VERSLAG VERGADERING van de COMMISSIE VOOR WELSTAND EN MONUMENTEN bouwplannen WOENSDAG 26 september 2012 Rotterdam INFO – Coolsingel - Rotterdam
AANWEZIGHEID: Commissie: Steenhuis (voorzitter), Hoven, Stuhlmacher, Winkel (tot 14:30), Bakker, Berns, Vanstiphout Secretariaat: Schut (commissiesecretaris), Pronk en Van der Klauw (gedeeltelijk) Adviseurs: Knibbeler (gedeeltelijk)
1
OPENING (en vaststellen van de agenda) 13:00
2
VOORBESPREKING 13:00
3
SECRETARIAATSPLANNEN (zie overzicht volgende pagina) Overleg met de architect-adviseurs van het secretariaat over diverse plannen.
4
VASTSTELLEN VAN HET VERSLAG 14:15 Het verslag van de vergadering van 12 september 2012 (bouwplannen) wordt zonder verdere wijzigingen vastgesteld.
5
BINNENGEKOMEN POST (map circuleert tijdens de vergadering)
6
ACTIELIJST 14:25
7
BOUWPLANNEN (zie overzicht volgende pagina)
14:30 – c.a.
15:20 Openbare toetsing van plannen aan de Koepelnota Welstand Rotterdam 8
NABESPREKING 15:20
9
RONDVRAAG/MEDEDELINGEN 15:25 Knibbeler van Bureau Monumenten vraagt de commissie of zij bereid zijn tot een vervolgoverleg over het vernieuwen van de kozijnen van de Hogeschool Rotterdam, Museumpark 40. De opdrachtgever is voornemens om de bestaande kozijnen te vervangen door nieuwe met een betere isolatiewaarde maar met gelijkvormige indeling. De commissie is altijd bereid te overleggen met de architect op voorwaarde dat er ruimte is om te praten over een andere indeling dan de ingediende indeling. Destijds, in de wetenschap dat de opdrachtgever de huidige kozijnen mogelijk met ongewijzigde indeling zou vernieuwen, is weloverwogen geadviseerd op het door de architect getekende voorstel (negatief advies). Een heroverweging van die beoordeling is daarom niet aan de orde maar de commissie zou met plezier met de architect van gedachte wisselen over een ander voorstel.
10 SLUITING 16:00
7
BOUWPLANNEN
14:30 – 15:20
7.1 Lijnbaanhoven (2e behandeling) omschrijving: ontwerp: dossier:
14:30
vernieuwen van de gevels en het interieur Joris Molenaar Architecten conceptaanvraag
Aanwezig bij de bespreking is Willem-Jan Paaymans. Joris Molenaar begint met een opmerking over het verslag van de vorige behandeling. Hij is het er niet mee eens dat er gesteld wordt dat met de voorgestelde kunststof kozijnen een vervlakking van het gevelbeeld zou optreden. Juist deze kunststof kozijnen in combinatie met de slanke aluminium inzetramen zal het huidige beeld in stand houden voor wat betreft de dieptewerking stelt Molenaar. Willem- Jan Paaymans van Molenaar & Co Architecten vertelt dat zij de dag voor de commissiebehandeling het technische rapport hebben ontvangen waarin op grond van een uitgebreide steekproef is nagegaan wat de staat van de kozijnen van de beide appartementenblokken aan de hofzijde is. Uit het rapport blijkt dat de kozijnen van de bovenste drie verdiepingen van de hoge schijf (blok 7, verdiepingen 7-10) moeten worden vervangen, de overige kozijnen kunnen worden gerepareerd. Uit het rapport is ook naar voren gekomen dat de kozijnen overwegend oorspronkelijk zijn en zijn samengesteld uit een goede kwaliteit naaldhout. Molenaar heeft nagevraagd of de steekproef naar 15% van de kozijnen geëxtrapoleerd mag worden voor de hele gevel. De steller van het rapport heeft aangegeven dat dit het geval is met het voorbehoud dat er woningen kunnen zijn die sterk afwijkend bewoont worden met een veel grotere vochtbelasting tot gevolg wat zou resulteren in een evenredig slechte staat van de kozijnen. Een tweede voorbehoud zijn mogelijk eerdere reparaties die zowel in positieve als negatieve zin van invloed kunnen zijn op het resultaat. Het voorstel om uit tet gaan van de huidige kozijnen bij het renovatieplan is gebaseerd op een redelijke staat van de kozijnen aan de hofzijde. Dan nog blijft het zo dat een derde van de kozijnen van het hoge blok (aan de zuidzijde) moet worden vervangen en dat ook de gerepareerde kozijnen altijd een hogere onderhoudslast met zich meebrengen dan kunststofkozijnen. Voor wat betreft de gevraagde cultuurhistorische verkenning vertelt Molenaar dat zij dat vooralsnog niet noodzakelijk achten omdat ze weten want zonder voorbehoud hebben geconstateerd dat 90-95% van het gebouw nog in authentieke staat verkeert. Daarom kunnen ze de opmerking van de commissie over het ongewenste verschil van het vorige model tussen de beide zijden ook goed volgen. Het nu voor te leggen model gaat uit van eenzelfde benadering voor de hofzijde en de galerijzijde: tripane als vaste beglazing in de houten kozijnen, en dubbel glas in de draaiende delen (van staal). Om het veel zwaardere glasoppervlak door de tussendorpel (onderdorpel van het glas) te kunnen laten dragen zal een stijf geïsoleerd borstweringpaneel aan de binnenzijde worden aangebracht over de volledige lengte van de pui. Een tweede wijziging is het aanbrengen van een extra houten stijl naast de stalen stijl omdat het stalen kozijn zelf niet stijf genoeg is voor het dubbel glas van het taatsraam. Dit lijkt vreemd maar is in lijn met de houten stijlen die op dezelfde wijze naast het stalen raam aan de galerijzijde aanwezig zijn. Bij de balkons worden zelfregulerende ventilatieroosters aangebracht in plaats van de dar aanwezige klepramen. Dit is minder bezwaarlijk stelt Molenaar omdat ze terugliggen ten opzichte van de gevel en daarmee nauwelijks zichtbaar zijn. Joris Molenaar vraagt nog aandacht voor twee andere wijzigingen. Om de woningen beter levensloopbestendig te maken is er een voorstel ontwikkeld om glazen liften bij te plaatsen bij de trappenhuizen. Beide komen aan de dienststraatzijde. In vormgeving zijn ze als hedendaagse elementen afleesbaar ten opzichte van het monument. Een ander voorstel is om de entree terug te brengen naar de hofzijde, de Joost Banckertsplaats. In het entreeblokje komt dan een dubbele automatische schuifdeur in plaats van de daar ooit
aanwezige tourniquet is het idee.
reactie van de commissie De commissie is gelukkig met de meer restauratieve benadering van de renovatie van de gevelkozijnen. Wel betreurt de commissie het aanbrengen van de extra houten stijl. Er is niet aannemelijk gemaakt dat dit niet op een andere wijze kan en het is zeker dat de houten stijl van grote invloed zal zijn op het gevelbeeld omdat de heldere grafiek van een houten kozijn met een ondergeschikt inzetstuk van staal erdoor verloren gaat. De commissie zou graag meer informatie willen zien over de voorgestelde glassoorten, juist ook omdat het om dubbel en driedubbelglas gaat dat onderling een verschillend beeld zal opleveren. Zij wil dit bij de omgevingsvergunning ter beoordeling bemonsterd zien in een buitensituatie. Ervaring leert dat het niet eenvoudig is het beeld van de beide delen naar elkaar toe te brengen. De commissie is met de architect voorstander van het terugbrengen van de entree naar de hofzijde. Er is geen bezwaar tegen het aanbrengen van een dubbele automatische schuifdeur in het entreedoosje. De commissie maakt daarentegen wel bezwaar tegen de beide liften die worden toegevoegd aan het rijksmonument. De gehele, zeer zorgvuldige, compositie van het gebouw zal er aanzienlijk door wijzigen en de symmetrie van twee vrijwel vlakke gevels zal erdoor verdwijnen. De proportionaliteit van deze ingreep, een wijziging van het gevelbeeld van het monument, een wijziging van de inrichting van de aangrenzende openbare ruimte en het permanente verlies van de liften in de ontsluitinglogica van het interieur, moet dan ook worden afgezet tegen de mogelijkheid om door middel van reversibele eenvoudige toevoegingen in het interieur zoals een trapliftje de huidige toegangsituatie -die al decennia lang bestaat- te verbeteren. De commissie meent dat een cultuurhistorische verkenning die de stedenbouwkundige positie, toegang, gevelopbouw en interieur niet alleen beschrijft, maar ook waardeert, juist zou kunnen helpen bij het zoeken naar ruimte voor transformatie. De commissie waardeert de open houding van opdrachtgever en architect en meent dat het constructieve overleg zeker tot een goed resultaat zal leiden.
7.2 Linker Rottekade (1e behandeling) omschrijving: ontwerp: dossier:
15:00
vernieuwen van de kademuren Gemeentewerken Rotterdam OMV.12.08.00200
Wim Wiggers, ingenieur en teamleider bij het voormalige Gemeentewerken Rotterdam neemt bij afwezigheid van de projectleider de opmerkingen van de commissie in ontvangst. Op hoofdlijnen kan de commissie instemmen met het voorstel. Wel zijn er met betrekking tot de uitvoering een aantal opmerkingen en twijfels: - de steenkeuze en voegwerk zijn uiterst belangrijk. De stelpost die genoemd wordt zal voldoende moeten zijn voor een steensortering die werkelijk past bij de kadewand waarop het nieuwe deel aansluit; - er is gekozen voor een opbouw met geprefabriceerde elementen die aansluitend worden gemonteerd. De vraag doet zich daarbij voor wat de invloed van de voegen tussen de elementen zal zijn op het beeld van een continue kademuur, en of de segmenten zich laten vormen tot een vloeiende boogstraal; - aanzicht en detailtekening komen niet overeen: wordt de kademuur inderdaad beëindigd met een rollaag zoals op het aanzicht te zien is? - de commissie wil duidelijkheid of de bovenzijde van de kademuur en trottoir duidelijk afzonderlijk herkenbaar blijven als elementen van een andere orde. Tenslotte vraagt de commissie de afgeschuinde aansluiting van het nieuwe deel op de bestaande kade nabij de Noorderbrug driedimensionaal te laten verbeelden. De commissie zal wanneer bovenstaande vragen overtuigend beantwoord worden een positief
advies kunnen geven op voorwaarde dat de stenen door middel van een paneel bemonsterd worden ter beoordeling van de commissie.
