte wereld de school binnen brengt, nieuws gierigheid wekt, vragen oproept en uitnodigt zelf te doen. Het Tuimelhuis is ontwikkeld door de pabo-studenten Sander Fielt en Erik Slag en de bouwkundestudenten Lienke Clijsen en Rick van de Poll. Door hun samenwerking werd de pedagogischdidactische kennis van de pabo-studenten gecombineerd met de technische kennis van de bouwkundestudenten. De studen ten namen deel aan een prijsvraag en wonnen daarmee een reis met de Beagle. HAN-studenten vormen beste financiële team van Nederland Op 10 juni 2010 zijn zes studenten van de HAN verkozen tot het beste financiële hbo-team van Nederland. Met hun advies over de problematiek rond de hypotheekaftrek wonnen zij de hbo Talentenprijs Financieel Management.

3.6

De HAN in verbinding met de regio

In een voortdurende wisselwerking met de ons omringende be drijven, instellingen en overheden leveren we een herkenbare bijdrage aan de regionale sociaaleconomische speerpunten. Wij zoeken naar structurele relaties en partnerships rondom concrete thema’s en focusgebieden.

58

als professional de instrumenten die daarvoor worden aangereikt? De door mij aangedragen oplossingen komen zeer dichtbij de persoon en bij onze dagelijkse relaties. Of, in de woorden van Wim van der Donk, Secretaris van de Koningin

HAN Ondernemersdesk Sinds 2009 kunnen ondernemers zich richten tot de HAN Ondernemersdesk. Dit is een centraal loket voor bedrijven en instellingen. Hier beantwoorden we vragen van ondernemers. Het kan gaan over de opleidingsmogelijkheden die de HAN biedt aan het bedrijfsleven met het oog op de employability van medewerkers. Ook helpt de ondernemersdesk organisaties om studenten te vinden voor een stage of afstudeeropdracht. Tenslotte ondersteunen we ondernemers en werknemers bij vragen rond de erkenning van Eerder Verworven Competenties (EVC’s). In 2010 steeg het aantal binnengekomen telefoonge sprekken naar 6.237 (3.848 in 2009), het aantal geregistreerde stageaanvragen steeg naar 1.164 (833 in 2009), het aantal ge registreerde vragen over cursussen en opleidingen is licht toe genomen van 656 in 2009 naar 766, ook de vraag naar EVC’s groeide. RAAK-subsidies Sinds 2004 kennen we de subsidieregeling RAAK: regionale aandacht en actie voor kenniscirculatie. De regeling heeft tot doel dat bedrijven en instellingen kennis en ervaring delen met hogescholen en vice versa. In de uitwisseling participeren lec toren, docenten/onderzoekers, studenten en partners uit het werkveld. De HAN is een hogeschool die relatief veel projec ten realiseert. Uit een tussenevaluatie van RAAK blijkt dat er in de projecten inderdaad praktisch bruikbare kennis wordt ont wikkeld en gedeeld. Dit draagt bij tot onderwijsvernieuwing. Ook het praktijkgericht onderzoek op hogescholen krijgt een impuls, wat weer ten goede komt aan de bijdrage die de hoge school met haar onderzoek kan leveren aan innovatie van de beroepspraktijk.

Noord Brabant: ‘We moeten leren meer aan te vonken dan af te vinken’. Ik zet ‘Vonken van vernieuwing’ – ook een vorm van participatief vernieuwen - in om te experimenteren met het versterken van het leervermogen van mensen in

organisaties. De methode is gericht op het samen leren en is zeer down-toearth en resultaatgericht. Vonken helpt projectteams juist daardoor hun eigen (blijvende) veranderingen te realiseren. Mijn lectoraat werkt onder andere

Toewijzing Automotive Center of Expertise In 2010 kon een aantal hogescholen in aanmerking komen voor het starten van een technisch centrum. De HAN heeft hierbij twee technische centra aangevraagd het Automotive Center of Expertise (samen met Fontys Hogescholen) en het Center of Expertise Chemie. Op 26 januari 2011 heeft staatsse cretaris Halbe Zijlstra aan de HAN en Fontys gezamenlijk het Automotive Center of Expertise toegewezen. Met een totaalbudget van €10 miljoen, waarvan €5 miljoen subsidie en €5 miljoen bijdragen van bedrijven, provinciale en regionale overheden en de instellingen zelf, geven HAN en Fontys in de komende vijf jaar vorm aan dit centrum. Hoewel het Center of Expertise Chemie buiten de prijzen viel was de beoordeling van het businessplan zodanig positief dat de HAN besloten heeft zelf, zij het in een andere vorm, uitwer king te geven aan dit centrum. HBO Kenniscentrum in de Achterhoek Als vervolg op het onderzoek naar de wenselijkheid van hboonderwijs in de Achterhoek is de HAN in samenwerking met de gemeente Doetinchem en het Graafschap College, gestart met de ontwikkeling van een HBO Kenniscentrum Achterhoek. Voor de uitvoering hiervan hebben we een programmadirec teur aangesteld. Het gaat om een herkenbaar decentraal ken nistransfer en –oplaadpunt, dat voor individuele deelnemers, groepen en bedrijven en instellingen bereikbaar en toeganke lijk is.

samen met ECL in Engeland dat al langer succesvol experimenteert met het systemisch perspectief in het onderwijs. Systemisch betekent kijken naar het geheel en naar onderliggende dynamieken; niet alleen naar de

Het HBO Kenniscentrum Achterhoek heeft drie pijlers: • het bieden van toegankelijk en bereikbaar vervolgonderwijs voor leerlingen uit havo, vwo en mbo; • verhoging van het opleidingsniveau door activiteiten voor Leven Lang Leren voor werkenden en werklozen met mini maal mbo-4 opleidingsniveau; • versterking van de innovatiekracht door het doen van en toegankelijk maken van hbo–onderzoek en dienstverlening voor bedrijven en instellingen. Kennisvalorisatie Met de ondertekening van het zogenaamde landelijke ken nisvalorisatieakkoord eind 2008 behoort valorisatie tot een van de kernactiviteiten van de hogeschool. Concreet houdt dit in dat wij tot taak hebben om kennis te vertalen in concrete producten, diensten en bedrijvigheid. In 2010 hebben we met een aantal regionale partijen een gezamenlijke aanvraag op gesteld voor de subsidieregeling Kennisvalorisatie. Het doel van deze samenwerking is om te komen tot een regionale in frastructuur voor kennisvalorisatie. Daarbij kiest elke instel ling in de ontwikkelfase voor een duidelijke inhoudelijke fo cus, gebaseerd op de economische speerpunten in de regio. De HAN heeft gekozen voor het thema duurzame energie.


59

[ Jürg Thölke]

aard van de afzonderlijke elementen. Een voorwaarde hiervoor is een verhoogde sensitiviteit om waar te nemen, bijvoorbeeld: wat heeft een persoon, groep of organisatie geleerd om als ‘normaal’ te zien? Welke oude

leerpatronen zijn ingebakken? Welke zijn dienend, welke minder? Wat zijn de do’s en don’ts van een groep of organisatie? Die systemische component wordt nog niet breed geaccepteerd, terwijl ik verwacht dat die – zeker binnen

Expertisecentrum Leven Lang Leren De HAN krijgt €1,2 miljoen subsidie uit de stimuleringsrege ling ‘Leven Lang Leren HBO 2009’ om zich te ontwikkelen tot één van de landelijke expertisecentra op het terrein van Leven Lang Leren. In het voorjaar van 2010 is een start gemaakt met de uitvoering van het project met als programmalijnen: • • • • •

verankering van Leven Lang Leren in beleid en bestuur; aanpassen van de organisatie op een Leven Lang Leren; ontwikkelen van aantrekkelijke opleidingsarrangementen; versterken van de marktvraag; kennisdelen en vergroten deskundigheid van medewerkers.

Voor 2011 is een vervolgsubsidie verkregen. HAN Smart Business Center HAN Smart Business Center is een netwerk van regionale on dernemers en lectoren van de HAN. Het doel van dit netwerk is om samen kennis te ontwikkelen, uit te wisselen en toe te pas sen ter vergroting van de toegevoegde waarde van het MKB. Ongeveer negentig middelgrote en kleine bedrijven zijn lid van het Smart Business Center. In 2010 zijn er rond de veertig pro jecten uitgevoerd bij individuele bedrijven. Daarnaast zijn er bedrijfsbezoeken afgelegd en hebben we netwerkbijeenkom sten gerealiseerd rond de thema’s Lean Management, Onder nemen in China en Toegepaste Innovaties met nanotechno logie.

60

de onderwijswereld – een hoge en aantoonbare toegevoegde waarde heeft. En als dat zo is, wat zijn dan de werkbare ingrediënten van dit perspectief? Hoe dragen we die vervolgens over op anderen binnen de organisatie en welke ‘taal’

Project Zorgalliantie.nu! In maart 2010 is het project Zorgalliantie.nu! van start gegaan. Dit is een netwerk van zo’n twintig ondernemingen in de zorg dat voortkomt uit een initiatief van het HAN Smart Business Center. Adviesbureau K+V verzorgt het projectmanagement. Het werkgebied is Gelderland en de omringende provincies. Door kennisuitwisseling en samenwerking willen we innovaties in de zorgsector bevorderen. Dit doet Zorgalliantie.nu! door in te spelen op vraagstukken van vandaag en morgen rond on der meer vraaggestuurde zorg en dienstverlening, zorggericht bouwen en domotica, innovatie en ondernemerschap, als ook arbeidsmarktvraagstukken. Verschillende lectoraten ontwik kelen kennis en oplossingen voor vraagstukken die zijn aan gedragen in het netwerk. Hierbij maakten we gebruik van de beschikbare innovatievouchers voor de zorg. In 2010 heeft dit geleid tot een nulmeting voor de onderzoekslijnen ‘onderne merschap en innovatie’ en ‘zorggericht bouwen en domotica’. In de wijk Malburgen in Arnhem (een “Vogelaarwijk”) is het project ‘vraaggerichte dienstverlening’ van start gegaan. Het onderzoek heeft als doel om te komen tot verbetervoorstellen ten aanzien van te leveren diensten en producten door zorg aanbieders in de wijk. Ook wil men de informele zorg activeren, zodat de zorguitgaven op wijkniveau omlaag gaan. Voor 2011 is een jaarprogramma geformuleerd. Jeugdwerkloosheid De HAN participeert in twee convenanten, één voor regio Arnhem en één voor regio Nijmegen, in het kader van het lan delijk actieplan Jeugdwerkloosheid. We richten ons daarbij met name op het tegengaan van werkloosheid onder jonge ho ger opgeleiden.

gebruiken we om aan te sluiten bij het beroepenveld? De onderzoeksdata verzamel ik bij de verschillende projecten die inmiddels lopen, waaronder die bij de Pabo Arnhem. Daarvoor zijn mensen nodig die

praktijkgericht kunnen onderzoeken en mensen en groepen kunnen begeleiden bij deze manier van werken. In die combinatie ligt wellicht ook de toekomst van de HAN als University of Applied Sciences. Geen onderzoek over mensen,

Quick Response Manufacturing Centre In oktober 2010 is bij de HAN het eerste Quick Response Ma nufacturing Center buiten de Verenigde Staten geopend. QRM is een doorontwikkeling van de Lean-strategie waarmee orga nisaties hun reactiesnelheid en flexibiliteit kunnen vergroten door het continu verkorten van de orderlooptijden, gerelateerd aan alle bedrijfsactiviteiten (productie, productontwerpen, ontwikkeling, etc.). Vanuit dit center worden – onder grote belangstelling –Lean-events voor het bedrijfsleven georgani seerd. Fablab In 2010 heeft de HAN het Fablab Arnhem ingericht. Dit is een hightech werken ontmoetingplaats waar ideeën worden ge genereerd, gevisualiseerd en gematerialiseerd via 2D- en 3Dapparatuur. Het is een inspiratieplek voor iedereen met een idee: ontwerpers, uitvinders, starters, studenten en bedrijven. Het primaire doel van het Fablab is het versterken van de band tussen onderwijs en bedrijfsleven in de regio door bij te dragen aan een inspirerend en duurzaam klimaat. HAN Creative Masterclasses Op dinsdag 30 november vond de 11e HAN Creative Master class plaats met als thema: ‘The Future of Cities. Een pleidooi voor een andere kijk op stedelijke ontwikkeling.’ Arnhem en Nijmegen dienen creatief om te gaan met krimp en crisis, zo stelden David Barrie, de bekroonde documentairemaker en maatschappelijk ondernemer, en Fred Pearce, journalist voor onder andere The Guardian en The Independent en schrijver van diverse geruchtmakende milieuboeken.

3.7

maar met mensen: vanuit systemisch perspectief het creatief potentieel van de groep inzetten om zelf, van binnenuit, praktijkgerichte en breed gedragen innovaties te bewerkstelligen.’

Internationalisering

Om de internationalisering binnen onze organisatie een pro minente plek te geven werken we met een strategisch beleids plan voor internationalisering. De uitgangspunten van dit be leid zijn de volgende. • Mainstreaming Internationalisering moet onderdeel zijn van de reguliere activiteiten van opleidingen. • Internationalisation at home We bieden een leeromgeving die studenten en medewer kers de mogelijkheid biedt om internationale en intercultu rele competenties te ontwikkelen. • Decentrale invulling De opleidingen geven zelf invulling aan de internationale en interculturele dimensies. Dit doen zij op een manier die aansluit bij de specifieke behoeften van het vakgebied, de studenten en bij de binnen de opleiding aanwezige expertise. Stage en studie in het buitenland De HAN wil haar studenten goed voorbereiden op een steeds internationaler wordende arbeidsmarkt en moedigt daarom haar studenten aan een buitenlandse stage- of studieperiode op te nemen in hun studieloopbaantraject. In het cursusjaar 2009-2010 zijn er 798 HAN-studenten naar het buitenland gegaan. Hiervan gingen 474 studenten een studie volgen. De overige 324 deden een stage. Hoewel de EU belang hecht aan


61

Internationale ‘degree seeking’ studenten uit Europa

Oekraïens Belgisch Frans Brits Bulgaars Europees overig

de fysieke mobiliteit van studenten zal het aantal voor Neder land beschikbare beurzen niet verder toenemen. Als HAN sti muleren we door middel van een eigen beursprogramma de studenten die in het buitenland willen studeren (of stagelopen in het kader van de studie). In 2010 is de totale mobiliteit van de studenten toegenomen.

Duits

Inkomende studenten Het sturen van studenten naar Europese internationale part ners creëert verantwoordelijkheid voor de ontvangst van stu denten van partnerinstellingen in en buiten Europa. De ont vangst en het opleiden van internationale studenten verandert ook de cultuur van de opleidingen zelf. Er komt nieuwe ken nis en informatie in de organisatie. Deze cultuurontwikkeling zorgt voor een meer internationaal leef- en werkklimaat. In het afgelopen jaar ontving de HAN 249 uitwisselingsstudenten. Hiervan kwamen er 213 voor studie, 36 studenten verkregen met hulp van de HAN een stageplaats. Internationale ‘degree seeking’ studenten Op 1 oktober 2011 studeerden er 2.285 internationale studen ten aan de bacheloropleidingen van de HAN. Deze zogeheten ‘degree seeking students’ zijn studenten die niet beschikken over de Nederlandse nationaliteit. Ze hebben in het buitenland een passende vooropleiding gevolgd en studeren aan de HAN met het doel om een bachelortitel te behalen. De HAN biedt voor deze groep zes Engelstalige en vier Duitstalige opleidin gen aan. Er is ook een groep studenten (484 personen) die vol doende Nederlands beheerst, of leert, om deel te nemen aan een reguliere Nederlandstalige opleiding.

62

Duitsland

1759

Europees overig

Europa overig

69

Turkije

9

Letland

3

Bulgarije

25

Roemenië

9

Griekenland

2 2

Frankrijk

20

Italië

7

Denemarken

Oekraïene

20

Polen

6

Tsjechië

2 2

België

17

Oostenrijk

6

Ierland

Groot Brittanië

11

Slowakije

3

Albanië

2

Zweden

3

Overige

10

Zwitserland

3


63

Het aantal ‘degree seeking’ studenten is sterk toegenomen. In het voorafgaande jaar bedroeg het aantal nog 1.862 studenten. Dit komt in de eerste plaats door een toename van het aantal studenten dat deelneemt aan Duitstalige bacheloropleidingen (+29 %). Ook de belangstelling voor de Engelstalige bachelor opleidingen nam sterk toe (+26%). Staf- en docentmobiliteit De mobiliteit van docenten op de HAN is groot. Zij participe ren in internationale congressen, netwerken en onderzoeks groepen. Ook publiceren zij internationaal en geven gastcolle ges in het buitenland en zijn soms onderdeel van courses als visiting lecturer. Betrouwbare cijfers zijn echter niet voorhan den. De registratie van mobiliteit van personeel gebeurt decen traal en is onvoldoende afgestemd op elkaar om zinvolle over zichten en vergelijkingen te kunnen maken. In 2011 wordt de registratie verbeterd. Speciale activiteiten in 2010 De positie van het HAN Talencentrum is versterkt. Er zijn in stellingsbrede afspraken gemaakt om de gewenste kennis en vaardigheid van het Engels door het Talencentrum te laten toet sen en te vergroten, wanneer wordt les gegeven in het Engels. Ook is bij verschillende opleidingen en instituten een Engelse talentoets afgenomen en worden de kennis en vaardigheden in het Engels vergroot.

64

Buitenlandse studenten naar opleiding

2009

2010

Ontwikkeling 2009 - 2010

688

840

22,1% 38,5%

Bachelor d u its

Sozialpädagogik

65

90

163

250

53,4%

11

14

27,3%

927

1194

International Business and Management Studies

185

223

20,5%

Logistics Management (Economics)

100

120

20,0%

Communication

62

95

53,2%

Life Sciences

74

82

10,8%

Kulturelle Sozialpädagogik Logopädie Physiotherapie Totaal

28,8%

Bachelor engels

Business Management Studies

30

45

50,0%

MER

31

42

35,5%

482

607

86

90

Totaal

25,9%

Bachelor nederlands voor b u itenlandse st u denten

Fysiotherapie

4,7%

Leraar 2e gr in Duits

65

60

-7,7%

Creatieve therapie

50

56

12,0%

Sociaal pedagogische hulpverlening

42

48

14,3%

Ergotherapie

30

29

-3,3%

Culturele en maatschappelijke vorming

19

25

31,6%

Overige

161

176

9,3%

Totaal

453

484

6,8%


65

4

ORGANISATIEONTWIKKELING

Bert de Swart is lector Neuro revalidatie bij de HAN. Hij begeleidt praktijkonderzoek van bachelorstudenten, vooral die van de opleidingen Ergotherapie, Logopedie en

Fysiotherapie. De Swart is ook verbonden aan het UMC St Radboud en heeft daarmee een uitstekende uitvalsbasis om wetenschappelijk onderzoek te verbinden aan de beroepspraktijk.

4.1

‘Toegepast onderzoek maakt de vertaalslag van wetenschappelijke vondsten naar de praktijk. Laat ik dat schetsen aan de hand van een concreet voorbeeld uit het vakgebied van de Logopedie. Dankzij wetenschappelijk

De HAN als werkgever

Het realiseren van onze doelstellingen kan alleen met goede en tevreden medewerkers. Daartoe zijn een goede organisatie en een aantrekkelijke werkomgeving nodig. Het personeel van de HAN bestaat uit 2.984 personen in 2.283 fte. Deze groep bestaat voor 60,6% uit docenten (Onderwij zend Personeel) en voor 39,4% uit ondersteunende functiona rissen en management (Onderwijs Beheer Personeel). Doelstellingen en resultaten In het Instellingsplan 2008-2012 zijn twee resultaatafspraken gemaakt: • de gemiddelde medewerkertevredenheid van de HAN ligt in 2012 op of boven het cijfer 7,8; • In 2012 voelt 75% van de medewerkers zich betrokken bij de strategie van de HAN. Aan de eerste doelstelling voldoen we bijna. De gemiddelde tevredenheid ligt op een 7,7. De tweede doelstelling halen we nog niet; 48% van de mede werkers geeft aan dat zij zich betrokken voelen bij de doelstel lingen uit het HAN Instellingsplan 2008-2012.

Bert de Swart: ‘Onderzoek doen is meer dan een kunstje aanleren’ 68

onderzoek kunnen we tegenwoordig verschillende spraakstoornissen veel beter onderscheiden. Afwijkingen die vroeger - oneerbiedig gezegd - op één grote hoop werden geveegd, blijken een diversiteit aan achterliggende oorzaken

4.2

te hebben. Ieder met een eigen specifieke aanpak. Het UMC St Radboud en het UMC Utrecht ontrafelden de diverse stoornissen; voor de vertaling van de wetenschappelijke uitkomsten naar de

De tevredenheid van medewerkers

De HAN laat elk jaar het zogeheten medewerkertevredenheids onderzoek uitvoeren door bureau IOWO uit Nijmegen. De vragen zijn door 1.728 personen beantwoord. In 2010 stabili seerde het cijfer voor de gemiddelde medewerkertevredenheid zich op een 7,7 nadat we de jaren daarvoor een voortdurend stijgende lijn gezien hebben.

Medewerkertevredenheid 2006-20101 en doel 2012 8

Doel 2010 en 2012: minimaal 7,8

Uit deze cijfers blijkt dat de medewerkers bij de HAN in 2010 het meest tevreden zijn over de inhoud van hun werk, het sa menwerken met collega’s, de sfeer en de mogelijkheden om zelf een bijdrage te leveren aan de doelstellingen van de af deling. Het werk is afwisselend en sluit goed aan bij de eigen competenties. Steeds meer docenten zijn tevreden over de roostering. Men ervaart de werksituatie als veilig. Op de pun ten beschikbaarheid en inrichting van de werkplek is in 2010 aanmerkelijke vooruitgang geboekt ten opzichte van 2009. Minder positief zijn de medewerkers over de beloning in re latie tot de zwaarte van de functie (overigens laat het hierna genoemde Effectory onderzoek zien dat landelijk gezien de te vredenheid over de beloning bij de HAN goed is), de interne communicatie, de mogelijkheid om invloed uit te oefenen op het beleid en op de werkomstandigheden. De facilitering van de medewerker in zijn taakuitoefening vraagt ook aandacht.

praktijk benaderden ze de HAN. Het doel: het ontwikkelen, valideren en normeren van een gestandaardiseerd diagnostisch instrument voor de beroepspraktijk. We maken daarvoor gebruik van een articulatietest, het

7,7

7,7

2009

2010

7,5

7,3

7 2006

2008

1 In 2007 heeft geen medewerkertevredenheidsonderzoek plaatsgevonden omdat er in dat jaar

ook een Preventief Medisch Onderzoek gehouden werd.


69

[Bert de Swart]

Computer Articulatie Instrument. De CAI wordt bij 1.120 kinderen in de leeftijdscategorie van twee tot zeven jaar afgenomen. Bachelorstudenten van de HAN en andere hogescholen helpen om

de data te verzamelen voor het valideren en normeren van de CAI, maar beantwoorden ook een eigen onderzoeksvraag waarop zij afstuderen. De studenten krijgen vanuit het projectteam de nodige ondersteuning om

het onderzoek in zijn geheel te dienen én om hun subonderzoek handen en voeten te geven. Natuurlijk kun je jonge mensen ‘gewoon op pad sturen’ om gegevens te vergaren, maar daar leer je niets van: dan pas je alleen een kunstje toe. Het lectoraat

Medewerkertevredenheid op onderdelen

70

Score 2009

Score 2010

Ontwikkeling 2009-2010

Medewerkertevredenheid totaal

7,7

7,7

0

Aansturing door leidinggevende

7,5

7,5

0

Invloed uitoefenen op beleidskeuzes afdeling

7,0

6,9

-

Afstemming werkzaamheden binnen afdeling

7,2

7,3

+

Interne communicatie binnen afdeling

6,9

6,9

0

Samenwerking met collega’s van afdeling

8,4

8,5

+

Eigen betrokkenheid bij afdeling

8,3

8,3

0

Roosters (alleen docenten)

6,8

7,1

+

Variatie in werkzaamheden

8,9

8,9

0

Aansluiten werkzaamheden bij competenties

8,6

8,7

+

Eigen bijdrage terugzien in realisatie afdelingsdoelstellingen

8,1

8,2

+

Invloed uitoefenen op taakinhoud

7,9

7,8

-

Invloed uitoefenen op werkomstandigheden

7,0

7,2

+

Werkdruk

7,6

7,7

+

Sfeer op eigen afdeling

8,3

8,3

0

Faciliteiten deskundigheidsbevordering

7,5

7,5

0

Mogelijkheden tot loopbaanontwikkeling

7,4

7,3

-

Beschikbaarheid van werkplek

7,9

8,2

+

Inrichting werkplek

7,4

7,6

+

Ondersteuning door andere afdelingen

7,3

7,4

+

ICT-voorzieningen

7,3

7,3

0

Beloning in relatie tot zwaarte functie

6,7

6,8

+

Veiligheid werksituatie

8,1

8,2

+

Algehele tevredenheid over werkomstandigheden

7,5

7,6

+

Algehele tevredenheid over werkinhoud

7,9

7,9

0

investeert in de studenten om ‘onderzoek doen of daaraan bijdragen’ een vaste plek in hun (toekomstige) wereld te geven. We verdiepen de kennis die studenten voor het onderzoek nodig hebben door hen te scholen in de achtergrond en het

gebruik van het CAI-instrument. Verder verwijzen we hen naar literatuur over het onderwerp. Vanzelfsprekend leggen we ook uit hoe het onderzoek in elkaar zit, welke data we verzamelen, met welke techniek, en hoe data verwerkt en

Onderzoek Effectory Hoe tevreden ben je met je werkgever? Die vraag stelde het onafhankelijke bureau Effectory het afgelopen jaar aan meer dan 280.000 werknemers. De HAN behoorde tot de 50 geno mineerde ‘Beste Werkgevers’. In de categorie ‘Meer dan 1.000 medewerkers’ eindigde de HAN met een gemiddelde score van 7,8 als best genoteerde hoger-onderwijsinstelling op de 13e plaats. De HAN scoort in verhouding tot het landelijke ge middelde vooral goed op opleidingsmogelijkheden, aandacht voor persoonlijke ontwikkeling en doorgroeimogelijkheden, de contacten met collega’s, de inhoud van de werkzaamheden en de beloning. Lager dan gemiddeld scoren de arbeidsomstan digheden en de organisatie van het werk.

4.3

Betrokkenheid bij de strategie van de HAN

Aan de medewerkers is gevraagd aan te geven in welke mate zij zich verbonden voelen met de doelstellingen van: • • • •

opleiding/sub-unit, instituut/service unit, faculteit/Service Bedrijf, het instellingsplan van de HAN.

De verbondenheid van medewerkers met de HAN openbaart zich het sterkst (gemiddeld 85% van de medewerkers) op het niveau van de opleiding/subunit. Gemiddeld 70% van de me dewerkers geeft aan zich verbonden te voelen met de doelstel lingen van het instituut/service unit. Op het niveau faculteit/ Service Bedrijf geeft 54% aan dat zij zich verbonden voelen met

geanalyseerd moeten worden. Daarnaast begeleiden we hen bij het formuleren van een hypothese en bij de opzet en uitvoering van hun eigen deelonderzoek. Pas dan gaat de student daadwerkelijk op pad om data

de doelstellingen op dit niveau van de organisatie. De verbon denheid van medewerkers met de doelstellingen in het HAN Instellingsplan 2008-2012 scoort het laagst. Met een score van 48% liggen we ver achter bij de resultaatafspraak voor 2012: 75% voelt zich betrokken bij de doelstellingen van de HAN.

4.4

mbuiging faculteiten Techniek en O Educatie

Het eind 2009 ingezette beleid (ombuigingsoperatie) om via een voorziening sociaal beleid op basis van vrijwillige mobili teit te komen tot structurele kostenbesparingen bij de facultei ten Educatie en Techniek, is in 2010 uitgevoerd en op enkele betrokkenen na afgerond. De doelstelling om het aantal fte bij genoemde faculteiten met tenminste 40 fte te verminderen is gerealiseerd, deels door herplaatsing, voor een aanzienlijk deel binnen de hogeschool, en deels via regelingen die leidden tot beëindiging van het dienstverband zonder gedwongen ontsla gen, en in voortdurend overleg met faculteitsraden, medezeg genschapsraad en vakbonden.

4.5

Strategisch HRM-beleid

We hebben in 2010 een strategisch plan opgesteld voor het HR-beleid van de HAN. Hierin schetsen we de volgende hoofd lijnen. Er komt meer aandacht voor loopbaanontwikkeling en mobi liteit, passend bij de veranderende eisen die we aan ons per


71

[Bert de Swart]

te verzamelen. Ondanks dat de focus ligt op het verrichten van onderzoek, doen studenten tijdens het testen van de kinderen ook nog een flink stuk praktijkervaring op. Het leerproces vooraf en ook tijdens

het onderzoek is heel belangrijk. Je wilt studenten niet leren om een trucje klakkeloos toe te passen, ze moeten leren om zelf te denken, zelf een aanpak uit te stippelen en zelf analyses uit te voeren en conclusies te trekken. De projecten zijn

soneel stellen. In sommige gevallen zullen we ervoor kiezen om gericht medewerkers te laten uitstromen naar een voor hen passende functie. De kwaliteit van de Resultaat & Ontwikkel-cyclus wordt verder ontwikkeld. Naast de al bestaande aandacht voor de te leveren prestaties komt er meer aandacht voor kennisontwikkeling, een ondernemende houding, zelfstandigheid, vraag- en omge vingsgerichtheid. Het leiderschap binnen de HAN stelt meer, en hogere, eisen. Wij benoemen expliciet de leiderschapscompetenties en de vi sie op leidinggeven binnen de HAN. We ondersteunen onze leidinggevenden door middel van individuele en collectieve opleiding, en ook door coaching. Vanuit de toenemende internationalisering willen we de inter culturele competenties van onze medewerkers verdiepen en verbreden. Voor het grootste deel zullen we deze ambities realiseren met ons huidige personeel. Daarom geven we veel aandacht aan het verbeteren van de kwalificaties van medewerkers en het vergroten van het lerend vermogen van de mensen in onze organisatie. Ook dragen we zorg voor het scheppen van een duurzaam gezond werkklimaat.

telkens zo opgezet dat ze verbinding met het werkveld leggen: hoe beantwoord je de vragen die daar leven het best? Dan halen studenten ook daadwerkelijk meerwaarde uit onderzoek: ze leren alle facetten kennen, de uitkomst levert een

daarbij passende primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden, een uitdagende werkomgeving en de ruimte om invulling te geven aan het eigen werk. De Resultaat & Ontwikkel-cyclus Bij de HAN sturen en beoordelen we onze medewerkers met behulp van de Resultaat & Ontwikkel-cyclus. Met ruim 63% van de medewerkers is in 2010 een R&O-gesprek gevoerd. In 92% van de gesprekken zijn er resultaatafspraken gemaakt. Minder vaak maakte men ontwikkelafspraken (60% van de gesprekken). Ziekteverzuim Gemiddeld lag het ziekteverzuim in 2010 op 4,1%. Hiermee is de hoogte van het ziekteverzuim gelijk gebleven aan 2009. Doel voor 2012 is een ziekteverzuim van maximaal 4,0%.

Ziekteverzuim 2006-2010 5% 4,54% 4,09%

4,10%

4,10%

4

4.6

Goed werkgeverschap

De HAN voert een actief personeelsbeleid; medewerkers moe ten met plezier, in goede werkomstandigheden en vanuit vol doende professionaliteit hun werk kunnen doen. We bieden

72

3,87% 3 2006

2007

2008

2009

2010

bijdrage voor hun toekomstige werkveld en de competentie ‘onderzoek doen’ staat concreet op hun cv. Naast studenten zijn natuurlijk ook docenten betrokken bij de verschillende onderzoeken binnen mijn lectoraat. Zij zijn aanwezig bij

Gezond zijn en blijven In het Medewerkertevredenheidsonderzoek 2010 is een be perkt aantal vragen opgenomen dat betrekking heeft op ge zondheid/vitaliteit. Het beweeggedrag van onze medewerkers is gemiddeld, maar kan op een aantal plekken in de organisatie beter. Ook blijkt dat op een aantal faculteiten wat te veel span ning wordt ervaren, vooral op het werk maar ook thuis. HAN Vitaal In 2010 zijn ongeveer 500 health checks uitgevoerd door Seneca, het HAN Expertisecentrum voor Sport, Arbeid en Ge zondheid. Er werden workshops aangeboden aan mensen die verantwoord wilden trainen/sporten. Daarnaast verzorgden we workshops yoga, tai chi, meditatie en stressreductie. Ook realiseerden we vier workshops voor secretaresses rond het thema ‘balans in het werk’. Alle medewerkers van de HAN zijn in de gelegenheid deel te nemen aan bedrijfsfitness van het eigen ‘Seneca’ in Nijmegen of bij één van de Achmea Health Centra in Nederland. Bedrijfs fitness wordt gefinancierd vanuit de decentrale arbeidsvoor waardenmiddelen. Werkplekken RSI-preventie In 2010 hebben de medewerkers die binnen de HAN de werk plekken instellen, een herhalingstraining gekregen. Er zijn in 2010 ongeveer 500 werkplekken ingesteld. Daarnaast zijn er ongeveer 25 beeldschermbrillen aan HAN-medewerkers ver goed.


73

74

[Bert de Swart]

onderzoeksbesprekingen, denken mee over oplossingen, verzorgen de scholing en spelen een faciliterende rol. Deze opleiders zijn geïnteresseerd in wetenschap, in onderzoek, maar willen daarin nog meer praktijkervaring opdoen.

Het lectoraat betrekt hen bij elke stap, waardoor ze gaandeweg leren. Bovendien signaleren ze door die nauwe betrokkenheid welke facetten van het onderzoek in het voorbereidende traject extra aandacht nodig hebben. Meer focus

Griepprik Voor het eerst heeft de HAN haar medewerkers de mogelijk heid geboden om zich te laten inenten tegen griep. De mede werkers konden zich laten vaccineren op de campus in Arnhem en de campus in Nijmegen. Iets meer dan 200 medewerkers hebben hiervan gebruik gemaakt. Arbo Afgelopen jaar is bij zes gebouwen van de HAN de Risico In ventarisatie & Evaluatie (RI&E) hernieuwd. In de overige on geveer veertien HAN-gebouwen heeft de jaarlijkse rondgang plaatsgevonden om de veiligheid en arbeidsomstandigheden te controleren. Het proces van de RI&E is geëvalueerd met de medezeggenschapsraad. Vereniging van oud-medewerkers van de HAN Sinds 1993 bestaat de Vereniging van Oud-Medewerkenden (VOM). Het doel van de vereniging is om oud-medewerkers op de hoogte te houden van de ontwikkelingen binnen de HAN. Ook stellen we hen in de gelegenheid om onderlinge contacten te onderhouden. De vereniging wordt actief ondersteund door het College van Bestuur. In 2010 waren 182 mensen lid van de VOM.

4.7

bijvoorbeeld op de techniek die tijdens het onderzoek wordt ingezet. Of aanwijzingen bij de planning: zorg dat je de kinderen binnen een half uur test, daarna verslapt hun concentratie. Deze ‘aanwijzingen’ worden in de toekomstige

rofessionalisering en professionele P cultuur

Masters en gepromoveerden binnen de HAN In het Instellingsplan 2008-2012 heeft de HAN het streven opgenomen dat in 2012 minimaal 10% van de docenten uit promovendi of gepromoveerde medewerkers bestaat en 70% van haar docenten over een mastergraad beschikt. Daarom zal jaarlijks het opleidingsniveau van HAN-medewerkers en de titel(s) die zij rechtsgeldig mogen voeren in kaart worden ge bracht. In 2010 heeft er een nulmeting plaatsgevonden. Hieruit blijkt dat 54,9% van het onderwijzend personeel beschikt over een mastertitel, 5,4% is gepromoveerd en 1,8% gaat promo veren. Om de streefwaarden te realiseren zetten we in op een gericht wervingsbeleid en faciliteren we medewerkers bij op scholing. Omdat promoveren veel tijd en inspanning vraagt, hebben we onze doelstelling ‘aandeel gepromoveerde mede werkers’ in 2010 bijgesteld naar 8%. Het percentage docenten met een mastertitel willen we nog steeds verhogen tot 70%. De HAN besteedt jaarlijks ongeveer 2% van haar personeels budget aan professionalisering van de medewerkers. In 2010 is HAN-Insite Prof operationeel geworden. Deze site biedt meer dan 100 opleidingen voor medewerkers aan. De diversiteit is groot: trainingen onderwijsvaardigheden, ICTvaardigheden, leidinggeven, stressmanagement enzovoorts. Werknemers kunnen, in overleg met hun leidinggevende, hier aan deelnemen.


75

[Bert de Swart]

handleiding opgenomen, zodat iedere gebruiker er zijn voordeel mee kan doen. De docenten zorgen er ook voor dat hun studenten, collega’s en het werkveld het eindproduct van de onderzoeken

kunnen toepassen in de onderwijs- of beroepspraktijk. En dan is de cirkel rond: de student heeft onderzoekservaring opgedaan en docenten hebben geleerd hoe ze hen daarbij het beste kunnen

Managementdevelopment In 2010 is de eerste fase van het Leerplatform voor instituuts directeuren en hoofden service units afgerond. Gezien de op brengsten van de eerste fase, verbindingen over organisatie grenzen heen en doorbreken van ongewenste patronen, is er in september een start gemaakt met de tweede fase, die loopt in het studiejaar 2010-2011. De focus in de tweede fase ligt meer op ambitievorming en het waarmaken hiervan. Naast het ge zamenlijk optrekken zijn er ook ontwikkelingsmogelijkheden aangeboden op individueel- en teamniveau, zoals een master class, intervisie en coaching. De R&O-trainingen voor (nieuwe) leidinggevenden zijn in 2010 gecontinueerd. Alle vijf trainingen zijn positief geëvalu eerd. Nieuw in 2010 is het inwerkprogramma HAN voor (nieu we) leidinggevenden, medewerkers met coördinerende taken, projecten programmamanagers en lectoren. Dit programma bevat dertien modules met thema’s op HAN-niveau zoals strategie, budgetten & begroting en roostering. Voor nieuwe leidinggevenden betreft het een verplicht programma, voor de overige groepen is het programma facultatief. Het programma kende wat opstartproblemen, resulterend in een lagere deel name. Voor het komende jaar worden acties ondernomen om de deelname te vergroten.

76

begeleiden, doen zelf onderzoekservaring op en hebben een innovatieve aanvulling op het curriculum. Het werkveld krijgt uiteindelijk een werkbare vertaling van wetenschappelijk onderzoek naar de

Actieplan ‘Leerkracht van Nederland’ In het Actieplan ‘Leerkracht van Nederland’ presenteerde het vorige kabinet concrete plannen om het lerarentekort aan te pakken en de kwaliteit en de positie van leraren te versterken. Hiervoor is vanaf 2009 geld beschikbaar gesteld. In 2010 is door de HAN €1,6 miljoen uitgegeven om docenten (in totaal 112 fte) door te laten groeien naar functies in hogere salaris schalen. Professionele ruimte Eén van de afspraken in het actieplan is, dat hogescholen in dialoog met docenten komen tot een invulling van het begrip ‘professionele ruimte’. In juli is de opbrengst van de in de HAN gehouden dialoogses sies onderwerp van besluitvorming geweest. Een belangrijke conclusie was dat de dialogen zelf al ruimte creëren voor pro fessionals en dat de dialogen om die reden voortgezet dienen te worden. Enkele van de acties die in dit kader al ondernomen zijn: het creëren van een aanbod van dialoogtrainingen, het faciliteren van dialogen en de begeleiding bij HAN-interne ver anderingsprocessen met behulp van dialogen. Om dit te facili teren is na de zomer een trainingsaanbod beschikbaar gesteld aan alle HAN-medewerkers. In 2011 vindt een eerste evaluatieve rapportage plaats aan het Ministerie van OCW en de vakorganisaties.

beroepsgerichte praktijk: een gevalideerd en genormeerd onderzoeksinstrument. Het CAI bewijst concreet hoe de gezamenlijke inzet van de HAN en het werkveld de kwaliteit van zorg verbetert.’

4.8

e middelen voor decentrale arbeids D voorwaarden

Volgens afspraak met de werknemersvertegenwoordiging in het Arbeidsvoorwaardenoverleg (AVO) worden de decentrale arbeidvoorwaardenmiddelen besteed binnen de volgende clusters: • arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden; • levensfasebewust personeelsbeleid, professionalisering, scholings- en loopbaanbeleid en heroriëntatie; • gezondheidsbeleid/preventie.

Bestedingsdoelen Bestedingscategorie

Uitgaven 2010 €377.856

Betaald ouderschapsverlof

-

Onbetaald ouderschapsverlof: pensioenpremie Kosten WIW (inzet moeilijk plaatsbaren)

€38.196

Ouderenbeleid schaal 1 tot en met 5

€9.697

HAN-fiets (fietsregeling 0-10 km)

€121.750

Premie Kinderopvang

€348.681

Bedrijfsfitness

€92.182

Regeling tegemoetkoming ICT faciliteiten1

€525.566 -

Extra fietskilometervergoeding

Het accent in de bestedingsdoelen is niet gewijzigd. Medewer kers maken regelmatig gebruik van de mogelijkheid om betaald ouderschapsverlof te nemen. Ook de premie kinderopvang en de ICT-vergoeding worden goed benut. Daarnaast schaffen veel medewerkers die op minder dan 10 kilometer van het werk wonen, een zogeheten HAN-fiets aan. Er is veel belangstelling voor de workshops van HAN-Vitaal en bedrijfsfitness. Ook laat een deel van de medewerkers zich in- of extern adviseren over zijn of haar loopbaanontwikkeling.

Loopbaanadvies

€151.267

HAN Vitaal

€46.603

Totaal

€1.711.797

1

HAN-medewerkers die meer dan 10% van hun werk thuis verrichten ontvangen een vaste vergoeding voor ICT in huis.

In 2010 is 3 keer overlegd met de vakbonden in het kader van het Arbeidsvoorwaardenoverleg. Daarbij is onder andere ge sproken over de ombuigingen bij de faculteiten Educatie en Techniek, aanpassing van het R&O-reglement en de besteding van de decentrale arbeidsvoorwaardenmiddelen.


77

Logopediste Annelies Coers is oudstudent van de HAN en nam in 2010 deel aan het onderzoek naar het Computer Articulatie Instrument. Tegenwoordig

4.9

werkt ze binnen een praktijk voor Logo pedie en op een school met verstandelijk en lichamelijk beperkte kinderen.

Kerngegevens medewerkers van de HAN

Binnen de HAN zijn er verschillende organisatieonderdelen. De grootste faculteit is Gezondheid Gedrag en Maatschappij. Deze wordt qua omvang gevolgd door de faculteiten Econo mie en Management, Educatie en Techniek. Daarnaast is iets minder dan 25% van de medewerkers werkzaam binnen het Service Bedrijf.

Aantal fte per organisatie-eenheid Faculteit Educatie

238,28 10%

78

Faculteit Gezondheid Gedrag en Maatschappij Educatie

658,44 29%

Faculteit Techniek

357,99 16%

De omvang van het personeelsbestand is in 2010 licht toege nomen ten opzichte van 2009. De HAN groeide van 2.278 naar 2.283 fte, een toename van 0,2%. Het aantal bij de HAN werkzame personen nam iets af. Dit betekent dat de omvang van het gemiddelde dienstverband enigszins is toegenomen. Het aandeel van de tijdelijke aanstel lingen, inclusief vervanging bij ziekte, bedraagt in 2010 14,7%. Dat is iets lager dan de voorgaande jaren. Dit ligt in lijn met de geringe groei van het aantal fte.

‘Toegepast onderzoek: voordat ik eraan begon, was het lastig inschatten wat dat precies inhoudt. Ik hielp mee met het verzamelen van data voor het overkoepelende onderzoek en stelde een onderzoeksvraag op voor mijn

29%

Techniek

Economie en

Service Bedr Gedrag


453,80 20%

Service Bedrijf

560,65 25%

deelonderzoek, om op af te studeren. Ja, er zit statistiek in, maar daarvoor hoef je niet bang te zijn. En ja, je moet literatuuronderzoek doen, vaak naar Engelse teksten. Maar ook dat valt mee als je de slag te pakken hebt.

Gaandeweg ontdekte ik, dat onderzoek doen niet ‘eng’ is, maar je wereld juist verruimt.Het leerelement zit niet zozeer in het verzamelen van data, maar in de manier waarop je dat doet. Je scherpt er je logopedische vaardigheden mee

Ontwikkeling personeelsbestand 2006-2010

aan - hoe neem je een test af – en je therapeutische vaardigheden: hoe ga je om met de geteste kinderen? Je onderzoeksvaardigheden komen vooral aan bod bij je deelonderzoek. Samen met mijn collega-studenten formuleerde ik

Onderwijzend Personeel en Onderwijs Beheer Personeel (M/V) Man

aantal

Vrouw

Onderwijzend Personeel

941

31,5%

921

30,9%

Onderwijs Beheer Personeel

365

12,2%

757

25,4%

1.306

43,8%

1.678

56,2%

fte

. 3.000

2.906

3.013

2.984

Totaal

2.690

.

2.470 2.203

. 2.000

2.278

2.283

2.030 1.857

. 2006

2007

2008

2009

2010

Vrouwen en mannen bij de HAN Bij de HAN werkten in 2010 meer vrouwen dan mannen: 1.678 (56,2%) vrouwen, 1.306 (43,8%) mannen. Vooral bij het On derwijs Beheer Personeel zijn de vrouwen sterk vertegenwoor digd, de verhouding is hier 2:1. Bij het Onderwijzend Personeel is de verhouding ongeveer gelijk (1:1). In 2010 wordt 44% van de managementfuncties vervuld door een vrouw. In 2004 was dit nog maar 25%. Hier is sprake van een inhaalslag. Managementfuncties: Mannen 40 Vrouwen 31 Totaal 71


79

[Annelies Coers]

een onderzoeksvraag en verrichtte ik literatuuronderzoek. Waar vind je de artikelen die je nodig hebt? Hoe lees je ze? Waar let je op om in te schatten of de inhoud belangrijk is? Je leert kritisch te kijken naar relevantie en die te vertalen

naar je eigen onderzoek. Die kritische, onderzoekende houding neem je mee naar de praktijk, dat merk ik nu al. Voor mijn gevoel heb ik, meer dan collega’s die langer geleden afstudeerden, behoefte aan het gezamenlijk stellen van

Leeftijdsopbouw van het personeel De gemiddelde leeftijd van het personeel van de HAN was in 2010 46,0 jaar. Gemiddeld worden de medewerkers steeds wat ouder: in 2006 was de gemiddelde leeftijd nog 44,6 jaar. De verdeling van medewerkers over de leeftijdsgroepen is scheef.

600 Personeelsbestand naar leeftijd

.

In de leeftijdsgroep 25 - 45 zijn er veel meer vrouwen, in de cate gorie 56+ zijn juist de mannen sterk vertegenwoordigd. Redenen van uitstroom Een gezonde organisatie kent in-, door- en uitstroom van per soneel. In 2010 zijn er ruim 300 medewerkers uitgestroomd.

Uitstroom van personeel naar reden van vertrek 519

M V

Eigen verzoek

497

Einde tijdelijke aanstelling

442

400

FPU/keuzepensioen

387

378

Gewichtige reden

. 262

244

200

183

71

22,9%

179

57,7%

31

10,0%

5

1,6%

Invaliditeitspensioen

4

1,3%

Ontbinding kantonrechter

3

1,0%

Ouderdomspensioen

5

1,6%

Overlijden

6

1,9%

6

1,9%

Reorganisatie/geen omzetting naar

. 32

vaste aanstelling

40

Totaal

0

t/m 25 jr

80

doelen. Om vervolgens te bekijken of die inderdaad gehaald worden. Het is voor mij niet voldoende mijn allerbeste beentje voor te zetten; ik wil wéten of ik daarmee bereik waarnaar ik streef. Tegelijkertijd realiseer ik me dat dat binnen mijn

26-35 jr

36-45 jr

46-55 jr

vanaf 56 jr

310

werkomgevingen lastig te realiseren is. Ik werk vrij solistisch; het is dan niet eenvoudig om een onderzoek op te zetten. Toch wil ik mensen laten zien hoe ze kunnen reflecteren op wat ze doen. En ze kennis laten maken met bronnen

waar ze evidence based methodes en nieuwe ontwikkelingen binnen ons vakgebied kunnen vinden. Hun vertellen dat ze zich niet moeten laten afschrikken door de vermeende taaiheid van wetenschappelijke

Salarisschalen Het grootste deel van de medewerkers van de HAN (42,8%) wordt gehonoreerd in schaal 9 t/m 11. Ook een flink percentage (28,2%) valt in schaal 12 of 13. Minder medewerkers vinden we in schaal 6 t/m 8 (17,7%) en in schaal 1 t/m 5 (8,4%). Slechts enkele personen worden betaald volgens schaal 14 t/m 17. In de schalen 1 t/m 8 vinden we veel Onderwijs Beheer Per soneel. Veel Onderwijzend Personeel valt in schaal 9 t/m 13. Daarbij valt op dat veel vrouwen ingeschaald zijn in 9 t/m 11 en veel mannen in 12 t/m 13. Dit is te verklaren door de leeftijdsop bouw van het personeel. De mannen die aan de HAN werken kennen een relatief lange carrièrelijn. Ook zijn er meer mannen dan vrouwen in een managementfunctie werkzaam. Het werk van het Onderwijzend Personeel is gemiddeld ge nomen hoger ingeschaald dan dat van het Onderwijs Beheer Personeel. Toch is er ook bij de laatste sprake van een aantal hoger ingeschaalde functies. Hier gaat het veelal om leiding gevenden in de beheerorganisatie.

artikelen, dat valt namelijk erg mee. Voor beginnende beroepsbeoefenaren is er nog een bijkomend voordeel van ‘onderzoek doen’ in het opleidingsprogramma. Logopedisten bepalen hun koers op basis van de waarde

Medewerkers naar salarisschaal Man

Vrouw

Totaal

%

1 t/m 5

Salarisschaal

94

156

250

8,4%

6 t/m 8

134

395

529

17,7%

9 t/m 11

506

772

1.278

42,8%

12 t/m 13

515

327

842

28,2%

14 t/m 17

56

27

83

2,9%

1.305

1.677

2.982

100,0%

Totaal

Salarisschaal naar functietype Salarisschaal

Onderwijzend Personeel

Onderwijs Beheer Personeel

Man

Vrouw

Man

1 t/m 5

0

0

94

Vrouw 156

6 t/m 8

50

21

84

374 162

9 t/m 11

405

610

101

12 t/m 13

460

277

55

50

14 t/m 17

26

13

30

14

941

921

364

756

Totaal


81

[Annelies Coers]

van de patiënt, op (evidence based) onderzoek en op hun ervaring. Die laatste component ontbreekt bij mij nog, zo aan het begin van mijn carrière. Dankzij mijn kennismaking met ‘onderzoek doen’ ken ik de weg om, in ieder geval nu nog,

4.10

meer te leunen op dát wat er aan nieuwe ontwikkelingen beschikbaar is. Ik kan praktijkgericht op zoek om mijn eigen ervaringen te duiden en die van anderen te vinden.’

HAN steeds duurzamer

Vanuit onze maatschappelijke verantwoordelijkheid en de zorg voor mens en omgeving hecht de HAN een groot belang aan duurzaamheid. We zijn voorloper als het gaat om duurzaam heid binnen onze eigen bedrijfsvoering. In 2008 is in de HAN een breed programma voor duurzaamheid gestart. Bestuurs voorzitter Ron Bormans lanceerde toen een investeringsplan van €10 miljoen. We verwachten dat het ook zal leiden tot een kostenbesparing van ongeveer €550.000 per jaar. Hier noemen we enkele activiteiten uit 2010. Nieuwbouw voor de Faculteit Educatie Najaar 2009 is de aanbesteding van de nieuwbouw voor de Faculteit Educatie gestart. De standaard aanbestedingseisen werden aangevuld met duurzaamheidseisen en eisen rondom samenwerking met de HAN. De uiteindelijke keuze viel op Thomas Bögl, architect bij LIAG. Hij creëerde een concept voor het nieuwe gebouw waarin een licht en gedurfd ontwerp gecombineerd wordt met een breed scala aan vernieuwende duurzame technieken. Voorjaar 2011 zijn we begonnen met de bouw. Effectief waterverbruik, optimale verlichting, isolatie en zonwe ring dragen bij aan het duurzame karakter van het nieuwe pand voor de Faculteit Educatie. Daarnaast krijgt het gebouw een revolutionair verwarming/koelingsysteem volgens kringloop model. Het hele gebouw fungeert daarbij als een grote warmte wisselaar met minimaal energieverbruik.

82

Verduurzaming van ons onderwijs Ook in ons onderwijs wordt steeds meer duurzaamheid geïn tegreerd. Toekenning sterren DHO De Stichting Duurzaam Hoger Onderwijs (DHO) heeft in 2010 twee sterren toegekend aan de opleiding Logistiek en Econo mie. Op dit moment zijn vijftien opleidingen in Nederland in het bezit van twee sterren en één opleiding in het bezit van drie sterren. Inmiddels zijn vier hiervan opleidingen van de HAN, te weten Pabo Arnhem, Bouwkunde, Civiele Techniek en Logis tiek en Economie. Doorlopende leerlijn duurzaamheid Binnen de Faculteit Techniek ontwikkelen we een doorlopende leerlijn duurzame energie in de beroepskolom mbo-hbo. Het gaat om een landelijk project met zes mbo- en hbo-partners. Studenten die in deze leerlijn participeren, waaronder alle stu denten binnen het instituut Engineering, krijgen een veel bre der perspectief op het thema energie aangereikt. Hierin staan kennis van ketens en systemen, van gedrag en van multidisci plinair handelen en van de technische ontwikkelingen centraal. Duurzaam onderwijs voor de klas De centrale gedachte van dit onderzoeksproject is dat het im plementeren van een systemisch perspectief in de school op alle niveaus (management, team, klas) de basis versterkt voor duurzaam onderwijs. In eerste instantie levert dit project infor

matie op voor de duurzame ontwikkeling van Pabo Arnhem. Later zullen de resultaten gebruikt worden voor de ontwikke ling van duurzaam onderwijs in andere opleidingen van de HAN. Bijzondere duurzame projecten in 2010

Ieder jaar worden er bijzondere, innovatieve projecten gestart binnen de HAN. Ook in 2010 was dit het geval. We noemen er hier enkele. Green Coin Lab Green Co-Innovation Lab wordt een digitale portal voor on derlinge communicatie van deelnemers - bedrijven en onder zoeksinstituten - voor de uitwisseling van ‘best practices’ en praktische tools voor duurzame innovatie. Het Green Coin Lab is een platform bestaande uit een reeks applicaties waarmee de samenwerking tussen de HAN, bedrijven en andere kennisin stellingen in innovatieprojecten wordt ondersteund. Project Groene ICT De HAN heeft in 2010 deelgenomen aan het project Groene ICT. Dit is geïnitieerd door SURF en DHO. Er namen elf ho gescholen en vijf universiteiten deel. Doel van het project was inventariseren welke strategieën hogescholen en universitei ten toepassen om het energieverbruik van ICT-toepassingen te verlagen. Er is ook een actieplan opgesteld voor verdere verla ging van het energieverbruik van ICT-toepassingen. Daarnaast is het project gericht op de inbedding van duurzame ontwik keling in het curriculum van (ICT-)opleidingen. De resultaten zijn beschikbaar.


83

Het energieverbruik bij de HAN In het kader van de ‘Meerjarenafspraken energie-efficiencyverbetering’ verzamelen we relevante kengetallen om ons energiebeleid te evalueren. In de afgelopen jaren is het aantal studenten sterk gegroeid en daarmee ook het bruto vloerop pervlak van onze huisvesting. De openingstijden zijn uitge breid van gemiddeld tien uur per dag naar gemiddeld veertien uur per dag. Het ICT-gebruik van medewerkers en studenten nam sterk toe. Gerekend in aardgasequivalenten is het gemid delde energieverbruik in de periode 1995-2005 fors gedaald. De laatste jaren zien we een stabilisatie. Het elektriciteitsgebruik is gegroeid.

84

Totale energieverbruik HAN1

x 1.000 m3 AardgasEquivalenten 4.000

3.000

2.000

Aardgas gemiddeld temperatuurjaar

1.000

Electriciteit

0

1994

1

1996

1998

2000

2002

2004

2006

2008

2010

Ca 6% van het gebouwenoppervlak is niet in de registratie opgenomen.


85

5

OPERATIONAL EXCELLENCE

Ondernemerschap en ondernemersgeest spelen een steeds belangrijkere rol binnen de HAN. Zo is er het Centrum voor Ondernemerschap dat aanstormende ondernemers de nodige kennis, vaardig heden en competenties bijbrengt. En het

project go! dat studenten stimuleert er ook daadwerkelijk voor te gaan. Sinds mei 2010 is er bovendien een lectoraat Ondernemerschap. Is dat niet wat teveel van het goede?

5.1

‘Zeker niet”, vertelt lector Sharda Nandram, ‘die vraag impliceert een gelijkheid in de verschillende initiatieven. Dat is niet terecht, we zijn ondersteunend aan elkaar.’

ptimale afstemming van voorzieningen O en processen

Goed onderwijs is onderwijs dat goed is georganiseerd. In het Instellingsplan HAN 2008-2012 noemen we dat operati onal excellence. We richten ons vooral op kwalitatief goede ICT-voorzieningen, werkbare roosters, adequate huisvesting, goede werkfaciliteiten en passende interne informatievoorzie ning. We willen weten in hoeverre we hierin slagen. Daarom meten we ieder jaar hoe tevreden medewerkers en studenten zijn over de voorzieningen. Op basis van die metingen hebben we een kwaliteitsindex samengesteld. Deze wordt berekend uit de resultaten van bestaande onderzoeksinstrumenten: het stu denttevredenheidsonderzoek, het medewerkertevredenheids onderzoek en het Klanttevredenheidsonderzoek van het Ser vice Bedrijf. In 2010 scoorden we goed: we realiseerden een kengetal van 81,7% bij de studenten en 76,2% bij de docenten. We kunnen geen precieze vergelijking trekken met het jaar 2009 omdat in dat jaar op sommige punten een afwijkende meetwijze is gehanteerd. Wel kunnen we vaststellen dat we op alle punten vooruitgang hebben geboekt. Uit de deelmetingen in de vol gende paragraaf blijkt dat zowel studenten als docenten op alle punten meer tevreden zijn.

88

Sharda Nandram: ‘Voor ondernemerschap heb je lef, intuïtie en creativiteit nodig’

‘Het Centrum voor Ondernemerschap en go! hebben een praktijkgerichte invalshoek. Mijn lectoraat benadert ondernemerschap op een wetenschappelijk verantwoorde

5.2

manier. Samen met mijn kenniskring onderzoek ik hoe ondernemerschap in de markt gezet kan worden. En hoe we de ondernemende houding van docenten en studenten kunnen

Kwaliteitsindex tevredenheidsmetingen

Vier elementen vormen de basis voor de kwaliteit van onze pro cessen. Dit zijn: • • • •

interne informatievoorziening huisvesting ICT roostering

Daarnaast meten we ieder jaar ‘de algehele waardering over voorzieningen en processen’. We leggen daarbij zowel aan studenten als docenten de vraag voor of zij tevreden zijn. De hier gerapporteerde percentages geven weer hoeveel procent van de respondenten ‘neutraal’ of ‘positief’ scoorde op stel lingen zoals ‘Ik ben tevreden over de onderwijsruimten’ (stu dentenonderzoek) en ‘In welke mate bent u tevreden over de ICT-infrastructuur’ (docentenonderzoek). Het oordeel op een criterium is vaak gebaseerd op meerdere vragen. Uit een ver gelijking van de onderzoeken die in 2009 en 2010 zijn gereali seerd, blijkt dat we op alle punten verbetering hebben geboekt. De studenten zijn bijvoorbeeld relatief tevreden over de ICTvoorzieningen, docenten waarderen de huisvesting goed. Toch halen we onze eigen norm nog niet. Op termijn willen we dat

vergroten. Op een duurzame manier, zodat ondernemendheid beklijft in de organisatie. Daarvoor moeten we het concept “ondernemendheid” handen en voeten geven: wat is dat precies?

gemiddeld 90% van de studenten én de docenten tevreden is over onze organisatie. De meeste verbetering is nodig bij de in terne informatievoorziening voor docenten (65,5% tevreden).

.1

5.2

Roostering

Roosteren is in een hogeschool een kernproces en dus hebben we daar de afgelopen jaren prioriteit aan gegeven. In 2008 zijn we begonnen met een doorlichting en evaluatie van de stand van zaken op de diverse locaties. Daaruit bleek dat het rooste ren bij alle faculteiten hoog op de agenda staat. Alle faculteiten/ instituten zijn duidelijk bezig met verbetering en stroomlijning van de roosterprocessen. In 2010 is sterk ingezet op de verdere professionalisering van de roostermakers. Op basis van een persoonlijk assessment van elke roostermaker is er een oplei dingsprogramma opgezet met zowel een generiek deel als een persoonlijk ontwikkelingsplan. Een jaarlijkse update van tech nische vaardigheden van roostermakers maakt onderdeel uit van dit opleidingsprogramma. Het leerplatform van de roos teraars is geëvalueerd in 2010 en wordt in 2011 voortgezet. Be langrijkste speerpunt hierin is om professioneel in gesprek te gaan met het onderwijs en aan te sluiten bij het onderwijspro ces. Het maken van het rooster is een zogeheten ketenproces, dwars door alle organisatieonderdelen heen. Dat betekent dat


89

[Sharda Nandram]

We willen ook kunnen meten in hoeverre onze organisatie – en andere – ondernemend is, nu en in de toekomst. Die benchmarking kun je dan inzetten om te bepalen waar ‘winst’ te behalen is, waar je extra op in moet zetten. Gerichte

training maakt ook onderdeel uit van onze focus: wat hebben docenten en studenten nodig om ondernemend te zijn? We richten ons nadrukkelijk op ondernemerschap voor iedereen. Een ondernemende houding past in deze tijd,

ook bij diegenen die niet overwegen een eigen bedrijf te starten. De marktwerking, de toenemende behoefte aan efficiënter en duurzamer werken, de wens meer te doen met minder leiden tot een andere werkgeversvraag. Van (toekomstige)

Waardering voor interne organisatie HAN 2009-2010 Studenten

Docenten

2010 2009

76,4% Algehele kwaliteit

69,1% 76,2%

2010

74,5%

2009

78,8% Informatievoorziening

75,9% 65,5% 64,3% 72,4%

Huisvesting

65,8% 81,3% 77,5% 80,6%

ICT-voorzieningen

64,8% 79,3% 69,7% 73,8%

Roostering

69,7% 78,6% 72,6% 0

90

20

40

60

80

100

professionals wordt steeds meer een proactieve bijdrage verwacht om hun organisatie duurzaam te laten excelleren. Voor ondernemen heb je lef nodig, je moet op je intuïtie durven vertrouwen. Creativiteit is ook belangijk, om out

of the box-oplossingen te verzinnen. Marketing inzetten, delegeren en onderhandelen. Weten hoe je je brein leeg maakt om vrijuit te brainstormen. En op de goede manier gebruik maken van je netwerk, de buitenwereld naar

roostermakers ook een adviserende rol hebben. Gelijktijdig en passend binnen het concept van professional communities is een start gemaakt met decentralisering van het roosterbureau en met de fysieke koppeling van individuele roostermakers aan de instituten. Centraal blijft een dunne schil bestaan voor uitgifte en beheer van de gemeenschappelijke resources. Dit alles heeft in 2010 geleid tot een duidelijke verbetering van de studenten docenttevredenheid. De scores staan in de grafiek. Het verbeteren van het roosterproces wordt ondersteund door drie Lean-projecten onder leiding van HAN-lector Vincent Wiegel. Doel is een optimale invulling van de verschillende processen en de ketenregie hierbij handen en voeten te geven. Drie instituten zijn hiermee gestart en de eerste resultaten wor den voor het einde van het studiejaar 2011-2012 verwacht.

.2

5.2

ICT-voorzieningen

Een HAN-brede, toekomstgerichte, informatiearchitectuur en goede ICT-voorzieningen zijn belangrijke randvoorwaar den om als organisatie te kunnen werken. Het ICT-beleid is er vooral op gericht vraaggericht onderwijs en flexibele leerroutes te faciliteren. ICT-voorzieningen moeten voldoen aan interna tionale standaarden en 24 uur per dag beschikbaar zijn. Tege lijk moeten ze betaalbaar blijven en altijd betrouwbaar zijn. In 2010 is de ICT-functie bij de HAN aan een extern onderzoek onderworpen. Dit heeft een aantal duidelijke aanbevelingen

binnen halen. Zie anderen niet als concurrent, maar als co-creator. En daar ligt de overlap met bijvoorbeeld het Centrum voor Ondernemerschap en go! Onze gezamenlijke kennis en ervaring kunnen we gebruiken om het

opgeleverd. De tijd vraagt om een nog meer vraaggestuurde organisatie, waarbij de sterke punten, zoals de zorg voor een goede basisinfrastructuur, de betrokkenheid bij applicaties en de kennis van de gebruikersvragen, behouden blijven. Identity Management Halverwege 2010 werd het project Identity Management afge rond. Daarmee is de basisstructuur gelegd voor gecontroleer de toegang (op maat) tot de ICT-voorzieningen van de HAN. In de toekomst zullen nog nieuwe applicaties en gebruikers groepen worden aangesloten. Dit jaar zijn zowel HAN-Scholar als het Digitaal Portfolio toegankelijk gemaakt in de Sharepoint 2007 omgeving. HAN Studie informatie Systeem (HAN-SIS) Met de presentatie van de brochure Eenheid in verscheiden heid gaven we het startschot voor verdere ontwikkeling van ons onderwijs. Hieruit zijn de nieuwe Onderwijs- en Examen Regle menten (OER) ontwikkeld. Ook zijn er nieuwe wensen voor en eisen aan ons Studie Informatie Systeem (SIS) ontstaan. Het bleek niet goed mogelijk de huidige applicatie HAN-SIS hieraan aan te passen. Omdat daarnaast ook de gebruikersvriendelijk heid en de continuïteit niet op het gewenste niveau gebracht konden worden is besloten HAN-SIS te vervangen door een op de markt verkrijgbaar SIS dat zich bij andere organisaties bewezen heeft. In 2010 is daarom een Europese aanbesteding voorbereid, die eind januari 2011 van start is gegaan.


91

[Sharda Nandram]

onderwijsprogramma af te stemmen op de vereiste kennis, vaardigheden en competenties die uit ons onderzoek naar voren komen. Hoe vul je het curriculum in om de gedroomde ‘ondernemer’ naar boven te halen?’

Telefonie In 2010 is het beheer van telefoniefunctionaliteiten vanuit de service unit Facilitaire Zaken naar de service unit ICT overge bracht. Zo kunnen we beter inspelen op de ontwikkelingen in de markt en het gebruik van telefonie in de maatschappij. Onze telefooncentrales zijn in de komende jaren aan vervanging toe. Er is daarom een plan opgesteld voor de wijze waarop de HAN in de toekomst invulling kan geven aan de telefonievoorzie ningen.

.3

5.2

de gebouwen. Nieuwbouw is daarbij noodzakelijk. In 2010 is het Strategisch Huisvestingsplan Nijmegen verder uitgevoerd. De investeringen in dat kader zijn in de tabel weergegeven. We hebben onderzoek gedaan naar de mogelijkheid om de gebou wen en campussen van de HAN verder te verduurzamen. Campus Nijmegen De realisatie van het tweede deel van de nieuwbouw aan de Laan van Scheut voor de Faculteit Economie en Management is van start gegaan. De uitvoering verloopt volgens plan. De oplevering van dit nieuwe gebouw is naar verwachting in juni 2011.

Huisvesting

De HAN streeft ernaar om het onderwijs op de beide campus sen te concentreren. We willen daar moderne, goed geoutilleer

Investeringen in nieuwbouw 2010 2007

x €1.000 N ijmegen

Fase 4 Laan van Scheut

€624

Fase C Laan van Scheut

Infrastructuur Nijmegen fase 5/6 Dakopbouw Kapittelweg 33 Nieuwbouw Educatie

92

2008

2009

2010

Budget

Gereed in jaar

€1.309

€12.064

€1.305

€15.914

2010

€1.067

€8.293

€18.460

2011

€622

€1.072

€1.013

€2.780

2011

€1.894

€1.800

2010

€332

€35.200

2013

LIAG Architecten en Bouwadviseurs uit Den Haag is volop be zig met het ontwerp van het nieuwe gebouw voor de Faculteit Educatie. Zij doen dit in overleg met de gebruikers en overige belanghebbenden. Het gebouw zal (meetbaar) behoren tot de duurzaamste onderwijsgebouwen van Nederland. Het defini tief ontwerp is eind februari 2011 afgerond. De selectie voor de Europese aanbesteding is gestart in januari 2011. De opleve ring is gepland in het voorjaar van 2013. Het gebouw aan de Kapittelweg 33 in Nijmegen is afgelopen zomer opnieuw ingericht. Verschillende instituten van de Fa culteit Gezondheid Gedrag en Maatschappij hebben een nieu we en eigen plek in het gebouw gekregen. Momenteel werken we aan een plan voor een praktijkhuis voor de opleidingen. Binnen het huidige bestemmingsplan is in de zomer van 2010 gestart met de bouw van een collegezaal en een sportzaal op het dak van het gebouw. Deze bouw is eind november 2010 opgeleverd. Campus Arnhem Op de campus in Arnhem is het gebouw van Autotechniek in 2010 intern aangepast om daarmee de Faculteit Economie en Management ruimte te bieden voor lessen. Hierdoor kon het huurpand aan de IJssellaan worden verlaten. Eind 2010 is een start gemaakt met het herinrichten van het pand aan de Bever weerdlaan dat een groot deel van het Service Bedrijf huisvest. De insteek bij de herinrichting is het implementeren van flex werken.


93

Parkeren Onder het nieuwe gebouw van de Faculteit Economie en Ma nagement in Nijmegen bevindt zich ook een parkeerkelder met twee parkeerlagen. Hiermee is de parkeercapaciteit op de Nijmeegse campus toegenomen. De alternatieve parkeervoor zieningen in de omgeving van de campus zullen voorlopig in gebruik blijven. We verwachten dat de beoogde bouwactivitei ten op de campus opnieuw extra parkeerplaatsen nodig ma ken. Voor de realisatie van het nieuwe gebouw voor de Faculteit Educatie in Nijmegen zoeken we in de omgeving naar alterna tieve parkeerplaatsen. Onder het nieuwe gebouw voor de Fa culteit Educatie komt een parkeerkelder met drie parkeerlagen, een totaal van circa 700 parkeerplaatsen. Daarmee wordt de parkeercapaciteit op de campus verder vergroot. Mobiliteit Samen met de gemeente Nijmegen, Radboud Universiteit Nijmegen en UMC St Radboud hebben we gewerkt aan het ‘Rondje Heijendaal’. Dit is een project waarin alle wegen rondom de universiteits- en HAN-campus opnieuw zijn inge richt en verbeterd. De werkzaamheden zijn in 2010 afgerond. Ook in 2010 heeft de HAN haar voortrekkersrol in het project Convenant Mobiliteit op overtuigende wijze voortgezet. Dit is een initiatief van de Kamer van Koophandel, waarmee in de ko mende jaren de mobiliteit in de regio een stevige impuls krijgt. Het project heeft onder andere geleid tot een snelle shuttleverbinding (Waalsprinter) tussen het transferium bij Lent en de HAN-campus in Nijmegen. Ook is er een Dynamisch Reis Informatie Systeem op de HAN-campus in Nijmegen geïm

94

plementeerd, waardoor alle vertrektijden van het Openbaar Vervoer ‘realtime’ te zien zijn. Om de reisbewegingen van de HAN-medewerkers tussen de locaties Arnhem en Nijmegen te verminderen, zijn we eind 2010 gestart met de invoering van video-conferencing. Zo kan er op afstand worden vergaderd tussen de twee campussen. Goede buur Bij de uitvoering van de verschillenden projecten hebben we nauw overleg gehad met de verschillende buurten en omwo nenden. Buurtbewoners zijn op een georganiseerde wijze betrokken. Daarmee laat de HAN ook in 2010 zien een goede buur te zijn.

Kosten Service Bedrijf per unit, 2009-2010 Werkelijk 2009

x €1.000 Directie en staf

3.052

2.548

Facilitaire Zaken

13.976

14.324

Financieel Economische Zaken

3.753

3.694

ICT

9.034

9.217

Marketing Communicatie en Voorlichting

5.396

5.210

P&O 1

3.756

3.863

Studentzaken

8.148

7.178

Service Centrum Onderwijs

6.037

5.769 442

International Office Totaal Service Bedrijf

5.3

Het Service Bedrijf van de HAN

Omzet HAN Kosten Service Bedrijf in % van de HAN

Bij het Service Bedrijf van de HAN werken 690 personen in 561 fte. De kosten voor het Service Bedrijf bedroegen in 2010 €52,2 miljoen. Dat is 21% van de totale omzet van de HAN.

Werkelijk 2010

1

53.152

52.245

236.403

249.333

22,5%

21,0%

Exclusief overheveling decentrale arbeidsvoorwaardengelden

De waardering voor het Service Bedrijf Uit onze jaarlijkse metingen onder studenten, docenten en management blijkt dat men HAN-breed tevreden is over het Service Bedrijf. De studenttevredenheid is dit jaar gestegen van 9,5 naar 9,6 en zit daarmee ruimschoots boven de doel stelling. De docenttevredenheid 2009 stijgt van 7,9 naar 8,3. Ook het management oordeelt zeer positief met gemiddeld een 8,5.


95

6

ORGANISATIE EN BESTUUR

De focus van de HAN verschuift. Van onderwijsinstelling naar kennisinstelling. Studenten worden niet langer opgeleid tot routineprofessionals, maar tot reflective practitioners met een onderzoekende houding. Tot beroepsbeoefenaren

die meedenken over innovatieve ontwikkelingen binnen hun werkveld. Structurele aandacht voor onderzoek tijdens de gehele bachelorfase is daarvoor noodzakelijk.

6.1

Een projectteam van de Faculteit Econonomie en Management heeft daarom een leerlijn ‘onderzoek doen’ ontwikkeld. Els van der Pool is lector Human Communication Development en vanuit die rol betrokken bij het project.

De organisatie van de HAN

De pijlers van onze organisatie zijn de vier faculteiten: Educa tie, Techniek, Gezondheid Gedrag en Maatschappij, Economie en Management. Elke faculteit omvat een cluster van verwante instituten. De instituten zijn de organisatorische eenheid en het ‘huis’ van hun bacheloropleidingen; in totaal 63. Binnen de faculteiten bevinden zich ook de lectoraten: zo kan er een optimale uitwisseling plaatsvinden van kennis en kunde op het betreffende vakgebied. De HAN kent 38 lectoraten; ze zijn ge clusterd in kenniscentra. Om een goede synergie te bewerkstel ligen tussen onderwijs en praktijk, zijn de contractactiviteiten eveneens zo veel mogelijk binnen de faculteit georganiseerd. De masteropleidingen van de HAN (20 per 1 januari 2011) zijn ondergebracht in het interfacultaire instituut HAN Master Pro gramma’s. De ondersteunende diensten van de HAN zijn ondergebracht in het Service Bedrijf. Hierbinnen vallen de service units Facili taire Zaken, Financieel Economische Zaken, ICT, International Office, Marketing Communicatie en Voorlichting, Personeel en

Els van der Pool: ‘De leerlijn “onderzoek doen” is werk in uitvoering dat we samen oppakken’ 98

ij de stichting HAN is eveneens HAN Hol B ding BV ondergebracht. Deze bevat twee BV’s waarin commerciële activiteiten zijn onder gebracht, namelijk Interstudie NDO BV en HAN Flex BV. De Stichting Hogeschool van Arnhem en Nijmegen is de enige aandeel houder van deze holding. Het College van Bestuur van de HAN is als directie belast met het bestuur van HAN Holding BV.

‘De HAN wil studenten opleiden die naast hun vakkennis ook beschikken over een reflectieve houding. Dat kun je op verschillende manieren bereiken in je onderwijs. Onderzoek doen is daar een belangrijke component van.

Om dat onderzoek vervolgens op een systematische en onderbouwde manier in het bacheloronderwijs een plek te geven hebben we, de leerlijn ‘onderzoek doen’ ontwikkeld. We zijn als projectgroep begonnen aan

Organogram HAN Facilitaire Zaken Facilitaire Zaken Financieel Economische Zaken Financieel Economische Zaken Informatie Communicatie Informatie Communicatie Technologie Technologie Office InternationalInternational Office

Informatica Communicatie Informatica Communicatie Academie Academie

Instituut Sociale Studies Instituut Sociale Studies Afdeling Mondzorgkunde Afdeling Mondzorgkunde

Personeel en Organisatie Personeel en Organisatie Lectoraten Educatie Lectoraten Educatie Service Centrum Onderwijs Service Centrum Onderwijs

Lectoraten GezondheidLectoraten Economie Lectoraten Techniek Lectoraten Gezondheid en Economie en Lectoraten Techniek Lectoraten Gedrag en Maatschappij Gedrag en Maatschappij Management Management VDOen Opleidings- en VDO OpleidingsAdviescentrum Adviescentrum

StudentzakenStudentzaken

Sensor

OrganogramOrganogram HAN HAN

Paramedische Instituut ParamedischeInstituut International en Instituut InternationalInstituut Engineering Instituut PaboInstituut Arnhem Pabo en ArnhemInstituut Instituut Engineering Nijmegen Studies Studies Business and Business Educationand Education Nijmegen Instituut Automotive Instituut Automotive Instituut Verpleegkunde Instituut Bedrijfskunde Instituut Verpleegkunde Instituut Bedrijfskunde Instituut voorInstituut Leraar envoor Leraar en Instituut Applied Sciences School Instituut Applied Sciences School Instituut Sport- en Instituut Financieel Instituut Sporten Instituut Financieel Bewegingsstudies Instituut Built Environment Bewegingsstudies Management Management en Rechten en Rechten Instituut Built Environment

Marketing Communicatie en Voorlichting Marketing Communicatie en Voorlichting

Sensor

de basis: wat verstaan we eigenlijk onder praktijkgericht onderzoek ? Hoe geef je invulling aan dat begrip? Daarna hebben we op een gestructureerde manier de stand van zaken geïnventariseerd , vanuit verschillende perspectieven. Zo

Expertisecentrum Economie Economie Cursussen enCursussen Post-hbo en Post-hbo Expertisecentrum en Management en Management

HAN Master1Programma’s1 HAN Master Programma’s FaculteitsraadFaculteitsraad

FaculteitsraadFaculteitsraad

Deelraad Service Deelraad BedrijfService Bedrijf



Service Bedrijf Service Bedrijf

Faculteit Educatie Faculteit Educatie

Faculteit Gezondheid Faculteit Economie Faculteit Faculteit Techniek Faculteit Gezondheid en Economie en Faculteit Techniek Gedrag en Maatschappij Gedrag en Maatschappij Management Management

1 Vanaf Vanaf 1 januari 2011 zijn alle 1 januari masteropleidingen 2011 zijn alle masteropleidingen samen samen evoegd in het instituut gevoegd HAN inMaster het instituut Programma’s. HAN Master Programma’s. 1 Vanaf 1 januari 2011 zijn alle masteroplei j de stichting HAN Bijisde eveneens stichtingHAN HANHolding is eveneens BV onder HAN Holding BV onder dingen samengevoegd in hetcommerciële instituutactiviteiten HAN bracht. Deze bevat gebracht. twee BV’s Deze waarin bevatcommerciële twee BV’s waarin activiteiten n ondergebracht,zijn namelijk ondergebracht, Interstudie namelijk NDO BV Interstudie en NDO BV en Master Programma’s. AN Flex BV. De Stichting HAN Flex Hogeschool BV. De Stichting van Arnhem Hogeschool en van Arnhem en jmegen is de enige Nijmegen aandeelhouder is de enige vanaandeel deze holding. houder van deze holding. et College van Bestuur Het College van devan HAN Bestuur is als directie van de HAN belastismet als directie belast met t bestuur van HAN hetHolding bestuur BV. van HAN Holding BV. Raad van Toezicht, De samenstelling van de

het College Management en e samenstelling van De de samenstelling Raad van van Toezicht, vanBestuur, de Raad het College vanhet Toezicht, van het College van estuur, het Management Bestuur, enhet een Management overzicht van enopleidingen de een opleidingen overzicht van de opleidingen een overzicht van de vindt u vanaf ndt u vanaf paginavindt 140.u vanaf pagina 140. pagina 140.

HAN Smart Business HAN Smart Center Business Center

Centrum voorCentrum Ondernemerschap voor Ondernemerschap

Concerncontrol Concerncontrol

Medezeggenschapsraad Medezeggenschapsraad College van Bestuur College van Bestuur

Raad van Toezicht Raad van Toezicht

Jaarverslag HAN Jaarverslag 2010 · Vertrouwen HAN 2010 in·kwaliteit Vertrouwen in5 kwaliteit


99

5

[Els van der Pool]

namen we opleidingsprogramma’s en afstudeeropdrachten onder de loep op zoek naar onderzoeksgerelateerde activiteiten en onderdelen. Dat leverde een aantal bevindingen op die we door middel van interviews hebben getoetst

aan praktijkervaringen van betrokken docenten. Om te voorkomen dat we de blik te veel naar binnen richtten, hebben we ook bij collega-instellingen gesprekken gevoerd en informatie ingewonnen over hoe zij te werk gingen.

Organisatie, het Service Centrum Onderwijs en Studentzaken. Sommige activiteiten zijn van belang voor meerdere facul teiten. Ze komen het best tot hun recht als ze apart worden georganiseerd. Dit geldt bijvoorbeeld voor het Centrum voor Ondernemerschap. Het College van Bestuur is verantwoordelijk voor het manage ment van de gehele Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. Zij legt verantwoording af aan de Raad van Toezicht.

.1

6.1

.2

Wijzigingen in het management

In 2010 hebben verschillende managementwijzigingen plaats gevonden. We noemen hier de meest opvallende.

100

Faculteitsdirecteuren/directeur Service Bedrijf Na twintig jaar te hebben gewerkt bij de HAN heeft Ella Hueting, directeur Faculteit Techniek, de HAN per 1 september 2010 verlaten om haar carrière een andere wending te geven. Per 1 april 2011 is Janneke Hoekstra gestart als faculteitsdirec teur. Zij was tot die tijd werkzaam bij het Ministerie van Eco nomische Zaken, Landbouw & Innovatie als directeur Kennis en Innovatie. Janneke Hoekstra volgt Jos Coonen op, die sinds het vertrek van Ella Hueting de Faculteit Techniek ad interim heeft geleid.

Wijzigingen in de organisatie

HAN Master Programma’s Vanaf 1 januari 2011 is het interfacultaire instituut HAN Master Programma’s gestart. Hierin zijn 20 masteropleidingen van de HAN samengebracht. Zo realiseren we de mogelijkheid tot programmatische samenwerking tussen de masters, het geza menlijk doorontwikkelen van profiel en kwaliteitskaders van de opleidingen en het komen tot innovatie op snijvlakken. Daar naast kan efficiënter worden gewerkt door de inrichting van één professionele back office. 6.1

Die inventarisatie leverde een duidelijk beeld op. Wat bleek? Onderzoek had binnen sommige opleidingen aan de Faculteit Economie en Management (FEM) al een plek, waar het aan ontbrak was vooral een eenduidige aanpak.

Instituutsdirecteuren/hoofden service units Op 1 mei heeft Yvonne Visser haar functie als lid van de directie Pabo van de HAN verwisseld voor die van voorzitter van de directie van het Instituut voor Leraar en School (ILS). Zij volgde daarbij Jacques van Meegen op die samen met Tjeu Verhagen de leiding nam bij het instituut HAN Master Programma’s. Gert-Jan Jansen maakte per 1 juni de overstap van directeur van de afdeling Opleidingskunde naar de functie van lid van de instituutsdirectie Pabo HAN. Op 25 oktober is Marc de Leeuw gestart als ad interim directeur van het instituut Automotive. Hij was de laatste 15 jaar algemeen Directeur van Nooteboom Group. Arthur Appelman was al werkzaam binnen het insti stuut Automotive. Per 25 oktober is hij daar benoemd tot ad junct-directeur.

Met de leerlijn wilden we zorgen dat het ad hoc karakter van onderzoek doen veranderde in een gestructureerde aanpak door alle jaren heen. Met als belangrijk onderdeel aandacht voor de vereiste kennis, vaardigheden en

houding. Dat zie je dan ook terug in de doorlopende leerlijn ‘onderzoek doen’. We zijn bij het ontwikkelen van de leerlijn uitgegaan van een algemene basis die nodig is, waarin alle facetten van onderzoek aan bod komen. De

Per 1 februari is Jan Pouwels gestart als hoofd van het nieuwe International Office, hij werkte al bij de HAN als hoofddocent. Hans Broeder startte op 17 mei als hoofd van de service unit Facilitaire Zaken. Hans Broeder werkte tot de overstap naar de HAN als directeur Bedrijfsvoering bij de Hogeschool Leiden. Hij volgde Geert van Gessel op die in juli afscheid nam van de HAN vanwege vervroegd pensioen. Geert van Gessel was sinds de oprichting van het Service Bedrijf in 2002 hoofd van de service unit Facilitaire Zaken. Tot slot heeft het College van Bestuur op voordracht van de directeur Service Bedrijf René Frielink benoemd tot hoofd van de service unit ICT. Hij is op 1 januari 2011 gestart. Tot die tijd werkte hij als hoofd Service Centre IT bij de Wageningen Universiteit en Researchcentrum. René Frielink volgde Deny Smeets op, die zich volledig gaat wijden aan zijn directeurschap voor de Informatica en Com municatie Academie (ICA). Een compleet overzicht van de samenstelling (inclusief wijzi gingen) van de Raad van Toezicht, het College van Bestuur en het management van de HAN in 2010 is te vinden in de bijlagen vanaf pagina 147.

6.2

Bestuur en beheer van de HAN

In het Instellingsplan 2008-2012 zijn de kaders geformuleerd die een uitdrukking zijn van de ambities van de HAN en de prioriteiten bij de verwezenlijking daarvan. Op basis van het instellingsplan worden er ieder jaar specifieke

diversiteit aan FEM-opleidingen was daarbij een complicerende factor. Want hoe ontwikkel je één leerlijn die geschikt is voor alle studenten, maar wel ruimte laat voor couleur locale? Een belangrijk punt, omdat we bij de FEM opleiden

doelstellingen geformuleerd. Deze worden vastgelegd in de managementcontracten die het College van Bestuur sluit met de directie van de faculteiten en met de directeur van het Ser vice Bedrijf. Het werken met managementcontracten biedt de eenheden een grote mate van vrijheid om zelf te bepalen hoe zij de afgesproken doelen realiseren. Tegelijk houdt het College van Bestuur vinger aan de pols en kan zij waar nodig bijsturen. Een belangrijk instrument daarbij is de managementrappor tage. Deze vindt viermaandelijks plaats (in de maanden maart, juni en oktober). Centraal in de rapportage staat de mate waar in de afgesproken doelstellingen worden gerealiseerd. Het gaat daarbij om doelstellingen voor de instroom van nieuwe studenten, het gewenste aantal ingeschreven studenten, het studierendement in propedeuse en hoofdfase, de mate van studenttevredenheid, de intensiteit en de organisatie van het onderwijs, de onderzoekswerkzaamheden, het ziekteverzuim, de medewerkertevredenheid en de financiën.

.1

6.2

Bestuur op basis van good governance

De HAN is een maatschappelijke organisatie. Daarbij hoort openheid en transparantie over haar doelstellingen, werkwij ze en prestaties. Elke vier maanden stellen we een manage mentrapportage op. Deze stellen wij volledig en onverkort ter beschikking van iedereen die hier kennis van wil nemen: personeel, studenten maar ook externe partijen. De rappor tage wordt meteen na vaststelling geplaatst op de website (www.han.nl/jaarverslag). Geïnteresseerden kunnen daar ook het instellingsplan en het jaarverslag bekijken en/of downloa den.


101

[Els van der Pool]

voor zeer diverse beroepspraktijken, met daarin ook allerlei varianten van onderzoek en methodieken. We formuleerden negen generieke onderzoeksstappen: van oriënteren op de vraag tot eindrapportage. Elke

student doorloopt in zijn opleiding elk jaar die negen stappen. Per jaar neemt de zelfstandigheid van de student toe, en de docentgestuurdheid af: in de propedeusefase ligt de nadruk voor studenten op uitvoering, bij de

In al onze activiteiten streven we naar Good Governance. De HAN sluit hierbij aan bij de Branchecode Governance Hoge scholen die in februari 2006 van kracht is geworden. Naast openheid en transparantie houdt dit onder andere in dat de HAN werkt met een Integriteitscode, een Klokkenluidersrege ling en een Klachtenregeling seksuele intimidatie, agressie en geweld, pesten en werkdruk. Meer informatie over de corporate governance structuur van de HAN is te vinden op de website van de HAN (www.han.nl ➔ ‘over de HAN’ ➔ ‘organisatie’ ➔ ‘bestuur’ ➔ ‘good governance’). Het College van Bestuur is belast met het bestuur van de HAN en de Raad van Toezicht met het toezicht daarop (zie hoofd stuk 7). Voor de aansturing van haar activiteiten heeft de HAN een planning- en controlcyclus ingericht die is gebaseerd op managementcontracten en viermaandelijkse management rapportages. De faculteitsdirecteuren en de directeur Service Bedrijf rapporteren aan het College van Bestuur. Het College van Bestuur rapporteert aan de Raad van Toezicht De statuten regelen de bevoegdheden van de Raad van Toe zicht en het bestuurs- en beheersreglement regelt de bevoegd heden van het College van Bestuur, de faculteitsdirecteuren/ directeur Service Bedrijf en instituutsdirecteuren/hoofden service units. Daarnaast kent de HAN een procuratieregeling, die de volmachten regelt tot het namens de HAN aangaan van verplichtingen en het doen van betalingsopdrachten, en een mandaatregeling. Het uitvoeringsreglement en alle (adhoc en onder-) mandaten liggen ter inzage bij de controller.

102

.2

6.2

afstudeeropdracht schrijven ze een plan van aanpak dat ze op eigen kracht doorlopen. Een leerlijn ‘onderzoek doen’ betekent natuurlijk niet alleen iets voor studenten maar ook voor docenten. Omdat

Invoering Wet versterking besturing

Met ingang van 1 september 2010 is de Wet versterking bestu ring van kracht geworden. Hiermee is een strikte scheiding van bestuur en toezicht in het onderwijs wettelijk verankerd. Met de invoering in 2001 van het zogenaamde ‘Raad van Toezichtmodel’ sluit de huidige situatie binnen de HAN aan bij de wet telijke introductie van de Raad van Toezicht als orgaan van de instelling. De statuten en het bestuurs- en beheersreglement van de HAN zijn in lijn gebracht met de nieuwe wet. De aanpassingen heb ben plaats gevonden met goedkeuring van de Raad van Toe zicht en instemming van de Medezeggenschapsraad. Met instemming van de medezeggenschapsraad zijn ook ove rige wijzigingen die voortkomen uit deze wet doorgevoerd. Dit zijn onder andere de invoering van het instellingscollegegeld, de aanpassing van de richtlijnen (beëindiging) inschrijving, de invoering van een profileringsfonds voor financiële ondersteu ning van studenten, de invoering van één eenduidige faciliteit voor klachten, bezwaar of beroep, de versterking van de positie en rol van de examencommissies en de invoering van de Instel lingstoets Kwaliteit.

onderzoek doen een prominentere rol krijgt in de opleidingen betekent dat ook dat er meer docenten bij betrokken zijn. Bovendien vervullen zij een belangrijke rol om de onderzoeksambitie van de FEM handen en voeten geven in het bachelor-

6.3

onderwijs. Zij geven daadwerkelijk vorm en inhoud aan het leren onderzoek doen, in hun lessen en als ze studenten begeleiden. Vooral de fase van de afstudeeropdracht is daarin belangrijk. Om ook in die fase

College van Bestuur

Het College van Bestuur van de HAN is verantwoordelijk voor de realisatie van de strategie en doelstellingen uit het instel lingsplan van de HAN.

.1

6.3

Samenstelling College van Bestuur

Het College van Bestuur bestaat uit twee leden met de volgen de taakverdeling: • Drs M.J.G. (Ron) Bormans (1957), voorzitter Zijn taken zijn: externe representatie, onderwijs en student zaken, huisvesting en facilitaire zaken, ICT en marketing. • Drs K.F.B. (Kristel) Baele (1959), lid Haar taken zijn: onderzoek en lectoraten, masteropleidingen, zakelijke dienstverlening, financiën, HRM en internationalisering. De collegeleden zijn samen en ieder afzonderlijk verantwoor delijk voor de wijze waarop zij hun taken uitvoeren. Zij leggen verantwoording af aan de Raad van Toezicht.

.2

6.3

de uitgangspunten van de leerlijn te waarborgen hebben we een handleiding ontwikkeld die studenten en docenten ondersteunt bij het maken van een Plan van Aanpak voor de afstudeeropdracht. Die handleiding hebben we inmiddels

rbeidsvoorwaardenbeleid College van A Bestuur

Bezoldiging conform Hay-code en WNT-norm De bezoldiging van voorzitter en lid College van Bestuur van de HAN gaat uit van de ‘Uitwerking bezoldiging bestuurders hogescholen’ van november 2006 (Hay Group), die onderdeel uitmaakt van de Branchecode Governance Hogescholen, en de daarbij behorende salarisgroepen die voor het laatst zijn geïn dexeerd in het najaar van 2010. De systematiek van deze code Het hiervoor vermelde uitgangspunt kan tot gevolg hebben dat het salaris van een bestuurder uitkomt boven de norm zoals opgenomen in de Wet Normering Topinkomens (WNT). In dat geval wordt de WNT als maximum gehanteerd. Vooruitlopend op de verwachte aanname in 2011 door de Tweede en Eerste Kamer, conformeert de HAN zich aan de WNT. Dat geldt niet alleen voor de leden van het College van Bestuur, maar voor alle medewerkers van de HAN. Daarnaast houdt de HAN zich aan de meldingsplicht in het kader van de Wet Openbaarmaking uit Publieke middelen gefi nancierde Topinkomens (WOPT). Vaste en variabele beloning De beloning van de bestuurders kent naast een bruto salaris een variabele component van maximaal anderhalf maandsa laris. Deze variabele beloning wordt toegekend op basis van


103

[Els van der Pool]

in een pilot uitgetest en de eerste reacties daarop zijn positief. Ook werken we aan verdere ondersteuning voor docenten die nu meer onderzoek gaan begeleiden en zich verder willen professionaliseren op dit vlak.

Al met al zijn we als organisatie op dit punt volop in ontwikkeling. In zo’n proces kom je natuurlijk ook regelmatig hobbels tegen. Dat hoort erbij. Wat ik daarin belangrijk vind, is dat je je steeds realiseert dat je als projectteam,

vooraf door de Raad van Toezicht vastgestelde performance criteria. De performancecriteria brengen drie categorieën tot uitdrukking: doelstellingen met betrekking tot het onderwijs, inclusief de kwaliteit van het onderwijs, doelstellingen met be trekking tot de bedrijfsvoering en doelstellingen die betrekking hebben op het algeheel leiderschap. De leden van het College van Bestuur hebben daarnaast recht op emolumenten als lease-auto en telefoon. Duur contract Zowel de voorzitter als het lid van het College van Bestuur heeft een arbeidsovereenkomst voor de termijn van vier jaar, eindi gend voor Ron Bormans op 1 maart 2012 en voor Kristel Baele op 1 april 2012. Opzegtermijn De Raad van Toezicht heeft bepaald dat zowel voor de voorzit ter als het lid een opzegtermijn geldt van twee maanden voor de werknemer en vier maanden voor de werkgever.

104

docenten en managementteam hetzelfde doel nastreeft: namelijk studenten laten zien en ervaren dat onderzoek doen leuk is en een verrijking kan zijn voor je - toekomstige - werkzaamheden. Dat blijft mij inspireren. Net zoals de prettige

Afvloeiingsregelingen: aanspraken bij werkloosheid Voor wat betreft CvB-voorzitter Ron Bormans: Behoudens in het geval waarin sprake is van een tussentijdse beëindiging door de werkgever vanwege een dringende reden als bedoeld in artikel 7:678 BW (zodanige daden, eigenschappen of ge dragingen van de werknemer, die ten gevolge hebben dat van de werkgever redelijkerwijze niet gevergd kan worden de ar beidsovereenkomst te laten voortduren), heeft de (gewezen) werknemer bij het einde van rechtswege van de arbeidsover eenkomst, dan wel bij (tussentijdse) beëindiging door de werk gever, aanspraak op een uitkering conform de Bovenwettelijke Werkloosheidsregeling HBO (BWRHBO) of een daarvoor in de plaats tredende ontslaguitkeringsregeling. Voor wat betreft CvB-lid Kristel Baele: Bij beëindiging van de arbeidsovereenkomst van rechtswege zal, ingeval de Raad van Toezicht besluit de overeenkomst niet te verlengen, aan de werknemer een vergoeding van één keer een jaarsalaris in clusief vakantietoeslag en exclusief bonus en andere emolu menten, worden toegekend. Bij tussentijdse opzegging door de werkgever geldt een vergoeding naar rato van de verstreken dienstjaren ten opzichte van vier jaar. Voorwaarde in dit geval

samenwerking in het projectteam en met diverse ambassadeurs in de opleidingen. Wat je ziet is dat er een olievlekwerking ontstaat. Het onderwerp staat op de kaart, mensen worden enthousiast. En dat is mooi om te zien. Ik draag dan ook met plezier mijn steentje bij aan dit proces.’

is dat het ontslag de werknemer in het geheel niet te verwijten valt. Werknemer ziet af van aanspraak op een werkloosheids uitkering. Voor het overige zijn voor zowel voorzitter als lid geen afvloei ingsregelingen overeengekomen. Regeling en financiering van pensioentoezeggingen Zowel voorzitter als lid van het College van Bestuur bouwt pen sioen op conform de ABP-regeling. Declaratiebeleid De HAN kent een door de Raad van Toezicht geformaliseerd declaratiebeleid, met inhoudelijke normering en een afspraak over de te volgen procedure van aftekenen van declaraties en jaarlijkse beoordeling door de remuneratiecommissie van het totaaloverzicht declaraties. Voor een overzicht van declaraties in 2010 verwijzen wij naar www.han.nl.


105

.3

6.3

Bezoldiging College van Bestuur

Bezoldiging College van Bestuur 2010 De bezoldiging van de beide bestuurders valt binnen de ‘Uit werking bezoldiging bestuurders hogescholen’ (Hay-code). Op basis van de geconsolideerde jaarrekening HAN 2009 viel de HAN binnen categorie F. Met deze bezoldiging vallen de salariskosten voor de beide bestuurders binnen de WNT-normering, zoals die voor 2010 voorlopig is vastgesteld (€223.666). De WOPT-norm voor 2010 is aanleiding geweest het salaris van de voorzitter College van Bestuur volgens de geldende re gels te melden bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties . Het vaste salaris is met ingang van 1 januari 2010 verhoogd, voor de voorzitter met 4% en voor het lid College van Bestuur met 2,5%. Daarbij is rekening gehouden met de relatieve sa larispositie ten opzichte van de Hay-norm, de verhoging van de rijksoverheidsalarissen en de inflatieverwachting voor 2010. Naast het vaste salaris hebben zowel voorzitter als lid in 2010 een gratificatie ontvangen van 75% van de maximaal haalbare gratificatie van anderhalf maandsalaris bruto. Deze gratificatie is vastgesteld door de Raad van Toezicht, op voorstel van de re muneratiecommissie, en ligt binnen de geldende bandbreed

106

Anne-Marie Haanstra is projectleider van de leerlijn ‘onderzoek doen’. ‘In de opleidingen moet het gebeuren. Je kunt een mooi concept bedenken, maar in het onderwijs zitten de mensen die ermee gaan werken, ermee moeten kúnnen en willen werken.

Met hen moet je dus zo veel en zo snel mogelijk verbinding zoeken. De leerlijn kan alleen succesvol worden ingevoerd als belang, vorm en inhoud daarvan worden gedragen door de docenten. Zij zijn degenen die in hun onderwijsprogramma

ruimte moeten maken voor ‘onderzoek doen’, zij zijn degenen die mee moeten denken over de interactie met de beroepspraktijk op dat gebied. In het proces hebben we er dan ook voor gekozen om de projectgroep op

Bezoldiging College van Bestuur 2010 Bruto jaarsalaris

Totaal

Vast

Belastbare onkostenvergoeding

Werkgeversbijdrage pensioen

Bijtelling auto

Totale vergoeding volgens WNT

Variabel

M.J.G. Bormans voorzitter

€ 165.068

€ 152.356 € 12.712

€ 0,00

€ 24.301

€ 8.124

€197.493

K.F.B. Baele

€ 143.895

€ 132.673 € 11.222

€ 0,00

€ 21.257

€ 4.433

€169.585

Totaal

€ 308.963

€ 285.029 € 23.934

€ 0,00

€ 45.558

€12.557

€367.078

te voor variabele beloning volgens de Hay-code die de basis vormt van het bezoldigingsbeleid. De gratificatie, gebaseerd op de prestaties in 2009, is uitgekeerd in 2010 en vermeld in voorgaande tabel. Bezoldiging College van Bestuur 2011 Op basis van de geconsolideerde jaarrekening HAN 2010 is de hogeschool dit jaar ingedeeld in categorie E van de Hay-code. Dat is aanleiding geweest voor de Raad van Toezicht het salaris voor 2011 te bevriezen. Op basis van de performancecriteria 2010 wordt in 2011 een va riabele beloning uitgekeerd van 80% van de maximaal haalbare gratificatie van anderhalf maandsalaris bruto.


107

[Anne-Marie Haanstra]

faculteitsniveau, met vanuit elk instituut een vertegenwoordiger, uit te laten waaieren naar beneden. Dat hebben we gedaan door per opleiding met een ambassadeur te werken. De leerlijn wordt in gezamenlijkheid met docenten

.4

6.3

uit de opleidingen vormgegeven. Doorontwikkeling en uitvoering van de leerlijn houden dus gelijke tred. We blijven de verbinding zoeken, zodat couleur locale en hiaten zich langzaam kunnen uitkristalliseren en de leerlijn ‘onderzoek

Nevenfuncties College van Bestuur

De nevenfuncties van de leden van het College van Bestuur zijn de volgende. • Ron Bormans Lid commissie Toekomstbestendig HO-stelsel (Commissie Veerman) (onbezoldigd), Lid Bestuur HBO-Raad (onbezol digd), Lid bestuur Stichting Duurzaam Hoger Onderwijs (DHO) (onbezoldigd), Lid Platform ICT en organisatie Stich ting SURF (onbezoldigd) (per 1-1-2011 gestopt), Lid bestuur Health Valley (onbezoldigd), Bestuurslid Stichting Studie keuze123 (onbezoldigd) (per 1-1-2011 gestopt), Voorzitter Board B4You (onbezoldigd), Voorzitter Raad van Toezicht Gymnasium Leiden (onbezoldigd), Voorzitter Raad van Toe zicht Europees Platform (bezoldigd), Lid Raad van Toezicht ROC Leiden (bezoldigd) (per 1-1-2011 gestopt), Docent Tias Nimbas (bezoldigd). • Kristel Baele Voorzitter go! (onbezoldigd), Lid raad van advies KIEMT (Ken nis en Innovatie in Energie en Milieutechnologie) (onbezol digd), Voorzitter Zorgalliantie.Nu! (onbezoldigd), Lid bestuur HAN Fortmann Centrum voor Mindfulness (onbezoldigd), Lid adviesraad Nuffic (onbezoldigd) (per 1-1-2011 gestart).

108

doen’ landt binnen de FEM. Voorlopig zijn we daarin geslaagd. De pilot die we draaiden laat zien dat studenten en docenten uit de voeten kunnen met de leerlijn, al is de praktijk door de diversiteit aan opleidingen zoals

Tegenstrijdige belangen De HAN en het College van Bestuur vermijden elke vorm en schijn van belangenverstrengeling. Als er bij een te nemen be sluit sprake is van tegenstrijdigheid in belangen tussen een lid van het College van Bestuur en de HAN, dan neemt de Raad van Toezicht of een lid van de Raad van Toezicht dat hiervoor is aangewezen dit besluit.

6.4

Horizontale en verticale verantwoording

De HAN legt als organisatie verticale verantwoording af aan degenen die toezicht houden. Intern rapporteren we aan de Raad van Toezicht. Extern leggen we verantwoording af aan de Minister van Onderwijs Cultuur en Wetenschap. Dit doen we door middel van het jaarverslag van de HAN. De HAN wil als maatschappelijke organisatie haar handelen afstemmen op de behoeften van haar omgeving. We stemmen de inhoud van onze studieprogramma’s af op de wensen van het beroepenveld. Binnen de opleidingen betrekken we werk gevers en beroepenveld bij het onderwijs. Dat doen we in de vorm van opleidingscommissies, werkveld/beroepenveldcom missies en soms, aanvullend, in de vorm van een raad van ad vies. Onze organisatie participeert in relevante netwerken en organiseert activiteiten voor bedrijven en instellingen. Meer informatie hierover staat in hoofdstuk 3 van dit jaarverslag.

verwacht weerbarstig. Maar één ding is zeker: het point of no return is gepasseerd. De vraag óf we de leerlijn gaan invoeren is beantwoord, samen met alle betrokkenen focussen we op ‘hoe precies?’

Naast regulier bestuurlijk overleg met de gemeenten Arnhem en Nijmegen, de Radboud Universiteit en collega-hogescho len, ontvangt de HAN graag externe stakeholders voor ‘werkbe zoeken’. In 2010 hebben we verschillende partijen ontvangen. Zo kwamen naar de HAN voor een nadere kennismaking de Inspectie van het Hoger Onderwijs en de Kamer van Koophan del. Een delegatie van OCW, HBO-raad en VSNU deed de HAN aan in het kader van een verkenning van de HBO-masters. Ook intern betrekken we onze mensen bij het HAN-beleid. In de eerste plaats geven medezeggenschapsorganen en oplei dingscommissies aan studenten en medewerkers de gelegen heid om mee te denken. De samenwerking met de medezeggenschapsraad verloopt goed. We zorgen er actief voor dat hij zijn wettelijke instem mings- en adviesbevoegdheden naar wens kan invullen. Het College van Bestuur was in 2010 op vrijwel elke vergadering van de medezeggenschapsraad aanwezig om een voortgangs verslag te geven. Daarnaast hadden het dagelijks bestuur van de raad en voorzitter van het college elke drie weken regulier overleg. Het College van Bestuur brengt ieder jaar werkbezoeken aan de instituten, opleidingen en service units. Daar spreken zij in een informele sfeer met medewerkers en studenten over de zaken die goed – of minder goed – gaan bij de HAN.


109

110

6.5

Medezeggenschap

De medezeggenschapsstructuur van de HAN kent een me dezeggenschapsraad op hogeschoolniveau en deelraden op het niveau van faculteiten en Service Bedrijf. In de medezeg genschapsraad en de faculteitsraden hebben personeelsleden en studenten zitting. Het College van Bestuur en de medezeg genschapsraad (MR) verhouden zich tot elkaar op de manier die is vastgelegd in het medezeggenschapsreglement. Volgens dit reglement heeft de MR algemene bevoegdheden voor wat betreft de bespreking van alle aangelegenheden die de hoge school betreffen. Daarnaast zijn er bijzondere bevoegdheden van instemming en advies. Activiteiten medezeggenschapsraad De medezeggenschapsraad vergaderde in 2010 veertien keer plenair. Daarnaast kwamen de drie vaste raadscommissies Fi nanciën, Huisvesting en milieu (FHM), Organisatie en onder wijskwaliteit (OOK) en Personeel en ARBO (PA) bij elkaar. De studentgeleding heeft regelmatig afzonderlijk vergaderd. Een aantal keer heeft de studentgeleding een advies geformuleerd voor bespreking in de plenaire vergadering. De geleding van studenten vergaderde aansluitend aan de commissievergade ringen op grond van een eigen agenda. Het dagelijks bestuur van de medezeggenschapsraad vergaderde wekelijks. Hieron der een opsomming van besluiten en aandachtspunten met, waar van toepassing, de mededeling dat de raad positief advi seerde of instemde met het genoemde besluit. De lijst preten deert niet volledig te zijn. De raad publiceert ieder voorjaar een

uitgebreid jaarverslag. Daarin worden alle onderwerpen verder uitgewerkt. We noemen, in willekeurige volgorde, een aantal onderwerpen dat in 2010 aan de orde is geweest: • het promotiebeleid van de HAN (ingestemd); • kader OER, Kader OS (ingestemd); • de lijst met studentenverenigingen die aanspraak kunnen maken op het profileringsfonds (ingestemd); • de ombuigingsoperaties bij de faculteiten Educatie en Techniek zijn regelmatig aan de orde gekomen aan de vergadertafel; • de richtlijn omgangsvormen (ingestemd); • het gewijzigde Hay-profiel van de onderwijsmanager (ingestemd); • de reiskostenregeling (hiermee is begin 2011 ingestemd); • ICT-reglement voor medewerkers waarmee aansluiting is beoogd bij het protocol voor studenten (ingestemd); • de systematiek voor de kwaliteitszorg voor het onderzoek (ingestemd); • voordracht nieuw lid Raad van Toezicht (positief advies); • de werktijdenregeling (ingestemd); • diverse voorgenomen besluiten die genomen moesten worden vanwege de wijzigingen in de WHW (bureau klach ten en geschillen; aanpassing reglementen voor examen commissies en opleidingscommissies; instelling van het profileringsfonds (met alle is ingestemd); • de wijziging van het bestuursreglement inzake de herpositi onering van de opleiding Opleidingskunde (ingestemd);


111

• het privacyreglement voor studenten en personeel geza menlijk (ingestemd); • de instellingscollegegelden 2e studie (de raad heeft positief gereageerd op het uiteindelijke besluit); • Invoering van een plan van aanpak bij de RIE’s (inge stemd); • het strategisch HR-beleid (ingestemd); • de begroting 2011 (positief advies); • overleg over de keuze uit medezeggenschapsstelsels (hier over is in 2010 geen besluit genomen).

6.6

Integraal risicomanagement

In de Branchecode Governance Hogescholen is onder de ver antwoordelijkheden van het College van Bestuur het volgende opgenomen: ‘In de hogeschool is een op de hogeschool toe gesneden intern risicobeheersings- en controlesysteem aan wezig. Als instrumenten van het interne risicobeheersings- en controlesysteem hanteert de hogeschool in ieder geval risico analyses van de operationele en financiële doelstellingen van de hogeschool.’ Aan de hand van de onderwerpen die in het rapport van de commissie Don als risicogebieden worden genoemd, is in het voorjaar van 2010 een HAN-brede risico-inventarisatie uitge voerd. Alle faculteiten, het Service Bedrijf en het College van Be stuur hebben hieraan deelgenomen. De belangrijkste risico’s die zijn gesignaleerd hebben betrekking op de demografische ontwikkeling en daarmee gepaard gaande het risico van dalen

112

de studentaantallen en dalende bekostiging. Daarnaast wordt politieke prioritering en - daaraan gekoppeld - de mogelijkheid van bezuinigingen ervaren als een groot risico voor de HAN. Op personeelsvlak worden als risico’s gesignaleerd een sala risgroei (cao) die groter is dan de compensatie door het minis terie van OCW en inflexibiliteit als gevolg van een ongewenste verhouding tussen vast en variabel personeel. Daarnaast wordt als risico gesignaleerd dat er onvoldoende kwaliteit van de ba sisgegevens is in de cyclus van planning en controle, alsook een onvoldoende afstemming van ICT-systemen. De door de HAN getroffen maatregelen borgen een voldoende afdekking van de hier gesignaleerde risico’s. In oktober 2010 heeft het College van Bestuur besloten om risicomanagement onderdeel te laten uitmaken van de plan ningen controlcyclus. Met ingang van 2011 zullen zowel de faculteiten als het Service Bedrijf jaarlijks in het voorjaar risi comanagementsessies houden. Indien uit deze sessies naar voren komt dat er extra inspanningen nodig zijn om risico’s te verminderen dan kan dat in de voorbereidingen van de begro ting worden meegenomen. Toetsing regelgeving inschrijving en bekostiging Om elke mogelijkheid van onrechtmatig handelen uit te slui ten, kent de HAN een systeem van voortdurende centrale toet sing en afstemming op interpretatie van ministeriële regelge ving inzake inschrijving en bekostiging. Het College van Bestuur heeft hiertoe Richtlijnen Inschrijving en Bekostiging vastgesteld die bindend zijn voor de beleids- en uitvoeringsor

ganisatie. Een apart ingestelde Toetscommissie Inschrijving en Bekostiging is belast met voortdurende advisering betref fende benodigde interpretatie van regelgeving inzake inschrij ving en bekostiging in bijzondere gevallen. In 2010 zijn de maatwerkovereenkomsten volgens het verscherpte kader be oordeeld en akkoord bevonden. De HAN kent verder één hogeschoolbrede Studenten Inschrijf Administratie met eenvormig gehanteerde instructies en pro cedures. Tot slot vindt jaarlijks door de externe accountant een beoordeling plaats van de kwaliteit van en controle op de admi nistratieve organisatie, administratieve bedrijfsvoering en in terne controles, waarvan de bevindingen worden weergegeven in het accountantsverslag en de adviesbrief. Het accountants verslag wordt met de Raad van Toezicht in het bijzijn van de externe accountant besproken. Inspectieonderzoek naar langstudeerders / alternatieve afstudeertrajecten Naar aanleiding van vermeende onregelmatigheden bij hoge school Inholland, rond de verstrekking van diploma’s aan ou derejaarsstudenten van de opleiding Media & Entertainment Management, heeft de Inspectie Hoger Onderwijs in het na jaar van 2010 een onderzoek uitgevoerd onder alle hogescho len. Aan elke hogeschool is gevraagd een vragenlijst in te vul len over ‘Alternatieve afstudeertrajecten’. Bij de HAN is geen sprake van alternatieve afstudeertrajecten voor zogeheten langstudeerders. We treffen maatregelen om langstudeerders

en andere doelgroepen in de opleiding en ook in de afstudeer fase van de opleiding effectiever en zonder onnodige studie vertraging hun leerroute te doen doorlopen. Het gaat daarbij vooral om additionele begeleiding. In een vervolg op de genoemde vragenlijst heeft in november een meer verdiepend schriftelijk onderzoek plaatsgevonden naar een aantal opleidingen van de HAN. Het verslag hiervan is op 29 november aan de inspectie toegezonden. We verwachten een reactie te ontvangen in het voorjaar van 2011. Na datum verslag heeft de inspectie de HAN laten weten dat zij zorgen heeft bij één opleiding van de HAN of de borging van de diplo ma’s adequaat georganiseerd en geformaliseerd is. De HAN heeft in een reactie aangegeven een deel van de problematiek te erkennen, maar een deel ook niet. Desalniettemin is dit voor de HAN aanleiding vóór juli 2011 op alle (formele) aspecten de borging van de kwaliteit en de waarde van het diploma tegen het licht te houden en waar nodig maatregelen te nemen. De inspectie is uitgenodigd om in juli 2011 te checken of dit ade quaat is gebeurd. In mei 2011 wordt de betreffende opleiding geaccrediteerd. Het is helder dat er een groot belang gehecht moet worden aan compliance, administratieve orde en zorgvuldigheid en juridi sche control. We hebben daarom besloten om vanaf studiejaar 2011-2012 elk jaar in de periode mei-juni te controleren of de za ken goed verlopen. Daarbij zullen we nagaan of de onderwijs inhoudelijke kant voor het komend studiejaar op orde is, of de


113

randvoorwaarden op orde zijn (bijvoorbeeld de roostering) en of de juridische verankering van het programma, met name in de Onderwijs- en Examenregeling, goed heeft plaatsgevonden.

6.7

Publiek – privaat

Het bekostigde onderwijs wordt niet uitbesteed aan private or ganisaties. Ook de door ons ontvangen rijksbijdrage wordt niet besteed aan investeringen in private activiteiten. De opbreng sten en kosten worden zoveel mogelijk toegerekend aan de be treffende door de overheid bekostigde onderwijsactiviteiten of de overige vanuit de markt gefinancierde activiteiten. Echter in toenemende mate hebben veel activiteiten, zoals bijvoorbeeld vanuit de lectoraten, effect op zowel het reguliere onderwijs (dus overheidsbekostigde activiteiten) als op door de markt gefinancierde (private) activiteiten. De financiële scheiding tussen onderwijs en marktactiviteiten is daardoor niet altijd strikt te hanteren. In 2010 is, in samenhang met de implementatie van een nieuw financieel pakket, extra aandacht gegeven aan de administra tieve processen om de administratieve scheiding tussen pu blieke en private activiteiten blijvend te kunnen waarborgen.

114

6.8

Notitie Helderheid

Hieronder volgt een korte stand van zaken bij de HAN rond de uitvoering van de punten uit de ‘Notitie Helderheid in de bekostiging van het Hoger Onderwijs’. We zorgen er zoveel mogelijk voor dat het initiële onderwijs niet (deels) uitbesteed wordt aan andere (al dan niet bekostigde) organisaties. Ook worden er geen publieke middelen geïnvesteerd in private ac tiviteiten. Uitwisselingsovereenkomsten Er worden geen delen van curricula elders gevolgd. Wel zijn er projectmatige vormen van uitwisseling. Maatwerktrajecten Voor de volgende bacheloropleidingen zijn met de volgende bedrijven/instellingen maatwerkovereenkomsten voor het daarbij gegeven aantal studenten/werknemers aangegaan:

Opleiding

Met bedrijf/instelling

Maatwerktrajecten

Deelnemers

Diverse Bouwondernemingen Diverse Bouwondernemingen

3 1

128 35

Zes Politiekorpsen

1

8

Careander

1

17

Amarant

1

17

Geen 7

205

T echniek

Civiele Techniek Bouwkunde E conomie en M anagement

Management Economie en Recht G ezondheid G edrag en M aatschappi j

Management in de Zorg E d u catie

HAN Totaal


115

7

V ERSLAG RAAD VAN TOEZICHT

Modderkolk in Wijchen is ‘totaalleverancier en kennisbedrijf in elektrotechniek, waterbeheersing en riolering’. Directeur-eigenaar Simon de Luy wilde de doelstellingen van zijn

bedrijf anders definiëren , meer waarde toevoegen voor zijn klanten. Sinds een jaar of twee gebruikt Modderkolk daarvoor de Lean-methode, met hulp van studenten van de HAN.

‘Je kunt een uitstekend product en geweldige service leveren, maar er is veel concurrentie, bijvoorbeeld van lagelonenlanden. Hoe zorg ik dus dat mijn tevreden klanten ook loyale klanten zijn? Ik vroeg Vincent Wiegel, lector van de HAN, bij me langs te komen om de

De Raad van Toezicht van de HAN ziet er op toe dat het College van Bestuur de HAN op adequate wijze bestuurt. De taken van de Raad van Toezicht zijn expliciet beschreven in de statuten van de Stichting Hogeschool van Arnhem en Nijmegen en het hierop gebaseerde Reglement Raad van Toezicht. Hierin staat ook omschreven welke besluiten het College van Bestuur al leen mag nemen met goedkeuring van de Raad.

7.1

Simon de Luy: ‘Steeds opnieuw vraag je je af of je waarde toevoegt of verspilt’ 118

Samenstelling Raad van Toezicht

De Raad van Toezicht bestaat uit minimaal vijf en maximaal zeven leden. De leden hebben zitting voor een termijn van vier jaar. Zij treden af volgens een door de Raad vastgesteld roos ter, dat gepubliceerd staat op de website van de HAN. Ze zijn onmiddellijk herkiesbaar na de eerste termijn van vier jaar. In principe kunnen de leden van de Raad van Toezicht niet langer dan acht jaar aaneengesloten zitting hebben in de Raad. Met ingang van 1 september 2010 is de Wet versterking bestu ring van kracht geworden. Op grond van deze wet geldt dat er één lid van de Raad van Toezicht benoemd wordt op voordracht van de medezeggenschapsraad. Zodra het eerstvolgende lid van de Raad van Toezicht aftreedt, zal zijn of haar opvolger op deze wijze worden benoemd. In lijn met de Branchecode Governance Hogescholen heeft de Raad van Toezicht een algemeen profiel Raad van Toezicht vastgesteld, dat eveneens gepubliceerd is op de website van de HAN. Eind 2010 is dit algemene profiel aangepast aan de nieuwe Wet versterking besturing. Conform de nieuwe wet is

Lean-methode te bespreken. Wiegel legde uit dat je Lean gebruikt om je organisatie écht door de bril van de klant te bekijken. En dat dat makkelijker lijkt dan het is. Tussen ons en onze klanten spelen namelijk twee processen: een zichtbaar en een onzichtbaar proces.

Zichtbaar is bijvoorbeeld de manier waarop je je klant tegemoet treedt, je expertise, de kwaliteit van je eindproduct. Het grootste deel van je inspanningen is echter onzichtbaar voor klanten, terwijl ze daarvoor wel betalen. Bij elke stap speelt hun belang dus een rol.

het profiel voor advies voorgelegd aan de medezeggenschaps raad. Deze heeft hierover positief geadviseerd. De Raad van Toezicht is zodanig samengesteld dat de leden ten opzichte van elkaar, het College van Bestuur en andere moge lijke belanghebbenden en deelbelangen, onafhankelijk en kri tisch kunnen opereren. Een overzicht van de leden van de Raad van Toezicht, inclusief hoofden nevenfuncties, is te vinden in de bijlagen op pagina 149.

.1

7.1

e Raad van Toezicht per 31 december D 2010

De Raad bestaat uit vijf leden: ir. H.L.J. Noy (voorzitter), drs. R. Frohn, prof. dr. C.W.P.M. Blom, dr. ir. C.C. Krijger en prof. dr. H. Maassen van den Brink. De heer Frohn is per 1 juni 2010 nieuw tot de Raad van Toezicht toegetreden. Hij volgde drs. J.C. Houwert op, die vanwege het einde van de maximale zittingstermijn van acht jaar is afgetreden per 1 september 2010. De heer Frohn is in het dagelijks leven lid Raad van Be stuur Akzo Nobel.

7.2

De kerncommissies

Volgens de Branchecode Governance Hogescholen is het bij een Raad van Toezicht van vijf leden niet verplicht om kerncom missies in te stellen. De Raad van Toezicht van de HAN heeft er toch voor gekozen om twee kerncommissies in te stellen. Deze commissies bereiden bepaalde besluiten inhoudelijk voor, zo

Een praktisch voorbeeld. Modderkolk werkt veel op locatie. Als we onze leveranciers de materialen ter plaatse laten afleveren, scheelt dat tijd en kosten. Voor ons en voor de klant. Dat is dus toegevoegde waarde. Toch kiezen we in sommige gevallen voor levering bij

dat de Raad haar werk efficiënter kan uitvoeren. De taakstelling van beide commissies ligt vast in een op de commissie toege sneden reglement. Beide reglementen staan gepubliceerd op de website van de HAN.

.1

7.2

Selectie- en remuneratiecommissie

De Raad van Toezicht kent een selectie- en remuneratiecom missie. De leden zijn: ir. H.L.J. Noy en dr. ir. C.C. Krijger. Deze commissie richt zich op de volgende onderwerpen: • de benoeming van leden van de Raad van Toezicht en het College van Bestuur; • het functioneren van de Raad van Toezicht en het College van Bestuur; • de arbeidsvoorwaarden en de beloning van het College van Bestuur en de honorering van de Raad van Toezicht; • het strategische HR-beleid van de HAN, in het bijzonder voor wat betreft management development en opvolgings planning. In 2010 is de commissie tweemaal bijeen geweest, in bijzijn van de voorzitter College van Bestuur en de bestuurssecretaris. In maart zijn de volgende punten behandeld: • het gratificatie- en beloningsvoorstel voor de voorzitter en het lid College van Bestuur op basis van de realisatie van de performancecriteria 2009; • de concepttekst voor de verantwoording van het bezoldi gingsbeleid in het Jaarverslag HAN 2009; • het concept Remuneratierapport 2009;


119

[Simon de Luy]

Modderkolk. Is daar een geldige reden voor of verspillen we waarde? Met Lean neem je op die manier elke processtap onder de loep. Steeds opnieuw vraag je je af of je waarde toevoegt of dat je verspilt, om vervolgens waar nodig te veranderen. Lean is als een gereedschapskist waaruit

je technieken en methodes kiest die je op een bepaald moment nodig hebt. Maar bovenal is het een structureel andere manier van kijken, denken en werken. Wiegel hielp ons die methode te implementeren. We brachten, samen met de medewerkers

• het voornemen om vanaf jaarverslag 2010 een eventuele toekenning van een gratificatie over enig jaar te verantwoor den in het jaarverslag van dat betreffende jaar, dus over 2010 in het jaarverslag 2010; • de methodiek voor de jaarlijkse evaluatie van het eigen functioneren van de Raad van Toezicht; • het declaratiebeleid van het College van Bestuur; • de opvolging van de heer Houwert als Lid van de Raad van Toezicht. In de bijeenkomst van december werden de volgende punten besproken: • de evaluatie van het functioneren van de Raad van Toezicht aan de hand van de door de leden ingevulde vragenlijsten; • de noodzakelijke aanpassing van het algemeen profiel Raad van Toezicht naar aanleiding van invoering van de Wet versterking besturing; • de procedure evaluatie functioneren leden College van Bestuur; • het declaratiebeleid en overzicht individuele declaraties College van Bestuur over 2010; • het beloningsbeleid College van Bestuur in verband met de komende nieuwe Wet normering topfunctionarissen.

120

.2

7.2

en met ondersteuning van HANstudenten, het hele bedrijfsproces in beeld: wat voegt waarde toe, wat niet? Bijvoorbeeld de doorlooptijd – waar verliezen we nodeloos tijd? Ook afval heeft geen toegevoegde waarde. Welk deel daarvan ontstaat onnodig? Vervolgens

Auditcommissie

De auditcommissie bestond uit prof. dr. H. Maassen van den Brink en drs J. C Houwert, die per 1 oktober werd opgevolgd door drs. R. Frohn. De auditcommissie heeft een voorberei dende taak met betrekking tot financiële rapportages, inclusief: • de jaarrekening en de begroting; • de werking van de interne risicobeheersings- en controle systemen; • de financiële informatieverschaffing; • de naleving van de aanbevelingen van de externe accoun tant; • belangrijke investeringen. In 2010 is de auditcommissie tweemaal bijeen geweest, in het bijzijn van het bestuurslid met financiën in haar portefeuille en de concerncontroller. In april is gesproken over: • de Jaarrekening HAN 2009, het accountantsverslag en de adviesbrief 2009, in het bijzijn van de instellingsac countant. Geconstateerd werd dat de HAN 2009 met een goed resultaat heeft afgerond en er geen bijzonderheden te melden zijn met betrekking tot de controle van de bekosti gingsgegevens. Vastgesteld werd dat in 2010 verscherpte aandacht moest worden gegeven aan het resultaat van de marktactiviteiten. De commissie beoordeelde de follow up van aandachtspunten zoals vastgelegd in de adviesbrief van de accountant als positief;

bepaalden we waar we met relatief weinig inspanning een positieve impact konden bereiken, je kunt tenslotte niet alles tegelijk veranderen. De HAN-studenten onderzochten of de pijnpunten die we zagen ook daadwerkelijk bestonden. Ze

• een voorstel tot schatkistbankieren. De auditcommissie gaf een positief advies over het voorstel tot het aantrekken van externe financiering bij het Ministerie van Financiën; • de notitie Risicomanagement. Ook hierover adviseerde de auditcommissie positief. Alle onderwerpen zijn vervolgens besproken in de voltallige Raad van Toezicht. De bijeenkomst van december stond in het teken van de Begro ting HAN 2011. De auditcommissie heeft deze met een positief advies voorgelegd aan de voltallige Raad van Toezicht, die de begroting vervolgens heeft goedgekeurd. Verder werd afgesproken in een volgende vergadering van de Raad van Toezicht te spreken over enkele meer strategische onderwerpen, onder andere: de strategie voor wat betreft de financiële balans van de HAN, de versterking van de interne risicobeheersing door middel van interne ‘Letters of Represen tation’, de verwachte demografische ontwikkeling en dan met name de gevolgen voor de studenteninstroom en het strate gisch personeelsbeleid. Afgesproken is verder om gelijktijdig met de viermaandelijkse managementrapportage een aanvul lende voortgangsrapportage op te stellen over de belangrijk ste automatiserings- en investeringsprojecten en een interne treasuryrapportage.


121

[Simon de Luy]

vergeleken de resultaten van verschillende projecten uit het verleden. Zo bepaalden we of bepaalde factoren – die bij het ene productieproces wel een rol speelden en bij het andere niet – inderdaad invloed hadden op de uitkomst. Als dat het geval was, gingen we daarmee gericht aan de slag. Gaandeweg

7.3

Vergoeding Raad van Toezicht

De totale vergoeding van de Raad van Toezicht bedroeg in 2010 €47.922 (vergoeding inclusief werkgeverslasten). De voorzitter ontvangt €10.000 bruto per jaar en elk lid €7.500 bruto per jaar. De vergoeding van de Raad van Toezicht sluit aan bij de ‘Uitwer king bezoldiging toezichthouders hogescholen’ (Hay-code) zo als vastgelegd in de Branchecode Governance Hogescholen.

7.4

Bijeenkomsten Raad van Toezicht in 2010

De Raad van Toezicht is in 2010 vijf maal bijeen geweest, in het bijzijn van het College van Bestuur. Daarnaast hadden de voor zitters van het College en de Raad regelmatig bilateraal (voor) overleg. De vergaderingen vonden plaats op basis van een vooraf vastgestelde inhoudelijke jaarplanning, met specifieke (vaste) agendapunten, themabesprekingen en presentaties. Wisseling leden In september heeft de Raad van Toezicht afscheid genomen van drs. J.C. Houwert. Hij trad na acht jaar af vanwege het einde van de tweede zittingstermijn. De Raad heeft grote waardering uitgesproken voor de bijdrage die hij gedurende vele jaren heeft geleverd, onder andere als voorzitter van de auditcommissie. Ter opvolging van de heer Houwert heeft de Raad van Toezicht in zijn vergadering van april de heer drs. R. Frohn benoemd tot lid Raad van Toezicht met ingang van 1 juni 2010. In oktober werd de heer Frohn tevens benoemd tot voorzitter van de au ditcomissie, ter opvolging van de heer Houwert.

122

blijf je meten of de gekozen oplossingen ook daadwerkelijk bijdragen aan de doelstellingen; de meetresultaten brengen we in beeld op performanceborden. Iedere week vragen we de medewerkers wat goed ging en wat niet, en waarom dat

zo was. Zij zijn dus nauw betrokken bij Lean. Lean werken is een ongoing proces. De studenten van de HAN hebben bij ons dus voorlopig nog een plek. Om gegevens te analyseren en om dingen uit te zoeken. Of om afstudeeronderzoek te doen naar

Evaluatie College van Bestuur In de aprilvergadering vond, buiten aanwezigheid van het Col lege van Bestuur, de evaluatie van het College van Bestuur over 2009 plaats, mede op basis van de door de remuneratiecom missie gehouden functionerings- en beoordelingsgesprekken. De uitkomsten zijn in diezelfde vergadering gedeeld met het College van Bestuur. Op basis van de realisatie van de vooraf overeengekomen performancecriteria voor 2009 besloot de Raad van Toezicht op voorstel van de remuneratiecommis sie tot een gratificatie voor zowel de voorzitter als het lid van het College van Bestuur van 75% van de maximaal haalbare gratificatie van anderhalf maandsalaris bruto. Dit besluit is ge baseerd op de realisatie van de concrete prestatie-indicatoren en de waardering voor het algehele leiderschap van het Col lege van Bestuur. De Raad oordeelde dat er sprake is van een adequaat implementatieproces van het Instellingsplan 20082012. Hij waardeert de toename in de scores van het student tevredenheids- en medewerkertevredenheidsonderzoek. Ook is de Raad van mening dat de HAN er in zowel financieel als organisatorisch opzicht solide en stabiel voor staat. Verder stelde de Raad het salaris met ingang van 1 januari 2010 vast. In het verlengde van de evaluatie heeft de Raad van Toezicht de performancecriteria voor het College van Bestuur vastgelegd voor 2010. Aanpassing bezoldigingsbeleid College van Bestuur In december 2010 stelde de Raad van Toezicht de aanpassing in het te voeren bezoldigingsbeleid vast conform het advies van de remuneratiecommissie. Met ingang van 2010 hanteert

nieuwe verbetermogelijkheden binnen ons bedrijf. Ook lector Vincent Wiegel komt af en toe langs, om de stand van zaken te horen en verder mee te denken. Dankzij dat samenspel wordt iedereen beter: Modderkolk - en dus onze klanten, de HAN en de studenten.’

de HAN de WNT-norm in plaats van de tot nu toe gehanteerde balkenendenorm. Daarnaast houdt de HAN zich aan de mel dingsplicht in het kader van de WOPT. De Raad van Toezicht beoordeelde het declaratieoverzicht over 2010 van zowel het lid als de voorzitter van het College van Be stuur, als conform het geformuleerde beleid wat betreft inhoud en afgesproken procedures. Jaarrekening en Jaarverslag HAN 2009 In april gaf de Raad van Toezicht goedkeuring aan de Jaarre kening en het Jaarverslag HAN 2009. Met de controlerende accountant en in het bijzijn van de concerncontroller werd de controle van de jaarrekening inclusief de meerjarenprognose, het bijbehorende accountantsverslag en de adviesbrief bespro ken. De Raad van Toezicht sprak zijn waardering uit over de helder heid van de jaarrekening en het behaalde (positieve) resultaat. Expliciet is stilgestaan bij het negatieve resultaat van de markt activiteiten. Daarbij concludeerde de Raad dat verscherpte stu ring op het resultaat noodzakelijk is. Naar aanleiding van de adviesbrief, opgesteld op basis van de interim controle door de accountant op de administratieve or ganisatie en interne beheersing, stelde de Raad van Toezicht vast dat de HAN goed op weg is in de optimalisering van be langrijke (financiële) bedrijfsvoeringprocessen. De Raad van Toezicht bevestigde de conclusie van de accoun tant dat de HAN over het geheel genomen adequaat wordt be heerst. De implementatie van het nieuwe financiële pakket Dax werd benoemd als een belangrijk aandachtspunt voor 2010.


123

Lector Vincent Wiegel is een van de leidende experts op het gebied van Lean in Nederland. Zijn expertise ligt op de gebieden van Lean productontwikkeling, Lean non-manufacturing en Lean gezondheidszorg.

124

‘Lean stoelt op anders werken - niet op harder werken – om klanten sneller te bedienen, betere kwaliteit te bieden en tegen lagere kosten. Dat klinkt misschien als een droomscenario, maar gezond gesystematiseerd boerenverstand is

voldoende om Lean-doelen inderdaad zonder extra inzet van menskracht te halen. Bij Lean ga je volledig uit van de klant, je bekijkt alles in je bedrijf door zijn bril. Bij elke stap vraag je je af of je

Schatkistbankieren In de aprilvergadering gaf de Raad van Toezicht met positief advies van de auditcommissie goedkeuring aan een voorstel tot het aantrekken van externe financiering bij het Ministerie van Financiën (via schatkistbankieren) ter financiering van het Strategisch Huisvestingsplan Nijmegen. In verband hiermee gaf de Raad ook zijn goedkeuring aan het vestigen van hypo theek op een HAN-gebouw ten gunste van de Stichting Waar borgfonds HBO.

Realisatie instellingsplan In het voorjaar van 2010 heeft het College van Bestuur de uit voering van het meerjarige instellingsplan (2008-2012) geëva lueerd door middel van een midterm review. Deze is in juni besproken met de Raad van Toezicht. Over de voortgang in de realisatie van de doelstellingen uit het Instellingsplan HAN 2008-2012 informeerde het College van Bestuur de Raad van Toezicht door middel van de viermaande lijkse managementrapportages.

Risicomanagement De Raad van Toezicht nam in zijn junivergadering kennis van de aanpak risicomanagement. Op basis van een presentatie door de projectleider en de concerncontroller oordeelde de Raad van Toezicht positief over de vorderingen in het proces en de aanpak om te komen tot een adequaat risicomanagement systeem. Centraal in deze aanpak staan de risicogebieden, ontleend aan het rapport van de Commissie Don. Ook wordt aandacht besteed aan het creëren van meer bewustzijn in de organisatie over mogelijke risico´s en het vermijden daarvan. De Raad sprak zijn steun uit voor het vervolg van dit traject. Hier zal de verbinding gelegd worden met de doelstellingen uit het instellingsplan.

Invoering Wet versterking besturing In oktober gaf de Raad van Toezicht goedkeuring aan de, als ge volg van de nieuwe Wet versterking besturing, benodigde aan passingen van de statuten van de Stichting Hogeschool van Arnhem en Nijmegen en het bestuurs- en beheersreglement van de HAN. De goedkeuring werd gegeven onder voorbehoud van positief advies van de medezeggenschapsraad op de sta tuten en instemming op het bestuurs- en beheersreglement. In december stelde de Raad het aan de nieuwe Wet versterking besturing aangepaste algemeen profiel Raad van Toezicht vast. Dit eveneens onder voorbehoud van een positief advies van de medezeggenschapsraad. Afronding van de medezeggenschap op beide onderwerpen is voorzien begin 2011.

daarmee waarde toevoegt voor de klant: zou die voor een specifieke handeling willen betalen als hij wist dat die werd uitgevoerd? Zo niet, dan is er sprake van verspilling. En moet je je proces dus anders inrichten.

Een concreet voorbeeld. Klanten die een hoogwaardig technisch product bestellen zijn gewend aan een relatief lange levertijd. Die wordt echter deels veroorzaakt door het wachten op interne besluiten en vervolgstappen van

Evaluatie eigen functioneren Raad van Toezicht Tijdens de decemberbijeenkomst vond buiten aanwezigheid van het College van Bestuur de evaluatie van het eigen func tioneren van de Raad van Toezicht en dat van het College van Bestuur plaats. Evaluatie vond plaats op basis van een vooraf door de leden ingevulde vragenlijst. Daarbij werd vastgesteld dat het College van Bestuur op transparante wijze de Raad van Toezicht informeert. Wel wenst de Raad dat de informatievoor ziening wat meer toegespitst wordt ter voorkoming van een overload aan informatie. Het regelmatig uitnodigen van faculteitsdirecteuren en andere lijn- of staffunctionarissen in de Raad van Toezicht wordt posi tief gewaardeerd. De Raad van Toezicht heeft gesproken over zijn rol en betrok kenheid in de strategievorming van de HAN. De Raad wil meer aandacht besteden aan bijvoorbeeld de positie van de HAN binnen het hbo en het implementeren van de ambities uit het instellingsplan. De Raad van Toezicht zal ook in de toekomst vijf maal per jaar bijeen komen. De frequentie van de kerncommissies wordt opgehoogd van twee naar drie keer per jaar. Dit geeft de audit commissie de gelegenheid om dieper op de financiële materie in te gaan. De remuneratiecommissie zal een additionele bij eenkomst wijden aan het management- en talentdevelopment binnen de HAN.

de leverancier. Denk aan de directeur die goedkeuring moet geven voor de volgende fase van de productie; tijdens het wachten daarop stagneert het proces. Je voegt waarde toe als je dat interne proces versnelt: de klant heeft dan eerder de

Begroting HAN 2011 In december gaf de Raad van Toezicht goedkeuring aan de be groting 2011. Op advies van de auditcommissie zal de begro ting voor 2012 op enkele punten anders worden ingericht. Dit ter verdere vergroting van de transparantie en de leesbaarheid. De Raad nam ook kennis van de managementcontracten 2011 zoals afgesloten tussen het College van Bestuur en de facul teitsdirecteuren en de directeur Service Bedrijf. Kennismaking met nieuwe directeuren Lopende het verslagjaar heeft de Raad van Toezicht kennis ge maakt met de in 2009 nieuw aangestelde faculteitsdirecteur Educatie en directeur Service Bedrijf HAN en met hen gespro ken over hun vertaling van het instellingsplan in beleid en ac ties naar hun organisatie-eenheid. Themadiscussies en overige onderwerpen en ontwikkelingen De Raad voerde in 2010 verschillende themadiscussies. On derwerpen waren het Strategisch Beleidsplan HR 2010-2016, het management development beleid, de onderzoeksfunctie in de HAN en het ontwikkelingsperspectief HAN op weg naar een University of Applied Sciences. Het College van Bestuur besprak met de Raad van Toezicht verder de invoering van het nieuwe accreditatiestelsel en de rol van de Raad hierin, de interne audits van de bachelor- en masteropleidingen en de analyses van het studenttevredenheids- en het medewerker


125

[Vincent Wiegel]

beschikking over het product en je kosten dalen door die efficiency-slag. Lean herbergt een verzameling van technieken en methodes om bedrijfsprocessen te verbeteren. De filosofie past bij uitstek bij de cultuur en dynamiek van het

midden- en klein bedrijf (mkb). De toegankelijkheid is precies de kracht van de aanpak: Lean is zeer geschikt om in alle lagen van een bedrijf in te zetten en laat binnen een jaar na de start een substantiële verbetering zien.

tevredenheidsonderzoek. Het College van Bestuur informeer de de Raad van Toezicht over de invoering van het (hogere) instellingscollegegeld 2e studie en de door het Crisisteam van de HAN gehouden simulatieoefening crisismanagement. Het College van Bestuur heeft de Raad van Toezicht met regel maat bijgepraat over ontwikkelingen in het Hoger Onderwijs, onder andere over het rapport van de Commissie Veerman, het inspectieonderzoek naar langstudeerders/alternatieve afstu deertrajecten en de aangekondigde bezuinigingen. Ook werd gesproken over de positie van de HAN in de regio, onder an dere in relatie tot Doetinchem en Kleve, en over samenwerking met Fontys voor wat betreft Automotive.

126

.1

7.4

We hebben daarom samen met docenten van Technische Bedrijfskunde een minor Lean opgezet. Het doel was tweeledig: het laagdrempelig toegankelijk maken van Lean-kennis en -vaardigheden, bij studenten, docenten en mkb. En

Overleg met de medezeggenschapsraad

In augustus vond het jaarlijkse overleg plaats van de Raad van Toezicht met de medezeggenschapsraad. Naast het algemene reilen en zeilen van de HAN kwamen de volgende meer spe cifieke onderwerpen aan de orde: internationalisering en dan met name het taalprobleem bij studenten, de masteropleidin gen, de betrokkenheid van studenten bij toegepast onderzoek en lectoraten, het leeftijdsbewust personeelsbeleid, de profes sionele ruimte van de medewerkers, en de zorg voor de jon gere docent. Het overleg had evenals voorgaande jaren een constructief en plezierig karakter.

vakmensen opleiden die weten hoe ze een Lean-proces moeten leiden. De stage- en begeleidingservaringen vloeien weer terug naar het curriculum: het lesmateriaal blijft daardoor actueel en praktisch toepasbaar.’

De Raad van Toezicht dankt het College van Bestuur voor de open en plezierige samenwerking. Hij spreekt zijn waardering uit voor de grote inzet van de medewerkers van de HAN. Alleen met hun inzet kan de HAN haar doelen realiseren. Namens de Raad van Toezicht, Ir. H.L.J. Noy, voorzitter


127

8

FINANCIËN

8.1

Financieel beleid

Uitgangspunt voor het financiële beleid van de HAN is het in stellingsplan, waarin de kwaliteit van het onderwijs en onder zoek centraal zijn gesteld. Om de strategische doelstellingen kracht bij te zetten zijn voor de realisatie van de speerpunten extra inspanningen en dus investeringen nodig. Hiervoor is een gezonde financiële basis nodig en moeten de investerin gen gebeuren binnen onze (meerjarige) financiële ruimte. Wij maken daarbij natuurlijk een correcte scheiding tussen private en publieke middelen. Hoe we dit doen is al eerder beschreven in hoofdstuk 6.

8.2

Doelstelling en begroting

Ieder jaar maken de faculteiten en het Service Bedrijf afspraken over de doelstellingen. Zij leggen deze afspraken vast in ma nagementcontracten met het College van Bestuur. De afspra ken worden uitgewerkt in een sluitende begroting. De voortgang van uitvoering van deze afspraken wordt gemeld in viermaandelijkse managementrapportages en in bilateraal overleg. Daarnaast geven we in tussentijdse ‘rolling forecasts’ een prognose van het financiële resultaat voor het hele jaar.

8.3

Financiële prestaties

In deze paragraaf gaan we kort in op de exploitatierekening 2010 en balanspositie. Daar waar mogelijk lichten we verschil len tussen begroting en realisatie 2010 en tussen realisatie 2009 en 2010 toe.

130

Begroting en realisatie 2010 Het totale resultaat van de HAN over 2010 is €6,5 miljoen. Dit is €5,6 miljoen hoger dan was begroot (€0,9 miljoen). Het resultaat van + €6,5 miljoen valt hoger uit dan verwacht dankzij hogere baten. Dit komt vooral doordat de rijksbijdrage fors hoger uitviel dan verwacht. De belangrijkste oorzaak hier van is een hogere rijksbijdrage per student door compensatie studentengroei, ontvangen convenantgelden en meer overige subsidies OCW. Ook de inkomsten uit collegegelden vielen ho ger uit dan gedacht. Dit komt door de stijging van het aantal studenten en een hogere gemiddelde prijs per student. De baten uit werk in opdracht van derden en overige baten zijn respectievelijk €4,6 miljoen en €5,0 miljoen lager dan begroot. Dit heeft te maken met tegenvallende omzetten bij marktactiviteiten. Ook is een onder marktactiviteiten begrote subsidie bij nader inzien verantwoord bij de rijksbijdrage (- €1,7 miljoen). Daarnaast zijn de interne baten uit de gerea liseerde cijfers geëlimineerd (- €4,0 miljoen). In de realisatie 2010 zijn veel meer activiteiten binnen de HAN verricht dan in de begroting was aangenomen. Doordat hierdoor meer interne omzet wordt geëlimineerd dan begroot zijn zowel de overige baten als de personeelskosten lager dan begroot. De lasten vielen als geheel €2,5 miljoen lager uit dan gedacht. De personele lasten zijn per saldo €4,4 miljoen lager dan begroot. Deze lagere personele lasten worden aan de ene kant veroorzaakt door minder kosten van lonen en salarissen per fte dan begroot, minder inzet van menskracht (fte’s) en lagere overige personele lasten waaronder kosten WAO/WIA. Aan de andere kant door hogere dotaties aan personele voorzieningen (€2,1 miljoen) en meer kosten aan uitzendkrachten (€5,5 mil joen) dan begroot. De huisvestingskosten en afschrijvingslas ten vielen juist hoger uit dan begroot. In het totale resultaat speelt ook het saldo van financiële baten en lasten een rol. Er was sprake van een negatief saldo, maar

Exploitatierekening HAN 2010 2008

X €1.000 Baten

Rijksbijdragen OCW Overige overheidsbijdragen Collegegelden Baten werk i.o.v. derden Overige baten Totaal baten L asten

Personele lasten Afschrijvingslasten Huisvestingslasten Overige instellingslasten Totaal lasten Saldo baten en lasten Saldo financiële lasten Netto resultaat

%

2009

%

2010

%

Begroot 2010

65 1 17 13 4 100 73 4 8 13

154.151 2.998 41.513 27.789 9.952 236.403 180.498 9.447 13.869 32.242

65 1 18 12 4 100 76 4 6 14

166.659 3.328 45.546 26.776 6.552 248.861 183.832 12.661 16.667 28.542

67 1 18 11 3 100 74 5 7 11

156.064 3.353 44.417 31.372 11.561 246.767

220.943 3.323 648 3.971

98 2 0 2

236.056 347 277 624

100 0 0 0

241.702 7.159 -708 6.451

97 3 0 3

244.251

Toelichting op de verschillen tussen 2009 en 2010 Ten opzichte van 2009 zijn de personele lasten met circa 1,8% (€3,3 miljoen) gestegen. Dat komt vooral door cao loonaan passingen (€4,2 miljoen), meer inzet van personeel (€0,6 mil

Prognose 2012

144.128 1.722 38.667 30.081 9.668 224.266 164.113 9.404 17.280 30.146

dat viel mee ten opzichte van de begroting. De lasten vielen daarom €0,9 miljoen lager uit dan gedacht. Dit komt vooral omdat er in de begroting met een hoger rentepercentage is ge rekend voor de nieuwe lening dan het werkelijk gerealiseerde percentage.

%

188.273 10.898 15.004 30.076

%

63 1 18 13 5 100 76 4 6 12

176.416 3.206 51.844 28.809 7.430 267.705

98 1 -1 0

261.619

2.516 -1.626 890

202.339 11.932 14.582 32.766

6.086 -2.192 3.894

65 1 19 11 4 100 77 4 6 12 99 2 -1 1

joen) en een uitgekeerde bonus (€0,9 miljoen) en minder ove rige personele lasten. Ten opzichte van 2009 zijn de afschrijvingslasten gestegen als gevolg van een schattingswijziging materiële vaste activa, waardoor er een inhaalafschrijving van €1,9 miljoen heeft plaats gevonden. De huisvestingslasten zijn ten opzichte van de werkelijke cijfers 2009 €2,8 miljoen hoger. Het verschil wordt grotendeels ver oorzaakt door hogere externe huur en interne verbouwingen.


131

De overige instellingslasten zijn €3,7 miljoen lager dan werke lijk 2009. Voornaamste oorzaken zijn lagere administratie- en beheerlasten en een lagere dotatie overige voorzieningen. Het saldo financiële baten en lasten is €1,0 miljoen lager dan in 2009. Grotendeels komt dit door een lager saldo liquide mid delen en een lager rentepercentage. Ook betalen we hogere rentelasten voor de aangegane lening. Winst en verlies marktactiviteiten Bij marktactiviteiten (die voor het grootste deel zijn opgeno men onder ‘werk derden’ en voor een beperkt deel onder ‘ove rige baten’) is het totale resultaat €1,5 miljoen negatief op een

omzet van €27,8 miljoen. Zowel de omzet als de winst is veel lager dan begroot: omzet € 28,7 miljoen en resultaat €0,8 mil joen negatief.

8.4

Financiële positie

De materiële vaste activa zijn ten opzichte van 2009 toegeno men met €7,8 miljoen. Dat komt door een hogere investering in nieuwbouw dan er is afgeschreven op eerder gedane inves teringen.

Balans per 31 december (na resultaatbestemming) x €1.000 Activa

Vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Vlottende activa Voorraden en onderhanden werk Vorderingen Effecten Liquide middelen Totaal activa

%

2009

%

2010

%

Eigen vermogen Voorzieningen Schulden op lange termijn Schulden op korte termijn

127.383 51 30 11.223 0 25.918 164.605 67.835 16.764 21.253 58.753

77 0 0 7 0 16 100 41 10 13 36

150.671 51 171 13.496 0 6.572 170.961 68.459 18.443 20.260 63.799

88 0 0 8 0 4 100 40 11 12 37

158.457 14 22 11.939 0 30.715 201.147 74.910 18.098 44.226 63.913

79 0 0 6 0 15 100 37 9 22 32

Totaal Passiva

164.605

100

170.961

100

201.147

100

Passiva

132

2008

De nieuwbouwprojecten in 2010 betroffen Laan van Scheut, nieuwbouw Faculteit Educatie en dakopbouw Kapittelweg. De vorderingen zijn per saldo €1,6 miljoen lager dan in 2009. Dit komt door een afname van het saldo van lopende projec ten.

overige balansmutaties van €3,5 miljoen. Er is ook een afname als gevolg van het negatieve saldo van investeringen in nieuw bouw en afschrijvingen (- €9,1 miljoen). Na toevoeging van het resultaat van €6,5 miljoen is het eigen vermogen toegenomen tot €74,9 miljoen.

De liquide middelen zijn met €24,1 miljoen toegenomen ten opzichte van 2009. Dit komt vooral doordat er een lening is aangegaan bij het Ministerie van Financiën voor een bedrag van €25 miljoen. Ook draagt het positieve resultaat van €6,5 miljoen in 2010 hieraan bij. Verder is er een toename door

De voorzieningen zijn €0,3 miljoen lager dan in 2009. Dit is nader gespecificeerd in de tabel ‘Voorzieningen’. De dotatie aan de voorziening Sociaal Beleid heeft betrekking op de faculteiten en het Service Bedrijf. De dotatie aan de voor

Voorzieningen x €1.000

31-12-2009

Mutaties 2010

31-12-2010

Dotaties

Onttrekkingen

Vrijval

Overboeking

5.631 749 6.380

1.253 1.253

1.764 106 1.870

-

-

5.120 643 5.763

Sociaal Beleid Wachtgelden Jubileumuitkering WAO/WIA

4.585 3.055 846 2.098 10.584

2.097 845 892 82 3.916

1.908 1.187 153 186 3.434

42 42

-

4.732 2.713 1.585 1.994 11.024

Verlieslatende projecten Totaal voorzieningen

1.479 18.443

587 5.756

368 5.672

387 429

-

1.311 18.098

Overige voorzieningen

Onderhoud Afstudeerfonds Personeelsvoorzieningen


133

ziening Jubileumuitkeringen is verhoogd omdat wij vanaf 2010 ook beschikken over ABP-gegevens over gewerkte jaren van HAN-medewerkers vóór hun indiensttreding bij de HAN die meetellen in de ABP-ambtstijd.

Liquiditeit Current ratio per 31 december

HAN HBO-gemiddelde

2008

2009

2010

0,6 0,7

0,3 0,8

0,7

Vermogenspositie Solvabiliteit per 31 december

HAN HBO-gemiddelde

2008

2009

2010

41,2% 36,1%

40,0% 35,1%

37,2%

Liquiditeit De liquiditeitspositie, uitgedrukt in de current ratio (de verhou ding tussen de vlottende activa en de kortlopende schulden) bedraagt 0,7. Ten opzichte van 2009 een verdubbeling; voor naamste oorzaak is de toename van liquide middelen, onder andere door het opnemen van gelden uit een lening. De HAN beschikt over voldoende liquide middelen. Vermogenspositie Door toevoeging van het resultaat aan het eigen vermogen is dit gestegen van €68,5 miljoen naar €74,9 miljoen. De solva biliteit daalt ten opzichte van 2009 met 2,8%. Het balansto taal is toegenomen als gevolg van de aangegane lening. Deze lening vergroot echter het percentage Vreemd Vermogen en verkleint het percentage Eigen Vermogen. De solvabiliteit ligt nog steeds boven de 35%, de norm die algemeen binnen het HBO wordt gehanteerd (commissie Smits).

8.5

Kasstroomoverzicht x €1.000 Operationele activiteiten Investeringsactiviteiten

Financieringsactiviteiten Mutatie kasstroom

134

2008

2009

2010

16.947 -/16.889

14.382 -/-32.735

20.587

-/- 974 -/- 916

-/- 993 -/- 19.346

20.410 23.966 24.143

Financiering

Kasstroomoverzicht De investeringen hebben voornamelijk betrekking op de nieuwbouw aan de Laan van Scheut voor de Faculteit Econo mie en Management, de nieuwbouw voor de Faculteit Educatie en de dakopbouw van de Kapittelweg. De forse mutatie in financieringsactiviteiten komt door het aantrekken van een externe lening van €25 miljoen.

Treasury In 2010 is de HAN overgestapt op bankieren bij het Ministerie van Financiën (schatkistbankieren). Alle overtollige middelen worden dagelijks van de bestaande bankrekeningen van de HAN afgeroomd en overgeheveld naar de rekening courant bij het Ministerie van Financiën. Bij het Ministerie van Financiën kunnen we alleen publieke middelen onderbrengen. De private inkomsten worden ondergebracht bij de huisbankier. De HAN voert geen actief beleggingsbeleid. Deelnemingen HAN Holding BV heeft als dochterondernemingen: Interstudie NDO BV en HAN Flex BV. Interstudie NDO BV is een onderwijsadviesbureau dat in 2000 is verzelfstandigd. De omzet van Interstudie NDO BV is in 2010 €5,5 miljoen. Dat is bijna 33% lager dan begroot: €8,0 miljoen. Het resul taat is €1,6 miljoen negatief. Dat is veel lager dan begroot (+ €184.000). HAN Flex BV verzorgt voor de HAN de inleen van gastdocen ten, surveillanten en dergelijke. Het resultaat is positief: €52.000.

Deelnemingen x €1.000 HAN Holding BV excl. deelnemingen Interstudie NDO BV HAN Flex BV HAN Holding geconsolideerd

Eigen vermogen per 31 dec. 2010

Omzet 2010

Resultaat 2010

Begroot resultaat 2010

-/- 156 403 183 430

0 5.510 4.477 9.987

-/- 37 -/- 1.607 52 -/- 1.592

0 184 0 184


135

Risicobeheersing Aan de hand van de onderwerpen die in het rapport van de commissie Don als risicogebieden worden genoemd, is in het voorjaar van 2010 een HAN-brede risico-inventarisatie uitgevoerd waaraan alle faculteiten, het Service Bedrijf en het College van Bestuur hebben deelgenomen. Vanaf 2011 is risi comanagement een vast onderdeel van de planning- en con trolcyclus als onderdeel van het begrotingsproces (zie ook paragraaf 6.6). Het belangrijkste financiële risico voor de HAN is de in het re geerakkoord opgenomen bezuiniging op de langstudeerders. Op basis van de voorgestelde uitvoeringsstukken heeft invoe ring van deze maatregel naar verwachting een negatief effect van minimaal €6 miljoen. Daarnaast blijven de al in eerdere begrotingen genoemde financiële risico’s onverminderd van kracht. Andere financiële risico’s voor de HAN zijn: achterblijvende baten door dalende studentenaantallen (met name bij kwets bare opleidingen), t-2 effect van stijgende studentenaantallen, slechte rendementen, onvoldoende indexatie van de rijksbij drage in relatie tot de loonontwikkeling en tegenvallende om zet uit marktactiviteiten. Afnemende studentenaantallen heb ben door de t-2 bekostiging pas na ruim één jaar een merkbaar financieel effect. Om dit risico te beheersen moeten we ade quaat anticiperen op het gebied van personeelskosten en een flexibele personele schil aanhouden. De HAN heeft een flexibele huisvestingsschil (huur) van circa 18% van de in gebruik zijnde huisvestingsmeters. Dit percen tage zal in de komende jaren dalen door de nieuwbouw. We vervangen huur door eigendom.

136

In 2009 en 2010 bleek de zeer snelle teruggang van de markt omzet niet overal in voldoende mate te kunnen worden opge vangen door kostenreducties. We willen bij marktactiviteiten zoveel mogelijk met flexibele kosten werken, zodat eventuele verdere omzetteruggang kan worden vertaald in kostenre ductie. In 2010 is de controle op de marktactiviteiten aange scherpt. De voor 2011 opgestelde begrotingen met betrekking tot marktactiviteiten tonen een voorzichtig karakter en zijn vooral gericht op kostendekkende exploitatie van de uit te voe ren activiteiten. Door de eerder genoemde viermaandelijkse managementrap portages en de maandelijkse rolling forecasts worden alle or ganisatieonderdelen gemonitord. Zo signaleren we tijdig waar de resultaten in brede zin afwijken van de doelstellingen. We volgen financiële, niet-financiële, kwantitatieve en kwalitatieve criteria. Waar nodig kan correctieve actie worden ondernomen. De financiële risico’s van calamiteiten zoals brand zijn gedekt door verzekeringen. Om te zorgen dat de verzekerde bedragen up to date blijven, controleert een extern bureau eenmaal per drie jaar de aanwezige risico’s en de dekking daarvan. Daar naast heeft de HAN een WA-verzekering ter dekking van de wettelijke aansprakelijkheid van bestuur, personeel en studen ten. Met ingang van 2011 heeft OCW een nieuwe bekostigingssys tematiek ingevoerd. In principe wordt voor iedere bachelorstu dent 4 jaar inschrijving en 1 jaar graad (diploma) bekostigd. Het effect van deze nieuwe bekostigingssystematiek ten op zichte van de oude bekostigingssystematiek is voor de HAN beperkt. Door de veranderde bekostiging van huisvesting tre den er binnen de HAN tussen de faculteiten allocatie-effecten op. Het College van Bestuur heeft besloten om voor de betrok ken faculteiten (Educatie en Techniek) gedurende 5 jaar een compensatieregeling in te stellen.

8.6

Toekomstige ontwikkelingen

De begrotingscijfers voor het jaar 2011 zijn als volgt vastgesteld door het bestuur.

Begroting 2011 x €1.000

Begroting 2011

Baten

Rijksbijdragen Overige overheidsbijdragen en -subsidies College-, cursus-, les- en examengelden Baten werk in opdracht Overige baten Totaal Baten

172.536 48.776 28.391 7.802 257.505

L asten

Personeelslasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige lasten Totaal Lasten Saldo Baten en Lasten

196.656 11.417 14.581 31.848 254.502 3.003

Financiële baten en lasten Resultaat

1.653 1.350

Resultaat na belastingen Aandeel derden in resultaat Nettoresultaat

1.350 1.350

De cijfers in dit hoofdstuk zijn ontleend aan de jaarrekening 2010 van de HAN, waarbij door KPMG een goedkeurende verklaring is afgegeven.


137

bijlagen

HAN-bacheloropleidingen en Ad-opleidingen 2010 Bacheloropleiding

Voltijd

Deeltijd

e-learning

Duaal

Taal

Leraar VO 2e graads Aardrijkskunde

•

•

n

Leraar VO 2e graads Economie

•

•

n

Leraar VO 2e graads Biologie

•

•

n

Leraar VO 2e graads Duits

•

•

n

Leraar VO 2e graads Engels

•

•

n

Leraar VO 2e graads Frans

•

•

n

Leraar VO 2e graads Geschiedenis

•

•

n

Leraar VO 2e graads Natuurkunde

•

•

n

Leraar VO 2e graads Nederlands

•

•

n

Leraar VO 2e graads Pedagogiek

•

•

n

Leraar VO 2e graads Scheikunde

•

•

n

Leraar VO 2e graads Wiskunde

•

•

n

Leraar VO Basisonderwijs

•

•

n

•

•

n

•

•

n

Elektrotechniek

•

•

Embedded Systems Engineering

•

•

Werktuigbouwkunde

•

•

E ducatie

opleidingsk u nde

Opleidingskunde

E ngineering

Autotechniek – Ad Systeemspecialist Automotive

•

n n

•

n

– Ad Constructeur Werktuigbouwkunde Industrieel Product Ontwerpen

140

•

n

Bacheloropleiding Technische Bedrijfskunde

Voltijd

Deeltijd

•

•

e-learning

Duaal

Taal n

B u ilt E nvironment

Bouwkunde

•

•

n

Civiele Techniek

•

•

n

– Ad Civiele Techniek Projectuitvoering en Realisatie – Ad Civiele Techniek Directievoering A pplied S ciences

Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek

•

•

n/e

Chemie

•

•

n

Bio-informatica

•

n

Domein ICT + Communicatie Technische Informatica

•

•

n

Bedrijfskundige Informatica

•

•

n

Informatica

•

•

n

Communicatiesystemen

•

•

n

Communication & Multimedia Design

•

•

n

H ealth

Opleiding tot Fysiotherapeut

•

n

Opleiding voor Ergotherapie

•

n

Opleiding voor Logopedie

•

n /d

Voeding en Diëtetiek

•

n

Opleiding Mondzorgkunde

•

n

Medische Hulpverlening

•

n


141

Bacheloropleiding

Voltijd

Deeltijd

•

•

e-learning

Duaal

Taal

•

n

Nu rsing

Opleiding tot Verpleegkundige Opleiding Leraar 2e gr in Gezondheidszorg en Welzijn

•

n

•

n

•

n

– Ad Onderwijsondersteuner Gezondheidszorg en Welzijn Management in Zorg en Dienstverlening – Ad Management in de Zorg Opleiding Operatieassistent en Anesthesiemedewerker

S port

Sport, Gezondheid en Management

•

Opleiding Leraar VO 1e gr in de Lichamelijke Oefening

•

Sport- en Bewegingseducatie

•

n •

n n

S ocial S tudies

Maatschappelijk Werk en Dienstverlening

•

•

Sociaal Pedagogische Hulpverlening

•

•

•

n

Pedagogiek

•

•

n

Culturele en Maatschappelijke Vorming

•

•

n

Creatieve Therapie

•

•

n

Toegepaste Psychologie

•

•

n

Commerce

142

n / d (vt)

Commerciële Economie

•

Small Business en Retail Management

•

•

•

n

•

n

International Business and Languages

•

n

International Business and Management Studies

•

E

Food & Business

•

n

Bacheloropleiding

Voltijd

Deeltijd

•

•

e-learning

Duaal

Taal

•

n / e (vt)

C omm u nication

Communicatie

L ogistiek en facilit y management

Logistiek en Economie

•

•

•

n / e (vt)

Facility Management

•

•

•

n

•

n / e (vt)

B edrij fsk u nde en H R M

Management, Economie en Recht

•

•

Personeel en Arbeid

•

•

n

law

•

•

•

•

Bedrijfseconomie

•

•

Fiscale Economie

•

HBO - Rechten

•

e

E conomics

Accountancy

•

n

– Ad Accountancy n / e (vt) n

– Ad Assistant Fiscalist Financial Services Management

•

•

•

n


143

HAN-Masteropleidingen 2010 Masteropleidingen

Voltijd

Deeltijd

Master in Control Systems Engineering

•

•

Master in Information Systems Development

•

Duaal

Talen

Fac ulteit Techniek

e e

Master of Molecular Life Sciences

•

•

e

Master of Automotive Systems

•

•

e

Master of Telecommunication Management

•

•

e

•

•

e

Master in Human Resources Management

•

n

Master Bedrijfskunde Zorg en Dienstverlening

•

n

Master in Management en Innovatie in Maatschappelijke Organisaties

•

n

Master in Social Work1

•

n

Fac ulteit Gezondheid G edrag en Maatschappij

International Master of Arts Therapies

Master in Advanced Nursing Practice

•

n

Master Physician Assistant1

•

n

1

Master Neurorevalidatie

•

n

Master Sport- en beweeginnovatie

•

n

Master Pedagogiek

•

n

1

Fac ulteit E du catie

Master Leraar Nederlands1

•

n

Master Leraar Engels

•

n

Master Leraar Algemene Economie1

•

n

Master Leraar Wiskunde

•

n

1

1

Fac ulteit E conomie en Management

Master of International Business

1

144

Bekostigde masters

•

•

e

Lectoraten E conomie en M anagement

Data Architectures & Metadata Management

Human Communication Development

Lector drs. G. (Guido) Bakema, gestopt per 31-12-2010

Lector dr. E.C.M. (Els) van der Pool

Mens, Computer, Interactie

Innovatie in de Publieke Sector

Lector drs. T.M.J. (Dick) Lenior

Lector drs. F.J. (Frans) Nauta

Networked Applications

Innovatie in de Private Sector

Lector dr. ir. R.R. (René) Bakker

Lector dr. J.A. (Jan) Jurriëns, gestart per 1-12-2010 Kunst, Cultuur en Economie

Onderwijs en Opleiden

Lector prof. dr. D. (Dany) Jacobs

Duurzaam Beoordelen

Logistiek en Allianties

Lector dr. D.M.A. (Dominique) Sluijsmans

Lector drs. S.J.C.M. (Stef ) Weijers

Governance en Innovatiedynamiek in het Onderwijs

Professional & Leadership Development

Lector dr. F.J. (Frans) de Vijlder

Lector ir. J.J.M. (Hans) Timmermans

Innovatie van Leren in Organisaties

Total Quality Management in Organisatienetwerken

Lector dr. J.M. (Jürg) Thölke

Lector drs. G.J. (Gerard) Berendsen

Leren in Veranderende Organisaties

Ondernemerschap

Lector dr. G.J. (Gertjan) Schuiling

Lector dr. S. (Sharda) Nandram, gestart per 1-5-2010

Leren met ICT

Human Resource Management

Lector dr. M.H. (Marijke) Kral

Lector dr. R.M. (Robert) Verburg

Ontwerpen van Innovatieve Leerarrangementen Lector dr. B. (Bregje) de Vries

T echniek

Ontwikkelen van Competenties op de Werkplek

Industriële Microbiologie

Lector dr. R. (Ruud) Klarus

Lectoren prof. dr. C.A.M.J.J. (Cees) van den Hondel, gestopt per 31-12-2010

Pedagogische Kwaliteit van de Leraar

en dr. B.C. (Christien) Lokman

Lector drs. A.J. (Arjan) Dieleman

Lean Lector dr. V. (Vincent) Wiegel, gestart per 1-9-2010

G ezondheid G edrag en Maatschappij

Meet- en Regeltechniek

Acute en Intensieve Traumazorg

Lector prof. dr. ir. B. (Brian) Roffel, gestopt per 1-1-2011

Lector dr. A.J. (Joke) Mintjes

Mobiliteitstechnologie

Associate lector dr. L.C.M. (Lilian) Vloet

Lector dr.ir. J.P. (Joop) Pauwelussen

Arbeid en Gezondheid: Preventie en Reïntegratie

Voertuigmechatronica

Lectoren dr. Y.F. (Yvonne) Heerkens en

Lector dr. P.A. (Bram) Veenhuizen

dr. J. (Josephine) Engels

Zorggericht Bouwen

Levensloopbegeleiding bij Autisme

Lector mr. T. (Tom) Vroon en assiocate lector ir. J.A. (Jarno) Nillesen

Lector dr. J.P.W.M. (Jan-Pieter) Teunisse


145

Lokale Dienstverlening vanuit Klantperspectief Lector dr. M.A.W. (Martha) van Biene Associate lector dr. E.L. (Erik) Jansen Management van Zorg en Dienstverlening Lector dr.ing. H.J.F.R. (Hub) Hamers, gestart per 1-10-2010 Muskuloskeletale Revalidatie Lectoren dr. W. (Wim) Hullegie en dr. R. (Robert) van Cingel, gestart per 1-5-2010 Neurorevalidatie Lector dr. B.J.M. (Bert) de Swart Professionalisering van Agogische Beroepen en Vaktherapeuten Lectoren dr. C.H.E. (Kitty) Kwakman, gestopt per 1-4-2010 en dr. M.J.C. (Marion) van Hattum, gestopt per 1-4-2010 Werkzame Factoren in de Jeugdzorg Lector dr. H.M. (Huub) Pijnenburg Associate lector dr. M.J.C. (Marion) van Hattum, gestart per 1-4-2010 Zorg voor Mensen met een Verstandelijke Beperking Lector dr. P.J.C.M. (Petri) Embregts Associate lector dr. A.H.C. (Lex) Hendriks, gestart per 1-4-2010 Langdurige Zorg Lectoren dr. M.J.M. (Marian) Adriaansen en dr. R. (Rob) van der Sande Sport, Voeding en Leefstijl Lectoren dr. ir. G. (Gertjan) Schaafsma en dr. V.V.A.M. (Victor) Schreurs

146

Samenstelling Bestuur en management C ollege van B est u u r


Drs. M.J.G. (Ron) Bormans, voorzitter

Faculteitdirectie

Drs. K.F.B. (Kristel) Baele

Drs. H.V.C. (Jetty) Schaap Instituutsdirectie

Facu lteit Ed u catie

Drs. E.H.M. (Lilian) Prevoo, voorzitter

Bedrijfskunde

Faculteitsdirectie

A.W. (Ad) van Dijk

Bedrijfskunde

Drs. A.T. (Titia) Bredée

C. (Kees) de Jong, voorzitter

Financieel Management & Rechten

Instituutsdirectie

Drs. P. (Peter) Hoekstra Financieel Management & Rechten

Drs. J.W.G. (Jacques) van Meegen, tot 1-5-2010 ILS-HAN (Instituut voor Leraar en School) Y.T.J.M. (Yvonne) Visser, vanaf 1-5-2010 ILS-HAN

Drs. W.G. (Gert) de Groot, voorzitter International Business & Communication M.M. (Masja) van Fruchten International Business & Communication Drs. R.D. (Rob) Westerdijk Expertisecentrum Economie en

Drs. H. (Hennie) Komduur adjunct ILS-HAN B.T.M. (Betty) van Waesberghe, voorzitter

Pabo Arnhem/Nijmegen

Management

Y.T.J.M. (Yvonne) Visser, tot 1-5-2010


Faculteit Techniek

G.J.M. (Gert-Jan) Jansen, vanaf 1-6-2010


Faculteitsdirectie

M.G.A.P. (Rien) van Domburgh, adjunct


Mr. E.J. (Ella) Hueting, tot 1-9-2010

E.H.M. (Erny) Holla, adjunct tot 1-8-2010


J.H.W.M. (Jos) Coonen (a.i.), tot 28-4-2011

G.J.M. (Gert-Jan) Jansen, tot 1-6-2010 Opleidingskunde1

Drs. J.A. (Janneke) Hoekstra MSc, vanaf 28-4-2011

Drs. J.J.M.M.W.G. (Hans) van Gansewinkel MCM, Interstudie NDO BV

Instituutsdirectie

tot 1-6-2010

Drs. C.W. (Cees) van Verseveld Applied Sciences

Drs. A.H.H.M. (Ton) van Wanroy (wnd),

Ir. M.G. (Marc) de Leeuw (a.i.), Automotive

vanaf 1-6-2010 tot 1-1-2011 Interstudie NDO BV

per 15-10-2010

A.S. (Toon) Griffioen, vanaf 1-1-2011 Interstudie NDO BV

Ir. A.G. J. (Arthur) Appelman, adjunct Automotive

Facu lteit G ezondheid G edrag en Maatschappi j

Drs. B.S. (Beatrijs) Linford-Moojen Engineering

Faculteitsdirectie

E. (Eric) Holtman, voorzitter Informatica Communicatie Academie

F.H.J. (Frank) Stöteler

Ir. D.A.J (Deny) Smeets Informatica Communicatie Academie

Instituutsdirectie

A.C. (Bram) Steennis MSc Cursussen Post-hbo opleidingen

Drs. R.A.M. (René) Tönissen

Built Environment

M.M.A. (Marijke) Beckers MSM Mondzorgkunde2 Th.H.M. (Theo) Joosten MSM

Paramedische studies

Drs. M.F.J. (Menno) Pistorius, adjunct

Paramedische studies

Drs. K.E. (Kathelijne) van Kammen, voorzitter

Sociale studies

Drs. A.P.M. (Ans) Gielen

Sociale studies

Drs. T. (Tjeerd) de Jong

Sport- en Bewegingsstudies

Drs. C. (Caroline) van Mierlo-Renia

Verpleegkundige studies

Drs. G.J.B.M. (Gerard) Knuppel, adjunct

Verpleegkundige studies

Drs. F.M.G.D. (Fernand) van Westerhoven

VDO Opleiding en advies

Is per 5 oktober 2010 ondergebracht bij ILS-HAN Is vooralsnog niet ondergebracht in een instituut en valt rechtstreeks onder faculteitsdirectie

1 2


147

Ser vice B edri jf HAN

Directie Ir. H. (Henk) Stomphorst Hoofden Service Units Drs. G.W. (Geert) van Gessel, tot 1-5-2010

Facilitaire Zaken

H. (Hans) Broeder, vanaf 1-5-2010

Facilitaire Zaken

ir. D.A.J. (Deny) Smeets, tot 1-1-2011

ICT

R.W.B.M. (René) Frielink, vanaf 1-1-2011

ICT

Drs. J.G. Pouwels, vanaf 1-2-2010 International office F.J. (Francien) Hoek

Financieel Economische Zaken

Drs. J.A.M. (Hans) Brouwer Marketing Communicatie en Voorlichting Mr. B. (Betty) Euser, tot 9-5-2011

Personeel en Organisatie

J.H.W.M. (Jos) Coonen (a.i.), vanaf 9-5-2011

Personeel en Organisatie

Mr. M.M. (Marianne) Nannings MSc

Service Centrum Onderwijs

Drs. P.J.M. (Jan) Lemmens

Studentzaken

HAN Master programma’ s

Drs. M.A.M. (Tjeu) Verhagen Drs. J.W.G. (Jacques) van Meegen vanaf 01-05-2010 P rogrammamanagement

Dr. J.C. (Jaap) Gall Informatiemanager HAN Drs. E.J.E. (Noël) Maertens Kennispoort HAN Drs. W.W. (Willem) Eikelenboom

Strategisch HRM

C. (Kees) de Jong, vanaf 1-1-2011

HBO Kenniscentrum Achterhoek

Concerncontroller

Drs. M.J.M. (Thijs) Beelen

148

Samenstelling Raad van Toezicht Volgens het geldende Rooster van Aftreden kunnen voorzitter en leden maximaal

Mw. dr.ir. C.C. Krijger (1960)

twee maal voor een periode van vier jaar zitting hebben in de Raad van Toezicht.

Hoofdfunctie Manager Personeel en Organisatie en Facilitair Bedrijf TenneT TSO BV

SA M E N S T E L L I N G

Dhr. prof. dr. C.W.P.M. Blom (1946)

Belangrijkste nevenfuncties

Hoofdfunctie

Geen nevenfuncties

– Persoonlijk Hoogleraar Biologie Radboud Universiteit Nijmegen – tevens lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen

Benoeming

– oud Rector Magnificus Radboud Universiteit Nijmegen; Ridder in de orde van de

01-01-09 tot 01-01-13

Nederlandse Leeuw Mw. prof. dr. H. Maassen van den Brink (1954) Belangrijkste nevenfuncties

Hoofdfunctie

– Voorzitter Raad van Toezicht Alliantie Voortgezet Onderwijs voor Nijmegen

– Hoogleraar Onderwijs- en Arbeidseconomie Universiteit van Amsterdam

en Land van Maas en Waal

– Hoogleraar Evidence Based Onderwijs Universiteit Maastricht

– Lid Hochschulrat Universität Duisburg-Essen – Diverse adviseurschappen bij universitaire, departementale en EU-commissies


– Lid Raad van Advies Stichting Wetenschapsoriëntatie Nederland

– Diverse bestuurslidmaatschappen, o.a. bij MaGW Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (voorzitter), Eric, Evaluating research in context

Benoeming 01-01-08 tot 01-03-12 Dhr. ir. H.L.J. Noy (1951), voorzitter Hoofdfunctie Voorzitter Raad van Bestuur ARCADIS NV

(voorzitter), Stichting UVA Economisch Onderzoek (penningmeester) – Diverse toezichthoudende functies, o.a. RVU Mediapark Hilversum (vice voorzitter), Raad van Toezicht Leids Universitair Medisch Centrum (vice voorzitter), Raad van Toezicht Rijksakademie van Beeldende Kunsten Amsterdam – Actief in o.a. de Commissie Sorgdrager OCW (kwaliteit en bekostiging), Innovatie Netwerk Onderwijs - OCW en Pro-Raak (beoordelingscommissie onderzoeks voorstellen HBO), lid van commissie Hoger Onderwijs van de KNAW en lid GNE


(Group of National Experts) van OECD voor Assesment Higher Learning Outcomes.

– Commissaris bij NV Nederlandse Gasunie – Diverse bestuurslidmaatschappen, o.a. bij VNO-NCW, Vereniging Effecten Uitgevende Ondernemingen

Benoeming 01-01-09 tot 01-01-13

– Lid Adviesraad Uitgevende Instellingen Euronext – Voorzitter Raad van Toezicht Stichting Vilente (ouderenzorg) Benoeming 01-06-03 tot 01-06-07 Tweede periode ingegaan: 01-06-07 tot 01-06-11


149

Nieuw benoemd in de Raad van Toezicht per 1 juni 2010

Dhr. drs. R. Frohn (1960) Hoofdfunctie Lid Raad van Bestuur Akzo Nobel Belangrijkste nevenfuncties – Lid Raad van Commissarissen Nutreco NV, voorzitter Audit Committee – Lid Raad van Commissarissen Delta NV, voorzitter Audit Committee Benoeming 01-06-10 tot 01-06-14 Afgetreden per 1 september 2010, in verband met einde zittingstermijn

Dhr. drs. J.C. Houwert (1949) Hoofdfunctie Adviseur Raad van Bestuur Koninklijke Wegener NV, Apeldoorn Belangrijkste nevenfunctie – Diverse commissariaten, o.a. bij Eden Design & Communication en Goudse Verzekeringen – Diverse bestuurslidmaatschappen in de uitgeversbranche, o.a. bij Nederlands Uitgevers Verbond – Voorzitter Raad van Toezicht Groninger Museum – Lid Bestuur Introdans Benoeming 01-09-02 tot 01-09-06 Tweede periode: 01-09-06 tot 01-09-10

150

Samenstelling medezeggenschapsraad S t u dentengeleding

Kiesgroep HAN algemeen Maartje Emons, Wendy Harmsen, Bram Steins, Vincent Verhoeven tot 16-7-10, Joël Hendriks vervanger van 16-3-10 t/m 18-5-10, Arnold Boeijink vanaf 1-9-10 Kiesgroep Faculteit Economie en Management Ewoud Schut, Samet Kaymak, vervanger van 1-2-10 t/m 16-7-10 Kiesgroep Faculteit Educatie Elke Zeller Kiesgroep Faculteit Techniek Mark Adam Kiesgroep Faculteit Gezondheid Gedrag en Maatschappij Maarten Venhovens Personeelsgeleding

Kiesgroep HAN algemeen Ria Derksen, Eduard Vooren Kiesgroep Faculteit Economie en Management Marijke Pape Kiesgroep Faculteit Educatie Ina Boersma Kiesgroep Faculteit Gezondheid Gedrag en Maatschappij Nanda van Doremalen tot 1-3-10, Peter Man vanaf 16-3-10 Kiesgroep Faculteit Techniek Jean Hendriks Kiesgroep Service Bedrijf Hanneke de Natris, Mieke Rombouts H et Dagelij ks B estu u r van de MR

Ria Derksen, voorzitter Eduard Vooren, plaatsvervangend voorzitter Leden Maarten Venhovens/Vincent Verhoeven, tot 16-7-10 Ewoud Schut, vanaf 25-8-10


151

Colofon Met dank aan alle HAN-medewerkers die een bijdrage hebben geleverd aan de totstandkoming van dit jaarverslag. Informatie over de inhoud van het jaarverslag HAN 2010 kunt u opvragen bij de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, telefoon (026) 369 15 07. Productie HAN Marketing Communicatie en Voorlichting Tekst Mirjam Broekhoff Interviews Ingeborg Hakstege Eindredactie bestuurssecretaris HAN Ontwerp en uitvoering Bureau Ketel grafisch ontwerp, Nijmegen Fotografie Rob Gieling Drukwerk Drukkerij Efficiënt, Nijmegen

Vertrouwen in kwaliteit JAARVERSLAG 2010

Recommend Documents