UITWERKING TOELICHTING OP DE ANTWOORDEN VAN HET EXAMEN 2002-I VAK:
ENGELS
NIVEAU:
HAVO
EXAMEN:
2002-I
De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden.
ThiemeMeulenhoff is een educatieve uitgeverij waarin alle fondsen van de voormalige uitgeverijen Meulenhoff Educatief, SMD Educatieve Uitgevers en uitgeverij Thieme zijn samengevoegd. De uitgaven die ThiemeMeulenhoff ontwikkelt, richten zich op het totale onderwijsveld: basisonderwijs, voortgezet onderwijs, beroepsonderwijs & volwasseneneducatie en hoger onderwijs. www.thiememeulenhoff.nl
© ThiemeMeulenhoff, Utrecht/Zutphen, 2002 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voorzover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16B Auteurswet 1912 j° het Besluit van 20 juni 1974, Stb. 351, zoals gewijzigd bij het Besluit van 23 augustus 1985, Stb. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan Stichting Reprorecht (Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp).Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot de uitgever te wenden.
UITWERKING
EXAMEN 2002-I: 1 1p
1 Een antwoord met de volgende strekking: – Het weerbericht klopte (absoluut) niet. Het weerbericht voorspelde zonnige perioden (‘sunny spells’) met hier en daar een bui, en een licht zuidoostelijk briesje. De werkelijkheid was volgens Richard Skinner totaal anders: hij las het weerbericht bij kaarslicht, omdat de elektriciteit was uitgevallen, terwijl ondertussen de dakpannen (‘tiles’) van het dak vlogen: dus bij een hevige storm.
EXAMEN 2002-I: 2 1p
2 C With his comment ‘Just so (= Precies!)’ Howard Bailes shows that he agrees with Nigel Williams that A-level examination (= ongeveer vwo-examen) results tell you nothing about a person, but only how well this person did in an exam. He points out, however, that examinations do have some further value, which Nigel Williams overlooks (i.e. ‘underestimates’ = over het hoofd ziet, onderschat): ‘examinations test performance (= prestaties) in matters important to life outside the examination hall’. In other words, Howard Bailes stresses that examinations have a lot of practical value indeed. He illustrates his view with the examples of German and the pilot.
1p
3 D Apparently Toria Forsyth-Moser also thinks (like Howard Bailes in the first letter) that exams do more than just demonstrate that a pupil performed well in an exam (‘can work in a disciplined manner over a period of time and perform under pressure’). She is convinced that ‘knowledge of a subject matter and communication skills’ that are required for ‘traditional’. A-level exams are still essential for a person to perform well in a job.
EXAMEN 2002-I: 3 1p
4 D A person reading this article with a red plastic ball on his nose, in other words, someone taking part in Comic Relief’s Red Nose Day, will not enjoy what the writer sets out to say.
1p
5 A In paragraph 1 the writer starts out by saying that Comic Relief supporters will not like what follows. The reader then expects him to criticise Comic Relief, but instead, in paragraph 2, he points out what is good about Comic Relief. Paragraph 2 could therefore begin with the word ‘However’, which indicates contrast.
1p
6 Een antwoord met de volgende strekking: – Het geld dat je aan Comic Relief geeft, wordt goed besteed. / Mensen moeten gul aan Comic Relief (blijven) geven. / Comic Relief is een goede zaak. Indien een antwoord is gegeven als: Mensen moeten aan goede doelen blijven geven: 0 punten. In alinea 2 noemt de schrijver diverse positieve aspecten van Comic Relief: het heeft door de jaren heen een goede reputatie opgebouwd omdat het goede doelen steunt die inderdaad goed werk doen (regel 21-26), het heeft van zijn fouten geleerd (regel 26-27) en het geld dat aan Comic Relief gegeven wordt heeft meer effect dan overheidssteun (regel 28-37). Zijn conclusie is dan ook – en dat vat tevens de hoofdgedachte van de alinea samen – dat de inzamelingsactie (‘appeal’) van Comic Relief ieders steun ruim verdient (‘richly deserves everyone’s support’). Dit sluit aan bij het begin van de alinea, 2
UITWERKING
waar de schrijver nadrukkelijk stelt dat hij niemand wil ontmoedigen een bijdrage te geven voor Comic Relief (zie regel 18-21: ‘Above all, I … appeal.’) 1p
7 D The writer believes that the comedians who run the appeal ‘are driven by a genuine (= echt, oprecht) desire to do good …’ (lines 44-46). ‘… most of them have large houses and Ferraris’ (lines 48-50) or are celebrities in other fields (lines 55-59), which may suggest they only take part in order to look good, but the writer comes up with arguments why he does not question (= in twijfel trekken) their motives. In other words, he considers them sincere.
1p
8 D The writer does not blame (= kwalijk nemen, line 54) celebrities such as ministers, actors and television cooks for taking part in the Comic Relief appeal. He understands very well that if they refused, they would get a bad press: ‘the tabloids (= roddelbladen) would tear them to shreds (= aan flarden scheuren)’ (lines 60-61).
1p
9 ‘For the (fact is that preaching and comedy simply do) not mix.’ (regel 67-69) The ‘point’ that the Comic Relief Comedians clearly understand, was made in the preceding paragraph: ‘preaching and comedy simply do not mix’ (lines 67-69). The writer explains his statement in lines 69-73: a preacher must be an authority-figure, but comedy is based on subversion (= omverwerping) of authority. Year after year, the Comic Relief comedians have had problems switching from ‘mirth’ (= lol) to ‘solemnity’ (= ernst), from the role of preacher to the role of comedian (lines 86-91).
1p
10 D In paragraphs 5 and 6 the writer illustrates the point he made in paragraph 4 that preaching and comedy do not mix. In paragraph 7 he further explains the examples of Lenny Henry he gave in paragraph 6. He demonstrates why the Comic Relief pattern does not work: when people see Lenny Henry, or any other comedian, they expect a laugh. This clashes with the comedian’s serious intentions in the Comic Relief show. Thus he makes it clear to the reader that he does not believe in (i.e. has his reservations about) the Comic Relief formula.
1p
11 B Red Nose Day comes across as a joke making fun of the Germans’ ‘lack of a sense of humour and their readiness to submit to authority’. The writer sees it – however – as worse than that: he sees Red Nose Day as ‘a vulgar manipulation of the emotions’ (lines 136-137), where people are made to feel guilty for laughing and then asked to donate money.
1p
12 A In this article the writer explains his objections to the Comic Relief formula of combining comedy with preaching. He thinks that the fun element is wrongly used to manipulate people into donating for the good cause (see paragraphs 4-8 and questions 9, 10 and 11). In other words, he objects to the ‘moral blackmail’ (= chantage, lines 64-65) used by Comic Relief. The sentence ‘It is … feel sick.’(lines 64-67) therefore best expresses his view.
EXAMEN 2002-I: 4 1p
13 A Although American children spend many, many hours watching TV, they are an ‘exasperating (= ergerlijk) and demanding (= veeleisend) (line 8)’ group to make TV programmes for. One reason for this is that they are not a uniform audience (‘every year at school is a different audience’, lines 10-11). The last sentence of the paragraph gives
3
UITWERKING
a second reason: TV has to compete for the children’s attention with other screen-based activities, such as video games and the Internet. This sentence therefore begins with the word ‘And’. 1p
14 A Children are not an easy group to make TV programmes for (see paragraph 1). This explains why not much effort has been put into children’s television: it has usually been limited to ‘a Saturday morning ghetto of cartoons and clowning’ (lines 17-18). It also explains why CBS and NBC are now putting in even less effort: they are ‘cutting’ (= verminderen) their children’s programming. If you are not sure which word to choose, you could also find it by reading the second part of the paragraph. The word ‘But’ in line 21 indicates that a different, contrasting point is introduced: contrary to what CBS and NBC are doing, ABC is expanding (= uitbreiden) its children’s broadcasting and Rupert Murdoch and Ted Turner are setting up their own childish TV projects. The word to fill into the gap would therefore have to be a contrast to ‘expanding’.
1p
15 B Lines 29-43 describe the enormous success of the Nickelodeon cable channel in terms of ratings (= kijkcijfers). Many of its programmes are also ‘listed as "high quality", more than (of) any other broadcaster’ (lines 51-52). This explains why, although American children’s television has lots of ‘critics’ (= mensen die er kritiek op hebben), Nickelodeon is ‘astonishingly immune’ (lines 46-47), i.e. immune to criticism.
1p
16 C Nickelodeon makes such good children’s programmes, because it sees children ‘as an audience in their own right, rather than appendages (= aanhangsels) of their parents’ (lines 54-56). This seems to be the right approach, as is proved by the facts: a study found that most children have their own television and are therefore ‘largely free to choose’ (lines 64-65). Apparently, these days, ‘American children seldom watch with mum’.
1p
17 C Grey Advertising reckons (see lines 70-77) that ‘children aged between three and twelve control (= invloed hebben op) about $47 billion of spending (= uitgaven) a year’. They have $ 540 million of pocket money to spend. They are obviously a very attractive market for advertising: ‘advertisers have begun to realise how powerful kids are’ (lines 68-70).
1p
18 A From lines 67-78 it has become clear that children are ‘powerful’: not only do they have a lot of pocket money to spend, they also have a large say in the family spending. This is ‘pester power’, in Mr Zarkin’s terms: the power of children over their parents by way of pestering (= zeuren, drammen). It is generally agreed that the growth in dual-income (= tweeverdieners), one-child and single-parent households has led to children more and more getting their own way; in other words: children’s ‘bargaining (= onderhandelen) power’ has increased.
1p
19 B Since children are more and more allowed to decide in money matters, companies will want to influence their choices and can do so by advertising. It is therefore not surprising (‘Not surprisingly’) that McDonald’s is one of the biggest advertisers on children’s TV.
1p
20 A In lines 79-90 one reason is given why children should be targeted by advertisers. In lines 91-98 the writer adds a second reason: ‘children are the consumers of the next
4
UITWERKING
generation’; if they start using a brand now, they may continue to use it for many years to come. The first sentence of this paragraph therefore begins with the word ‘Also’ (= bovendien, ook). 1p
21 B Besides advertising there is another reason for ‘chasing (= najagen, proberen te bereiken) children’: children’s channels can bring in a lot of money because they can be sold worldwide (lines 99-107). But, as the last paragraph explains, it is not easy to make children’s programmes. For one thing, they have to be interesting enough to keep the children’s attention. Also, TV programmers (i.e. ‘broadcasters’ are faced with many regulations, for example the requirement to provide a certain amount of ‘educational’ material.
EXAMEN 2002-I: 5 1p
22 C The editor of Oxford Today had written in the September issue that she approved of the fact that there are more and more Members of Parliament who were educated at other places than at Oxford and Cambridge. She called this development ‘a healthy sign’. Duncan Fallowell, however, calls this a ‘death wish’ on the editor’s part. From the last sentence of his letter, where he wonders why she works for Oxford Today if she considers the influence of Oxford on national life unhealthy, it is clear that he accuses her of not being loyal to the university she works for.
EXAMEN 2002-I: 6 1p
23 C Lines 2-6 show that Christy Turner’s book Man Corn created outrage (= grote verontwaardiging) because it deals with cannibalism, a taboo topic. This is further explained in lines 9-13 and 21-24, where it becomes clear that Turner provides proof that cannibalism has existed, whereas its existence has until now been denied: his report ‘shocks both conventional wisdom and political correctness’ (lines 12-13).
3p
24 1 2 3 4 5
nee ja ja nee ja
2 ‘And political correctness calls cannibalism a myth’ (regel 21) ondersteunt de bewering dat kannibalisme een taboeonderwerp – dat wil zeggen een onderwerp waarover men niet wil of behoort te spreken – is geworden: het is niet politiek correct te geloven dat kannibalisme echt bestaan heeft. 3 ‘Modern anthropology treats the forbidden food as 99 percent legend’ (regel 26-27) ondersteunt de betreffende bewering ook: ook antropologen beschouwen kannibalisme als 99% verzinsel. 5 Uit regel 35-38 (‘But ... editions.’) blijkt dat er in de Victoriaanse encyclopedieën praktisch niets meer – alleen maar een voetnoot – overgebleven is van de sensationele reisverhalen over kannibalisme. Ook deze regels ondersteunen dus de betreffende bewering.
5
UITWERKING
De citaten onder nummer 1 en 4 gaan niet over kannibalisme als taboe. 1p
25 A See lines 22-24: the European invaders (= indringers, aanvallers) depicted (= afschilderen) natives as cannibals ‘in an attempt to justify their conquest, conversion (= bekering), enslavement (= onderwerping) and genocide (= volkerenmoord), or in other words, as an excuse for their own way of treating the native populations.
1p
26 D In lines 29-31 the general statement is made that savages and outsiders have constantly been made out to be cannibals. The writer illustrates this claim in lines 32-35 with examples of various groups who have accused each other of cannibalism. The word ‘Thus’ (= Zodoende) indicates the claim-illustration link.
1p
27 Een antwoord met de volgende strekking: – Kannibalisme (onder de Anasazi/Hopi) heeft (wel) bestaan. / Kannibalisme kwam op grote schaal voor. Regels 44-50 beschrijven Turners bevindingen en conclusie: het afslachten en koken van menselijke lichaamsdelen blijkt op grote schaal (‘widespread’) gebeurd te zijn. De myoglobine die gevonden is in fossiele menselijke uitwerpselen kan daar alleen maar via de ingewanden (‘bowels’) ingekomen zijn en vormt zo het bewijs dat kannibalisme echt bestaan heeft.
1p
28 A Lines 12-13 show more or less the same reaction to Turner’s findings as lines 51-52: people are shocked and do not want to believe them.
1p
29 B The writer of this article objectively discusses Turner’s book and also compares different views with regard to cannibalism. But he supports Turner’s view, as becomes clear from his own comment in the last two sentences (lines 55-58): ‘Truth must matter more than fashion in anthropology. The ghosts of the vanished (= verdwenen) Hopi deserve a cold eye (= een ijzige blik), not a blind one (= een opzettelijk negeren).’
EXAMEN 2002-I: 7 3p
30 1 2 3 4 5 6
niet wel niet niet niet wel
In de eerste twee alinea’s beschrijft de ik-persoon de stad Des Moines: het is echt een ‘dump’ (= onplezierige, troosteloze stad) en dodelijk saai (‘THIS IS WHAT DEATH IS LIKE’), maar desalniettemin heeft de plaats zo’n hypnotische kracht dat toch iedereen daar blijft wonen. Nummer 2 en 6 geven deze informatie. De andere uitspraken zijn niet van toepassing op dit tekstfragment. 3p
31 Antwoorden met de volgende strekking: – Hij was/is vaak dronken. – Hij reed voortdurend ergens tegenop. / Hij rijdt tegen telefoonpalen op. – Hij beledigde graag anderen/de buren. / Hij raakt dronken en beledigt dan de buren.
6
UITWERKING
Dat Mr Piper geen kalme, rustige (‘serene’) man was, blijkt uit alinea 3 (vooral de laatste zin) waarin de ik-persoon hem beschrijft als iemand die altijd dronken was, altijd met zijn auto ergens tegenaan botste (vooral tegen telefoonpalen en verkeersborden) en altijd (in zijn dronkenschap) de buren beledigde. 3p
32 1 2 3 4 5
niet wel niet niet wel
Welke twee opvattingen Mr Piper in zijn gesprekken met de ik-persoon laat blijken, zijn weergegeven in: uitspraak 2 Volgens alinea 4-8 vindt hij de Engelsen vieze mensen omdat je in een hotel niet je eigen badkamer met wc hebt, maar de hele gang door moet lopen om bij een toilet te komen; uitspraak 5 In alinea 8 voegt Mr Piper hier nog een (heel andere) opinie aan toe: zonder de hulp van zijn schatrijke vader, zou John F. Kennedy nooit tot president van de VS zijn gekozen. De andere drie uitspraken zijn niet van toepassing.
EXAMEN 2002-I: 8 2p
33 Antwoorden met de volgende strekking: – Groot-Brittannië/Engeland werd lang geleden / al in 1603 (of 1707) gesticht. – De (gemiddelde) leeftijd van de Britten/Engelsen is hoog/hoger dan ooit. De schrijver van dit artikel noemt twee redenen waarom Groot-Brittannië een oud land is. De eerste reden staat in regel 6-11: omdat Groot Brittannië al sinds 1603 of 1707 een staat is. De tweede reden staat in regel 16-23: het aantal ouderen is nu groter dan ooit en zal nog verder toenemen.
EXAMEN 2002-I: 9 2p
34 Een antwoord met de volgende strekking: – Om onmiddellijk/ter plekke vervuiling/gevaarlijke stoffen/contaminanten te meten/op te sporen (en te analyseren). Waarvoor het E-Smart systeem dient, staat in de eerste alinea: to ‘analyse contaminants (= vervuilende stoffen) on the spot (= ter plekke)’. In de twee volgende alinea’s wordt nader verklaard hoe het systeem werkt en wat het precies doet.
1p
35 Een antwoord met de volgende strekking: – samen met Het apparaatje werkt voor/beschermt de bovenste helft van het lichaam / neemt obstakels waar die de blindenstok mist. Het antwoord is te vinden in de eerste zin van de tweede alinea. Hier wordt uitgelegd dat het apparaatje bescherming biedt (‘provides protection for’) aan dat deel van het lichaam dat vaak door de stok niet beschermd wordt: tussen de heup en het hoofd (‘the ‘‘exposed’’ area – between the hip and the head, often missed by the stick’). Het apparaatje is dus een aanvulling op de stok en kan het beste in combinatie ermee gebruikt worden.
7
UITWERKING
EXAMEN 2002-I: 10 1p
36 C In the first paragraph Bernardo Recaman makes the point that many Britons are such nice people that even when they break the law (i.e. do things that are not allowed) they ‘do it generously and with style’. In the second paragraph he illustrates his point with the story of what recenty happened to him.
EXAMEN 2002-I: 11 1p
37 (Ja, onder) Holidays uncovered / www.holidays-uncovered.com. Bij een snelle blik op de kopjes en vervolgens op (het begin van) de tekst eronder zie je dat de website www.holidays-uncovered.com de enige is waar je als vakantieganger (‘holidaymaker’) je positieve en negatieve commentaar (‘comments, both good and bad’) op vakantieoorden (‘resorts’) en hotels kwijt kunt.
EXAMEN 2002-I: 12 1p
38 (Ja, onder) The Deterrence Argument / kopje 6. Als je weet dat het woord ‘deterrence’ komt van ‘to deter’ (= afschrikken, terugdringen), zie je al snel dat je de tekst onder nummer 6 wat nauwkeuriger moet lezen. Daar lees je dan dat wetenschappelijk onderzoek tot nu toe geen overtuigend bewijs heeft kunnen vinden voor het argument dat de doodstraf misdaad terugdringt.
1p
39 Nee Nummer 7 met de titel ‘Execution of the Innocent (= onschuldigen)’ moet wel gaan over het ten onrechte ter dood brengen van mensen. Als je de tekst hierbij echter nauwkeurig leest, zie je dat er niet vermeld wordt hoeveel onschuldige mensen ter dood gebracht zijn.
EXAMEN 2002-I: 13 1p
40 Ja Strings can (be changed, screws tightened,) pads replaced. / Strings can be changed / Worn strings (may cause the overall tuning of the instrument to wane but they are) easily replaced. In de eerste alinea van het grijze gedeelte staat dat ‘anyone who has a working instrument that they can spare (= dat ze over hebben) is asked to hand it in’. Onder de kop ‘How can I tell if my instrument is playable?’ kun je lezen of je een gitaar met kapotte snaren als een ‘working instrument’ mag beschouwen. Bij het tweede punt staat dat kapotte snaren geen probleem zijn, want ‘Strings can be changed ...’ Verderop in dit gedeelte onder het kopje ‘STRINGS’ kun je dit nog een keer lezen: ‘Worn strings (may cause the overall tuning of the instrument to wane (= minder goed worden) but they are easily replaced’.
8
