Verslag Liniecommissie d.d. 9 juni 2005 vergadering: tijd / plaats: aanwezig:
afwezig: gast: kopie:
Commissie Nationaal Project Nieuwe Hollandse Waterlinie 16.00 – 18.00 uur / Provinciehuis Utrecht E.M. d’Hondt (voorzitter), J.G.P. van Bergen (GS-lid Prov. Utrecht), R.P. van Brouwershaven (Directeur Regionale Zaken, West van Min. LNV), J. Fledderus (Directeur Dienst GWT van Min. Defensie), F.D. van Heijningen (GS-lid Provincie Zuid-Holland), C.B.F. Kuipers (Directeur Realisatie en Ontwikkeling, Min. VROM), mevr. R. Kruisinga (GS-lid Prov. Noord-Holland), W.C. Luijendijk (GS-lid Prov. Noord-Brabant), D.H. Kok (voorzitter Klankbordgroep), T.H.C. Peters (GS-lid Provincie Gelderland), J.A. Smid (plv Directeur Cultureel Erfgoed van Min. OCW), A.E. van Vuuren (Directeur Projectbureau, secretaris Liniecommissie) en mevr. S.J.F. Berkers (Projectbureau, verslag) I. de Boer (Hoofdingenieur-Directeur Utrecht, DG Rws van Min. V&W), -(agendaleden) Liniecie, (agendaleden) Projectgroep, Projectbureau, B. Bukman (auteur nieuwsbrief)
bijlage
1.
actie
Opening en Mededelingen De voorzitter heet de aanwezigen welkom en meldt afwezigheid van de heer De Boer van het Ministerie van Verkeer & Waterstaat. T. Peters geeft aan de vergadering eerder te verlaten vanwege verplichtingen elders. De agenda wordt ongewijzigd vastgesteld. Actuele ontwikkelingen rijks- en provinciaal beleid in relatie tot de NHW J. Fledderus is betrokken bij de oprichting van een Rijksonwikkelbedrijf in overleg met het IPO. Dit kan in relatie komen met de NHW. T. Peters meldt dat het streekplan is vastgesteld waarin de NHW goed is opgenomen. Het specificeren van de opdracht verloopt op schema. De organisatiestructuur van het Pact van Loevestein, als ontvanger van de enveloppe Diefdijk en Loevestein, is inmiddels gereed. R. Kruisinga deelt mee dat de gebiedsvisie SFA positief is bejegend door de Commissie. De ILG-onderhandelingen met het rijk zijn afgesloten. De resultaten worden momenteel doorvertaald naar de portefeuilles binnen de provincie. J. van Bergen meldt dat de bestuursovereenkomst als hamerstuk in juni is geagendeerd. Inmiddels zijn ook enveloppen goed op de rails. Wel ervaart hij stroperigheid in de opzet en uitwerking; we moeten de complexiteit niet onderschatten. Los daarvan baart hij zich zorgen over de haalbaarheid de financiële ramingen uit de bovk; 100 min. verdiencapaciteit acht hij niet realistisch. In de provincie Utrecht zijn binnen de NHW-grenzen geen nieuwe bouwlocaties meer mogelijk. De opbrengstpotentie die beoogd wordt om geld te genereren voor rest van de Linie zal naar zijn inschatting, ook buiten Utrecht, een schrale oogst opleveren en derhalve hoogstens lokaal kunnen worden ingezet. E.van Heijningen bericht dat Zuid-Holland accoord is gegaan met de bestuursovereenkomst. Ook is de vervlechting van de NHW in het oostelijke streekplan Z-H gereed. N.a.v. het verslag waarin de vergadering haar bezorgdheid uitspreekt over betrokkenheid van ZuidHolland bevestigt Van Heijningen dat Zuid-Holland haar huiswerk op orde heeft. W. Luijendijk spreekt zijn verwachting uit dat GS-college N-Br op 14 juni ‘groen licht’ geeft over de bestuursovereenkomst. De ‘resultaatsverplichting’ veroorzaakte nog enige terughoudendheid, maar uiteindelijk heeft ook de gedeputeerde RO ermee ingestemd. Ook de af te romen 2 ton van toe te zeggen ILG-middelen t.b.v. Projectbureau lag gevoelig, maar R. van Brouwershaven meldt dat het uitvoeringscontract ILG inmiddels al is getekend, dus is er geen probleem meer. Overigens is de basisfinanciering van het projectbureau t/m 2009 gewaarborgd door het Rijk. Zoals eerder gezegd in de Liniecie komt het ILG-geld voor de uitvoering pas los als er concrete plannen liggen, met name onder de titel Nationaal Landschap. De voorzitter roept de aanwezigen op om t.a.v. opzetten projecten (incl. quick wins) assertief op te treden. Pagina 1 van 5
N.a.v. punt financiering maken T. Peters en J. van Bergen zich zorgen over de budgetten voor restauratie forten. J. Smid zegt dan de 2e kamer Stas M. v/d Laan heeft opgeroepen om achterstand van instandhouding monumenten in te lopen, maar dat is gezien het benodigde budget van € 200 mln. een punt van zorg. Het kabinet moet zich hiervoor (financieel) inspannen. De kanjerregeling biedt wel kansen. E. van Heijningen vraagt of er ook ILG-middelen kunnen worden ingezet voor restauraties. R. van Brouwershaven antwoordt dat hiervoor wel enige ruimte bestaat, gekoppeld aan de rijksdoelen, zoals de nationale landschappen en de NHW. De voorzitter zegt dat ook aan de private kant potentie ligt om forten op te knappen. We moeten alle kansen benutten en het helpt enorm als projecten al in de steigers staan, dus ons niet vooraf al zorgen gaan maken over financiering als er nog een project van de grond is getild. C. Kuijpers vindt het lastig om qua financiën al 20 jaar verder te kijken, hij beschouwt de gemaakte raming als een richting, maar niet meer dan dat. De vergadering besluit om nu eerst de goede plannen te ontwikkelen en uitvoeringsgereed te maken en aan de hand daarvan te bezien welke financiële dekking daarvoor nodig is en hoe deze kan worden gevonden. Stand van zaken Unesco De concept-brief met advies Unesco-nominatie NHW naar de 2e kamer is in de maak, maar kan pas na de zomer uitgaan, nadat het concept ook in de Liniecie is behandeld. Verwachting is dat NHW wordt voorgedragen als uitbreiding van de Stelling van Amsterdam. Hierover lopen nog gesprekken met Noord-Holland en het projectbureau. De 0-meting kan in 2006 worden uitgevoerd; dit jaar heeft de RDMZ daar volgens Smid geen capaciteit voor. De voorzitter geeft hier een strategisch tintje aan en koppelt de aanvraag ook aan Interreg IIIc en andere internationale ontwikkelingen. Om daarin kansrijk te zijn moet je niet nationaal de indruk van posterioriteit wekken. J. Smid geeft aan dat 2006 echt de eerst mogelijke gelegenheid is voor de 0-meting. R. Kruisinga, portefeuillehouder Europa, merkt op dat vanwege de begrotingsdiscussie in de Europese Unie het Interregonderdeel transnationaal onder druk staat. Stand van zaken ondertekening bestuursovereenkomst Zie opmerkingen Luijendijk alinea ‘Actuele ontwikkelingen rijksbeleid en provinciaal beleid’. Alle provincies zijn accoord. Ondertekening vindt plaats op 1 september a.s. in combinatie met opening Linie-informatiecentrum op fort Vechten en startsein Fortenmaand. Overige mededelingen A. van Vuuren toont een hersluitbare waterfles met daarop een doorzichtig etiket met het nieuwe logo. Deze fles werd op naam uitgereikt aan de aanwezigen bij de lancering beeldmerk op 1 juni jl op Fort Vechten. Hij overhandigt de fles met de naam ‘Ed’ aan de voorzitter die hiervoor zijn dank uitspreekt. 2.
02
Verslag Liniecommissie 14 april 2005 De voorzitter vraagt per pagina of er reacties zijn op het verslag. Inhoudelijk: Geen opmerkingen Tekstueel: Aanhef: Functie C. Kijpers staat verkeerd vermeld. Moet zijn: ‘ir. C.B.F. (Chris) Kuipers, Directeur Realisatie en Ontwikkeling, Ministerie van VROM’ Punt 3: Gert Middelkoop moet zijn ‘Ed Taverne’ Naar aanleiding van: Punt 3: A. van Vuuren roept op de pers op afstand te houden als het gaat om werkbezoeken van het Kwaliteitsteam. Gemeenten en de leden van het Kwaliteitsteam zullen terughoudend worden, indien er risico op ongewenste publiciteit bestaat. Het verslag wordt na deze aanpassingen goedgekeurd. Pagina 2 van 5
JS
3.
03
Adressering Door alle provincies wordt serieus gewerkt aan de specificatie van de opdracht, waarvoor de inhoudsopgave en kader door de Liniecie is meegegeven. Op 30 juni a.s. vindt een Projectleidersoverleg plaats waarin de eerste concepten worden besproken. T. Peters bericht dat de organisatiestructuur in het Pact van Loevesteijn gekozen is. Het tijdspad wordt wel krap bevonden, beaamd door de overige provincies, mede gezien de gemeentelijke input, maar allen zijn van mening dat we in oktober een grote slag verder zijn
4.
04
Quick Wins -programmering provincies De ILG-uitvoeringscontracten (UC’s) worden deze periode getekend. Volgens Rob van Brouwershaven heeft het Rijk heeft streng getoetst op NHW-doelen in de programmering teneinde een UC te sluiten. De voorzitter geeft het woord aan de provincies die over het algemeen te kennen geven dat de programmering van NHW-doelen naar wens is verlopen. E. van Heijningen heeft zoals bekend geen quick wins geprogrammeerd. T. Peters zet vooral in op Molenkade. W. Luijendijk meldt dat Brabant alleen de kleinere NHWprojecten heeft geprogrammeerd, maar dat er nog wel 1,8 handgeld uit de eigen provinciale begroting beschikbaar is te verdelen over 3 linies waarvan de NHW er 1 is. Voorts leert zijn ervaring met de Papsluis dat de waterschappen slecht op de hoogte zijn van de NHW-doelen en hun rol daarbij, met name bestuurders. De samenwerking met de RdmZ-regio’s verloopt traag wegens ontbreken procedurekennis. A. van Vuuren meldt dat het projectbureau hieraan werkt. Afgesproken wordt dat het projectbureau de waterschapsbestuurders zal informeren over hun rol bij de NHW en dat het projectbureau nauwgezet een vinger aan de pols houdt bij de quick wins om de Liniecommissie in staat te stellen ervoor zorg te dragen dat deze daadwerkelijk op tijd worden uitgevoerd.
5.
05
Klankbordgroep De voorzitter geeft het woord aan D. Kok die de positionering van de Klankbordgroep uiteenzet. De chemie in de huidige Klankbordgroep ontbreekt momenteel. In de huidige Klankbordgroep zijn er organisaties vertegenwoordigd die ofwel uitvoeringsgericht liniebreed aan de slag willen, ofwel op enige afstand willen volgen wat er gebeurt, ofwel als eigenaar aan tafel zitten, ofwel een combinatie van deze. Dat geeft een te grote diversiteit om daar meerdere malen per jaar een agenda voor te maken die door alle partijen als zinvol wordt ervaren. De Klankbordgroep prefereert een actieve thematische focus waarbij pro-actieve partijen worden ingeschakeld die daar, in Liniebreed belang, toe bijdragen. Toerisme / recreatie is de focus die zich hiervoor bij uitstek leent. De thematische focusgroep bedenkt zelf liniebrede projecten (bijv. liniebreed agrotoerisme, bewegwijzering e.d.), start deze op en/of /voert uit en adviseert eventueel de Liniecommissie over de te realiseren randvoorwaarden. Resultaten moeten ondersteunend zijn voor of aanvullend op het werk in de enveloppecommissies. Deze aanpak komt overeen met Hadrians Wall. Ook kan koppeling worden gemaakt met het dossier Marketing. De focusgroep heeft relatie tot toekomstige positionering ambtelijke Projectgroep en projectleiders van enveloppen. In de ambtelijke projectgroep leeft enerzijds de wens van meer focus op de rol als voorportaal van de Liniecie, en anderzijds ook de wens om themagericht voorbereidend werk te doen op liniebreed niveau. Daarnaast wordt voorgesteld een gremium op te richten, voortkomend uit de Klankbordgroep waarin de huidige en optionele leden van de Klankbordgroep zitting hebben. Dit gremium komt 1 à 2 x per jaar bijeen om informatie uit te wisselen en elkaar te vinden, inspireren. De aanwezigen gaan mee met de voorstellen uit de notitie die inhouden: De Liniecommissie geeft het projectbureau opdracht om in samenwerking met betrokkenen te onderzoeken hoe en met welke doelstelling een liniebreed georiënteerde uitvoeringsgerichte groep kan worden samengesteld en geactiveerd rond het thema recreatie en toerisme. Daarbij moet nog niet gedacht worden aan een rechtsvorm.
Pagina 3 van 5
AvV
Tevens geeft de Liniecommissie opdracht om in relatie met het vorige punt ook een nieuw voorstel te doen over de positionering, opdracht en samenstelling van de ambtelijke projectgroep en de groep enveloppe-projectleiders in onderlinge relatie. De Liniecommissie stemt in met een gremium voortkomend uit de Klankbordgroep met daarin alle huidige partijen en enkele nieuwe partijen en geeft het projectbureau opdracht om deze groep 1 à 2 maal per jaar bijeen te laten komen voor informatieuitwisseling en contact tussen alle betrokkenen. De Liniecommissie voelt zich verantwoordelijk om de rol van maatschappelijke organisaties en burgers in de uitvoeringsfase te waarborgen door er o.a. op toe te zien dat deze in de opdracht tot uitvoering aan provincies geborgd is. 6.
7.
05
Fondsvorming A. van Vuuren leidt in dat ‘Financiering en fondsvorming’ één van de zes managementdossiers is die in PK worden genoemd als dossiers die het rijk voorlopig voor zijn rekening neemt en die in beheer zijn gegeven bij het projectbureau. Het dossier is te verdelen in twee subdossiers, met verschillende betrokkenheid van het projectbureau en de liniepartners. Ten eerste het beschikbaar komen van rijksmiddelen voor de gehele linie en de verdeling daarvan naar bv. enveloppen of functies. Ten tweede kennis over PPS en andere financieringsconstructies. R. van Brouwerhaven vindt dat met name energie gezet moet worden op het specifiek toesnijden van de geldstromen vanuit het rijk op de NHW c.q. nationale landschappen. Uit een dergelijke centrale pot kunnen liniebrede projecten worden gefinancierd, los van reguliere geldcycli met een jaarlijkse doorlooptijd en los van sectorale schotten. Daarnaast moeten ook de kansen benut worden om te komen tot een fonds met private middelen op Linieniveau. Een stichting of fonds zou deze pot kunnen beheren zodat het gat tussen privaat en publiek gedicht wordt. De voorzitter noemt Stichting Vrienden van de NHW. J. Smit vult aan dat ook Groenfonds of Restauratiefonds kansen biedt. Ook wordt een nieuw op te richten ‘Randstadsfonds’ geopperd t.b.v. kwaliteit randstad, maar R. van Brouwershaven acht dit alleen kansrijk als je daar als Liniecie bij kunt aanhaken, derhalve niet initiëren. C. Kuipers vindt dat we ons de komende tijd moeten focussen op projecten en minder op financieringsconstructies. Anderen beamen dit. De voorzitter onderkent de focus op uitvoering de komende tijd door provincies, maar ondertussen moet het projectbureau, mede op basis van attractieve plannen vanuit de enveloppen, verder met de uitwerking van een goede financieringscontstructie. Mede gelet op de komende verkiezingen en de politieke agenda. De nog niet genoemde geldstroom, nl. die van sponsoren (bijv. loterij) mag hierin niet vergeten worden. Het projectbureau wordt gevraagd dit voor te bereiden.
AvV
Marketing In de april- vergadering heeft de Liniecie groen licht gegeven voor uitvoering van de marketingstrategie voor het merk Hollandse Waterlinie. Dit in de overtuiging dat het werken aan naamsbekendheid, herkenbare productontwikkeling en stimuleren van publieksbezoek voor de lange termijn een onmisbare pijler is onder uw nationaal project. Bij de besluitvorming in april heeft de Liniecie ook geconstateerd dat met de dit jaar beschikbare financiële middelen van het projectbureau (cq. Liniecie.) alleen een minimale variant tot uitvoering komt, waardoor bijv. maar voor slechts 3 welkomstborden ruimte is. Daarom is aan het projectbureau opdracht gegeven om met de partners te zoeken naar cofinanciering, zodat we naar een door de Liniecie gewenste optimaler variant voor uitvoering van de marketingstrategie kunnen komen. Van Vuuren meldt dat in de Projectgroep d.d. 26 mei duidelijk werd dat er wel mogelijkheden zijn, maar deze hebben nog niet tot concrete bedragen geleid. Het betreft concrete, binnen de provincie te lokaliseren marketinguitingen, zoals de welkomstborden en driehoeksborden. SBB onderzoekt thans nog of en zo ja welke cofinanciering vanuit SBB mogelijk is. R. Kruisinga ziet een budgettaire overlap met marketing van de Stelling van Amsterdam, mits er niet twee borden (SvA en NHW) naast elkaar worden geplaatst. Wellicht is er nog meer ruimte op de agenda Recreatie/Toerisme N-H. De voorzitter neemt dit op met
EdH
Pagina 4 van 5
voorzitter ANWB Van Woerkom. E. van Heijningen stelt voor om de exploitatie van borden centraal te coördineren, zodat elke provincie c.q. enveloppecommissie zelf kan inkopen. De overige aanwezigen gaan mee met dit ‘intekenmodel’. Wat betreft het beheer beeldmerk heeft de Liniecie in 2004 besloten dat de marketing de eerste jaren vanuit de Liniecie moet worden geïnitieerd en gecoördineerd, omdat het enkele jaren zal duren voor er voldoende krachtig particulier initiatief is gebundeld om dit over te nemen. Er is hiervoor nog geen privaatrechtelijke partner op Linieniveau geïnstalleerd die de taken voor beheer en ontwikkeling van het merk op zich zou kunnen nemen (bijv. advertentiecampagnes, toezicht op gebruik merk door derden, ontwikkeling arrangementen merchandising etc.). De aanwezigen onderkennen de noodzaak hiervan en willen toewerken naar het oprichten van een privaatrechtelijke partner op linieniveau per eind 2007 en hierbij een initiërende rol innemen. 8.
08a+b Tussenevaluatie samenwerking in de Liniecommissie De voorzitter vraagt de aanwezigen of we op de goede weg zijn, of er voldoende schot in zit, of we de juiste punten op de agenda staan en of er voldoende chemie is. R. van Brouwershaven vindt dat we echt dingen moeten laten zien, niet aan tafel maar thuis. We kunnen niet snel genoeg zijn, hoe kunnen we onze burelen aansturen. W. Luijendijk ondervindt soms bureaucratie, bv. ten aanzien van de bestuursovereenkomst, maar zegt dat het besef van waarde NHW wel groeit en velen inmiddels betrokken zijn. R. Kruisinga zegt dat er al een aantal projecten loopt, deze worden opgepakt door de enveloppencies. J. van Bergen vindt dat we de wat kleinere stappen moeten markeren. E. van Heijningen verwacht dat de frequentie en agendering van Liniecievergaderingen in 2006 omlaag zou kunnen, omdat het project verschuift naar de uitvoering. Anderen hebben daar nog bedenken over. C. Kuijpers vindt NHW een mooi merk. Het Linieperspectief is nog steeds actueel en heeft een lange adem. Van het Rijk mag een actieve rol verwacht worden, zonder zich te beperken tot het ‘opporren’ van provincies en roept de aanwezigen op tot kritisch volgen. Ook R. van Brouwershaven vindt de tijd rijp voor het meekoppelen van onderwerpen, bijv. A12, Bloemendalerpolder, Ecologische hoofdstructuur. De aanwezigen vinden de sfeer in het algemeen goed en er blijkt geen behoefte te bestaan om hier dieper op in te gaan.
9.
Wat verder ter tafel komt Geen opmerkingen
10.
Sluiting De voorzitter dankt de aanwezigen voor hun inbreng en sluit de vergadering. Agenda komende tijd: 23-06-’05: Projectgroep 14.00 – 16.30 uur, Projectbureau 30-06-‘05: Projectleidersoverleg/Onderhandelteam 10.00 – 17.00 uur, Pampus 01-09-’05: Liniecommissie + Ondertekening bovk + opening NHW infocentrum, 12.00 – eindtijd nog onbekend, Fort Vechten 13-09-’05: Projectleidersoverleg/Onderhandelteam 12.30 – 17.00 uur, Fort Vechten
Pagina 5 van 5
