MAK M20 h TITAN EN SI/V VLIEGENDE VAARTÜ
Marine Techno
In
de
Onder de vlag van Im tech realiseert de m arktgroep Schepen van Van Rietschoten en Houw ens de m eest
marktgroep Schepen werken samen: R & H Technology BV
uiteenlopende system en en installaties aan boord Industrieweg 30,
van vele typen schepen; 3361 HJ Sliedrecht
Met een com pleet dienstenpakket... ■ advies en engineering
te l.:0 1 8 4 0 - 31911
■ installatie ■ systeemintegratie en inbedrijfstelling ■ reparatie en motorenrevisie
van Rietschoten en Houwens Zuid West BV - Ridderkerk
■ 24-uurs service en b etrouw b are producten...
Ringdijk 506,
■ generatoren tot 8mVA ■ schakelborden en MCC's tot 6000 A
2987 VZ Ridderkerk
■ regelbare aandrijvingen tot 2 mW ■ alarm en monitoring systeem Ricomm 2000
tel.: 01804- 10844
■ rudder roll stabilisatie systeem ■ electronisch zeekaart en survey systeem ■ kasten, panelen, lessenaars m et een technologische plus...
van Rietschoten en Houwens Zuid W est BV - Vlissingen
Mercuriusweg 15,
■ besturingen en regelingen 4382 NC Vlissingen
■ bedien- en bewaakstations ■ integrale gegevens verwerking
tel.: 01184-67920
en informatievoorziening
van Rietschoten en Houwens
"Specialized in controlled pow er and p ow erfull autom ation"
’S c h ip en W e rf de Z e e ’ is het orgaan van de Stichting ’Schip en W erf de Z ee' waarin parti ciperen: de Nederlandse Vereniging van Tech nici op Scheepvaartgebied N V T S , de K onink lijke V ereniging van N ederlandse Reders K V N R , het M aritiem Research Instituut M A R IN , de N ederlandse V ereniging van Ka piteins ter K oopvaardij, de Vereniging N eder landse Scheepsbouw industrie VN SI. het K o ninklijk N ederlands M eteorologisch Instituut, de Afdeling M aritiem e Techniek van het Klvl en de Vereniging van Kapiteins en Officieren ter K oopvaardij V K O . V erschijnt maandelijks R e d a c tie H. Ellens, W. de Jong, J. d e jo n g h , Ir, F. Kok, Dr. Ir. K J. S aurw alt.J. M. Veltm an. H oofd redacteur R e d a c tie -a s siste n te M evr. S. van D riel-N audé
D E M A R IT IE M E M A R K T
542
Kleine verschillen, grote gevolgen T H E N E W M A K C O M P A C T C I.A S S E N G IN E SE R IE S M 2 0
544
L R ’S K W A R T A A L C IJ F E R S S C H E E P S B O U W
548
M A A N D M A R IT IE M
550
T IT A N EN S IM S O N
551
T w ee nieuw e sleepboten van G oedkoop Havensleepdiensten
R e d a c tie A d v ie sraa d Drs. P. A. T h. van A gtm aal, lng. C. Dam , ir. L. A. S. Hagem an, M. de Jong. Prof. Ir. J. Klein W oud, J. N . F. Lameijer, P. A. Luike naar, M r. K. Polderm an, E. Sarton, Ir. S. G. T an, Ir. E. Vossnack, J. K. van der Wiele R e d a c tie -a d re s M athenesserlaan 185, 3Ü14 HA Rotterdam telefoon 010-4361042, fax 010-4364980 U itg e v e r W yt U itgeefgroep Pieter de H oochw eg 111 3024 BG Rotterdam Postbus 6438, 3002 AK R otterdam T elefoon 010 - 425 59 44 Fax 010 - 478 09 04
ISSN 0 9 2 6 -4 2 1 3
INHOUD
1**rniDKmiriBi]
A d v e r te n tie -e x p lo ita tic W ilma N iebocr W yt U itgeefgroep Postbus 6438, 3002 AK R otterdam Tel. 010-425 59 44 Fax. 010-478 09 04 G eldend advertentietarief: 1 januari 1993 Alle advertentie-contracten w orden afgeslo ten conform de Regelen voor het A dvertentiewezen gedeponeerd bij de rechtbanken in N e derland. A b o n n e m e n te n Nederland ƒ 92,15 B uitenland ƒ 142,50/Bfrs 2591 Losse exem plaren ƒ 9,75 Bij correspondentie betr. abonnem enten het 8-cijferige registratienum m er (zie wikkel) verm elden A bonnem entsperiode januari - december. A nnuleringen schriftelijk in novem ber. G ra fisc h e p r o d u k tie D rukkerij W yt & Zonen b.v.
l/ g r a n d
554
A new generation ship design System A A N S P R A K E L IJK ! . . . W A T N U ?
556
V oortzetting van een serie artikelen over aansprakelijkheid m et thans de nadruk op de verzekering R E A C T IE
562
V L IE G E N D E V A A R T U IG E N
563
O ntw ikkeling en toekom st van aërodynam ische grondeffëctschcpcn K O N IN K L IJ K O N D E R W I J S F O N D S V O O R D E SCH EEPV A A RT
571
O rganisaticcentrum vakopleiding binnenvaart L IT E R A T U U R O V E R Z IC H T
573
ABS S E M IN A R O N 2 1 ST C E N T U R Y T A N K E R D E S IG N
574
A brief report o f the m eeting P R O D U C T IN F O
576
V E R E N IG IN G S N IE U W S
578
A G EN DA
579
B R A N C H E R E G IS T E R
580
H oew el de inform atie, gepubliceerd in deze uitgave, zorgvuldig is uitgezocht en w aar m ogehjk is gecontroleerd, sluiten uitgever, redactie en auteurs uitdrukkelijk iedere aan sprakelijkheid uit v oor eventuele onjuistheid e n /o f onvolledigheid van de verstrekte gege vens. R e p ro re c h t O vernam e van artikelen is toegestaan met bronverm elding en na overleg m et de uitge ver. V oor het kopiëren van artikelen uit dit blad is reprorecht verschuldigd aan de uitge ver. V oor nadere inlichtingen w ende men zich tot de Stichting Reprorecht. Jo o p Eijlstraat 11, 1063 EM A m sterdam . Illu s tra tie s bij ru b r ie k M a ritie m e M a rk t De W ilde Productions BV 070-3523593 Bij de voorplaat: H et M aritiem M useum Prins Hendrik, (foto M arco de N ood) SWZ12-93
l
541
A FSC H EID VAN DE HEER H. VAN H O EK D c sc h rijv e r van o n z e m aa n d e lijk se ru
d a c te u r w e rd van h e t ’D a g b la d S ch eep
briek P e rs p e c tie f g a a t o n s v erlaten , In ge zam enlijk o v erle g is b e slo ten d at: 'V an H o ek het in o n s b lad d e k o m e n d e m a a n den n e rg e n s m e e r o v e r zal h e b b e n ’. Hij
v a a rt’, u itg e g e v e n d o o r d e firm a W y t. H ij v e rv u ld e te v e n s een c o rre s p o n d e n t
heeft in een w e rk z a a m leven reed s een
h et sch rijv e n van een inleidend artik el v o o r ’S ch ip en W e r f . H ij is e r ev en m ee g e sto p t, m a a r na zijn p e n sio n e rin g is hij
h o g e leeftijd b e re ik t en w il h e t w a t k al m e r aan gaan d o en .
schap v o o r een A n tw e rp se sc h e ep v a a rt k ra n t. In d e ja r e n ’6 0 is hij b e g o n n e n m e t
vaste m e d e w e rk e r g e w o rd e n .
D e g esch ied en is van de stad R o tte rd a m heeft o o k zijn b ijz o n d ere b elangstelling; zijn b oek: ’W an d e lin g en d o o r O u d - R o tte r d a m ’ g e tu ig t d aarv an . Wij v e ro n d e r stellen d a t hij d e v rijg e k o m e n tijd goed k an g e b ru ik e n v o o r zijn h o b b ies, w aar o n d e r d e ’O rië n t E x p re ss’.
V o o r zo v er w ij h eb b e n k u n n e n n ag a an is hij als jo u rn a lis t in D elfzijl b e g o n n e n en o p een g eg ev en m o m e n t n aa r R o tte rd a m g e k o m e n w aar hij u itein d elijk h o o fd re
in g e n o m e n g e w e e st m e t de w ijze w aaro p hij de situ a tie en o n tw ik k e lin g e n op sch e e p v a a rtg e b ie d w ist te v e rw o o rd e n .
D c h e e r V an H o e k w as altijd g o e d in g e
N a m e n s d e lezers d a n k t de red actie de
v o e rd in sc h c c p v a a rtk rin g e n en de redac tie van ’S ch ip en W e r f is steeds b ijzo n d er
sp a n n in g en w en se n h e m h et allerbeste.
h eer V an H o e k v o o r zijn ja re n la n g e in
KLEINE VERSCHILLEN, GROTE GEVOLGEN M e n s o de J o n g O L IE V E R B R U IK IN 2000
H ET K A N O O K A N D E R S Bij h et IE A -sc e n ario is geen re k e n in g ge h o u d e n m e t e v en tu e le m a atreg elen ter
ln het v o o rja a r p u b lic e e rd e n z o w e l het In tern atio n al E n e rg y A g en cy (IEA ) als de
o m is een g e v o elig h eid san aly se g em aak t van h et effect v a n een k o o lsto fb elastin g
van k olen en olie een b ela n g rijk g e g ev en bij de b e rek en in g v a n dc b e h o e fte aan
o p fossiele b ra n d sto ffe n . In d ien de O E S O -la n d e n geleid elijk z o ’n belasting
n ie u w b o u w .
In IE A ’s W o rld
dc u itsto o t v an C 0 2 te b e p e rk e n . D aar
E n erg y
van U S $ 100 p e r to n in v o e re n , zal het
O u tlo o k n e e m t h e t v e rb ru ik v an olie v a n a f 1990 m et 16% toe to t 3550 m ln to n in 2000; bij A W E S stijg t het m et 13% .
o lie v e rb ru ik in d ie la n d en in 2000 n ie t m et ru im 210 m ln to n zijn to e g e n o m e n m aar m e t slechts 145 m ln to n . Z o ’n h effin g van
D at kleine verschil b e te k e n t bij h e t IEA een 5(X) m ln to n g ro te r v e rb ru ik in 2000.
$100 k o m t o v e re e n m e t een p rijsv e rh o g in g van circa 7 0 % te n o p zich te v an de
bij A W E S bijna 100 m ln to n m in d e r. M aar er zijn m e e r v ersch illen . A W E S ziet het v e rb ru ik in h e t v o o rm a lig e O o s tE u ro p a m e t circa 35 m ln to n to e n e m e n ; het IE A d aa re n te g e n re k e n t m e t een afn a m e van 75 m ln to n . D ie n te n g e v o lg e g aat het v e rb ru ik in de rest v an d e w e re ld bij A W E S m e t slechts 370 m ln to n o m h o o g , bij h e t IE A m e t 575 m ln to n . A an g ezien de p ro d u k tie in d e O E S O -la n d e n zal af n e m e n en in O o s t-A z ië zal a c h te rb lijv e n bij d e g ro ei in h e t v e rb ru ik , m o e te n deze g e b ied e n m e e r O P E C -o lie im p o rte re n . Bij h e t IE A -scen a rio zal er d u s een aan m e rk elijk g ro te r z e e v e rv o e r zijn in 2000 d an bij A W E S . L a a tstg e n o e m d e v er w a c h t n am elijk in 2000 een to e n a m e van 155 m ln to n bij h et z e e v e rv o e r v an ru w e
542
b e te u g e lin g van h et e n e rg ie v e rb ru ik om
A ssociation o f W est E u ro p e a n S h ip b u ilders (A W E S) h u n to e k o m s tv e rw a c h tin gen. H et IEA b e p e rk t zich u ite ra a rd to t energie; v o o r A W E S is h et z ee v erv o er
g e ë x p o rte e rd w o rd e n . B o v en d ie n v e ro n d e rste lt A W E S d a t d e
h u id ig e o liep rijs van $17 p er vat. Bij een h effin g van $300 zal d e to e n a m e bij h et
p ro d u k tiv ite it van d e ta n k e rv lo o t d e k o m e n d e j a ren m e t circa 2 5 % k an to e n e m en . V ele ex p e rts b etw ijfe len dat. Een
o lie v e rb ru ik in de O E S O b e p e rk t blijven to t 40 m ln to n . V o o r steen k o len is h et effect van d e h effin g u iteraard g ro te r,
g ro o t deel van d e a fg e n o m e n p ro d u k tiv itcit is im m e rs een g e v o lg van stru c tu re le
m a a r bij aard g as zal e r alleen een lagere g ro ei zijn bij de h o g e b elastin g van $300.
facto ren , zoals k o rte re g e m id d e ld e v e rv o ersafstan d , re la tie f m e e r p ro d u k te n -
Bij deze an aly se is ev e n w el geen re k e n in g g e h o u d e n m e t de e v e n tu e le g ev o lg en van
v e rv o e r, o u d e re v lo o t, enz. G e c o m b i
d erg elijk e h effin g en v o o r de O E S O -la n d e n in d ien de re st v an de w e re ld n ie t v o lg t. A a n g e n o m e n m a g w o rd e n d a t
n e erd m e t de b e tre k k e lijk g e rin g e stijg in g bij h e t z eev erv o er, b e re k e n t A W E S d a t in 2000 een ta n k e rv lo o t van 270 m ln d w t
e n e rg ie -in te n sie v e in d u strie ë n als h o o g
b e n o d ig d zal zijn w a t m in d e r is d a n de th a n s b e sta an d e v lo o t. U itg a a n d e v a n h e t IE A -sc e n a rio en v a n een p ro d u k tiv ite its -
o v e n s, ch em ie , a lu m in iu m , enz. zullen v e rd w ijn e n . D e sc h e e p sb o u w kan zich h ie r m issch ien h a n d h a v e n indien staal en
v e rb e te rin g van slech ts 10% bij d e ta n k e rv lo o t, is h et m o g e lijk d a t in 2000 n ie t
o n d e rd e le n u it d e o n tw ik k e lin g s la n d e n w o rd e n g e ïm p o rte e rd e n de w e rk n e m e rs b e re id zijn d e flink h o g e re prijzen v o o r
olie ten o p z ic h te v an d e 1175 m ln to n in
een ta n k e rv lo o t van 270, m a a r bij b e n a
1990 en v an 85 m ln to n bij h e t p ro d u k te n v e rv o e r. V o lg e n s h e t IE A -sc e n a rio m o e ten h e t M id d e n O o s te n en V en ezu ela in
d e rin g v an 370 m ln d w t b e n o d ig d zal zijn. Een u ite in d elijk v e rsch il v a n 100 m ln d w t m e t g ro te g e v o lg e n v o o r de
2000 ru im 500 m ln to n m e e r p ro d u c e re n . H et g ro o tste deel v a n d eze to e n a m e zal
sc h e e p sb o u w . In d it geval g e lu k k ig e in d elijk eens p o sitie v e g ev o lg en !
gas, e le k tric ite it en b e n zin e te a an v aard en z o n d e r d a a rv o o r lo o n c o m p e n sa tie te k rij g en . D a t laatste zal w a a rsch ijn lijk niet z o ’n p ro b le e m o p le v e re n aangezien ver sch illen d e e n q u ê te s aan g ev en d at d e N e SWZ 12-93
d erlan d ers bereid zijn d iep in de buidel re tasten v o o r een sch o n er m ilieu. H elaas zal w el het m o n d iale effect van k o o lsto fh effin g e n in de O E S O tam elijk b e p e rk t zijn. V olgens h et IEA zal bij een heffing van $300 in de O E S O de u itsto o t van C O , in de gehele w ereld in 201(1 slechts 7% o m laag gaan. D a t zou zelfs w el m in d e r k u n n en zijn, indien de o n t w ikk elin g slan d en een snellere e c o n o m i sche g ro ei zullen realiseren dankzij de zelfbeperking in de O E S O -la n d e n . In de o n tw ik k elin g sla n d en ziet m en nam elijk w el het belang in van een sch o n er m ilieu, m aar w il m en d aar n o g n iet in in vesteren; het rijke W esten m o e t m a ar opd raaien v o o r de kosten van sch o n ere tech n o lo g ie. M isschien m o e t er v o o r onze e n erg ie-in tensieve bed rijv en een 'o p ro tp re m ie ’ k o m en, in d ien zij bereid zijn sch o n e tech n o logie to e te passen bij v erh u izin g n aar een ander land. H et IE A ziet dergelijke p ro b lem en na tu u rlijk o o k w el, m aar v o o r de bereke n in g e n k o n m e n er u iteraard n iet v an uit gaan d a t belan g rijk e bed rijfstak k en een o n th e ffin g v an de k o o lsto fh effin g krij
in fo rm atie v o o r de k u ststaten o v e r de aard v an de lading b eh o ren to t de w en slijst van deze o rganisaties. G ezien de n o g v eelv u ld ig v o o rk o m e n d e sch eep sram pen. zullen deze aan bevelingen o n g e tw ij feld d o o r bijna iedereen w o rd e n toege ju ic h t. Inderdaad bijna, w a n t stren g ere veiligheidsregels v o o r b ijv o o rb eeld vis sersschepen o n d e rv in d en veel w eerstan d in de o n tw ik k elin g slan d en . In Indonesië zijn de vaak p rim itiev e v issersb o ten w aarschijnlijk m in d e r b e tro k k e n bij o n gevallen dan h et geval is o p d e d ru k k e N o o rd z e e m e t veel slecht w eer. M aar het p am flet V eiligheid o p Z ee b estrijk t slechts in d irect d e visserij. H et h o o fd p u n t is d at er naast een b eter toezicht o p de technische cond itie van h e t schip ook m ee r toezicht m o e t k o m en o p de k w ali teit van de b em an n in g . Ju ist de p rak tijk m en sen k u n n en aangeven hoe dat laatste h et beste kan geb eu ren . D e classificatie b ureaus en de scheepvaartinspecties m o e -
gen. B o v en d ien k o m t h e t IE A to t de con clusie d a t h et effect van o p lo p en d e m i lieuheffingen \steeds k lein er w o rd t. Fossiele b ran d sto ffen zijn so m s o n v e r van g b aar, o n g each t de prijs. D aaro m ad viseert h e t IEA to t een politiek te k o m en w aarbij een niet te h o g e k o o lsto fh effin g w o rd t g eco m b in ee rd m et een politiek ter b e v o rd e rin g van de efficiëntie bij h e t v er bru ik . O o k dat laatste zal veel g eld v er gen, aangezien d a aro n d e r zaken w o rd en verstaan als h et v o o rtijd ig v erv an g en van elektrische centrales m e t een rela tief lage efficiëntie. A lleen m eer efficiëntie d o o r to ep assin g van reeds b estaande tech n o lo gie zo u v a n a f 2000 een stabilisatie van de k o o ls to fu its to o t in d e O E S O k u n n en be w erkstelligen. G O ED K O P E VLA G G EN V ier organisaties heb b en d e k rach ten ge bu n d eld oin een visie v a n u it de p rak tijk te geven o p V eiligheid o p Z ee. D ie p rak tijk k en n is staat b u iten k ijf bij de b e tro k ken organisaties: de Federatie van W erk nem ersorganisaties in de Z eev aart (F W Z ), N ed erlan d se V eren ig in g van Ka piteins ter K o o p v aard ij, V eren ig in g van H o o fd w e rk tu ig k u n d ig e n N ed erlan d se Z eesch eep v aart en de N ed erlan d se L oodsen C o rp o ra tie . H o g e re eisen ten aanzien v an k w a lite ite n k w a n tite it van de b em a n n in g en van de k w aliteit van de w alorganisatie, du id elijk er en o o k w er kelijk to eg ep a ste regelg ev in g van de IM O en E G , betere h av en staatco n tro le, b etere o p v a n g van calam iteiten en m eer SWZ12-93
I
ten b o v en d ien een v aarv erb o d k u n n en o p leg g en v o o r een schip d at n iet aan de eisen v oldoet. O p v a lle n d is o v erig en s dat n iet g ev raag d w o rd t naar m eer tech n i sche voo rzien in g en o m het schip veiliger te m ak en . D at w as to t d u sv erre de gem ak k elijk stc w eg v o o r de regelm akers. M aar zelfs als de k w aliteit van d e b em an n in g aan alle eisen v o ld o et, k u n n e n o n g e vallen v o o rk o m e n . H et p am flet bena d ru k t dat er na elke ra m p een o n afhankelijk o n d erzo ek m o et k o m en , w aarbij in tern atio n ale sa m e n w erk in g w enselijk is. V o o rk o m e n blijft evenw el b ete r dan a c h te ra f analyseren w at er fo u t is gegaan. V erk eerssch eid in g en -begelei d in g k u n n e n helpen het aantal ongevallen d o o r fo u tiev e b eo o rd elin g en o f een aan eenschakeling van v erg issin g en te ver m in d eren . H et is ja m m e r d at dit m in o f m eer als een a lte rn atief v o o r een lo o d sp lich t o p bepaalde zeetrajecten is ge n o e m d . D a t k lin k t als p re k e n v o o r eigen parochie.
Als eerste aanbeveling n o e m t V eiligheid o p Z ee h e t b estrijd en van sch eepvaart o n d er g o ed k o p e vlag. D ie vlaggen dienen u itg eb an n en te w o rd e n . Je kan j e afvra gen o f dat w el g o e d d o o rd a c h t is. O n te genzeggelijk varen er vele onveilige sche pen m e t te kleine en o n erv aren b em an n in g en o n d e r g o e d k o p e vlaggen. M aar er zijn ook vele reders die o n d e r g o ed k o p e vlag varen en toch ru im sch o o ts v o ld o e n aan alle eisen. N ie t v o o r niets h eeft Liberia een tam elijk g u n stig e verliesstatistiek, zelfs een b etere dan Z u id -K o re a en T u rk ije , landen die niet het etik et g elegenheidsvlag hebben. In dien de gelegen h eid svlaggen v erd w ij nen, is nauw elijks aan te n em en dat de W esterse reders hun schepen o n d e r de ei g en N ed erlan d se, D uitse, Japanse o f A m erik aan se vlag zullen teru g b ren g en , Z ij k u n n e n dan n iet m eer co n cu rreren m e t de schepen van G rieken, T u rk e n , Z u id k o rea n e n , C h in ezen uit H o n g k o n g , T aiw a n en C h in a, enz. R eders in die lan den zullen h u n v lo o t dus sterk k u n n en u itb re id e n ten koste van de W esterse re ders. Flet v eilig h eid sb esefis in die landen vaak m in d e r o n tw ik k eld dan bij ons. N o g o n lan g s hield de h av en staatco n tro le in A ustralië schepen uit India, H o n g k o n g en C h in a aan. B o v en d ien k u n n en er bij een sterke v lo o tg ro e i in die landen p ro blem en o n tstaan bij het aan trek k en van een k w a lita tie f en k w a n tita tie f o p tim ale b em an n in g . De veiligheid o p zee kan dus zelfs afnem en bij een dergelijke o n tw ik keling. Een schrale tro o st is dan alleen dat er niet langer N ed erlan dse b em anningen bij ongev allen b e tro k k e n zullen zijn. Z o ’n o n tw ik k e lin g kan n atu u rlijk w o r den tegengegaan d o o r pro tectio n istisch e m aatreg elen . D e E u ro p ese k u stv a a rt re serv eren v o o r E u ro p ese schepen kan z o ’n m aatregel zijn. O o k een strik te toepas sing van de 40-40-20 aanbeveling v o o r lad in g v erd clin g in de U N C T A D -c o d e v o o r de lijn v aart, zelfs als de E uropese reders h o g e re v rach ten m o eten vragen dan die uit d e o n tw ik k e lin g slan d en . Een a ltern a tie f is het v erstrekken van su b si dies aan de natio n ale reders. G elukkig n o em en FW Z , kapiteins, h o o fd w e rk tu ig k u n d ig e n en loodsen deze ’o p lo ssin g e n ’ niet. M isschien dat zij alsnog k u nnen o v e rw eg en een kleine v erandering aan te b ren g en in hun p am flet. N am elijk d o o r de aanbeveling g o ed k o p e vlaggen uit te ban n en te veran d eren in het uitbannen van g o e d k o p e vlaggen m e t o v erw eg en d su b -stan d aard schepen. O o k hier een klein verschil, m a a r w el m et heel andere gev o lg en . □
543
THE NEW MaK C O M PA C T CLASS ENGINE SERIES M 20 W
it h in
20
h a s r is e n
y e a r s t h e p e r f o r m a n c e o f d ie s e l e n g in e s
by
70% . O
ur n ew
e n g in e
M 2 0 (f ig .
i
)
w it h
A PISTO N D IA M ET ER OF 2 0 CM IS T H EREFO RE E A SILY C A P A B L E
D ip l.- I n g . R e in h a rd H ä fn e r
OF PR O D U C IN G TH E O U T PU T PR O V ID ED AT T H A T T IM E B Y
K nipp M a K Maschinenbau G m bH , Kiel.
OUR D O U BLE ST R O K E SERIES W ITH A PISTO N D IA M ET ER OF
24 C M . M a K N O W C O V ERS A G A IN TH E FIELD OF R O B U ST , SM ALL EN GIN ES FROM 9 0 0 K W U P W A R D S.
IN N O V A T IO N BY R E D U C T IO N T h e basic c o n cep t o f th e M 20 series (fig .2) is c o n stitu te d by clearly d efin ed technical fu n ctio n al u n its w h ich can be c o m p a re d to a m o d u la r sy ste m . T h e de m an d s 011 the tech n ical capacities o f the e n g in e are m et w ith o v e r 4 0 % less c o m p o n e n ts than w as c u sto m a ry u p to n o w . T h e M 20 is availab le as 6-, 8- o r 9 -c y lin d er in -lin e an d 12- o r 1 6 -cy lin d er vee fo rm a n d su ita b le fo r m a n y d riv e tasks. T h e su itab ility fo r h e av y fuel o p e ra tio n at lo w fuel c o n s u m p tio n rates m ak es th e M 20 e n g in es a ttra c tiv e fo r th ese tasks. F or m a n y ap p licatio n s th ese ro b u s t sm all m e d iu m -sp e c d e n g in e s w ith th e ir fa v o u r able speed (900 - 1(HK) rp m ) a n d th eir low ru n n in g costs h a v e a g o o d ch an ce to o v e rta k e h ig h -sp e e d engines. T h e m e d iu m -sp e c d e n g in es o f th e M 20 series are su itab le fo r th e m o st d ifferen t task s, su ch as ship p ro p u lsio n , au x iliary p o w e r g e n e ra tio n o n inland w a te rw a y as w ell as o n se a -g o in g vessels, b u t also for
Fig. 1. T h e new M a K M 20 long-strolee en
sta tio n a ry o p e ra tio n - and th at ev en far a w a y fro m all civilizatio n .
gine. Fig. 2. Cross section.
Fuel sa v in g s d u e to hig h efficiency d o n o t o n ly re d u c e o p e ra tin g costs. A lo w fuel c o n s u m p tio n rate - c o n sid e ra b ly b e lo w
stru c tu ra l s u p p o rtin g m e m b e r p ro v id in g ad v a n ta g es fo r b o th rig id an d resilient
190 g /k W h - is th e basis fo r h ig h h eavy
m o u n tin g . P ro v e n h o riz o n ta l b o lt co n
fuel su ita b ility a n d lo w p o llu tio n o f th e e n v ir o n m e n t (fig .3).
n e c tio n s o n th e b e a rin g s closely a b o v e the ped estals e n su re a h ig h d eg ree o f to rsio
M 2 0 : T H E T E C H N IC A L C O N C E P T
nal rig id ity . E asily to be seen: cran kcase an d c y lin d e r b lo c k p ro v id e a s tiff back
T h e te c h n o lo g y o f th e e n g in e series M 20
b o n e fo r th e en g in e.
w h ich sh o w s m a n y n e w p o in ts b eco m e s clea r w h e n lo o k in g at th e in d iv id u a l so lu
T h e c ran k case an d c y lin d e r b lock e m
tions:
th e spaces fo r v ib ra tio n d a m p e r and c a m
C r a n k c a s e a n d C y l i n d e r b lo c k : C o m
sh aft d riv e at b o th en d s are c a st-o n , th e c h a rg e -a ir d u c t is cast-in at le ft-h a n d side
p a c t S ta b ility -
at th e to p , th e oil d u c ts are d ire c tly in c o r
C o m p re sse d F u n c
b o d ies m a n y fu n c tio n s at the sam e tim e:
ti o n s
p o ra te d . T h e ca m sh a ft is m o u n te d in a
D u e to c o n tin u o u s lo n g itu d in a l g ird e rs in
tu n n e l b e a rin g d irec tly in the fra m e . T h e
th e area o f th e to p c o v e r p late, in th e area
d riv in g fo rce fo r th e in jectio n v alves and
o f th e b o tto m c y lin d e r g u id e a n d - p a rtic
in je c tio n p u m p s is tra n s m itte d b y a rigid lo w -v ib ra rio n c o n stru c tio n at rig h t-h a n d
u larly ro b u s tly d im e n sio n e d - in th e area o f th e p ed estals, th e e n g in e fram e is a
side a t th e to p .
g ine fram e. T h e te m p e ra tu re d is trib u tio n o b ta in e d by this con cep t avoids cold co r ro sio n and ensures lo w ru n n in g resis tances: W ell te m p e re d at the b o tto m and at the to p sufficiently cold to create a sta ble luboil film .
0
200
400
600
800
1000
1200
Output in kW (1) without Engine-driven Pumps, 3 % Tolerance
Fig. 3. Fuel consumption and smoke emission 6 M 20. C r a n k s h a f t a n d T o r s i o n a l V ib r a t io n
for th e flyw heel w ill easily cope w ith fu
D am per T h e crankshaft (fig. 4) is executed in safe and rigid design acco rd in g to th e latest in sig h ts an d p ro v id e d w ith w id e crank w ebs. Jo u rn a l and crank pin are d im e n
tu re upratin g s. A flange con n ectio n w ith 16 b o lts o n the free en d p erm its full e n g in e p o w er-tak e o ff from the crankshaft. A to rsio n al v ib ratio n d a m p e r o f sleeve sp rin g ty p e and lubricated by circu latin g oil w h ic h m eans lo w w ear ad d itio n ally caters for lo w torsional load o n th e c ran k
sioned in such a w a y th a t especially high tensile steel can be used fo r fo rg in g th em . T h e large b earin g surfaces p ro v id e thick lu b ricatin g clearances and th erefo re g u ar antee th at th e bearin g s w ill ru n o p era tio n ally safe fo r a lo n g tim e. T h is is en sured in ad d itio n b y c o m p lete m ass balance p ro v id ed by am p ly dim ensioned balance w eights. T h e flyw heel and the gearw heel d riv in g the cam shaft are sh rin k -fitte d o n th e crank shaft jo u rn a l on co u p lin g side. T h u s, th e gearw h eel is o f h ig h stre n g th and o f h ig h ly co n cen tric ru n n in g , since it is o f o n e piece co n stru ctio n . T h e tap e r fit
shaft. A S m a r t C y lin d e r L in e r T h e in ten d ed ro b u stn ess im plies th at the en g in e will n o t be sensitive to ex trem e loads, e.g. d u rin g periods o f in ad eq u ate co o lin g w ater tre a tm en t. N o m ajo r d a m age to th e en g in e is to o ccur u n d e r such circum stances. T h e cylin d er lin er is situ ated so far o u t side o f the eng in e th a t it is coo led in a w ater cooling ja c k e t o n ly o u tsid e the en
T h e cylinder lin er is o f stra ig h tfo rw a rd , even fo rm w ith a v ery rigid head. E ven w h e n subjected to ro u g h loads th e cylin d e r lin er w ill keep its ro u n dness. T h e m a terial chosen can be laid o u t for m in im u m w e a r th an k s to lo w stresses, and the lo w degree o f d e fo rm a tio n guarantees low luboil c o n su m p tio n rates. T h e m u ltifu n ctio n al co o lin g w ater ring su rro u n d in g the u p p e r p art o f th e cylin d e r lin er and featu rin g a totally new de* sign (fig. 5) fulfills th e fo llo w in g tasks; - co o lin g w a ter is led ro u n d the liner; - in teg rated co o lin g w a te r inlet and o u t let ducts; - basis fo r co o lin g w a te r d istrib u tin g m ains; - co n n ectio n b e tw een charg e-air d u ct a n d cy lin d er head; - c o v er for ta p p e t p ush rods; - p ro tectio n o f cy lin d er head studs against co rro sio n ; - 'ta sy p reccn tcrin g w h en m o u n tin g the cy lin d er head. A nd th u s it m akes m o u n tin g and d ism an tlin g o f th e c y lin d er head considerably easier. Fig. 5. Liner cooling ring put on cylinder liner and enclosing it.
Fig. 4. Strong crankshaft completely mass balanced.
F o r S a fe A b s o r p t io n o f th e D r iv i n g P o w e r : P is to n a n d C o n n e c ti n g R o d M aK trad itio n ally uses pistons w ith a m ple g uide len g th and sufficiently high vault above the g u d g e o n pins. T h is bal anced d im e n sio n in g reduces tu m b lin g , and th e stiff v au lt above the g u d g eo n pin reduces d e fo rm a tio n u n d er firing pres sure. A p art fro m lo n g service life this also im plies very lo w luboil c o n su m p tio n . A stepped sm all-en d boss on the ro b u st co n n ectin g ro d ensures that firing and m ass forces w ill m in im ize pressures on the bearing. T h e plain bearings have a close fit due to a hig h m o u n tin g stress. SWZ12-93
545
T h e co n n ectin g ro d is p ro v id e d w ith d ril
Exhouit G o i Tem peratur« in °C
lings fo r luboil c o o lin g o f th e p isto n s.
in front of Turbine
H i g h L o a d C a p a c it y a n d E a s y M a in te n a n c e : th e C y l i n d e r H e a d T h e cy lin d er head fe atu res a d im e n sionally stable d o u b le b o tto m desig n in
behind C ylinder
p ro v e n n o d u la r cast iro n . T h e rig id ly s u p p o rte d co m b u s tio n c h a m b e r b o tto m en su res g reat a lte rn a tin g load stre n g th .
behind Turbine
T h e o u te r area is ch ara cte riz ed b y a cir cu m feren tial cast-in d u ct. B etw een th e valves th e re are b o res fo r co o lin g . T h e rm a l load is th u s k e p t at a lo w level (fig .6) an d rig id ity , especially in
0
200
400
600
800
1000
1200
O utput in kW
th e valve area, is still v e ry hig h . Fig. f>. Combustion chamber temperatures.
Fig. H. E xhaust gas temperatures 6 M 20.
T h e fo u r stu d s fix in g th e c y lin d e r head (fig. 7) can be released an d tig h te n e d w ith o u t h av in g to to u c h th e valve d riv e. The d iv erse an d la b o u r-in te n siv e screw ed pip e c o n n e c tio n s re q u ire d in o th e r cases hav e also been ratio n alized o u t o f existence. C h a rg e -a ir c o n n e c tio n , c o o lin g w ater inlet an d o u tle t as w ell as p u sh ro d c o v e r are p ro v id e d via elastic sealings o n the b o tto m side o f th e c y lin d er head. Passages fo r no zzle c o o lin g , lu boil at the cy lin d e r h ead a n d th e leakage
Fig. 9. Easy to maintain plug-in type intercooler.
pipe o f th e need le valve as w ell as tig h t ness in d icatio n o f th e in jectio n sy ste m are Fig. 7. 4-bolt cylinder head with simple h y draulic tightening tool.
led fro m c y lin d e r h ead to c y lin d e r head via an e lb o w w h ic h can easily be e x c h an g ed .
irectifier w h ic h w as d e v elo p e d fo r th e big gI e r M aK e n g in es. T h e rectifier ev en ly
A R e lia b le T u r b o c h a r g i n g S y s te m
rectifies th e gas pulses to w a rd s the sin g le d u c t tu rb in e an d su p p resses re flu x in te r < 1ferin g w ith th e scav en g in g .
T h e M 20 series is d e sig n ed w ith re serv e capacities. W ith lo w full load c o n s u m p tio n th e p u lse c h a rg in g sy ste m en su res
T h e ro b u s t c ast-o n e x h a u st gas pipes are
o p tim u m p a rt-lo a d o p e ra tio n (fig .8 .).
easy to be re m o v e d fro m the cy lin d e r < head. O n ly tw o b o lts c o n v e n ie n tly acces i sible fro m ab o v e are to be released at each
T h e c o m p o n e n ts o f th e tu rb o c h a rg in g g ro u p are ru g g e d ly fa sten ed to th e e n g in e fram e. T u rb o c h a rg in g g ro u p an d h ig h -
icy lin d er.
efficiency in te rc o o le r as w ell as lo w flow
T h e e x h a u st gas facing is co n n e c te d to the
resistan ces e n su re a su fficien tly cool c o m -
ei n g in e fra m e se lfsu p p o rtin g a n d resilien tlv . T h is resu lts in lo w v ib ra tio n ,
b u stio n air. T h e 6 M 20 u tilizes th e ad v an ta g e s o f th re e -p u lse c h a rg in g w ith tw o ro b u s t 546
pulse pipes. T h e 8 M 20 uses th e m u lti pulse c h a rg in g sy stem w ith M aK pulse j
gi o o d n o ise d a m p in g an d lo w h eat radia tio i n. SWZ 12-93
T h e co n n ectio n s fo r th e co o lin g w ater pipes are arran g ed laterally o n th e series engines and th ere fo re b efo re pullin g th e in terco o ler o u t o n ly a few b o lts have to be released. T h u s, th e easy-to -clean in terco o ler is a fu rth e r exam ple o f ease o f m ain ten an ce (fig. 9). It can be pulled o u t, cleaned and push ed back in to its rig id h o u sin g like a d raw er, w h ilst fu rth e r a ir-b earin g parts
Speed 1 000 min'1• Pe 20.90 bar
and pipe w o rk rem ain fitted. J u s t a Q u e s ti o n o f S e ttin g : th e A d ju s t a b le I n j e c ti o n S y s te m E ngines w ell p rep ared to m eet fu tu re de m ands o n b o th em ission and c o n su m p tion utilize to th eir ad van ta g e a facility for sh iftin g th e co m m e n c e m e n t o f fuel injec tio n . T h u s, on th e M 20 series a m o d u le using a sim ple m ech an ism to alter the positio n o f th e ro ck er in th e injection driv e is available as an o p tio n . T h is m e c h an ism uses ro ck ers sw in g in g ro u n d an eccentric shaft, th e centre o f w h ich can be adju sted (fig. 10). H ig h pressu re injection ensures lo w fuel co n su m p tio n , clean c o m b u stio n and g o o d p a rt-lo a d capacity o n th e M 20. S h o rt injection lines en su re th a t th e de sired injection ‘c haracteristics reach the nozzle u n im p aired . Special m eans en su rin g lo w em ission rates o f the M 20: - a lo n g stro k e allow s for a w ell-shaped c o m b u stio n ch am b e r p ro v id in g an in tensive air-fuel m ix tu re in spite o f a h ig h co m p ressio n ratio; - a h ig h co m p re ssio n ratio leads to a soft and lo w -ein issio n co m b u stio n in spite o f a high firing pressure; - a high firing p ressu re is p ro d u ced be cause o f the high co m p ressio n ratio in spite o f the late c o m m e n c e m e n t o f in jectio n ; - a late co m m e n c e m e n t reduces N O x p ro d u c tio n , b u t n o rm a lly increases fuel co n su m p tio n ; - a very intensiv e and sh o rt injection im p ro v es the fuel c o n su m p tio n in spite o f th e late co m m en cem en t; - m eans to co n tro l the ex h au st gas recir cu lation and injection o f w a ter are p ro vided; - m eans to ad ju st a c o n stan t te m p e ra tu re o f the ex h au st gases o v e r the e n tire load ran g e in fav o u r o f a hig h efficiency o f S C R (selective catalytic red u ctio n ). T h e injection sy stem c o n tin u es th e sim plification o f m ain ten an ce p ro v id ed o n the cylinder head. T h u s, th e p ro tectiv e co v erin g b etw een cy lin d er cap area and p u m p area consists o f o n e displaceable sleeve only. T h e tw o th ru st pieces b e tw een p u m p and nozzle are p ressure SWZ12-93
m o u n te d o n ly at th e co n n ectio n p o in ts by m eans o f tw o p ressu re screw s, and th ere fore th e injection valves can be e x tracted for m ain ten an ce p u rp o ses w ith in m in i m u m tim e. It is ju s t as easy to lift u p an injection p u m p . If th e cy lin d er head is extracted , th e con n ectin g h ig h - and lo w -p re ssu re parts are securely fixed to the cy lin d er head so th a t th e y c a n n o t g et lost. Special p ro v isio n has been m ad e fo r a lo w -v ib ratio n design o f the fuel inlet and o u tlet pipes w ith th e ir fuel flow . T h is is achieved by m eans o f a suitab le co m b in a tio n o f am ple v o lu m e and co o p eratin g th ro ttles. T h e en tire sy stem is o f co n v e n ien t assem bly, also for its b u ilt-in elas ticity. Im p o rta n t for safety: each injection p u m p is p ro v id e d w ith its o w n em erg en cy sto p device w hich is activated separately fro m the speed g o v e rn o r. A fu rth e r detail p ro v id in g easier m ain te nance an d increased safely is the u n it at the end o f th e co n tro l linkage. All devices d ep en d in g o n fuel-rack p osition are housed in th isa ssc m b ly un it. A bove it the resiliently m o u n te d g auge b o ard is lo cated. T h u s, e m erg en cy o p eratio n is p o s sible by ju s t one m an. P in i o n G e a rs n o t in N e e d o f R e a d ju s t m ent O n th e o p p o site c o u p lin g side (fig. 11) th e en gin e is covered w ith a cast-iro n Fig. 11. A m axim um o f 5 engine driven pumps is possible.
plate w h ich is precisely centered w ith re spect to th e crankshaft. U p to five g eari w heel p o w e r take-offs can be fitted on it by m eans o f sim p le p lu g g in g in, e.g . tw o lu b ricatio n oil p u m p s, tw o cooling w ater p u m p s and o n e fuel circulation p u m p o r even a h y d rau lic p u m p . F u rth e r e q u ip m e n t can be easily driven from the ex te n d e d c ran k sh aft via a su p p o rt. B ecause o f the sim plified circuits n o rm a lly o n ly o n e p u m p is installed for lu b ricatin g oil, cooling w ater and fuel. In this co n tex t it is to be m en tio n ed that a ll o th e r eng in e parts are to be fitted ac c o rd in g to the p lu g -in sy stem . N o adap tatio n w o rk o r ream in g o f taper pins is req u ired any m o re on th e M 20. L o w in s ta lla tio n a n d S y s te m C o s ts T h e engines o f th e M 20 series d e m o n strate th eir eco n o m y already w hen being installed. C o m p o n e n ts fitted on the en gine en su re a cost-effective engine room design. T h e lub ricatin g oil sy stem is com pletely piped o n th e eng in e. T h e single-circuit cooling system w o rk s for all m edia w ith on ly o n e central re tu rn cooler an d re quires sm all q u an tities o f w ater. A fu rth e r advantage: resilient m o u n tin g w ith d irect a rra n g e m en t o f th e b onded ru b b e r elem ents betw een en g in e pedes tals and to p plate. SU M M A RY W ith its n e w eng in e M 20 M aK offers an eco n o m ically as well as en v iro n m en tally attrac tiv e en g in e series in the m e d iu m specd range. T h is series com bines virtues o f b o th lo w -sp eed and h ig h -sp eed en gines in a flexible system w hich offers co n v in cin g co n stru ctiv e and o p eratin g features. R ed u ctio n o f p o llu tio n by m eans o f reduced fuel c o n su m p tio n , noise d am p in g and em ission red u ctio n pays o f f for th e o p e ra to r as well as th e econom ical technical design - from in stallation to lo n g -te rm o p eratio n . T h e M 20 eng in e is a tru e M aK p ro d u ct. 547
diversen
Lloyd's Register Shipbuilding Return, september 1993 In het derde kwartaal van dit jaar werden in de gehele wereld 390 schepen m et in totaal 4.678.343 gt opgeleverd, 580.531 gt m eer dan in het voorgaande kwartaal.
Aan nieuwe opdrachten w erd ca. 8,1 miljoen gt geboekt, ruim 3,4 miljoen gt m eer dan de opgelever de tonnage. H ierdoor nam de o m vang van het w ereldorderboek voor het tweede achtereenvolgen de kwartaal toe, dit kwartaal met 2.827.127.gt.
O pgelevcrd 3c kw. 1993 Japan Z. Korea China Duitsland Denem arken Italië Roemenië Polen Brazilië Taiwan Finland Kroatië Frankrijk U .K . Rusland Spanje O ekraine Nederland
154 29 I9 I9 5 6 7 9 3 I I 2 0 4 5 6 3 6
2.514.516 725.546 192.705 212.909 22.338 160.009 29.059 210.100 127.414 77.400 29.000 78.289 0 6.065 19.828 22.989 54.046 27.587
De orderportefeuille om vat thans (aantal schepen en gross tonnage): in aanbouw 1189 16.004.867 nog te beginnen 9*49 21.875.233 totaal 2188 37.880.100 De cijfers voor de belangrijkste scheepsbouw enden w orden in ta bel 1 gegeven. Frappant is dat de toenam e voor Zuid Korea groter is dan voor de
Totaal in opdracht per 30-09-1993 448 191 123 128 44 59 91 118 47 17 14 25 22 24 130 57 23 56
11.046.181 10.137.719 1.874.002 1.751.249 1.616.855 1.261.230 1.180.394 1.046.717 954.134 805.287 766.401 742.414 695.560 684.841 592.084 456.124 414.455 291.469
Verschil t.o .v . vorig kwartaal + + + +
3 46 2 4 4 0 + 7 + 1 0 - 1 - 1 + 4 + 2 - 1 -1 7 0 - 1 + 14
+ 48.115 + 2.949.307 + 4.414 + 92.418 + 197.971 + 85.281 + 1.145 175.102 68.684 77.213 28.800 + 65.319 + 260 22.315 346.202 + 17.965 77.442 + 53.110
Tabel I. Produktiecijfers 3e kwartaal en orderportefeuille per M) september 199} voor de voornaamste schttpsbouwlanden lin aantallen seiiepen en gross tonnage).
O pgelevcrd 3e kw. 1993 O lietankers O lie/bulk Bulkcarriers Vrachtschepen Gas/chetn. tankers Vissersschepen Diversen
90 0 24 62 21 53 140
2.519.217 0 1.047.562 706.965 122.647 35.903 246.049
Totaal in opdracht per 30-09-1993 322 4 275 541 120 336 590
13.998.067 182.279 10.246.779 7.376.642 2.955.102 214.359 2.906.872
Verschil t.o .v . vorig kwartaal -4 1 + 2 + 52 + 26 2 -1 2 + 30
+ 53.601 + 91.093 + 1.355.477 + 870.309 + 62.793 8.311 + 402.165
wereld als geheel. De rest van de wereld toont dus een lichte terug gang: het saldo van ’winners and losers'. De grote verliezers zijn Rusland en Polen. Japan bleef na genoeg constant. D e ’winnaars' zijn vooral Denem arken en de Verenigde Staten (waar de order portefeuille m eer dan verdubbel de: van 73.069 to t 174.909 gt) en in m inder sterke m ate Duitsland, Ita lië. Kroatië en N ederland. Tabel 2 geeft de cijfers voor de belangrijkste scheepstypen. Tankers (37,0% ) en bulkcarriers (27,5%) vorm en nog steeds de m eerderheid. Bij de vrachtschepen heeft 5,4 m il jo en gt (72,6%) betrekking op containerschepen. T ankers voor vloeibaar gas vertegenw oordigen 2,5 miljoen gt. In de rubriek Di versen nemen passagiersschepen 967.578 gt v oor hun rekening en ferries 400.475 gt. N e d e rla n d De Nederlandse orderportefeuille is m et 22% gegroeid, waarmee ons land zich steviger op de 18e plaats van de wereldranglijst heeft genesteld. Tabel 3 geeft de cijfers voor ons land per eind septem ber 1993. Tenslotte geeft tabel 4 een opsom m ing van de tonnage voor regi stratie onder Nederlandse vlag. 2
Japan Polen Joegoslavië O verige landen inch Nederland
38 2 51
112.1X10 28.923 4.000 267.112
Totaal
93
412.035
Tabel 4. Orderportefeuille per land voor registratie onder Nederlandse vlag (in aantallen schepen en gross tonnage).
Tabel 2, Produktiecijfers 3c kwartaal en orderportefeuille per 30 september 199.1 per scheepstype (in aantallen schepen en gross tonnage).
Martrain
O pgeleverd 3e kw. 1993
Verschil t.o .v . vorig kwartaal
Totaal in opdracht per 3 0 0 9 -1 ‘193 26 1 9 20
222.384 6.000 12.691 50.394
+ 10 0 0 + 4
+
1
25.058 0 929 1.61X1
+ +
52.605 0 11 494
6
27.587
56
291.469
+ 14
+
53.110
Vrachtschepen G as/chem . tankers Vissersschepen Diversen
3 0 2
T oraal
Tabel 3. Produktiecijfers 3c kwartaal en orderportefeuille per 30 september 1993 w ar Nederland (in aantallen schepen at gross tonnage).
548
De brochure 'Europcan Advanced Training in M arine Technology 1993-94’ geeft in circa 100 bladzij den een overzicht van diverse o p leidingen op het genoem de - zeer ruim e - gebied. H et betreft zowel korte, gespecialiseerde cursussen als m eerjarige studies op universi tair niveau in vele landen in Europa. Inlichtingen: m w . L. Koek, Facul teit der W erktuigbouw kunde en M aritiem e Techniek van de T .U .D e lft. M ekelw eg2, 2628CD Delft, tel. 015.784872. SWZ12-93
Technology that changed the course of the marine business for the better
Deteriorating heavy' fuel qualities and a growing demand for better cost-efficiency and reliability were challenges faced
by the marine business in the 1970s.
Wartsila Diesel was the first engine manufacturer to meet these challenges with customized medium-speed
technology for even the poorest quality heavy fuels available. The Wartsila Vasa 32 marked the beginning of a new era
and set the course for the entire marine business towards higher profits with lower-quality fuels.
Since then the Vasa engine family has maintained its lead in the development of medium-speed diesel engines.
The Vasa 20,22,32 and 46 are all forerunners in their output range and they all share built-in reliability based on time-
tested Wartsila Diesel heavy fuel technology.
20
22
32
46
The Wartsila Vasa engine range gives you all the power you need with virtually any grade oJ , __
Wartsilii Diesel Oy P.O. Box 244, 65101 Vaasa, Finland Telephone +358-61-324 2111, Telefax +358-61-317 1906
Stork Wartsila Diesel B.V. P.O.Box 10608, 8000 GB Zwolle. The Netherlands Telephone +31-38-253 253, Telefax +31-38-223 564
A549
Haqel Dareef c.s. O p 9 septem ber heeft D am cn Shipyards vier sleepboten van het type S tanT ug 1605 overgedragen
D eutz/M W M hoofdm otoren, type T B D 234 VH. m et een ver
aan de K uw ait O il C o m pany. De schepen dragen de nam en Haqel Dareef, H aqel Lulu, H aqel D ura en Haqel M urjan en hebben als
tw ee generatorscts, ieder bestaan de uit een D eutz/M W M m otor, type D 226-4, en een Stam ford ge nerator van 30 kVA .
teit w o rd t bereikt. Aan boord w o rd t een laboratorium geïnstal leerd v oor de kw aliteitscontrole van de vis. D e diepvriesruim en zullen volledig gepalletiseerd zijn. D e laadcapacitcit is 165.000 pak ken. D e invriescapacitcit is 250 ton per dag. D e nieuw e traw ler, de m eest ge
hoofdafm etingen: Lengte o.a. Breedte
De boten zijn geklasseerd door L loyd’s Register, m et de klasse: + 100A1 ’T u g ’. K uw ait Coastal Service. 4" L M C . □
avanceerde in zijn soort, is het 21e schip dat de Y sselw erf voor d c ja c zon G roep bo u w t. O p levering is gepland vo o r decem ber volgend
opgeleverd. H et is het eerste schip van een serie van tien v o o r de Ports and Shipping O rganisation
schcepsbouw nieuw s
O pdracht Jaczon G roep voor YV C Ysselw erf YV C Y sselw erf te Capelle aan de IJsscl heeft van de Jaczon G roep opdracht gekregen v o o r de b o u w van een fabrickstraw ler. H et schip krijgt als hoofdafm etingen: Lengte o,a, 120,(X) m. Lengte I I. Breedte
112,30 m. 17,50 m.
H olte D iepgang
ll,0 2 m . 6,65 m.
H et schip is bestem d v o o r de vangst op pclagische vissoorten als m akreel en horsm akreel in de Atlantische O ceaan, m aar is ge schikt om w ereldw ijd te w orden ingezet, In het o n tw e rp is gro te aandacht
besteed aan de wijze van verw er ken en in vriezen van de vis, w aar d o o r de hoogst m ogclijke kw ali
jaar. □
16,9 m. 5,3 m .
H olte 2,5 m. Elke b oot is voorzien van tw ee
Ghiam 1 D am en Shipyards heeft op 14 sep tem ber de loodstender G hiam 1
in T eheran, Iran. V ijf daarvan w orden in G orinchem gebouw d. D e andere v ijf w orden in Iran ge bouw d uit b ouw pakketten die
N iestern Sander B V. in Delfzijl heeft van W ijnne & B arends’ C a r gadoors- en A gcntuurkantoren B .V ., eveneens te Delfzijl, o p dracht gekregen voor de bouw van tw ee 'Fast H andling Flexibox C arriers'. Het w orden zustersche pen van de M arie C hristine (be schreven in SW Z 3-91, bladzij 129), Flelene en M agda, die de w e rf al eerder v o o r dezelfde op drachtgever bouw de. D e schepen w orden circa 90 m eter lang, 12,5 nieter breed en krijgen
een draagverm ogen van bijna 3300 to n op een diepgang van 5,30 m eter. D e schepen w orden voorbereid vo o r het eventueel later plaatsen van tussendekken en van een 'R adial Sidc L oader’, een speciale boordkraan die m ede d o o r de re derij w erd ontw ikkeld. O p levering van de schepen, b o u w n u tn m ers 804 en 805, is ge pland v oor m idden respectievelijk eind 1994. □
m ent, m aken een kleinere diep gang m ogelijk en verm inderen het schroeflawaai aanzienlijk. W at de constructie betreft is geko zen v o o r een stalen rom p en een alum inium bovenbouw . De Stan T en d er 1550 is ontw or pen vo o r een m axim um snelheid
geleverd. D e schepen, van het nieuw e type D am en Stan T en d er 1550, hebben de volgende hoofdafm etingen:
van 24 knopen. O pdrachtgevers kunnen kiezen uit verschillende fabrikaten m otoren. O o k v o o r de verdere uitrusting zijn er diverse opties, bijvoorbeeld wel o f geen zonw ering boven het
Lengte o.a. B reedte o.a.
15,95 m. 4,55 m .
achterdek, w el o f geen aircondi tioning in stuurhuis e n /o f benc-
H olte 2,49 m . D iepgang achter ca. 1,40 m . D e schepen w orden voortge stuw d d o o r tw ee M T U dieselm o toren, type 8 V 183 T E72, m et een
dendekse accom m odatie, even tueel o o k dekverw arm ing en railingverw arm ing om het loodsdek bij vriezend w eer ijsvrij te houden.
verm ogen van 405 kW elk. Zij w orden geklasseerd d o o r L loyd’s R egister v o o r de klasse “F 100A1, Pilot B oat, Persian G u lf and
Veel aandacht is besteed aan de er gonom ie van stuurhuis en accom m odatie, alsm ede aan een goede
d o o r D am en Shipyards w orden
O pdracht W ijnne & Barends voor Niestern Sander
m ogen van 323 kW elk. en van
O m an-S ea Service, + LM C. H et nieuw e o n tw erp , m et schroeftunnels in h et achterschip, is bij M arin beproefd. De tunnels geven een opm erkelijke verbete ring van h et v o o rtstu w in g sren d e-
bereikbaarheid van m otoren, pom pen en installaties, zowel ten behoeve van een snelle inbouw als voor gem akkelijk onderhoud. Behalve de tien v oor Iran. zijn nog tw ee schepen van dit type in op dracht. □
Ikiena O p 4 septem ber w erd d o o r Fcrus Sm it B.V . te H oogezand het vrachtschip Ikiena, b o u w n u m m er 294, tew atcrgelaten. H et schip, in aanbouw v oor H O S C o Sandfirden, heeft als hoofdafm etingen: Lengte 1.1. Breedte H olte
84,99 m. 13,17 m. 7,10 m.
D iepgang
5,65 m.
H et draagverm ogen zal circa 4200 ton zijn. In h et schip w o rd t een W artsila Diesel h o o fd m o to r geïnstalleerd, type8V 25, m et een verm ogen van 1840 kW bij 900 o m w ./m in . H et schip w o rd t g ebouw d onder toezicht van B ureau V eritas voor de klasse: I 3/3 E. + C arg o ship. D eep Sea, Ice IB, A U T -M S . □
Crystal Amethyst en Crystal Emerald Bij scheepsw erf B o elw erf Vlaan deren in T em se, België, zijn op 15 o k to b er j.1. tw ee chem icaliëntankers gedoopt: de C rystal A m ethyst, b o u w n u m m cr 1541 en de C rystal Em erald, b o u w n u m m er 1542. E igenaar van beide schepen is H ol-C hem Ltd N .V . D e belangrijkste gegevens zijn:
Lengte o.a. Breedte H olte D iepgang D raagverm ogen De tatikinhoud bedraagt
112,00 m. 18,20 m. 10,00 m. 7,50 m. 8000 t. 9.580 m 3.
De schepen zijn voorzien van Sulzer 6 Z A L 40 SW h o ofm otoren. m et een v erm o g en van 4.320 kW bij 510 o m w ./m in . Svanehoj leverde de pom pen. O
Donateur D e K oninklijke N ederlandse Red ding M aatschappij heeft o p 23 o k tober de nieuw e reddingboot D o nateur in dienst gesteld. D e b o o t is v oor een belangrijk deel gefinan cierd uit de o pbrengst van de lan delijke televisie-acrie van de T R O S in o k to b er vorig jaa r, van
daar de ongebruikelijke naam . D e D o n a teu r is de vijfde b oot van het type Valentijn; v o o r gegevens zie de A nn iejaco b a V isser in SWZ 7/8-93. bladzij 316. D e b o o t, gebouw 'd d oor Habbeké Ja c h tb o u w in V olendam , is gesta tioneerd in W ijk aan Zee. □ SWZ 12-93
TITAN EN SIMSON G
o edko o p
to ber
H
a v e n s e e e p d ie n s t e n
B .V .
h eeft o p
22
ok
T IJD E N S EEN CEREM O N IE OP HET N O O R D Z E E K A N A A L
H AAR TW EE N IEUW E SLEEPBO TEN , T iT A N EN S lM S O N , OFFI CIEEL IN G EBRU IK GENOM EN,
D e nieu w e b o ten zijn aanzienlijk k rac h ti ger dan de o u d ere schepen in de G o ed k o o p v lo o t, die m ax im aal een tre k k ra ch t van 30 to n h ebben (de b o te n van de P ro vincie-klasse u it 1982). D e T ita n en de S inison h eb b en een p aaltrek van 50 to n . H o ew el de vraag n aar h av ensleepactiviteiten zich de la a tste ja re n heeft gestabili seerd, w as er een to en em en d e vraag naar sterkere sleepbo ten v o o r het assisteren van g ro te re schepen, zoals b u lk carriers en car carriers. M et de T ita n en de S im so n kan aan d ie vraag ru im sc h o o ts w o rd e n voldaan. D e b o ten zijn o n tw o rp e n d o o r W ijsm ul ler E n g in eerin g en zijn in de eerste plaats b estem d v o o r h e t assisteren van het sch eep v aartv erk eer in h et gehele N o o rd zeekanaalgebieB. D aarn aast zijn zij ge schikt v o o r kustsleep v aart, v o o r h e t v e r plaatsen van b o o reilan d en en v o o r berg in g so p eraties o p de N o o rd zee. D ankzij tw ee ro erp ro p ellers ach te r en een d w a rssc h ro e f v ó ó r h eb b en de T itan en de S im son een fenom enale m a n o e u v re e r baarheid: zij draaien in enkele seconden o m h u n eigen as en sto p p e n - van volle v aart - binnen één scheepslengte in circa
Sleepboot Sinison. - m ach in ek am er en tro ssen ru im , m e t in de d u b b e le bodem o n d e r an d ere b ra n d sto ftan k s en een zo etw a te rta n k ; o n d e r h et
bev in d en
D e b o ten zijn g eb o u w d d o o r C o n stru c -
een
terg en ts (BB); - ro erp ro p e llc r co m p artim e n t;
ciones N avales S an to d o m in g o , in V igo, Spanje, volgens d e v o o rsc h rifte n en o n d er toezicht van B u reau V eritas, klasse
- h ek tan k , v o o r w aterballast.
4* 1 3 /3 E T U G , D eep Sea, + M A C H , A U T -M S .
- b ra n d s to f - sm eerolie
D e h o o fd afm etin g en zijn:
- h y d rau lisch e olie - z o e tw a te r
L engte o . a. L engte w.1.
30,00 m . 28,90 m .
-
B reedte m al H olte D iep g an g
9,50 m . 4,95 m . 3,95 m .
D e ro m p w o rd t d o o r vier w aterd ich te sch o tten o n d erv erd eeld in de volg en d e co m p artim en ten : - v o o rp iek , m et o n d erin een w aterb allasttank; - een c o m p a rtim e n t m e t o n d erin de d w a rssch ro efru im te en b ra n d sto f tan k s, daarb o v en verblijven en een bergplaats;
zich
sch u im tan k (SB) en een tank v o o r d e-
8 seconden.
SWZ12-93
b o v en d ek
kW bij 900 o m w ./m in . H ierm ee kan een vrijvarenclc snelheid van 12,8 knopen w o rd e n behaald. D e m o to re n drijven via T w in D isk M C D k o p p elin g en , ty p e 3000-5 H D , en cardanassen de A quam aste r ro erp ro p ellers, ty p e U S 2001, aan. D e schroeven hebben vier vaste bladen, een d iam e te r van 2300 m m en draaien in straalbuizcn.
D e tan kcapaciteiten zijn:
sch u im d eterg e n ts
1 0 8 ,0 m 3. 4 ,0 m 3. 3 ,5 m 3. 1 5 ,0 m 3. 2 ,5 m 3. 2 ,5 m 3.
In h et d ek h u is bev in d en zich v o o rin de h u tte n van de kapitein en de H W T K , daar achter aan SB h e t d a g v e rb lijf m e t m cssro o m en - o p h art schip - de ’o p e n ’ k o m buis; aan BB div erse sanitaire ru im ten , O n d e r het h o o fd d ek bevin d en zich n o g tw e e een p erso o n s h u tte n , een d riep ersoons h u t en een b ergplaats. V o o r de v o o rtstu w in g zijn tw e e A B C d ieselm o to ren , ty p e 8 D Z C -9 0 0 , g e ïn stalleerd m e t elk een v e rm o g e n van 1490
D e m o to re n draaien m et een co n stan t toerental. H e t toerental van de schroeven w o rd t geregeld d o o r de olied ru k in de k o p p elin g te regelen, w a ard o o r de dikte van de olicfilm tussen de platen van de k o p p elin g en daarm ee de slip k u nnen w o rd e n g evarieerd. D o o r h et con stan te toerental k u n n en de m o to re n elk een aan de v o o rzijd e a a n g eb o u w d c S tam fo rd d ra a istro o m g en e ra to r aandrijven, type M H C 434 F2, 300 kV A , 380 V, 50 Hz. V o o r h e t h a v e n b e d rijf staat tussen de h o o fd m o to re n een d ieselgeneratorsct o p gesteld, b estaande u it een V alm et diesel m o to r, ty p e 620 D S G , m et een v erm o g en van 90 k W bij 1500 o m w ./m in ., en een S ta m fo rd d ra a istro o m g e n c ra to r, type U C M 274 D 23, 87,5 kV A . 380/220 V , 50 H z. 551
D e B ru n v o ll d w a rssc h ro e f in h e t v o o r schip, ty p e F U -3 7 -L T F -1 0 0 0 , h eeft vier vaste bladen en een d ia m e te r van 1000 m m . H ij w o rd t aan g e d re v e n d o o r een R eliancc e le k tro m o to r van 100 kW . D e m ax im ale stu w k ra c h t is 2 to n . V o o r het s le e p b e d rijf zijn de b o te n u itg e ru st m e t tw e e h y d ra u lisc h aa n g ed re v e n slceplieren van U lstein B rattv aag . D e lier o p h et v o o rsc h ip , d ie te v e n s als an k crlier fu n g eert, h eeft één tro m m e l v o o r 100 m d raad van 48 m m . D e m a x i m ale tre k k ra c h t is 35 to n , de h o u d k ra c h t 160 to n . D e tw eed e lier, iets a c h te r de m id sch eep s o p g e ste ld , heeft een tro m m e l m e t schcid in g sflen s v o o r de o p slag v an 100 m d raad van 48 m m , resp ectiev elijk van 60( m d raad van 44 m m . O o k h ie r is d e m a x i m ale tre k k ra c h t 35 to n en de h o u d k ra c h t 160 to n . H et p o w e rp a c k staat in h et tro sse n ru im o p g esteld en o m v a t tw e e elek trisch aan g ed rev en p o w e rse ts van 46 kW elk en een se rv o -p o m p s c t, D e h y d ra u lisch e d ru k is 45 bar. V erd er zijn de b o te n v o o rz ie n v a n een zw are ru b b e r b o eg fen d er. D e S iitison zal als b e rg in g sb o o t w o rd e n u itg e ru st m et d iv e rs m ateriaal d a t in het tro sse n ru im w o rd t o p g eslag en . D e b o te n zijn (nog) n iet u itg e ru st als b lu s b o ten . m a a r w el zijn d a a rv o o r al d e n o d i ge v o o rz ie n in g e n a a n g eb rach t: een e x tra
v o o r b lu ssc h u im en v o o r d e te rg e n te n
v o lg e n d e a p p a ra tu u r o n d e rg e b ra c h t:
zeeinlaatkast, een fu n d a tie v o o r d e b r a n d -
(w aa rm ee o lie v e rv u ilin g e n k u n n e n w o r
b lu s p o m p , d iv erse leid in g en en de fu n d a
den b estred en ). H e t stu u rh u is , m e t zich t ro n d o m , is v o o rzien van tw e e b ed ien in g slessen aars.
v o o r d e n av ig atie: - rad ar, F u ru n o F R -8 0 5 0 -D A ; - g y ro k o m p a s, R o b e rts o n R G C II;
tie v o o r een b lu s m o n ito r o p h et p la tfo rm tussen de tw e e sc h o o rste n e n . V erd er b e v in d en zich a c h te r in d e m ac h i n e k a m e r, o n d e r h et h o o fd d e k ,
tan k s
- au to p ilo t, R o b e rts o n A P 9 M K II; - n a v ig a to r, F u ru n o G P -70;
V e rd e r is in h e t stu u rh u is o n d e r a n d e re de
- ec h o lo o d , F u ru n o FE -606; - L o k ata N a v te x 2;
Sleepboot Titan.
v o o r de c o m m u n ic a tie : - S ailor SSB; - 2 x S kanti V H F , T R P 3000; - S k an ti w a c h to n tv a n g e r 2182; - V in g to r talk back V R C -5 M ; - V in g to r telefo o n s. G o e d k o o p is sin d s 1979 een volledige d o c h te r v a n d e W ijsm u ller G ro e p . M et de T ita n en d e S im so n zijn v e rtro u w d e na m en w e e rg e k e e rd . O n d e r de vlag van W ijsm u lle r v o e re n al ee rd e r d rie T itans en tw e e S im so n s. H e t g ezam en lijk e m a c h in e v e rm o g e n v a n d eze v ijf b o te n was m in d e r d an d at van één van de n ieu w e b o ten . D e T ita n w e rd in Ju n i o p g e le v e rd en arri v e e rd e o p de 28e v a n d ie m a a n d in IJm uid en . E x act d rie m a a n d e n later v o lg d e de S im so n . □ SWZ 12-93
Flying Focus Scheepvaartkalender nieuw e uitgaven
Form aat: 30 x 38cm Uitgave: Flving Focus Luchtfoto grafie. Prijs ƒ 3 9 ,5 0 .
O nze mooiste koopvaardijschepen 1945-1970 Deel 2, vracht/passagiersschepen, d o o r A m e Zuidhoek. Form aat 21 x 29,7 cm , 176 pagi na's, genaaid gebonden, geplasti ficeerd. Uitgeverij de Alk B .V ., 1993, ISB N 90 6013 525 3; prijs f. 59.90. H et eerste deel. dat alleen over vrachtschepen ging, w erd bespro ken in SW Z 8-92, bladzij 370. Veel van w at wij toen schreven geldt ook voor dit tweede deel: vooral een kijkboek. M eer dan 250 foto’s en een g root aantal andere illustra ties (alles in zw art/w it) zijn gewijd aan de 59 schepen die het onder werp van dit boek vorm en en aan enkele andere. M ooie schepen, m ooier nog dan die in het eerste deel. De schrijver vertelt er m et enthou siasme over, m aar helaas m et te w einig deskundigheid. Een zin als 'D e scheepsbouw er kan de meeste eer inleggen m et het zoeken en
vinden van het eigen gewicht (rom p. m asten, accom m odatie voor de bem anning, machine, reddingboten, hulpw erktuigen, reservedelen e.d. tesam en).' is —al naar je m uts staar - eeu lachertje o f een reden tot ergernis. Bij de scheepsbeschrij vingen w orden L xB xD g verm eld, waarbij D g volgend de lijst van G ebruikte Af kortingen 'diepgang' betekent, m aar het verm elde getal slaat meestal (maar ook w eer niet con sequent) op de holte. O o k zonder de tekst system atisch door te spit ten zijn verdere onjuistheden te signaleren. Jam mer! K om t er nog een derde deel, bij voorbeeld gewijd aan de talloze kustvaartuigen uit de periode 1945-1970? Wij hopen het van har te, m aar hopen tevens dat schrij ver en uitgever dan deskundige hulp zullen zoeken voor het con troleren van de tekst. K. □
Flying Focus is al jaren gespeciali seerd in luchtfotografie ten behoe ve van scheepvaart & otYshore-industrie Het uitgebreide archief luchtopnam en bevat inm iddels ruim 10.000 kleurnegatieven, w aaronder vele spectaculaire ac~ tie-opnam en. H ieronder enkele die als voorplaat vo o r 'Schip en W erf de Z ee' hebben gediend.
V oor 1994 geeft Flying Focus voor het eerst tw ee kalenders uit: de "Scheepvaartkalender 1994' en de 'Visserijkalender 1994'. Beide kalenders bevatten grote kleurenfoto’s, geselecteerd uit de m ooiste opnam en van de afgelo pen jaren. Er is veel aandacht be steed aan de vorm geving en de uit voering. U kunt de kalender rechtstreeks bij Flying Focus bestellen. Tel. 02518.58855. o
Contracts for the Carriage of Goods by Land, Sea and Air. Editor-in-C hief: D avid Yates, M A (Oxon). 1.300pp; looselcaf. L loyd's o f L ondon Press; July 1993. ISBN 1 85044 481 1; £ 195.00. LLP are publishing a new looseleaf w hich will provide a single u p-todate reference source to assist all those involved w ith the com plex
area o f the law. T he carriage o f goods contracts are divided into well organised sections, covering sea, inland w ater, road, rail and air. T here are also divisions dea ling w ith freight forw arding and m ulti-m odal transport. Each catugory is subdivided by reference to the type o f contract and finally by reference to the types o f clause. □
V erder verschenen bij Lloyd’s o f London Press:
De W el M ilieubeheer toegelicht voor bedrijven Mr. E. J. de Bruin Form aat 16 x 24 cm, 134 blz. P ap erb ack
SD U Service C en tru m U itgeve rijen ISBN 90 399 0465 0, prijs f49,50 D it boekje heeft to t doel degenen die werkzaam zijn in inrichtingen die nadelige gevolgen vo o r het milieu kunnen veroorzaken in het kort te inform eren over de voor inrichtingen relevante artikelen van de Wet M ilieubeheer. O nder inrichting verstaat de wet in artikel 1.1.: 'elke do o r de m ens bedrijfsm atig o f in een om vang alsof zij bedrijfsm atig was, onder nom en bedrijvigheid die binnen een zekere begrenzing dient te w orden verricht’. Particuliere huishoudens vallen niet onder het begrip. In het algem een betreft het die inrichtingen(bedrijven) die na delige gevolgen v oor het milieu kunnen veroorzaken. D e W et M ilieubeheer is ontstaan door om vorm ing van de Wet al gem ene bepalingen m ilieuhygiëne (W abm). Deze laatste w et diende om procedures, die in de sectorale m ilieuw etten zoals de W et veront reiniging oppervlaktew ateren, de W et inzake de luchtverontreini ging, de Wet chem ische afvalstof fen, de Afvalstoffenwet, de Wet geluidshinder, en andere van el kaar verschilden, te stroom lijnen. SWZ 12-93
De W abm werd later uitgebreid m et een aantal andere elem enten zoals onder andere de instelling van de C entrale Raad voor de m i lieuhygiëne, M ilieueffectrapportage. T och was de wet niet vol doende voor een integrale aanpak van de m ilieuproblem en. D aartoe was o m vorm ing noodzakelijk. De W et M ilieubeheer, zoals de om gevorm dc W abm thans heet, m oet leiden tot: - de integrale bescherm ing van het milieu; - de overzichtelijkheid en inzich telijkheid v oor burgers, bedrij ven en overheden; - een betere uitvoering en hand having van de m ilieuw etge ving. M et de Wet M ilieubeheer is de oudste m ilieuw et uit 1875, de H inderw et, vervallen en blijven de sectorale w etten in afgeslankte vorm bestaan. De w et is een aanbouw w et, dat wil zeggen dat in de loop der tijd nieuw e hoofdstukken zullen w orden toegevoegd. H et boek bestaat uit een algemeen deel en een deel waarin de w etsar tikelen w orden verm eld en kort toegelicht. Afzonderlijke verm el ding van de kam erstukken- en staatsbladnum m ers, het telefo nisch inform atiepunt en een tref w oordenregister kom t het ge bruik van het boek ten goede. □
Lloyd's Nautical Year Book 1994 E ditor Paul C uny, 12th edition, 412 pages;
ISBN I-85044-538-9; prijs £ 37,50. □
Lloyd's Ports of the World 1994 E ditor Brian A. Pinchin, iv + 921 pages,
ISBN 1-85044-543-5; prijs £ 130.00. a
Lloyd's Maritime Atlas 17th edition, prijs £ 40,(X). □
International Shipping Bruce Farthing, 2nd edition, hard cover,
ISBN 1-85044-565-6; prijs £ 35,IX). P
Bill of Lading and Bankers' Documentary Credits Paul T odd, Approx. 300 pages, hard cover,
ISBN 1-85044-585-0; prijs £ 58.(X). □
V oorts verscheen:
Introduction to corrosion prevention and control Profidr. B.J. Gellings, 2e druk, 136 pagina’s, SM D Educatieve U itgevers, Lei den,
ISBN 90 212 31824, prijs f. 43,50. De eerste druk van dit boek werd uitgegeven door Delft U niversity Press. □
Bcdrijfsuitgaven:
Esab catalogus lasdraden Form aat 15x21 cm, 128 pagina’s. De catalogus beschrijft het com plete leveringsprogram m a en geeft daarnaast algemene infor m atie over het lassen m et draden (keuze stroom bron, bescherm gassen, enz.).
V o o re en gratis exemplaar: Esab N ederland B .V ., postbus 8183, 3503 RD U trecht, tel. 030.485922, fax 030.485260. □
553
L/GRAND A NEW G EN ERA TIO N SH IP D ESIG N SYSTEM T
h ree
D
u t c h e x p e r t s in s h ip d e s ig n
so ftw a r e h a v e
JO IN E D FORCES IN TH E D EV EEO PM EN T OF A N EW G EN E R A TIO N OF SH IP D ESIG N SO FT W A R E:
M A R I N , S A R C AN D
L o g o s I n d u s t r i a l A u t o m a t i o n . T h e y c o m b in e e x p e r t i s e IN H Y D R O D Y N A M IC A N A L Y SIS SO FTW ARE
(M A R I N ) ,
H Y D R O ST A T IC A N A L Y SIS A N D H U LL D ESIG N SO FTW A R E
,
( S A R C ) A N D G R A PH IC SH IP DESIGN SYST EM S ( L o g o s ) . '
T
'
h r o u g h t h e in t e g r a t io n
m a t ic a l
,, _
,
Ir. K . S . L a a n sm a . L O G O S , Industrial automation
o f g r a p h ic a l a n d m a t h e
M O D U LES AN O PT IM A L D ESIG N F L E X IB IL IT Y IN
C O M B IN A T IO N W ITH A S U B ST A N T IA L C U T IN TH E REQ UIRED D ESIG N T IM E IS REALISED .
N EW C O N C E P T
n a tio n o f resu lts fro m d iffe re n t v ersio n s.
C o n tra r y to trad itio n a l ship d esig n sy s
In o n e d esig n sy ste m en tire ly d iffe re n t
te m s a g ra p h ic hu ll fo rm d esc rip tio n is
d e sig n actio n s are c o m b in e d su ch as g ra p
u sed in stead o f a nu m e ric al o rie n te d fo rm descrip tio n . T h is co n c e p t is realised th ro u g h th e selec
calc ulatio n s,
tio n o f p o w e rfu l o b je c t o rie n te d p ro g ra m m in g m e th o d s in c o m b in a tio n w ith
h ic /p a ra m e tric m o d e l d e fin itio n , v o lu m e w e ig h t
c alcu latio n s
and
stre n g th calcu latio n s. All fu n c tio n s o f th e d esig n sy ste m are accessible th ro u g h a u n ifo rm g ra p h ic in
M erits o f th e selectio n o f th is g ra p h ic d e sign e n v iro n m e n t a n d th e o b je c t o rie n te d
terface. B ecau se th e in terface is d e sig n e d to b e se lf-e x p la n a to ry , th e le arn in g tim e fo r u sin g th e sy ste m is v ery sh o rt,
ran teed . T h e v o lu m e data o f th e geom e
m e th o d s are e .g .: - Easy d e fin itio n o f c o m p le x g e o m e
C A L C U L A T IO N S B A S ED O N
tr y are o b ta in e d u sin g th e m athem atical fu n c tio n s o f th e sta n d a rd C A D system .
G R A P H IC F U N C T I O N S
T h e level o f g ra p h ic m o d el d etailin g car
a full 3 D su rface m o d e lin g sy ste m .
-
tries. P aram etric desig n features.
- G ra p h ic d e fin itio n o f ta n k s a n d c o m
V o lu m e calcu latio n s (d isp lace m en t and
ried o u t in an early d e sig n stag e is chosen
tan k c o n ten ts) in th e G R A N D sy ste m are
b y th e user. In o rd e r to include all non
based 011 th e solid re p re se n ta tio n o f th e
g rap h ica lly d efin e d c o n stru c tio n in the
- C o n siste n c y c o n tro l o f th e g ra p h ic
g ra p h ic m o d e l.
calc u latio n s, th is d esig n in fo rm a tio n m ay
m o d e l th ro u g h asso ciativ e g e o m e try . - A v ailab ility o f g rap h ic a l-m a th e m a tic a l
T h e re fo re th e co n sisten cy b e tw e e n calcu
be a d d e d as a d m in is tra tiv e data. In this
lation resu lts an d m o d e l d e fin itio n is g u a -
w a y c a lc u la tio n s are b ased o n graphic
p a rtm e n ts.
fu n c tio n s (e.g. v o lu m es). F U N C T I O N A L IT Y O F T H E D E S IG N S Y S T E M In clu d ed in th e first release o f th e sy ste m are stra te g ic fu n c tio n s fo r th e basic desig n o f ships: - hull g e n e ra tio n / tra n sfo rm a tio n ; - a rra n g e m e n t; - calcu latio n o f h y d ro s ta tic p ro p ertie s: * d isp lacem en t. C .O .B .; * stab ility ; * tan k v o lu m es, tab les an d curves; - d e fin itio n o f lo a d in g co n d itio n s; - w e ig h t calculatio n s; - resistance an d p ro p u lsio n . IN T E G R A T IO N O n e o f th e m ean s to sp eed u p th e d esig n p ro cess is to in te g ra te th e d iffe re n t desig n activities in o n e sy stem . In th is w a y e rro rs th r o u g h d ata e x c h a n g e are av o id ed as w ell as in co n sisten cies d u e to th e c o m b i
F ig.2. T a n k curves.
dack7 deck 6 d eck 4
n
5
H 5 h pt
S
hpS
d eck s
hp<
1
ip i
z
... ......... t -- -V
Ï APP
dackS
lp2
lpû FTP
Fig. 3. Parametric definition o f subdivision. data in co m b in a tio n w ith additio n al ad m in istrativ e data. In the sam e w ay w e ig h t calculations are p rim arily based o n g rap h ic data (steel v o lu m e o r liquid v o lu m e and specific
- W eig h t an d v o lu m e calculations direc tly based o n th e g rap h ic m odel. A S P E C T S O F T H E T E C H N IC A L IM P L E M E N T A T IO N
data.
T h e L /G R A N D ship design sy stem is im p lem en ted as an ap p lication o n to p o f the In terg rap h g rap h ic m o d elin g system
A S S O C IA T IV E G E O M E T R Y
M icro S tation . It ru n s on P C w ith M S W in d o w s. P ro g ra m m in g is carried o u t
w eight). A dditional ad m in istrativ e data are co m b in ed w ith th e g rap h ic w eig h t
T h ro u g h the p o w erfu l in teg rated graphic utilities th e general g e o m e try o f a basic ship design can be set u p w ith in the pe riod o f o ne day. M o d ificatio n s o f th e hull form and related a rra n g em e n t and co n stru ctio n can be carried o u t fairly easy. T h is flexibility is o b ta in e d b y several m eans: - P aram etric d efin itio n o f stru c tu re and subdivision using stan d ard predefined co m p o n en ts. - H ull form m o d ificatio n s th ro u g h para m e te r m odifications. - A ssociative g e o m e try p reserv in g m o del consistency and lim itin g th e n u m b er o f necessary in p u t p aram eters. E .g ., decks, b u lkheads and fram es re m ain connected to th e shell w h en di m ensions o f the hull are changed.
Ex istin g calculation program s W ith the sy stem an ap p lication p ro g ra m m ers interface is d elivered. T h is utility allow s co n n ectio n o f c o m p an y specific so ftw are to th e G R A N D system . C O N C L U S IO N As a result o f th e sh o rt design tim e m o re variations o f th e design can be w orked o u t in a sh o rte r perio d . □
b o th in M D L (M icro S tatio n g rap h ic p ro g ra m m in g library) and in C + + . F or the d efin itio n o f th e g e o m e try o f hull fo rm and co n stru c tio n , surface elem ents are used. M ech an ism s fo r securing to p o lo g y o f th e g e o m e try and for hull form tra n sfo rm a tio n are in teg rated in th e sy s tem . Surface rep re se n tatio n o f th e g e o m e try w as selected because: - Surfaces offer a b e tte r g rap h ic m odel represen tatio n th an w irefram e ele m ents. - C lo sed surface elem ents o ffer v o lu m e fu n ctio n ality . - 3 D surface m odels can be used for d ra w in g g eneratio n (arran g em en t plans, d etailed en g ineering). Fig. 5. Relations in associative geometric. T he picture shows how the definition ofbulkhead2 (see fig. 3) depends on parameters and shape o f
Fig. 4. Open water characteristics o f propeller.
!-93
other objects.
555
AANSPRAKELIJK!...WAT NU? DEEL V I n v o o r g a a n d e u i t g a v e n v a n S c h i p f.n W f . r f d e Z e e
( S W Z IO-CJ2, 12-92, 2-93 EN 4-93) KW A M EN DE B E L A N G R IJK ST E FA C ET T EN V AN A A N SP R A K E L IJK H E ID EN DE BEPER K IN G EN H IERVAN VOOR DE ZEEV ERV O ERD ER TER SPRA KE. H
i e r b i j w e r d v l u c h t i g a a n g e s t i p t h o e d e w e t in d e
EERSTE PLA ATS F.F.N IED ER, N A T U U R L IJK E OF RECH TSPER SO O N , DE PLIC H T O PI.EGT Z IC H Z O R G V U L D IG T EN O PZIC H T E VAN Z IJN N A A ST E T E G ED R A G E N , B IJ G EB R E K E W A A R V A N H IJ
G . de R u ite r Docent vervoersaaruprakelijkheid en mari tieme assurantie, Hogeschool Rotterdam & Omstreken. Docent veruoersaansprakelijkheid, mari tieme assurantie en Engels reclit, Internatio nale Transport Academie, D en Helder.
DOOR DIE N A A ST E V AN EEN ’O N R E C H T M A T IG E DAAD* (BR EA C H OF D U T Y OF CA RE) KA N W O RD EN B E SC H U L D IG D , M ET A LLE G EVO LGEN VAN D IEN .
D ie p e r w e rd in g eg a a n o p de g e v o lg e n indien een d e r p artijen in een re ch tsg e ld ig
m o e ten w ete n te v e rm ijd e n , o m h e t ev en o f m e n e r als p a rtic u lie r o f zakclijk bij
een o f tw e e , p erso n en (k o o p m a n , pak
g eslo ten c o n tra c t zich aan een o f m e e r
b e tro k k e n is.
n a a r ev en tu eel k ap itein ) w a a rd o o r de o v e rd ra c h trisic o ’s to t een m in im u m w a
(breach o f co n trac t) g e n o e m d . In beide gevallen kan de g elae d cerd c p artij zich to t
G E S C H IE D E N IS V an u it zijn v ro e g ste g esch ied en is is h et
re n b e p e rk t, h ed en ten d ag e w o rd t de
de re c h te r w e n d e n als g e v o lg van h e t o n
stre v en v an n a g e n o e g ied er lev en d w ezen
d er a n d ere in N e d e rla n d g e ld en d e ada
g ew e e st zich te m id d e n van d e veelal vij
tal sp ecialism en g e k e n m e rk t, h etg ee n de risic o ’s d o e t to e n e m e n in v e rb a n d m e t de
g iu m : ’o v e re e n k o m ste n stre k k e n partijen
a n d ig e o m g e v in g te h a n d h a v e n te n ein d e zijn g en en te k u n n e n d o o rg e v e n of, an
o m s ta n d ig h e id d a t o v e rd ra c h t van go e
reco g n ized by th e law ').
ders g ezeg d , de in s ta n d h o u d in g van de so o rt. Z ie k te , letsel, in v a lid ite it en ten
de k w e stie van aa n sp rak elijk h eid o p ro e p t.
V E R Z E K E R IN G Als g e v o lg van h e t v o o rg a a n d e kan de
slo tte d o o d w aren , en zijn n o g , d e g e v a
D e risico ’s d ed en zich h e t e e rst voelen bij
ren in fysieke zin. O o k de m en s o n tk w a m
h et v erp laatsen v an p e rso n e n en g o ed eren
b en ad eeld e p artij zich to t d e rec h te r w e n
h ier n iet aan.
den o m sch ad elo o s te w o rd e n g esteld , al
N a a rm a te d e b e sc h a v in g (w a t m en d aar
z o d a t de g esch ied en is van de tra n s p o rt v e rz e k e rin g v o o r een b e lan g rijk deel m et
k o m t het in d e m eeste gev allen n iet zo
o o k o n d e r m o e t verstaan ) v o o rtsc h re e d
d ie v an d e g eh ele b ra n c h sa m e n lo o p t.
ver: e e n v o u d ig e , n iet al te g ro te claim s w o rd e n veelal in d e r m in n e g esch ik t.
w as h e t v o o ral de m e n s d ie o n d e rv o n d
D e v ro e g ste sp o re n van v erz e k e rin g gaan te ru g to t d e P h o en iciërs, bijna vier d u i
v e rp lic h tin g e n
o n ttre k t,
’w a n p re sta tie ’
to t w e t' (in E n g elan d : 'a g re e m e n ts are
D e sa ln ie tte m in , m en kan p a rtic u lie r zo w el als in zaken v o o r het feit k o m e n te staan d at sch ad e m o e t w o rd e n v e rg o e d , w a a rm e e so m s g ro te b e d ra g e n g e m o e id k u n n e n zijn. Als m e n dan n ie t o p een v a n g n e t kan teru g v allen is h e t niet d e n k b eeld ig d at m e n in o n g u n s tig e g ev allen een financiële a d e rlatin g m o e t o n d e rg a a n
d at h e t v e rg aren van een v e rm o g e n e v en eens k o n b ijd rag e n to t h a n d h a v in g van de
h u ism e e ste r,
stu w a d o o r,
scheepseige
tra n sp o rtk e te n d o o r een to e n e m e n d aan
d e re n aan een a n d e re p e rso o n o f instantie
zen d ja a r g eled e n . H a n n n u ra b i, k o n in g
so o rt; d e risic o ’s n a m e n o p deze w ijze toe.
van B a b y lo n , h a d als ee rste in de geschie
A an v an k elijk lagen de g e v a re n h o o fd z a kelijk o p h e t g eb ied van n a tu u rra m p e n
d en is
zoals s to rm , b lik se m in sla g , b o sb ra n d ,
sp o re n , via d e C o d e x v an Ju s tin ia n u s en de C o d e N a p o lé o n , n o g im m e r in ons
o v e rs tro m in g en d erg elijk e, m a a r n a a r m a te d e w e lv a a rt to e n a m k reeg m en
een
d rie h o n d e rd ta l
geschreven
w e tsa rtik e le n u itg e v a a rd ig d w a a rv a n de
re c h t (en v a n a n d ere la n d en w ie r re c h ts
m e e r en m e e r te m a k e n m e t zak en als
sy ste em o p c o n tin e n taa l re c h t is geb a
o f d at er een faillissem en t v o o r d e d e u r
b e d e r f en slijtag e, m en selijk falen en
seerd, w a a ro v e r later m eer) is te ru g te
staat.
k w a a d w illig h e id zoals d iefstal, o p ro e r en
V erzek erin g , h et is o v e rb e k e n d , is z o ’n
o o rlo g ; v o o ra l zaken b e h o re n d e to t de
v in d en . In d ie w e tte n w as o o k een artikel aan g aan d e tra n sp o rtv e rz e k e rin g o p g e n o
v a n g n e t. W ij stellen o n s v o o r in d e v o l
laatste g ro e p , k w a a d w illig h e id , zijn altijd een v aste m etg ezel van de m en selijk e sa
m en : als één d e r reizig ers van een k ara
gen d e h o o fd s tu k k e n o p d iv e rse asp ecten h ierv an in te gaan. V an z e lfsp re k en d zal
m e n le v in g g ew eest.
zal de sch ad e d o o r d e g ezam en lijk e reis g e n o te n w o rd e n g e d ra g e n . D it p rin cip e
het z w a a rte p u n t e rv a n zijn to eg esn e d e n
D e b eh o e fte aan zek e rh eid stijg t m e t het
o p de v e rp lic h tin g e n v a n de re d e r, m e er in h et b ijz o n d e r v an d e v e rv o e rd e r, zoals
to e n e m e n van de risic o ’s, terw ijl deze
vaan b u ite n zijn sch u ld schad e o p liep , dan
is n iet slechts een ru d im e n ta ire v o rm van v erzek eren m a a r o o k een v o o rb e e ld van
die in d e v o rig e d elen u itee n g ez e t zijn.
laatste w e e r to e n e m e n m e t h e t stijg en d e r w e lv a a rt en de g e c o m p lic e e rd h e id v an de
M aar aan g ezien zeev erz e k e rin g geen o p
sa m e n lev in g . In e e n m o d e rn e , h o o g o n t
een ’o n d e rlin g e ’, een to t o p h e d en sp rin g le v e n d e v o rm van v e rz ek eren w elk e m et
zic h z e lf staan d verschijnsel is m a a r d e al
w ik k e ld e m aatsch ap p ij is m e t n a m e sp e
n a m e in d e sch e ep v a a rt d e basis v o rm t
g e m e n e reg els v o lg t zal zo n u en d an o p v o o rb e e ld e n u it h e t dag elijk se lev en w o r
cialisatie een essentiële v o o rw a a rd e o m
v an d e P & I clu b , de essentiële reders a a n sp ra k e lijk h e id sv e rz e k e rin g , w e lk e in
d en te ru g g e g re p e n . H e t zal o p v a lle n d a t
de geh ele tra n sp o rtk e te n aan g aan d e de in te rn a tio n a le h an d el e e u w e n g eled e n in
een la te r h o o fd s tu k zal w o rd e n to eg e
h a n d e n v a n een zeer b e p e rk t aan tal, so m s
O o k in V o o r-In d ië h a d m e n een v o rm
er, ev en als bij aa n sp rak elijk h e id , v e r sch eid en e v alk u ilen zijn d ie ied ereen zou
m e t succes te k u n n e n fu n c tio n e ren . W as
licht.
SWZ 12-93
tu , de R h o d isch e w e t v o o r het w erp en van lading, w aarbij het prin cip e w as neergelegd d a t k o sten en o p o ffe rin g e n te n b eh o ev e van de veiligheid v an allen d o o r allen dien en te w o rd e n g ed rag e n , en w el naa r rato v an de w aard en v an sch ip en g o ed eren (zie deel III, S W Z 2-93).
van risicodekkin g : als m en een g eldlening aanging v o o r een te o n d e rn e m e n reis dan w as bij teru g b etalin g een ren te van 5% verschuldigd. Bij een reis d o o r de w ild e r nis w as de o pslag 10% en o v e r zee zelfs 20% ; m en w as zich o o k to e n al b ew u st van de verschillen in risico. Later, in de v ierd e eeu w v. C h r., troffen historici een v o rm van v erzek erin g tegen een vaste p rem ie aan. A n tim en es, R h o d ische m in ister van Financiën o n d e r A lexander de G ro te, h ad o n d e r an d ere een sla venverzek erin g o n tw o rp e n ; tegen b etaling van 8'd ra c h m e n p e r slaaf kon de eigenaar zich verzek eren teg en h e t risico van w eglopen. D e R o m ein en k en d en een an d ere slaven verzekering, n am elijk een so o rt begrafe nisv erzek erin g . D e slaven w erd e n , even als de a rm e n (plebejers), bij overlijden zo n d er m eer in een k a lk p u t g ew o rp en . W anneer d it, bijv o o rb eeld o m religieuze redenen, niet g e w en st w as kon de slaaf zich d esg ew en st in een beg rafen isfo n d s inkop en en zich o p deze w ijze van een fatsoenlijke begrafenis v o o rzien . H et k o stte een eenm alig e so m van 100 sester tiën plus een p rem ie v a n 2 l/ï sestertiën p er m aand. D e R o m ein en k en d en o o k een v o rm van m o lestv erzek erin g , ing eg ev en d o o r de noodzaak hun o p u iteen lo p en d e fro n ten strijd en d e legers van de n o o dzakelijke goederen te voo rzien : o m stre e k s 215 v. C h r. garan d eerd e de staat aan p articu liere leveranciers de w aard e van g o ed eren in dien deze d o o r s to rm o f vijandelijke overval v erlo ren w aren g egaan. O o k dit prin cipe (W ar Risks) is n o g steeds ac tueel, w a a ro v e r later m eer. In het o n d e r hav ige geval d ra a g t de staat h e t risico in plaats van de red er; d it is in deze tijd n iet gebruikelijk, hoew el het n u in bepaald opzich t o o k h et geval is bij h e t v erv o e r van splijtstof. In die dagen w as o o k een so o rt A varij G rosse regeling g eb ru ik elijk , de d o o r R hodiërs o n tw o rp e n Lex R h o d ia d e lacSWZ12-93
I
B O D E M E R IJ Een b elangrijk facet in d e o n tw ik k e lin g van m aritiem e v erzek erin g was de in het R om einse rijk in z w an g zijnde b o d em erij (b o tto tn ry ); deze w o rd t in h e t alg em een als de v o o rlo p e r van de h u id ig e casco- en g o ed eren v e rze k e rin g gezien. Bij g eld schieters k o n d e n R om einse red ers d ie een reis m e t sch ip en go ed eren w ilden finan cieren een len in g teg en een tam elijk h o g e rente afsluiten m e t als v o o rw aa rd e d at de lening niet behoefde te worden terugbetaald indien schip en lading verloren waren gegaan. O m een idee te g ev en d at in die ren te een risico -elem en t w as b eg rep en dien e, dat een lening v o o r een n o rm a le zakelijke transactie een ren te van 6 % vereiste, v o o r een zeereis 12% en in de w in te r zelfs 3 0 % . Schip en g o e d e ren w erd en h ier dus als het w are tegen ex act dezelfde g evaren verze k erd , een p rin c ip e d at to t o m stree k s 1980 d o o r E ngelse zeeverzekeraars w e rd ge han d h aafd , o p de n u vrijw el overal in o n b ru ik geraak te ’S -G p o lic y ’, w a a ro v e r la te r m eer. H et zal geen op zien baren d a t in tijd en van geldschaarste de ren te die v o o r de b o dem erij w e rd g ev raag d flink k o n o p lo p en zo d at m en g e ru st van w o e k e rre n te kon
gens een bepaalde regeling gelden in een centrale kas te sto rte n m et het doel h ieru it d o o r h en geleden schade te v ergoeden; tw ee p ro c e n t h iervan w erd afgezonderd ter b e strijd in g van ram p en . M o c h t het ra m p e n fo n d s niet to ereik en d zijn dan w e rd h et o n tb re k e n d e p ro -rata o v er de red ers o m g eslag en . H o ew el deze o n d e r linge v e rzek erin g aldaar geen lang leven b esch o ren w as leeft de m eth o d e to t o p de d ag v an v an d aag v o o rt als de v o o r reders u ite rst b elan g rijk e P & I v erzekering, die e c h te r alleen aansprakelijkheid regelt. O o k casco v erzekeraars hebben vaak een a p art fo n d s v o o r T o ta l Loss verzek erin gen; so m m ig e , m e t n a m e de Sw edish C lu b . sp litst zelfs h aar cascoprem ie in één v o o r T o ta l Loss en één v o o r partiële scha de. g eheel in o v e re e n stem m in g m e t de o rd o n n a n tie van de P o rtu g ese k o n in g . In d e 14e eeu w k w a m e n handel en sch eep v aart in een stro o m v ersn ellin g m ede dan k zij de u itv in d in g van het k o m pas, circa 1300, w a a rd o o r n ieu w e zeew e gen n a a r h et M id d en - en V erre O o sten k o n d en w o rd e n o n tw ik k eld . Een van de red en en w as dat het tra n sp o rt o v e r land n aar die geb ied en w eg en s ro ofovervallen ën o o rlo g e n u iterst risk an t was. H ie rd o o r n am de vraag n aar financiering en verze k e rin g w e d e ro m to e en het w as vooral N o o rd Italië dat hier het v o o rto u w nam ; geld sch ieters en verzekeraars w aren m eestal a fk o m stig uit het N o o rd Italiaan se L o m b a rd ije (de L o m b arden, d enk aan ons w o o rd ’lo m m e rd ' v o o r pandjeshuis, deftig er: d e b ank van lening). D e Italiaan
sprek en ; v o o ral u it h o o fd e van religieuze bezw aren v e rb o o d Paus G reg o riu s IX in 1237 deze b o d em erij, w a a rd o o r handel en sch eepvaart e rn stig w erden g etro ffen . N o o d m aak t v in d in g rijk ; een len in g te r financiering van de te o n d e rn e m e n reis k o n w èl w o rd e n afgesloten tegen een ren te v o o r een n o rm a le zakelijke transactie, w aarbij o o k bij verlies van het o b ject de len in g plus de re n te m o esten w o rd e n v o l daan. D aarn aast w as het m o g elijk , tegen een bepaald p ercen tag e van het b ed rag van de le n in g , o v ereen te k o m en d a t bij verlies van h e t o b ject deze n ie t b eh o efd e te w o rd e n teru g b etaald ; voila een g ev a ren v erzek erin g tegen een p ro cen tu ele prem ie; h et pauselijk v erb o d w as om zeild en er kon w e e r gevaren w o rd en . D at de (g eoorloofde) re n te v o o r de zakelijke le n in g g e v o e g d bij d e ’g ev a re n p re m ie ’ e v e n h o o g w as als de w o e k e rre n te viel n iet d irect zo op. V erm eld en sw aard is o o k n o g k o n in g F ern an d o van P o rtu g a l, die van 1367 to t 1383 reg eerd e. F e rn an d o rich tte een re d ersfo n d s o p v o o r d ek k in g van schade en verlies; reders w e rd e n g e d w o n g e n vo l
se in v lo ed in onze taal is n o g steeds te v ind en in w o o rd en als polis, casco, risico, re sto rn o en d ergelijke. O o k de naam van het financiële c en tru m in L onden, L om bard S treet, w ijst er o p dat vele eeuw en geleden de L o m b ard e n zich daar vestig den en aan de m o n etaire to u w tje s tro k ken. DE G O U D E N E E U W EN D E N IE U W E G E S C H IE D E N IS O o k N e d e rla n d liet zich niet o n b etu ig d . H et z w a a rte p u n t van handel en scheep vaart lag aanvankelijk in de zuidelijke N ed erla n d e n , m aar verp laatste zich naar h et N o o rd e n (als g ev o lg van het v erzan557
den van de haven van B ru g g e en relig ieu ze tro eb elen in A n tw e rp e n ) m e t als cen tru m A m ste rd a m . O o k in a n d ere sted en
v e rzek erin g e n . D e 'd ire c t w r itc r ’, die zich so in s p o p u la ir 'd o e -h e t-z e lf v erzek e
risico assu ra n tie to t h u n b ero ep m aken.
ra a r’ n o e m t, heeft v o o r de w e rk z a a m h e
ju ist; d e ru g g e g ra a r van L lo y d 's bestaat u it b ele g g e rs d ie al dan n ie t in g roepen
k o n d e n zeereizen w o rd e n g efin an cierd en
den die an d ers d o o r een m a k e la ar w o rd e n
v erzekerd; in R o tte rd a m w as ev en een s een b elan g rijk e a ss u ra n tie b e u rs g ev es
ged aan to ch een g ro te re b u ite n d ie n st n o
tig d . w at k lein ere b eu rzen in D o rd re c h t,
ren gaat. M aar h et g ro o ts te g e v a a r sch u ilt
M id d e lb u rg en V lissingen.
to ch in de v alkuilen d ie, alth an s v o o r een
T o t d an to e w as v erze k ere n h o o fd za k e lijk h e t terrein van p riv é p e rso n e n , in d iv i
leek, a c h te ra f in een u iterlijk g e zo n d e p o
d ig w a a rd o o r dc w in st deels w ee r v erlo
m e t een d o e -h e t-z e l v e r e v e n d o o r te tr e k
vloed
financiële m id d e le n
w aren
gezeg en d en bereid w a re n een lu c ra tie f
ken: als m en zijn h u is sc h ild e rt en de v e rf b la d d e rt er al na een h a lf ja a r af, zal m e n
n e v e n b e d rijf uit te o efen en ; v o o ral in tij
g e w o o n lijk in de g eleg en h eid zijn d e fo u t
d en van g cld sch aa rstc w as d e v raag n aar
te h erstellen en de sch ad e is g erin g . Als
h u n m id d elen u itera a rd g ro o t en h u n v er dien sten n av en an t, u itz o n d e rin g e n d a a r
m en e ch te r u it o n w e te n d h e id een fo u t bij h et afslu iten van een v e rz ek e rin g h eeft
gelaten: v o o ral de u itk o m s te n van verze
g e m aa k t kan in een o n g u n s tig geval blij
k erin g en van sla v e n tra n sp o rte n w aren
ken d a t h e t c o n tra c t o n g eld ig is; er is dan
b eru ch t. E chter, d e risico 's w e rd e n steeds g ro te r
g een d e k k in g , m e t een financiële ra m p als D e o u d ste n o g b estaan d e m ak elaard ij in a ssu ran tiën in N e d e rla n d is M ees & Z o o
d o o r de d iv erse state n steeds v erd e r aan
n en te R o tte rd a m , ev en een s a n n o 1720.
g esch erp t, z o d a t o p den d u u r de p u issan t rijk e k o o p lie d e n d o o r d c v e rz ek e rin g s
D E G E V O L M A C H T IG D E
G E S C H IE D E N IS L L O Y D 'S
m a a tsch ap p ijen w e rd e n v e rd ro n g e n , v o o ral in de 18e ee u w . ’s W ereld s o u d ste ,
V e rte g e n w o o rd ig t dc assu ra n tie m a k e laar d e v e rze k e rd e, de gevolmachtigde v er
O m s tre e k s 1660 21) e x p lo iteerd e een ze
n o g b estaan d e m aatsch ap p ij w as de Sun
te g e n w o o rd ig t de m aatsch ap p ij en slu it
k ere E d w a rd L loyd een ’coffee h o u se ’ in de L o n d en sc T o w e r S treet. K offie w as in
In su ran ce O ffice Ltd. (a n n o 1710), th an s,
n am en s h a ar v e rz e k e rin g e n af; hij d ra a g t
snel te m p o p o p u la ir g e w o rd e n k o rt nadat
na enige fusies, S u n A lliance & L o n d o n G ro u p g eh ete n . D e o u d ste in N e d e rla n d
d u s z e lf h e t risico niet.
is de Stad R o tte rd a m (a n n o 1720), w elk e,
DE STO O M V A A RT
deze d ra n k v a n u it A rab ië in W est E uropa w erd g e ïn tro d u c e e rd ; de koffiehuizen w e rd e n d an o o k d ru k b ezocht. K ooplie
n o g im m e r o n afh a n k e lijk , een b lo eien d
D e k o m s t van d e sto o m v a a rt g a f in de
d e n die o v erzeese han d el d rev en en hun
bestaan leidt.
v o rig e ee u w een g e w e ld ig e im p u ls aan de
v erzek eraars p la c h te n h ier elkaar te o n t
o n tw ik k e lin g van h e t fin an c ie rin g s- en
m o e ten . V a k g e n o te n w isselden er hun
D E M A K ELA A R
v e rz ek erin g sw e z en , w aarb ij v o o ral E n
e rv a rin g e n uit, h etg ee n o o k o p andere
D e m ak elaar in a ssu ra n tië n (b ro k e r) is een
g elan d to o n a a n g e v e n d is, to t o p de h u id i ge dag.
g eb ied e n h e t geval w as, zoals leraren,
Steeds w e e r b lijk t d at fin a n c ie rin g e n v er z ek e rin g h a n d in h a n d gaan.
d at plach ten te d o en . E d w a rd L lo y d d eed m e e r dan alleen ver
L L O Y D 'S
g estalte k rijg t. H an d el en sch eep v aart
rech ters, a d v o c a te n , artsen en anderen
v ersin g en se rv eren ; o m zijn cliëntèle aan
w e rd e n g e c o m p lic e e rd e r zo d at d e sk u n A ls m en d o o r d e g esch ied en is van de to t
zich te b in d e n h in g hij b e ric h te n o v er sc h e e p sb e w e g in g e n en ev en tu e le calam i
bedrijf, een o n o n tb e e rlijk te g e n w ic h t te
s ta n d k o m in g van h e t h u id ig e v erzek e rin g sw ez e n gaat k an m e n n iet o m L lo y d 's
teiten o p in zijn lokaal; die berich ten o n t v in g hij van een aantal c o rresp o n d en ten
gen d e g ro e ie n d e m a c h t v a n d e v erzek e
heen. D it k le u rrijk e in s titu u t, m e t zijn
in d en v re e m d e . D a t deze visie geslaagd
rin g sm aatsch ap p ijen , die g e w o o n lijk g e
lange g eschied en is en vele a n e c d o ten ,
w as bleek w el uit d e o m s ta n d ig h e id d at
lieerd
an d ere
financiële in stellin g en .
sp re e k t ste rk to t de v e rb e e ld in g van m e n ig een die o p een o f a n d e re w ijze bij het
hij al vrij sp o e d ig n aa r een ru im ere gele g e n h e id m o e st o n izie n ; in 1691 verhuisde hij n aar L o n d en s financiële c e n tru m , de
d ig
advies steeds
v a k e r n o o d zak elijk
bleek. B ov enal v o rm d e de m ak elaar, d o o r zijn k en n is en d e o m v a n g van zijn
w a re n
aan
banken
en
N u h o o r t m e n vaak d at d e m ak elaar,
assu ran tieg e b o u ren is b e tro k k e n , zek er
m e e r alg em een de a ssu ran tie tu sse n p e r
o p h e t g e b ie d van de m a ritie m e assu ran
L o m b a rd S treet. D e lo sse scheepsberich
so o n . eig en lijk een o v e rb o d ig e schakel is
tie, w a a r de w o rte ls van deze v e re n ig in g
ten w e rd e n g e b u n d e ld en v a n a f 1696 uit
die d e k o ste n van een v e rz e k e rin g alleen
liggen.
g eg e v e n o n d e r d e n aanr L lo y d ’s N ew s,
m a a r v e rh o o g t. M e n v e rliest h ie rb ij u it
A llereerst één v a n d e m e e st v o o rk o m e n
v a n a f 1734 L lo y d ’s L ist g eh eten . E d w ard
h e t o o g d at de k en n is v an een g o e d e tu s
d e m isv e rstan d e n : m e n d u id t L lo y d 's vaak aan als een verzekeringsm aatschappij
een o n d e rn e m e n d en v o o ru itz ie n d zaken
se n p e rso o n v an g ro te b e te k e n is is v o o r
I
vaak te h o re n is, als een v erzek erin g smarkt k u n n e n defin iëren .
g ev o lg .
en de w e ttelijk e eisen ten aanzien van fi nanciële reserv es en so lv a b iliteit w erd en
fig u u r die o n g e v e e r teg elijk e rtijd m et de k o m s t van d e assu ra n ticm a a tsc h ap p ijen
558
h u n deel van h et risico d rag en . M en zou L lo y d ’s ee rd e r als een v e re n ig in g o f, zoals
lis b lijken te z itten . O m d e v erg elijk in g
dueel o f in g ro e p e n , d ie m e t een o v e r aan
In feite is de a an d u id in g ’b e ro e p ' o o k on
L lo y d w as d u s z e lf geen v erzek eraar m aar
h e t te d e k k e n risico; hij v e rte g e n w o o r
o f -bedrijf; zelfs in d e v ak p ers k an m e n
d ig t d e v e rz e k e rd e -in -sp é (en niet d e assu
d e rg e lijk e kw alificaties lezen. D it is een
m an in e e n d ie n s tv e rle n e n d bedrijf. E r h ad zich in m id d e ls een b e stu u r ge v o rm d (E d w a rd L lo y d w as in 1713 o v e r-
rad eu r), heeft een g o e d o v e rz ich t van
o n ju isth e id ; L lo y d 's is een v e re n ig in g van
v o o rw a a rd e n en ta rie v e n v a n de d iv e rse
p riv é p e rso n e n ('n a m e s ’) die h e t v e rzek e
m a a tsch ap p ijen en k an v a n w e g e zijn ge
rin g s b e d rijf u ito e fe n e n . D o o r L lo y d 's is
w ic h t eisen stellen v o o r zijn cliëntèle,
E n g e la n d h et e n ig o v e rg e b le v e n lan d
v o o ral als h et g aat o m o p m a a t g e sn ed en
w a a r p a rtic u lieren v o o r eigen re k e n in g en
21. Som m ige b ronnen noem en het jaartal 1688, m aar toen w erd L loyd’s koffiehuis al d ruk gefrequenteerd d o o r verzekeraars. SWZ 12-93
leden) dat bepaalde activ iteiten v o o r ge zam enlijke rek en in g g in g u itoefenen, zo als d e reeds g en o e m d e L lo y d ’s List, het R egister o fS h ip p in g (1760), h et aanstel len van v e rteg en w o o rd ig e rs in h et bu i tenland, de L lo y d ’s A g en ts, etc. H et ’R eg ister’ g a f d e classificatie en v e r d ere b ijzo n d erh ed en van de, v o o rn a m e lijkc B ritse, schepen w a a rd o o r de assura deuren een goed inzicht in h u n risico ’s ko n d en verkrijgen. H et aanstellen van 'L lo y d ’s A g e n ts’ had to t doel de belan g en van L lo y d ’s in de diverse havens te b e h artig en ingeval van schade; de L lo y d ’s A g e n t stelt ex p erts aan, n e e m t indien n o d ig ju rid isc h e stap pen, b em id d elt bij eventueel u it te voeren reparaties en andere gerezen kw esties —). D eze A gents sluiten derh alv e geen verze kerin gen af, zoals so m s abusievelijk w o rd t gesteld. D e o u d ste n o g bestaande L loyd's A gent is J o h n H u d ig & Sons te R o tte rd a m , anno 1818! In 1771 b esloot m en de in fo rm ele v eren i g in g een w ettelijk e basis te geven: de Cor poration o f Lloyd's w e rd o p g e ric h t; er w a ren toen 79 m em b e rs die elk een w a a rb o rg so m van £ 100 m o esten sto rten in een garan tiefo n d s dat k o n w o rd en aan gesproken indien een der m em b ers n iet aan zijn v erp lich tin g en zou k u n n e n v o l doen. W at b leef w as de g ro te in dividuele vrijheid die elke m e m b e r destijds had om assurantiezaken n aar eigen in zich t te re gelen. H oew el d o o r de v era n d erd e stru c tu u r van L lo y d ’s n iet elke m e m b e r p e r soonlijk bij de dagelijkse assurantiezaken is b e tro k k e n is die v rijheid van zaken doen in de laatste decennia vele m em b ers flink o p g e b ro k e n , w a a ro v e r later m eer. K o n d en v ro eg e r slechts (m annelijke) B ritse o n d erd an en o f die u it het G em en e best als m e m b e r to t L lo y d ’s to etred en , sinds 1969 w erd die m o g elijk h eid o o k v o o r b u iten lan d ers g eo p en d evenals, o n der bepaalde v o o rw a a rd en , v o o r v ro u w en. O p h et h o o g te p u n t van haar be staan had L lo y d ’s bijna 30 000 m em b ers, w aarv an 20% buiten lan d ers; het vereiste b ed rag v o o r het centrale garan tiefo n d s w as £ 35 000, terw ijl iedere m e m b e r een aan to o n b a ar vrij kapitaal van £ 100 000 m o est k u n n en aan to n e n . D it laatste be drag is n iet lan g geleden (1988) v e rh o o g d to t £ 250 000, w aarv an m ax im aal 40 % uit o n ro eren d goed m a g bestaan. H e t aantal m em b ers is inm id d els te ru g g e lo p e n to t 22 000. In 1791 k o n L lo y d ’s o v e r een eigen ge b o u w b eschikken , N e w L lo y d ’s C offee H o u se in de R oyal E x ch an g e, w aar m en to t 1928 zaken deed. In d a tja a r b etro k de C o rp o ra tio n L lo y d ’s B u ild in g in de Leadenhall Street en in 1958 een gelijk n am ig SWZ12-93
Lloyd’s Coffee House 1798. Uit: Assurantie M agazine vail 6 non. 1986. g e b o u w in de L inie Street; o o k d it ge b o u w w e rd spo ed ig te klein, w aarna
th e ir-c u ff lin k s’) aansprakelijk zijn is de u n d e rw rite r d e sleu telfig u u r die in zekere
L lo y d ’s in h e t ja a r 1986 een u ite rst m o dern g e b o u w b e tro k , o n tw o rp e n d o o r de architect R ich ard R o g ers, die o o k h et C e n tre P o m p id o u in Parijs had o n tw o r pen. D e beide g e b o u w en , w aaraan veel glas, staal en niet terzake d o en d e buizen w aren v e rw e rk t, hebben veel van elkaar
zin o v e r hun financiële wel en w ee be schikt. D e u n d e rw rite r d o et u itslu iten d zaken in L o n d en , in L lo y d ’s B u ild ing, en wel m et
w eg en v erw ek ten destijds even g ro te o p sch u d d in g . De L o ndcnaren sprak en m is
o n d erb ren g en dan b en ad ert m en zijn ei gen m akelaar die dan de betrokken L lo y d ’s b ro k e r inschakelt. G ro te risico ’s (m aar o o k m in d e r grote)
prijzend van een raffinaderij die m id d en in h u n C ity w as neergezet. S T R U C T U U R L L O Y D 'S In het laatst bek en d e ja a r (1992) w aren er o n g ev eer 22 (XX) undcrwriting mombers. D eze risico d rag ers b em oeien zich n iet rechtstreeks m e t het accepteren van v er zekeringen m a ar m o e ten als verschaffers van kapitaal w o rd e n gezien. Z ij zijn v e r enigd in zo g en aam d e syndicates, krin gen die zich op een bepaald so o rt risico rich te n 23). In 1989 w aren er n o g 401 syndica tes, d o o r n o g later te n o e m e n o m sta n d ig heden w as d it aantal in 1992 teru g g elo p en to t 279 en m en v e rw a ch t n o g v erdere teru g g an g . Elk syndicate heeft een U n d c rw ritin g A g en t die v o o r de o n d e rb o u w zo rg t: be heer, n ie u w e leden (o n d erzo ek solv ab ili teit!), v e rte g e n w o o rd ig in g naar b uiten alsm ede h et b elangrijke aanstellen van de U n d e rw rite r. D e Underwriter is degene die n am en s de m em b ers van h et syndicate de risico ’s be o o rd eelt en accepteert; hij is de terzake k u n d ig e die dus v o o r rek en in g en risico van de m em b e rs handelt. A angezien de laatsten m et h u n gehele v erm o g en f u n til
de Lloyd's brokers, eveneens in L onden ge vestigd; in 1992 w aren het er 232. Wil m en b uiten L o n d en een risico bij L lo y d ’s
w o rd e n zelden d o o r een enkel syndicate gedragen, m aar m en n ee m t m eestal deel m e te e n klein p ercentage; hierm ee spreidt de u n d e rw rite r h et risico. H et is de taak van de L lo y d ’s b ro k e r o m het te verzeke ren b edrag v o o r 100% v o lg etek en d te krijgen. Hij b en ad ert allereerst een un d e rw rite r w aarvan hij w eet dat hij het risico -o b ject tegen de g ew en ste prem ie en v o o rw aa rd e n zal accepteren en d erm a te h et v e rtro u w e n van andere u n d erw ri ters gen iet d a t v erw ac h t m ag w o rd e n dat zij eveneens tegen dezelfde v o o rw aard en v o o r een bepaald p ercen tag e zullen deel n em en , w a ard o o r de slip ten slo tte v o o r 100% w o rd t v o lg etek en d . D e eerst bena d erd e u n d e rw rite r, die m eestal ook het h o o g ste percentag e d eeln em in g v o o r zijn
22. In de Lloyd’s transportpolissen, voor sche pen zowel als voor goederen, w ordt dw ingend voorgeschreven zich ingeval van schade to t de dichtstbijzijnde L loyd's A gent te wenden. 23. Lloyd’s kent drie hoofdgroepen van risi co's: 'M arine', 'N o n -M arin e' en 'A viation'.
559
re k e n in g n e e m t, h eet de Leader (N e d .:
d e rw rite rs die g ro te b elan g en h adden bij
b o v en staan d er) u ).
L lo y d ’s b ro k e rs; zij o n d e rh a n d e ld e n als h et w a re m e t z ich z elf o v e r prem ie en v o o rw a a rd e n van cliënten!
D e o n tv a n g e n v erz e k e rin g sp re m ie s w o r den g e sto rt in h e t z o g e h e ten P re m iu m T ru s t F o n d ,
w a a ru it de schadeclaim s
W at d e zaak v o o ra l v e rerg erd e w as de
w o rd e n betaald. N a drie v olle k alen d e rja
a c cu m u latie van e rn stig e verliezen: in die
ren w o rd t h et o v c rb h jv c n d e , de w in st d u s, u itg e k e e rd . H et a a n trek k e lijk e is dat
tijd , n u w ee r ru im tien ja a r geleden, lie p en e r z w a re m ilieu c la im s d o o r ram p en
g e d u re n d e d ie d rie ja r e n de e v en tu e le
m e t o lie ta n k e rs in H e t K anaal (T o rrey
w in st fiscaal o n b ela st is.
C a n y o n , A m o c o C ad iz) en, de g ro o tste
T R A D IT IE
m a ritie m e ra m p in de geschiedenis, de a a n v a rin g en b ra n d in ju li 1979 van de
In h et alg em een sta a t de E ngelse sam en le ving
bekend
om
haar
tan k ers A egean C a p ta in en A tlan tic E m -
fo lk lo ristisch e
press n abij T rin id a d en T o b a g o . V o o rts
u itin g en w a a ro v e r een w aas van co n se r
g ro te v erliezen aan sch epen in de P erzi
v atism e h an g t; de v c rz ck c rin g sb ran c h d o e t daar niet v o o r o n d e r en L lo y d ’s aller
sche G o lf d o o r de o o rlo g tussen Irak en Iran.
m in st. O v e rb e k e n d zijn de in g e u ren en
O o k , o f liev er v o o ra l, in de n o n -m a rin e
k leu ren v erteld e v erh alen in de m eestal p o p u laire pers, b ijv o o rb e e ld : als na een
sfeer vielen in die tijd g ro te klappen: de e n o rm e asb est claim s in de V .S ., vele
perio d e van o n d e rh a n d e le n tu ssen B ro
van zak en die n ie u w o f b u ite n g e w o o n zijn, b e te r b e k en d als Outside Risks, e n die
tie n talle n ja r e n ee rd e r v e ro o rz a a k t (w at
k e r en een van de o u d e rw e ts e U n d e rw riters in het h u id ig e fu tu ristisch e g e b o u w
geen a n d ere v e rzek eraar w ild e d ek k en . O o k h ier sp eelt d e fo lk lo re de b o v e n
n ie m a n d to e n k o n h eb b en voorzien), o n ts n a p t g ifg as u it de fabriek van U n io n
(dat g o n st van de c o m p u te rs, fax en en
to o n , zoals het v erzek eren van d e stern
C a rb id e in B h o p al, In d ia (ru im 2500 d o
an d er m o d e rn gerief) o v e re e n s te m m in g
v an een w e re ld b e ro e m d e o p erazan g eres,
is b ereik t en de slip zal w o rd e n g e te k e n d ,
de sex -ap p eal v an een ev en b e ro e m d e film d iv a o f delen e rv an o f een act van een
d en ), h e t verlies v a n satellieten, w aarde ƒ 1200 m iljo en 25), alsm ed e frauduleuze
haalt de b e tro k k e n U n d e rw r ite r m e t een plech tig g eb aar een m o o i b e w e rk t h o u te n
b ra n d e n in de N e w Y o rk se B ro n x etc.
circu so lifan t o p w a te rs k i’s.
D o o r d e g ro te b e ro e rin g o v e r frau d e en
d o o sje te v o o rsc h ijn , n e e m t d a a ru it in k t
V eel b e la n g rijk e r is d a t L lo y d ’s de eerste
v erliezen als g e v o lg van al te lich tv aard i
p o t en g an zev eer, te k e n t h ie rm e e de slip
e n lange tijd d e en ig e w as w aa r k e rn c e n
ge accep taties k w a m de B ritse w etgever
en v lo eit de in k t m e t w a t fijn zand d ro o g ,
trales k o n d e n w o rd e n ’o n d e rg e b ra c h t’, evenals c o m m e rc ië le satellieten en d e zo
in h et g e w e e r m e t een ’L lo y d ’s A ct 1982’, w a a rin h et b e stu u r en d e garanties beter
k o stb a re c o m p u te r m a in fra m e s. D eze o b jecten w a re n b ep aald geen 'calcu lated
w e rd e n g e re g e ld en h et U n d e rw rite rs v e rb o d e n w e rd b elan g e n in L lo y d ’s b ro
o m de o v e re e n k o m s t v e rd e r te b e w e rk e n
risk s’ m a a r e e rd e r een g o k ; m a a r een E n
kers te heb b en .
v e rm e ld d e d e h isto rie niet.
g elsm an h o u d t d a ar w el van. D at d e rg e
N a en ig e ja re n van ru s t is o n lan g s de
H et v o o rg a a n d e is n o g al o n sc h u ld ig ; w a t
lijke n ie t te b e re k e n en d e k k in g e n w el eens v e rk e e rd afliepen leert h et o n d e r
s to rm w e e r o p g e sto k e n v a n w e g e recente z w are v erliezen: a a rd b e v in g in San F ran-
h eeft g e w e k t is h e t in 1779 o n tw o rp e n sta n d a a rd fo rm u lie r v o o r d e k k in g teg en
staande.
cisco, o lie ra m p E x x o n V aldez, vergaan
'P erils o f th e S ea’ (v o o r sch ip zo w el als
V E R L IE Z E N EN F R A U D E
allem aal zoals dat e e u w e n la n g g e b ru ik e lijk was! O f de U n d e rw r ite r d a arn a w e e r ac h te r zijn c o m p u te rsc h e rm p laats n e e m t
al e eu w en e rg ern is in b ep aald e k rin g en
lad in g ), d e zo lan g z a m e rh a n d b e ru c h t g e
E xcessiev e verliezen m e t d a a ro p v o lg e n
w o rd e n S-G policy . R eeds in 1791 b e o o r deelde een re c h te r deze polis als een ab
de s to rm a c h tig e k ritie k , v o o ra l van m e m b e rs, h e e ft L lo y d ’s van tijd to t tijd
su rd en w a rrig d o c u m e n t. D e arch aïsch e
g ete iste rd ; zij is d a t altijd w el z o n d e r ge
taal b eg reep zo la n g z a m e rh a n d n ie m a n d
zich tsv erlies te b o v e n g e k o m e n . D e laat
m eer; w ie heeft e r n o g n o tie van w a t be d oeld is m e t d e k k in g van 'le tte rs o f m a rt
ste tw e e d ecen n ia e c h te r w a re n d e s tro p
and c o u n te r m a r t’? Z elfs d e ex ac te b etek e
fra u d e een b ela n g rijk e ro l speelde; een
nis van de letters S-G is n ie t m e t zek erh eid b ek en d ; m e n v e rm o e d t ’S h ip an d
g r o o t aantal N a m e s, w a a ro n d e r alo m be
G o o d s ’, een vrij lo g isc h e g e d a c h te n g a n g
als de h e rto g in v a n K e n t, de zeer g e fo rtu n e erd e w a p e n h a n d e la a r A d n a n K h a sh o g -
als m e n d e n k t aan h e t d a araan v o o ra f gaan d e p rin c ip e v a n d e b o d e m e rij, h ier v o o r v erk laard . W aaro m o m s tre e k s 1980 L lo y d 's e n de
p en g ro te r d a n o o it te rw ijl d itm a a l v o o ra l
k e n d e en p u issa n t rijk e p e rso o n lijk h e d e n
gi en D a v id G ilm o re v an de p o p g ro e p P ink F lo y d , v e rk laa rd en lie v e r h u n geld in een zo g e h e te n 'F ig h tin g F u n d ’ te sto r
o v e rig e E n g else assu ra d e u re n vrij p lo tse
ten d a n te m o e te n o p k o m e n v o o r d e ge
lin g o v e rs ta g zijn g e g a a n k o m t te r sp rak e
v o lg e n v an fra u d e en v e rre g a a n d e n o n
in een v o lg e n d artik e l, h a n d e le n d o v e r zeecasco- en g o e d e re n v e rz e k e rin g .
chalance e n o n w e te n d h e id v a n s o m m ig e U n d e rw rite rs. In de tallo ze a rtik e le n in de v a k p e rs en d a a rb u ite n w e rd e n v ele n a
560
O U T S I D E R IS K S
m e n g e n o e m d en zak en d ie n ie t an d e rs
A an d e a n d ere k a n t h ee ft L lo y d ’s altijd
d an als frau d e k o n d e n w o rd e n gezien. Er
h et n ie u w s gehaald d o o r h e t v erzek eren
w e rd e n g ev allen g e sig n aleerd v a n U n SWZ12-93
b o o rp la tfo rm A lpha P iper, n o v e m b e r
g eo riën teerd e en C o n tin e n ta a l E uropese
sto rm (1987) in G ro o t B ritan n ië en o nlangs de tan k e r B raer, ram p e n die w eer to t u itto c h t van N a m e s h eb b en geleid. T en slo tte bleek L lo y d ’s zich o o k n o g be h o o rlijk o p de h e rv e rz ek e rin g sin ark t in
landen bestaan. (w o rd t vervolgd)
de vingers te heb b en gesneden. Bij al deze m isère staat één d in g vast: de verzekerden heb b en n au w elijk s h ie ro n der geleden; het zijn de d o o rg a a n s zeer
24. De gang van zaken op de Nederlandse en andere assurantiebeurzen w ijkt hier weinig van a f voor wat betreft het contracteren van de bovenstaander, het voltekenen van de slip en het spreiden van het risico; som s treft m en op de slip van de casco verzekering enkele honder den ondertekenaars aan!
g efo rtu n eerd e N a m e s die in zw aa r w e er zijn beland. H E R V E R Z E K E R IN G L lo y d ’s b ew eeg t zich v an o u d s o o k o p het gebied van de h erv erzek erin g . T en einde risico’s zo veel m o g elijk te spreid en b re n gen v erzekering sm aatsch ap p ije n en an dere risicodragers (P & I clubs, C aptives * ) e.d.) hun excessieve risico ’s bij h erv erzekeringsm aatsch ap p ijen o n d e r, hetzij als een Excess R isk, hetzij als een Stop Loss verzekering , w elk e b u iten h e t k ad er van dit artikel vallen. H erverzekeren is een specialiteit van de Z w itserse verzekeraars; o o k D u itse v er
zekeraars zijn o p dit geb ied zeer actief. H erv erzek eraa rs d o en h u n assurantiezaken m e t assuradeuren in vrijw el alle lan den w a a rd o o r o p d it gebied n oodzakelijk enige u n ifo rm ite it o n tstaat; d at is niet o v erb o d ig aangezien civielrechtelijk er g ro te v erschillen tussen A ngelsaksisch
25. Enkele jaren daarvoor kostte het 'onder brengen' van een T V -satelliet van $ 50 m iljoen waarde een prem ie van $ 2,5 m iljoen; na ernsti ge verliezen het viervoudige, $ 10 miljoen, zonder dat deze prem ie echt dekkend kan w o r den genoem d. 26. Een Caprivc is meestal een aparte BV bin nen een groot concern, vaak m ultinational, w aarin geheel o f gedeeltelijk eigen verzekerin gen w orden ondergebracht m et het doel pre mies uit te sparen; m en com bineert het dan met een straf Risk M anagem ent beleid.
diversen
WEMT 93-Conference Madrid The W E M T 93 (West E uropean C ooperation in M arine T echnolo gy) conference in M adrid (20-22 O ctober) provided a valuable fo rum for a regional shipbuilding in dustry w hich needs to strengthen its inter-yard relationships and evolve a co-ordinated lobby w ith the w ider m aritim e com m unity in Europe. T he challenges faced by the E uro pean shipbuilding and shipping industries can no longer be tackled by individual yards, ow ners, re search institutes o r even m em ber states. T he challenges not only re late to declining w orld m arket shares o r to som etim es unfair in ternational com petition; they also refer to grow ing environm ental and safety constraints, and the ex ploitation o f ocean resources. T he m aritim e dim ensions o f the EC are emphasised by its 15,(J00 km coastline and the largest con centration o f ports in the world; and the fact that 90% o f its exter nal trade is carried by ships. Strong European m aritim e indus tries - currently em ploying over 2.5 million p e o p le - are essential to support that base and exploit fu SWZ12-93
I
ture opportunities. Europe can play an im portant role in enforc ing com m on technical standards for ships, giving a stim ulus to the proces o f renewal in w orld ship ping. A m ajor regional m arket such as E urope is in a position to help enforce basic m inim um stan dards that all ships have to meet. T hree im portant European-based classification societies - G erm am sclie Lloyd, Registro Italiano N avale and Bureau Veritas - this year established a European Eco nom ic Interest G rouping (EE1G U nitas). T he aim o f this Brusselsbased organisation is to strengthen cooperation between the m em bers, particularly in the areas o f R& D, classification rules, quality assurance procedures, surveyor training and optim isation o f w orldw ide presentation. T hat im age was reflected at the W E M T 93 conference w hose fo cus on Ship Production and Ship Procurem ent has attracted contri butions and responses from lead ing European shipbuilders and as sociated specialists. (From 'T h e Naval A rchitect’)
Elek tr o tec h n iek VOOR SCHEEPVAART EN INDUSTRIE nieuwbouw • reparatie • onderhoud industriële automatisering • paneelbouw
DAGEN NACHT SERVICE 7 d ag en per week, 24 uur per dag staan vakbew am e sloringsmonteurs voor u gereed Bel 01807-14244
VOGELENZANG DE JONG ELEC TR O T EC H N IEK B.V. Parallelweg 13,2921 LE Krimpen a /d IJssel Telefoon 01807-14244. Telefax 01807-11871
561
REACTIE
V a n d e h e e r A . G r o o t e n h u i s u it D e n H a a g o n t v i n g e n w ij d e v o l g e n d e r e a c t ie o p e e n t w e e ta l a r t i k e l e n in h e t s e p te m b e rn u m m e r van SW Z .
N E D E R L A N D S F A B R IK A A T In u w se p te m b e r 1993 ed itie tr o f ik tw e e u itste k e n d e tech n isc h e b esc h rijv in g e n en w el die o v e r h e t M -frc g a t v a n dc K .M . en die o v e r de ’Z IR F A E A ’ van de R .W .S .
d u strie ë n '. Z e e r ju is t, m a a r zo h o o rt h et o o k . H e t g aat im m e rs o m o n s b elastin g
lan d se m o to re n b e h o re n te specificeren.
g eld , ten b e h o ev e van een S taatsbedrijf. D a a re n te g e n lees ik o v e r d e ’Z IR F A E A ’
W a n n e er d e O v e rh e id als m a a r h a m e rt (en terech t) o p h et te ru g d rin g e n v an de
P u n t uit.
d a t de d ie se lm o to re n zijn van h e t fabri
w e rk e lo o sh e id , dan m o e t het R ijk het g o e d e v o o rb e e ld g ev en en zoveel m o g e lijk N e d e rla n d s e p ro d u k te n bestellen.
B eiden zeer in teressan t.
k aat ’M IT S U B IS H I’. H o e b estaat het? W aren e r in heel E u ro p a geen d ieselm o
O v e r h et M -fre g a t sch rijft u in u w n ab e
to re n te v inden? O o k h ier gaat h e t o m ons
s c h o u w in g d a t h e t h ie r g aat o m 'een p ro d u k t van v o o rn am e lijk N e d e rla n d se in
b elastin g g e ld , ten b e h o e v e van een S taatsb ed rijf. D u s had de R. W .S . N e d e r-
C O R R E C T IE S N O V E M B E R N U M M E R in h et n o v e m b e rn u m m e r h e b b e n w ij en
v o o rb e re id in g van h e t n u m m e r is d it te
kele sto re n d e fo u ten g e c o n sta tee rd .
laat o p g e m e rk t, w a a rd o o r c o rre c tie n iet
IV .G .A . Grootenhuis
A lg e m e e n , 40 v o ets trailers: - m ax im a al to taal g e w ic h t
45 t.
-
15 t.
m a x im a le b elastin g p er as
m e e r m o g e lijk w as. B o v e n d ie n is o n d e r
O p h o o fd - en b o v e n d e k ,
V N S I o p E u r o p o r t ’93
de la n g sd o o rsn e d e ten o n re c h te de sp a n t-
20 v o ets te rm in a l trailers:
D e o n d e rte k e n in g van de V N S I-b ijd ra g e
n u m m e rin g w eg g ev allen .
-
m a x im a a l to taal g e w ic h t
35 t.
o p bladzij 492 m o e t luiden:
S to re n d is o o k dat in tabel 3 (bladzij 480)
-
m ax im ale b elastin g p e r as
26 t.
in r. R .j. S ch o u te n , d ire c te u r V N S I.
tw e e ’w itre g e ls ’ o p een v e rk e e rd e plaats te re c h t zijn g e k o m e n . O m d a t d e tabel h ie rd o o r m in d e r g o e d leesbaar is, w o rd t
A c h te r o p h et h o o fd d e k ,
M .S . N o r b a n k A a n d a c h tig e lezers zullen h e b b en o p g e
hij h ie ro n d e r o p n ie u w a fg e d ru k t.
-
m ax im aal to taal g e w ic h t
180 t. 3 0 1,
W ij b e treu re n de o n v o lk o m e n h e d e n in
- m a x im a le b elastin g p e r as bij een w ielafsta n d v an 1.45 m .
m e rk t d at de d o o rs n e d e n o v e r de m a ch i n e k a m e r van de N o rb a n k (bladzijden 482/48.3) n ie t o p d ezelfd e schaal zijn afge
h e t n o v e m b e rn u m m e r en b ied en d a a r
d ru k t.
v o o r o n ze v e ro n tsc h u ld ig in g e n aan.
O o k de o rig in elen van deze d o o rs n e d e n , d rie o v e rh e a d sheets d ie d o o r de w e rf bij
R edactie.
een p resen tatie v o o r N S F zijn g e b ru ik t,
b ijzo n d ere, z w a re tra n sp o rte n :
G e lijk m a tig e b elasting: -
b o v en d e k
l , 7 5 t / m 2.
-
h o o fd d e k
2 ,5 0 t / m 2.
-
ta n k to p
5 ,0 0 t / m 2.
w a re n n iet op dezelfd e schaal. Bij de T a b e l 3. T o e la a tb a re b elastingen.
diversen
IFSC 'Noordkop' geopend H et International Firc Safcty C eiitrc (IFSC) ‘N o o rd k o p ’ B.V . is op 24 septem ber officieel geopend. B ijzonder aan deze trainingstaciliteit is dat alle brandbestrijdingsoefeningen overdekt, in een speciaal hiervoor g e bouw de hal. kunnen w o rd en gehouden. In deze hal. m et een inhoud van 21.000 m -\ ge beurt het nabootsen van levens echte branden o p een zeer m ilieu vriendelijke wijze. Tal van voorzieningen, zoals een gro te af z u ig -e n filterinstallatie, staan daar b org voor. In de hal zijn diverse speciale oefenobjecten geplaatst, w aarm ee op m aat gem aakte, heel eenvoudige to t zeer com plexe b ran d en kunnen w orden ge creëerd. Dankzij deze unieke, m ultifunc
tionele trainingsfaciliteit kan IFSC N o o rd k o p ’ een breed opleidings p ro g ram m a bieden, zow el regu liere trainingen als speciale cursus sen. D iverse oliem aatschappijen, rederijen en offshorebedrijven hebben reeds besloten hun m ede w erkers in het nieuw e brandblustrainingscentrum cursussen te la ten volgen. IFSC' ‘N o o rd k o p ’ is een sam en w erkingsverband van Industrial Safety C o m p a n y (ISC) B.V. uit C o ev o rd en en D utch O ffshore T rain in g C e n tre (D O T C ) B.V. uit D en H elder en is gevestigd: Z eilm akersw eg 10. t786 PE D en H elder, tel. 02230.32434, fax 02230.32099. □
cmo
NEDERLANDS MARITIEM INFORMATIE CENTRUM Blaak 16 - Rotterdam
Informatie over nautische, maritiem-technische en maritiem-economische aspecten voor de scheepvaart, scheepsbouw, visserij en offshore industrie. • publiek toegankelijke bibliotheek met ca. 11.000 maritieme boeken en naslagwerken, rapporten en congresproceedings en een tijdschriftencollectie van bijna 400 titels. • on-line databases met maritieme literatuurinformatie. documenttitels, bibliografische bijzonderheden, abstracts en scheepsbeschrijvingen. • current awareness service aan de hand van interesseprofielen. N E D E R LA N D S M ARITIEM INFORM ATIE C EN TRU M / CMO postbus 21873 - 3001 AW Rotterdam Telefoon: 010 - 4130960, Telefax: 010 - 4112857, Telex: 26585 cmo nl
SWZ 12-93
VLIEGENDE VAARTUIGEN O N TW IKKELIN G EN TO EK O M ST VAN A ËRO D YN A M ISC H E GRO N D -EFFECT SCHEPEN D
it a r t ik e l b e s c h r ijf t d e o n t w ik k e l in g e n
r o n d h et
CO N CEPT V AN ZO G EN AAM D E A ËRO D YN A M ISC H E G RO N D -EF FECT
sch epen
(A G E S ). A
ch tereen vo lg en s w o rd en
h et
PRIN CIPE, DE C LA SSIFICA TIE, GESCH IED EN IS, RECEN TE O N -
J .J .W .A . Esser
D F.R-ZO EKSA CTIVITEITEN , V O O R - EN NADELEN VAN DIT
Stichting Coördinatie Maritiem Onderzoek / Nederlands Maritiem Informatie Centrum
TRA N SPO RTM ID D EL EN DF. TO EKO M STVERW ACH TIN GEN BE H A N D ELD . D
e n a d r u k l ig t h ie r b ij
OP C IVIELE TO EPASSIN
GEN, M AAR ER W O RD T OOK KO RT IN G EGAA N OP DE M O GELIJKH ED EN OP HET M ILITAIRE VLAK.
1. IN L E ID IN G R ecente publikaties o v e r de o n tw ik k e lin g van zogenaam d e ’w in g -in -g ro u n d ’ sche pen (W IG) of, zoals ze in d it artikel vaker zullen w o rd en g en o em d , aëro d y n a m i sche g ro n d -effect schepen (A G ES) in de G em eenschap van O n afh an k elijk e Staten (G O S) h ebben e rv o o r g e z o rg d dat er een h e rn ieu w d e belan g stellin g is on tstaan vo o r de m o g elijk h ed en die d it ty p e ’vaar tu ig e n ’ zou k u n n en bieden. In de m o d e r
van de m o g elijk e n u ttig e lading. En o m die lading gaat het nu ju ist. H et is de k u n st o m zoveel m o gelijk lading, zo snel m o gelijk te v erv o eren . V lieg tu ig en ken n en w at dat betreft b eh o o rlijk e bep erk in g en . D e capaciteit van een Ju m b o -Je t v alt in
ne scheepvaart is er een tren d w aa rn ee m baar w aarbij gestreefd w o rd t n aar steeds snellere schepen. R esultaat hiervan is dat
het niet bij h e t eerste de beste diepzee co n tain ersch ip. G lobaal g ere k en d zou h et v liegtuig 500 m aal m o eten vliegen om
de laatste decennia een e n o rm e variëteit aan nieuw e scheepstypen is o n tw ik k e ld .
dezelfde lading te v erv o eren als dat ene schip. N u is deze v erg elijk in g n atu u rlijk
Z o zijn er de surface effect schepen (SES), diverse catam aran -ty p es, h y d ro fo ils en diverse so o rten lu ch tk u ssen -v aartu ig en . D e h o o fd o v e rw e g in g bij het al dan niet
n iet helem aal reëel. D e aard van de lading bepaalt o f het de m o eite w aard is 0111 lu c h ttra n sp o rt te o v e rw e g e n . M aar d at er beh o efte zou k u n n en zijn aan een tra n s p o rtc o n c e p t w aarbij lading v erv o erd kan
slagen van een bepaald tra n sp o rtc o n c ep t is altijd o f het eco n o m isch v oordeel o p le vert, en niet m in d e r belan g rijk , o f het tra n sp o rtm id d el veilig is. E conom isch v oordeel kan o p allerlei m an ieren w o rd e n b ew erkstelligd. H et feit dat m en een tra n sp o rtg o e d sn eller van p u n t A naar B kan verv o eren lev ert een h o g ere v rach t prijs o p en biedt o o k m o g elijk h ed en om ’tijd k ritisch e’ lading (passagiers, bederfe lijke lading, ex prespost) m ee te nem en . Bij m ilitaire toep assin g en liggen de crite
w o rd e n m ee r in de rich tin g van de v o lu m es en b ran d sto fg e b ru ik zoals d at in de sch eep v aart g ebruikelijk is en m et snelhe den zoals in de lu chtv aart, m ag duidelijk zijn. H et aëro d y n am isch e g ro n d -effect schip w o rd t in de lite ratu u r vooral g e p re zen v an w eg e zijn en erg iezu in ig e k arak ter, g ro te snelheid en relatief h o g e lad in g capaciteit. D a a rd o o r zou h et in principe de niche tussen deze tw ee tra n sp o rtm o d aliteiten k u n n en vullen.
F ig .t. Luchtstroom eau een vleugel zonder (a) en met grondeß'ect (h) I40J. w o rd t v o o rtb e w o g e n (figuur 1). D e lu c h tstro o m o n d e r de vleugel verandert en er w o rd t als h et w are een luchtkussen g ev o rm d . D at zich d it effect v o o rd o et, is al heel lang bekend. W ieselberger m aakt er in zijn artikel ’Ü b e r den Flügelw iederstand in d er N äh e des B o d en s’ uit 1921 al g ew ag van [46|. D it effect treedt o v eri gens oo k o p bij de lan d in g van co n v en tio nele v liegtuigen. H et g ro n d -effect berust niet helem aal o p hetzelfde principe als bij v o o rb eeld bij een h o v ercraft. D aar w o rd t nam elijk niet o p aëro d ynam ische, m aar o p aërostatische w ijze een dergelijk lucht kussen g e v o rm d ; er w o rd t continu een lu c h tstro o m o n d e r h e t v aartuig geblazen.
ria uiteraard anders. D aar zijn factoren zoals snelheid, w en d b aarh eid , bereik, la-
2. P R IN C IP E
Z o ’n lu ch tk u ssen v aa rtu ig is d aard o o r o o k in staat 0111 statio n air te zw even. Bij een A G E S is het in principe niet n o d ig 0111
dingcapaciteit, k w etsb aarh eid en d erg e lijke p rim air. M aar o o k hier zal, zeker gezien d e steeds v erd er g aan d e bezuini g ingen o p de defen sie-u itg av en , vaker
Een aërod yn am isch g ro n d -effect toestel is een k ru isin g tussen een vlieg tuig en een schip. D e ro m p is zod anig g eb o u w d , dat h et o p het w a ter kan drijv en en varen.
lu ch t toe te voeren, aangezien de v o o r w aartse snelheid er in co m b in atie m e t het laag vliegen v o o r z o rg t dat er een lu ch tkussen o n tstaat. S o m s w o rd t er bij het
naar de k o stp rijs w o rd en gekeken. V o o r
M aar h e t v o e rtu ig k o m t pas g o ed to t zijn
noem de
rech t w an n eer h et lo sk o m t van het m e d iu m w ater en zich in een lage zw eef v lu ch t b ev in d t. H et A G E S m aa k t daarbij
A G E S toch k u n stm a tig lucht toegevoerd om h et schip b ete r en sneller te laten o p
m aritiem e
tra n sp o rtm id d e le n
hebben al m in o f m e er een plaats in de m a rk t w eten te v ero v eren , v o o rn am elijk w at b etreft h et v erv o eren van passagiers. E r is echter een g at blijven gapen tussen m aritiem e v o ertu ig en en de luchtvaart. s w z 12-93
D e snelste schepen k o m e n qua snelheid bij lange na n iet in de b u u rt van tra n sp o rt vlieg tu ig en en h o g ere snelheid kan vaak alleen m aar w o rd e n bereik t d o o r een h o g er en erg ieg eb ru ik en een v e rm in d e rin g
geb ru ik van het verschijnsel d at zich v o o rd o e t w a n n e er een (v leu g el)o p p er-
stijgen. D crg elijk e toestellen w o rd en P A R -W IG ’s ('P o w e r-A u g m e n te d -R a m W in g -ln -G ro im d -e ffe c t c raft’) genoem d. E enm aal o p k ru ish o o g tc g ek o m en w o rd t
vlak o p g erin g e afstand van de g ro n d
de d a a rv o o r b en o d ig d e ex tra k rach tb ro n 563
u itg esch ak eld , o m d a t dan veel m in d e r v e rm o g e n n o d ig is. D o o r h e t g ro n d -e ffect n e e m t de w e e rsta n d van h et toestel a f en de d ra a g k ra c h t toe, w a a rd o o r er m in d er b ra n d s to f n o d ig is en een z w a ard e re lad in g kan w o rd e n v e rv o e rd . U it g e p u bliceerde d ata u it de G O S v alt o p te m a ken d at h et g ro n d -c ffc c t d e lift/w c e rsta n d s-ra tio
m et
een
fa cto r
3
kan
v e rg ro te n , w a n n e e r e r g ev lo g e n w o rd t o p een h o o g te tussen d e 4 % en 20 % van de len g te van h et v le u g elp ro fiel [7|, 3. C L A S S IF IC A T IE
Fig.2. Verwantschap van verschillende soorten grondeffect machines ƒ7/.
A G E S o f w in g -in -g ro u n d (W IG ) sche pen m ak en deel u it van de g ro te g ro e p
gels m e t een g ro o t o p p e rv la k . E r zijn d rie
b e v in d t, o n d e rh e v ig is aan h et g ro n d -e f
van g ro n d -e ffe c t v a a rtu ig e n (fig u u r 2).
b asisv o rm en te o n d ersc h e id e n : de ra m -
fect, en al n aar g e la n g d e v o rm van de
D eze b o ten m ak en allem aal o p een o f a n
vleugel (ram w in g ), k a n a a l-stro o m -v le u -
vleugel de lu ch tlaag m e e r o f m in d e r in
d e re w ijze g e b ru ik van lu c h t o m een lage
sluit. o o k te m a k e n k rijg t m e t h et ra m -
re w e e rsta n d te te b e w erk ste llig e n en zo
gel (c h a n n e l-flo w w in g ) en de ’vleugel in g ro n d -e ffe c t’ (w in g -in -g ro u n d -c ffe c t)
doende
vleugel. D e ra m -v le u g el heeft de v o rm
A n d o [2,3,4] o n tw ik k e ld e een classifica
B ek e n d e a n d ere (aëro statisch e) ty p es zijn
van
sch o e n e n d o o s,
tie g eb aseerd o p v e rsch illen d e k e n m e r
de h o v e rc ra ft en de SES (su rface-effcct-
w a arv a n de v o o rzijd e v e rw ijd e rd is. Bij
ship). K e n m e rk e n d v o o r A G E S is dar
ken: v le u g e lv o rm , asp ect ratio (len g te/ b re e d te v e rh o u d in g van een vleugel),
h o g e re
sn elh ed en
te
halen.
een
o m g e k e e rd e
effect.
een
v o o rw a a rtse b e w e g in g b o u w t zich d aa r d o o r een lu c h td ru k o p o n d e r die ’d o o s ’.
m in o f m e e r la n g d u rig e a ëro d y n a m isc h e
Bij de k a n a a lstro o m -v le u g e l is o o k aan de
(z w e e fv lu c h t, w aarb ij ze n e t als co n v e n
a ch te rzijd e een (kleinere) o p e n in g . D e
(O u t o f G ro u n d E ffect o ftew el O G E ) en al d an n ie t to c g e v o e g d e o p w a a rts e s tu w
tio n ele v lie g tu ig e n g e b ru ik m a k e n van
v leu g el in g ro n d -e ffe c t is in feite een co n
k ra c h t. In fig u u r 3 zijn d e b e la n g rijk ste
vleugels.
ty p e s b ijee n g e b rac h t. V an rechts n aar
g een c o n ta c t m e t h et (w a te r)o p p erv la k . M eestal m ak en ze g e b ru ik van h et m e d iu m w a te r o m te lan d e n en o p te stijg en .
v e n tio n ele v lie g tu ig v le u g e l, enigszins a an g ep a st o m b e te r g e b ru ik te m ak en van h e t g ro n d -e ffe c t, m eestal m et b e h u lp van n a ar b en ed en g e ric h te v leu g eltip s [28], In
ste e k t m in d e r uit, m a a r is w el b red er) en de o p tim a le b e n u ttin g van h e t g ro n d -e f
er
w erk elijk
sp rak e
is een
v an
Z e h e b b e n o p k ru issn elh eid
m o g e lijk h e id to t c o n v e n tio n eel vliegen
lin k s n e e m t d e aspect ratio a f (de vleugel
Q u a b o u w en fu n ctie is er n o g al o n d e r
d e p ra k tijk zijn er veel tu s se n v o rm e n ge
fect to e . L inks is e r sp ra k e v an v e rg ro tin g
scheid tussen de v e rsch illen d e ty p es. D e
realiseerd. In p rin c ip e is h et w el zo d at elk
van d e o p w a a rts e k ra c h t d o o r het g eb ru ik
m eeste h eb b en een T -s ta a rt en k o rte v leu
v o e rtu ig d a t zich d ic h t bij een o p p e rv la k
van p ro p ellers o f s tra a lm o to re n die lu ch t
blazen o n d er de vleugels (PA R -W IG ).
sch aalv erg ro tin g , h etgeen het on g esch ik t
v ro eg e ja re n d ertig . In eerste instantie
A fgebeeld zijn versies m et verschillende vleugelconstructies.
m aa k t v o o r m assatran sp o rt. T oepassing en v o rm zijn v ergelijkbaar m e t c o n v en tionele sp o rtv lieg tu ig jes. D e gerealiseer de Jö rg -ty p c s zijn zeer efficiënt, m aar k o m en niet v e rd e r dan enkele m eters (en
w aren de o n tw e rp en n o g 'w a te r-g e b o n d e n ‘. latere o n tw e rp e n k u n n e n als echte
vleugcl toestel b o u w d e en succesvol uit
eventueel vliegen z o n d e r g ro n d -e ffec t en landen. D aard o o r k u n n e n er o n d e r ande re p ro b lem en o n tstaan m et stab iliteit en
so m s slecht cen tim eters) b o v e n het w a ter, h e tg een ze nogal afhankelijk van de w ee rso m stan d ig h ed en m aak t. M aar v o l gens de o n tw e rp e r zou m e t een v e rg ro tin g van de schaal o o k de v lu c h th o o g te
trim . D iverse o n d erzo ek ers m elden bij voo rb eeld d at het aan g rijp in g sp u n t van m et nam e d e o p w aartse k rach t v eran d ert
k u n n en to en em en , z o n d er dat dit ten kos te van de efficiëntie gaat. D e P A R -W IG E k ran o p lans (E k ran o p lan b etek e n t
n aarm ate h et toestel v e rd e r van het o p pervlak en van h et g ro n d -effect v e rw ij derd is. D e u itd ag in g bij h et o n tw e rp ligt er dus in om v o o r elke vluchtfase een zo optim aal m ogelijk o n tw e rp te creëren. H e t zal duidelijk zijn dat het uiteindelijk
’g ro n d -v lie g tu ig ’) ten slo tte zijn d e g ro o t ste to t n u to e gerealiseerde v o ertu ig en en k u n n e n zow el in als b uiten g ro n d -effect vliegen. D it ty p e lijkt het verst te zijn o n tw ik k e ld en de m eest in teressante kan
De g ro o tste m oeilijkheid bij h et o n tw e r pen en vervaard ig en v an A G E S k o m en v o o rt uit het feit d at het v o e rtu ig in div er se bew egingsfases m o e t functioneren: va ren, o pstijgen, vliegen m et g ro n d -effcct,
om een c o m p ro m is zal gaan tussen effi ciency, flexibiliteit, veiligheid en eisen die bij de taken h o ren die h et v aartu ig to eb ed ach t zijn. Een o p lossing v o o r veel p ro b lem en zou het co ncept van A n d o [3] k u n n en zijn (figuur 4). H ij gaat u it van verstelbare vleugeldelen, o m zo elke reisfase o p ti m aal te k u n n e n b e n u tten . Een realisatie van een dergelijk plan lijkt ech te r n o g ver w eg v an w eg e de h o g e technische eisen, en de on getw ijfeld ev en red ig h o g e kosten die dat m et zich m ee zou brengen. Bij de o p zijn m in st als p ro to ty p e gereali seerde A G E S vallen er eigenlijk m aar drie hoo fd ty p es te o n td ek k en : H et L ippischtype m e t een o m g e k e e rd e delta-vleugel en een T -sta a rt, d o o sv o rm ig e tan d em ram /k a n a a lstro o m -v a a rtu ig e n van het ty p e jö r g en M itsu b ish i (w aarbij de vleu gels respectievelijk ach te r elkaar en naast elkaar zijn geplaatst) en de P A R -W IG E k ran o p lan s van R ussische m akelij. H e t L ippisch-type is in staat o m zow el in ais buiten g ro n d -effect te vliegen en is m ede d a a rd o o r relatief flexibel. M aar de v o rm leent zich n iet bepaald v o o r o n b ep erk te
did aat v o o r co m m ercieel m aritiem tran s p o rt en m ilitaire applicaties. 4. G E S C H IE D E N IS R u im 250 ja a r geleden w erd d o o r de Z w e e d S w ed en b erg al een v o o rste l ge daan o m g eb ru ik te m ak en van het g ron d -effect bij de v o o rtstu w in g van schepen m aar zijn ideëen v o n d en w ein ig w eerk lan k |9 ). E ind 19e eeu w v o erd e C . A der, een Franse lu ch tv a a rtp io n ie r expe rim en ten u it v o o r de Franse ov erh eid . N a een m islu k te d e m o n stra tie van zijn ‘A vion 3 ’ in 1897 w erd de financiële steun in g etro k k en . H ij g in g echter n o g een tijd je o p eigen h o u tje d o o r en v erk reeg in 1904 in G ro o t-B ritta n n ië een p atent o p zijn concept. G ro n d -effect w erd ook ge b ru ik t bij h et 50 to n zw are w aterv lieg tu ig D o rn ie r X .
W IG 's w o rd e n b estem p eld (24). M aar het w as de Finse in g en ieu r T .J. K aario die v o o r het eerst daad w erk elijk een R A M p ro b eerd e. in 1935 co n strueerde hij een so o rt zw eefv lieg tu ig , later m aakte hij o o k een ty p e d at een m o to r en propeller had. D eze g ep ate n teerd e m achine behaal de v o lg en s de berich ten een snelheid van 12 k n o p en (ru im 20 k in /h ) b o v en een ijs v lak te [41]. Een p aten t uit 1949 m aakt n o g m eld in g v an v erd ere o n tw ik k elin g van eerdere toestellen. Deze m achine w as u itg e ru st m et een 20 pk m o to r en m aakte diverse p ro efv lu ch ten (24|. O v e r K aar io ‘s activiteiten na die tijd valt in de litera tu u r niets m eer te o n td e k k en . Een andere o n d erzo ek er uit die tijd w as de Z w eed T rö n g [40]. In de ja ren '40 b eg onnen ook o n d erzo ek ers (o.a. G ro h k o v sk y ) in de Sovjet U n ie m et het o n tw ik k elen van A G E S. D aarbij w erd e n verschillende pa den b ew an d eld en de m eest u iteen lo p en de v o rm en u itg ep ro b eerd . E r is zelfs een w aarschijnlijk w einig succesvol - cirkelV orm ig vehikel gesignaleerd. D e precieze data, o m vang van het o n d erzo ek , o rg an i satie en resu ltaten zijn niet te achterhalen. M aar d at de R ussische ex p erim en ten tal rijk w aren staat vast. De diverse nu nog actieve o n d erzo ek sco llectieven hadden h u n o o rs p ro n g in het p io n iersw erk van ingenieurs als R ostislav A lex ey ev en R ob ert B art in i 117],
Bij haar tran s-A tlan tisch e
G ed u ren d e de ja re n '60 zijn er in diverse
dienst (ro n d 1930) d ro eg h et g ro n d -effect erto e bij dat de h oeveelheid lading en de
landen activiteiten te bespeuren. De D u itse r G iin th e r W. Jö rg o n tw ik k eld e de
m ax im ale afstand die h et v lieg tu ig kon afleggen aan m erk elijk w erd en v erg ro o t. D .K . W arner, h o o fd van het W arner Re search lab o rato riu m (Sarasota, Florida, U SA ) b o u w d e verschillende m et ra m vlcugels o n d ersteu n d e toestellen in de
eerste m odellen van een inm iddels p ro d u k ticrijp e serie ’a e ro d y n am ic g ro u n d effect c rafts’. In Japan b o u w d e K awasaki ron d 1963 een zo g en aam de ’catam aran ra m -v le u g e l’, In deze periode w erkten de R ussen in een stevig tem p o d o o r en bie-
Fig.4. WIG-concept met verstelbare vleugels door S. Audo [3], W
i
\
I I
I
c flap 1
0 FLAPERON (DIFFERENTIAL FLA P ) E PRO P ELLER E r AT LOW SPEEO E 2. AT CRUISING OR HIGHER SPEED F TURBOFAN ENGINE. CAN ROTATE. H HULL CONFIGURED AEROOYNAMICALLY SLIGHT CHINES t STEPS
MAM WING WpAT LOW SPEEO w 2 : AT HIGH SPEED
rr*rTIP-FLOAT/HYOROSKI ALIGN ALWAYS WITH F R EE STREAM K , ; FLOAT (EXPANDE0 BY AIR) AT LOW SPEED K2 > HYDROSKI (AIR IS REMOVED)
P V
SWZ 12-93
CONNECTED THROUGH BUFFER TO WING TIP TORN OUT BY EXCESS IMPACT LOAD.
PIVOTAL POINT TO CHANGE WMG SW EEP VERTICAL A HORIZONTAL TAIL COMBINATION SAY" REAR SMALL WIG’
565
llaah Radar
Tharmal .*ol»t«d
SaarcK light
Fro n t w ing
oJ O
Fig.5. D e jö rg T A F V II1-4S 126], ken daarbij to t zeer g ro te tech n isch e h o o g te n te stijgen d o o r d aa d w e rk e lijk e p ro e fv lu c h te n m e t een g ig an tisc h v leu
W IG -c o n c ep t d o o r m id d e l v an p u b lic a
5.1 C h in a
ties w aarin hij zijn o n tw e rp e n n a d e r to e
In 1979 s ta rtte h e t C h in a S hip Scientific R esearch C e n te r (C R S S R C ) m e t o n d e r
licht en d o o r h e t testen van ra d io g ra fisc h b e stu u rb a re m o d ellen . In de V e re n ig d e S taten o n d e rz o e k t h e t U S M a rin e C o rp s
zoek en o n tw ik k e lin g van een L ippischty p e A G E S : de '902 ra m - w in g ’. D it toe
v an d aar d e b ijn aam 'K asp isch Z e e m o n
in die ja rc n d e le v e n sv a tb a a rh eid van h e t P A R -W IG c o n c e p t als m id d el v o o r snelle
stel m aa k te zijn ee rste succesvolle v lu ch t in 1984. L ater w e rd e n n o g de X T W -1 en
ste r'. O o k in d ru k w e k k e n d w aren de o n t w erp en van de A m e rik aa n W eiland, m e t
tro e p e n v e rp la a tsin g . H e t c o n c e p t g a a t uit van een toestel d a t m o g elijk een snelheid
de X T W -2 o n tw ik k e ld . D e X T W -1 - 9 2 0
n a m e het co n c e p t v o o r een HXK) to n z w a
van 240 to t 350 k n o p e n h aalt, een to ta a l-
ren , en m e t een k ru issn elh eid van 130 k m /h - w as b ed o e ld als v o e rtu ig v o o r
gelsch ip o p de K asp isch e Zee. H e t be staan erv an w as in die tijd in h e t W esten alleen b e k e n d als h a rd n e k k ig g e ru c h t,
re m ac h in e b edoeld v o o r tra n sc o n tin e n
g e w ic h t h eeft v an ru im 900 to n , tu ssen de
tale v lu ch ten . In A m erik a w e rd en d o o r
3(X) en 400 to n lad in g m ee k an n e m e n en m e t een b ereik van o n g e v e e r 11000 k ilo
c o m m u n ic a tie d o e le in d e n o p riv ieren en
m e te r |2 8 |.
1988 in o n tw ik k e lin g en h eeft een capaci
L o ckheed c o n cep te n o n tw ik k e ld v o o r een v o e rtu ig d a t o n g e v e e r dezelfd e - zeer
m e re n . D e X T W -2 k w a m
o m stre e k s
teit van 8 to t 12 p assagiers. In 1990 is dit
g ro te - schaal m o est k rijg e n als h e t v o o rm a 's zoals B o ein g en G en eral D y n a m ic s
5. R E C E N T E O N D E R Z O E K S A C T IV IT E IT E N
n o c m d e ’Z e e m o n s te r’. O o k a n d e re fir
to estel g e b o u w d en de p lan n in g w as dat
w aren b e tro k k e n bij d e sp o n s o rin g van
L anden die zich d e laatste ja ren c o n stru c tie f
d e testfase in 1992 z o u zijn a fg ero n d . M et een la a d v e rm o g e n van 1.2 to n en een
p ro je c te n [40|. B egin ja rc n '70 w e rk te d e D u its e r L ip-
bezig hebben g eh o u d en m et W IG zijn:
sn elh eid tu ssen d e 150-180 k m /h is d it het
C h in a, Jap an , D u itslan d en de G O S . en
m eest b e lo v e n d e C h in e se toestel to t nu
p isch, na en k ele e x p e rim e n te n m e t zijn
o n d e r andere via jo in t-v e n tu re s m e t o n d e r
toe. In d e tw e e d e h elft v an d e ja r e n '80
X - l 12 in d e V e ren ig d e S taten te h e b b en
zoekers uit de G O S , o o k de V eren ig d e Sta
u itg e v o e rd , sam en m e t de firm a R h e in F lu g zeu g b au G m b H aan een v e rv o lm a
ten en G ro o t-B ritta n n ië. V o o rts m eld en de b ro n n en dat er n o g activiteiten w a re n in
w e rd o o k g e ë x p e rim e n te e rd d o o r het M arin e D e sig n a n d R esearch In s titu te o f
k in g v an zijn ty p e re n d d elta-v le u g el o n t
R oem enië [48], K orea [17] en Joegoslavië
P A R -W IG
w e rp . D e b asis v an d it o n tw e rp w e rd o v e rig e n s d o o r veel a n d e re o n d e rz o e k e rs
[26], C o n crete gegevens o v e r de verrich tin g en in R o em en ië en K orea zijn n iet ge
s tro o m -W IG die g e b ru ik m a a k t v an het P A R effect. O v e r d e h u id ig e statu s van
in lan d en als C h in a en R u slan d o v e rg e n o m en . In de ja r c n '80 b e g o n n e n tw e e C h i
vonden. In (voorm alig) Jo eg o slav ië is ge w erk t aan concepten v o o r een P A R -W IG
d it p ro jec t is v e rd e r n iet veel b ek en d
nese in s titu te n m et h et o n tw ik k e le n van een A G ES: één g ro e p c o n c e n tre e rd e zich
o n d e r de naam E k ran o p la n U T V A -7 5 4 . H et gaat hierbij echter slechts o in een o n t
5 .2 Ja p a n
o p to estellen v an h e t L ip p isc h -ty p e , de
w erp op papier, w aarv an het - afgaande o p
B eh alv e d e e e rd e r g e n o e m d e c o n cep ten
a n d e re o p P A R -W IG 's m e t tw e e n aast e lk aar g ep laa tste ra m v le u g els. H et Ja p a n
de b o u w te k en in g e n - de vraag is in h o e
v an A n d o is h et in ja p a n v o o ra l M itsu b is
se b e d rijf M itsu b ish i s ta rtte , sa m e n m e t d e T o tto r i U n iv e rs ite it. h et M a rin e S lider
566
k g zw aar, v o o rz ie n van tw ee 40 p k m o to
v erre d it kan leiden to t een p rak tisch e to e passing. T e vrezen valt d at er, d o o r de recente o n tw ik k e lin g e n , v o o rlo p ig w einig
C h in a (M A R IC ). Z ij o n tw ik k e ld e de 750,
een
tw eezits
kanaal-
[14,34,44].
hi die zich b ezig h o u d t m e t het v e rd e r o n tw ik k e le n v an A G E S van h et ty p e ta n d e m -ra m -w in g . V a n a f 1988 w e rd g e
E ro g ra m m e en de Jap a n se w e te n sc h a p p e r
n ieu w s m e e r u it deze h o ek zal zijn te m el
w e rk t aan de b o u w van d e M u -S k y -1 en
D r.
den.
d e M u -S K y -2 . D e M u -S k v is v o o m a m e -
S h ig e n o ri
A ndo
p ro p a g e e rt
het
SWZ 12-93
lijk bedoeld v o o r de sp o rt- en plezier v aart. V erw ach t w o rd t d at de de m a rk tin tro d u k tie in 1993 plaats zal v inden. Een am b itieu zer p ro ject is m o m e n te el in de onderzoeksfase en m o e t uitein d elijk lei den to t een zeer eco n o m isch e v eerb o o t v o o r de m iddellan g e afstand m e t een ca paciteit van 155 passagiers. D e M arine Shder zou 55 m e te r lang en 30 m e te r breed m o eten w o rd en en kan ingezet w o rd e n v o o r v eerd ien sten tussen de tal loze Japanse eilanden [26,3,32,36,47). 5.3 D u its la n d In D u itslan d is o n d erzo ek gedaan naar tw ee so o rten A G E S. G u n th e r Jö rg o n t w ierp een reeks zo g en aam d e flairboats ol aero fo il-b o ten . B asis van alle o n tw e rp e n zijn tw ee achte r elkaar g eplaatste ra m vleugels. Een tw eezits u itv o e rin g is al in p ro d u k tie en k o st circa f 132.000,-. H et zijn v aartu ig en die slechts in g ro n d -effect k u n n en vliegen en die in D u itslan d d o o r de au to riteiten zijn geclassificeerd als sp o rtb o o t. D e m a rk t v o o r deze b o o t - die een snelheid van bijna 150 k m /h haalt ligt dan o o k voo ral in de recreatie en sp o rt [8,39]. H et is o v erig en s een van de w ein i ge A G E S die daad w erk elijk in p ro d u k tie zijn g e n o m e n le n co m m ercieel v e rk rijg b aar zijn. J ö rg p u b liceerd e o n tw e rp e n v o o r passagiers- en v rach tv e rv o e r m et een capaciteit van 130-400 p erso n en o f z o ’n 40 to n lading. In sam en w erk in g m e t D uitse m in isterie van D efensie w erk te hij o o k aan h e t o n tw ik k e le n van een g ro te re m ilitaire versie. D e techniek die d o o r R h ein -F lu g zeu g b au G m b H (RFB) w o rd t to eg ep a st is geba seerd o p h et w erk van D r. Lippisch, die er als eerste in slaagde o m een A G E S te o n t w erp en die d o o r zijn v o rm in alle v lu ch t-
fases lo n g itu d in aal stabiel is [46], T y p e re n d is daarbij de o m g ek ee rd e d elta-v leu g elv o rm . H et eerste toestel d ro eg de naam X 113 A M en is een trim a ra n die zijn o p w a a rtse k rac h t v e rk rijg t d o o r de speciaal o n tw o rp e n ro m p . vleugels en d rijv ers [20). V e rv o lg o n tw e rp e n zijn o.a. de X -144 (fig u u r 6 ), X 114H , en de A irfish FF 1, FF2 en FF3. Via de firm a A BS In tern atio n al w o rd t in 1993 g e w e rk t aan een p ro d u k tie m o d e l o n d e r de naam G-41XX). D it toestel m o e t in 1994 o p de m ark t k o m e n en heeft een capaciteit van 8 passagiers [52]. V o o rts is er n o g een v o o r stel van M B B o m een een zeer snel m ili tair toestel te o n tw ik k e le n d at in diverse vaarto estan d en g oede prestaties kan leve ren en een k ruissnelheid haalt van z o ’n 150 k m /h [21], 5.4 G e m e e n sc h a p va n O n a fh a n k elijk e S ta ten D e politieke v era n d e rin g en in de v o o r m alige S oviet U n ie b rach ten m e t zich m ee dat er veel in fo rm a tie v rijk w a m o v er de o n d e rz o ek so n tw ik k elin g en en resulta ten op div erse tech n o lo g isch e g ebieden. D e laatste ja re n d u ik e n er verschillende p ub lik aties o p u it de R ussiche h o ek (o n d er an d ere [11,51)). D e red en en v o o r deze o p en h eid zijn duidelijk: de financiële steun in eigen land v o o r o n d erzo ek , m et nam e v o o r m ilitaire projecten, w o rd t drastisch afg eb o u w d en er is een g ro te v raag naar bu iten lan d se valuta. M en is o p div erse terrein en a ctief o p zoek n aar W es terse p a rtn ers om p ro jecten v erd er te o n t w ik kelen e n /o f te gelde te m ak en . D e to t n u to e b e k en d g e m aa k te v o rd erin g en zijn zo n d e r m e e r in d ru k w e k k e n d te noem en . D e G em een sch ap van O n afh an k elijk e Staten h eeft als enige o o k d aadw crkelijk
Fig.6. Een Lippisch-type A G E S , de R I B X -114 (26 j.
A G ES g e b o u w d die qua o m v a n g ge schikt zou d en k u n n e n zijn v o o r serieuze tran sp o rtd o e lein d e n . D e E k ran o p lan s w e rd e n o n tw ik k e ld d o o r div erse R & D instellingen b innen de v o o rm alig e U S S R . V o oral het C entral D esign B ureau o f H y d ro fb ils, h et K rylov Ship b u ild in g R esearch In stitutc en de T a g an ro g A v iatio n D e v elo p m en t and M am ifactu rin g E n terp rise (voorheen Beriev O K B gen aam d ), w aren v e ra n tw o o rd e lijk v o o r vele g ro te p rojecten. H et m eest significante p ro je c t w aarvan m i details zijn b ek en d g e w o rd e n , is h et de 58 m eter lange A .90,150 E k ran o p lan O rly o n o k (fig u u r 7). M et een norm aal startg ew tc h t van 110 to n , is d it toestel in staat o m een m et een lading van 30 to n en een snelheid van 400 k m p e r u u r te vliegen. H et toestel is van h et ty p e R A R -W IG en m aak t ge bruik van tw ee K u zn etsov N K -8 tu rb o fan m o to re n v o o r het o p stijgen (tot 10,5 to n v o o rtstu w in g sv e rm o g e n per m o to r) en een K u zn etso v N K -1 2 lOOOkW tu rb o p ro p o p de staart g e m o n teerd e m o to r tij dens de k ru isv lu ch t. O n la n g s heeft R usland w eer in fo rm atie v rijgegeven in de v o rm van een video, die w erd g e to o n d o p h et C o n v ersio n ’93 C o n g re s in E n g elan d . G eto o n d w erden beelden van een m ilitair aanvalsvocrtuig, een U T C A klasse v o e rtu ig bew apend m e t zes-an ti-sch ip raketten, geïnstalleerd in buizen b o v en o p de ro m p . O o k w er den beelden g e to o n d van het K aspische Z e e m o n ster, d a t o n g eveer 600 ton w o o g en naar v erlu id t al v ro eg in het te stp ro g ram m a v ero n g e lu k te [56|. Een aantal o n tw e rp e n v o o r passagiersvaartuigen zijn vo lg en s d e m ed ew erkers van het R .E . A Lexeev H y d ro fo il design B ureau klaar o m te w o rd e n g epro d u ceerd . H et gaat hier o m een serie van vier passagiers toestellen (M RE-I(H), M P E -200, M P E -3 0 0 en M i’E-400) m et een capaci teit variërend van 90 to t 460 personen [51). 5.5 V e r e n ig d e S ta ten In de V erenigde Staten zijn de activiteiten to t v o o r k o rt, m e t u itz o n d erin g van en kele p ro to ty p e s zoals de X -112 van Lip pisch, b ep e rk t gebleven to t de o n d e r zoeksfase. hl sa m en w erk in g m et de A m erik aan se m a rin e zijn er o n d er andere d o o r L ockheed en B oeing een aantal am bitieuze plan n en g em aa kt. H et m eest re cent is het fu tu ristisch e concept van een W IG -v lieg d ek sch ip (het zogenaam d F orce P rojectcd V ehicle) dat z o ’n tw a a lf v liegtuigen o f 24 helico pters zou m oeten k u n n en v erv o eren . V liegtuigen zouden tijdens de v lu ch ten k u n n en landen en o p stijgen |5 7 |. A n d ere concepten k w am en
-
D e in v e ste rin g is in v e rg elijk in g lager dan v o o r een sch ip o f v lieg tu ig [52].
N ad elen : - D e g erin g e v lu c h th o o g te lev ert nogal d e n o d ig e p ro b le m e n o p w at b e tre ft de v eilig h eid en de o p eratio n ele in zetb aar heid. A llereerst zijn de g o lfh o o g te en h et w ee r (m et n a m e w in d k ra c h te n ) van in v lo e d bij h et lan d en , o p stijg e n en de iaag v lu ch t. O m efficiënt te zijn m o e t h et to estel zo laag m o g elijk vliegen, m a a r d it m a a k t d e k an s g ro te r o p o n g e lu k k e n d o o rd a t e r c o n ta c t o n ts ta a t m e t g o lv e n en a n d e re o b stak els. L aagv lu ch t b o v e n lan d is o o k m a a r b e p e rk t m o g elijk . E r zijn im m e rs m a a r w ein ig e ch t g ro te o b sta k e lv rije g eb ied en o p aard e. E en lage h o o g te b e te k e n t o o k Fig.7. D e Russische Ekranoplau A . 9 0 .1 5 0 [26].
d a t er h o g e eisen w o rd t gesteld aan de v a a rd ig h e d e n van d e p ilo o t. H e t v e r
van d e h a n d van G a llin g to n [22,23], M cM asters en G rc e r [3 7 1. O n la n g s heeft
d ie van een c o n v e n tio n ee l v lieg tu ig k u n n e n w o rd e n g e re d u c e e rd [18]. E en W IG effect vleugel k a n to t 20 k g /p k
de A m erik aan se lu c h tm a c h t, via h e t be d rijf A e ro c o n In c., een s a m e n w e rk in g s
eist een h o g e a le rth e id en snel h an d e lin g sv e rm o g e n . D it b e te k e n t dat er e n erzijd s g o e d e (dure) n a v ig a tie a p p a -
d rag en te g e n o v e r 4 k g /p k bij een c o n
ra tu u r m o e t w o rd e n g eïn stalleerd en a n d e rz ijd s d a t d e b e m a n n in g h o o g
ro co n is m o m e n te e l bezig m e t h et o n t
v e n tio n ele v leu g el in n o rm a le v lu c h t 142]. (V o o r een red elijk recen te v e rg e
w ik k elen van een zeer g ro o t g ro n d -e ffe c t
lijk in g m e t a n d ere v o e rtu ig e n w a t be
- T o estellen d ie o o k d e m o g elijk h eid
toestel, d e P a n c h e n k o v T rip la n ta n d e m
tre ft d e tran sp o rt-e ffic ic n c y , zie artik el
h e b b e n o m als g e w o n e v lie g tu ig e n te
ra m -v le u g e l [9], S. H o o k e r, h o o fd van
1251).
fu n ctio n e ren , zu llen p ro b le m e n o p le
v erb an d g eslo te n m e t de R u ssen [52]. A e
g ek w alificeerd m o e t zijn.
d it b edrijf, n o e m t h e t een w in g sh ip . E en
- H o o g p a ssa g ie rsc o m fo rt in d e v lu c h t-
firm a in C o n n e c tic u t h e e ft p lan n e n o m
fase (geen last van golfbewegingen
tie m e organisaties. D rie -d im e n sio n a le
een klein recrc a tie v a a rtu ig o p de m a rk t te b re n g e n , w aarv an al een p ro to ty p e zou
e .d .) |4 8 ,5 1 |. D it is een g ro o t verschil
lu c h tn a v ig a tie
ten o p z ic h te v an a n d e re snelle v aartu i gen zoals d e h o v e rc ra ft en h y d ro fo il.
eisen d an tw e e -d im e n sio n a le w a te rn a -
- S ta tio n a ir re la tie f w e in ig d ie p g a n g (bij
v a a rtu ig geclassificeerd te k rijg e n , m ag h et in p rin c ip e n ie t v e rd e r d an enkele
ro n d v lie g e n 1171. 6. V O O R - EN N A D E L E N
de J ö r g F lairb o at is d a t b ijv o o rb e e ld
V o o ra le e r een d e fin itie f beeld te sch etsen
slech t 1% v an de lengte: bij d e v ie rzits-
van d e to e k o m s tv e rw a c h tin g e n van het
u itv o e rin g b ijv o o rb e e ld slechts 11 cm )
A G E S c o n cep t, is h e t zin v o l o m een aan
11]. D a a rd o o r k an h et v a a rtu ig o o k in gezet w o rd e n in zeer o n d ie p e w a te re n .
tal v o o r- en nadelen o p te so m m e n : -
v eren bij h e t classificeren d o o r m a ri ste lt
im m e rs
an d ere
v igatie. O m een to estel als m aritie m
m e te rs b o v e n h et w a te ro p p e rv la k k u n nen o p stijg en . - G e rin g e efficiency bij lage snelh eid en vliegen b u ite n h e t g ro n d -effect.
Een A G E S v e ro o rz a a k t zeer w ein ig
Voordelen:
g o lfslag , h e tg een in b ijv o o rb e eld b in
-
R e la tie f h o g e snelh eid (in v erg e lijk in g
n e n w a te re n
m e t v a a rtu ig e n d ie co n ta c t h o u d e n m e t
v o o rd e lig is.
g ro n d -e ffe c t to estellen b lijv en stek en in
k w e tsb a re
o ev ers
7. T O E K O M S T V E R W A C H T IN G H e t is o p v a lle n d h o ev eel a ëro d y n a m isc h e
E r zijn g een g ro te a a n p assin g en n o d ig
de o n tw ik k e lin g sfa se . In slechts enkele
80 k m /h to t ru im 600 k m /h . Z e k u n n e n
van de b e staan d e in fra stru c tu u r. G e
gev allen w o r d t h e t s ta d iu m van p ro to ty
g em ak k e lijk 10 k e e r sn e lle r ’v a re n ’ dan
w o n e v lie g tu ig e n zijn afh an k elijk van
pe succes vol d o o rlo p e n en is e r sp rak e van
een sch ip [52],
de b esc h ik b a a rh eid van v lie g v e ld en ,
een p ro d u k tie rijp m o d e l. O m n o g m a a r
A m fib isch e m o g e lijk h e d e n (o v e r rela tie f v lak k e g ro n d g e b ie d e n , zoals ijs
bij W IG sch ep en staan in p rin c ip e alle
te z w ijg e n o v e r h e t succes d a t w o rd t ge
b e sc h ik k in g .
b o e k t bij d e v e rk o o p . H e t lijkt e ro p d a t er
vlak tes, to e n d r a ’s, w o e stijn en ) - H o g e cap aciteit te n o p z ic h te van c o n
D e sch ep en k u n n e n d a a rn aa st in p rin c i
in h et v erle d e n to c h n o g de n o d ig e m o e i
pe g e b ru ik m a k e n v an b e staan d e h a
lijk h e d e n
v enfaciliteiten .
het
-
w a te r).
D it
kan
v arië re n
van
-
m et
w a te ro p p e rv la k te n
v e n tio n e le v lie g tu ig e n m o g elijk : de be
te r
w a re n
op
b ijv o o rb e e ld
het
Bij m ilita ire ap p licaties h e b b e n A G E S
tech n isch e vlak en m e t n a m e w a t b etreft d e stab ilite it [40,49], D a a rn aast is e r nogal
o n d e rz o e k e rs en o n tw e rp e rs g eeft g o e
h e t v o o rd e e l d a t ze m o e ilijk e r zijn te
een versch il tu sse n h et realiseren van een
d e g ro n d o m te h o p e n d a t to estellen
o n td e k k e n d o o r ra d a r, aan g ezien ze
p ro to ty p e v an b e p e rk te o m v a n g e n capa
m o g e lijk zijn m e t een g e w ic h t van
zeer laag k u n n e n vliegen. V e rd e r h e b
citeiten en h et m a k e n v an een v o e rtu ig
1000 to n , een sn elh eid v a n 600 k m /h en
b en ze een e rg lage 'o n d e rw a te r-g e -
d at een k an s h eeft o p de co m m e rc ië le
in staat te ’v a re n ’ in seastate 5 en m e t
lu id ssig n a tu u r’ en k u n n e n d a a rd o o r
tra n s p o rtm a rk t. In d a t laatste geval m o e
een bereik van 10000 k m . 1111 - R e la tie f laag e n e rg ie /b ra n d s to fv e r
m o eilijk w o rd e n g e tra c e e rd d o o r o n
ten e r to c h al g a u w en k ele h o n d e rd e n pas
d erz ee b o te n . O o k zijn ze v rijw e l g e
sag iers m e e k u n n e n o f een eq u iv alen te
b ru ik : d e b ra n d s to fk o s te n p er to n /m ijl
heel o n k w e tsb a a rh e id v o o r o n d e rw a -
h o ev eelh eid v ra c h t. H e t o n tw e rp e n en
z o u d e n m a a r liefst to t e e n k w a r t v an
te r-o n tp lo ffin g e n [7],
p ro d u c e re n v an een to estel d a t in v e r-
k en d g e w o rd e n e x p e rtise v an S o v jet-
-
SWZ 12-93
schillende vluchtstad ia m o e t o pereren en dat in al die fases veilig en eco n o m isch
h et n o g zal toelaten - een aantal toestellen inzetten v o o r taken als v e rk e n n in g , tro e -
instan tie g e ric h t o p het v erw erv en van k n o w -h o w en zullen er o p k o rte term ijn
m o e t doen, b lijk t bepaald n ie t een v o u dig.
p e n -tra n sp o rt. en dergelijke. In m ark ten zoals sp o rt en recreatie - v o o rn am elijk op b in n en w a te re n - zullen toestellen zoals de
n o g geen co n crete o p eratio n ele v aartu i gen u it v o o rt k o m en . D e o n d erzo ek in g en o p het gebied van g ro n d -effect toestellen zouden ten slo tte o o k v ru c h te n k u n n e n afw erpen bij de o n tw ik k e lin g van m ee r co n v entionele schepen. D e h o g e lift/w e e rsta n d s-ra tio ’s die m ogelijk zijn m e t vleugels zouden w ellicht o o k van n u t k u n n en zijn bij het o n tw e rp e n van h y b rid e v aartuigen, die
M aar ook de classificatie en de daarm ee sam en h an g en d e veilig h eid sv o o rsch riften zijn v o o rlo p ig n o g een g ro o t stru ik el blok. O p een recen te v erg ad erin g van de H ig h Speed C o d e W o rk in g G ro u p van de IM O (Internationale M aritiem e O rg a n i satie) hielden v e rte g e n w o o rd ig ers van de R ussische Federatie een w a rm pleidooi o m de v leu g el-in -g ro n d -effect schepen op te n em en in de n ieu w e bepalingen v o o r snelle vaartu ig en . H e t is nam elijk zo d at de A G E S n iet o n d e r de in tern atio n ale lu chtvaartregels k u n n en vallen, o m d a t die v o o rsch rijv en dat een v lie g tu ig ten m inste 152 m ete r v erw ijd e rd m o e t blij ven van elk object o f p erso o n . Als ze bij v oo rb eeld geen b o tsin g k u n n en v erm ij den d o o r h o g e r o f lager te gaan vliegen, m o eten ze zich a u to m atisch h o u d en aan de m aritiem e regels op dit gebied. D it plaatst ze logischerw ijs in de m aritiem e hoek [56], M aar h et lijkt dat e r o p de regelgevende instanties n o g n ie t zijn to e g eru st o m A G E S in te passen in de h u id i ge reg elstru ctu u r. H e t zal een hele opg av e w o rd en o m deze zeer snelle v aartu ig en veilig te (m ogen) laten o p ereren o p de e conom isch interessante, en vaak dus d ru k b ev aren rou tes. H e t beeld van g ro te snelle laagvliegende objecten die h et pad k ruisen van b ijv o o rb eeld m a m m o e tta n kers is, o o k als de v erzek erin g w o rd t ge geven d at het op een ab so lu u t veilige m a nier kan, n iet bepaald g eru ststellen d . O p v allen d is v erd er d at er wel steeds ge p raat w o rd t o v e r de energ ieb esp arin g c.q. efficiency van A G E S , m aar d at de b ro n n en slechts in enkele gevallen co n crete verbruikscijfers geven en een v erge lijking m aken. D it zou een aanw ijzing k u n n en zijn d at de v o o rd elen in de p ra k
gen. M aar aan sch af g eb e u rt dan h o o g st w aarschijnlijk niet in de eerste plaats o m d at h e t p ro d u c t zo efficiënt o f g o e d k o o p is. A rg u m e n te n als snelheid en exclusivi teit zijn verm o ed elijk van g ro te r belang. V o o r toepassingen als h y d ro g rafisch en geografisch o n d erzo ek , p atrouilles en red d in g tak en d o o r instanties als de k u st w ach t, zullen o o k w el m o g elijk h ed en zijn. D eze functie w o rd t veelv u ld ig d o o r de o n tw e rp e rs als m o g elijk e toepassing g en o em d . O f de A G E S een rol zal spelen in co m m ercieel tra n sp o rt is n o g een o p e n vraag. V eilig en e co n o m isch v e ra n tw o o rd tra n sp o rt van passagiers en v ra c h t stelt veel h o g ere eisen aan het tran sp o rtm id d e l dan bij de zojuist g en o em d e m ark tseg m en te n . D e g ro o tste m o g elijk h ed en lig gen o p h et gebied van het passagiersver voer. H ie r heeft de ’lad in g ’ een h o g e w aard e en is de w ens o m de reistijd zo veel m o g elijk te v e rk o rte n evident. O p langere afstanden lijkt d e ro l van h et con v entionele lijn v lieg tu ig o n aantastbaar. M aar v o o r veerdiensten op m id d ellan g e afstanden zou d en er m o g elijk h ed en k u n nen zijn. Z o la n g h et m aar gaat o tn relatief ru stig w ater, zow el w at betreft verk eers dich th eid als m eteo ro lo g isch e o m sta n d igheden. B etts |7] vo o rziet b ijv o o rb eeld geen rol v o o r A G E S als v e erb o ten in G ro o t-B ritta n n ië. V olgens h em zou d en ze m e er geschikt zijn in geb ied en m e t u it g ebreid b escherm de w ateren , zoals die in de vo o rm alig e S ovjet U n ie en an d ere lan den die beschikken o v e r g ro te rivieren en binnenzeeën en m eren m et aan g ren zen d e
tijk nogal tegenvallen. In ieder geval is het in v erb an d m et d e veiligheid en w eers o m stan d ig h ed en n ie t m o g elijk o m te al len tijde de o p tim u m k ru ish o o g te te ex
p opulatiecentra. C o n creet is er m o m e n te el wel al een aan tal afspraken tussen W esterse in stellingen en b edrijven en in stitu ten uit h et G O S .
ploiteren. En b uiten h et g ro n d -effect w erk t de A G ES d o o r zijn specifieke vleu-
R ecente b erich ten sprek en van een B ritsR ussische jo in t-v e n tu re o m een v eerb o o t-v e rsie van de O rly o n o k A .90.150 te o n tw ik k ele n die d ien st zou m o eten doen
g elv o rm veel m in d e r efficiënt dan bij voorbeeld co n v en tio n ele v liegtuigen. M aar gesteld d at de tech n iek to ereik en d en d e veiligheid, efficiency en capaciteit v o ldoende zijn, is er dan een m a rk t v o o r d e A G ES? D e o n d erzo ek ers zijn in het algem een p o sitie f o v e r de lev en sv atb aar heid. V o o r enkele deelgebieden zal dat verm oedelijk oo k w el h et geval zijn,, m aar w aarschijnlijk o p b ep erk te schaal. D e m ilitaire w ereld zal de e e rd er geschet ste v o o rd elen (zie oo k [35,42]) w el w eten te w aarderen en - v o o r zo v er h et b u d g e t SWZ12-93
J ö rg F lairboat en de M itsubishi M u Skv G lid er een b ep erk t aandeel k u n n en k rij
o p h et K anaal [54|. N o g actuelere m el d ingen sp rek en ech ter van een sam en w erk in g m e t b etre k k in g to t een c o n v en tioneel w aterv lieg tu ig , hetg een w ellich t o o k een reëlere o p tie zal blijken. V erd er zijn d e R ussen een sam en w e rk in g sv e r b an d m e t A m erik aan se geg ad ig d en aan gegaan en heeft een A m erik aan s lu ch tv a a rt-b e d rijf b elangstelling g e to o n d v o o r h et R ussische c o n cep t [52]. M aar w aarschijnlijk is h et o n d erz o e k in eerste
w elisw aar niet lo sk o m en van het m e diu m w ater, m aar w el gebruik k u n n en m ak en van h e t g ro n d -effect. T e denken valt hierbij aan b ijv o o rb eeld een h y d ro foil m et een ro m p die m e e r o p het m e d iu m lucht dan o p h e t m e d iu m w ater is afgestem d [48], H et v olledige ra p p o rt is te bestellen bij het M aritiem In fo rm atie C e n tru m . D it ra p p o rt bevat o n d e r m e e reen uitgebreide tabel m e t de k ern g eg ev en s van een aantal rep resentatieve A G ES. B estelnum m er:
CMO 93.m.8 .1, Tel.: 010-4130960 LITERATUUR [ 1 ] Airfoil-Flairboats ju st above sea surface. In: H A N SA -Schiffahrt-Schifïbau-H afen, 1991 (5) [ 2] Critical review o f design philosophies for recent transport W IG effect vehicles / Ando, S. In: T rans. Japan Soc. Aero. Space Sci. nici 1990 (99), pp. 28-40
I 3] T he role o f WIG effect vehicles in the transport industry / Ando, S. ■ In: Fast Ferry International, april 1990(3), pp. 33-38 [ 4] Some thoughts on P ow er-A ugm entedRam W ing-in-G round (PAR-W IG) Effect Ve h icle / Ando, S. - In: Trans. Japan Soc. Aero. Space Sci.. mei 1988 (91), pp. 29-47 I 5] T he flying frigates? / Artigiani, R., H ar per. G .P. - In: Proceedings o f the US Naval Institute, juni 1983 (6), pp. 55-59 [ 6] T he state o f the art o f ram w ing research / Ashill, P.R. - In: H overcraft8: H ydrofoil, mei 1963 (8) [ 7] A possible m aritim e future for surface ef fect craft in the UK / Betts, C .B ., C layton, B.R. - In: Ram W ing and G round Effect Craft, mei 1987, pp. 137-174 [ 8j Boot en vliegtuig tegelijk: Flairboat. - In: M otorboot, april 1991, pp. 30-31 [ 9] T he Ekranoplane: Russian w ingship tech nology / Bustin, I. - In: Naval Forces, decem ber 1992 (5), pp. 81-88 [10] G round effect m achine research and deve lopm ent in the U nited S tates/C h ap lin , H .R . In: Naval H ydrodynam ics Sym posium , sep tem ber 1960, pp. 271-306 [11] Ekranoplan: a high-speed m arine vehicle o f a new type / C hubikov, V ., Pashin, V., T reschchevsky. V., Maskalik. A. - I n : Fast Sea T ransportation Conference, ju n i 1991 (1), pp. 641-648 [12] ’Caspian M onster’ tale confirm ed / C ook,
569
N . - In: Jane’s Defence W eekly, 28 Septem ber
tandem w ings / Jo rg , G .W , - In: Ram W ing
[42] A new poussiere navale? / Sam buy. V. di.
1991, p. 550
and G ro u n d Effect C raft, m ei 1987, pp. 87-109
113| C ruising at 180 k m /h . - In: Small C raft, deceniber 1986, pp 118-119 114| D evelopm ent o f an am phibian w ing in
|30] D ie deutschc S chiffbau-Z uiiefenndustne, T cchnologiepartncr von Reedern und W erften
- In: W arship, ju n i 1990 (1/2), pp. 1-11 143] Vom Flugboot zu den Fliigelbooten / Schuster, S. - In: ST G -jahrbuch, decem ber
gro u n d effect craft / D ing, H .A . - In: Interna tional 1 lig h -l’erform ance Vehicle C onference, novem ber 1988 (26), pp. 1-91
/ K licm ann, N . - In: Schiff& H afen/S eew irtschaft, n ovem ber 1990 (11), pp. 50-54 [31] A p roduction m odel o f W IG as a high
[15| D uitscrs tcstcn p ro to ty p e ’vlicgboot’ op
speed m arine craft: ’M arine Slider: M u S ky-27 K ubo, S., M atsubara, T ., M atsuoka, T ., Ka-
Ijsselm eer, - In: Schuttcvaer, 6 o k to b er 1990 [16] Prospects for advanced types o f surface
w am ura, T . - In: Fast Sea T ran sp o rtatio n C onference, ju n i 1991 (1), pp. 607-624
w arship / Eam cs, M .C . - In: H igh-speed Sur
132] D evelopm ent o f w ing in surface effect craft, ’M arine Slider M u S K Y -2’, as a high speed boat for sports and pleasures / K ubo, S.,
face C raft C onference, m ei 1983, pp. 19-30 [ 171 N um erical sim ulation o f w ingships / Elz e b d a .J .M ., M o o k , D .T ., N ayfeh, A H . In: H igh Perform ance M arine Vehicle C onferen ce Proceedings, ju n i 1992, pp. 28-37 [I8 | Fast craft, sail and po w er. - In: Ship & Boat International, dcccm ber 1990 (10), pp. 16-19 [ 19] T w en tieth century Yankee clippers / Fiel ding, P.O . - In: H overcraft & H ydrofoil, noven ib er 1965 (2), pp. 6-17 [20] Airfoil technique explained on X I 13 and X I 14 / Fischer, H. - In: International H ighPerform ance Vehicle C onference, novem ber 1988 (25), pp. 1-19 [211 A dvanced naval vehicles / Fock, H. - In: N aval Forces, april 1983 (2), pp. 74-80 |22j P o w er a ugm entation o f w ing in ground effect craft / G allington, R.W . - In: H igh Per form ance M arine Vehicles C onference Pro ceedings, ju n i 1992, pp. 9-16 [23] Pow er au gm entation o f ram w ings / Gal lington, R.W . - In: Ram W ing and G round Effect C raft, m ei 1987, pp. 57-86(198744122) [24| T he history o f air cushion vehicles: part 1-2 / H ay w ard , L.A . - In: H overcraft 8 H y drofoil, decem ber 1962 / jan u ari 1963, pp, 12-17(3) pp. 12-18(4) [25] H ydroaviation / H ooker, S.F., T erry , M .R . In: H igh Perform ance M arine Vehicle C onference Proceedings, ju n i 1992, pp. 1-8 [26| Ja n e ’s Ingh speed m arine craft 1992-93, L ondon: Jane's Inform ation G roup, 1992. pp. 19. 381-394 [27] Jan e's high-speed m arine craft and air cus hion vehicles. - L ondon: Jane's Inform ation G roup, 1989,1987 [28] ja n e ’s surface skim m ers. - L ondon: Jane's In fo rm atio n G roup, 1985, 1983, 1979 [29] H isto ry and developm ent o f the A erody nam ic G ro u n d Effect C raft (A G EC ) w ith
M atsubara, T ., H igashia, A ,, Y am aguchi, N ., K aw am ura, T ., M atuoka, T , M izoguchi, Y., O o m u ra , Y, - in: International M arine Sys tem s D esign C onference, m ei 1991 (2), pp. 155-159 [33] A review o f unconventional aircraft de sign c o n c e p ts / Lange. R. A. - In: International C ouncil o f the A eronautical Institute, S eptem ber 1986, p p. 191-200 [34] D evelopm ent o f air cushion vehicles in C hina in the last three decades / Liang, Y ., Q uan, S.Y. - In: Intern. H igh-P erform ance Vehicle C onference, no v em b er 1988 (7), pp. 1-24 [35] Advanced concepts for sea control / M an tle, P.J. - In: Society o f A utom otive E ngineers A eropspace M eeting, n ovem ber 1977, pp. 1-19 [36] D evelopm ent o f w in g-in-ground-effectcraft 'M arine Slider’ for high-speed boating and gliding for sports and pleasure / M atsuba ra, T . , H igashida. A ., M atsuoko, T ., Y am a guchi, N .. U ragam i, K. - I n : M itsubishi T ech nical R eview , augustus 1991 (2), pp. 137-142 [371 A conceptual study for a new' w inged su r face effect vehicle system / M cM asters, J .H ., G reer, R .R . - In: N aval E ngineers Journal, april 1974, pp. 41-51 [38[ M itsubishi develops high speed ’gliding’ boat. - In: Sea T echnology, Septem ber 1990, p. I l l [39] A true ’fly in g b o a t’ /P ik e , D . - In: W ork Ik Patrol Boat W orld, april 1985, p. 25 [40] R am -W ing vehicles as w aterb o rn e trans p o rt facilities. - In: H overcraft & H ydrofoil, n o v e m b e r 1974 (2), pp. 11-17 [41] R am w ings, a future? / Reeves, J .M .L . In: Ram W ing and G round Effect C raft, mei 1987, p p . 7-56
1978(1978), pp. 15-26 [44| T h e 902 single-seat ram w ing surface ef fect craft / Shurning, L. Kaixie, L. - In: Inter national H igh-P erform ance Vehicle C onfe rence, n ovem ber 1988 (27), pp. 1-10 |45] E kranoplan: T h e Soviet sea m onster / Som m er, G .S. - In: Proceedings o f the U S N aval Institute, n ovem ber 1988 (10), pp. 144-145 [46] O n the design o f stable ram w ing vehicles / Staufenbiel, R.W , - In: Ram W ing and G round Effect C raft, m ei 1987, pp. 110-136 [47] M itsubishi b o u w t ’vliegende’ b o o t / T an ge, J. - In: Polytechnisch W eekblad, 7 mei 1992 |48] H igh speed o ver w ater, ideas from the past, present and for the fu tu re/ T rillo, R.L. In: Fast Sea T ran sp o rtatio n C onference, ju n i 1991 (1), pp. 17-34 [49] T aking advantage o f surface p roxim ity effects w ith aero-m arine vehicles / T rillo, R. L. - In: Ram W ing and G ro u n d Effect C raft, mei 1987, pp. 1-6 [50] U SSR fast ferry projects: part 2. - In: Fast Ferry International, n o v e m b e r 1991 (9), pp. 13-17 [51] USSR research and design efforts in the developm ent o f m arine E kranoplans and their transportation capability in various w ater a re a s/V o lk o v , L .D ., Pashin, et. al. - In: H igh Perform ance M arine Vehicle C onference P ro ceedings, ju n i 1992, pp. 60-65 |52] G rondeffect-toestel verenigt sneiheid en laadverm ogen / W enstedt, J. - In: Polytech nisch W eekblad, 16juli 1992 [53] C losing the technology gap / W ohl, R. In: Defence Science, ju li 1988 (7), pp. 17-20 [54] East R eport. - In: Schifif& H afen/S eew irtschaft, nr. 11, 1992 [55] M issile-arm ed W IG confirm ed b y video / C ook. N . - I n : J a n e ’s Defence W eekly, 12juni 1993 [56] W ing-ground effect craft - T h e ultim ate fast ferry / B lyth, A. - In: Fast Ferry Interna tional, ju n i 1993, p .32 [57] Force Projection Vehicles / W arm kessel, B., Barker, E. - In: Proceedings U S N aval Institute, januari 1993, p. 8 9 -9 1
diversen
LR's advanced fatigue program for steel platforms An advanced fatigue analysis program that brings greater accuracy to the prediction o f the fatigue lives o f fixed steel platforms has been developed by Lloyd's Regis ter. Application o f the program by LR as part o f its certification and con sultancy activity will pin-point critical joints and help operators plan more cost-effective inspec tion schedules. This means fewer 570
costly underw ater inspections, reducedjoint N D T and, generally, a m ore economic way o f directing limited sources w ithout com pro mising safety o f installations. For some tim e LR’s Offshore Di vision has been actively looking for ways o f im proving the re liability o f fatigue life prediction and the new program is a result o f in-house developm ent and test ing. LR has considerably im
proved the accuracy o f fatigue life estimation by using the latest stress concentration factor (SCF) data and im proved calculation methods to achieve greater m od elling accuracy. A major shortcoming o f most ex isting programs is that they are unable to model complex node be haviour accurately. The stress dis tribution around each brace-rochord intersection is affected by
forces and m om ents in the chord and all the braces forming the node. The LR program calculates SCF data based on the distribution o f loads in the braces in a single plane o f a node as well as the ef fects o f braces and their loads in other planes. C urrently this is the only program available that com bines the tw o calculations. □
SWZ 12-93
KONINKLIJK ONDERWIJSFONDS V O O R DE SCHEEPVAART O RG A N ISA TIECEN TRU M VA KO PLEID IN G BINNENVAART
V ijf-en-zestig p ro c en t van het e x p o rt v er v o er o v er d e N ed erla n d se g renzen gaat o v e r liet w ater. Z estig p ro c e n t van het v e rv o er o v e r w a te r in E u ro p a k o m t v o o r rek en in g van de N ed erlan d se R ijn- en b in n en v aart. H et en erg iev erb ru ik per ton v e rv o erd g ew ich t is in d e b in n en v a a rt het laagst van alle v erv o erstech n iek en . P er to n v erv o erd g ew ic h t k en t de b in n en vaart, m ede d o o r de stren g e regelgeving m et b e trek k in g to t h et v erv o er van ge vaarlijke stoffen een zeer laag o n g ev alsrisico. B o v en d ien is er n o g ru im te genoeg o p de w aterw eg en . R edenen g enoeg v o o r h e t K .O .F . om d o o r m iddel v an een aan trek k elijk e en
H et K .O .F . is o o k de in stan tie die in ge
W. de Jong
vallen g ev raag d w o rd t u itv o e rin g te ge ven aan nieu w e reg elg ev in g o p h et gebied van de R ijn - en b in n en v aart. O n d e r v er
Reductie
a n tw o o rd elijk h eid van het M inisterie van V erkeer en W aterstaat stelt h et K .O .F . in ov erleg m e t h et bedrijfsleven cursussen
A D N R zal de cursus w o rd en herzien;
sam en e n /o f fo rm u le e rt de bij h et vak d ip lo m a b eh o ren d e exam eneisen. V o o r beelden h iervan zijn de cursussen ’O n d e rn e m e r in de b in n e n v a a rt’ en ’V erv o er van gevaarlijke sto ffe n ’.
naast een basiscursus k o m en er op leid in gen v o o r 'ch em ie ' en ’g as’, zo d at er drie exam ens zullen k o m e n . C ertificaath o u ders m o eten elke 5 ja a r deelnem en aan een h erhalingscursus. In h et k ader van een d o elgroepenbeleid w o rd t, in o v ere e n ste m m in g m et het be
u itstek en d v erzo rg d e b ro c h u re de aan dacht te v ragen v o o r een o rg an isatie die v an u it zijn ach te rg ro n d g a ran t m o e t staan v o o r de v ak b ek w aam h eid van de m ensen die in deze bedrijfstak w erk en . D e e n o r m e groei die de bed rijfstak R ijn - en b in n en v aart de afgelopen 75 ja a r d o o rm a a k te, rech tv aard ig t de vraag. D e R o tterd am se haven, al 30 ja a r lang n u m m e r één in E u ro p a, h eeft o o k als zee haven een g ro te reputatie. V o o r het K .O .F . aanleiding in de b ro c h u re te plei ten v o o r een goede en no o d zak elijk e sa m e n w e rk in g tussen de verschillende ver voersm odaliteiten . V an o u d sh e r is het K .O .F . belast m et het opleiden van b ek w am e m ensen, bere k en d v o o r de belan g rijk e tak e n die hen in deze bedrijfstak w ach ten . D o o r d e aard v an h et w erk zijn leerlingstelsels de m eest geëigende v o rm w aarin h e t o n d erw ijs m o et plaats vinden. Z e zijn g erich t o p de verschillende v o o rk o m e n d e functies: m a tro o s R ijn - en b in n e n v a a rt, bak sch ip p e r/d e k k n e c h t in h e t b aggerbedrijf, b o o tsm an in de h aven en sc h ip p e r/k a p i tein. In stro o m in het leerlingstelsel m a tro o s is m ogelijk v o o r hen die h e t v o o r b ereidend b ero e p so n d e rw ijs aan een van de dagscholen m e t succes h eb b en afge rond.
D e eerste is h e t g ev o lg van E G -eisen uit 1987, in N e d erlan d o p g e n o m e n in de W et V erv o er B in n en sch eepv aart (W V B) die o p 1.1.1993 van k rac h t w erd. T ijdens een (schriftelijke) cursus w o rd t de cu rsist j u ridische, ad m in istratiev e en nautische k en n is b ijgebracht. D e tw eed e w as n o d ig o m d a t v a n a f 1987 aan b o o rd van elk schip d at gevaarlijke stoffen v erv o ert o v e r de R ijn iem and aan b o o rd m o et zijn die in h et bezit is van een A D N R -certificaat (’A ccord E u ro p een re la tif au tra n sp o rt in tern atio n al des m ar chandises dangereuses p ar voie de n av i g atio n in té rie u re ’, h e t E uropese regle m e n t v o o r h e t v erv o e r van gevaarlijke stoffen o v e r de b in n en w ate ren ). In v e r b an d m e t de revisie van h et h u id ig e
leid van de natio n ale overheid, g e p ro beerd allo ch to n en , meisjes en langdurig w erklozen te in teresseren v o o r een be trek k in g in de R ijn - en binnenvaart. H et K .O .F . beheert een viertal instructievaartuigen: de m o to rsch ep en ’Prinses B eatrix ’, de ’Prinses Iren e’ en de ’Prinses C h ris tin a ’ v o o r de b in n en v aart en het m o to rsc h ip ’K o n in g in Ju lian a’ v o o r de zeevisserij. H et m o to rsc h ip ’Prinses M ar g rie t’, v o o r de zeevaart, is op 1.9.1992 u it de v aart g en o m en . G ed u ren d e 565 reizen, w aarin 756.000 zeem ijlen w erden afge legd, w erden 20.000 stu d en ten van het z eev aarto n d erw ijs prak tisch o n d errich t. D e train in g van deze studenten v in d t thans plaats o p sim u lato ren . In h et ja a r verslag 1992 van het K .O .F . b etreu rt het
b e stu u r d a t b ezu in ig in g e n de o v e rh e id n o o p te n deze v o rm van in stru c tie te b e ëin d ig en . T o c h m o e t o o k w o rd e n g e zegd d at v o o r het p ra k tisc h o p leid en van asp iran t k o o p v a ard ijo fficie re n v o o r zo w el de b ru g als de m a c h in e k a m e r, de zo g e n aam d e 'm a ritie m e o ffic ie re n ’, v er v a n g in g van h et 2 7 ja a r o u d e sch ip n o d ig zou zijn g ew eest. In tern atio n aal n e e m t h et K .O .F . deel aan tw ee o n d e rw ijs p ro g r a m m a ’s. H e t eerste is een E u ro p e e s ta a lp ro je c t m e t de naam L ingua. D e cu rsu s b estaat u it d rie delen: een eerste alg em een deel v o o r b e g in n e rs, een tw eed e deel v o o r g e v o rd e rd e n en een d e rd e deel, helem aal g e rich t o p de b in n en v aart. A ls p ilo t in h e t L in g u a -p ro je c t w o rd t in eerste in sta n tie g estart m e t de talen D u its (R ijn v aart), F rans (N o o rd -
H c tja a rv e rs la g van h et K .O .F . g aat in op
Z u id v a a rt) en N e d e rla n d s v o o r h e t be ro e p b in n e n sch ip p e r. A lle L in g u a c u rsu s-
d e g e v o lg e n v an de W et C u rso risc h Be
A m ste rd a m en H a rlin g e n k u n n e n niet
ro e p so n d e rw ijs, die o p I a u g u stu s 1993 is in g e v o e rd . V o o r de L an d elijk e o rg a n en
m e e r z elfsta n d ig v o o rtb e sta a n en w o rd e n
sen zijn g eb aseerd o p zelfstudie.
R ijn - en b in n e n v a a rt en d e k u stv a a rt te
o n d e rg e b ra c h t in b re d e sch o le n g e m e e n
H et tw e e d e p ro g ra m m a is een E u ro p ees a c tie p ro g ra m m a v o o r d e b e ro e p so p le i
v o o r h e t b e ro e p s o n d e rw ijs (L O B ’s) bete
sc h ap p en . D e R .K . sch o o l v o o r d e R ijn
k e n t d it een a n d ere w e rk w ijz e en o p g aan
en b in n e n v a a rt en d e k u stv a a rt te M o o k
d in g van jo n g e r e n en de v o o rb e re id in g
in g ro te re v e rb a n d e n . H e t aantal leero v e -
s ta rtte o p 1 au g u stu s v an h et verslagjaar
van jo n g e re n o p h e t b e ro e p sle v e n . H e t
re n k o m ste n van h et K .O .F . is v an dien
m e t h et laatste ’le v e n sja a r’. N a a st de ge
d ra a g t d e naam P e tra , d at sta a t v o o r ’P ro
aard d a t s a m e n w e rk in g m e t an d ere lan
n o e m d e sc h o len w o rd e n n o g aan drie
je c t fo r E d u catio n an d T ra in in g o f y o u n g p eo p le'. D o el van h et p ro g ra m m a is h e t
d elijke o rg a n e n g e zo ch t m o e t w o rd e n .
b in n e n v a a rta v o n d sc h o le n
D e W et o p d e b a sisv o rm in g en h et v o o r
d a m , H a rlin g e n en V lissin g en cursussen
v e rb e te re n v an de k w a lite it van b e ro e p s
b e reid en d b e ro e p so n d e rw ijs w as aanlei
g e g e v e n v o o r sc h ip p e r en m ach in ist. H et
o p leid in g en en h et v e rb re d e n van h et aan b o d van o p le id in g e n in E u ro p ee s v e r
d in g o m in g aa n d e 1 a u g u stu s 1993 basis v o rm in g aan te bieden ten b e h o ev e v an de
band.
eerste ja a rs leerlin g en . D e sch o len v o o r
to ta le aantal leerlin g en n e e m t de laatste ja re n g esta ag af, o n d a n k s g ro te in sp a n n in g e n o p h et g eb ied v an v o o rlic h tin g . □
te
A m ste r
1993: Jubileum jaar voor de Duwvaartrederij EWT Het is in d itja a r 25ja a r geleden dat E W T (E uropese W arerw egtrans-
ben gebracht. H ieraan ging een studiereis naar A m erika, de baker
fosfaten, e.a.), thans is container vervoer v o o r de rederij niet m in
porten) w erd opgericht als gevolg van een fusie tussen de N ederland
m at van de du w v aart. vooraf. Het voordeel van vervoer m et d u w -
se R ijnvaartvereniging N .V (N R V ) en de H andels- en T ran sportm aatschappij Vulcaan N .V . Beide stam m en uit de jarc n tw in tig. T er gelegenheid van dit ju b i
eenheden ten opzichte van slepen ligt vooral in de g ro o tte van de bem anning. Is v oor een 150 m eter lange duw eenheid van 4 bakken m et een d u w b o o t van 1500 pk (1970) 7 m an bem anning nodig, v o o r een o ngeveer 800 m eter lan ge Rijnsleep (4 sleepschepen) m et
der belangrijk. D o o r de o n tw ik kelingen in deze vaart vanaf het begin van de zeventiger jare n nauw lettend te volgen, k o n in
leum is een fris, veelkleurig en zeer lezensw aardig boekje verschenen dat de geschiedenis van de rederij van af het oprichtingsjaar 1968 in chronologische volgorde be schrijft. D aarnaast w o rd t in een aantal bijdragen ingegaan op de wijze w aarop het b e d rijf zich de jare n d o o r heeft w eten te handha ven, zoals het tijdig inspelen op structurele en conjuncturele ver anderingen in de goederenstro m en. N R V en V ulcaan w aren de eerste tw ee N ederlandse rederijen die in 1957 de eerste echte d u w boot, m et de bijbehorende d u w bakken, o p de Rijn in de vaart heb-
een sleepboot van 1000 pk is dat 18 m an. D aarnaast zijn de vaartijden niet een duw eenheid belangrijk korter. D at het b e d rijf er goed aandeed toendertijd om te schake len van sleepvaart naar d u w v aart blijkt o nder andere uit de groei van de d u w v lo o t naar 200.000 ton laadruim te, w aarm ee 2 keer zo veel lading w o rd t vervoerd als vroeger m et een sleepvloot van 400.000 ton. Lag aanvankelijk het accent alleen op het transport van m assagoederen (kolen, ertsen.
1978, sam en m et K ü h n e en N agel, een containerlijndienst van R ot terdam naar W orth w o rd e n ge start. In 1980 w erd een derde part ner toegevoegd: J.H . K önigsveld. G m b H uit M annheim . Sam en gingen ze opereren onder de naam R hinecontainer. N aast m assagoe deren en containers m aakt het be d rijf zich ook verdienstelijk m et bijzondere tran sp o rten w aarvan talrijke voorbeelden w o rd e n ge noem d. V o o r de to ek o m st van het bed rijf is h et van belang een aan zienlijk aandeel in het toekom stige vervoer van im portkolen naar de B ondsrepubliek te verkrijgen. Deze tran sp o rten zullen naar ver w achting niet alleen via R o tter dam . m aar o o k via A ntw erpen a f
gew ikkeld w orden. D aarom na m en E W T en de A ntw erpse binnenvaartrederij Plouvier T ran s p o rt N .V . de strategische beslissing o m sam en te w erken in het vervoer o ver binnenw ateren van droge m assagoederen van en naar A ntw erpen. D e opening van het R ijn-M ainD onaukanaal op 25 septem ber 1992 (zie SW Z n ovem ber 1992) m aakt het m ogelijk m et contai ners van R otterdam naar Linz, K rem s. W enen, Bratislava en B oedapest te varen. D e nieuw e lijn gaat in het jubileum jaar van start. D e haalbaarheid van de lijn w o rd t belem m erd d o o r de cabotage en extreem lage w aterstanden die zich som s voordoen. In het laatste geval w o rd t sam engew erkr m et andere transportm odalitei ten. zoals de D eutsche B undesbahn (DB) die de binnenvaart (ge lukkig) steeds m in d er als een concurrent gaat zien. O SWZ 12-93
SW Z 93-12-Ot
A R C O tanker slamming study Lacey, P.; Edw ards, R. M arine Technology(001910), 199307. 30/3, pg-135. nrpg-13, gr-L3, ta-6, dr-5, ph-3, EN G A R C O M arine currently operates ten tankers which m ove crude oil from Valdez, Alaska to West Coast ports o f the U nited States. These tankers range in size from 70000 to 265000 dw t and operate thro u g h o u t the year in the harsh environm ent o f the N o rth Pacific Ocean. Some o f these ships have
experienced bo w structural dam a ge. presum ably due to slam m ing in heavy w eather conditions. In late 1990 A R C O initiated a pro gram w ith A rctec O ffshore Inc. and O cean System s Inc. to investi gate slam m ing o f A R C O tankers. This paper describes the data ac quisition program , including the problem s encountered, the preli m inary interpretation o f the col lected data, and plans for conti nuation o f the program . 0150623
□ SW Z 93-12-02
Development of shuttle tanker loading systems in the Norwegian sector of the North Sea Krogstad, I, O ffshore T echnology C onference(076450), 199305, 2/7176, pg-469, nrpg-10, dr-9, E N G The bo w loading system s develo ped for the N orw egian sector are relatively sophisticated. C onti nuous im provem ent in the designs has taken place. Several o f the com ponents w e have developed have new advanced features: chain stopper releasable up to chain breaking load; crude oil coupler for engagement* w ith self closing hose term ination piece; drum w ith
radial rope outlet w hich eliminates chafing contact; cardan suspen sion o f the crude oil riser which allows both the use o f conventio nal pipe swivels and a load cell car rying the com plete riser load. All crude oil transported from the N orw egian sector o f the N orth Sea passes through the above sys tem . T his system is also used in the British sector and in the first loa ding system offshore N ova Sco tia. T he num ber o f offloading operations has passed 4000. 0630600 □
CMO
Bij bestelling van artikelen dient n het SH 'Z-niimrner van het abstract op te geven. Hel
Verzorgd door hol M IC /
eerste nummer tusen haakjes in de bronvermelding verwijst naar het door M I C /C M O g e hanteerde publicatie
C M O . Kopieert van do hier vernielde artikelen zijn legen betaling verkrijgbaar bij:
codesysteem. De bibliotheek van het Nederlands Maritiem Infor
Nederlands Maritiem Inform atiecentnim /CM O Postbus 21873
matiecentrum is geopend op werkdagen van 11.00 tot 16.00 uur.
3001 A W Rotterdam T e l.010-4130960, tst. 219
Het adres is: Blaak 16. Rot terdam.
SW Z 93-12-05
A PC based pilotage and collision avoidance system Colley, U.A. Int. radar A navigation sim ulator lecturers conference (076831), 199IXX), pg-141, nrpg-5, E N G T his paper considers the advanta ges o f a PC based collision avoi dance and pilotage sim ulator over a full scale ship sim ulator. It des cribes the facilities o f a system that is currently being researched
and developed. T he PC sim ulator will m odel m ost o f the functions o f a ship sim ulator including three dim ensional visual effects in all vi sibility conditions and a fully ope rational radar sim ulation. T he si m ulator will intelligently control the actions of target vessels, provi de advice and facilitate the stu dents debriefing. 0150512 □
SW Z 93-12-06
Intelligent ship SW Z 93-12-03
Seillean operating experience Williams, J.S .; Rush, H. T ransactions/The Institute o f M a rine Engineers(003310), 199306, 105/3, pg-145, nrpg-18, gr-15, ta-1, dr-6, ph-1. E N G In M arch 1990, the w orld’s first totally dynam ically positioned offshore production facility, O PV Seillean, entered service in the N o rth Sea C yrus field. T his paper records som e o f the successes and lessons during com m issioning, and in the first 24 m onths service. It is a record, particularly, o f the m arine related rather than produc tion related experiences. It covers a wide range o f system s from the
dynam ic positioning (DP) itself, steering control, through m achi nery m onitoring to the diesel ge nerators and azim uthing thrus ters. T he im portance o f accurate and tim ely operational feedback is discussed and the need for tho rough interface reviews is em pha sised. Some com parisons arc also draw n betw een the expected per form ance o f the vessel and her no w proven capability. Finally, there are a num ber o f suggestions as to issues that require to be ad dressed urgently, both when com m encing and during the evolution o f such a novel vessel. 0630126 0
SW Z 93-12-04
Offshore transport system Vos, H. de; Bos, A.J.; H oonaard, A .H . van den; H em m eter, D. O ffshore T echnology C onferen ce, O T C (076450), 199305, 3/7224, pg-207, nrpg-8, gr-1, dr-7, E N G W ithin the research project 'O ffs hore T ransport System ’ several tools have been developed to in crease efficiency in transportation o f m en and material to offshore locations. A lgorithm s have been designed for: transportation o f SWZ12-93
m en, transportation o f m aterial, inventory control, and fleet opti m ization. Use o f the algorithm s for transportation can result in considerable cost savings. Further im provem ents can be achieved w hen operators co-operate in transportation. Inventory control leads to an efficient treatm ent o f enquiries, orders and deliveries. T here is m ore insight in usage o f m aterials and m aterial flows can be predicted better. 0630900 □
M ER. M arine Engineers Review(001890), 199308/8, pg-27, nrpg-7, dr-4, ph-1, E N G T his article explores the develop m ent o f the intelligent engine, ex pert system s for fault diagnosis and the integration o f control and m onitoring system s and means o f com m unication. Discussed are the M aritim e Inform ation Tech nology Standard (M ITS), a Bri tish expert engine diagnostic sys-
tern (FI)D S), an electronic docu m entation system (E LD O C ) sup plem enting FAKS (Fault Avoi dance Know ledge System), Man liA W's concept for an intelligent engine, control systems from Sim rad and Ratal and the I hitch AIproject IC M O S (Intelligent C o n trol and M O nitoring o f m arine machinery Systems). 0160613 □
SW Z 93-12-07
GPS takes navigation from the 18th century into the 21st M arine Log(00l880), 199307. 98/7, p g - l l, nrpg-4, ph-2, E N G T o d ay ’s technology could call for a com plete reappraisal o f the basic philosophy o f m arine navigation. This article describes the technical
developm ent o f navigation sys tem s, especially the Global Posi tioning System (GPS), and the necessary change o f traditional ru les and habits o f navigation. 0210511 □
SW Z 93-12-08
Making sense of GPS for marine navigation training Shaw, S.G. GPS W orld(001020), 199306, 4/6, pg-40, nrpg-5, ph-3, E N G As GPS approaches full operatio nal capability, it will bring naviga tors to the brink o f a new era. T eachers o f navigation in m aritim e colleges and other institutions m ust adequately prepare their stu dents for this era by fully
incorporating GPS into the curri culum . Students m ust learn the principles o f the new technology, but they also m ust be m ade aware o f its lim itations and pitfalls. In this article, the author tells how the California M aritim e Academ y in Vallejo is innovately training budding navigators in the use o f GPS. 0210511 □
573
ABS SEMINAR ON 21ST CENTURY TANKER DESIGN O n b e q u e s t of A B S A m e r i c a s , T N O - C M C h a s g iv e n A PR ESEN TA T IO N ON A M EET IN G W H ICH W AS H ELD IN
H o u s t o n , T e x a s , U S A , o n J u l y 2 8 t h 19 9 3 . T he m e e t
A . W . V red eveld t,
i n g W A S O R G A N ISE D B Y A B S . T H E T IT L E OF TH E M EETIN G
T N O -C e n tre for Mechanical Engineering
w as r y
’S em
’ . S in c e T N O
t io n
T
in a r o n
anker
D
e s ig n s fo r t h e
w as th e o n ly
PR ESEN T r r IS
E
2
i st
C
entu
u r o p e a n o r g a n is a
c o n s id e r e d o p p o r t u n e t o g iv e a
BRIEF REPO RT OF TH IS M EET IN G .
p la n n e d 48 sh ip s in to th e R ap id R esponse sch em e. C u rre n tly five o rg an isatio n s are in v o lv e d w h e n a R ap id R esp o n se is re q u ire d . T o d a te e ig h t exercises hav e been carried o u t. T h e se exercises w ere n o t p re a n n o u n c e d to th e R R team . In these e x e r
T h e re w ere ] 1 p resen tatio n s; 1. H C S A L V by K eith M ichel fro m H e rb e rt E n g in e e rin g , 2. R a p id R e sp o n se by A1 D c lli P ao li fro m E X X O N , 3. O w n e r s v ie w o n E n h a n c e d S u r v e y s b y ja c k D e v a n n e y fro m M a rtin g a le Inc., 4. A B S v ie w o n E n h a n c e d S u r v e y s b y G us B o u m e u f fro m A B S , 5. R e p o r t o n O P A 9 0 v e rsu s IM O -M E P C by Jo e A n g elo fro m U .S . C o a st G u ard , 6. R u les 2000 - D y n a m ic L o a d A n a ly sis by Ja c k S p en cer fro m A B S A m e ri cas, 7. R u les 2000 - D o u b le H u ll T a n k e r s by T o d d G ro v e fro m A B S, 8 . D o u b le h u ll ta n k e r a ccess d e sig n c o n s id e r a tio n s b y G a ry S c h u le n b u rg from N e w p o rt N e w s, 9. A lte r n a t iv e str u c tu r a l c o n c e p ts fo r ta n k ers b y J o h n D a id o la fro m M . R o se n b la tt & S on, 10. H u m a n an d o r g a n iz a t io n a l E rro rs in O p e r a tio n o f M a r in e S y s t e m s by Bill M o o re fro m U n iv e rs ity o f C a lifo rn ia , 11. F u ll sca le C o llis io n T e sts b y A .W . V re d e v e ld t fro m T N O - C M C the N e th e rla n d s.
cises th e h ead office o p e ra te d as th e cap ta in o f th e ship re p o rtin g the accident. In gen eral th e re sp o n se to th e o p e ra to r w as tim e ly and tech n ically co rrect. P re lim i n a ry re sp o n se w as w ith in 1.5 h o u rs and d etailed re sp o n se w as w ith in 2-3 h o u rs. O n e exercise h a d to be a b o rte d d ue to c o m p u te r p ro b le m s. 3. E n h a n c e d S u r v e y s fo llo w the recen t n e g a tiv e p u b lic ity o n tan k ers and b u lk carriers w h ic h w e re re p o rte d to be in a b ad stru c tu ra l shape. In case th e resu lts o f an e n h an ced su rv e y p ro v e th e ship stru c tu re to b e still in a g o o d c o n d itio n th en live tim e e x te n sio n is p o ssib le. T h e first sp ea k er 011 th is su b jec t criticized th e re g u la to ry b o d ies an d th e classification soci eties fo r n o t p ro v id in g p ro p e r g u id elin es w ith reg a rd to such su rv ey s. A s an e x a m
1. H C S A L V is a c o m p u te r p ro g ra m
w h ic h calculates h y d ro s ta tic s and hull
ple p ittin g w as p u t fo rw a rd . W h en th e th ick n ess o f th e b o tto m p la tin g is m eas
and hull g ird e r b e n d in g m o m e n ts . It does
- a p ro v isio n o f fast a n d accu rate d a m a g e
u re d fro m th e o u ts id e th e m e a s u rin g gage w ill o n ly p ro d u c e a re a d in g w h e n th e back o f th e p la te is q u ite p lan e (i.e. n o
w h ich calculates h y d ro s ta tic p ro p e rtie s
g ird e r stre n g th ,
so fo r any re q u ire d lo a d in g c o n d itio n s o r
a ssessm en t w ith re c o m m e n d a tio n s to
d a m a g e co n d itio n . It is p o ssib le to d efine
stab ilize th e s itu a tio n , m itig a te oil o u t
c o rro sio n fro m th e inside). So w h en a
g ro u n d in g situ a tio n s as w ell. T h e pack
flo w an d tra n sfer a n d /o r o f f lo ad car
m e a s u rin g is ta k e n j u s t at a sp o t w h ere
age is u sed b y A B S fo r th e ir R a p id Re
go- ad d itio n a l serv ices w ith re g a rd to se
p ittin g is p re se n t th en n o read in g is o b
v ere lo n g te rm in c id e n ts, lig h te rin g
refer to n o n c o rro d e d areas w h ich yields a
an d vessel m o v e m e n t to a re p a ir facili
to o o p tim istic in d ic a tio n o n th e actual p late th ick n esses. It w as stated th a t th e
2. T h e R ap id Response schem e is in fact
ty . It is essential th a t all th e re q u ire d in fo rm a
a re q u ire m e n t w ith in th e U S oil p o llu tio n
tio n 011 a sh ip is alre a d y av ailab le w ith in
su rv e y s are n o t a d eq u ate. T h e su g g e stio n
act w h ic h p assed C o n g re ss in 1990.
th e c o m p u te r at th e m o m e n t o f an in ci
w as m a d e to feed th e su rv e y resu lts in to a
d en t. O n ly w h e n this is th e case real ra p id
c o m p u te r fo r fu rth e r analysis. It w as
R ap id R esp o n se con sists of:
re sp o n se is feasible. It w as fo u n d th a t th e
criticized th a t p re se n tly class societies do
- th e d e v e lo p m e n t o f a d ata b a se fo r e n
actual s itu a tio n o n b o a rd is o fte n n o t in
n o t accep t c o a tin g s as a m ean s to p ro te c t
ro lled vessels d e fin in g th e h u ll s tru c
acc o rd a n c e w ith th e latest d ra w in g s an d
b allast spaces a n d th u s a llo w c o rro sio n
tu re, m aterials an d m a c h in e ry & e q u ip
d o c u m e n ts. E X X O N has c o m m issio n e d
a d d itio n s to th e p la te th ic k n ess to be left
m e n t, - th e d e v e lo p m e n t o f a c o m p u te r m o d e l
A B S to p ro v id e a ra p id re sp o n se team .
o u t. It w as su g g e ste d th a t co atin g co u ld be q u ite ad eq u ate. O th e r criticism w as
sp o n se p ro g ra m m e . In E u ro p e m a n y su ch packages are av ailab le as w ell, su ch as S E A S A F E . S A R C , S F O L D S .
P re s e n tly E X X O N has lifted 22 o f th e
tain ed . So in th e e n d re a d in g s w ill m o stly
fo rm s o n w h ic h to re p o rt th e resu lts o f
d irected to w a rd s th e O P A -9 0 , it w as stat
- Follow u p o n U N C E D (R io S u m m it)
m o re easily i.e. w ith less req u ired build
ed th a t p ro p er en h an ced su rv ey s w o u ld co n trib u te to a m u ch g reater e x ten t to en v iro n m en tal safety than a d o u b le hull.
(pushed b y N o rw a y an d G erm an y ) - R evision o f the S T C W co n v en tio n .
ing tim e. It w as stated th at this decrease is n ecessary fo r U S sh ip b u ild in g to reclaim the ta n k e r n e w b u ild in g m ark et. It is an ticipated th a t rep lacem ent o f old tankers by n e w o n es is soon to start. B o th the p ersp ectiv e o f th e b u ild e r and th e o w n e r are to be tak en in to consideration.
6. R u le s 2000 D L A , w as p resented as 4. T h e second sp eak er en tirely op p o sed th e criticism p u t fo rw ard . H e stressed th at th ere are g o o d guidelines available. H e also p o in ted o u t th at reg u lar trainings are o rganised by the classification soci
so m e th in g v ery n e w and advanced. In fact it is n o t so v ery n ew o r advanced. H o w e v e r, it is n o w explicitly stated th at
eties in o rd e r to m a k e su re th e reg u latio n s are in terp re ted in a co n sisten t m a n n e r by
th e design o f a ship stru ctu re sh o u ld p ref erab ly be based o n first en g in eerin g p rin ciples rath er th an o n rules. It w as p u t fo r w ard th a t one im p o rta n t step in this
all class societies and reg u lato ry bodies. H o w e v e r he did n o t g iv e a clear an sw e r to the q uestion p u t fo rw a rd to w h ich plate
design p rocess is to establish th e loads w h ich the ship stru c tu re w ill have to w ith sta n d d u rin g its life. R eference w as
thickness the allow able percentage o f loss o f plate thickness sh o u ld be related (i.e. as b u ilt o r rule m in im u m ). W ith reg ard to
m ad e to b o th static loads fro m carg o and still w a te r and d y n am ic loads fro m w aves
dam ag e fo rm s it w as stated th a t th ey are perfectly ad equate and in fact designed in close coo p eratio n w ith the o p erato rs.
and ship m o tio n s fo r several sea states to be en co u n te re d d u rin g a sh ip 's life. Y ield ing, b u ck lin g and fatigue d am ag e w ere m en tio n e d explicitly.
W ith reference to analysis b y co m p u ter it w as stated th at in practice tim e p ressu re is too large to do so. T h e p o in t w ith reg ard
7. Rules 2000, d o u b le hull tankers was
to p ittin g w as fully ack n o w led g ed , h o w ever, it w as stated th a t if one uses th e p ro p e r eq u ip m e n t, the p ro b lem does n o t occur. T h e p o in t o n co atin g w as en tirely o p p o sed as n o t being feasible and h ard ly
w h e re all th e item s w h ic h w e re m en tio n ed in the R ules 2(XX) D LA presen ta tio n w ere im p le m en te d specifically for tankers. R eference w as m ad e to several A B S guides dealing w ith topics such as
surveyable.
fatigue. T h e so ftw are m o d u le w hich car ries o u t th e finite elem en t calculations is in fact the G IF T S finite elem en t p ro g ram , be it em b ed d e d w ith in the A BS softw are.
5. T h e re p o rt o n O P A 9 0 a n d IM O M E P C w as given by th e U S rep resen ta tive at IM O . It w as m e n tio n e d th a t w ith regard to M A R P O L 13F and 13G, the U S C o a stg u ard had advised U S C o n g re ss to accept these proposals. T h e basic points in these proposals refer to accepting alter native designs for d o u b le hull tan k ers e.g. m id -d eck tan k e r and tim e schedules for m easu rem en ts to com e in to force. H o w ever U S congress o p p o sed b o th th e idea o f a m id -d eck ta n k e r as an acceptable al tern ativ e to d o u b le hull tan k ers as w ell as less strin g en t tim e schedules. It w as n o ted th a t U S -C o a stg u a rd had received several letters fro m congress m em b e rs w hich ex plained o r stated th a t d o u b le hull tankers are su p erio r to an y o th e r ta n k e r design w ith regard to e n v iro n m e n ta l safety. A ju d g e m e n t o f th e technical co m p eten ce o f congress m em b ers o n this to p ic w as ex plicitly left to th e audience. O th e r m a jo r issues o f in terest p u t fo r w ard w ith in IM O w ere also m en tio n ed ; - International Safety M an ag em en t Code
10. T h e p resen tatio n o n hum an and o r ganizational errors in operation o f m arine systems focused on m eth o d o lo g ies to q ualify and quantify the im p act o f H u m a n and O rg an isatio n a l E r rors (H O E ) o n risks o f offshore o p eratio n s. It w as stated th at b o th design phase an d o p eratio n al phase have to be considered. T h e P ip er A lpha disaster w as taken for a case stu d y . It w as stated th at th e results o f such an exercise can be used to im p ro v e the reliability o fs y ste m s aim ing at the desig n , m an u factu rin g and o p eration o f o ffshore plants.
basically a p resen tatio n o f a so ftw a re tool
8.
T h e p resen tatio n on double hull tanker access design considerations had tw o in terestin g elem en ts in it. It was m en tio n ed th a t access holes in floors tend to a ttra c t stress co n cen tratio n s. M o v in g th e access holes in w a rd to as n ear to th e C L as possible helps to solve this p ro b lem . G lass reinforced w alk w ay g rid s on the strin g e rs w ere m e n tio n e d as a m eans o f easy access to the in n er stru c tu re o f the d o u b le hull for su rv ey purposes. 9. T h e p resen tatio n on alternative structural concepts fo r tankers was in
11. T h e presen tatio n on the fu ll scale co llisio n tests dealt w ith th e results o f n o n linear finite elem en t calculations and su b seq u en t calculations o f ship m o tio n s d u rin g an actual collision. It w as explicit ly stated th at it is quite feasible to carry o u t predictio n s o f d am age d ue to colli sions and g ro u n d in g . It w as po in ted out th a t the n o n -lin ea r large deflection finite e lem en t calculations and the ship m o tio n calculations can be considered indepen d en tly . T h e o n ly link b etw een the tw o is th e con tact force - p en e tratio n curve (de term in ed be FE calculations) w hich is be ing used as the co n tac t characteristic d u r ing the calculations o f th e ship m otions. T h e q u estio n w as p u t fo rw ard w hy the p resen t reg u latio n s d o n o t consider these calculation techniques for the d eterm in a tion o f c rash w o rth in ess o f K O /R O ships (IM G 1/5 B) o r T an k ers. Finally it was m en tio n ed th a t p resen tly o ne ferry o p e r a to r in T h e N e th erlan d s has decided to apply foam filling m aterial in void spaces
fact an an n o u n ce m en t o f w o rk w hich is scheduled for th e n ear fu tu re. T h e p roject aim s at establishing n ew stru ctu ral de
in o rd e r to increase th e energy ab so rp tio n capability, a lth o u g h in this case the m ain m o tiv e is to decrease the p erm eab ility o f
signs o f 50 000 T o n s and 100 000 T o n s D W tan k ers w hich can be m an u factu red
th e void spaces. □
A bréviations O P A -9 0
- E nhanced S urvey G uidelines - P rocedures for p o rt state co n tro l on
IM O -M E P C
op eratio n al pro ced u res - A ir p o llu tio n fro m ships (p ushed by N o rth E urop ean countries) - H arm fu l m arin e o rg a n ism s in ballast
M A RPOL UNCED STCW
O il P o llu tio n A ct 1990 International M aritim e O rg a n isatio n -M arin e E n v iro n m en t P ro tectio n C o m m itte e M arin e P o llu tio n A ct U n ite d N a tio n s C o n feren ce on E n v iro n m e n t and D ev elo p m e n t C o n v e n tio n o n S tandards fo r T ra in in g C ertificatio n and W atch keep in g fo r seafarers
w a te r (pushed b y A ustralia) SWZ12-93
575
ScupperwellSJ T h e penalties for spilling oil into the sea, be it cargo or fuel oil, arc becom ing increasingly severe in a c ontinuously gro w in g n u m b e r o f states w orld w ide. O n e im portant source o f potential pollution is from oil spilled on deck. Retaining such spilled oil w ould never be a problem if it w as not for w ater leakages and rain. W ater on the deck flows aft and to the deck sides and the oil goes w ith it. W ater trapped aft will lift any spilled oil over the gu ttcrb ar and into the h arb o u r w ater. T an k co n tro l AS, o f N o rw ay , claims to solve this problem w ith a new device, the Scuppcrw ell® (patent pending), w hich has already been type ap proved by D et N o rsk e V eritas for installation on ships and m obile offshore units. T h e device is very sim ple, has no m o ving parts and does n o t require any p ow er. It w orks on the princi
ple o f oil being lighter than w ater and that they do not m ix. All oil
W hen the oil surface reaches the oil discharge pipe it will start dis
spilled on deck is autom atically drained to a slop lank w hile rain and o th er clean w ater is dis charged overboard. Scuppcrwell® is m ade up o f a ver tically installed well w ith tw o side outlets, one w ith a valve and a loop leading to an oil o r slop tank, an o th er w ith a valve leading over
charging to the oil/slo p tank (fig. 3). T o com pensate for variations in oil specific gravity Scuppcrw ell® incorporates an adjustable com pensation boom for raising the surface level o f the w ater outlet. T h e design provides a sufficient
board.
safety m argin betw een the low er end o f the oil colum n and the bot
P rio r to use b oth valves are opened and the oil loop and the
tom end o f the w ater pipe to pre vent any oil from entering the
well arc ’charged’ w ith
w ater pipe and discharging o ver board. H ow ever, as soon as an oil spill on deck has occurred the w a
w ater
(fig- 1). As the colum n o f w ater is replaced by inflow ing rain o r leakage w a ter, it will discharge excessive w a ter overboard via the w ater pipe. W hen an oil spill occurs the outer, balancing w ater colum n will be com e a w ater/oil colum n, w ith oil on top and its surface level higher than that o f the w ater colum n (fig. 2).
ter discharge o utlet m ust o f course be closed. T o sum up Scupperw ell® ’s fea tures:
- h arbour pollution risks are re duced; - the sh ip ’s sides rem ain clean; - reduces m ents;
m an p o w er
require
- selfcontained; - replaces o th e r equipm ent, e.g. air-driven pum ps. Installation o f the device shall be th ro u g h the deck on each side o f the ship ju st in front o f the accom m odation block and as close to the gu tterb ar as possible. It is easily installed in vessels un d er construc tion o r retrofitted on existing ships. Inform ation: T ankcontrol AS, P .O .B o x 336, N -1324 Lysaker, N o rw ay , tel. +47.67531500, fax +47.67536582. □
- the deck is alw ays 'd ry ' during cargo and fuel oil transfer o per ations; - penalties avoided;
fo r
oil
spills
are
Fig. 3.
Satfind 406 Survival EPIRB Blindklinkm oeren
A lden E lectronics introduces the Aldcn Satfind 406TM Survival EPIRB. It is designed to transm it
Aan het P O P -N U T blindklink m oeren p ro g ram m a van O n k e n hout 6 O n k e n h o u t B.V. zijn de
the identity o f an equipped vessel
available in b o th category 1 floatfree and econom ical category 2 m anual release m odels. Both
H e x a-N u t (zeskant), T etra-N u t (vierkant) en R o u lette-N u t (rond
in distress anyw here in the w orld. T his new EPIRB is C ospas-Sarsat
m odels com e w ith m ounting brackets for use o n all types o f ves
m et kartels on d er de kop) toege voegd. D o o r hun v o rm geving
approved and m eets the current and u pcom ing standards in the
sels. T he E PIR B contains a pow erful
draaien de m oeren niet m ee w an
U .S .. C anada and o th er countries. It is also F C C G M D SS approved.
tran sm itter that operates at both 121.5 M H z and 406 M H z. C o m
neer m en de sc h ro ef lo s-o f vast draait. D eze typen zijn leverbaar in staal en alum inium in de d raadso o rten M 4 t/m M 8. P O P -N U T blindklinkm oeren k unnen van één zijde van de plaat w o rd en aan gebracht m et een eenvoudige handtang. V oor serie- en m assapro d u k tie is pneum atisch /h y draulisch
576
international specifications. It is
gereedschap
beschik-
baar. O o k m ontage d o o r m iddel van een pers is m ogelijk. Inform atie; O n k e n h o u t & O n kenhout B .V .. postbus 66, 1110 A B D iem en, tel. (00.6600200, fix 020,6904246. o
T he 406 Survival EPIRB has sim ple controls th at m ake it easy to use in distress situations. It fea tures sensors that detect w hen the E PIRB is in the w ater and activate it regardless o f sw itch position. It is sm all e n ough to h old in one hand, yet is ruggedly built to rigid
bined. these frequencies provide a 50-100 tim e reduction in search area in com parison to the older 121.5 M H z EPIRBs. Inform ation: A lden E lectronics, 40
W ashington
bo rough.
MA
Street,
W est-
01581-0500,
U .S .A .. tel. +1.508,3668851. fax +1.508.8982427. □ SWZ 12-93
Lubrication pump IM O is introducing a new version o f its A B Q pum p. T he new pum p is called the LPQ . As w ith the A B Q , its m ain area o f application is as a m ain lubrication pum p for m arine diesel engines. T he design o f the LPQ im proves on the older pum p in four main ways. Firstly, it is m ore com pact. All the dim ensions o f the pum p have been reduced to an optim um size to achieve this. Secondly, a manual tuning system has been added to m inim ize cavitation ef fects and vibration caused by air in the oil. T his system s w orks by transferring pressure from the pum p outlet back to the rotary section. It is extrem ely sim ple to use: the operator can hear when the p um p is running sm oothly and leaves the adjustm ent at that posi tion. T his adjustm ent is only nec essary w hen the pum p is first started-up, after installation, and again if som e elem ent o f the sys tem is changed, for exam ple, if a different type o f oil is used.
P R O D U K T IN F O IN H ET K O R T for the first three sizes is n o w ex actly the sam e for these three ver sions o f the LPQ pum p. T his m eans that the pum p's capacity can be changed by sim ply re placing the pum p elem ent, w ith out having to rem ove the pum p from the system .
Persluchtgereedschap Stahlwille B.V. heeft haar leve ringsprogram m a van handgereedschappen utlgebreid met persluchtgereedschap van het be kende m erk Ingersoll-Rand
Inform atie: Stahlwille BA7., post bus 315, 44-tu AH R aam sdonksveer, tel. 01621.18771, fax 01621.18755. O
Schroefpompen Leistritz AG in N ü m b e rg heeft als alleen vertegenw oordiger in N e derland v oor haar schroefpom pen aangesteld:
lng. K .K . Verloop, Debussylaan 2. .1862 GP N ijkerk. tel. 03494.60875, fax 03494.57025. □
Generator Management Moduul AEG Scheepsbouw in H am burg. nu opererend onder de naai» STN (System Teellink N ord). heeft een nieuw generator m anagem ent m oduul G M M 10 ontw ikkeld. Dit m oduul bewaakt, beveiligt, con-
troleeri en regelt de generator en het gehele boordnet in al zijn facet ten. Inform atie: AEG N ederland N .V ., M arine & O ffshore D ivi sion, tel. 010.4795444. □
Uitschuifhare boeg- of hekschroef D e Retract, van het Franse bedrijf M ax Pow er, is een uitschuifbare boeg- o f hekschroef voor gebruik in jachten van 12 to t 50 m eter (drie uitvoeringen).
Informatie: Van Leest Scheepsb ouw B .V ., postbus 28. 2360 AA W arm ond, tel. 01711.11000, fax 01711.11637. □
Kit voor teakdekken Sika introduceert een nieuw e afdichtingskit, Sikaflex®-290 I)C , speciaal ontw ikkeld voor jachten m et een teakdek. In combinatie m et de nieuw e prim er Sika-Primer
T w o further features o f'th e LPQ m ake service and m aintenance ex trem ely sim ple and cost-effective. T he pum p is available in four sizes, w ith capacities ranging from 147 to 358 m-Vhr. T he tw o com m onest replaceable parts for all these pum ps, the ball bearings and the shaft seals, have been stan dardized and are now interchange able. In addition, the pum p body
Inform ation: IM O AB, P .O .B o x 42090, S-126 12 Stockholm , Sweden. Tel.: + 46 8190160; fax: + 46 8199749.
ISI-simulatoren Sim ulatoren nem en een steeds be langijker plaats in bij opleidingen en training. ISI-sim ulatoren, van de firm a IS1Im pianti, w orden klantgericht ge m aakt en bestaan veelal uit: - een (near) Replica paneel (pane len); - een krachtig softw are program ma; - m oderne com puter hardware; - instructeur positie; - controlepaneel (ruimte); - sim ulatie en meetpaneel (foutanalyse in het veld). De voordelen zijn velerlei: - flexibiliteit (afm etingen, ver m ogen enz.); - m oduulbouw (uitbreiding en aanpassingen); - veiligheid (fouten zonder con sequenties); - snelheid (begrip, procestijden); - oefenvaardigheid (noodsitua ties); - energiekosten; SWZ12-93
- gestructureerd lesmateriaal. Een uitgebrcide range van toepas singen is over de gehele wereld ge leverd: - scheepsaandrijving sim ulator; - nautische verm ogens- en besturingssim ulator; - vistraw ler sim ulator; - gastanker sim ulator; - stoom generator sim ulator; - opw ekking en distributie sim u lator; - elektrisch netw erk m anage m ent sim ulator; - laagspannings netw erk sim ula tor; - foutstroom sim ulator; alsmede diverse sim ulatoren voor elektrische centrales. Van een aantal toepassingen zijn uitgebreide engelstalige rapporten op aanvraag beschikbaar: O ostendorp Nederland B .V .. postbus 1104, 3330 C C Z w ijndrecht, tel. 078.105100, fax 078.104062. □
waterdichte bescherm ing gega randeerd. Inform atie: Sika B .V ., Z onnebaan 56, 3606 C C M aarssen, tel, 030.410120, fax 030.414482, □
Brandveilige celrubber D unlop-E nerka heeft een nieuw e celrubber m et brandw erende ei genschappen ontw ikkeld, dat on der de naam Arkecn C R op de m arkt w ordt gebracht. H et kan op schepen en offshore installaties
w orden toegepast in plaats van m ineraal-w ol. Inform atie: D unlop-E nerka lt. V., postbus 14, 9200 AA Drachten, tel. 05120.85555, fax 05120.85490. □
Pijpeindbewerkingsmachine H andelsondernem ing T h. W ortelboer brengt een nieuw e, verplaatsbare pijpeindbew erkingsm achine, PB M -6, op de m arkt.
Inform atie: H andelaonderncm ing T h. W ortclbocr, Am bachtsw eg 9B, 6581 AX M alden, tel. 080.586514, fax 080.587079. O
Com pressor met koeldroger Atlas C opco introduceert een sterk gewijzigde versie van haar m iddenklasse schrocfcom pressoren GA 30, 37 en 45. Zij bieden persluchtcapaciteiten vaii 51 tot 125 l/s bij w erkdrukken van 7,5, 10 en 13 bar. Alle m odellen zijn
leverbaar m et een binnen de om kasting geintegroerdc koeldroger. Inform atie: Atlas C opco K om pressoren. postbus 200, 3330 AE Z w ijndrecht, tcl. 078.230230, fax 078.100670. □
Adem bescherming G roencvcld-D ordrecht heeft in haar assortim ent adem bescher m ing een nieuw produkt opgeno m en: de C om pact A ir aanblaasfilterunit. Het voordeel van dit toestel is dat de gebruiker geen adem weerstand ondervindt, zoals bij een filterm asker het geval is.
H et kan w orden ingezet in com bi natie m et een m asker, adcinluchthclm o f luchtkap. Informatie: G roencvcld-D ordrecht B .V ., postbus 86, 33<XJ AB D ordrecht, tel. 078.181400, fax 078.524605. O
577
VERENIGINGSNIEUW S
N EDERLAN DSE V ER EN IG IN G VAN T E C H N IC I M O P SC H EEPV A A R TG EBIED (N E T H E R L A N D S S O C IE T Y O F M A R IN E T E C H N O L O G IS T S )
M E D E D E L IN G E N
IN M E M O R IA M
Bestuursmutaties In het H o ofdbestuur m oet de ver tegenw oordiger van de afdeling R otterdam , de heer G. van W ijk, na tw ee perioden van d rie ja a r de finitief aftreden. T e r vervanging is voorgedragen de h e e rJ.J.P . B oot m et als tw eede kandidaat de heer L. van R e e v e n jr. D e heer D. Barkm eijer m oet aftre den 111 verband m et het bereiken van de leeftijd van 70 jaar. H ier-
M evrouw Vinju-M orré v oor is de heer D. K uiper voorgestcld. D e stem m ing is schriftelijk; de stem form ulieren zullen u een dezer dagen bereiken. In het bestuur van de afdeling R ot terdam m oet prof. H engst na drie perioden van d riejaa r definitief af treden. H et bestuur stelt Ir. H. B oonstra kandidaat. D e verkie zing zal plaatsvinden gedurende de lezingavond van 21 decem ber.
Lezingen en clubavond In afw ijking van hetgeen is ver m eld in de ledenlijst zullen de clubavonden v oorlopig blijven plaats vinden in het b iljartccntrum ’G ro o t W eena' in de K ipstraat op dinsdagavond. N a de lezingen bij 'D e M aas' kan ten ca. 20.00 u u r een eenvoudige w arm e m aaltijd w orden genoten. M en dient zich h iervoor op de dag voorafgaande aan de lezing (m aandag) v oor 12.00 uur op te
geven bij het algem een secretariaat (010-4361042). In verband m et de alsm aar stijgende kosten is beslo ten o m per deelnem er aan de m aal tijd een vergoeding van f 10,- te vragen; ter plekke liefst gepast te voldoen. Bij elke lezing en alle andere acti viteiten is het m ogelijk om verenigingsdassen aan te schaffen (ƒ 25,per stuk; blauw en rood).
O p 27 septem ber 1993 is op 78jarig e leeftijd te Edam overleden M e v ro u w J.J.P . V inju-M orré. Als d ochter van het o ud-bestuurslid en secretaris van de afdeling A m sterdam van de N V T S , de heer J.P .P . M orré was zij rond 1940 reeds nauw betrokken bij de afdeling o m d at zij toen de hele ad m inistratie op vrijw illige basis v oor de afdeling A m sterdam ver zorgde. In 1953 w erd zij aange steld als secretaresse van de afde ling. D it w as in die jare n een veel o m vattende taak om dat zowel de contributies, het versturen van de
P E R S O N A L IA
Ing. D. M ulder Bij C entraalstaal B.V . is d oor de A lgem ene V ergadering van A an deelhouders Ing. D. M ulder be noem d tot statutair directeur van de vennootschap. D e heer M ulder
convocaties vo o r de lezingen, het aanschrijven van de sprekers en het bijhouden van het ledenbe stand d o o r haar w erden gedaan. B ovendien w erd in die tijd om het ja a r een jaard in er d o o r de afdeling A m sterdam georganiseerd, w aar bij zij veel w erk verzette. M e v ro u w V inju w as derhalve een o n m isbare kracht vo o r de afdeling. In 1982 nam zij afscheid, m aar b leef altijd geïnteresseerd in het wel en w ee van de Vereniging. D iverse oud-bestuursleden en de v o o rz itter van het huidige bestuur w aren bij de rouw plechtigheid op 1 o k to b er te Z aandam aanw ezig.
H. Boerma O p 15 septem ber 1993 is overle den de heer H . B oerm a, scheeps m akelaar/directeur M aritiem Bu reau te H aren. De heer B oerm a is 69 ja a r gew orden en w as ruim 27 ja a r lid van de N V T S .
zal de volgende taken behartigen: operationele zaken, sociaal beleid en technische zaken. D e heer B.J van der M eulen, de andere direc teur, heeft als taken; algem ene za ken, com m ercieel beleid, public relations en het financieel en eco nom isch beleid.
B A LLO TA G E V o o rg e s te ld v o o r h e t G E W O O N L ID M A A T S C H A P Ing. R. C O R B A M aritiem O fficier, Shell T ankers U.V., R otterdam Stalpaertstra.it 62, 3067 XS R otterdam V oorgesteld d o o r A.E. M olenaar A fdeling R otterdam Ing. V .F .M . D E N IS S E N 3e S tuurm an, Stolt-N ielsen, H o u sto n , U .S .A . J. van W assenaerstraat 4, 7482 A Z H aaksbergen V oorgesteld d o o r J.M . V eltm an A fdeling R otterdam Ing. S.C . G R O L M aritiem O fficier, Jo M anage m ent B .V ., Spijkenisse Van E edenlaan 12, 9752 G K H aren V oorgesteld d o o r J.M . V elttnan Afdeling G roningen Ing. T .J. R U IT E N B E E K M aritiem O fficier, Jo M anage m ent B .V .. Spijkenisse A. E insteinw eg 14.
578
3731 C T D e Bilt V oorgesteld d o o r J.M . V eltm an Afdeling R otterdam
V oorgesteld d o o r W A .T h . Bik
P. V A N A M E R O N G E N Mevr.
R. S T E M E R D IN K
A .J.G . S T R E N G H O L T
Student S cheepsbouw kunde, H o geschool H aarlem S paarndam m erdijk 94.
Student M arionica V loeddijk 125-1, 8261 GK K am pen V oorgesteld d o o r J.M . V eltm an Afdeling A m sterdam
A cting Surveyor, L loyd’s Regis ter, H aren G roningerw eg 59a, 9766 TL E elderw olde V oorgesteld d o o r R .D . Kuil Afdeling G roningen V o o rg e s te ld v o o r h e t BELANGSTELLEND L ID M A A T S C H A P F M. V A N K R U G T E N D irecteur/eigenaar N ico verken H olland B .V ., Schiedam R ietkraag 23, 3121 T C Schiedam V oorgesteld d o o r M .T . P utting A fdeling R otterdam V o o rg e s te ld v o o r h e t J U N I O R L ID M A A T S C H A P
Afdeling R otterdam
2063 J X Spaarndam -W est V oorgesteld d o o r T . Lantau A fdeling A m sterdam G. V A N B A L G O IJE N Student M a ro f D etm oldstraat 82 I. 3523 G H U trecht V oorgesteld d oor J.M . V eltm an A fdeling A m sterdam
ken V roesenlaan 52, 3039 DS R otterdam
G e p a s se e rd v o o r h e t G E W O O N L ID M A A T S C H A P lr. D. C A R P E N T IE R P A. JO C H E M S Ing. D . LEER C L. M E T H O R S T lr. M. S C H A A P L E K. V E R S T R A E T E
P C. B O N E M E IJE R Student M a ro f N igtevechtse w eg 14, 3633 X S Vreeland V oorgesteld d o o r J.M . V eltm an A fdeling A m sterdam
G .A .W . V A N AA LST Student S cheepsbouw kunde, H o geschool R otterdam & O m stre
V oorgesteld d o o r J.M . V eltm an Afdeling A m sterdam
S. B U IT IN K Student M arof, H ogeschool A m sterdam Schoener 37. 1186 T W A m stelveen
G e p a s se e rd v o o r h e t BELA NGSTELLEND L ID M A A T S C H A P M .J. H E L L E M O N S G e p a s se e rd v o o r h e t J U N I O R L ID M A A T S C H A P J E. D E B O E R T .W .J. D E GLAS O .F .A . V A N S T R A T E N T .F . V E R W O E S T
SW Z 12-93
Nieuw bestuur 'William Froude'
90 JAAR 1903 -1993 N egentig jaren lang w orden de woelige baren reeds bevaren door het Scheepsbouw kundig Gezel schap 'W illiam Froude'. H et
agenda
a
Cursus scheepvaartkunde Scheepsw erktuigkundigen die in het bezit zijn van diplom a B, ver kregen via de H T S-structuur en die voldoende vaartijd hebben voor het diplom a C, kunnen zich opgeven voor de cursus Scheep vaartkunde. De cursus w ordt ge geven aan de Tëchnische en M ari tieme Faculteit, afdeling O perationele Techniek, Schiplui denlaan 20, 1062 H E Am sterdam . De aanvangsdatum is m aandag 17 januari 1994. D e cursus om vat 4 weken van 30 lesuren. D oor m id del van presentaties en discussies op vrijdag 11 februari 1994 w o rd t de cursus afgesloten. O ok zij die nog vaartijd te kort kom en, kunnen zich opgeven. Aan de hand van het aantal vaardagcn dat m en te kort kom t, w ordt gekeken o f m en de cursus kan vol gen. De vaartijd na het diplom a B dient behaald te zijn op schepen m et een voortstuw ingsverm ogen van 3 2944 kW & (4<XX) PK) en hoger. O o k scheepsw erktuigkun digen die reeds in het bezit zijn van het diplom a C kunnen zich opge ven v oor deze cursus. D e kosten van de cursus bedragen ƒ 2000,-.
TNO-cursussen Machine-inspectie H et Instituut voor Produktie en Logistiek T N O (IPL) in Apel doorn geeft in februari 1994 twee cursussen op het gebied van m a chine-inspectie: - 9 t/m 16 februari de basiscursus - 21 t/m 23 februari een vervolg cursus; de laatste is nieuw. Inlichtingen: IPL, ing. H. Buining, tel. 055.493061. SWZ12-93
vergt, zoals iedereen natuurlijk weet, veel energie om S.G. 'W il liam Froude' varende te houden. Het is daarom niet verw onderlijk dat haar bem anning eens per jaar gewisseld w ordt. Deze wisseling heeft op 5 oktober jongstleden, op de jaarvergadering, plaats gevon den. Het bestuur bestaat in het studie jaar 1993/1994 uit: M arco Beenen. voorzitter Tim o V erw oest, secretaris Anne M arie Dam en, penning m eester W outer Pastoor, comm issaris o n derwijs O n n o Peters, com m issaris excur-
Verkiezing deelnemersraad N aar verw achting zal om streeks 15 decem ber 1993 de verkiezing plaatsvinden van de deelnem ers raad N edlloyd Pensioenfonds. D oor onze tussenkom st zijn de volgende kapiteins geplaatst op de kandidatenlijst: 1. H .B . Boer 2. A. Kam steeg 3. M .J. Tijssen
4. L. Lamers 5. H. van Kapel 6. P.P. van der Jagt De eerste vier voor de gepen sioneerden en de laatste tw ee v oor de varende leden. O nze verenig ing ondersteunt deze kandidaten en adviseert allen die aan deze ver kiezing deelnem en op hen te stem men.
TNO-W orkshops EMC-richtlijn De Stichting T N O Certification organiseert op 17 en 18 februari 1994 een 2-daagse w orkshop E M C-richtlijn. Producenten en im - en exporteurs van apparatuur die onder deze Europese richtlijn valt, kunnen zich tijdens deze w orkshop m et de richtlijn ver tro u w d maken en bovendien een o f m eer apparaten in de praktijk aan de richtlijn toetsen. De Europese richtlijn E lektro m agnetische Com patibiliteit (EM C) is van toepassing op vrij wel alle apparaten die elektrom ag netische storingen kunnen ver oorzaken o f waarvan de w erking door dergelijke storingen kan w orden belem m erd. Inform atie: T N O Certification, tel: 055.493468, fax: 055.493288.
IME-seminars In het kader van 'C ontinuing Pro fessional D evelopm ent' is het In stitute o f M arine Engineers gestart m et een serie eendaagse sem inars voor haar leden. Verdere sem inars zijn gepland voor 1994: 19 januari: Safety analysis and techniques required for the ship ping industry. 16 m aart: Applications o f com posite materiais in the m arine industry. 28 april: Simulation techniques for the design and O peration o f m arin e
systenis. 6 oktober: C ondition m onitoring for the design and O peration o f m arine Systems. De sem inars w orden in Londen gehouden. Inform atie: Sylvia Sobem heim , tel. +44.71.4818493, f a x + 44.71.4881854. □
IN T E R N A T IO N A L CO N FEREN CES M et dank aan het Nederlands Ma ritiem Inform atie C entrum (M IC)
February 1994 3-4 O slo, N orw ay. O P T '94: O ffshore Pipeline Tech nology. C ontact: Sarah Peace/ Nadia Ellis, IBC Technical Services Ltd, IBC House, Vickers D rive, llro o k lands Industrial Park, W eybridge, Surrey K T I3 0XS, UK. Fax: +44.71.631 3214. 21-22 London, U .K . O ffshore 94: Design and Develop m ent for E conom ic H ydrocarbon Production. C ontact: Rhian Bufton, C onfer ence O rganiser, T he Institute o f Marine Engineers, T he M em orial Building, 76 M ark Lane, London EC3R 7JN, U .K . Tel. +44.71.481 8493, fax. + 44.71.488 1854.
March 1994 1-2 Baltim ore, M aryland, USA, ECDIS '94: the third Annual C o n ference and E xposition for Elec tronic C hart Display and Inform a tion Systems: ’Bridging the gap from standards to use’. C ontact: ECDIS '94, P .O .B o x 265, B uckeystow n, M D 21717, USA. Fax: + 1.301.8742668. 8-11 Brighton, U .K . O ceanology International 94 Ex hibition and Conference.
C ontact: Lesley Ann Sandbach, C onference D irector, Spearhead Exhibitions Ltd, R ow e House, 55-59 Fife Road, K ingston upon Tham es, Surrey KT1 1TA, UK. Tel: + 44.81.549 5831 fax: + 44.81.541 5657/5016. 9-10 Yokoham a, Japan. Sea Japan 94: International M ar itime Exhibition Pacifico. Contact: A nthony N ash, Sea Ja pan 94, T he Seatrade O rganisa tion, Seatrade house, 42 N orth Station Road, Colchester C O l IRB, UK. Fax: + 44.206.45190. 11-13 Southam pton. UK. C ity p o rt D evelopm ent and Re gional Change: seminar. C ontact: U niversity o f South am pton, D epartm ent o f Geogra phy, Higfield, S outham pton S 0 9 5N H , UK. Fax: + 44.703.593729. 22-25 Singapore. SingaPort '94: International M ar itime E xhibition and Conference. C ontact: Tim es Conferences and Exhibitions. Ms. Christine C hew , T im es C entre, I N ew In dustrial Road, Singapore 1953. Fax: + 65.286 5754. ?-? L ondon, UK. 3rd International Conference 'Surveillance, Pilot & Rescue C raft for the 21st C entury'. Contact: R IN A , Royal Institution o f N aval Architects, 10 U pper Belgrave street, L ondon SW1X 8B Q , UK. Tel: + 44.71.5895021. fax: + 44.71.823 8671.
579
N IE U W : Brancheregister voor bedrijven in de maritieme sector Apparatuur voor navigatie en com m unicatie
Klasse goedgekeurde beladingscomputers
INA, Int. N avigatie A p p a ra te n BV W ijnhaven 42, 3 0 1 I W S R o tte rd a m Tel. 010 -4 0 3 8 7 1 1 Fax 0 1 0 - 4330831
H olland M arine B.V. P ostbus 28 4 9 2 6 Z G L age-Z w aluw e Tel. 0 1 6 2 6 - 87373, Fax 0 1 6 2 6 - 8 7 4 7 6
Binnenvaart
M achinekam er Electronica
Sanfirden T echnics H a v e n te rre in I, D en O e v e r Tel. 02271 - 1841 Fax 02271 - 1187
N.T.B. V enteville B.V. A n n a stra a t 2, 3062 KA R o tte rd a m Tel. 0 1 0 - 4 1 4 0 4 1 1, Fax 010 - 4 1 1 4 4 7 0
Beitsen en Passiveren V e ro x M aritech C y p resb aan 7, C apelle a/d IJssel Tel. 010 - 4 4 2 3 1 0 0 Fax 010 - 4 4 3 2 9 8 9
Com m unicatie & Navigatie apparatuur Radio-H olland B.V. E e k h o u tstra a t 2, 3087 AB R o tte rd a m Tel. 0 1 0 - 428 3 3 4 4 , Fax 0 1 0 - 4 2 8 1 0 8 5
Consultancy Tac BV Technical and ad m in istratio n C o n su ltan s R o tte rd a m Tel. 0 1 0 - 2 6 2 2 7 0 8 Fax 0 1 0 - 2622 7 2 3
Dieselm otoren M A N Rollo BV P o stb u s 595, 2 7 0 0 A N Z o e te r m e e r Tel. 0 7 9 - 6836 1 0 Fax 0 7 9 -6 1 4 9 0 2
Electrotechniek V ogelenzang D e Jong P arallelw eg 13, K rim pen a/d IJssel Tel. 0 1 8 0 7 - 14244 Fax 0 1 8 0 7 - 1 1871
Funderen L aser A lignm ent Services v.o.f. C re e k p a d 27, 3237 A H V ie rp o ld e rs T el /Fax 0 1 8 1 0 - 16145
R adio-H olland B.V. E e k h o u tstra a t 2, 3087 AB R o tte rd a m T el. 0 10 - 4 2 8 3 3 4 0 , Fax 0 10 - 4 2 8 1085
M achinekam erwerkplaatsinrichtingen T H O F E X B.V. G oudsesingel 65, 3031 EE R o tte rd a m Tel. 0 1 0 - 4 1 2 0 2 9 0 Fax 0 1 0 -4 1 35469
Maritiem Uitzendbureau U d e m a M aritim e B.V. H a rlin g e n /R o tterd a m Tel. 0 5 1 7 8 -1 6 6 7 4 /0 1 0 -4 3 6 3 9 0 0 Fax 0 5 1 7 8 -1 5 8 2 4 /0 1 0 -4 3 6 7 3 4 9
M aritieme software S p e c te c B.V. M arconiw eg 5, D o rd re c h t Tel. 078 - I 3 2 5 1 I Fax 0 7 8 - 136313
M eetinstrum enten Sokkia B.V. D am sluisw eg I, A lm ere Tel. 036 - 5322880
Pom pen Svanehej In ternational Ringdijk 5 1 2 a , R id d erk e rk Tel. 0 1 8 0 4 - 12666 Fax 0 18 0 4 - 16410
Scheepsontw erp & advies A a rts M arine BV O o s te n b u rg e rv o o r s tr a a t 100 10 18 MR A m ste rd am Tel. 020 - 4200800 Fax 020 - 6206242 N a d re c o n B.V. K ruisw eg 595, H o o fd d o rp Tel. 020 - 6533151 Fax 020 - 6533037
Scheepsreiniging H illers M aintenance Services B.V. Sluisjesdijk 141, R o tte rd a m Tel. 010 -4 2 9 2 8 3 3 Fax 0 1 0 -4 2 8 1 4 6 2
Schilderw erk S traal-S childersbedrijf Peiniger l c F ebruari w e g 8-10 4794 SM H eijningen Tel. 01672 - 2120
Schroefaskokerafdichtingen T echnisch B ureau U itte n b o g a a rt B.V. S einhuisw acher I, R o tte rd a m Tel. 0 1 0 -4 1 14614 Fax 0 1 0 -4 1 4 1 0 0 4
Service & Reparatie ABB T u rb o c h a rg e r B.V. M arten M eesw eg 5, R o tte rd a m Tel. 0 1 0 - 4 0 7 88 85 Fax 010 - 421 20 07 Radio-H olland B.V. E e k h o u tstra a t 2, 3087 AB R o tte rd a m Tel. 010 -4 2 8 3 3 4 4 , Fax 010 - 4281498 T U R B O N E D B.V. T u rb o c h a rg e rs Service R epair and P o rts Supply Z w ijn d re c h t, T el. 078 - 197400 Fax 078 - 123230
Roestvaststalen Tanks
Slijpen/Polijsten
M achine S u p p o rt B.V. E n erg iew eg 65, Z o e te rw o u d e T el. 071 - 4 17 17 1
S iem erink B.V. C e n tra le w e g 3, 4931 N A G e e rtru id e n b e rg T el. 01621 - 13553 Fax 01621 - 16672
V e ro x M aritech C y p re sb a an 7, C apelle a/d IJssel T el. 010 - 4423100, Fax 010 - 4423989
Ketels
Scheepsbetim m eringen
A alborg C iserv R o tte rd a m B.V. A dm . d e R u y te rs tra a t 31, Schiedam Tel. 0 1 0 - 4 2 6 5 9 2 2 Fax 0 1 0 - 4 2 6 3 7 7 3
Pols B innenbouw N ijv e rh e id stra a t 15 P.bus 428, 2980 AK R id d erk e rk T el. 0 1 8 0 4 - 1 8 0 1 1 Fax. 0 1 8 0 4 - 31502
Tech nisch e Tekenbureaus V e reb u s E ngineering B.V. D uinw eg 37, 2585 JV D e n Haag T el. 070 - 3528200 Fax 070 - 3528205
Visserij Sanfirden T echnics H a v e n te rre in I, D en O e v e r T el. 02271 - 1841 Fax 02271 - 1187 SWZ 12-93
Waardevolle adressen A m sterd am P o rt A ssociation D e R uijterkade 7, A m sterdam Tel. 020 - 6273706 B ibliotheek v o o r V arenden W e s te rw a g e n s tra a t 74, R o tterd am Tel. 0 1 0 - 4112389 C en traal A rb eid sb u reau S cheepvaart B u y tew ec b straa t 3 9 -4 1, R o tterd am Tel. 0 1 0 - 4765244
NVTS. N ed erlan d se V ereniging van Technici o p S cheepvaartgebied M athenesserlaan 185, R o tte rd a m Tel. 010 - 4361042
KNRM, Koninklijke N e d erlan d se Reddingm aatschappij Spm ozastraat I, A m sterd am Tel. 020 - 6238397
P o rt M anagem ent o f A m sterd am D e R uijterkade 7, A m sterd am Tel. 020 - 5238600
KVNR, Koninklijke V ereniging N ed erlan d se R eders W ijnhaven 65d, R o tte rd a m Tel. 0 1 0 -4 1 4 6 0 0 1
EVO, O n d e rn em e rso rg a n isatie v o o r Logistiek e n T ran sp o rt Kadelaan 6, Z o e te rm e e r Tel. 0 7 9 - 414641 FENEX, N e d erlan d se O rganisatie v o o r E xpeditie en Logistiek O ostm aaslaan 71, R o tte rd a m Tel. 0 1 0 - 4 0 2 0 3 9 8 IVR, In ternationale V ereniging R ijnschepenregister V asteland 12 e, R o tte rd a m Tel. 0 1 0 -4 1 1 6 0 7 0
Japanese Marine E quipm ent A ssociation W ee n a 695, G ro o th a n d elsg e b o u w B-3. R otterdam Tel. 010 - 4146411
M aritiem R esearch Instituut N ederland Postbus 28, 6700 AA W ageningen Tel. 0 8 3 7 0 - 9 3 9 1 !, Fax 9 3245 NESEC Scheepsfinancieringen P o o rtw e g 2, 2 6 12 PA D elft Tel. 015 - 564300 Fax 015 - 619555
R o tte rd a m Municipal P o rt M anagem ent G alvanistraat 15, R o tte rd a m Tel. 0 1 0 -4 8 9 6 9 1 1 R o tte rd a m P o rt P ro m o tio n C ouncil M arconistraat 16, R o tte rd a m Tel. 0 1 0 - 4779144 VNSI, V ereniging N ed erlan d se Scheepsbouw Industrie Boerhaavelaan 40, Z o e te r m e e r Tel. 079 - 531165
NVKK, N e d erlan d se V ereniging van Kapiteins t e r Koopvaardij G o v e rt van W ijnkade 50 3 144 EG Maassluis T el/F a x 01899 - 31625
Ingevulde bon retourzenden of faxen aan WYT Uitgeefgroep fax 010-4780904
LU LU
N
BRANCHEREGISTER BESTELFORMULIER H e t brancheregister b ied t u de m ogelijkheid uw bed rijf en specialisatie te verm elden in het m aritiem vaktijdschrift ’Schip en W erf de Z ee’. G raag ontvangen wij uw opgave via deze coupon, d an wel een fotokopie daarvan. V oor zover uw p ro d u k te n of diensten niet voorkom en onder de bestaande kopjes, dan zullen w ij, gaarne in overleg m et u , nieuw e kopjes toevoegen.
O w enst nadere inlichtingen betreffende het brancheregister O verzoekt te plaatsen p e r ........................................ 1994 (minimaal 3 regels per plaatsing, gedurende 11 achtereenvolgende uitgaven)
O nder de kopjes
In gefrankeerde envelop zenden aan: Buro Jet B.V. Postbus 1890 2280 DW Rijswijk Gelieve de onderstaande tekst op te nem en O ndergetekende F irm a
................
A d r e s .................. Postcode .. x
W oonplaats
u
Telefoon
C/ 3 SW Z12-93
D atu m .. H an dtekening
L edenbedrijven van de bij de Stichting ’Schip en W erf de Z ee’ aangesloten organisaties betalen ƒ 20,per regel. N iet-leden betalen ƒ 2 5 ,- p e r regel.
111
A new generation of seals, finite-element-designed, presented to the world in Sept. 1992. ■ Patented C L IC K - clamping system ■ Micro-lubricating film ■ Intelligent com plex sealing ring knee
Offers you: ■ Environmental protection ■ Operational safety ■ 15-year cla ss periods And, our TOP version, the AIRSPACE! GO FOR THE ORIGINAL
For more than a century Blohm+Voss has been demonstrating engineering innovations and cap a bility in shipbuilding. "Built by Blohm+Voss" has become synonym ous worldwide with outstanding achievem ents. SIMPLEX COMPACT by Blohm+Voss.
Bk>hm+Vbss
A company of the Thyssen Industrie-Group Blohm+Voss AG ■P.O. Box 10 07 20 • D-20005 Hamburg Phone: (49 40) 31 19 -13 66 • Fax: (49 40) 319 26 78 •Telex: 217 603 bvm d Our Agent for Belgium and the Netherlands: B.V. Technische Bureau Uittenbogaart - Bierstraat 15 b- 3011 XA Rotterdam Phone: 010-411 4614 • Fax: 010-4141004
