UITGANGSPUNTEN VOOR DE SAMENSTELLING VAN DE BEGROTING 2016
1
A. CIJFERMATIG (AANTALLEN / PERCENTAGES / BEDRAGEN EN DATA) 2015 2016 Personeelslasten
1.1
Voor de begroting 2016 wordt uitgegaan van 1% salarisverbetering
1.2
Voor de jaren daarna wordt geen rekening gehouden met salarisverhogingen
1.3
Wijzigingen in werkgeverspremies kunnen leiden tot beslag op begrotingsruimte. De salariskosten voor de begroting 2016 zullen berekend worden met de kennis van dat moment over de hoogte van werkgeverspremies voor 2016.
2
Rentepercentages
2.1
Rente ter berekening van kapitaallasten op lopende investeringen, vervangingsinvesteringen, nieuwe investeringen en als bijschrijving van rente op de boekwaarden van gronden
2.2
Bespaarde rente door het niet hoeven aantrekken van externe financiering door het bezit van reserves en voorzieningen. De bespaarde rente over reserves en voorzieningen wordt evenals in voorgaande jaren geheel ten gunste van de exploitatiebegroting gebracht.
2.3
Rente die wordt toegevoegd aan reserves wordt als volgt vastgesteld:
0%
1,0%
0%
0%
3,5%
3,25%
3,5%
3,25%
3,0% 3,0% 3,5%
3,25% 3,25% 3,25% 3,25% 3,25% 3,25%
3,5%
3,25%
Aan de volgende reserves wordt de rente toegevoegd: -
De Algemene Reserve boven een bedrag van € 5 miljoen De Reserve Revitalisering Haven I tot en met VI voor De reserve haven Waalwijk De reserve Mobiliteitsfonds De reserve Algemene Bovenwijkse Voorzieningen De Reserve Parkmanagement Alle voor dekking van kapitaallasten op investeringen geblokkeerde reserves voor
Aan voorzieningen wordt geen rente toegevoegd. 2.4
Rente financieringspositie over de eerste € 10 miljoen
1,0%
1,0%
2.5
Rente financieringspositie over het meerdere boven € 10 miljoen
3,5%
3,25%
3
Aantallen inwoners en woonruimten
3.1
Aantal inwoners per 1 januari
46.800
47.000
3.2
Aantal woonruimten per 1 januari *inclusief 254 her te bestemmen woningen Spranckelaer
20.350*
20.500
4
Begrotingspost voor onvoorziene uitgaven
4.1
Op de begrotingspost onvoorziene lasten (11425) komt de begrotingsruimte naar voren. De post onvoorzien bevat bij aanvang van het begrotingsjaar tenminste de ruimte die noodzakelijk wordt geacht om bij de begroting niet voorziene zaken te kunnen dekken.
100.000,=
100.000,=
5
Besluiten met financiële consequenties
5.1
Vanaf vermelde datum worden begrotingswijzigingen, welke consequenties hebben voor het jaar 2016 en verder, als stelpost in de begroting, meegenomen.
Februari
Februari
6a
Tariefaanpassingen wegens inflatie
6.1
Alle gemeentelijke tarieven (zowel privaatrechtelijke als publiekrechtelijke) m.u.v. de parkeertarieven worden met het geraamde inflatiepercentage verhoogd. Zie verder hetgeen onder “opmerkingen” terzake kostendekkende tarieven” onder C.6. is gesteld).
2,0%
1,0%
1
6.3
Huurverhoging van de gemeentelijke panden (niet zijnde woningen), conform alle tariefaanpassingen, tenzij op basis van eerdere besluitvorming of contractueel anders is overeengekomen. Huurindexatie van gemeentelijke panden die gehuurd worden door een vereniging / instelling waarmee de gemeente een subsidierelatie heeft in die zin dat de vereniging / instelling door subsidie wordt gecompenseerd in de huur, wordt gelijkgesteld aan het indexatiepercentage waarmee het subsidie wordt verhoogd. Als regel zal dit zijn:
6.4
Huurverhoging woningen conform maximaal wettelijk toegestane percentage.
6b
Tariefaanpassingen op basis van ingezet beleid
6.5
In de bij de begroting 2015 behorende jaarschijf 2016 is rekening gehouden met een tariefverhoging OZB die leidt tot een 1% hogere opbrengst dan in 2015. OZB tariefaanpassing leidend tot een opbrengstverhoging van
7
Prijscompensatie
7.1
Volgens het CBS (persbericht van november 2014) beweegt het inflatiepercentage zich vanaf januari 2014 rond 1,0%. Het CPB heeft de verwachting dat de inflatie in 2014 en in 2015 uitkomt op 1,0% en de verwachting voor de jaren daarna is dat de inflatie dit vrij constant rond 1,0% blijft. Dit betekent dat de ramingen 2016 ten aanzien van de categorieën 3.0 tot en met 3.4 en 6.0 de stortingen in reserves en voorzieningen exclusief grondexploitatie, voor 2016 ten opzichte van 2015 met 1,0% worden verhoogd. (2015: 2,0%; 2014: 2,0%; 2013: 2,0%; 2012: 1,5%; 2011; 1%; 2010: 1,5%)
8
Subsidies aan instellingen en bijdragen aan gemeenschappelijke regelingen
8.1
We moeten een onderscheid maken tussen enerzijds de raming van subsidies in de begroting en anderzijds de uiteindelijke bepaling (vaststelling) van subsidies.
2015
2016
2,0%
1,0%
1,85%
1,85%
Wettelijk maximum
Wettelijk maximum
1,0%
1,0%
2,0%
1,0%
1,85%
1,85%
Vaststelling van subsidie gebeurt op basis van de verordening aan de hand van aanvragen en gegevens van verenigingen / instellingen en met hen gemaakte meerjarige afspraken. Met nadruk wordt opgemerkt dat voor de bepaling van het subsidie niet het in de begroting geraamde bedrag bepalend is, maar daartoe de subsidieverordening en gemaakte afspraken met vereniging/instelling leidend zijn. De raming van subsidie gebeurde tot en met 2015 op basis van de in de nota van uitgangspunten vermelde percentages. Bij de samenstelling van de begroting 2016 zullen zoveel als mogelijk subsidies geraamd worden op basis van informatie die door de vakafdeling zal worden verstrekt. Omdat met de meeste instellingen tot de afspraak is gekomen dat de subsidies tot en met 2018 jaarlijks met 1,85% worden geindexeerd, nemen we dit percentage als uitgangspunt. Overigens blijft de systematiek in die zin ongewijzigd, dat voor gesubsidieerde instellingen waarmee meerjarige vaste afspraken zijn gemaakt een vaste indexatie van het subsidie geldt (in dit geval 1,85%) en dat voor gesubsidieerde instellingen waarmee geen meerjarige afspraken gelden, het in de nota van uitgangspunten vastgestelde inflatiepercentage als indexering wordt gehanteerd (in dit geval 1,0%)
9
Tijdschema
9.1
De kadernota 2015 zal door het college ter aanbieding aan de raad worden geaccordeerd op: Het kaderstellend debat vindt plaats op:
13-05-2014
12-05-2015
03-07-2014
09-07-2015
De programmabegroting 2016 zal door het college ter aanbieding aan de raad worden geaccordeerd op: De begrotingsvergadering vindt plaats op:
09-09-2014
15-09-2015
13-11-2014
12-11-2015
9.2 9.3 9.4
2
B. OVERIGE UITGANGSPUNTEN 10
Nieuw beleid en instandhouding bestaand beleid In de kadernota 2015 voor de begroting 2016 spreekt de raad zich uit over de kaders waarmee het college rekening dient te houden bij de samenstelling van de begroting. Indien het college andere maatregelen dan waartoe in de kadernota is besloten, in de begroting wenst op te nemen, dan worden deze ten behoeve van de begrotingsvaststelling separaat aan de raad voorgelegd en nog niet verwerkt in de begroting.
11
Meerjarenbegroting en investeringsplan De meerjarenbegroting wordt op productniveau (functioneel) samengesteld. Daarnaast zal bij de begroting een overzicht worden gevoegd dat weergeeft op welke wijze de begrotingsresultaten van de onderscheidene jaren, op basis van de in de voorafgaande begroting weergegeven positie en het bij de kadernota gepresenteerde beeld, tot stand zijn gekomen. Het meerjaren-investeringsplan bevat alle vervangingsinvesteringen welke zich aandienen in de periode 2016 tot en met 2018. In de begroting wordt de jaarschijf 2016 van dit overzicht opgenomen met inachtneming van het hiervoor over gemeentelijke tariefaanpassingen gestelde (=geen tariefverhogingen met uitzondering van OZB verwerken). De vervangingsinvesteringen welke voorzien zijn voor 2016, worden geacht door de raad te zijn geaccordeerd middels vaststelling van de begroting 2016. In die zin geldt vaststelling van de begroting als formele kredietvotering voor het doen van de in dat begrotingsjaar voorziene vervangingsinvesteringen. De lasten die verband houden met de vervangingsinvesteringen zijn verwerkt in de begroting. Daarnaast bevat het meerjareninvesteringsplan alle nieuwe investeringen (investeringen niet zijnde vervangingsinvesteringen) welke zich aandienen in de periode 2016 tot en met 2019. Is een nieuwe investering voor het jaar 2016 naar de mening van het college voldoende voorgecalculeerd, dan geldt vaststelling van de begroting door de raad als formele kredietvotering. Is de investering onvoldoende voorgecalculeerd en/of is de investering van zodanige aard dat de kaderstellende* rol van de raad in het geding is, dan dient niet de begroting als kredietvotering, maar dan dient de raad op afzonderlijk voorstel van het college een krediet te voteren. Het onderscheid waaruit enerzijds blijkt voor welke investeringen bij de begroting een krediet wordt gevoteerd en anderzijds later separate voorstellen zullen worden voorgelegd, dient duidelijk in de begroting c.q. het meerjaren-investeringsplan voor de raad zichtbaar gemaakt te worden. * Met kaderstellende rol wordt o.a. bedoeld dat de investering leidt tot ingrijpende planologische maatregelen, grote maatschappelijke impact heeft of onderdeel uitmaakt van een groter geheel. Indien deze aspecten aan de orde zijn, dan is daardoor een integrale afweging door de raad noodzakelijk. Het is belangrijk dat de raad zijn budgetrecht in de meest brede zin ten volle kan benutten. Voor het ramen van investeringen gelden de regels zoals vastgelegd in het gemeentelijk waarderingsen afschrijvingsbeleid
12
Toegestaan budget Het budget 2016 mag het budget 2015 niet overschrijden, anders dan door inflatie en n.a.v. besluitvorming bij de kadernota. Verschuivingen van budgetten binnen een product /kostenplaats zijn toegestaan mits de economische categorie niet wijzigt. Subsidies zijn verbonden met bepaalde instellingen en kapitaallasten met bepaalde investeringen. Hiermee mag niet worden geschoven. Voorts is een verschuiving alleen toegestaan als de doelstelling van het product gehandhaafd blijft. Indien als gevolg van Rijksbeleid er extra middelen aan gemeenten worden toegekend die specifiek besteed moeten worden aan bepaalde taken, dan worden deze extra middelen ook uitsluitend daarvoor bestemd. Dit geldt voor doeluitkeringen en specifieke uitkeringen. Dit geldt niet voor in de Algemene Uitkering uit het Gemeentefonds begrepen extra middelen die op geoormerkte wijze worden toegekend.
13
Kwantitatieve informatie Met betrekking tot ieder programma / hoofdstuk / paragraaf / activiteit dient voor college en raad relevante (stuur) informatie te worden vermeld. Deze informatie dient een antwoord te geven op de vraag wat we ermee willen bereiken en wat we als gemeente gaan doen om dit te bereiken. In de vorm van prestatie-indicatoren wordt een en ander zo concreet en meetbaar mogelijk weergegeven. Doel is dat gemeten kan worden ofwel dat achteraf verantwoording wordt afgelegd over het bereiken van de vooraf gestelde doelen. De verstrekte financiële informatie behorend bij de vraag “wat het programma mag kosten” dient te worden afgezet tegen die van de begroting 2015 en indien relevant tegen die de jaarrekening 2014.
3
14
Aanpassing begroting op tussentijdse begrotingsresultaten Voor zover de begroting tussentijds bijstelling behoeft en deze bijstelling niet budgettair neutraal verloopt, worden positieve resultaten gedurende het begrotingsjaar geparkeerd op functie 922 van de begroting als begrotingsruimte en voor negatieve bijstelling wordt dekking aangegeven. Als dekkingsmiddel dient in principe de Algemene Reserve. Aan een eventueel na laatste begrotingswijziging optredend positief resultaat wordt, in afwachting van het resultaat van de jaarrekening, geen bestemming gegeven.
15
Dekking begrotingstekort/resultaatbestemming begroting en jaarrekening Uitgangspunt is een sluitende begroting en zo mogelijk een daarbij behorend sluitend meerjarenperspectief. Indien het meerjarenperspectief niet sluitend is, zal het college aan het eind van haar bestuursperiode een overdrachtsdocument vervaardigen waarin handreikingen worden gegeven om tot een sluitend meerjarenperspectief te komen. Voor een begrotingstekort worden dekkingsmiddelen op de begroting gebracht ten laste van de algemene reserve. Indien de begroting een incidentele baat bevat in de vorm van onderuitputting van kapitaallasten, zal deze incidentele baat worden toegevoegd aan de reserve risico’s RKC Waalwijk. Indien de begroting een positief resultaat geeft, wordt de raad een voorstel gedaan tot bestemming van het resultaat. Uitgangspunt is dat de Algemene Reserve waar mogelijk geprioriteerd gevoed wordt. Indien de jaarrekening van het betreffende jaar een positief resultaat geeft, wordt dit resultaat in eerste instantie aangewend voor de aanvulling van de algemene reserve met de daaraan onttrokken middelen voor de overheveling van budgetten naar het volgend begrotingsjaar. In tweede instantie wordt het resultaat aangewend voor de aanvulling van de algemene reserve met de daaraan onttrokken middelen voor het sluitend maken van de begroting. Voor zover er dan nog een resultaat resteert, doet het college hiervoor een voorstel aan de raad. Overigens zullen wij bij de bestemming van een jaarrekeningresultaat steeds voor ogen houden dat de reserve Mobiliteitsfonds waar mogelijk geprioriteerd gevoed wordt vanuit incidentele meevallers, incidentele onderuitputtingen, door overheveling vanuit andere vermogensbestanddelen en uit rekeningresultaten.
16
Coalitieakkoord, kadernota en begroting Het financieel perspectief van de gemeente Waalwijk naar huidig inzicht is slechts sluitend als tot forse ombuigingen wordt gekomen. Het in 2014 gesloten coalitieakkoord biedt de handvatten om tot een sluitende begroting te komen. Dit coalitieakkoord zal daarmee de basis zijn voor de kadernota 2015 en begroting 2016.
17
Nieuwe ontwikkelingen Op nieuwe ontwikkelingen zal in de kadernota 2015 ingegaan worden.
C. TOELICHTINGEN OP CIJFERMATIGE UITGANGSPUNTEN 1
Personeelslasten De aanwezige formatie wordt op basis van het werkelijk salaris (salarispositie per 01-01-2015 vermeerderd met periodieke verhogingen en uitlopen in 2015 en 2016) in de begroting 2016 geraamd. Vacatures worden geraamd op basis van het maximum salaris van de functieschaal. In de B2 staat wordt een onderscheid gemaakt tussen toegestane formatie en werkelijk aanwezige formatie. In de bepaling van de toegestane formatie wordt de uitwerking van het coalitieakkoord 20142018 verwerkt. De personeelslasten van aanwezige niet tot de formatie behorende medewerkers worden afzonderlijk zichtbaar gemaakt. In de begroting wordt aangegeven wat hiervan de lasten zijn en hoe deze in de begroting gedekt zijn. Voor zover de begroting tijdelijke personeelslasten bevat en vaststaat dat deze per een bepaalde datum eindigen, worden deze lasten als incidenteel beschouwd en kunnen zij met incidentele middelen gedekt worden. Vanzelfsprekend wordt met cao afspraken in de samenstelling van de begroting rekening gehouden.
2
Rentepercentages De gemiddelde rente komt tot uitdrukking in de renteomslagberekening. De meest recente berekeningen komen uit op een rentepercentage van 3,0%. Wij stellen voor om in 2016 te rekenen met
4
een rentepercentage van 3,25% (was in 2015 3,5% en in 2014 3,75%). De te hanteren percentages ter dekking van een optredend financieringstekort worden 1,0% over de eerste € 10 miljoen (was in 2015 en in 2014 eveneens 1,0%) en 3,25% over het meerdere (was in 2015 3,5% en in 2014 3,75%). Het verschil tussen het percentage van 3,25% en het resultaat van de rente-omslag berekening wordt als stelpost te veel of te weinig verdeelde rente op product 11424 geraamd.
3
Aantallen inwoners en woonruimten In voorkomende gevallen wordt bij de raming van baten en lasten rekening gehouden met de hiervoor vermelde aantallen per 1 januari 2016 en de mutaties van 2015 naar 2016. Voor de berekening van ramingen wegens OZB opbrengsten wordt gebruik gemaakt van de meest recente gegevens die op het moment van samenstellen van de begroting beschikbaar zijn. De Algemene Uitkering uit het gemeentefonds wordt opgenomen voor het bedrag volgens de berekeningen van de junicirculaire. De reeksen van de afgelopen jaren zijn:
01-01-2012 01-01-2013 01-01-2014 01-01-2015 (raming) 01-01-2016 (raming)
4
inwoners 46.422 46.438 46.573 46.800 47.000
woonruimten 19.764 19.900 20.000 20.350 20.500
Begrotingspost voor onvoorziene uitgaven Dit deel van de post onvoorzien wordt aangemerkt als de verplichte post onvoorzien. De post onvoorzien heeft de functie te voorzien in de benodigde dekkingsmiddelen indien sprake is van dringende uitgaven van incidentele aard die: onvoorzienbaar zijn onvermijdelijk zijn onuitstelbaar zijn Daarnaast kan een beroep worden gedaan op de post onvoorzien indien: overduidelijk is dat politiek / maatschappelijk uitstel onaanvaardbaar is; besluiten van Rijk, Provincie en gemeenschappelijke regelingen leiden tot verplichtingen die geen uitstel dulden. De hiervoor vermelde criteria worden de vijf O’s genoemd Aanwending van de post onvoorzien vereist een raadsbesluit. Mee- en tegenvallers worden naar gelang hun karakter toegevoegd dan wel onttrokken aan de post onvoorzien dan wel aan de begrotingsruimte. Een begrotingswijziging, waarin dekking wordt aangegeven, wordt de raad daartoe voorgelegd. De post onvoorzien kan nimmer een negatieve stand bereiken.
5
Besluiten met financiële consequenties Dit impliceert, dat begrotingswijzigingen tot en met de raadsvergadering van januari 2015 (in februari is er geen raadsvergadering) functioneel in de begroting verwerkt worden. Daarna worden alle mutaties op functie 922 verwerkt. Dit laatste geldt ook voor investeringen die op enig investeringsprogramma van een door de raad vastgestelde begroting behoren en waarvoor door de raad nog geen kredieten beschikbaar zijn gesteld.
6
Tariefaanpassingen Aanpassing van tarieven met het inflatiepercentage wordt in de begroting op de functionele posten verwerkt. Aanpassing van tarieven met het inflatiepercentage mag niet leiden tot overdekking, anders dan door compensabele B.T.W.. Indien dit wel het geval is, blijft tariefverhoging achterwege dan wel dient tariefverlaging plaats te vinden. Alle voorstellen tot tariefaanpassingen dienen ten behoeve van de raad te zijn voorzien van een cijfermatige onderbouwing. Gemeentelijke dienstverlening, waarvoor door middel van de legesverordening tarieven worden geheven, geschiedt in principe tegen kostendekkende tarieven, waarvoor wel geldt dat prijs en prestatie tot elkaar in verhouding behoren te staan. Kostendekkendheid kan worden bereikt door middel van kostenreductie , dan wel door middel van tariefaanpassing. Van beide opties geniet kostenreductie de voorkeur. Voorts is het mogelijk dat kostendekkendheid middels het geleidelijk doorvoeren van tariefverhoging wordt bereikt. Met areaaluitbreiding en autonome groei dient zowel aan de inkomsten- als aan de kostenkant rekening te worden gehouden.
5
