Tour de Force Verslag van een excursie langs het dijkversterkingstraject Hoorn - Amsterdam d.d. 17 juni 2013.
Deelnemers: Tweede Kamer, commissie I&M
R. Bisschop
Provincie Noord-Holland
drs. N. Papineau Salm, Provinciale Staten P. Hartskamp-de Jong, Provinciale Staten P. Boon, Adviseur Waterkingen K. Arpad-Jongsma, sectormanager water A. van Duinen, beleidsmedewerker cultuurhistorie
Hoogheemraadschap Hollands
K. Stam, Hoogheemraad
Noorderkwartier
K. Woestenburg, Omgevingsmanager Versterking Markermeerdijken
Amsterdam stadsdeel Noord
mr. drs. K. Diepeveen, portefeuillehouder VROM c.a.
Gemeente Waterland
L.M.B.C. Wagenaar-Kroon, burgemeester
Gemeente Edam-Volendam
T.G.C. Luyckx, wethouder S. Vink, beleidsmedewerker ruimtelijke ontwikkeling
Gemeente Zeevang
H. Schutt, wethouder
Gemeente Koggenland
J. Wijnker, wethouder
Gemeente Hoorn
R. Louwman, wethouder
In het kader van de problematiek rond het dijkversterkingsproject Hoorn-Amsterdam, is door het Tolhuusberaad een excursie georganiseerd langs het traject en de belangrijkste knelpunten daarbij. Na een welkomswoord en een voorstelronde door burgemeester Wagenaar van de gemeente Waterland, vertrekt de bus rond het middaguur vanuit Amsterdam Noord in noordelijke richting. De wethouder van stadsdeel Amsterdam Noord, de heer Diepeveen geeft een korte toelichting op de geschiedenis van dit deel van Amsterdam. Bij het dorp Durgerdam is in het door het Hoogheemraadschap vastgestelde Voorkeursalternatief (hierna VKA), gekozen voor een oplossing met een diepwand. Op het hele dijkversterkingstraject is dit de enige locatie in het VKA waar voor een diepwand is gekozen door het Hoogheemraadschap. Eerste stop is bij het Kinselmeer. Een unieke locatie met aan weerzijden van de dijk water. Een vraag van de heer Salm of de dijk nergens wordt verhoogd, luidt het antwoord dat nergens op dit dijktraject de dijk wordt verhoogd. De heer Diepeveen wijst op het belang van de recreatieve meekoppelprojecten, zoals bijvoorbeeld aparte wandel- en fietspaden. De heer Bisschop vraagt of een diepwand het grondwater niet beinvloed ? De heer Stam antwoordt dat het peilverschil ter plaatse van de betreffende locatie (Durgerdam) maar 10 cm bedraagt, zodat invloed op het grondwater geen rol speelt. De heer Stam meldt dat tussen Durgerdam en Uitdam gekozen is voor een buitendijkse oplossing. De heer Diepeveen geeft aan dat je vanuit verschillende kanten naar zo’n oplossing kunt kijken. Bijvoorbeeld de Hoekelingsdam is nu belangrijk vanwege de hoge natuurwaarden.
Ter hoogte van het Kinselmeer richting Uitdam gaat het VKA uit van een oeverdijk, wat een aantasting van het beeld van het Markeermeer betekent. Maar misschien kan een combinatie met
de luwtemaatregelen (uit het RRAAM) voordelen bieden. De heer Stam legt uit dat de luwtemaatregelen tot doel hebben de waterkwaliteit van het Markermeer te verbeteren. De heer Salm vraagt naar de monumentale status van de dijk. Mevrouw Van Duinen geeft een uitleg over de dijk als provinciaal monument. De redengevende omschrijving geeft aan op welke wijze rekenschap gegeven moet worden van de cultuurhistorische waarde van de dijk. Beschermd zijn het dijklichaam zelf, de voorlanden en de braken. Mevrouw Wagenaar, burgemeester van Waterland, vervolgt de toelichting op het dijktraject. De gemeente Waterland is een groene gemeente. Er wordt veel waarde gehecht aan het landschap. Uitdam is de volgende stop op de route. Dit dorp is helemaal in de dijk gebouwd. Het VKA gaat uit van een asverschuiving. Gezien de onderhoudsstaat van de dijk, moet daar wel zeker wat gebeuren. De bewoners echter, zien liever geen buitendijkse oplossing.
Mevrouw M. Verhorst, bestuurslid van stichting De Kwade Zwaan ontvangt de delegatie op de dijk bij Uitdam. Zij geeft een toelichting op de bezwaren van de bewoners van Uitdam. Het bedoelde stukje dijk wordt bewandeld. Graag zouden stichting en bewoners zien dat meer tijd wordt gegeven om de uitkomsten van de proef ‘Dijken op Veen’ te kunnen benutten. Wellicht zullen nieuwe rekenmethoden uitwijzen dat de dijk bij Uitdam in stand kan blijven en kan deze unieke locatie behouden blijven.
De heer Stam legt uit wat de nadelen zijn van een diepwand, wat een hele grote ingreep betekent en waarmee ook veel uitvoeringstijd gepaard gaat. In zijn algemeenheid heeft het Hoogheemraadschap een voorkeur voor oplossingen in grond.
De heer Luyckx merkt op dat er een taakstellend budget voor het gehele dijkproject Hoorn – Amsterdam beschikbaar is en stelt vervolgens de vraag: Wie betaalt de meerkosten ? De heer Stam antwoordt dat het Hoogheemraadschap moet uitgaan van een sobere en doelmatige uitvoering. De meerkosten zijn voor diegene die de wensen heeft. Een bewoner van Uitdam stelt: alle argumenten die het Hoogheemraadschap hanteert pleiten voor een diepwand bij Uitdam, met uitzondering van het kostenargument. De heer Bisschop geeft aan dat het de moeite waard is om hier nog eens goed naar te kijken. De toelichting op het traject wordt vervolgd door de heer Luyckx, wethouder van de gemeente Edam-Volendam. De grens tussen de gemeente Waterland en de gemeente EdamVolendam bevindt zich ter hoogte van Katwoude, waar het VKA uitgaat van een binnendijkse dijkversterking. Dit stuit op grote bezwaren van de enkele bewoners daar. Vervolgens gaat het laatste stuk dijkversterking voor Volendam, ter hoogte van de Pieterman, buitenwaarts.
Volgende stopplaats is de parkeerplaats Parallelweg te Volendam, waar we verder lopen naar het Noordeinde. De heer Luyckx legt uit dat het Hoogheemraadschap hier gekozen heeft voor een dijk voor de dijk, een buitenwaartse oplossing tot versterking. Dit stuit op veel weerstand van bewoners.
Een diepwand, een mogelijke alternatieve oplossing kost echter extra geld.
De heer Stam voegt hieraan toe dat in het proces door de plaatselijke ondernemers ook een aantal alternatieve oplossingen is aangedragen om gelijktijdig de dijk te versterken en de verkeers- en parkeerproblematiek op te lossen, zoals een voetgangerstunnel door de dijk en een parkeerbak in het water. Deze oplossingen blijken echter te kostbaar. Een buitenwaartse dijkversterking biedt ook voordelen, zo is de overlast tijdens de uitvoering aanmerkelijk minder, dan bij andere oplossingen. Vanaf Edam rijden we via de dijk de gemeente Zeevang binnen. De heer Schutt, wethouder van Zeevang geeft een toelichting. De gemeente Zeevang heeft binnen dit dijkversterkingstraject van de 6 betrokken gemeenten, het langste stuk dijk binnen haar gemeentegrenzen. De gemeente is heel gelukkig met de gekozen oeverdijkvariant in het VKA.
Bij het dorp Schardam is sprake van een dijkverplaatsing. Naast het dijkversterkingsproject, zijn ook aan de orde de zogenaamde luwtemaatregelen en de zogenaamde FES maatregelen, gericht op behoud van het landschap. De luwtemaatregelen zijn gericht op tegengaan van slib in het Markermeer (natura2000 gebied). Eerder is een proef gedaan met slibschermen. Er zijn meer opties in beeld, een daarvan is de aanleg van een archipel van eilanden in het Markermeer. De grote vraag is wat je dan daarna ziet vanaf de dijk. Ter hoogte van Schardam is in het water een proeftuin in voorbereiding om de effecten te toetsen van een oeverdijk en verschillende luwtestructuren.
De volgende stop op de dijk is ter hoogte van de beoogde locatie voor een nieuw gemaal met een kanaal dat richting Markermeer wordt gegraven. De heer Schutt legt uit dat in het verlengde daarvan dan luwtemaatregelen kunnen worden gerealiseerd, dat tezamen zal nogal een impact hebben op het uitzicht. Mevrouw Van Duinen geeft een korte toelichting op de geschiedenis van dit stukje dijk, dat bekend staat als de Klamdijk. Deze dijk vormt de verbinding tussen de Westfriese omringdijk en de Markermeerdijk. Rond 1400 is de dijk tussen Hoorn en Schardam weggeslagen. Lang is getwist over wie verantwoordelijk was voor herstel van die dijk, vandaar de naam Klamdijk (klammen = twisten). Het volgende deel van de dijk wordt toegelicht door de heer Wijnker, wethouder van de gemeente Koggenland. De gemeente Koggenland telt 22.327 inwoners en heeft met 86 km2 het grootste grondgebied van de 6 betrokken gemeenten, maar slechts 2.600 strekkende meter dijk.
De inwoners zouden liever een oeverdijk als oplossing hebben, maar het VKA gaat uit van een asverschuiving. Met name bij het dorp Scharwoude is dit een punt. Verder zou het heel mooi zijn als er een fiets/wandelpad op de dijk komt.
Na Scharwoude rijden we de gemeente Hoorn in, waar de toelichting wordt vervolgd door de heer Louwman, wethouder van Hoorn. Hoorn is, in tegenstelling tot de gepasseerde groene gemeenten, geheel bebouwd. Bedoeling is hier een stadsstrand te realiseren, wat goed te combineren is met de vooroeveroplossing zoals opgenomen in het VKA door het Hoogheemraadschap. Bij de schouwburg van Hoorn licht de heer Louwman verder toe dat de gemeente de luwtemaatregelen prima vindt, ook eilanden voor de Markermeerkust.
De heer Bisschop spreekt een dankwoord, mede namens de provinciale bestuurders. Hij begrijpt de problematieken en verondersteld dat een cheque uit Den Haag welkom zou zijn (hoewel dat een moeilijke zaak zal zijn). Hij zal de problematiek met genoegen nog eens bespreken in zijn commissie. De heer Louwman spreekt een slotwoord, waarbij hij alle deelnemers vanuit de Tweede Kamer en de Provinciale Staten bedankt voor hun aanwezigheid bij deze Tour langs de dijk Hoorn – Amsterdam. Als lokale bestuurders hebben wij grote zorg over zaken die hier gevolgen hebben, maar elders besloten worden. Van belang is de we de kansen pakken, elkaar informeren en de historie koesteren.
∞
