Veiligheidsregio Zaanstreek-Waterland:
Samenvatting resultaten over het jaar 2013
In deze uitgave: Wat moet je weten van een veiligheidsregio Vijf vragen aan…. Hilda Raasing, Directeur VrZW en commandant brandweer Focus in 2013 Welke resultaten leverden onze activiteiten in 2013 op?
2: Risico’s Onrust in wijken en het uitbreken van een grieppandemie zijn voorbeelden van risico’s in onze regio. Net zoals incidenten met giftige of brandbare stof in open lucht. Voornamelijk in de Zaanstreek voert een aantal bedrijven risicovolle activiteiten uit. Hier zijn soms gevaarlijke stoffen aanwezig, die ook vervoerd moeten worden via de weg, het spoor of over het water. Ook de opslag van het moeilijk te blussen cacao in de regio vormt een risico. Wij bereiden ons goed voor op mogelijke incidenten, rampen of crisis. Zo hebben we een risico-inventarisatie en een risicoanalyse gemaakt, die u kunt downloaden op onze website. Op de provinciale risicokaart kunt u risico’s in uw gemeente terug vinden.
Gaslek woonzorgcentrum op 8 april 2013 Door een gaslekkage in een woonzorgcentrum in Zaandam moesten ongeveer vijfendertig bewoners hun woning verlaten. De getroffenen werden door de hulpdiensten opgevangen in de bedrijfskantine. Nadat de brandweer de lekkage had verholpen, konden de bewoners weer terug naar hun woning.
Schietpartij op 8 april 2013 Voor de ingang van een flatgebouw vond een schietpartij plaats, waarbij vier personen betrokken waren. In verband met het sporenonderzoek zette de politie het gebied rondom de flat ruim af. Daardoor konden een aantal bewoners van de
GRIP 1
Brandweer, politie en de geneeskundige hulpverlening richten zich ieder voor zich op onze veiligheid en gezondheid. De brandweer blust branden, redt mens en dier en beperkt schades als gevolg van branden en ongevallen. Hieronder vallen ook de speciale taken, zoals het redden op hoogte, diepte, uit het water en de bestrijding van ongevallen met gevaarlijke stoffen. De politie richt zich vooral op de openbare orde en veiligheid. Denk hierbij aan criminaliteit, ordeverstoringen en situaties in het verkeer. Binnen de geneeskundige hulpverlening staan er diverse mensen klaar voor onze gezondheid, zoals huisartsenpraktijken, GGD’en en ziekenhuizen. Soms is het van belang dat deze verschillende hulpdiensten samen-
werken, om een incident tot een goed einde te brengen. Als er sprake is van zo’n situatie treedt de GRIP in werking. GRIP staat voor Gecoördineerde Regionale Incidentbestrijdings Procedure (GRIP). Het is de werkwijze waarmee bepaald wordt hoe de coördinatie tussen hulpverleningsdiensten verloopt. In deze procedure is de centrale gedachte dat grotere incidenten anders afgehandeld moeten worden dan kleinere, omdat er meer mensen, voertuigen en materialen nodig zijn. Ook moeten er vaak lastige beslissingen genomen worden over de inzet, een eventuele ontruiming of evacuatie, communicatie tussen de verschillende hulpdiensten en communicatie naar burgers en bedrijven, enzovoort. In 2013 werd er negen keer vanuit een brand of incident opgeschaald naar GRIP. Een korte beschrijving van deze incidenten leest u terug in dit document.
Een graafmachine raakte in Amsterdam een glasvezelkabel die een groot gebied voorziet van internet en telefonie. Als gevolg daarvan viel het C2000-netwerk, P2000-netwerk en de 112verbindingen tussen Driebergen en de meldkamers in maar liefst drie Veiligheidsregio’s uit, te weten: Amsterdam-Amstelland, Kennemerland en Zaanstreek-Waterland.
GRIP 1
1: GRIP
Uitval P2000 / C2000 op 1 maart 2013
GRIP 2
Wat je moet weten van een veiligheidsregio
GRIP Situaties
In onze veiligheidsregio werken hulpdiensten intensief samen om professionele hulp en bescherming te bieden tegen mogelijke risico’s en bedreigingen. Nederland telt 25 veiligheidsregio’s, waarvan Zaanstreek-Waterland er één is. Als veiligheidsregio voeren wij taken uit op het gebied van brandweerzorg, geneeskundige hulpverlening en crisisbeheersing & rampenbestrijding. Wij streven naar een veilige omgeving voor de burgers die in onze regio wonen, werken en recreëren. Hiervoor werken wij samen met gemeenten, politie en talloze andere partners, zoals ziekenhuizen, reddingsbrigade, KNRM, Liander, Hoogheemraadschap, het ministerie van Veiligheid en Justitie, Defensie en Rijkswaterstaat. In deze brochure vatten wij een aantal van onze resultaten van 2013 voor u samen. Het betreft zowel de voorbereiding op incidenten, rampen en crises, als de bestrijding hiervan. Ons volledige jaarverslag kunt u downloaden op onze website.
Vijf vragen aan…. Hilda Raasing, Directeur VrZW en commandant brandweer
Wat heeft 2013 gebracht? ‘’2013 was een bijzonder jaar: de negen gemeentelijke brandweerkorpsen in Zaanstreek-Waterland zijn opgehouden te bestaan in de vorm waarin ze heel veel jaar hebben gezorgd voor de veiligheid van de bevolking. De gemeenten hebben de lokale
brandweerzorg nu regionaal georganiseerd. Vanaf 2014 verzorgt VrZW alle brandweertaken voor de negen gemeenten in onze regio.’’ Wat merk ik als burger van die organisatorische verandering? ‘’Eigenlijk niets. De uitvoerende brandweertaken organiseren wij nu centraal, maar hoe we het ook organiseren: een goede bestrijding van branden, crises en rampen staat voorop. Daar is veel voorbereiding voor nodig, iets waar onze mensen hard aan werken. Dit doen zij door bijvoorbeeld opleidingen te verzorgen, oefeningen voor te bereiden en procedures te maken op de momen-
Hilda Raasing, Directeur VrZW en commandant brandweer: Als het er
Eind 2012 bent u begonnen als directeur bij VrZW, wat is veiligheid voor u? ‘’Wat dit vak zo boeiend maakt is het feit dat het mensenwerk is. Mensen redden en schade beperken vraagt om vakmanschap en vertrouwen in elkaar. En voor ogen hebben voor wie we het doen: de samenleving, voor elkaar. Veiligheid is ook zorg hebben voor elkaar. Niet alleen thuis, maar ook op je werk en in je buurt of wijk. Veiligheid creëer je samen. Wij helpen en faciliteren daarbij. Zo proberen wij burgers bewust te maken van het feit dat ze zelf heel veel kunnen doen voor hun eigen veiligheid. Denk hierbij aan het ophangen van rookmelders en het vrijhouden van vluchtwegen in huis. Hoe kijkt u terug op 2013? ‘’Ik kijk terug op een jaar waarin veel inspanningen zijn verricht om de regionalisering van de brandweer zorgvuldig en tijdig te realiseren, terwijl het gewone werk doorging. En het is gelukt, een resultaat om trots op te zijn!’’ En wat neemt u mee naar 2014? ‘’Wat ik daaruit meeneem naar 2014 zijn de inzet en betrokkenheid van onze beroeps- en vele vrijwillige medewerkers die de basis vormen voor het goede werk. Samen voor veilig.’’
Brand in opslagloods op 7 juli 2013 Als gevolg van een brand in een opslagloods in Assendelft kwam een behoorlijke hoeveelheid asbest vrij. Naast de focus op de brandbestrijding waren de hulpdiensten bezig met de inventarisatie van het besmette gebied en de communicatie richting de buurtbewoners. Daags na het incident heeft een extern bedrijf de asbest opgeruimd en informeerden gemeentefunctionarissen de bewoners en de aanwezige media over het incident.
Gesprongen rioolpijp op 8 september 2013 Door een kapotte riolering kwamen een aantal straten in Zaandijk blank te staan met rioolwater. Nadat de politie een deel van het gebied afzette, kon de brandweer beginnen met het wegpompen van het water. De hulpdiensten ontfermden zich verder over het waarborgen van de veiligheid van de hulpverleners en de omwonenden (het duiden van de risico’s en effecten van de vrijgekomen
GRIP 1
echt om gaat, telt elke minuut. Dan zie je dat mensen zelf al gaan handelen. Dat is goed, wacht vooral niet totdat de hulpverleners er zijn, maar kijk hoe je jezelf in veiligheid kunt brengen.’’
ten dat er geen incidenten zijn. Liever nog willen we gevaarlijke situaties voorkomen. Daarom kijken we goed naar de risico’s in onze regio en treffen wij maatregelen om deze risico’s te beperken.’’
GRIP 1
Waarom was 2013 een bijzonder jaar voor Veiligheidsregio Zaanstreek-Waterland? Hilda Raasing, directeur VrZW en commandant brandweer, blikt terug op dit jaar, vertelt waarom dit vak zo boeiend is en kijkt een klein stukje vooruit naar het jaar 2014.
flat hun woning niet meer in en uit. Omdat het onderzoek nog enkele uren zou gaan duren, werd een tijdelijke opvanglocatie voor deze bewoners geregeld.
Focus in 2013
Wat hebben wij hier in 2013 mee bereikt? Een veilige omgeving voor de burgers die in onze regio wonen, werken en recreëren.
Hoe deden wij dit bijvoorbeeld?
Samenwerken Wij richten ons steeds meer op de samenwerking met burgers en bedrijven. Wat moeten zij weten over veiligheid? Welke voorbereidingen kunnen zij treffen voor hun eigen veiligheid, of die van hun familie, buren, klanten en medewerkers? Afgelopen jaar informeerden wij burgers en bedrijven over de risico’s in onze regio, zodat zij bij een (dreigend) incident weten wat zij moeten doen. Ook hebben we afspraken gemaakt met de regionale omroep, RTVNH, onze regionale rampenzender.
Voorlichting geven Daarnaast gaven wij voorlichting over wat je kunt doen om brand te voorkomen, aan bijvoorbeeld kinderen en senioren, en informeerden we buurtbewoners na afloop van een incident. Ook werkten wij mee aan campagnes zoals Denk vooruit, NL Alert, de provinciale risicokaart.
Goede afspraken maken Ten slotte hebben wij goede samenwerkingsafspraken gemaakt met allerlei organisaties die bij rampen en crises betrokken zijn. Wij zorgen ervoor dat we goed voorbereid ons werk kunnen doen.
Welke resultaten leverden onze activiteiten in 2013 op? VrZW •
De brandweerkorpsen en de bestaande regionale VrZW organisatie zijn samengevoegd tot één nieuwe organisatie. Onze bedrijfsvoering is ingericht op deze grotere schaal van taken, medewerkers en budgetten. • In 2013 hebben wij convenanten afgesloten met partners van de vitale sectoren: elektriciteit, gas, waterbeheer en drinkwater. • Op diverse manieren hebben wij aandacht besteed aan het risico stroomuitval, bijvoorbeeld tijdens oefeningen en tijdens de jaarlijkse netwerkbijeenkomst.
Gertjan Winter, beleidsmedewerker Risicobeheersing: ‘’Ieder jaar organiseert VrZW een netwerkdag, met een thema dat wij als veiligheidsregio als risico hebben geformuleerd. In 2013 was dit het thema langdurige en grootschalige stroomuitval. Onze crisispartners waren aanwezig, maar ook partijen voor wie langdurige stroomuitval grote gevolgen kan hebben, zoals Albert Heijn, de Zorgcirkel, Evean, Norrit, Waterland Security Service. Deelnemers konden zelf punten inbrengen, waarover in groepjes gediscussieerd werd. Een middag die stof tot nadenken gaf, nieuwe deuren opende en in sommige gevallen leidde tot concrete vervolgafspraken.’’
Rob van den Dongen, Officier van Dienst tijdens de GRIP 1 op 8 september 2013: ‘’Wij werden als brandweer opgeroepen voor dit incident. Al snel werd duidelijk dat wij deze klus niet alleen af konden: gecoördineerd overleg was noodzakelijk. Daarom heb ik direct opgeschaald naar GRIP 1. Om het proces in goede banen te leiden werden afspraken met elkaar gemaakt en vastgelegd.De gemeente coördineerde de schoonmaak van de straat en regelde de voorlichting naar de burgers. De politie beveiligde het gebied en reguleerde het verkeer. De GHOR gaf advies en schatte de gezondheidsrisico’s in. Denk bijvoorbeeld aan mogelijke besmetting van burgers en hulpverleners. De brandweer heeft het wegdek in samenwerking met de gemeente schoon gespoeld en coördineerde de totale afhandeling van het incident. Daarnaast maakten we een lijst van andere partners die nodig waren voor de afhandeling van dit incident, bijvoorbeeld een bedrijf dat de riolering repareerde en het water weg kon pompen. Door snel op te schalen naar GRIP was het mogelijk om taken en verantwoordelijkheden van diverse partijen goed vast te leggen en weer snel terug te keren in de normale situatie.´´
GRIP 1
Als veiligheidsregio richten wij ons op grote risico’s voor leven en gezondheid van mensen, of materiële schade. En op noodsituaties waarbij verschillende hulpdiensten tegelijk optreden. Hierbij legden wij in 2013 – maar ook de komende jaren – de nadruk op het goed uitvoeren van onze taken, samenwerking met (crisis) partners en de verantwoordelijkheid van burgers en bedrijven.
rioolgassen), het regelen van de mobiliteit in- en rondom de wijk, het schoonmaken van de wijk en de communicatie richting de bewoners.
•
Dit is een uniek samenwerkingsproject tussen brandweerkorpsen en zorginstellingen om de brandveiligheid structureel te verbeteren. • Als veiligheidsregio zijn wij een partner in het project van Rijkswaterstaat over meerlaagsveiligheid Marken. In 2013 vond de projectvoorbereiding plaats. Hierbij richten wij ons op risico’s in onze regio. Bijvoorbeeld een doorbraak van de dijken, met overstroming als gevolg. • Wij hebben een convenant afgesloten met zes veiligheidsregio’s voor logistieke bijstand tijdens (zeer grote) branden. Als het nodig is, kunnen wij op een gemakkelijke manier extra vervoersmiddelen opvragen bij andere regio’s, of bijvoorbeeld toiletten, een verzorgingscontainer of een brandstofcontainer.
•
De minster van Veiligheid en Justitie is bezig alle meldkamers onder te brengen bij een Landelijke Meldkamer Organisatie. Dat houdt in dat ook onze meldkamer naar een andere locatie gaat. In 2013 zijn de eerste stappen gezet. • Er is zorgvuldig omgesprongen met de financiële middelen, waardoor de exploitatie een positief resultaat laat zien.
Brandweer
Een uitslaande brand op de tiende verdieping van een flat in Purmerend zorgde voor een grote rookontwikkeling. Een aantal woningen moest worden ontruimd. Door adequaat optreden van de brandweer was de brand snel onder controle. Na een korte afstemming op het gebied van brandweerzorg, politiezorg, geneeskundige zorg en bevolkingszorg konden de hulpdiensten weer snel afschalen naar de routinefase en konden de getroffen omwonenden weer terug naar hun huis.
Stormscenario op 28 oktober 2013 Op 28 oktober was het stormachtig in de regio. Het KNMI kondigde code rood af. De meldkamers hadden het druk met vele (spoed) meldingen vanuit de regio. Om de vele incidenten te coördineren en op elkaar af te stemmen, werd besloten om op te schalen naar GRIP 2. Hierdoor konden we een eenduidige communicatie in de regio over de storm bewerkstelligen, werden de gemeenten ondersteund bij het weghalen en snoeien van bomen en werd goed afgestemd met omliggende veiligheidsregio’s.
GRIP 2
• Er is een regionaal dekkingsplan voor de brandweer opgesteld. Hiermee gaan we steeds meer de richting op van grensoverschrijdend optreden. Dit houdt in dat de dichtstbijzijnde post van onze regio naar het incident gaat, ook als het incident in een buurgemeente plaats vindt. Dit leidt tot een snellere hulpverlening aan burgers en bedrijven in onze regio. • De brandweer geeft veiligheidsadviezen over vergunningen die door bedrijven en burgers bij de gemeenten of de provincie zijn aangevraagd. In 2013 zijn 122 dossiers in behandeling genomen. Al deze adviezen zijn op tijd afgegeven. • Ongevallen waarbij gevaarlijke stoffen vrijkomen, vereisen een specifieke aanpak. Hierbij zijn wij een samenwerking aangegaan met de omliggende veiligheidsregio’s Noord-Holland Noord, Kennemerland en Amsterdam-Amstelland. • Het nieuwe keuringssysteem voor brandweermedewerkers, PPMO, hebben wij voorbereid. • In 85% van de gevallen is een melding met de hoogste prioriteit binnen 1:30 min. verwerkt op de meldkamer en zijn de benodigde
Woningbrand in flat op 18 oktober 2013
GRIP 1
De beschikbaarheid van informatie tijdens incidenten is verbeterd. Een voorbeeld hiervan is het ontsluiten van alle geografische informatie rondom het Noordzeekanaalgebied. Voor dit risicogebied is de informatie tijdens incidenten snel beschikbaar voor hulpverleners en leidinggevenden die dan ter plaatse zijn. • Het snel en juist informeren van slachtoffers, verwanten en omwonenden tijdens een incident is cruciaal, zo bleek ook weer tijdens de grote brand in Moerdijk. Landelijk is hier in 2013 veel aandacht aan besteed, onder andere door de oprichting van een landelijke poule van communicatiedeskundigen. Onze regio draagt hieraan bij. • Wij hebben de uitrol van het landelijk project ‘Geen nood bij brand’ regionaal voorbereid.
brandweereenheden gealarmeerd. Dit draagt bij aan een snelle opkomst van de brandweer bij het incident.
GHOR De GHOR heeft een plan opgesteld voor noodsituaties infectieziektebestrijding havens, waarbij in onze regio de haven van Zaandam is bestudeerd. Breekt hier een infectieziekte uit, dan zijn wij hierop voorbereid.
Brand in autobedrijf op 18 december 2013 Op een industrieterrein in Zaandam woedde een grote brand in een opslagbedrijf met auto’s. Enkele straten in de omgeving werden vanwege de rookontwikkeling afgezet. De brandweer wist naar aanleiding van een snelle opschaling en een adequate inzet een deel van het pand te behouden. Brand in loods Zaandam op 18 december 2013.
Willemijn Waalkens, beleidsmedewerker GHOR: ‘’Bij de
Gemeenten • Bij incidenten, crises en rampen ontfermt de gemeente zich over de zorg voor de burgers, zoals evacuatie en opvang. Voor deze taken zijn de gemeenten in 2013 aangesloten op de multidisciplinaire werkwijze voor informatiemanagement. Gemeenten sluiten hierdoor goed aan op de processen die onze verschillende hulpdiensten met elkaar doorlopen tijdens een incident, ramp of crisis.
•
Bevolkingszorg is verder geprofessionaliseerd. Denk hierbij aan de opvang en verplaatsing van burgers tijdens een incident, ramp of crisis. Hierbij is speciaal aandacht voor de burgers die minder goed in staat zijn zichzelf te redden. Bijvoorbeeld burgers die niet zelfstandig een gebouw kunnen verlaten. Landelijk is er in 2013 onder andere een informatiesystematiek ingevoerd om deze niet-zelfredzame personen te registreren en hun verwanten te kunnen informeren.
Brand in loods Zaandam op 18 december 2013 In een loods op de Westzanerdijk in Zaandam brak een grote brand uit. Hiermee ging een grote rookontwikkeling gepaard, dat voor een uitgestrekt effectgebied zorgde. Uiteindelijk zijn de verschillende hulpdiensten ongeveer tien uur bezig geweest met de bestrijding van de brand.
GRIP 2
bestrijding van een infectieziekte aan boord van schepen zijn verschillende partijen betrokken. Om de uitbraak van een infectieziekte zo goed mogelijk te kunnen bestrijden is gecoördineerde hulpverlening noodzakelijk. Het Plan Noodsituaties Infectieziektebestrijding Havens bevat afspraken tussen deze verschillende partijen. Wie is waarvoor verantwoordelijk tijdens een incident, en hoe kunnen al deze partijen het beste samenwerken? Een mooi project waarbij duidelijk naar voren is gekomen dat met veel partijen een goed operationeel plan tot stand kan komen als de kennis en kunde worden gebundeld.’’
GRIP 1
•
De partners in Veiligheidsregio Zaanstreek-Waterland gaan ‘Samen voor Veilig’ om het samenwerkingverband te bestendigen en uit te bouwen. Dit samenwerkingsverband helpt maatschappelijke verstoringen te voorkomen of beperken in het belang van en samen met de burgers.
