GEMEENTE OLDEBROEK
Perspectievennota voor de begroting 2016
verseon 210389
1
2
INLEIDING Deze Perspectievennota dient als voorbereiding op de begroting 2016. De opstelling van een Perspectievennota heeft geen wettelijke basis. De functie van de nota is het bepalen van de kaders voor de begroting van het komende jaar. Naast financiële kaders is de focus met name gericht op wettelijke prioriteiten en speerpunten van het gemeentelijk beleid. De Perspectievennota is voorbereid door ons college. In deze nota doen wij een voorstel voor (de prioriteiten in) het gemeentelijk beleid in het komende begrotingsjaar. Wij nodigen de gemeenteraad uit algemene beschouwingen te geven over het gemeentelijk beleid voor het komende begrotingsjaar, een visie te geven op onze prioriteiten en eigen speerpunten in te brengen en vast te stellen. De raad kan kennis nemen van de wettelijke verplichtingen en het actuele financieel meerjarenperspectief. Dit financieel perspectief is niet volledig. In de meicirculaire 2015 van de Minister van Binnenlandse zaken en Koninkrijksrelaties worden nieuwe verdeelmodellen voor de rijksbijdragen uit het Gemeentefonds en voor de taken in het sociale domein geïntroduceerd. Deze verdeelmodellen zullen naar verwachting het meerjarenperspectief behoorlijk beïnvloeden. Deze nota wordt niet door de raad vastgesteld, maar de raad wordt gevraagd tot uitspraken te komen, die mede richting kunnen geven aan de programmabegroting 2016. Met de uitnodiging om algemene beschouwingen te geven bij de behandeling van deze nota wordt invulling gegeven aan een raadsbesluit. Enkele jaren geleden heeft de gemeenteraad ingestemd met een initiatiefvoorstel van de ChristenUnie om de algemene beschouwingen in het voorjaar te doen. De raad heeft dan de gelegenheid om al tijdens de opstelling van de begroting handreikingen te doen voor het beleid in het komende jaar.
Opbouw De opbouw van de Perspectievennota is als volgt zijn: 1. Actuele ontwikkelingen (algemeen) 2. Bestuurlijke prioriteiten 2016 per beleidsterrein 3. Beleid 2016-2019 belastingen en heffingen 4. Beleid ten aanzien van subsidies 5. Uitgangspunten & financiële kaders voor de begroting 2016 6. Voortgang bezuinigingssporen 7. Financiële inzichten 8. Uitnodiging
3
1. ACTUELE ONTWIKKELINGEN In deze paragraaf beschrijven wij ontwikkelingen die mede de bestuurlijke prioriteiten voor 2016 (en volgende jaren) beïnvloeden. Ontwikkelingen in Oldebroek ‘Leven en werken met en voor elkaar, dan krijgen we het voor mekaar’. Dat is samengevat de missie van Oldebroek voor mekaar. De verzorgingsstaat verandert langzaam maar zeker in een participatiesamenleving. Van iedereen die dat kan, wordt gevraagd verantwoordelijkheid te nemen voor zijn of haar eigen leven en omgeving. De koers van Oldebroek voor Mekaar (Ovm) is bekrachtigd in de bestuursovereenkomst 2014-2018 ‘Samen Verantwoordelijk’. We zien OvM als de paraplu-benadering voor alle gemeentelijke taken, voor de relatie met de samenleving en voor de relaties in de samenleving. Deze ‘paraplu’ geldt ook voor de veranderprogramma’s Sociaal domein en Dienstverlening. Ovm gaat om een nieuwe mentaliteit en houding en om nieuwe rolneming en verantwoordelijkheden. De koers is aangegeven, maar afhankelijk van het ontwikkelproces zal enkele malen bijstelling en actualisering in deze bestuursperiode nodig zijn. Inwoners, maatschappelijke organisaties en ook de gemeente werken inmiddels al ongeveer twee jaar samen in een koersgroep om samenwerking in de gemeenschap uit te dragen en te stimuleren. Meer en meer merken we dat de Oldebroek voor mekaar – gedachte landt in de samenleving. Thema’s zijn met name: deregulering (minder regels, sneller besluiten), actief burgerschap, verbeteringen/vernieuwingen op het gebied van wonen en leefbaarheid, het met elkaar in verbinding brengen van welzijn, zorg en gemeenschap. Concreet zien we dat terug in: - een dorpsgerichte benadering waarbij de positie van de dorpsgroepen versterkt wordt en men werkt aan eigen agendavorming, - de pilots voor het beheer van de leefomgeving in ’t Loo en Oosterwolde (‘burgerbegroting’ : (mee)beslissen door burgers over de inzet van gelden op de gemeentebegroting), - de overdracht van het beheer en dagelijks onderhoud van de gymzaal in Hattemerbroek aan het bestuur van dorpshuis De Bouwakker (‘met de overdracht ziet het dorpshuisbestuur kansen om de exploitatie van de Bouwakker te verbeteren en het verenigingsleven in Hattemerbroek een nieuwe impuls te geven’) , - het invoeringstraject van de nieuwe taken in het sociaal domein (we stimuleren de eigen kracht en samenkracht en bieden ruimte aan inwoners; we zetten in op informele zorg).
Ontwikkelingen in regionaal verband Samenwerking gemeenten / regio In de bestuursovereenkomst 'Samen Verantwoordelijk' is onder het kopje bestuurlijke fusie opgenomen dat we als Oldebroek voor 1 januari 2015 graag duidelijkheid willen hebben van de gemeenten Hattem en Heerde over hun positie ten opzichte van de eerdere plannen om tot een bestuurlijke fusie van H20 te komen. Op basis van gesprekken met Hattem en Heerde en brieven van die gemeenten hebben wij geconstateerd dat voor Hattem op dit moment nog erg ongewis is hoe het coalitieakkoord (dat spreekt over een netwerkgemeente of een intensieve vorm van samenwerking met onze buurgemeenten) zal worden ingevuld, terwijl vanuit Heerde er
4
een duidelijk uitspraak ligt dat een bestuurlijke fusie H20 in deze periode niet aan de orde kan zijn, evenmin als een ambtelijke fusie. In het eerste kwartaal is het regiorapport 'Sterk Bestuur' verschenen, van de betreffende commissie vanuit de provincie Gelderland en de VNG Gelderland.. In dat rapport wordt (samengevat) gepleit voor het versterken van het strategische functioneren van de regio, onder andere door het opstellen van een ruimtelijke en economische agenda. Ook is de aanbeveling om de kwetsbaarheid te verminderen door samenwerking. Op 26 maart 2015 heeft de raad een motie aangenomen waarin het college wordt opgedragen om de samenwerking met Elburg én Nunspeet te verkennen voor de piofachtaken alsmede dienstverlening en beheer, op regionaal (RNV) niveau te streven naar krachtige strategische en beleidsmatige samenwerking, en de huidige samenwerking H2O op bedrijfsvoering voort te zetten. In de gemeente Nunspeet is een vergelijkbare motie aangenomen: de raad ‘spreekt de ambitie uit dat het college concreet stappen gaat ondernemen om tot een verdergaande operationeel samenwerkingsverband binnen de RNV te komen dan wel met de gemeenten Elburg, Nunspeet en Oldebroek waarbij ook andere gemeenten kunnen aansluiten’. De raad van de gemeente Elburg heeft besloten ‘uit te spreken dat Elburg graag samen met Oldebroek en Nunspeet de praktische mogelijkheden van samenwerking wil verkennen en als eerste stap in zo’n traject een gezamenlijke verkenning wil uitvoeren die duidelijk moet maken of en in hoeverre de drie gemeenten op zowel bestuurlijk als ambtelijk niveau visie hebben op nut, noodzaak, reikwijdte, te bereiken doelstellingen, enz. van samenwerking’. De gesprekken met Elburg en Nunspeet zijn gestart.
Strategische alliantie In de stuurgroep Strategische Alliantie Veluwe Noord is in oktober 2014 afgesproken te starten met vier bestuursopdrachten. In het eerste kwartaal 2015 zijn de vier bestuursopdrachten besproken in de stuurgroep en in de colleges van de acht deelnemende gemeenten. De opdrachten zijn 1. Verbinden van toeristische tafels; 2. Inventariseren knelpunten en kansen (korte en lange termijn) voor de vervoersas Zwolle - Amersfoort, inclusief kansen Lelystad Airport; 3. Organiseren van lobby realisering infrastructurele projecten (Intercitystation Harderwijk en aansluiting bedrijvenpark H20); 4. Economische kansen regio Amersfoort, regio Zwolle en Lelystad Airport. De 2e opdracht is uitgevoerd via de regionale mobiliteitsvisie. De andere opdrachten sluiten aan op onze bestuurlijke prioriteiten, opgenomen in de bestuursovereenkomst ‘Samen verantwoordelijk’ en in deze nota. Op 20 maart 2015 is de intentie uitgesproken om te komen tot een strategische en beleidsmatige samenwerking door de RNV en de Strategische alliantie te integreren naar een RNV 3.0. De Diamant van Midden-Nederland De Diamant zet overheden, ondernemingen en onderwijsinstituten aan tot een coöperatieve en vooral constructieve samenwerking met als doel de regiobekendheid van de Noord-Veluwe te concretiseren en te versterken. De Diamant van Midden-Nederland promoot deze regio in al haar schitterende facetten; wonen, werken, leren, recreëren en innoveren. Haar doel is om het sterke DNA van deze regio te behouden en toekomstbestendig maken door bewustwording in de samenleving te creëren, gepaste trots over te dragen (naar binnen toe) en als wervend karakter (naar buiten toe) deze regio met haar grote aantrekkingskracht in de markt te zetten. Als kernwoord hebben
5
ondernemers en gemeente Oldebroek gekozen voor ‘Natuurkracht’. Dit begrip zal in samenhang met Oldebroek voor mekaar verder worden geoperationaliseerd. Landelijke ontwikkelingen Er is in het land veel aandacht voor de implementatie van de taken in het Sociaal domein. Evenals in onze gemeente wordt in veel gemeenten het principe van een ‘zachte landing’ toegepast. Naar verwachting zal in de meicirculaire meer bekend worden over het nieuwe verdeelmodel voor de rijksbijdragen ten behoeve van het Sociaal domein. De eerste berichten zijn niet gunstig en eerste berekeningen wijzen uit dat onze rijksbijdrage met meer dan € 1,5 miljoen wordt verlaagd (ten opzichte van 2015). Ook voor de algemene uitkering uit het Gemeentefonds komt er een andere verdeelsleutel. Uit diverse signalen is te concluderen dat het nieuwe verdeelmodel gunstig is voor kleine(re) gemeenten. In de meicirculaire zal daarover meer duidelijkheid komen.
6
2. BESTUURLIJKE PRIORITEITEN PER BELEIDSTERREIN Vanuit de bestuursovereenkomst zijn allerlei speerpunten geïnventariseerd. Deze speerpunten zijn door portefeuillehouders nader ingevuld en aangevuld. Deze zijn samengevat in een tabel en opgenomen in de bijlage 1. Veel van die speerpunten zijn al in 2015 opgepakt en deels gerealiseerd. Ter voorbereiding op deze Perspectievennota heeft ons college samen met het management gesproken over de bestuurlijke prioriteiten voor het jaar 2016. In het vervolg van deze paragraaf doen wij de gemeenteraad voorstellen voor in de begroting op te nemen speerpunten. SPEERPUNTEN OLDEBROEK VOOR MEKAAR Om de activiteiten en projecten daarvan te kunnen sturen is een programmaplan opgesteld. Als gemeente willen wij aansluiten bij initiatieven van inwoners en het eigenaarschap van taken meer in de samenleving leggen. De speerpunten zijn beschreven in het programmaplan en zijn samengevat: Betrokkenheid en verbinding door ontwikkeling van overlegvormen en communicatieaanpak; Ruimte bieden voor zelfsturing en zelfbeheer; Het ontwikkelen van instrumenten als maatschappelijk aanbesteden; Aansluiten bij de agenda van inwoners; Beperken van regels; Cultuurverandering in houding, rolneming, focus en gedrag voor inwoners en ambtelijke organisatie. SPEERPUNTEN SOCIAAL DOMEIN Voor het Sociaal domein is een uitvoeringsplan 2015/2016 opgesteld, waarin activiteiten en projecten zijn beschreven.
Voor de begroting 2016 kunnen de volgende speerpunten worden genoemd:
Financiën De uitvoering van de taken in de Jeugdzorg, de Wet maatschappelijke ondersteuning en de Participatiewet is budgettair neutraal. Daarbij is onze ambitie dat iedereen de zorg krijgt die nodig is. Om deze doelstelling te realiseren zijn bezuinigingen nodig voor een bedrag van ongeveer € 900.000. Dit bedrag kan nog hoger worden door de nieuwe verdeelsystematiek van de rijksbijdrage. We noemen enkele mogelijkheden om de bezuinigingen te realiseren: In de deelbegroting Wmo is een bedrag van € 411.000 voor risico’s opgenomen. Indien er geen uitgaven zijn wordt dit bedrag toegevoegd aan de Wmo-reserve. Op basis van de omvang van de Wmo-reserve en de te verwachten uitgaven en inkomsten wordt onderzocht welk bedrag jaarlijks voor risico’s moet worden begroot. In de bedrijfsvoeringskosten zijn personele kosten structureel opgenomen, terwijl ze als incidenteel zijn aan te merken. Een nadere analyse zal moeten aantonen welk bedrag kan vrijvallen. Verlenen van zorg via algemene voorzieningen. Het vragen van een eigen bijdrage. Onderhandelen over uurtarieven van leveranciers. Inzetten op terugdringen van het aantal mensen dat een beroep doet op de Wet werk en bijstand.
7
Mogelijk zijn er nog andere ‘knoppen’ voor bezuinigingen. Dit is mede afhankelijk van de ervaringen in 2015.
Dienstverlening Onze ambitie is dat het sociaal team goed werkt, de keukentafel-gesprekken plaats hebben, de Oldebroek voor mekaar-gedachte is ingebed in de werkwijze en de uitvoering. We willen in benchmarks beoordeeld worden met een ruime voldoende. Middelen om dit te bereiken zijn: inrichten van integrale toegang en het ontwikkelen indicatoren en stuurmechanismen. We onderzoeken de (financiële) mogelijkheden om het sociaal team en het centrum voor jeugd en gezin in het Dorpshuis in Wezep te huisvesten.
Jeugdbeleid In het jeugdbeleid zetten we in op preventieve maatregelen. We willen voorkomen dat jongeren in de formele zorg terecht komen. Dat betekent dat we inzetten op informele zorg. Dat vraagt om (personele) capaciteit.
SPEERPUNTEN RUIMTELIJK DOMEIN Voor het domein Ruimte kunnen de volgende speerpunten worden genoemd:
Duurzaamheid In de Bestuursovereenkomst 2014-2018 is opgenomen dat de gemeente een voorbeeldfunctie heeft op het gebied van duurzaamheid. Door aan te sluiten bij het Klimaatactieplan Noord-Veluwe 2013-2015 werken wij in regionaal verband samen aan een energiezuinige en groene Noord-Veluwe. In de Milieuvisie “bouwen en bewaren” (april 2015) heeft de raad beleidsuitgangspunten voor het milieubeleid vastgelegd. Verscheidene uitgangspunten sluiten aan bij de bestuursovereenkomst 2014-2018. De uitgangspunten zijn een richtsnoer in de gemeentelijke besluitvorming. Zo is in de Milieuvisie als beleidsuitgangspunt opgenomen dat de gemeente een voorbeelden voorloperfunctie heeft als het gaat om duurzaamheid. In het uitvoeringsprogramma 2015-2018 van de milieuvisie is opgenomen dat Oldebroek en de andere gemeenten in de regio Noord-Veluwe er naar streven om op zijn laatst in 2050 energieneutraal te zijn. Oldebroek wil bij voorkeur eerder dan 2050 klimaatneutraal zijn. Om deze ambitie te verwezenlijken wordt, mede in regioverband, een routekaart naar klimaatneutraal ontwikkeld. We willen duurzaam omgaan met de ruimte die we hebben. Dat betekent onder andere dat we aandacht hebben voor energiebesparing. Ook willen we duurzaamheidsprojecten die vanuit de samenleving en door ondernemers worden aangedragen binnen onze mogelijkheden faciliteren. Zelf willen we ook een bijdrage leveren aan duurzaamheid. We hebben dat gedaan door een onderzoek te doen naar de mogelijkheden om zonnepanelen te plaatsen op gemeentelijke gebouwen en we faciliteren de organisatie van een jaarlijkse duurzaamheidsmarkt. Ook willen we in 2016 onderzoek doen naar de mogelijkheden van ecologisch groenbeheer; daarvoor willen we een proeftuin inrichten. Regionaal (in RNV-verband) wordt er samengewerkt aan de versnelling van de transitie naar een groene economie en het creëren van nieuwe bedrijvigheid en werkgelegenheid (programma IGEV: Innovatiecentrum Groene Economie). Dit programma wordt ook ondersteund door de Diamant van Midden-Nederland. In 2016 gaat IGEV duurzame energieprojecten ondersteunen in de ontwikkelfase, innovaties en start-up-bedrijvigheid ondersteunen op het vlak van benutting van
8
biomassa voor groene grondstoffen en energie, duurzame agroproductie en het sluiten van ketens en faciliteren van netwerkontwikkeling en kenniscirculatie. Voor de financiering van IGEV zijn met de gemeenten afspraken gemaakt tot en met 2015. Gemeenten is gevraagd rekening te houden met een financiële bijdrage voor IGEV in de begroting 2016. Hoewel doorontwikkeling van IGEV onderdeel uitmaakt van de regionale Omgevingsagenda, is de financiering via een nieuw Stads- en Regiocontract en Europese subsidie (EFRO) nog onzeker. Gedeeltelijke voorfinanciering door gemeenten zorgt voor continuïteit van de werkzaamheden. Hierdoor kan de ondersteuning van de lopende projecten in 2016 worden gecontinueerd en kunnen nieuwe duurzame initiatieven worden ondersteund, die een bijdrage leveren aan het vergroenen van de regionale economie, nieuwe bedrijvigheid en werkgelegenheid. Aanvullend is gevraagd de financiële bijdrage voor 2017-2019 voorlopig te bepalen op 50% van de gemeentelijke bijdrage voor 2016. Voor onze gemeente is in 2016 een bedrag nodig van € 12.000; vanaf 2017 is dat € 6.000.
Implementatie Omgevingswet In de begroting 2015 schreven we: ‘We bereiden de uitvoering van de omgevingswet voor. Daarbij anticiperen wij zo goed mogelijk op de komst van nieuwe instrumenten. Het gaat daarbij om het actualiseren van bestemmingsplannen, integreren van verordeningen en mogelijkheden om regels rondom onderzoeken makkelijker te maken”. De nieuwe omgevingswet treedt naar verwachting in 2018 in werking. De omgevingswet is erop gericht om het voor de samenleving eenvoudiger te maken om initiatieven te ontwikkelen voor de leefomgeving. Denk daarbij aan het versnellen van procedures, het verminderen van regeldruk en het vereenvoudigen en beter raadpleegbaar maken van regelgeving. Het gaat ook over het ruimte geven aan initiatieven uit de samenleving. Van buiten naar binnen. Dit sluit nadrukkelijk aan bij het gedachtegoed van Oldebroek voor Mekaar. Burgerparticipatie en vertrouwen in de samenleving staan centraal. De implementatie van de wet in onze gemeente zal zo veel mogelijk vanuit het perspectief van Oldebroek voor Mekaar worden opgepakt. In 2015 is een begin gemaakt met de implementatie van de wet. Voorop staat de wens om nu al zo veel mogelijk voordelen te benutten die de nieuwe wet biedt. Voor de eerste fase (2015 – 2016) zal de focus liggen op twee zaken. Ten eerste zullen de voorbereidingen worden getroffen om zicht te krijgen op de gevolgen voor werkprocessen, gemeentelijk beleid en de stappen die gezet moeten worden om deze tijdig op orde te krijgen. Naar verwachting zullen in 2016 in verband hiermee beleidsdocumenten in procedure worden gebracht. Verschillende beleidsvelden zullen hierbij betrokken zijn, waaronder ruimtelijke ordening, toezicht en handhaving en milieu. Tegelijk zal in de periode 2015 – 2016 in een pilot worden geëxperimenteerd met het werken volgens de uitgangspunten van de nieuwe wet. Welke kansen biedt de wet aan inwoners van de gemeente? De uitkomsten van de pilot zullen worden betrokken bij de verdere implementatie.
Omgevingsagenda RNV De omgevingsagenda van de RNV kent vier speerpunten: 1. Versterken toeristisch product; 2. Revitaliseren van het buitengebied; 3. Verbeteren economische infrastructuur; 4. Stimuleren klimaat neutrale regio. Deze speerpunten sluiten aan op de provinciale agenda, de speerpunten van de strategische alliantie en op onze ambities. Graag dragen wij bij aan de uitvoering
9
van die omgevingsagenda en maken we gebruik van de kennis en faciliteiten die worden geboden.
Regio Zwolle De Regio Zwolle heeft met circa 650.000 inwoners een sterke regionale economie met een brede samenstelling van grote en kleine bedrijven, verdeeld over diverse krachtige sectoren. De regionale economie vertoont al jaren een robuust beeld, zelfs in de economische crisistijd van de afgelopen jaren. De reputatie van de Regio Zwolle op economisch gebied blijft groeien. Om de (kop)positie te handhaven, is de regionale economische agenda vernieuwd. Centraal doel is het versterken van de regionale economie. Nauwe samenwerking tussen gemeenten, de regio, de provincie, het rijk en de EU is noodzakelijk om de economische structuurversterking van de Regio Zwolle te realiseren. De agenda dienst als koers en kompas voor de inzet in de samenwerking met ondernemers, onderwijs, onderzoek en andere overheden (de 4 O’s). De samenwerkende gemeenten in de Regio Zwolle gaan de komende vijf jaar investeren in de verdieping van de samenwerking. Die verdieping is op drie thema’s. In de eerste plaats een verdere intensivering van de samenwerking, tussen de 4O’s en tussen de gemeenten onderling. Het tweede thema is gericht op menselijk kapitaal: een gebalanceerde arbeidsmarkt is cruciaal voor economische ontwikkeling. Ten derde richten de samenwerking zich op groei en verbreding door het nadrukkelijker positioneren van de Regio Zwolle als samenwerkingspartner van andere regio’s in Europa. Wij willen graag blijvend deelnemen aan deze samenwerking. Wij verwachten daarvan spin-off effecten, onder andere voor de werkgelegenheid en het Bedrijvenpark H2O. De kosten voor deelname zijn € 1,00 per inwoner, totaal afgerond € 24.000.
Bedrijven InvesteringsZone (BIZ) Met de ondernemers van Wezep en Oldebroek zijn wij in overleg over een BIZ voor het winkelcentrum Meidoornplein in Wezep en het winkelgebied aan de Zuiderzeestraatweg in het centrum van Oldebroek. Gemeenten kunnen een bedrijveninvesteringszone aanwijzen waarbinnen een bestemmingsbelasting (de BIZ-bijdrage) mag worden geheven ter financiering van door een meerderheid van de ondernemers gewenste extra voorzieningen. De gemeente waardeert dit initiatief en ondersteunt de invoering van de BIZ.
Recreatie & toerisme In 2015 heeft het Toeristisch Platform Oldebroek (TPO) een start gemaakt met het bepalen waar de prioriteiten liggen op het gebied van recreatie en toerisme in Oldebroek. We hebben een structureel budget van €10.000 voor toerisme en recreatie. Concreet werkt het platform aan de zichtbaarheid; een toeristische kaart om toeristen wegwijs te maken in Oldebroek. Aan de hand van de agenda en de speerpunten zijn we in gesprek hoe we de ambities kunnen vertalen in plannen en welke verbindingen we kunnen leggen. In 2016 zullen wij in gesprek blijven met het TPO, waarbij gewerkt wordt aan het verbeteren van de zichtbaarheid, het versterken van het toeristischrecreatieve product en het verbinden van toeristisch Oldebroek. Het TPO wil graag dat de gemeente aansluit bij VisitVeluwe, dat regionale toeristische activiteiten promoot. We willen onderzoeken of we in 2016 kunnen aanhaken bij dit initiatief. De kosten daarvan zijn € 0,70 per inwoner, wat voor Oldebroek neerkomt op €16.000 per jaar.
10
Monumenten De aanwezigheid van monumenten in onze gemeente vinden wij belangrijk. Het is onder andere een bijdrage aan het versterken van ons imago als toeristisch gebied. Dat kan worden benut door bijvoorbeeld de organisatie van monumentendagen, een fietsroute, en dergelijke. In het kader van Ovm is het een mogelijkheid om de organisatie vanuit de samenleving te laten plaats vinden. Een budget van € 10.000 is nodig om iets ondersteunend te doen.
SPEERPUNTEN MAATSCHAPPIJ Voor het domein Maatschappij zien wij de volgende ontwikkelingen:
Sport Sport is en blijft belangrijk voor het welzijn van onze inwoners. In 2016 komen we met een integrale notitie over dit onderwerp. In 2015 is de aanbesteding van het zwembad gestart. Wij willen ook kijken naar de mogelijkheden van het samenbrengen van diverse sportaccommodaties in een sportbedrijf en in vervolg daarop het uitbesteden van het beheer en onderhoud van een dergelijk bedrijf.
Regiovervoer Het regionaal vervoerssysteem wordt met ingang van 2017 overgedragen van de provincie aan de gemeenten. In 2015 en 2016 moeten wij ons samen met andere gemeenten voorbereiden.
Integrale Kindcentra In 2014 zijn besluiten genomen over de inrichting van Integrale Kindcentra. Aan de besluiten willen we uitvoering geven. Voor 2016 staat gepland de nieuwbouw van het IKC voor fusie van de Goede Herderschool en de Oranjeschool. De oplevering is uitgesteld tot voorjaar 2017, omdat er met het oog op zorgvuldigheid en betrokkenheid meer tijd nodig is om de fusie te realiseren. Er is gestart met voorbereidende werkzaamheden voor de nieuwbouw. De financiële middelen die nodig zijn voor alle IKC’s zullen wij zorgvuldig monitoren aan de hand van de besluiten. In aanvulling op de besluiten van 2014 is het voornemen vanwege leerlingengroei het gebouw van De Wegwijzer uit te breiden. De gewenste startdatum voor de bouw is in 2016.
Voor- en vroegschoolse educatie (Vve) Vve is gericht op het verminderen van onderwijsachterstanden bij de start van groep 3 in de basisschool. We constateren een toename van de vraag naar deelname aan Vve. Aan de andere kant zien we een forse afname van het aantal peuters dat de peuterspeelzaal bezoekt door het wegvallen van gesubsidieerd peuterspeelzaalwerk. Deze peuters ontvangen geen taalondersteuning meer en achterstanden komen minder goed in beeld. In het kader van de nieuwe verantwoordelijkheden op het gebied van jeugd is juist deze preventieve kant erg belangrijk om problemen en extra kosten in de toekomst te voorkomen. We zullen maatregelen ontwikkelen die onderwijsachterstanden voorkomen. Voor de uitvoering daarvan zullen financiële middelen nodig zijn.
11
Gezondheid Wij zetten in op verhogen van de sociaal economische standaard en gezondheid van burgers. Dit doen wij onder andere door het versterken van de taalvaardigheden van kinderen en volwassenen. We stimuleren gezond gedrag en bewegen. Ook geven we prioriteit aan het toeleiden naar werk van mensen met een uitkering of afstand tot de arbeidsmarkt. Waar mogelijk activeren we mensen om te participeren in de samenleving.
SPEERPUNTEN OPENBARE RUIMTE Voor wat betreft de openbare ruimte richten wij ons in 2016 op:
Beheer leefomgeving Wij onderzoeken de mogelijkheden om wijkgericht te werken aan beheer en onderhoud van de openbare ruimte. Daarmee kunnen we bijdragen aan zelfbeheer door wijkbewoners (Ovm) en verder uitrollen van de pilots van de burgerbegroting.
Basisregistratie grootschalige topografie (BGT) De BGT vervangt de GBKN (Grootschalige Basiskaart van Nederland), die nu wordt afgenomen van de stichting GBKN door beheerders van onder andere wegen, watergangen en kabelnetwerken. De ondergronden worden door gemeenten onder andere gebruikt voor planontwikkeling en beheer. Met name de beheerkaarten zijn cruciale elementen in het gemeentelijk beheer van infrastructuur en groen. Vanaf 1 januari 2016 worden de diverse beheerders van wegen, watergangen en groen (onder andere gemeenten, provincies, waterschappen en Rijkswaterstaat) als bronhouder verantwoordelijk voor de digitale ondergrond van het door hen te beheren grondgebied. Op 1 januari 2016 moet de minimale variant van de BGT zijn opgeleverd. In 2016 gaan we verder met implementatie, per 1 januari 2017 gaat de fase van verplicht gebruik in. Tenslotte is er nog een ‘derde fase’ tot 1 januari 2020 waarin gemeenten geacht worden de verdere digitale uitwerking af te ronden. In 2016 zullen er eenmalige en structurele kosten moeten worden gemaakt voor de BGT. De verwachting is dat er voor de BGT in 2016 ongeveer € 20.000 nodig is. Vanaf 2017 is er een structureel bedrag nodig; de omvang daarvan is nog niet bekend.
SPEERPUNTEN BESTUUR Veiligheid en handhaving blijven belangrijke thema’s.
Toezicht op naleving van wet- en regelgeving De afgelopen jaren is aandacht geschonken aan de implementatie van de nieuwe Drank- en Horecawet. Het toezicht op de naleving hiervan is in 2013 bij gemeenten komen te liggen. De afgelopen jaren is personele formatie ingeruimd voor het uitoefenen van toezicht, is er ook daadwerkelijk toezicht uitgevoerd, zijn de vergunningen geactualiseerd, is gewerkt aan een preventie- en handhavingsplan, zijn convenanten gesloten met dorpshuizen, horeca en sportverenigingen, is een mystery-guestonderzoek uitgevoerd, zijn IVA trainingen georganiseerd. Wij overwegen de aanstelling van een fulltime-Boa die behalve Drank- en Horeca ook de overige Boa taken in zijn takenpakket heeft. Een fulltime-boa is flexibeler inzetbaar (hij is altijd aanwezig en kan direct ingezet worden), kan kennis en kunde eenvoudiger bijhouden, maakt de intergemeentelijke uitwisseling eenvoudiger (zoals opgenomen in de onlangs afgesloten samenwerkingsovereenkomst). Ook kan een fulltime boa veel effectiever handelen omdat die behalve tegen overtredingen op het gebied van
12
drank- en horeca andersoortige overtredingen direct kan meenemen. Bij aanstelling van een fulltime Boa lopen we meer in de pas met de andere Nederlandse gemeenten en de uitdrukkelijke wens van de politie. Het inrichten van een gemeentelijke boa-functie is prima passend in de Oldebroek voor Mekaar-filosofie. Naast zijn verbaliserende taak (de politiepet) is deze functionaris bij uitstek geschikt om inwoners te wijzen op hun eigen verantwoordelijkheden, om signalen vanuit de samenleving op te pikken (m.n. die inwoners die normaal gesproken niet verschijnen op voorlichtingsbijeenkomst, inloopavonden), te bemiddelen in buurtconflicten, etc. (maatschappelijke pet). Voor de uitbreiding van de formatie van de BOA met 0,6 fte is een extra budget nodig van € 40.000.
Veiligheid Veiligheid blijkt steeds opnieuw een belangrijk thema. We blijven inzetten op de uitvoering van het integraal veiligheidsplan. De Veiligheidsregio (brandweer) werkt aan een nieuw verdeelmodel voor verdeling van de kosten. Of de uitkomsten daarvan al in de begroting kunnen worden meegenomen is nog niet duidelijk.
SPEERPUNTEN BEDRIJFSVOERING EN DIENSTVERLENING In de Begroting 2015 hebben we als doelstelling geformuleerd dat we een nieuwe dienstverleningsvisie willen ontwikkelen: In 2015 hebben wij onze visie op dienstverlening doorontwikkeld. Deze past bij de nieuwe missie, visie en strategie van de organisatie en houdt rekening met de uitgangspunten van Oldebroek voor Mekaar. De ambities en speerpunten voor bedrijfsvoering en dienstverlening komen samen in het programma “Verbeteren Dienstverlening en Bedrijfsvoering”. Het programma is in concept gereed en wordt definitief in juli 2015. Het programma bestaat uit een verzameling van projecten en activiteiten die allemaal bijdragen aan de volgende ambities/doelstellingen. Tussen haakjes staan projecten en activiteiten die daar aan bijdragen : Betere Dienstverlening: 1. De klant centraal, betere klantfocus (klantgericht schrijven, houding en gedrag 2. Digitaal en standaard waar het kan, verleiden naar digitaal kanaal (nieuwe website) Betere 1. 2. 3.
Bedrijfsvoering: De basis op orde (verbeterplannen, ICT vaardigheden) Professionaliseren (projectmatig en programmatisch werken) Anders werken (HNW, digitaal en zaakgericht werken)
Ambities in dienstverlening raken onze klanten: de inwoners, bedrijven, instellingen van gemeente Oldebroek. Ook onze partners (bijvoorbeeld in het wijkteam) zijn betrokken. Vanuit de gedachte “Oldebroek voor Mekaar” beginnen we het gesprek over ambities voor dienstverlening in de samenleving. Ook op het gebied van de bedrijfsvoering is de transformatie naar een ander manier van werken zichtbaar. Er zijn er steeds meer raakvlakken met Oldebroek voor mekaar zichtbaar. Er is een werkbudget nodig om het werk van het programmateam te ondersteunen. Het gaat dan bijvoorbeeld om het organiseren van bijeenkomsten, uitzetten enquêtes voor de visie op dienstverlening, het opzetten van klantenpannels en communicatie-uitingen. Voor de duur van het programma is een werkbudget van €10.000 nodig.
13
Werkgeverschap In 2016 geven we verder uitvoering van onze HR-visie. Daarin staan ook maatregelen om uitvoering te geven aan een sociaal akkoord tussen bonden en overheid. Met name noemen we 5% - norm. Ook schenken we aandacht aan het faciliteren van mantelzorgers.
Communicatie In december 2014 is het Communicatieplan Oldebroek 2014-2018 vastgesteld. Het plan onderscheidt drie aandachtsgebieden: Collegecommunicatie, Publiekscommunicatie en Verandercommunicatie. De snel veranderende samenleving, de veranderingen in de zorg en de ambities van bestuur en organisatie geven aanleiding tot een groeiende communicatiebehoefte. Ervaren wordt dat onze communicatie andere competenties vraagt. En dat er een grote vraag om communicatieve inzet ontstaat door ontwikkelingen in relatie tot Sociaal Domein, door OvM, door ‘de Diamant van Midden Nederland’ en daarnaast tal van lopende projecten. Uit onderzoek is gebleken dat de ondersteuningsvraag vanuit de programma's, de projecten en de gemeentelijke organisatie de beschikbare communicatiecapaciteit overschrijdt. Ons college heeft ingestemd met een minimale uitbreiding van de personele capaciteit in tijdelijke zin (0,55 fte). Wij overwegen deze uitbreiding structureel te maken. Daarvoor is een extra budget nodig van € 40.000.
Beheer van de website In de afgelopen periode is het regelmatig voorgekomen dat de website van de gemeente niet bereikbaar was. Dat probleem is inmiddels grotendeels verholpen door de leverancier. Het is ook noodzakelijk om het beheer van de website te intensiveren door het meer te richten op Oldebroek voor mekaar, voor het digidproof houden en voor de doorontwikkeling van de digitale dienstverlening (digitale producten via website ontsluiten en aansluiting met zaakgericht werken) en de aansturing van inhoudelijke webredacteuren (actueel houden, juiste stijl, etc). Indien we geen maatregelen nemen komt de doorontwikkeling in gevaar en komen we niet veel verder dan nieuwsberichten op de website plaatsen. De kosten voor het intensiveren van het beheer bedragen naar verwachting ongeveer € 30.000. (Ter informatie de personele bezetting voor het webbeheer: Oldebroek 0,5 fte, Hattem 0,8 fte en Heerde 1,0 fte).
Waardering onroerende zaken In 2016 wordt gestart met een pilot in een deel van de gemeente, waarbij burgers via internet WOZ-gegevens over hun woning kunnen inzien en controleren. Via mail kunnen ze wijzigingen doorgeven aan de gemeente. Burgers raken hierdoor meer betrokken bij het vaststellen van de WOZ-waarde voor hun woning en de kwaliteit van het WOZ-bestand wordt verbeterd, met als mogelijk neveneffect minder bezwaarschriften. Deze werkwijze sluit aan bij de doelstelling van de dienstverlening, de Ovm-filosofie en de gewenste andere manier van werken. De pilot zal worden geëvalueerd, waarbij in ieder geval gekeken zal worden naar de effecten voor de dienstverlening, de bevindingen van de Waarderingskamer, het aantal bezwaarschriften en de personele capaciteit. Voor de pilot zal een bedrag nodig zijn van maximaal € 30.000 (kosten bouwen portal, aanpassen website, extra uren voor beantwoording vragen per mail en eventuele externe inhuur voor regulier werk).
Aanpassingen gemeentehuis.
14
Na voorbereiding en onderzoek in 2015 zal in 2016 de uitvoering van dit project plaats vinden in relatie tot regulier en uitgesteld onderhoud en vervanging van de inrichting. Dit project houdt in dat we de kosten en de baten in beeld brengen, een modulair keuzemodel binnen de financiële mogelijkheden opstellen, verbouwingen realiseren. Dit zal in fasen gepland worden. Daarbij zullen we de principes van ‘het nieuwe werken’ inpassen in de inrichting van het gemeentehuis.
Zaakgericht werken In 2015 verwerven we na een gezamenlijke aanbesteding met de gemeente Hattem een systeem voor zaak gericht werken. Hiermee kan elke aanvraag / dossier van een burger, instelling of onderneming als zaak worden geregistreerd en gevolgd en worden opgeslagen. In 2015 wordt het nieuwe systeem geïmplementeerd en in 2016 en 2017 vervolgen we het project zaakgericht werken. Daarmee wordt onze dienstverlening transparant, vraag-gestuurd en toegankelijk. Voor deze implementatie wordt een omvangrijk laatste projectdeel voorzien waarin de koppelingen met andere systemen en de opleiding en borging van kennis van gebruikers en beheerders de belangrijkste onderdelen zijn. Voor de zomer van 2015 worden de kosten van dit laatste projectdeel in kaart gebracht. Indicatief is voor de jaren tot en met 2018 een totaalbedrag nodig van € 750.000.
15
3. BELEID 2016-2019 BELASTINGEN EN HEFFINGEN In de bestuursovereenkomst Samen verantwoordelijk zijn als uitgangspunten voor belastingen en heffingen geformuleerd: - de gemeentelijke belastingen in principe jaarlijks met niet meer dan het inflatiepercentage te verhogen; - voor producten en diensten kostendekkende tarieven te hanteren. Ter uitvoering van die bestuursovereenkomst zullen wij voor de belastingopbrengsten met het inflatiepercentage verhogen. Voor alsnog gaan we uit van een verhoging met 1¼%. Per belasting geeft een verhoging met 1% aan meeropbrengsten ongeveer: Belastingsoort Hondenbelasting
1% verhoging € 1.150
Toeristenbelasting
€ 4.500
Forensenbelasting
€ 400
Precariobelasting standpl.
€ 150
Precariobelasting kabels en leid.
€ 13.500
OZB eigenaren
€ 37.600
OZB gebruikers
€ 6.300 € 63.600
Onroerende zaakbelastingen (OZB) De tarieven voor OZB 2016 worden ten opzichte van 2015 verhoogd met het inflatiepercentage. Daarbij wordt rekening gehouden met de waardeontwikkeling van onroerende zaken, exclusief areaaluitbreiding en het effect van de uitkomst van de verdeelmaatstaf OZB voor de uitkering uit het Gemeentefonds. Hondenbelasting De fracties van de ABO, SGP en de CU hebben op 13 november 2014 een motie ingediend om met een voorstel tot afschaffing van de hondenbelasting te komen, zodra de extra opbrengst uit de precariobelasting ‘onherroepelijk’ is. Zolang hierover nog geen duidelijkheid is stellen wij voor de hondenbelasting te handhaven. Toeristenbelasting De opbrengst in 2015 is hoger dan begroot. De begroting was (op basis van onderbouwing met prijs x hoeveelheid) gebaseerd op een tendens van een dalend aantal overnachtingen. Het aantal overnachtingen is hoger dan geschat. De extra opbrengst is naar verwachting ongeveer € 80.000. Voor 2016 gaan we uit van het gemiddelde van het aantal overnachtingen in 2014 en 2015. De meeropbrengsten kunnen we gebruiken voor activiteiten van het Toeristisch Platform en VisitVeluwe. Precariobelasting De precariobelasting wordt geheven voor standplaatsen e.d. en op buizen, kabels, draden of leidingen is in 2015. Met ingang van 2015 is de opbrengst uit precariobelasting op kabels en leidingen structureel in de begroting opgenomen (begroot op € 470.000). In de raadsvergadering van 13 november 2014 is de raad geïnformeerd over de mogelijkheid om precariobelasting te heffen voor het electriciteitsnetwerk. Deze opbrengst is structureel aan de begroting toegevoegd. Tegelijkertijd is rekening gehouden met het risico dat
16
Liander bezwaar zou maken tegen deze aanslag. Liander heeft dat bezwaar ingediend. Medio 2015 wordt een rechterlijke uitspraak verwacht in een vergelijkbare zaak van Liander met een andere gemeente. Vooralsnog zullen wij de raming en het risicoprofiel continueren. Forensenbelasting De tarieven forensenbelasting zijn deels ook gebaseerd zijn op WOZ-waarden. Daarom wordt bij de tariefberekening rekening gehouden met de waardeontwikkeling van onroerende zaken. Afvalstoffenheffing De tarieven zijn afhankelijk van de begrote kosten voor de verwerking van het huishoudelijk afval. Het eventueel overtollige bedrag in de afvalreserve wordt verrekend met de tarieven voor één- en meerpersoonshuishoudens. De afvalstoffenheffing mag op grond van regelgeving niet meer dan 100% kostendekkend zijn. Rioolheffing De rioolheffing mag niet meer dan 100% kostendekkend zijn. De tarieven zijn afhankelijk van de begrote kosten die gemaakt worden voor de aanleg, de instandhouding en het onderhoud van het rioolstelsel, gebaseerd op het bestaande Afvalwater Ketenplan (AWP) dat de raad in oktober 2014 heeft vastgesteld. Leges Uitgangspunt voor de berekening van de legestarieven is 100% kostendekking. De legesverordening bestaat uit drie titels. Binnen deze titels mag sprake zijn van zogenaamde kruissubsidiëring, dat wil zeggen: het hoger stellen van tarieven voor sommige diensten om daarmee de tarieven voor andere diensten laag te kunnen houden. Rechten gemeentelijke begraafplaatsen De tarieven zijn afhankelijk van de begrote kosten die gemaakt worden in verband met de gemeentelijke begraafplaatsen. Uitgangspunt is 100% kostendekking.
17
4. SUBSIDIES Op grond van het budgetrecht stelt de gemeenteraad kaders voor het verstrekken van subsidies. Die kaders zijn: Het vaststellen dat voor activiteiten op de volgende beleidsterreinen subsidie kan worden verstrekt: cultuur, jeugd, samenlevingsopbouw, senioren, sport en zorg. Bij de vaststelling van de begroting subsidieplafond(s) vaststellen en per subsidieplafond aangegeven op welke wijze het beschikbare bedrag wordt verdeeld. De raad kan nadere regels vaststellen die een omschrijving bevatten van de beleidsdoelen, de activiteiten en de grondslag voor subsidiering. Het college van burgemeester en wethouders is bevoegd jaarlijks na de vaststelling van de subsidieplafond(s), het subsidieprogramma vast te stellen. Hierin kunnen nadere regels worden gesteld over de verdeling van het beschikbare bedrag. Een subsidie vanuit een nog niet vastgestelde begroting, wordt verleend op voorwaarde dat in de begroting voldoende geld beschikbaar wordt gesteld. Dit betekent dat het college geen subsidies kan verlenen, die niet passen binnen de door de raad vastgestelde algemene regels. De volgende subsidies worden onderscheiden: eenmalige subsidie: subsidie voor bijzondere incidentele projecten of activiteiten die niet behoren tot de normale activiteiten van de aanvrager en waarvoor het college slechts voor een van tevoren bepaalde tijd met een maximum van vier jaar subsidie wil verstrekken; -
jaarlijkse subsidie: subsidie die per jaar of voor een bepaald aantal jaren aan een instelling wordt verstrekt;
Voor het verstrekken van subsidies gaan we in principe uit van dezelfde subsidieplafonds als opgenomen in de begroting 2015, waarmee sprake is van het toepassen van een nullijn. (Voor bepaalde subsidies (o.a. vluchtelingenhulp en schuldhulpverlening) wordt verwacht dat de subsidieplafonds omhoog moeten gezien de sterk verhoogde taakstelling vergunninghouders en de toegenomen schuldenproblematiek.) Wijziging taken en verantwoordelijkheden Bovenstaande beschrijft de huidige subsidiesystematiek in de gemeente Oldebroek. In het kader van dualisering en deregulering zal het college op dit vlak de komende maanden uw raad voorstellen om de structuur en daarmee taken en verantwoordelijkheden te herzien. Het doel is de subsidiesystematiek te conformeren aan de wet dualisering. Deze wet stelt dat de raad de hoofdlijnen en de financiële kaders bepaalt en het college verantwoordelijk is voor de uitvoering van deze kaders. In de praktijk houdt dit voor het subsidieproces in dat de raad door vaststelling van verschillende inhoudelijke beleidsnotities en de Algemene Subsidie Verordening de hoofdlijnen bepaalt. Daarnaast stelt de raad bij de begroting het inhoudelijke programma en de subsidieplafonds vast. Het college heeft vervolgens de taak om uitvoering te geven aan deze hoofdlijnen door middel van beleids- en nadere regels. Het college zal uw raad meenemen in dit traject en daar in de 2e helft van 2015 bij u op terug komen.
18
5. UITGANGSPUNTEN & FINANCIËLE KADERS VOOR DE BEGROTING 2016 Actueel meerjarenpectief De jaarrekening 2014 is inmiddels beschikbaar. Het resultaat is ruim € 1.125.000 voordelig. Dit bedrag wordt gestort in de Algemene Reserve. Een deel van dit voordeel is veroorzaakt doordat verwachte activiteiten en kosten in 2014 met redenen pas in het jaar 2015 gaan plaatsvinden. Hierdoor wordt circa € 675.000 van het rekeningresultaat in 2014 alsnog in 2015 besteed. Dit bedrag wordt in 2015 dus weer uit de Algemene Reserve gehaald. In hoofdstuk 7 is het actuele financieel meerjarenperspectief genoemd. Dit perspectief zal veranderen op basis van de meicirculaire 2015, waarin nieuwe verdeelmodellen voor de rijksbijdragen worden geïntroduceerd. Ontwikkeling van de Algemene uitkering Er is een nieuw verdeelmodel voor de budgetten in het Gemeentefonds voorbereid. Dit geldt zowel voor de rijksbijdragen voor het Sociaal domein als algemene rijksbijdrage. De gevolgen voor onze gemeente zullen naar verwachting op basis van de meicirculaire 2015 kunnen worden berekend. Zo mogelijk zullen wij u informeren over de uitkomsten voor de behandeling van deze Perspectievennota in de raadsvergadering van 2 juli 2015. Nominale ontwikkelingen Het beleid in de afgelopen jaren was dat in de begroting rekening werd gehouden met de stijging van lonen en prijzen op basis inflatie. Daarbij gaan we uit van de gegevens in de laatst gepubliceerde circulaire van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. In de septembercirculaire 2014 zijn de meest actuele gegevens opgenomen. Deze zijn: Netto materiële consumptie 1¼% Lonen en salarissen 1½%. Met het genoemde percentage voor loonstijgingen zullen wij in de begroting rekening houden. Dit is nodig om te voldoen aan wettelijke en cao-bepalingen. Zolang caoontwikkelingen nog niet definitief zijn vastgesteld, zullen wij de stijging afzonderlijk ramen en nog niet toevoegen aan het budget voor het personeelsbeheerplan. Voor prijsgevoelige budgetten zullen wij de systematiek toepassen, die we ook bij de begroting 2015 hebben gehanteerd: budgetten worden vastgesteld op basis van hoeveelheid- en prijsgegevens. Als er aantoonbare prijsverhogingen zijn, zullen die in de budgetten worden toegekend. Voor het verstrekken van subsidies gaan we uit van hetzelfde totaalbedrag als opgenomen in de begroting 2015, waarmee sprake is van het toepassen van een nullijn. Gemeentelijke ontwikkelingen en keuzes Constante prijzen Met ingang van het begrotingsjaar 2015 maken we gebruik van de systematiek van ‘constante’ prijzen. Dat betekent dat de begrotingen 2017 – 2019 worden opgesteld op hetzelfde prijsniveau als de begroting 2016. Budget voor ziektevervanging en uitbesteed werk In de begroting is jaarlijks een bedrag van € 150.000 beschikbaar als inhuurbudget. In 2015 blijkt echter dat dit bedrag aan de krappe kant is. Daarom achten wij het noodzakelijk genoemd budget met ingang van 2016 te verhogen naar € 250.000. Streekarchivariaat Onze gemeente neemt samen met de gemeenten Elburg, Ermelo, Harderwijk en Nunspeet deel aan de gemeenschappelijke regeling Streekarchivariaat Noordwest
19
Veluwe. Deze gemeenschappelijke regeling is opgericht om gezamenlijk zorg te dragen voor gekwalificeerde archiefzorg voor de oude archieven van de gemeenten. De eerste taak bestaat uit het beheren, behouden en benutten van de oude archieven zelf. Het gaat hier om de archieven die ouder zijn dan 20 jaar. Daarnaast heeft het Streekarchivariaat de taak van inspectie van de dynamische en de oude archieven. Sinds de invoering van de wet revitalisering generiek toezicht is de inspectietaak voor het Streekarchivariaat verzwaard. Het toezicht, dat voorheen door de provinciaal archiefinspecteur werd uitgevoerd, ligt nu bij de streekarchivaris. Verder is ook het toezicht op het beheer van de archieven van de gemeenschappelijke regelingen binnen het taakgebied van het Streekarchivariaat komen liggen. De laatste jaren is gebleken dat deze taak met de huidige bezetting niet uitgevoerd kan worden. Om aan de wettelijke taken en de veranderende werkzaamheden door digitalisering te kunnen voldoen, zal het Streekarchivariaat uitgebreid moeten worden. Voor de vaststelling van de formatie is uitgegaan van de rekennorm van het Landelijke Overleg van Provinciale Archiefinspecteurs (LOPAI) en het Werkverband Gemeentelijke Archiefinspectie (WGA). Voor de gemeente Oldebroek betekent dat een structurele verhoging van de jaarlijkse bijdrage met € 15.000. Om de structurele inspectietaken en –advisering goed op te kunnen zetten is er vanaf het jaar 2015 drie jaar extra inhuur nodig. Daarvoor zal bij alle organisaties een nulmeting worden gehouden en zullen de archieven aangepast worden aan de uitkomsten van de inspecties. Dit vraagt over de jaren 2015 tot en met 2017 een extra bijdrage van € 12.500.
20
6. VOORTGANG BEZUINIGINGSSPOREN Met het oog op het meerjarenperspectief in de primaire begroting 2015 zijn 5 bezuinigingssporen benoemd: 1. 2. 3. 4. 5.
Quick scan beheerplannen Efficiëntere bedrijfsvoering Meer Oldebroek voor Mekaar Aflossen geldleningen en uitlenen gelden Nullijn budgetten
In de raadsvergadering van november 2014, waarin de begroting 2015 werd vastgesteld, is de raad ook geïnformeerd over de hogere opbrengst uit precariobelastingen. Hiermee kreeg het meerjarenperspectief een ander beeld. Ondanks deze positieve ontwikkeling is besloten wel verder invulling te gaan aan de voorgestelde bezuinigingssporen. Aan deze sporen wordt in 2015 wordt invulling gegeven. De stand van zaken is in de volgende tabel opgenomen. Bezuinigingsspoor
Stand van zaken
Quickscan maken van de beheerplannen. In de najaarsnota informeren we de gemeenteraad over de uitkomsten van de quickscan. We bespreken de najaarsnota tegelijk met de begroting. Dit doen we in de raadsvergadering van 13 november.
De quickscan is gemaakt en de resultaten zijn in de najaarsnota opgenomen. In vervolg daarop is een plan van aanpak gemaakt voor vernieuwing van de beleids- en beheerplannen. De resultaten van de vernieuwing worden aan de raad aangeboden en meegenomen in de begrotingsopstelling 2016.
Efficiëntere bedrijfsvoering realiseren. Voor dit bezuinigingsspoor bieden we u business cases ter besluitvorming aan.
Uit verder onderzoek is gebleken dat de beoogde business cases niet het gewenste effect hebben. Verder onderzoek naar mogelijkheden voor efficiëntere bedrijfsvoering (o.a. door digitalisering) vindt plaats.
Onderzoek doen naar mogelijkheden om verder inhoud te geven aan Oldebroek voor Mekaar. Zoals afgesproken hebben we contacten met de gemeente Zeist om meer te horen over hun aanpak.
In een bijeenkomst van raadsleden, leden van dorpsgroepen en bedrijvenkring wordt: - inzicht geboden in de begroting (begroting in één oogopslag), - wordt een toelichting gegeven op de al uitgevoerde bezuinigingen en - inzicht gegeven in de bezuinigingsrichtingen (aan de hand van het bezuinigingsmodel van Overmans & Noordergraaf). Samen met de deelnemers aan de bijeenkomst wordt gebrainstormd over mogelijke bezuinigingen. Ter voorbereiding op deze bijeenkomst gaat een afvaardiging van MT en college in gesprek met een gemeente
21
Er zal onderzocht worden in hoeverre de volledige aflossing van de langlopende geldleningen een structureel begrotingsvoordeel op kan opleveren. Nullijn budgetten: in de begroting 2016 wordt geen inflatiecorrectie toegepast.
die de samenleving nadrukkelijk heeft betrokken bij het opstellen van een begroting. Het onderzoek heeft als resultaat dat volledige aflossing van langlopende leningen een te lange terugverdientijd heeft vanwege de hoogte van de boete op vervroegde aflossing. Dit spoor wordt continue gemonitord. Voor prijsgevoelige budgetten zullen wij de systematiek toepassen, die we ook bij de begroting 2015 hebben gehanteerd: budgetten worden vastgesteld op basis van hoeveelheid- en prijsgegevens. Als er aantoonbare prijsverhogingen zijn, zullen die in de budgetten worden toegekend. Voor het verstrekken van subsidies gaan we uit van hetzelfde totaalbedrag als opgenomen in de begroting 2015, waarmee sprake is van het toepassen van een nullijn.
22
7. ‘FINANCIËLE INZICHTEN 2015 Na vaststelling van de begroting 2015 in de raadsvergadering van 13 november 2014 zijn verschillende begrotingswijzigingen door de raad vastgesteld. De vastgestelde begrotingswijzigingen leiden tot het volgende meerjarenperspectief: 2016
2017
2018 -1.052.561
2019
Saldo november 2014
€
-568.092
€
-855.719
€
€
-1.052.561
Precariobelasting
€
820.666
€
820.666
€
820.666
€
820.666
Najaarsnota
€
134.823
€
241.282
€
335.804
€
585.116
Boerderijmuseum
€
-2.350
€
-2.350
€
-2.350
€
-2.350
Belastingsverordeningen 2015 Correctie begroting n.a.v. verzelfstandiging weekmarkten
€
151.451
€
151.451
€
151.451
€
151.451
€
-35.796
€
-35.796
€
-35.796
€
-35.796
Actueel saldo
€
500.702
€
319.534
€
217.214
€
466.526
NB: Zoals eerder geschreven is dit perspectief niet volledig. In de meicirculaire 2015 worden nieuwe verdeelmodellen voor de rijksbijdragen uit het Gemeentefonds en voor de taken in het sociale domein geïntroduceerd. Deze verdeelmodellen zullen naar verwachting het meerjarenperspectief behoorlijk beïnvloeden. De begroting 2015 is opgesteld volgens de methode van zero-based-budgetting. We hebben afgesproken dat 2015 een startjaar is en dat toepassing van deze methode met de begroting 2016 wordt verfijnd. Met het oog daarop hebben we een eerste start gemaakt voor een monitoring van de nieuwe systematiek. Daarbij hebben we ons in de eerste plaats gericht op de budgetten van het sociaal domein en de grotere bedragen in andere budgetten. Reden daarvoor is in de eerste plaats dat er meer duidelijkheid is over de budgetten in het sociale domein (uitgaven en inkomsten) dan ten tijde van de opstelling van de begroting. In de tweede plaats hebben we onze monitoring gericht op een controle van de begrote ontwikkelingen van de algemene uitkering en de reserves en voorzieningen op volledigheid en juistheid. De analyse van de begroting heeft op hoofdlijnen de volgende resultaten: 1. De nieuwe (ZBB-)opzet van de begroting in combinatie met de onderbouwing van budgetten (prijs x hoeveelheid) maakt tussentijdse beoordeling van de ontwikkelingen in de begroting gemakkelijker. 2. Op onderdelen in de begroting hebben we defensief (voorzichtig) begroot. Met name kan daarbij genoemd worden de raming van de Algemene uitkering. 3. Een deel van de begrote uitgaven wordt gefinancierd vanuit voorzieningen. Voor de begroting 2016 doen we een extra controle op de exploitatie-uitgaven in relatie tot de beheerplannen. Deze controle kan prima worden gecombineerd met de actualisatie van de beheerplannen, waarvoor op dit moment een project wordt uitgevoerd. 4. Er is meer grip en zicht op de budgetten in het sociaal domein dan ten tijde van de begrotingsopstelling. Geconstateerd is dat monitoring van de ontwikkelingen in het sociaal domein belangrijk is. Grip en zicht op budgetten geven mogelijkheden om keuzes te maken om bezuinigingen te realiseren. We hebben vastgesteld dat het nodig is de omvang van een benodigde reserve te bepalen overeenkomstig het beleid vastgelegd in de nota reserves & voorzieningen. 5. Het tekort in het sociaal domein wat ten laste moet worden gebracht van de Wmoreserve is € 271.000 lager dan in de begroting opgenomen. Het tekort in het Sociaal domein komt nu uit op € 865.000. (Het tekort was oorspronkelijk € 1.300.000 en is in de Najaarsnota verlaagd. In de begroting staat nu een tekort van € 1. 157.000.)
23
6. Uitgaande van de ZBB-benadering is de Algemene uitkering van het rijk voorzichtig begroot. Er is gerekend met het aantal uitkeringsgerechtigden zoals dat in mei 2014 bij het rijk bekend was, terwijl in de lasten wel met het actuele aantal rekening is gehouden. Het verschil is 69 uitkeringsgerechtigden. Dat betekent een hogere rijksbijdrage. 7. Het begrotingssaldo 2015 wordt € 90.000 positief; deze wijziging werkt structureel door. In de begroting 2015 was het saldo € 0 na onttrekking van € 387.000 aan de Algemene reserve. De effecten op het meerjarig begrotingssaldo worden verder onderzocht bij de opstelling van de meerjarenbegroting 2016-2019.
24
8. UITNODIGING Deze Perspectievennota is voorbereid door ons college. Wij nodigen de gemeenteraad uit algemene beschouwingen te geven over het gemeentelijk beleid voor het komende begrotingsjaar, een visie te geven op onze prioriteiten en eigen speerpunten in te brengen en vast te stellen. De raad wordt gevraagd tot uitspraken te komen, die mede richting kunnen geven aan de programmabegroting 2016.
25
BIJLAGE 1 Onderwerp bestuursovereenkomst Betrokkenheid inwoners
In programma Oldebroek voor Mekaar
Portefeuille -houder
Doelen genoemd door collegeleden
Aandachtspunt
Planning
Adriaan Hoogendoorn en Lydia Groot
Dorpsgericht werken
Sociale infrastructuur organiseren: integraliteit van diverse onderdelen herkennen en benoemen en organiseren. Concreet resultaat: per dorp adequaat platform, pilot burgerbegroting moet succesvolle opbrengst krijgen en vervolgens verbreed naar structurele manier van werken omgezet. Eigen dorpsagenda opmaken te beginnen met pilot, bijv Hattemerbroek en Oldebroek. Ook de interne organisatie moet hierop aangepast. Doel: Meer interactie met de samenleving.
Eind 2015 zijn er 8 dorpsgroepen (nu 6).
Nieuwe werkwijze raad en college
Bestuurlijke aangelegenheden
Adriaan Hoogendoorn
Omgang met elkaar
Bestuurlijke aangelegenheden
Adriaan Hoogendoorn
Begroting
Financieel perspectief
Lydia Groot
Scenario’s aanbieden
Sluitend financieel meerjarenperspectief
1
Uitvoering bezuinigingssporen
In 2015 worden 2 pilots burgerbegroting uitgevoerd. In 2015: Er komt een digitaal platform voor de lokale samenleving. 2015: Van dca’s naar relatiebeheerders
2015: Invoeren aangepast besluitvormingsmodel voor de raad 2015: Invoeren aangepast besluitvormingsmodel voor de raad De bezuinigingssporen worden uitgevoerd in voorbereiding op de begroting 2016
NB: deels minder urgent door extra precariobelasting. Onderwerp beleidsakkoord Sociaal Domein
Sociaal Domein
Liesbeth Vos
Jeugdzorg, Awbz, Wmo en Participatie worden budgettair neutraal uitgevoerd
Ambitie: iedereen de juiste zorg
Begroting 2016
Sociaal Domein
Sociaal Domein
Liesbeth Vos
Dienstverlening sociaal domein
-sociaal team op orde -keukentafel-gesprekken lopen -aansluiten op OVM -geruisloze kanteling -dienstverlening sociaal domein moet qua beoordeling een 7,2 scoren
2015 en 2016: - inrichten integrale toegang - ontwikkelen indicatoren en stuurmechanismen
Energiezuinige en groene gemeente
Duurzame energie
Ruimtelijk beleid
Ruimtelijk beleid
Harm Westerbroek
Harm Westerbroek
Invulling geven aan duurzaamheid
Routekaart voor Oldebroek opstellen in 2015. Uitwerking in 2016.
2015: Herindicaties Wmo 2015: aansluiting bij regionaal klimaatactieplan
IGEV, windmolens, een concreet plan voor zonnepanelen op gemeentelijke gebouwen.
2015: milieuvisie en uitvoeringsplan 2014: Voorstel duurzaamheidsleninge n in de raad van januari 2015 2016: onderzoek zonnepanelen 2015-2016: realiseren windmolenpark
2
2015-2018: ondersteunen duurzaamheidsproject en 2016: onderzoek mogelijkheden 2015: onderzoek gratis aanleveren grof huishoudelijk afval
Ecologisch groenbeheer Afvalscheiding
Beheer en Uitvoering Beheer en Uitvoering
Lydia Groot
Zwembad
Beheer en Uitvoering
Lydia Groot
Project verzelfstandiging
2015: verzelfstandigen zwembad
Recreatie en toerisme
Ruimtelijk beleid
Lydia Groot
Beperkt budget
2015: - opzetten aanjaagteam - vaststellen criteria projectbijdragen
Woningbouw
Ruimtelijk beleid
Harm Westerbroek
CPO Startersleningen
2015-2018: stimuleren innovatieve woningbouw
Meidoornplein
Ruimtelijk beleid
Sport
Maatschappelijke Ontwikkelingen
Harm Westerbroek
De ontwikkeling die stimuleert en past bij OVM verder proberen op gang te krijgen
2014: Voorstel startersleningen in de raad van januari 2015 2015: Uitvoering maatregelenplan 2015-2016: Opstellen integraal beleid
Harm Westerbroek Liesbeth Vos
2015: realisatie 2e sporthal Winkelopenstelling
Ruimtelijk beleid
Harm Westerbroek
3
Dienstverlening
Dienstverlening en Klantcontacten en bedrijfsvoering
Lydia Groot
Betere dienstverlening
Houding en gedrag van bestuur en medewerkers
2015: Visie op dienstverlening en kanaalsturing vastgesteld 2015: Vaststellen servicenormen 2015: doorontwikkelen website incl uitbreiden digitale producten 2015: ontwikkelen programma- en projectmatig creëeren
Bedrijvenpark H2O
Ruimtelijk en economisch beleid
Harm Westerbroek
Ontsluiting via A28
2015 e.v. : Basis op orde via verbeterplannen en digitalisering, Project Klare Taal, HRMmethodiek 2015: vaststellen bestemmingsplan 2015: financieringsen ontwikkelingsplan aansluiting A28
Begroting Bestuurlijke fusie
Financieel perspectief Bestuurlijke aangelegenheden
2017: start uitvoering aansluiting 2015: uitvoeren bezuinigingssporen 2015: voorbereiden bestuurlijke fusie (partnerkeuze en start)
Lydia Groot Adriaan Hoogendoorn
4
2015: opstellen toekomstvisie en samenwerkingsprogramma regio Zwolle 2015-2017: voortgangsrapportages strategische alliantie Onderwerpen college Onderzoek naar laaggeletterdheid
Maatschappelijke ontwikkelingen
Liesbeth Vos
Vliegwieleffect bewerken
Na onderzoek een concrete doelstelling formuleren. In dat onderzoek ook meenemen of er geen fondsen beschikbaar zijn (ook voor onderzoek)
2015: Inzicht in de oorzaak van laaggeletterdheid
Economie
Ruimtelijk beleid
Harm Westerbroek
Verbetering relatie met ondernemers
Ondernemers zelf platform vormen, bedrijvenkring en detailhandel. Diamant oppakken en uitbouwen inclusief een duidelijk label voor Oldebroek.
2015: verkennen opstellen sociaaleconomisch beleidsplan
Deregulering
Oldebroek voor mekaar
Adriaan Hoogendoorn
Binnen 1 jaar een plan waar we de deregulering in gaan doorvoeren op alle portefeuilles
5
Rigoureus agenderen: beter voor samenleving, ook bedoeld om organisatie op te schudden
2014: aangesloten bij De Diamant van Midden Nederland 2015: eerste resultaten deregulering o.a. minder huisvestingsregels
