Verslag Startbijeenkomst de Rotte, 21 april 2011
Bouw mee aan het verhaal van de Rotte en ontdek de kwaliteit van die ander kant van de stad
De stad zoekt de Rotte op De Rotte is niet alleen de rivier waar Rotterdam haar naam aan ontleent. De Rotte is ook de rivier waar je naar toe kunt gaan om plezier te hebben en te ontspannen. Daar waar de Schie utilitair en de Nieuwe Maas werken is, is de Rotte natuurlijk en echt beleefbaar. De coalitie 'vrienden van de Rotte' gelooft in de kracht van deze rivier, bijna niet zichtbaar, maar wel lonkend vanuit het buitengebied. De twee deelgemeenten liggend aan beide oevers van de Rotte, Noord en Kralingen-Crooswijk, organiseerden samen met BAM Woningbouw Rotterdam en Concire een startbijeenkomst om 'het verhaal van de Rotte' tot leven te brengen en de mogelijkheden voor concrete acties en samenwerking te verkennen. Vrienden van de Rotte De coalitie 'vrienden van de Rotte' is een initiatief van BAM Woningbouw Rotterdam en Concire. Samen met ongeveer 25 enthousiaste partijen, waaronder deelgemeenten, corporaties, ondernemers, bewoners en andere geïnteresseerden bouwen zij aan het verhaal van de Rotte en tegelijkertijd aan een netwerk van partijen die samen de betekenis van deze rivier teruggeeft om daarmee meer waarden te genereren.
Het is een gemêleerd gezelschap dat op de zonovergoten 21e april 2011 bijeenkomt in het Rotterdamse Centrum voor cultuur en natuur, Nivon, aan de Rotte: ondernemers, ontwikkelaars, bewoners, lokale politici, (deel)gemeenteambtenaren en andere professionals. Wat zij met elkaar gemeen hebben is liefde en interesse voor de Rotte. Dat is nog geen vanzelfsprekendheid, constateert Lucas de Boer, voorzitter van deelgemeente Kralingen-Crooswijk. 'Rotterdam koestert zijn buitenwateren, maar staat met zijn rug naar de binnenwateren. Het is mooi om te zien dat er vanuit de markt aandacht is om deze opgaven in de stad op te pakken.' Lucas de Boer is dan ook blij dat BAM en Concire de Rotte weer op de agenda zetten. De Rotte biedt veel kansen voor de wijken Crooswijk en het Oude Noorden. De bijeenkomst is bedoeld om de kansen in beeld te brengen.
2
Contramal Tom van Eck van BAM Woningbouw Rotterdam vertelt zijn verhaal van de Rotte. Dat verhaal begint in 2007 met een fietstocht langs de rivier die verwondering wekte: is dit de rivier waar Rotterdam zijn naam aan ontleent? De verblijfskwaliteit laat op diverse plekken te wensen over, maar als je door de oogharen kijkt, zie je in potentie een leuke, ontspannen rivier die kwaliteit toevoegt aan de stad. De verwondering heeft zich vertaald in ambitie, het gevoel van 'we moeten hier iets mee.' Om dat concreter te maken, is het allereerst nodig om de betekenis van de rivier weer beleefbaar te maken en de kwaliteiten te benoemen. Zo zou er bij de oorsprong van de Rotte een bord of markeringsteken moeten komen. Maar wat zou de kwaliteit van de rivier ín de stad kunnen zijn? Dafne Foet van Concire vult aan: 'Het deel waar de Rotte de stad instroomt, tussen de deelgemeenten Kralingen-Crooswijk en Noord, is een gebied met veel ruimtelijke dynamiek waar bovendien de overgang tussen stad en land mooi tot uitdrukking kan komen. Als de bestaande plannen en acties vanuit het perspectief van de Rotte worden bezien, kan een samenhangende visie ontstaan met als steekwoorden: groen, kleinschalig, zacht, menselijke maat, veelzijdigheid en rust. Dat is een mooie contramal voor de andere, meer bekende kant van Rotterdam: stoer, grootsteeds en hard werken.'
Het is er al.
Rijke geschiedenis én toekomst In dialoog met bewoonster Corry Ullenberg gaat Carol Hol van Concire nader in op de betekenis van de Rotte voor de stad door de tijd heen. Tot de oorlog was de rivier onderdeel van het dagelijks gebruik. Er waren winkels aan de kades, vervoer van goederen over het water, mensen leerden zwemmen in de Rotte. Na de Tweede Wereldoorlog verdween dit steeds meer en keerden de wijken de rug naar de rivier toe. In de jaren zeventig werden zelfs de mooie herenhuizen langs de rivier afgebroken om van de Rotte een snelweg te maken. De snelweg is er gelukkig nooit gekomen, de karakteristieke huizen zijn vervangen door woningblokken in betekenisloze
3
architectuur. Het is tijd om beter gebruik te gaan maken van die Rotte. Daar moeten we wel wat voor doen. Het is onder andere nodig dat er meer 'adressen' en ontmoetingsplekken pal aan de rivier komen. De 'zachte kant van Rotterdam' die zich langs deze rivier manifesteert, kan daarbij helpen. Constructieve houding of naar een gezamenlijke ambitie Zoals gezegd zijn er al diverse plannen en acties rond de Rotte bij de deelgemeenten Noord en Kralingen-Crooswijk. Om deze initiatieven ook echt van de grond te krijgen is een constructieve houding van de betrokken partijen nodig. Het gaat dan bijvoorbeeld om een soepele vergunningverlening aan één loket bij evenementen. Voorzitter Harlow Brammerloo van deelgemeente Noord en Lucas de Boer van Kralingen-Crooswijk zijn beiden aanwezig en stellen vast dat er in het verleden nog wel eens met de rug naar elkaar en de Rotte toe werd gewerkt, maar dat die tijden nu voorbij zijn. Om dit te symboliseren stappen Brammerloo en De Boer in een grote opblaasbare bal en proberen daarmee over het water te lopen. Het gaat letterlijk met vallen en opstaan.
Denken en dromen Om de ideeën over de Rotte verder uit te werken en samenhang te geven, gaan de deelnemers in drie deelgroepen uiteen. Iedere deelgroep karakteriseert de huidige en de gedroomde Rotte en verbindt daar een aantal concrete voorstellen aan. Deze worden daarna gezamenlijk besproken en geordend. 1. De Rotte terug als dagelijks onderdeel van het leven Het gebruik op en aan de Rotte is verdwenen. De vraag is of de Rotte wel openbare ruimte is. Het nodigt op dit moment in elk geval onvoldoende uit tot gebruik. Om dit te veranderen, moeten er meer 'adressen' (bekende en intensief bezochte faciliteiten) aan de Rotte komen. De gemeente Rotterdam moet daarbij het voortouw nemen. Een belangrijke publieke functie aan de Rotte kan daar zeker bij helpen. Een voorbeeld, het stadskantoor, nu nog aan de Coolsingel gevestigd, wordt inmiddels gebouwd aan het Rodezand. Maar andere publieke functies, zoals misschien wel een deelgemeente kantoor zou een adres van betekenis aan de Rotte kunnen maken. 2. Affectie voor het water De natuurlijke aantrekkingskracht van de rivier de Rotte moet weer teruggebracht worden. Gebruik van het water zelf is daarbij het uitgangspunt, bijvoorbeeld door roeien, zwemmen en vissen op de rivier te stimuleren.
4
3. De legende van de Rotte De geschiedenis van de Rotte moet zichtbaar en beleefbaar gemaakt worden. Dat begint al bij de oorsprong in Moerkapelle, die zou met een bord of markeringsteken aangegeven moeten worden. Op de kademuren in Rotterdam kan de geschiedenis met graffiti-achtige tekeningen worden beschreven en verbeeld. Dat is gelijk een extra reden om met waterfietsen en bootjes de rivier op te gaan. De plek waar ooit de dam in de Rotte werd gebouwd, zou eveneens een aansprekende markering moeten krijgen. Er bestaat al een schetsontwerp voor een kunstwerk op die plek, op initiatief van historicus en publicist Jan van den Noort. Bij het vertellen van het verhaal van de Rotte moet de jeugd nadrukkelijk een doelgroep zijn. 4. Beleving van de twee oevers (de stad zoekt de Rotte op) Het gevoel dat de Rotte een rivier met twee oevers is waar van alles te beleven is, moet versterkt worden. Er zou een brug voor langzamer verkeer bij moeten komen om het 'overspringen' van oever naar oever eenvoudiger te maken. De oevers zelf zouden zachter en natuurlijker gemaakt kunnen worden, met bijvoorbeeld planten in bakken die in het water liggen. Ook het welbekende opzoomeren kan specifiek voor het opknappen en verfraaien van de Rotte en directe omgeving worden ingezet. Bewonersgroepen aan weerszijden van de rivier moeten met elkaar in contact worden gebracht om te kijken of samenwerking meer oplevert dan losse initiatieven. 5. Een verbinding naar iets toe (de Rotte zoekt de stad op) Er moet natuurlijk voldoende reden zijn om op en langs de Rotte te verblijven. Het aanleggen van terrassen langs het water kan mensen daartoe verleiden. Ook kan bijvoorbeeld reclame worden gemaakt op de Kralingse Plas om een kop koffie op het Noordplein te gaan drinken. Op zo’n manier wordt de Rotte een verbinding die mensen aantrekt of zelfs verleid naar een interessante bestemming. Bijvoorbeeld voor mensen die een fiets- of een boottochtje willen maken over deze rivier. 6. Maak een verblijfsmilieu aan de zonnekant Over een deel van de Linker Rottekade loopt een drukke route voor auto- en tramverkeer. Dit staat op gespannen voet met de verblijfskwaliteit ter plekke. De route kan mogelijk worden omgeleid via de Nieuwe Crooswijkse weg. Het verbeterde verblijfsmilieu dat zo langs de Rotte ontstaat, kan worden ingevuld met visplekken, evenementen en rustige plekken om te zonnen. 7. Wonen op en aan het water De Rotte biedt volop kansen voor wonen op of aan het water. Dit is over het algemeen een gewilde vorm van wonen en het vergroot op zijn beurt weer de levendigheid en aantrekkelijkheid van het gebied. Hoewel er nu ook al wordt gewoond aan de Rotte, kan hier nog veel meer waarde uit worden gehaald. 8. Het gaat om de mensen, die moeten het gaan doen Veel initiatieven om de Rotte de plek te geven die het verdient, hoeven niet in extenso te worden uitgedacht. Ze kunnen gewoon direct door bewoners in gang worden gezet: zwemmen in de zomer, je bootje neerleggen. Als enkele bewoners hiermee beginnen, zullen ongetwijfeld meer mensen volgen. 9. Duurzaam Het is belangrijk dat initiatieven die in gang worden gezet, ook voor langere tijd blijven bestaan, het moet ergens toe leiden. Anders gaan de opgebouwde investeringen en energie verloren.
5
Natuurvriendelijke oevers Na het bespreken van de grote hoeveelheid ideeën voor de Rotte worden nog enkele betrokken professionals bevraagd. Agnes van Zoelen van het Hoogheemraadschap Schieland en Krimpenerwaard laat zien dat het hoogheemraadschap op dit moment al betrokken is bij tal van initiatieven om de Rotte mooier en natuurlijker te maken. Het realiseren van natuurvriendelijke oevers bij Noord en Kralingen-Crooswijk hoort tot de mogelijkheden, bijvoorbeeld door bakken voor waterplanten aan te leggen. Het schuin laten aflopen van de kades is een stuk ingewikkelder, en het verbinden van de Rotte met de nabijgelegen singels nog ingrijpender door verschillen in waterpeil. Carol Hol interviewt Michiel Kok en Peter van de Have van BAM Woningbouw Rotterdam. Waarom investeert een Rotterdamse bouwer in de Rotte? “Wij hebben hart voor deze stad en dat hart begon bij de Rotte. Wij zien dat dit deel van Rotterdam meer waard is dan er nu uit komt. Dat gaat over sociaal-economische waarden en culturele. Meerwaarden voor de leefkwaliteit van Rotterdammers. Niet alleen over vastgoedwaarden. Maar daar waar het goed met de stad gaat, gaat het ook goed met ons. Daarom hebben wij besloten om een steentje bij te dragen aand estad en dat in te zetten aan de Rotte. Graag zoeken wij met de gebruikers en waardemakers aan de Rotte de komende tijd uit op welke manier ons steentje het beste tot waarde komt”.
Hedy van den Berk van woningcorporatie PWS maakt duidelijk dat er bij haar organisatie prioriteit ligt om samen met bewoners te investeren in het gebied rond de Rotte. De relatie tussen de rivier en het omliggende gebied heeft daarbij zeker de aandacht, want daardoor kunnen de ruimtelijke kwaliteit en leefbaarheid van het gebied als geheel aanmerkelijk worden versterkt. Emile Klep van woningcorporatie Woonstad Rotterdam onderschrijft dit: 'Het is eigenlijk verwonderlijk dat we zo lang niks met de Rotte hebben gedaan, de kansen liggen voor het grijpen.'
6
Durven en doen: boter bij de vis Aan het slot van de bijeenkomst spreken de voorzitters Lucas de Boer en Harlow Brammerloo de propositie uit om gezamenlijk met aanwezige partijen in te zetten op het waarde maken aan de Rotte. Harlow Brammerloo doet een concreet voorstel tot het oprichten van een fonds voor plannen en projecten die specifiek op de Rotte zijn gericht. Namens Noord stelt hij direct 25.000 euro ter beschikking en nodigt de aanwezige partijen uit om deze ambitie te volgen. Hedy van den Berk (PWS) en de BAM (Michiel Kok) reageren positief en blazen voor eenzelfde bedrag in de bus. Daarnaast wordt nog een aantal andere maatregelen en acties toegezegd, zodat er een samenhangend bod ontstaat om de Rotte een impuls te geven: • Deelgemeente Noord is in overleg met ondernemers van de Zaagmolenkade over extra terrassen. • De gemeentelijke dienst Sport & Recreatie (in de persoon van Vincent Peters) zal zijn programma afstemmen op andere acties langs de Rotte. • Agnes van Zoelen zegt namens het Hoogheemraadschap Schieland en Krimpenerwaard toe dat aanleg van natuurvriendelijke oevers in het landelijk deel van de Rotte voor 50 procent wordt gefinancierd door het hoogheemraadschap. In het deel voor Noord/Crooswijk is dat wat lastiger. Wellicht is er met bakken in het water een en ander mogelijk. Zij biedt aan in de vorm van meedenken en kennis inbrengen ook bij te dragen aan dit stedelijk deel van de Rotte. • De deelgemeenten Kralingen-Crooswijk en Noord zeggen toe om gezamenlijk op te treden bij het faciliteren van initiatieven langs de Rotte. • Initiatefnemers voor een passende bestemming voor het brugwachtershuisje Zaagmolenbrug kunnen rekenen op ondersteuning door deelgemeente Noord. • Woningcorporatie Woonstad gaat vaart zetten achter het weer bewoonbaar maken van leegstaande panden langs de Rotte. • dS+V van de gemeente Rotterdam stelt voor een cultuurhistorische verkenning van de Rotte op poten te zetten. • De bewonersgroep van de linkeroever bij het Nivon-huis gaat in de persoon van Clyde Wallerlei een hardloopwedstrijd langs de Rotte organiseren en onder het motto 'Goudkust aan de Rotte' zorgen voor lichtjes in de bomen. • Woningcorporatie PWS en Com.wonen gaan samen hun budget voor sociale maatregelen gericht inzetten ter stimulering van de Rotte en omgeving. Ook het opzoomeren zal gefocust worden op dit gebied.
7
Daarmee heeft de bijeenkomst niet alleen een mooie verzameling praktische en creatieve ideeën opgeleverd om de Rotte aangenaam en beleefbaar te maken, heeft het meer richting gegeven aan een aantal dilema’s, maar is de uitvoering van de ideeën ook gelijk een stuk dichterbij gekomen met de bovengenoemde toezeggingen. Bovendien, en misschien nog wel het meest belangrijk, is er positieve energie ontstaan binnen de waardemakers aan de Rotte om er samen aan te gaan werken. De komende tijd zullen de initiatiefnemers met een voorstel daarvoor bij u terugkomen.
8
Deelnemerslijst Aanwezig Organisatie Bam Woningbouw Bam Woningbouw Rotterdam Bam Woningbouw Rotterdam Bewonerscommissie Rottekwartier Bewonerscommissie Rottekwartier Centrum Beeldende Kunst Comité Rotte Concire Concire Concire Deelgemeente Kralingen-Crooswijk Deelgemeente Kralingen-Crooswijk Deelgemeente Kralingen-Crooswijk Deelgemeente Kralingen-Crooswijk Deelgemeente Noord Deelgemeente Noord Deelgemeente Noord Fotografe Gemeente Rotterdam Dienst Kunst en Cultuur Gemeente Rotterdam OBR Gemeente Rotterdam, dS+V Gemeente Rotterdam Sport en Recreatie Hoogheemraadschap Hoogheemraadschap Schieland Leugenbank Nivon Rotterdam Nultien 180 PWS PWS Social Sofa Studio ID Eddv Woonstad Zomermuziek op de Rotte
Naam M. Kok Tom van Eck Peter van der Have Winny Vreugdenburg Wil van Vugt Siebe Thissen Jan van den Noort Dafne Foet Carol Hol Emiel Westerhof Lucas de Boer Louis van Ditshuizen Jock Geselschap Paul Martijnse Nils Berndsen Harlow Brammerloo Han van Dam Luciënne Janmaat Ruud Breteler Roelof uit Beijerse Inge Breugem Patrick Burger Agnes van Zoelen Jurgen Bals Ineke van Akelijen Jacqueline van den Bout Inge Wijzenbroek Hedy van den Berk Mark van de Velde Eveline van Wanrooi Eddy Kaijser Emile Klep Corrie Ulenberg Clyde Wallerlei
9
Verhinderd Organisatie Com.wonen Com.wonen Deelgemeente Noord Deelgemeente Noord Deelgemeente Noord Galerie op de Rotte Gemeente Rotterdam OBR Gemeente Rotterdam OBR Gemeente Rotterdam Sport en Recreatie Gemeente Rotterdam Sport en Recreatie Gemeente Rotterdam Sport en Recreatie Gemeente Rotterdam Stadsregio Gemeente Rotterdam, dS+V Gemeente Rotterdam, dS+V Gemeente Rotterdam, dS+V Gemeente Rotterdam, dS+V Hof van Hoven / Rotterdamse Oogst Hoogheemraadschap Schieland Jamin Project Kookpunt MLR, tevens vvzwv 't Swaenshals Outdoor Valley Provincie Zuid-Holland PWS Recreatieschap Rottemeren Restaurant Zino Roeivereniging Rijnmond Rotabs Sonor Woonstad Woonstad Woonstad Zaaifestival
Naam Bart Kesselaar Anne Klusman Karima Bouchtaoui Marjon van Meurs Daniëlla Wiercx van Rhijn Paul Kuipers Esther Langendoen Yvonne Spijkers Patrick Burger Nicole Geurts Vincent Peters Gert Jan den Toom Marco de Bruin Jim Ekkelenkamp Kees van Oorschot Jan van Ree Nicole van Hoven Michiel Lips Jannie Hack Ria Schipper Magiel La Rivière Peter Hollebrand Esjmund Hinborch Paul Elleswijk Hans Sytsema, Aniek Pape Hugo Nüssler Paul Posse Annie van den Heuvel Marja de Bruyn Anne-Marie Godinho-Nunes Barbara van Steen Gerda Zijlstra Louis Overboom Joke Plaizier Sjaan Temel
1 0
