Advies grote en kleine opdracht Categorie 3 Bijzondere Bijstand en Minimabeleid Eric van Eijk/Elly Vos 21 april 2011 Inleiding Het programma van het college heeft als titel: ‘een slanke overheid, een sterke samenleving’. Deze visie heeft het college met op de achtergrond de uitdaging van het meerjarenperspectief. Het college wil taken overdragen aan de samenleving. Met iedereen in Woerden wil het college werken aan een sterke samenleving. Als een regisseur brengt de gemeente spelers samen en geeft ruimte aan uitvoering, dialoog en nieuwe ideeën, opdat de samenleving zelf oppakt wat de overheid noodzakelijkerwijs moet laten liggen. Waar mogelijk wordt de inwoner weer betrokken bij zaken die nu misschien te snel door een professionele organisatie worden opgepakt. Voorbeelden hiervan zijn mantelzorg, de civil society, het betrekken van familie en buren bij het aanpakken van (zorg)problematiek en de 'kanteling gedachte' binnen de WMO. Daarin heeft het college zich 10 doelen gesteld. De volgende raken het werkveld van Sociale Zaken: - Iedereen doet mee - Een sterke lokale samenleving - Dienstverlening: servicenormen zijn gerealiseerd - Een gezond huishoudboekje Vanuit dit kader zijn opdrachten geformuleerd voor de Intergemeentelijke Afdeling Sociale Zaken (IASZ) om een advies op te stellen over het meerjarenperspectief voor Bijzondere Bijstand en Minimabeleid. In deze notitie staat het ambtelijke advies op deze opdrachten. Vooraf is het van belang te melden dat waar het beleidsinhoudelijke wijzigingen voor de IASZ aan gaat, het voorbehoud gemaakt dient te worden dat de besluitvorming plaats zal gaan vinden in het portefeuillehoudersoverleg IASZ. Het kan zijn dat er verschillende keuzes gemaakt worden door gemeenten. De consequenties hiervan voor de uitvoeringkosten zijn niet doorgerekend. Inkomensondersteunende regelingen In dit advies spreken wij voortaan van inkomensondersteunende regelingen. Dat zijn: • Individuele bijzondere bijstand • Categoriale bijzondere bijstand voor chronisch zieken, gehandicapten en ouderen • Langdurigheidstoeslag (LDT) • Declaratieregeling maatschappelijke participatie De eerste drie regelingen vinden hun grondslag in de Wet Werk en Bijstand (WWB). Voor LDT is er daarnaast een verordening waarin het gemeentelijke beleid is vastgelegd. Ook voor de Declaratieregeling heeft de raad een verordening vastgesteld. Naast wet en verordeningen heeft het college voor de uitvoering van de regelingen beleidsregels vastgesteld. Individuele bijzondere bijstand en LDT zijn regelingen die we als gemeente moeten uitvoeren. Categoriale bijzondere bijstand en declaratieregelingen worden uitgevoerd binnen kaders op grond van een bevoegdheid.
Grote opdracht Als grote opdracht is vanuit de visie ‘een slanke overheid, een sterke samenleving’ gekeken naar de inkomensondersteunende regelingen. De volgende vragen zijn gesteld: •
Zijn er andere mogelijkheden om de doelstellingen van de regelingen te realiseren? Zijn er mogelijkheden om de samenleving meer te betrekken en daarmee invulling te geven aan de beweging van ‘een slanke overheid, een sterke samenleving’?
Pagina 1 van 9
•
Zijn er andere inkomsten te genereren zodat het niet alleen op de schouders van de (lokale) overheid rust?
Het is de vraag of de resultaten van deze opdracht al voor de begroting van 2013 financieel resultaten gaat opleveren. Dit zal op onderdelen het geval zijn, maar het is een proces van de lange adem om veranderingen in de samenleving te bewerkstelligen. Daarnaast is de invloed van de (lokale) overheid bescheiden. Aan de andere kant, waar de gemeente invloed heeft, moet zij deze wel benutten. Andere mogelijkheden voor inkomensondersteunende regelingen Het meer betrekken van de samenleving bij de inkomensondersteunende regelingen op zich zelf, levert geen bijzondere mogelijkheden op. Een inkomensondersteunende regeling is niet een dienst zoals huishoudelijke verzorging. Verder heeft iemand recht op een regeling of niet. Maar wat wij willen bereiken met de regelingen kan wel degelijk versterkt worden door de samenleving. De doelstelling van de regelingen is in het algemeen: participatie en in het verlengde daarvan voorkomen van sociale isolatie, kortom: Iedereen doet mee! Het bereiken van deze doelstelling loopt integraal door de gemeentelijke organisatie: met name Samenleving, WMO, Werk & Inkomen, Bijzondere Ondersteuning leveren een bijdrage aan dit doel. Het is van essentieel belang om het zoeken naar mogelijkheden en ideeën om invulling te geven aan de 'slanke overheid, sterke samenleving' integraal op te pakken. Op ikbenwoerden.nl is al een idee geopperd: het meer betrekken van vrijwilligers bij Inburgering. Andere inkomsten voor inkomensondersteunende regelingen Er zijn goede voorbeelden van het werven van andere inkomsten die raken aan de doelstellingen van de inkomensondersteunende regelingen. Goede voorbeelden zijn de U-pas, het Jeugdsportfonds, het Jeugdcultuurfonds en bijvoorbeeld de stichting Leergeld. Het jeugdsport- en het jeugdcultuurfonds zijn landelijke stichtingen met een eigen concept. De doelstelling van deze fondsen is het mogelijk maken voor jeugd om deel te nemen aan sport, aan cultuur. De doelgroep zijn kinderen uit gezinnen met een klein inkomen. Doordat het een zelfstandig fonds is, kunnen andere partijen, waaronder bijvoorbeeld het bedrijfsleven een financiële bijdrage doen. Stichting Leergeld is een zelfde soort organisatie, maar dan breder georiënteerd. Stichting Leergeld biedt kansen aan kinderen in de leeftijd van 4 tot 18 jaar om te kunnen deelnemen aan binnen- en buitenschoolse activiteiten. De voor- en de nadelen van deze stichtingen/fondsen dienen goed op een rij te worden gezet. Het blijkt bijvoorbeeld dat de doelgroep die gebruik maakt van het Jeugdsportfonds niet dezelfde doelgroep is die gebruik maakt van de declaratieregeling in het kader van sporten. Het levert daarmee dus niet meteen positieve financiële resultaten voor de gemeente op. Advies • Start een project om het thema 'slanke overheid, sterke samenleving' uit te werken. In dit project worden ook de voor- en nadelen van het Jeugdsportfonds, Jeugdcultuurfonds en stichting Leergeld uitgewerkt. • Geef de afdeling Samenleving de coördinatie over deze gezamenlijke opdracht, met een stevige inbreng vanuit Sociale Zaken. • Geef opdracht om dit gezamenlijk met sleutelfiguren uit de sector te doen. Het resultaat moet eind 2011 worden opgeleverd bij het college.
Pagina 2 van 9
Kleine opdracht 1 (Fcl: 66140101) Deze opdracht van het college kan als volgt geformuleerd worden: Wat zijn mogelijkheden om het pakket aan regelingen voor minima anders in te richten op basis van Zero Based Budgeting (ZBB), vanuit het perspectief van versobering? Overzicht Er zijn mogelijkheden om de inkomensondersteunende regelingen te versoberen en in enkele gevallen (op onderdelen) te schrappen. In Bijlage 1 is een overzicht van de regelingen opgenomen waarin wordt verhelderd wat de mogelijkheden zijn met eventuele gevolgen. Op voorhand is de financiële winst niet duidelijk. In dit kader is het van belang te melden dat het gebruik van de regelingen niet volledig is. In 2010 hebben in het IASZ-gebied in totaal 1331 klanten/huishoudens gebruik gemaakt van één of meer regelingen. Als de doelgroep wordt gedefinieerd als huishoudens met een inkomen tot 110% van het sociaal minimum, dan is het bereik 57% geweest. Met andere woorden: sommige mensen maken geen gebruik van de regelingen terwijl zij daar wel recht op hebben. Het beleid van de gemeente Woerden is op dit moment om het niet gebruik van de regelingen tegen te gaan. Het spreekt voor zich dat wanneer het gebruik toeneemt, de gemeentelijke uitgaven stijgen. Scenario’s Omdat er meerdere regelingen zijn, waar meerdere mogelijkheden in zitten zijn er vele scenario’s te bedenken. Grofweg kunnen de drie volgende scenario’s worden benoemd: 1. Geen wijzigingen in de regelingen Het is bekend dat er landelijk nog besluiten genomen gaan worden met gevolgen voor het meerjarenperspectief die impact zullen hebben op de inkomensondersteunende regelingen. In dit scenario wordt gewacht op de inhoud en consequenties van deze beslissingen. Consequenties - Geen versobering, de huidige mogelijkheden voor financiële ondersteuning aan gezinnen met een klein inkomen blijven gehandhaafd - indien het bereik van de regelingen toeneemt dreigt overbesteding 2. Inkomensondersteunende regelingen kritisch bekijken In dit scenario worden door de ambtelijke organisatie de volgende regelingen uitgewerkt. In dit advies worden mogelijke consequenties benoemd. De consequenties kunnen pas goed worden beschreven bij de uitwerking van dit scenario. Individuele bijzondere bijstand Een aanzienlijk deel van de uitgaven betreft medische kosten waarvan weer een groot deel wordt verstrekt via de collectieve verzekering aan Trias conform de afspraken van de verzekering. In de loop van 2011 zal de verzekeraar (onder een nieuw label) de gemeente de keuze voorleggen voor verschillende pakketten. Voorgesteld wordt om op dat moment te onderzoeken hoe we dit soort kosten kunnen beperken zonder de klant “uit te kleden”. Een andere grote post betreft de kosten van bewindvoering: het uitbesteden van financieel beheer aan een professional. De tarieven hiervoor lopen sterk uiteen. Voor zover het geen beschermingsbewind betreft, kunnen we mensen meer naar de goedkopere instanties verwijzen of onderzoeken of we door de inzet van vrijwilligers de hoge kosten van een bewindvoerder kunnen uitsparen. (Zie ook de grote opdracht.) Tenslotte stellen wij voor te onderzoeken of bepaalde kosten van vergoeding kunnen worden uitgesloten of dat er een maximumbedrag aan verbonden kan worden.
Pagina 3 van 9
Consequenties (mogelijk) - Minder keuze voor de klant - Kosten die niet strikt noodzakelijk zijn worden (mogelijk) niet meer vergoed. Terwijl het voor het gros van de mensen wel om normale kosten gaat. Een voorbeeld hiervan is orthodontie. Categoriale bijzondere bijstand Voorgesteld wordt nader te onderzoeken of we de doelgroep voor deze bijdragen van de gemeente kunnen inperken vanwege en in aansluiting op de nieuw ingevoerde verstrekkingen op grond van de Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten. Consequenties (mogelijk) - Minder vergoeding op grond van de zorgverzekering levert meer aanvragen bijzondere bijstand op. - Mensen met lage inkomens zullen afzien van bepaalde behandelingen. - De meer onzichtbare kosten gaan zwaarder drukken op het reguliere budget van de doelgroep. Langdurigheidstoeslag Voorgesteld wordt om de inkomensgrenzen voor deze regeling in heroverweging te nemen nadat het parlement een besluit heeft genomen over het regeringsvoorstel voor maximering van de inkomensgrenzen voor gemeentelijk minimabeleid. Consequenties (mogelijk) - Indien de toetsingscriteria binnen deze regeling worden aangescherpt zal een deel van de huidige doelgroep niet meer in aanmerking komen voor LDT. Mogelijk zullen zij geld te kort komen om grote uitgaven te doen. Die laten ze dan achterwege of ze vragen er bijzondere bijstand voor aan. Declaratieregeling Voorgesteld wordt om deze regeling binnen de kleine opdracht niet verder uit te werken, behoudens heroverweging van de inkomensgrens nadat het parlement een besluit heeft genomen over het regeringsvoorstel voor maximering van de inkomensgrenzen voor gemeentelijk minimabeleid. Deze regeling dient verder meegenomen te worden binnen de grote opdracht. Consequenties (mogelijk) - Minder keuzevrijheid voor de klant. - Minder mogelijkheden voor de klant om te participeren voor zover dat geld kost. 3. Maximaal bezuinigen In dit scenario worden alleen nog de wettelijke taken uitgevoerd en worden alle financiële bijdragen gebracht naar het wettelijk minimum. Consequenties (mogelijk) - Declaratieregeling wordt afgeschaft. Participatie wordt veel moeilijker gemaakt. - Categoriale bijstand wordt afgeschaft. Aanvragen bijzondere bijstand kunnen hierdoor toenemen. De meer onzichtbare kosten gaan zwaarder drukken op het reguliere budget van de doelgroep. - Langdurigheidstoeslag kan niet worden afgeschaft, maar de groep rechthebbenden wordt zeer sterk ingeperkt. Veel mensen hebben geen mogelijkheden meer voor grote uitgaven. - Bijzondere Bijstand kan niet worden afgeschaft, maar het recht op vergoedingen wordt beperkt. - In algemene zin zal de schuldenproblematiek toenemen, met alle gevolgen van dien. Advies Gezien het feit dat het bereik nog niet volledig is, is het ambtelijk advies te kiezen voor scenario 2. Het kiezen
Pagina 4 van 9
voor dit scenario betekent niet dat er automatisch geen consequenties zijn voor de klanten. Dit wordt per regeling zoveel mogelijk uitgewerkt. Met dit scenario wordt meer gestuurd op de uitgaven, maar ook hierbij is er geen garantie op geen overschrijdingen. Het bereik vergroten blijft immers als doelstelling bestaan en er kunnen verschuivingen naar andere regelingen ontstaan.
Kleine opdracht 2 (Fcl: 66140101, Ecl: 40001) De gemeente betaalt jaarlijks een subsidie aan de voedselbank. Dit is een subsidie van ongeveer € 2.500 per jaar en is bedoeld voor de huur van de locatie waar de voedselpakketten worden uitgedeeld. De subsidie staat niet structureel begroot, maar wordt steeds geboekt op minima- en armoedebeleid. Scenario’s Grofweg zijn er 3 scenario’s. 1. Handhaven subsidie (waarderingssubsidie) en structureel opnemen in de begroting. Consequenties - de Voedselbank behoudt een financiële relatie met de gemeente - activiteiten van de Voedselbank blijven mogelijk 2. Cofinanciering: de gemeente geeft alleen een subsidie voor de huur als andere partijen mee financieren. Consequenties - de Voedselbank behoudt een financiële relatie met de gemeente - activiteiten van de Voedselbank blijven mogelijk - een andere partij moet mee willen financieren 3. Stoppen subsidie. Consequenties - de Voedselbank zal op een andere manier deze inkomsten moeten genereren. Indien andere partijen niet inspringen staan (mogelijk) de activiteiten van de Voedselbank op het spel Advies Gezien het belang en de functie van de voedselbank en de beperkte omvang van de subsidie is het ambtelijk advies om te kiezen voor scenario 1.
Kleine opdracht 3 (Fcl: 53150102, Ecl: 34176) De RAWB is nu gehuisvest in de voormalige Mariaschool. Gemeente Woerden geeft een jaarlijkse subsidie van ongeveer € 11.000. Daarnaast betaalt de gemeente de huur. De huur is medio 2011 opgezegd. In overleg met de afdelingen Samenleving en Vastgoed wordt gezocht naar alternatieve huisvesting. Gemeente heeft geen wettelijke plicht om de RAWB te huisvesten. We hebben alleen de verplichting om iets te regelen m.b.t. de participatie van onze uitkeringsgerechtigden. Een mogelijkheid kan bij wijze van spreken zijn dat er eens per zoveel tijd een klanttevredenheidsonderzoek wordt uitgevoerd. Wij hebben een regionale adviesraad die ons gevraagd en ongevraagd adviseert. In Woerden was er van oudsher al een adviesraad die ook nog aan individuele belangenbehartiging doet en die dus spreekuur houdt. Dit vonden en vinden we in Woerden een belangrijke service. De ervaring is ook dat ze met hun spreekuur vragen bij ons afvangen. Scenario’s Grofweg zijn er de volgende scenario’s: 1. Stoppen subsidie.
Pagina 5 van 9
Consequenties - er moet op een andere manier vorm gegeven worden om aan de verplichting te voldoen m.b.t. participatie van onze uitkeringsgerechtigden. - de kans is reëel dat de belangenbehartiging door vrijwilligers weg valt. 2. Handhaven subsidie, maar subsidiebedrag opnieuw vaststellen, naar aanleiding van nieuwe locatie. Consequentie - in samenwerking met de afdelingen Vastgoed, Samenleving en Sociale Zaken wordt gezocht naar een alternatieve locatie voor de RAWB. Locaties die voor de hand liggen zijn: Welzijn Woerden of de Sluis. Advies Gezien het feit dat de RAWB invulling geeft aan onze wettelijke taak m.b.t. participatie uitkeringsgerechtigden en het feit dat zij met behulp van vrijwilligers aan belangbehartiging doen, is het ambtelijk advies om te kiezen voor scenario 2. Sectorgesprek Op 24 maart is een sectorgesprek geweest. In dit sector gesprek is gesproken over de grote en de kleine opdracht. De reacties op de grote opdracht waren kritisch enthousiast. Men ziet de noodzaak van deze ontwikkeling in, maar er zijn ook kritische vragen gesteld over de haalbaarheid. Onze samenleving vraagt aan de ene kant dat iedereen werkt, aan de andere kant komen er nu ook taken terug. De bereidheid om mee te denken is er zeker. Bij het bespreken van de kleine opdracht werd helder dat naar de mening van de aanwezigen alle regelingen voorzien in een behoefte. De teneur in het sectorgesprek was dan ook dat de vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld daar dan ook niet in willen versoberen/schrappen. Ikbenwoerden.nl Op de website ikbenwoerden.nl zijn een aantal ideeën genoemd die raken aan de inkomensondersteunende regelingen. Al deze ideeën zijn beantwoord. Een aantal van deze ideeën gingen over het minder uitkering geven aan buitenlanders/ allochtonen en dat er minder buitenlanders naar Woerden gehaald moesten worden. Wij hebben deze opmerkingen beantwoord en inhoudelijk niets mee gedaan. Deze manier van denken is niet de wijze waarop wij als gemeente mogen en willen omgaan met mensen. Een ander idee benoemde dat er meer vrijwilligers betrokken moeten worden bij Inburgering. Dit is een uitstekend idee en past geheel in de grote opdracht. Deze wordt dan ook daar in meegenomen. Een laatste idee was dat er niet bezuinigd moet worden op mensen met een smalle beurs. Dit idee is één van de mogelijke scenario’s bij de kleine opdracht.
Pagina 6 van 9
Bijlage 1
Uitwerking per regeling (kleine opdracht)
Individuele bijzondere bijstand en langdurigheidstoeslag moet de gemeente verstrekken op grond van de wet. Er is wel beleidsvrijheid m.b.t. invulling (wat is noodzakelijk?; hoe berekenen we de draagkracht?; wat is een langdurig laag inkomen?.) Regeling (omschrijving)
Doelstelling
Doelgroep
Budget: wat is de vergoeding?
Individuele bijzondere bijstand
Het bieden van een financiële tegemoetkoming voor aantoonbare noodzakelijke kosten die het gevolg zijn van bijzondere omstandigheden en die niet kunnen worden voldaan uit bijstandsnorm en eventuele draagkracht.
Niet vast omlijnd; vergoeding is afhankelijk van omvang van de kosten in relatie tot de draagkracht; in de praktijk vallen belanghebbenden wel in de categorie tot 120% WWB.
Maatwerk, dus geen • vaste vergoeding. Uitgangspunt is dat de kosten (in een bepaalde omvang) als • noodzakelijk worden aangemerkt. Eventuele draagkracht wordt er van afgetrokken.
Langdurigheidstoeslag
Het bieden van een financiële compensatie aan mensen die langdurig van een laag inkomen leven waardoor er geen geld meer is voor grote uitgaven.
Inwoners (met een eigen woonruimte) die al minstens 3 jaar een inkomen hebben dat gemiddeld niet hoger was dan 110% van de toepasselijke bijstandsnorm
Bedragen in 2011 : Alleenstaande: € 350 Alleenst. Ouder: € 450 (echt) paar: € 500
Hoe kan versoberd worden? Bepaalde kosten van vergoeding uitsluiten of een maximumvergoeding ervoor instellen. Voor medische kosten kan het uitgangspunt dat ZVW en Awbz passende toereikende voorliggende voorzieningen zijn strikter worden gehanteerd; e.e.a. gerelateerd aan de mogelijkheid van de collectieve zorgverzekering voor minima.
• De inkomensgrens verlagen • De refertetermijn verlengen • De uitkeringen verlagen
Consequenties Minder keuze voor de klant. Voor bepaalde kosten kunnen er toch argumenten voor noodzakelijkheid zijn en dat moeten we dan beoordelen; vaak door medisch advies te vragen. Andere kosten die je eventueel niet meer gaat vergoeden zullen vallen onder de categorie “niet strikt noodzakelijk” of “niet levensbedreigend”. Terwijl het voor het gros van de mensen wel om normale kosten gaat. Veel mensen in de laagste inkomensgroepen zullen geld te kort komen als ze grote uitgaven moeten doen. Die laten ze dan achterwege of ze vragen er bijzondere bijstand voor aan.
Pagina 7 van 9
Categoriale bijzondere bijstand is een manier om bijzondere bijstand te verstrekken. Dat mag voor bepaalde bij wet vastgelegde doelgroepen. De gemeente hoeft dit niet te doen. Regeling (omschrijving)
Doelstelling
Doelgroep
Budget: wat is de vergoeding?
Bijdrage chronisch zieken en gehandicapten
Het bieden van een tegemoetkoming in de niet of minder zichtbare kosten die samenhangen met chronische ziekte, handicap of ouderdom. Bij voorbeeld hogere energielasten, meer telefoonkosten of kosten voor het laten uitvoeren van klusjes in en om het huis.
Chronisch zieken, gehandicapten en ouderen (65 jaar of ouder) met een inkomen tot 110% van de toepasselijke bijstandsnorm.
Vast bedrag van € 250 per kalenderjaar.
• Bijdrage voor chronisch zieken en gehandicapten afschaffen of sterk verlagen i.v.m. invoering Wet tegemoetkoming etc.; eventueel voor delen van de doelgroep • Doelgroep chronisch zieken/gehandicapten inperken / stringenter omschrijven • Bijdrage 65+ afschaffen en ouderen indien van toepassing in aanmerking laten komen voor bijdrage chronisch zieken
Er zullen mensen zijn die niet voor de wettelijke tegemoetkoming in aanmerking komen. Als je die groep binnenboord wilt houden, dan heb je misschien het probleem dat ze niet kunnen bewijzen dat ze iets niet krijgen.
Gemeente neemt een deel van de dekking van de verzekering voor haar rekening. Trias keert de vergoedingen uit en declareert het deel dat onder de dekking van de gemeente valt achteraf bij ons.
Uitzien naar een goedkopere verzekering met lagere dekking voor de gemeente. Of een andere systematiek waarbij gemeente een deel van de premies vergoedt.
Minder vergoeding o.g.v. de zorgverzekering levert meer aanvragen bijzondere bijstand op. Mensen met lage inkomens zullen afzien van bepaalde behandelingen.
en Bijdrage 65+
Collectieve zorgverzekering voor minima
Het bieden van een Inwoners met een inkomen betaalbare zorgverzekering tot 110% van de toepasselijke met uitgebreide dekking bijstandsnorm zodat minima goed verzekerd zijn voor medische kosten en geen beroep hoeven doen op bijzondere bijstand.
Hoe kan versoberd worden?
Consequenties
Pagina 8 van 9
De Declaratieregeling is een vorm van minimabeleid buiten de WWB. De WWB heeft dus geen invloed op de inhoud al gelden wel bepaalde kaders, bijvoorbeeld dat een regeling slechts geoorloofd is voor sociaal-culturele en sportieve activiteiten en dat het niet mag gaan om ongerichte inkomenssuppletie. Regeling (omschrijving)
Doelstelling
Doelgroep
Budget: wat is de vergoeding?
Declaratieregeling maatschappelijke participatie
Het bieden van een vergoeding voor kosten van: • A: Deelname aan sportieve, culturele of recreatieve activiteiten • B: Abonnementen op kranten, tijdschriften of internet • C: Ouderbijdragen voor scholen in basis- of voortgezet onderwijs
Inwoners met een inkomen Vergoedingen 2011: tot 120% van de toepasselijke A: max € 180 per persoon bijstandsnorm per kalenderjaar B: max € 21 per maand per huishouden C: max € 105 per kind per kalenderjaar Maximale vergoeding voor inwoners met een inkomen tot 110% SM; 70% bij inkomens tot 115% SM en 35% bij inkomens tot 120% SM
Hoe kan versoberd worden? • Inkomensgrens verlagen; het kabinet stuurt daar al op aan • Maximale vergoedingen verlagen; • Kostensoorten schrappen • Regeling vervangen door aansluiting bij bijvoorbeeld U-pas
Consequenties Minder keuzevrijheid voor de klant. Minder mogelijkheden voor de klant om te participeren voor zover dat geld kost.
Pagina 9 van 9
