VERSLAG STARTBIJEENKOMST PROJECT FAMILIES IN BEELD

VERSLAG STARTBIJEENKOMST PROJECT ‘FAMILIES IN BEELD’

19 JANUARI 2005 LOCATIE: DOERAK, KOREIN EINDHOVEN

Het bord van de actieve oudercommissie van Doerak

Bureau MUTANT, februari 2005 Wendy Doeleman & Monique van der Kaa Voor meer informatie: Wendy Doeleman, 030-2762750, [email protected] www.mutant.nl Bij gebruik van (delen uit) deze publicatie, graag de bron vermelden.

Bureau MUTANT, februari 2005

2

VERSLAG STARTBIJEENKOMST ’FAMILIES IN BEELD’ 19 januari 2005

Aanwezigen:  Monique van der Kaa (locatiehoofd, freelance trainer MUTANT, Nederland)  Wendy Doeleman (trainer MUTANT, Nederland)  Ietje Corman, Sigrid Haarbosch, Derya Sahin, Carola Sistermans, Lisan Thijssen (Doerak, Korein)  Irma Fokker + collega (Fila Tekna, St. Kinderopvang Humanitas)  Martha Sperber en Willemijntje Cadmus (Kinderstad)  Margie van Essen en Nicole Oeben (Wereldkids)  Ilse Vlietstra + collega (OBS De Meridiaan)

Welkom Wendy heet alle aanwezigen van harte welkom. Zij vertelt hoe het project ‘Families in beeld’ is ontstaan. In 2002-2004 was MUTANT coördinator van het Europese Uitwisselingsproject Grundtvig, waaraan 5 pilots meededen. Leidsters, hoofden en ouders van verschillende kindercentra uit Nederland, Belgie, Frankrijk en Duitsland gingen bij elkaar op bezoek. Met name in Frankrijk en Duitsland hebben we kennisgemaakt met de Familiemuur, een methodiek waar veel mensen direct enthousiast over waren. Op Nederlands niveau is uit het Grundtvig-project het project ‘Ouders en diversiteit’ gekomen. Dit is een driejarig project waarin 13 locaties uit heel Nederland werken aan het vergroten van de ouderbetrokkenheid, het versterken van de communicatie met ouders en het ontwikkelen van een ouder- en diversiteitsbeleid. Vanuit Frankrijk is vorig jaar het initiatief genomen om een nieuw Europees project te starten waarbij het ‘documenteren’ van gezinnen, alsmede het ‘documenteren’ van de werkwijze van kindercentra (en scholen) centraal staat. Dit project is intussen gestart onder de naam ‘Documentations of families’. Naast Nederland doen hier ook Frankrijk en Duitsland aan mee. Het Nederlandse project dat onderdeel uitmaakt van dit project heeft de titel ‘Families in beeld’, omdat die titel ons meer inspireerde dan het woord ‘documenteren’. Presentaties De aanwezigen presenteren kort hun locatie en brengen verslag uit van de opdracht die van te voren is meegegeven: 1. ‘Families in beeld’: Loop door je centrum/school en zoek naar ‘sporen’ van de families die gebruik maken van jullie centrum/school. Het gaat hier dus niet om ‘sporen’ van de kinderen zelf (zoals tekeningen en knutsels) maar van de mensen die in de thuissituatie direct om het kind staan of om zaken die met de (culturele) achtergrond van een kind te maken hebben. Kortom: in hoeverre zijn de (achtergronden van) families ‘in beeld’,


3

waarbij je beeld breder kunt trekken naar ‘aanwezig’ in beeld, geluid, materialen etc.? Als je praktische voorbeelden hebt, neem ze dan zo mogelijk mee naar de bijeenkomst. 2. ’Kindercentrum of school in beeld’: Beschrijf hoe jullie centrum/school zich aan ouders/families presenteert. Wat is er aan beeldmateriaal, schriftelijke informatie als het gaat om jullie werkwijze, visie op kinderen, visie op omgaan met ouders etc? Als je praktische voorbeelden hebt, neem ze dan zo mogelijk mee naar de bijeenkomst. * Doerak - Korein Kinderopvang, Eindhoven Doerak biedt opvang aan kinderen van ouders die een inburgeringstraject volgen. Vanaf 1 januari is het de bedoeling dat Doerak ook aan andere kinderen opvang gaat bieden. O.a. door de nieuwe wet is het aantal kinderen de afgelopen tijd flink gedaald. Bij de kennismaking krijgen ouders een uitgebreide beeldfolder over de werkwijze van Doerak. Deze folder is er met toelichtende tekst in diverse talen. Dit boekje krijgen ouders mee naar huis. In de ontvangstruimte van Doerak hangt een grote wereldkaart. Elk kind wordt met een vlaggetje in het land van herkomst van de ouders weergegeven op de kaart. Bij de rondleiding wordt dit aan ouders uitgelegd. Doerak doet mee aan dit project omdat het altijd enthousiast is over nieuwe initiatieven. Er is al een Familiemuur, maar Ietje heeft ervaren dat leidsters weliswaar enthousiast aan de slag gaan, maar dat de aandacht op een gegeven moment terugzakt. Dit project is een goede impuls om er weer mee aan de slag te gaan, voor verdieping en nieuwe ideeën. Verticale groep. Hier is een Familiemuur in een wissellijst. Zij merkt dat het in de groep toch moeilijk is om er iets mee te doen. Wel blijkt de muur vooral te werken om de band tussen kinderen onderling te versterken. De groep heeft ook een Familieboekje gemaakt met een foto van ieder kind in een plastic fotoboekje. Elk kind wordt ’s ochtends begroet. Peutergroep. Ook zij werken met de Familiemuur, met foto’s in lijstjes. Zij merkt dat het lastig is om foto’s te krijgen van ouders. Vanuit het VVE-programma Startblokken werken de leidsters bij de kennismaking met een entreeformulier, waarbij veel over thuis wordt gevraagd aan ouders. Ietje zal Wendy deze lijst toesturen. Verticale groep. De Familiemuur bestaat hier uit geplastificeerde foto’s die met klittenband op een muur zitten. Zo kunnen de foto’s er makkelijk afgehaald kunnen worden. Ook de kinderen kunnen dit zelf doen. De leidsters hebben het idee om iedere keer een ‘kind van de week’ te kiezen. Dan kunnen er meer foto’s van de ouders gevraagd worden die dan in die week gebruikt worden. Dit idee moet nog verder uitgewerkt. Babygroep. Zij werken met stoffen kubussen met foto’s achter plastic die aan draden aan het plafond hangen. Zo kunnen de kruipende en liggende baby’s er goed bij. Ook van de leidsters hangen overigens bij alle deuren foto’s. * Wereldkids - Dordrecht Wereldkids is een multicultureel kindercentrum dat ‘Opvoeden zonder vooroordelen’ in het beleid centraal heeft staan. Het logo van Wereldkids heeft poppetjes met verschillende kleuren. Dit trekt veel ouders aan. Margie heeft o.a. de video Wiegelied voor Hamza laten zien aan de leidsters.


4

Dit bracht veel ideeën naar voren. Leidsters hebben als team eerst van zichzelf een familiemuur gemaakt. Dit is een belangrijke stap geweest. Op twee locaties is er nu een Familiemuur. De kinderen reageren hier heel positief op. In het centrum zijn vlaggen te zien uit alle landen. Er wordt met ouders veel gepraat over hoe ze dingen thuis doen. * Fila Tekna, Stichting Kinderopvang Humanitas, Leusden Humanitas doet net als Korein en Kinderstad ook mee aan het project ‘Ouders en diversiteit’ met zowel kindercentra voor 0-4 als de BSO. Met de BSO van Fila Tekna doen ze nu ook mee aan ‘Families in beeld’. In de BSO is er een beperkt contact met ouders. Kinderen komen uit school en oudere kinderen gaan ook zelf naar huis. Het team is al begonnen met foto’s te nemen van activiteiten die ze met de kinderen doen. Ook is er maaltijd geweest, gemaakt door kinderen en ouders. Ook wordt af en toe een ouder uitgenodigd om iets over zijn of haar werk te vertellen. * PSZ Pinokkio en Bereclip…, Kinderstad, Tilburg Kinderstad doet met twee kleine peuterspeelzalen mee. Zij hebben ook deelgenomen aan het Grundtvig project en doen ook mee aan ‘Ouders en diversiteit’. Pinokkio is al een beetje bezig, vanuit een ouderavond is gestart met de Familiemuur. Zij zijn begonnen met het team. Ook zijn er wisselboekjes van foto’s van het kind thuis. Er zijn veel activiteiten met ouders samen, ook hier worden foto’s van gemaakt. Op de peuterspeelzaal van Willemijntje worden ouders uitgenodigd voor activiteiten, er wordt gewerkt met een spiegel in de ruimte, er is elke dag een kringactiviteit waarbij voor ieder kind geklapt wordt, liedjes worden in 6 talen gezongen waarvoor de vertaling aan ouders gevraagd is. * Asielzoekersschool de Meridiaan, Medemblik De school is nu 2 ½ jaar bezig en zit op het centrum van het AZC. De school heeft een wereldkaart met namen van de kinderen met touwtjes naar de landen van herkomst. Bij een project zijn ‘hartendoosjes’ gemaakt waarin iets zat van hun thuisland. Deze wilden de kinderen heel graag naar huis nemen dus die zijn niet meer op school. Ilse wijst op de glazen kastjes met mooie inhoud aan de muur van Doerak. Dergelijke kastjes zou zij ook willen, met spulletjes van de kinderen. De situatie op een AZC is specifiek. Niet alle ouders willen over het land van herkomst praten. Wendy suggereert dat de ‘leefwereld’ van gezinnen ook de leefwereld van nu kan zijn. Maar ook nu thuis kan het leven moeizaam zijn, door trauma’s. Sommige ouders hebben weerstand dat hun kind naar een school moet (gemeentelijk beleid) op het AZC en niet naar een reguliere school kan.


5

Het project ‘Families in beeld’ Bureau MUTANT is een klein bureau met 3 vaste partners en diverse freelancers, waaronder Monique van der Kaa. MUTANT ontwikkelt methodieken, leidt projecten en verzorgt trainingen voor o.a. de kinderopvang, in hoofdzaak rond het thema diversiteit en/of ouderbetrokkenheid. MUTANT heeft voor het project ‘Families in beeld’ subsidie aangevraagd bij Stichting Kinderpostzegels Nederland voor het schrijven van een boek, het ontwikkelen van een dvd/video en een vergoeding voor reiskosten en materiaalkosten. Medio maart verwachten we een reactie. Voor Kinderpostzegels is het van belang dat het project nog niet is gestart voordat de subsidie is toegekend. Dit omdat eventuele suggesties moeten nog mee genomen kunnen worden. De kennismakingsbijeenkomst van vandaag is hiervoor geen probleem. In februari heeft MUTANT nog een gesprek om de aanvraag toe te lichten. Kinderpostzegels vindt het o.a. belangrijk dat de probleemstelling helder is, evenals welke concrete effecten er te verwachten zijn. MUTANT hoort hierover ook graag de mening van de pilots (NB: hierover is intussen een mail verstuurd). Wendy geeft een toelichting op de DECET-doelstellingen die de theoretische basis van het project vormen. DECET is het Europese netwerk Diversity in Early Childhood Education and Training, en MUTANT maakt hier onderdeel van uit. De centrale doelstelling van DECET luidt: Elk kind en elke volwassene heeft het recht zich te ontplooien in een omgeving die gekenmerkt wordt door gelijkwaardigheid en respect voor diversiteit. Ieder heeft het recht op actieve participatie in goede gekwalificeerde kinderopvang0 en (voor)schoolse voorzieningen, vrij van elke vorm van discriminatie, vanwege zijn of haar etnische afkomst, huidskleur, religie, taak, sekse, sociaal milieu etc. Concreet komen hier de volgende zes doelstellingen uit voort: Wat doen wij als organisatie zodat alle kinderen, ouders en beroepskrachten: - het gevoel hebben erbij te horen - elk aspect van ieders identiteit erkend en gewaardeerd wordt - we van elkaar leren over culturele en andere grenzen heen - iedereen kan participeren als ‘actieve burger’ - we vrij zijn van uitsluiting door open communicatie en nieuwsgierigheid - we vrij zijn van institutionele vormen van uitsluiting Uitgangspunten Monique licht toe dat Wendy en zij in november in Parijs zijn geweest voor de eerste internationale seminar. Hierbij is o.a. gesproken over de vraag: wat valt nu wel en niet onder het project? Naar aanleiding hiervan zijn we gekomen op de volgende criteria:


6

-

als uitgangspunt is er een tastbaar product (een boek, een familiemuur met foto’s, een welkomstbord, cassettebandjes, een spel) doel ervan is families EN kindercentrum/school meer in beeld te brengen om zo de onderlinge relatie te versterken waarbij het tastbare product de start is, maar waarbij er evenveel aandacht is voor hoe er mee gewerkt wordt (proces) het werken ermee gebeurt op basis van de DECET-doelstellingen het creëren van het product gebeurt zo veel mogelijk met beroepskrachten, ouders en/of kinderen samen

Doelen Waarom zouden we werken aan het ‘documenteren van familie en kindercentrum/school’? -

-

-

Wil een kind zich goed kunnen ontwikkelen, dan is het ondermeer belangrijk om het te helpen een positief zelfbeeld te ontwikkelen. Dit is niet alleen iets individueels maar ook iets collectiefs in de zin dat het erkennen en waarderen van zijn/haar achtergrond (=familie) hiervan een onderdeel is. Met het documenteren van de familie breng je de familie meer in beeld, je erkent het en je waardeert het (of tenminste respecteert het). Ook is het voor de ontwikkeling van een kind positief als kindercentrum/school en ouders werkelijk ‘partners in de opvoeding’ zijn. Dit vraagt dat zij zichtbaar voor elkaar zijn en vervolgens dat zij elkaar erkennen en respecteren/waarderen. Het kan kinderen helpen om te wennen als er op het centrum/school ook dingen van thuis te vinden zijn. Ouders hebben lang niet altijd helder wat kinderen op een kindercentrum of op school precies doen, vooral als zij de taal van het land niet goed beheersen. Een beeldfolder bijv. kan daarin helpen. Tegelijkertijd is het werken aan tastbare werkvormen en methodieken een manier om de relatie tussen centrum/school en ouders te versterken, omdat de hulp van ouders (vrijwel) per definitie nodig is. Ouders kunnen actief deelnemen en zullen ze zich mede daardoor gewaardeerd voelen. Documentatie is in die zin een middel om ouders bij het kindercentrum te betrekken. Het is hierbij nodig om rekening te houden met de aanwezige diversiteit, zodat er sprake is van een democratie (iedereen kan evenveel mee doen, praten en denken etc.) Het is in de Nederlandse situatie waarschijnlijk wel een uitdaging om ouders werkelijk ook in een vroeg stadium in te zetten en hen daadwerkelijk bij beslissingen te betrekken. Bij de ouderparticipatiecrèches in Frankrijk is dit veel meer de gewoonte, door de specifieke opzet aldaar.

Valkuilen Enkele valkuilen bij de familiemuur: - toerisme (dat er foto’s komen te hangen van niet-alledaagse beelden waarop de buitenkant van een cultuur te zien is, bijv. mensen in klederdracht die dat niet dagelijks dragen) - generaliseren (kijk, Özden is Turks, Turkse mensen dragen een hoofddoek zie je wel)?


7

-

opgeheven vinger (familiemuur gebruiken voor je eigen regeltjes: kijk hier op de foto, daar is het ook opgeruimd, zo wil ik het hier ook) behang (de familiemuur wordt alleen tot behang) tegenovergestelde effecten (geen respect, onveiligheid) door vooral de verschillen te benadrukken

Opzet Zodra we een subsidietoekenning hebben, kan het project formeel van start. Dit betekent dat de pilots allereerst op hun eigen locatie gaan bekijken welke werkvorm of methodiek zij willen gaan uitwerken. Hierbij kiezen zij een werkvorm/methodiek om families meer in beeld te brengen en een werkvorm/methodiek om de eigen werkwijze van de locatie meer in beeld te brengen. In november vindt er opnieuw een international seminar plaats, waarbij Nederland haar ervaringen inbrengt en wijzelf weer ideeën uit de andere landen opdoen. Nederland kan met drie deelnemers meedoen: naast Monique en Wendy zal ook een persoon vanuit de locaties mee kunnen. Frankrijk zal subsidie aanvragen om in 2006 een internationale uitwisselingsbijeenkomst te organiseren, waarin hoofden, leidsters, leerkrachten en ouders uit de drie landen aan mee kunnen doen. Oefening We gaan in tweetallen uiteen om te werken rond ‘iemand in beeld krijgen’. De opdracht is: Krijg de ander ‘in beeld’. Wat is dat, iemand ‘in beeld’ krijgen. Is dat fysiek, metaal? Hoe krijg je iemand in beeld? Ga je vragen stellen (wat voor soort vragen), maak je een foto, film je iemand? Realiseer je dat je, als je iemand ‘in beeld’ hebt, dit misschien soms nog meer over jezelf zegt dan over de ander. Dit ook goed om je te realiseren als je met families werkt.

‘Hoe krijg ik jou in beeld?’


8

Enkele ervaringen naar aanleiding van deze oefening: - Ik wilde eerst mezelf in beeld brengen om daarna de ander in beeld te kunnen krijgen. - Wie de ander persoonlijk is (persoonlijke interesses) vind ik belangrijker dan iemands naam of waar iemand vandaan komt. - Ik vind iemands naam en waar iemand vandaan komt juist wel belangrijk, ik vraag er expliciet naar, ik vind het ook belangrijk dat iemands naam goed wordt uitgesproken, mensen willen ook graag over hun achtergrond vertellen. - Bij iemand die dezelfde culturele achtergrond als jij heeft, kun je er ook naar vragen, maar dat is toch minder vanzelfsprekend. - Om families (meer) in beeld te krijgen, moet je wellicht beginnen bij jezelf, beginnen bij de werkwijze van het kindercentrum of de school in beeld te brengen? - Wij ontdekten: beelden veranderen en zijn subjectief. Een beeld is een momentopname. Een valkuil is dat je van hieruit zelf conclusies gaat trekken. - Je hebt de tijd nodig om iemand in beeld te krijgen. Een familiemuur is ook nooit af. Een open houding is het allerbelangrijkst Hoe heb je de ander in beeld gebracht? - De kleur van het papier dat je kiest, de manier waarop je iets tekent, de vragen die je stelt, het zegt allemaal vooral iets over jezelf. - Benoemen wat je ziet en daarover iets (durven te) vragen. Als het iets moeilijks is, dan dat lastig zijn, maar vaak beter om het toch gewoon te doen. Goed op letten hoe je het vraagt. - Een ‘zonnetje’ op papier met in het midden wie iemand is en daarom heen allerlei dingen op de stralen geschreven of getekend die je leuk vindt; dit kan heel goed ook met kinderen - In ons groepje hebben we besproken hoe je families in beeld kunt krijgen: o actief luisteren en belangstelling tonen o elkaar informeel ontmoeten o iemand op het werk filmen of foto’s maken - Wij hebben een spel bedacht met vragen aan de kinderen die ze elkaar stellen, kinderen kunnen zelf beslissen of ze een vraag beantwoorden. Bijv. wat is je lievelingseten, welke kleur vind je mooi, wil je iets over je land vertellen Brainstorm: ideeën Wat is er allemaal mogelijk aan werkvormen binnen dit project? - familiemuur (in diverse vormen) - gebruik van cassettebandjes met liedjes van ouders - een blijvend bruikbaar resultaat van ouders in de klas of workshops met ouders, bijv. een receptenboek - intakeboekjes - welkomstbord - dia’s projecteren op de muur - kastjes met spullen van kinderen erin - videoband over de werkwijze


9

-

vriendenboekjes domino met foto’s memorie spel dobbelsteen met afbeeldingen boekje over de werkwijze van het kindercentrum/de school

Een creatief boekje uit Frankrijk over de werkwijze van het centrum, gemaakt samen met ouders.

Zie verder ook het verslag van het eerste seminar in Parijs voor andere ideeën. Vervolg Op 16 maart horen we of we subsidie van Kinderpostzegels krijgen en werkelijk van start kunnen gaan. Intussen willen we aan jullie vragen om met de informatie van vandaag naar je teams te gaan, deze informatie over te dragen en met je team (en ouders en kinderen) te bespreken aan welke werkvormen jullie willen gaan werken. Probeer ook in kaart te brengen wat er nodig is aan kennis en vaardigheden in je team in contacten met ouders. Tip: loop niet te hard van stapel maar neem de tijd om te kijken wat jullie willen en kunnen. Het is de bedoeling dat ieder team straks zowel een werkvorm kiest om families in beeld te krijgen als ook een werkvorm om de werkwijze van het kindercentrum of de school in beeld te krijgen. Welke werkvormen dit worden wordt bij voorkeur besloten door beroepskrachten, ouders en eventueel ook kinderen samen. Praktische afspraken Volgende bijeenkomst: woensdag 6 april om 10.00 uur bij Stichting Kinderopvang Humanitas in Leusden. Een uitnodiging hiervoor volgt nog later.


10

Opdracht: Het is de bedoeling dat in de tijd tot de volgende bijeenkomst helder krijgen met welke werkvormen jullie willen gaan werken, zowel ‘families in beeld’ als ‘werkwijze kindercentrum/school in beeld’. Bepaal dit zoveel mogelijk samen met ouders en (oudere) kinderen! Indien mogelijk het resultaat hiervan (keuze werkvormen) graag voor 28 maart aan ons doorgeven, per e-mail. Indien we subsidie krijgen voor het maken van een video zullen er drie locaties uitgekozen worden om bij te filmen. Dit filmen zal dan ook al vrij snel van start gaan, om zo het hele proces van begin af aan (bijna) te kunnen volgen. Tot slot: vergeet niet te documenteren! Maak verslagen, foto’s, video-opnames, creatieve zaken van de bijeenkomsten of activiteiten die rond dit onderwerp plaatsvinden! Rondleiding Tenslotte krijgen we een rondleiding door de prachtige ruimtes van Doerak.

Jaaa, daar hangt mijn kind!


11

In de babygroep een familie’muur’ in de vorm van kubussen in de lucht.

Een boekje met foto’s en toelichting in twee talen over de werkwijze van Doerak


12

VERSLAG STARTBIJEENKOMST PROJECT FAMILIES IN BEELD

Recommend Documents