Terugblik. (Ja, dat leest u goed) van beleggers voor beleggers

i e x m a g a z i n e • j a a r g a n g 3 • n u m m e r 1

magazine

W I N 2 5 0 E U R O ! D O E D E E XT R A P I T T I G E I E X E I N D E JA A R S Q U I Z

jaargang 3 • nummer 1 januari / februari 2006 m 4,95

• j a n u a r i

van bel e g ge r s vo o r b e le g ger s

/ f e b r u a r i

Wat een jaar!

2 0 0 6

Hoe Tom Tom en dvd’s overbodig werden, de AEX op 486 sloot en meer bizarre feiten over 2006

A E X

Van Amgen tot Yapi

4 2 3 , 5 8 –

Een reis rond de wereld in 80 slimme stockpicks

1 d e c e m b e r

U kunt niet zonder

2 0 0 5

De handige, enige echte Beleggerskalender 2006

Beleggingsfondsen Theo Kraan onthult zijn persoonlijke favorieten

Terugblik

2006 (Ja, dat leest u goed) www.iex.nl

I N H O U D F E A T U R E S 12 Aandeel van de maand

Een potje Risken met abn Amro. Imtech en McDonalds.

16 Bedrijfsbezoek

Biotechbedrijf Galapagos ging in mei naar de beurs. iex trof ceo Onno van de Stolpe tussen de reageerbuizen en vroeg hem naar zijn plannen voor de toekomst.

22 Portefeuille pompen

Fondsbeheerders stappen vaak vlak voor het eind van het kwartaal in de winnaars van dat moment. Is dat wel zo gunstig voor de beleggers?

64 Reis rond de wereld

iex maakt een reis rond de wereld op zoek naar de 80 meest kansrijke aandelen.

70 iex Nieuwjaarsquiz

Win 250 euro! In de ultra-uitdagende, eigenlijk-niet-temaken iex-Beleggersquiz.

C O L U M N S 20 Belgische achterblijver – Arnoud Wolff

De favoriete stockpick van Arnoud Wolff is het Belgische Colruyt. Een goede retailer met groeikansen.

26 Trackers in trek – Jacques Potuijt

Met trackers kan snel en voordelig internationale spreiding in een portefeuille worden gerealiseerd. Jacques Potuijt bespreekt iShares van Barclays.

73 Paljas – Warrum Buffet

iex’ huisliterator neemt wraak op junior en gaat aan de haal met zijn manuscript Dagdromen van een dagdromer.

74 Spelen met funds – Theo Kraan

De thema’s China, Japan, energie en opkomende markten zijn het best te bespelen met funds. Theo Kraan presenteert per thema zijn favoriete beleggingsfonds.

P L U S:

5 editorial / 6 snapshots / 68 covermodellen / 72 magnificent seven / 82 insider

DOSSIER

Terugblik op 2006

30 IEX-Beleggerskalender 2006 Met jaarcijfers, rentebesluiten, vergaderingen én de verjaardagen van de iex-columnisten.

38 Doorbraken in 2006

Welke bedrijven maken grote kans om over twaalf maanden als grote doorbraak in 2006 gezien te worden? De iex-redactie ging op zoek.

iex-columnisten blikken terug op 2006: 32 Geert Jan Nikken mikt opnieuw in de roos 34 Marcel Tak haalt een 10 36 Corné van Zeijl steekt vuurpijlen af 42 Lukas Daalder zat er helemaal naast 44 Jos Koets ziet zijn woning in waarde dalen 46 Willem Middelkoop kreeg het koud in 2006 48 Frank van Dongen heeft het eindelijk goed

3

ED I TO R I A L Vo o r u i t b l i k o p e e n t e r u g b l i k Derde jaargang

Nummer 1 – januari/februari 2006 Hoofdredactie: Pieter Kort ([email protected]) Eindredactie: Laura Iseger, Arend Jan Kamp Art direction en vormgeving: Studio Jaap van der Zwan, Amsterdam mmv Alain Cohen Redactie en medewerkers: Jorik van den Bos, Joop Bresser, Warrum Buffet, Lukas Daalder, Paul Kitzen, Peter van Kleef, Jos Koets, Theo Kraan, Willem Middelkoop, Geert Jan Nikken, WimHein Pals,Michiel Pekelharing, Jacques Potuijt, Cees Smit alias Frank van Dongen, Marcel Tak, Tom van Wees, Arnoud Wolff, Corné van Zeijl ([email protected]) Beeld: Mariëlle Bonte, Nico den Dulk. Ton Hendriks, Herman van Heusden, Hollandse Hoogte, Getty Images Koersen: Marketxs; nieuws: Dow Jones; fundamentele data: ShareCompany Directie: Eric Visser, Hans-Poul Veldhuyzen van Zanten Uitgever: Peter van Sommeren Abonnementsprijzen: in Nederland en Belgïe € 49,50 voor 10 nummers (voor andere landen geldt een verzendtoeslag van € 30) losse nummers: € 4,95 nazending: € 5,95 Abonnementen en bezorging: Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan en lopen automatisch door, tenzij 4 weken voor de vervaldag schriftelijk wordt opgezegd. Nieuwe aanmelding schriftelijk of per e-mail: Abonnementenland, Postbus 20, 1910 AA Uitgeest tel: (0251) 31 39 39, fax: (0251) 31 04 05 email: [email protected] Adreswijziging: Leden van iex.nl kunnen zelf hun gegevens wijzigen via www.iex.nl/leden. Overige abonnees via Abonnementenland. Advertenties: iex-sales: Jan Willem Goed, Martijn Arnold, Niek den Tex, Dirk Kamsteeg iex Investor Relations: Frans Gunnink email: [email protected] traffic: Ferdinand Gipon Operations en techniek: Reinier Willems, Sebastian Drost, Aad Timmermans TriLab: René van der Meyden Drukkerij: Senefelder Misset Niets uit deze uitgave mag op enigerlei wijze worden overgenomen zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. Op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van iex InfoExchanges bv zijn van toepassing de voorwaarden welke zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel te Amsterdam. iex magazine bevat informatie en wenken, die met de meeste zorgvuldigheid zijn samengesteld. iex InfoExchanges bv en de bij deze uitgave betrokken redactie en medewerkers aanvaarden geen aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen, die zouden kunnen voortvloeien uit het gebruik van in deze uitgave opgenomen informatie en wenken. De gegevens zoals wij die van u hebben ontvangen, kunnen worden gebruikt voor het toezenden van informatie en/of aanbiedingen door iex InfoExchanges BV en speciaal geselecteerde bedrijven. Indien u dit niet wenst, gelieve een briefje te sturen naar: iex InfoExchanges BV, t.a.v. de klantenservice, Postbus 75662, 1070 AR Amsterdam.

iex magazine wordt uitgegeven door iex InfoExchanges bv en verschijnt tien keer per jaar. © iex 2005

Poeh, wat een jaar. Wie had eind 2005 ooit gedacht dat 2006 zo zou uitpakken? Tuurlijk, we hadden toen net een flinke beursrally achter de rug, maar die leek vooral tot hoogtevrees te leiden. Hoe onterecht. Het is bijna griezelig hoe alles mee heeft gezeten in de laatste 12 maanden. Waar moet ik beginnen om het jaar samen te vatten? Allereerst was er natuurlijk de oplossing voor het wereldenergieprobleem, de langverwachte uitvinding van de koude kernfusie. De ontdekking betekende slecht nieuws voor de oliereuzen en de beurzen in het Midden-Oosten, maar de spectaculaire daling van de olieprijs als gevolg van de onthulling joeg alle westerse indices en die in het Verre Oosten naar nieuwe records. Alsof de natuur al een voorschotje had genomen, bleek in het voorjaar ook de concentratie van broeikasgassen ineens sterk afgenomen. Amerika en het Caribisch gebied beleefden een jaar zonder desastreuze orkanen en buiten een paar lichte aardschokjes bleven grote natuurrampen ons dit jaar bespaard. Na de gevangenneming van Osama Bin Laden, eind april, ontstond er wel wat oproer, maar inmiddels zijn zelfs in Irak de gewelddadigheden in snel tempo afgenomen, zodanig dat de Amerikaanse troepen in steeds grotere getale huiswaarts keren. Ondertussen lijkt de kwijtschelding van schulden aan de derde wereld, waar Bob Geldof en Bono flink voor hebben gelobbyd, een groot succes te worden. Zelfs in Afrika worden de eerste voorzichtige tekenen van economische groei waargenomen, al is het nog pril. China verraste de wereld in mei door na het loslaten van de yuan met een nieuw pakket radicale liberaliseringen te komen. In Amerika heeft Ben Bernanke op kordate wijze het stokje van Alan Greenspan overgenomen en houdt hij de Amerikaanse economie in stabiel vaarwater. In Nederland hebben we het plots weer met onszelf getroffen. Logisch, de spectaculaire overname van de New York Stock Exchange door Euronext begin maart was al een voorbode van Neerlands herwonnen zelfvertrouwen. Daarna was er de oscar voor Het Schnitzelparadijs, de wereldtitel voor Oranje – oei, die finale tegen Duitsland – de toetreding van Crucell tot de Top-5 biotechbedriven in de wereld, de alliantie van Philips met Apple en, eindelijk, de lucratieve licentiedeals van Antonov met Toyota en BMW. Zelfs het nieuwe Europese referendum lijkt op een overweldigend “ja” af te stevenen na de gloedvolle rede van premier Bos – “my vision of Europe” – vorige maand in het Amerikaanse huis van afgevaardigden. Alle grote Europese kranten drukten de rede af en Tony Blair en Angela Merkel stuurden gelukwensen. Bij terugkeer kregen Bos en vice-premier Peter R. De Vries voor het eerst in de geschiedenis een staande ovatie van de voltallige Tweede Kamer. Soms denk ik wel eens dat ik het allemaal heb gedroomd. Pieter Kort Hoofdredacteur iex

5

H OTS.S N A PSHOTS.SNAPSH OTS.SNAPSHOTS.SNAPSHOTS.S N A P

Stemlokaal

V

Waar ligt de toekomst van kpn? (254 stemmen) ����������

�������� �������������������������� �������� ����������������� �������������������

�������� ������������������ ����������

E

E

Lees het weerbericht Hoe mooier het weer, hoe hoger de beurs. Het klinkt vreemd, maar er is wel degelijk een verband tussen het weer en de stemming op Wall Street. Econoom Edward Saunders legde in 1993 de dagelijkse weerberichten voor Manhattan van de voorgaande 63 jaar naast de rendementen van de Dow Jones. Het gemiddelde rendement op zonnige dagen kwam uit op 0,032%, tegen een daling van -0,016% op dagen waarop het zwaar bewolkt was of regende. Volgens Saunders is dit effect de laatste tijd langzamerhand minder groot geworden, wat volgens hem veroorzaakt werd doordat de handel op Wall Street steeds meer

6

beïnvloed werd door de gang van zaken op andere aandelenmarkten. David Hirshleifer (Ohio State University) en Tyler Shumway (University of Michigan) kwamen in 2001 tot dezelfde conclusie bij een studie naar de correlatie tussen het weer en het beursklimaat. Het duo heeft de rendementen van 26 belangrijke beursindices in de periode van 1982 tot 1997 naast het weer gelegd en kwam tot de conclusie dat er een statistisch significant verband is tussen zonnige dagen en positieve aandelenrendementen. Het kan dus de moeite waard om het weerbericht in de gaten te houden. Maar deze tactiek is niet altijd een garantie voor succes, want Saunders merkt op dat het in New York aangenaam weer was tijdens de crashes in 1929 en 1987.

Lees de sportpagina De sportpagina van de krant is niet alleen interessant voor de aandeelhouders van bv Ajax, maar ook voor iedereen die belegt aan de Amerikaanse of Britse beurs. Aan de hand van de winnaar van de American Football competitie in de Verenigde Staten kan namelijk vrij precies voorspeld worden of het

Welk failliet fonds mist u het meest? (304 stemmen)

erst maar eens kijken naar onze nationale telecomreus, die niet alleen steevast in de clinch ligt met de Opta, maar ook aan de lopende band in het geruchtencircuit wordt gekoppeld aan buitenlandse branchegenoten. Soms als jager, soms als prooi. We vroegen ons af: waar ligt de toekomst van kpn eigenlijk?

Wat is wijsheid? en zichzelf respecterende belegger trekt zich weinig aan van zogenaamde beurswijsheden en vertrouwt liever op de koerspagina in de krant. Dat laatste is heel verstandig, maar het is echter geen goed idee om alle beurswijsheden als onzin opzij te schuiven. Zelfs wetenschappelijk onderzoek onderstreept dat het zeer de moeite waard kan zijn om meer in de krant te lezen dan alleen de economische pagina’s.

���������

oor de iex-lezers is kpn zo goed als vergane glorie. Dat bracht ons op het idee van een volgende poll, zonder overigens te willen impliceren dat de telecom op korte termijn over de kop gaat. Maar nu we het toch over vergane glorie hebben, welk failliet bedrijf mist de Nederlandse aandelenbelegger het meest en voor welk aandeel geldt ‘uit het oog uit het hart’?

een goed of slecht jaar voor aandelen zal zijn. De theorie wil dat een overwinning van een team uit de nfc-divisie een voorbode voor een goed beursjaar is, terwijl een zege van een team uit de afc-divisie juist op dalende koersen wijst. In de periode van 1967 tot 2003 bleek deze theorie in ruim 80% van de jaren de richting van de Dow Jones goed te voorspellen. In de jaren waarin een team uit de nfc de superbowl binnenhaalde, steeg deze index gemiddeld met 14,0%, tegenover een daling van 6,0% in de jaren na een zege voor een ploeg uit de afc. John Sheppard en Thomas Krueger van de University of Wisconsin – La Crosse hebben dit opmerkelijke verschijnsel uitvoerig onderzocht en moesten concluderen dat er wel een heel duidelijk correlatie tussen American Football en Wall Street was. En tot hun spijt moesten ze toegeven dat het onmogelijk was om daar een goede verklaring voor te geven. Sterker nog, de uitkomsten van het onderzoek wezen er zelfs op dat de Superbowl-voorspeller ook opgaat voor de Britse beurs. Alle reden voor beleggers om meteen door te bladeren naar de sportpagina op de maandagochtend na de Superbowl van 5 december 2005.

��

������� ������

���

Small Cap Saloon Portefeuille Aandeel Antonov Ceteco DVRG Kendrion Magnus Pharming RTC Rood Testhouse Sopheon TIE Totaal

Aankoop 1,89 0,06 0,88 1,88 0,54 3,41 0,08 0,54 0,33 0,34 10,00

���

��������

���

name rond Antonov was veel te doen. Het aandeel spoot eind november omhoog na de bekendmaking van een deal met het Duitse Neue zwl Zahnradwerk. Om grappenmakers voor te zijn, dat heeft niets met een traploze versnellingsbak voor *Peildatum 28-11-2005 elektrische tandenHuidige koers* Verschil borstels of kabelba1,77 -6,35% nen te maken. Het 0,05 -16,67% bedrijf uit Leipzig 0,93 5,68% maakt transmissies 1,60 -14,89% en versnellingsbak0,53 -1,85% ken voor de grootste 3,66 7,33% Duitse automakers. 0,05 -37,50% Overigens zakte 0,56 3,70% de koers al weer 0,31 -6,06% langzaam traploos 0,33 -2,94 terug richting pre9,79 -2,10% persbericht-niveaus,

���

�� ���

���

Tom, ‘here we com’

B

Eindelijk 415! Gefeliciteerd Geert Jan Nikken, maar waarheen nu? (694 stemmen)

���

Small Cap Saloon arman George Tóth heeft zich de laatste weken stilgehouden. Hij is, zoals altijd tegen het einde van de scheurkalender, druk bezig de ramen te lappen. Dat wil niet zeggen dat er niets gebeurd is. Met

D

e 415, die dit jaar vooral voor aanhangers van de Technische Analyse als de heilige graal werd begeerd, sneuvelde in november. Gefeliciteerd. Maar, wetende dat het bezit van de zaak het einde van het vermaak inluidt, hoe nu verder. Daarover waren beleggers heel onzeker. Doordrukken richting 452 of eerst een flinke stap terug naar 390?

���

���

���

���

onder luid gekibbel in de babbelhoek van de Small Cap Saloon van Antonov-die hards en Antonov-sceptici. Plukken haren en lappen stof vliegen in het rond. Voor de Small Cap Porteuille betekende het wel een kleine steun in de rug, hoewel Tóth & Co nog niet terug zijn op het beginsaldo van 10 euro. Dan was er nog de transformatie van good old koeienmelker Prolion, die zich als Punch Technix een weg tot op de half vergane planken van het podium naast de valse piano van de Small Cap Saloon wilde banen. De make over is, afgaande op het koersverloop nog niet heel erg gunstig verlopen, maar het aandeel is nog altijd te duur voor de portefeuille. Dat geldt ook voor Tom. Tom is de lieveling van de meeste stamgasten, maar nog altijd te duur. Het aandeel lijkt weer langzaam op weg naar haar hoogtepunt. Dat kan nog niet gezegd worden van de scs-portefeuille (zie hiernaast). Barman Tóth en de stamgasten hebben zich tot doel gesteld de portefeuille naar zo’n niveau te brengen dat het voldoet voor het kopen van Tom. Tom, here we com’.

7

HOTS.S N A PS HOTS.SNAPSH OTS.SNAPSHOTS.SNAPSHOTS.S N A P

Cijferregen Stille Tien

N

et als alle andere beursgenoteerde bedrijven moeten de Stille Tien ook hun financiële cijfers publiceren. En net als bij grote aex-fondsen kunnen deze resultaten de koers flink in beweging zetten. De grote winnaar was Emba, dat op 1 november bekend kon maken dat in de eerste helft van het jaar een winst is geboekt van 681.000 euro. Dat is maar liefst 49.000 euro meer dan een jaar eerder. De koers die in de aanloop naar de cijfers licht was teruggevallen naar 69 euro schoot na het bericht omhoog naar 85 euro. Zo gaf Emba niet alleen een impuls aan de Amsterdam All Stocks Index, waarvan het 0,01% vormt, maar ook aan de Stille Tien waarbinnen het beursfonds met een winst van 31,7% de absolute outperformer is.

Nyloplast zag de koers eveneens omhoog schieten na een cijferpublicatie. De nettowinst steeg in de eerste zes maanden van 2005 van 1,2 naar 1,75 miljoen euro en het was vooral het optimisme van topman Roland Zoomers (zie iex magazine nr. 4 2005, blz. 12) dat voor een rally van ruim 15% zorgde. Aan de andere kant van de streep staat Alanheri. De handelaar in zaden en granen zag over de eerste negen maanden van het jaar de omzet dalen en een kleine winst omslaan in een verlies van 2,4 miljoen euro. De koersstijging van ruim 10% sinds opname in de Stille Tien werd zo volledig uitgewist, terwijl Bever Holding met een koersdaling van 10,3% de rode lantaarn in handen heeft gekregen. Dit bedrijf stond op het punt zichzelf te liquideren, maar

[email protected]

ziet daarvan af nu er interesse blijkt te zijn van potentiële kopers. Met deze koersuitslagen doen de Stille Tien hun naam bepaald geen eer aan. Maar gelukkig is Dico er nog. Er was geen nieuws bij de onderneming en de koers kwam nauwelijks in beweging en is nu onveranderd ten opzichte van de 2,35 euro waarvoor het aandeel voor het eerst in de Stille Tien terecht kwam. Bedrijf Alanheri Bever Holding Blydenstein-Willink Brill Dico DNC Emba Gouda Vuurvast Holland Colours Nyloplast Stille Index

Rendement 2,0 -10,3 -0,6 12,3 0,0 12,9 31,7 -9,6 -8,6 21,9 5,2

Zoeken naar de graal

noemenswaardige risico’s. Waarom doet een bank dit niet gewoon zelf? Zij kunnen geld aantrekken van klanten via een spaarrekening voor 3% en dan zelf 30% of meer verdienen in vastgoed.

r blijken steeds minder toppertjes te zijn dan we denken, want de reacties van beheerders en beleggers die met twee vingers in de neus 30% of meer maken, blijven mondjesmaat. Toch kreeg ik weer enkele reacties van lezers.

Een andere lezersreactie was: Hoe doe je het zelf? Mijn actieve portefeuille staat ruwweg 12% in de plus. Voor een gemixte portefeuille met obligaties en bescherming tegen gekke dingen is dit een rendement waar ik heel trots op ben. Privé doe ik aan event driven trading. Ik zet kleine bedragen in op onverwachte events en als dit daadwerkelijk plaatsvindt, is het bingo! Doordat je vijf of tien keer je inleg krijgt, heb je de rust om daarna weer een paar keer mis te zitten. Het niet uitkomen van een idee heeft dan ook geen schokkende gevolgen, omdat je werkt met een klein percentage van je vermogen. Onder events versta ik winstwaarschuwingen of het al dan niet krijgen van toestemming voor een nieuw medicijn enzovoort. Het grote nadeel van event driven trading is dat je niet weet hoeveel events er zijn per jaar en er dus geen gegarandeerde rendementen zijn. Het grote voordeel is dat je op deze manier afgeschermd bent tegen extremen zoals een cash. Want dat is ook een event.

door Frank van Dongen

E

Een lezer was benaderd door een goedertermijnhandelaar. De goedtermijnhandel is een eenvoudige techniek: gewoon beginnen met duizend man te bellen waarbij de ene helft (groep A) een koopadvies krijgt voor goud en de andere groep (B) een verkoopadvies. Als het goud gestegen is, wordt groep A opnieuw gesplitst en gebeld met een nieuw advies. Na drie splitsingen blijft er een kleine groep over die dacht het orakel gevonden te hebben. Deze lezer werd tientallen procenten belooft. Het ging om een zekere Floris die

8

zijn diensten vanuit Duitsland aanbood. Het vanuit het buitenland werken gebeurde in het verleden ook om zo geen problemen met de autoriteiten te hebben. Floris schermde met een grote naam in de brokerwereld niet wetende dat deze enkele weken later failliet ging (Refco). Hoe dit avontuur eindigt zullen we helaas – of gelukkig – nooit weten. Een klant van me kwam met een kleinschalig vastgoedproject waar je bijna gegarandeerd 30% mee kon maken. Ik vraag me dan meteen af hoe het mogelijk is dat dit soort rendementen beloofd worden als je ondertussen weet dat er zeer hoge kosten zijn voor het maken van prospectussen, financiële bijsluiters, advocaten et cetera. Nog afgezien van de marges van de aanbieders. Dus als deze kosten er niet zouden zijn, blijven er tonnen meer aan rendement over. En als dit dan ook nog eens zou zijn zonder

De lezer weet het beter Bordeaux Advisory

Ik heb een proefnummer van uw blad ontvangen en ik vind het een bijzonder leuk en interessant blad om te lezen. Alleen één artikel viel mij erg op dat gaat over Bordeaux Advisory (waar ik ook een investering heb lopen), geschreven door Peter van Kleef en Michiel Pekelharing. Er staat onder andere in het artikel dat de 100% inleg garantie geen enkele waarde heeft door de tekst die in verkoopvoorwaarde bij 9.1 vermeld staat. Maar in de folder die je ontvangt als je informatie aanvraagt, staat

letterlijk 100% inleg garantie en ze kopen je wijn terug voor de aankoopprijs. En ik heb ook een brief gekregen waarin letterlijk staat dat de wijn terug gekocht wordt voor het aangekochte bedrag als er geen winst is gemaakt na de afgesproken looptijd. Hoe zit dit? Is dit allemaal niets waard? Graag spoedig uw reactie want dan kan ik overwegen om er zo spoedig mogelijk vanaf te komen zoals u adviseert in het blad. Verder TOP BLAD. Vriendelijke groeten, Erwin Vork Naschrift redactie: Het klopt dat Bordeaux Advisory (BA) in haar folder en op de website schermt met die inleggarantie. Het kan goed zijn dat ze die ook uitbetalen. Maar met artikel

9.1 van de verkoopvoorwaarden die u ook in huis hebt (de kleine lettertjes op de achterzijde van het formulier) heffen ze die verplichting weer op. Daarmee heeft BA de achterdeur voor zichzelf wagenwijd opengezet. Het zou echter veel te ver voeren om alleen over dat punt te vallen. Zoals u hebt kunnen lezen, is er veel meer aan de knikker en heeft het spel dat John Taylor speelt alle kenmerken van een piramidespel. Dat kan voor de groep initiële investeerders goed uitpakken, maar vroeg of laat zijn de gebakken peren gaar. Dat BA niet altijd volledig is in haar uitingen blijkt wel uit haar website, waar ze ook

verwijst naar het artikel in het vorige nummer van iex magazine. Ze quote daar precies (en alleen) de enige positieve zin uit een verhaal van vijf pagina’s. Dat is knap en slim bedacht en eens temeer het bewijs dat BA vooral drijft op het brengen van een goed verhaal op een slimme en overtuigende wijze, maar dat ze dingen soms ook wat anders voorspiegelt dan ze werkelijk zijn. Of u uw geld terug moet vragen, dat mag u uiteraard zelf uitmaken.

Canadees teerzand

Geachte heer Middelkoop, In iex magazine nummer 7, schrijft u een gratis researchrapport over teerzandvelden beschikbaar te hebben, waarin interessante aandelen te vinden zijn. Ik ben daarin zeker geïnteresseerd! Zit daar ook het geheimzinnig gepresenteerde bedrijf van Wolf Trader bij, dat tegen betaling van 99 euro bekend gemaakt wordt? Zie hieronder:

“De redactie van Wolf Trader is een oliezandaandeel op het spoor gekomen dat momenteel nog voor ongeveer 2 Canadese dollars te kopen is! Begin 2004, resulteerde een samenloop van omstandigheden – waar toeval en opportunisme een grote rol speelden – in een zodanige ontwikkeling, dat het bedrijf een strategische positie verwierf in zowat het meest besproken en opwindende oliespel van het moment: de Canadese oliehoudende zandlagen. Vorig jaar kocht dit bedrijfje voor 20 dollar per acre land in Athabasca. Binnen een jaar gingen de mineraalrechten op dit land al voor 2.300 dollar over de toonbank, een stijging van 11.500%! De redactie van Wolf Trader verwacht dat dit relatief onbekende oliezandaandeel in de komende kwartalen een fantastische koersperformance gaat neerzetten! We hebben dan ook een extensief speciaal rapport van 8 pagina’s over dit aandeel geschreven waarbij we u alle in’s en out’s van dit aandeel en ons koersdoel uit de doeken doen.” Hebben we hier te maken met een tweede Suncor of Imperial Oil? Het komt mij overigens voor dat u gelijk hebt, als u adviseert deze materie aan een professionele fondsbeheerder over te laten, in plaats van zélf in deze onbekende ‘jungle’ aan stock picking te gaan doen. Wie tipt u als specialist in de teerzandvelden-wereld? met vriendelijke groet, Ko Kloet Naschrift redactie: Mails van deze strekking kregen we in tientallen varianten. Het artikel van Willem Middelkoop over de nakende olieschaarste en het alternatief (Canadese teerzandfondsen) riep veel informatieaanvragen op. De rapporten zijn ondertussen doorgestuurd. We willen wel duidelijk stellen dat de column van Middelkoop en het researchrapport volledig los staan van de e-mail van Wolf Trader. We kunnen en willen ons dan ook geen oordeel aanmatigen over hun ‘geheimzinnige fonds’ behalve dat bij het prijskaartje van 99 euro voor de gouden tip voorlopig alleen Wolf Trader zelf verzekerd is van een fors rendement.

9

HOTS.S N A PS HOTS.SNAPSH OTS. Klare taal / Daniel Raab, aig Financial Bij grondstoffen denken beleggers al snel aan de grote prijsbewegingen van olie- en gas en aan de soms nog grotere volatiliteit van meer exotische producten zoals koffie of sojabonen. Opvallend genoeg blijken dezelfde grondstoffen een uitstekend middel om de beweeglijkheid van de portefeuille juist te verminderen, blijkt uit een gesprek met Daniel Raab, managing director aig Financial Products.

De prijzen van olie, gas, koper, suiker en zink zijn sinds eind 2004 met ruim 30% gestegen, terwijl nikkel en koffie met ruim 10% zijn gedaald. Volatiel goedje die grondstoffen. “De volatiliteit wordt veroorzaakt dooreen inelastische vraag. Er zijn maar weinig mensen die de verwarming niet meer aanzetten als de gasprijs stijgt. De vraag en het aanbod van grondstoffen zoals bijvoorbeeld olie en koffie liggen traditioneel erg dicht bij elkaar. In het voorbeeld van olie leidt de inelasticiteit van de vraag ertoe dat het verschil tussen vraag en aanbod erg klein is, of de laatste paar vaten bepalend ��� ����������������������

���

���

���

��

��

����� ����� �����

����� �����

����� �����

zijn of er een evenwicht is of dat de marktprijs behoorlijk omhoog of omlaag kan gaan. Een orkaan zoals Katrina die de raffinagecapaciteit tijdelijk aantast of een relatief koude winter die tot een hoge vraag naar gas leidt, kunnen het verschil tussen vraag en aanbod snel scheeftrekken. Maar op de lange termijn kunnen grondstoffen juist helpen om de volatiliteit van een portefeuille te verminderen.” Sorry? Minder volatiliteit door grondstoffen? “Het gemiddelde rendement van grondstoffen is over de afgelopen vijftig jaar ongeveer gelijk aan dat van aandelen. Uit hetzelfde onderzoek is gebleken dat deze beleggingscategorie bovendien een negatieve correlatie heeft met de aandelenmarkt. In goede beursjaren blijven grondstofprijzen vaak achter bij het rendement op aandelen en andersom. Door een deel van de portefeuille in grondstoffen te beleggen kan de volatiliteit van deze portefeuille flink worden teruggebracht. Op de pensioenmarkt is dit een van de opvallendste trends van de laatste jaren. Veel grote fondsen hebben een deel van het vermogen in grondstoffen belegd. In de praktijk is dat ongeveer 5% van de portefeuille. Ik verwacht dat ����� ����� ����� �����

dit percentage in de toekomst verder kan stijgen als de grote beheerders zich gemakkelijker gaan voelen bij het idee dat grondstoffen een deel uitmaken van een goed gespreide portefeuille.” Hoe verhoudt het beeld op de professionele markt zich tot de situatie voor particuliere beleggers? “Voor deze groep is het helemaal een goed idee om in grondstoffen te beleggen, omdat iedereen eigenlijk een natuurlijke shortpositie heeft in deze markt. Mensen zetten elke dag de verwarming aan, drinken koffie en eten brood. Je zou fluctuaties van deze kosten kunnen hedgen door een longpositie op te bouwen op de olie-, koffie- en livestockmarkt of via een index zoals de Dow Jones-AIG Commodity Indexam. Deze index bestaat al sinds 1998 . De index wordt elk jaar herwogen om te voorkomen dat één categorie een dominerende weging krijgt. Olie en gas vormen nu bijvoorbeeld ruim 40% van de index en dat wordt in januari teruggezet naar 33%. En als je alleen een fiets hebt en dus geen benzinekosten hebt? “Dan zou je kunnen kijken naar de Dow Jones – AIG Commodity Index ex-energy, dat is de standaardindex maar dan zonder olie en gas. Er zijn dit jaar negen nieuwe indexvarianten bijgekomen, waaronder een index zonder landbouwgrondstoffen en indices die in euro en yen noteren.”

Advertentie

De goedkoopste broker van Nederland: Today´s Brokers Stap nu over naar de goedkoopste broker in Nederland voor de actieve belegger (volgens de consumentenbond). Enkele citaten uit het rapport: “ondanks verlaging van de totale kosten van Binck en Alex met respectievelijk 9 en 5% komt Today´s Brokers binnen op de eerste plaats” “Binck en Alex waren vorige keer (1/1/2004) het goedkoopst, nieuwkomer Today´s komt binnen op de eerste plaats”

10

Today's brokers adv 2.indd 1

Direct wereldwijd handelen tegen de laagste prijs Kijk op www.todaysbrokers.nl of bel: 020-5 300150 tot 22.00 uur

24-11-2005 14:35:41

AANDEEL VAN DE MAAND De cijfers

Omzet: 28,6 miljard euro Beurswaarde: 29,6 miljard euro Verwachte k/w: 9,6 Verwachte wpa: 2,20 euro Analisten: 10x kopen, 5x houden, 0x verkopen De periode van expansie tussen 1996 en 2000, leverde een gestaag groeiende omzet en een stijgende beurskoers op. Het aandeel verdubbelde naar 23,95 euro en tikte op deze weg bijna de 30 euro aan. De troepenopbouw kenmerkte zich door een veel minder snelle omzetgroei en deze tijd was een stuk minder lucratief voor de aandeelhouders. Alhoewel dat uiteraard ook deels een gevolg is van de omslag in het marktklimaat na het leeglopen van de internetzeepbel.

Te r u g n a a r d e to e ko m s t

ABN Amro

Verover Noord-Amerika, Europa en een derde continent naar keuze

A

door Michiel Pekelharing / illustratie Nico den dulk

bn Amro mag straks terugkijken op een uitstekend jaar, want het moet raar lopen als 2005 niet het meest winstgevende jaar in de geschiedenis wordt. Aan het eind van het derde kwartaal was al 3,1 miljard euro verdiend en de combinatie van een sterke groei in Brazilië en een historisch laag voorzieningenniveau zorgen ervoor dat de nettowinst van 4,1 miljard euro over heel 2004 overtroffen gaat worden. Tot de publicatie van de definitieve cijfers op 31 januari hebben beleggers dus iets om naar uit te kijken. Daarna kan de aandacht weer verschuiven naar de partij Risk die topman Rijkman Groenink aan het spelen is. Een vergelijking tussen het bordspel en de wijze waarop abn Amro de internationale strategie invult gaat natuurlijk niet hele-

12

maal op. Een partij Risk duurt hooguit enkele uren, terwijl de bank al bijna tien jaar bezig is. In november 1996 werd Standard Federal Bancorp voor 1,95 miljard dollar opgekocht. Hiermee werden de activiteiten in de regio van Detroit fors uitgebreid. De bank werd zelfs even de grootste buitenlandse bank in de Verenigde Staten en voor het eerst kon zo gesproken worden van een tweede thuismarkt. Of een tweede front, om in Risktermen te blijven. Meteen in de volgende beurt viel abn Amro alweer Zuid-Amerika binnen. In 1997 werd voor 2,1 miljard dollar een belang van 40% genomen in de Braziliaanse Banco Real, wat in november van het volgende jaar werd uitgebouwd naar 100%. Dat kostte de bank meer dan 3 miljard dollar, waardoor de internationale expansie even stokte.

Troepenopbouw

Groenink, die in 2000 veldheer Jan Kalff had opgevolgd, legde in eerste instantie de nadruk op het opbouwen van legers in de nieuw veroverde gebieden. Enkele maanden later kocht abn Amro namelijk Michigan National Corporation voor 2,75 miljard dollar, waarmee de positie in het midwesten van de Verenigde Staten werd veiliggesteld. In april 2003 werd het Braziliaanse Banco Sudameris voor 680 miljoen euro overgenomen van het Italiaanse Banca Intesa. De strategie van veroveren en troepenopbouw oogt gedegen, maar desondanks kreeg de bank in de afgelopen jaren toch wat nederlagen te slikken. Zo werd achter het net gevist bij pogingen de Belgische Generale Bank en het Franse cic in te lijven.

Afgaande op de historie lijkt het dus goed nieuws dat abn Amro met de aankoop van Antonveneta weer aan het veroveren is geslagen. Een groot verschil is dat de positie in Italië minder sterk is dan die in het Amerikaanse midwesten eind 1996 of in Brazilië eind 1998. Antonveneta is de negende bank in Italië met een marktaandeel van ongeveer 3%. Abn Amro heeft al aangekondigd dat het vooral op prijsgebied de concurrentie aan wil gaan. Uit onderzoek van Cap Gemini blijkt dat een rekening courant bij een Italiaanse bank voor de rekeninghouder gemiddeld 253

�����

euro kost, tegenover 34 euro in Nederland. Tegelijkertijd zal het er abn Amro niet veel aan gelegen zijn om een complete prijzenoorlog te ontketenen. Het is natuurlijk wel de bedoeling dat de overnamesom van 7,2 miljard euro wordt terugverdiend en bovendien ontbreekt de schaalgrootte om de strijd aan te gaan met de grote partijen. Aan dat laatste kan wat gedaan worden met de traditionele troepenopbouw die inmiddels kenmerkend is voor de periode na een nieuwe verovering. Abn Amro heeft al een belang in het Italiaanse Capitalia, maar de markt in het land is zo versnipperd dat er voldoende andere acquisitiekansen zijn. Een nieuwe aankoop zou ervoor zorgen dat de synergievoordelen veel hoger uitkomen dan de 160 miljoen euro waar tot nu toe vanuit gegaan werd.

Slag om de Bosporus

Tijdens de campagne in Noord- en ZuidAmerika onder Kalff veroverde de bank eerst twee nieuwe gebieden, om pas daarna de troepen op te bouwen. Als Groenink de tactiek van zijn voorganger volgt, moet dus tussen nu en 2007 nog een nieuw front worden geopend. Er zijn zelfs al vergeefse pogingen gedaan om Roemenië en Turkije binnen te vallen. In augustus zag de bank af van een aanval op Roemenië, aangezien er naar eigen zeggen onvoldoende aanknopingspunten waren om de overname op staatsbank bcr door te zetten. Dat de pogingen om voet aan de grond te krijgen in Turkije niet zijn geslaagd, was minder vrijwillig. Abn Amro was een gegadigde om

Landje veroveren Licht stijgende omzet, winst en koers �����

�����

����������

�����

�����

�� �� �� �� ��

����

�

Garanti over te nemen. Deze derde bank van het land was voor 60% in handen van de familie Sahenk, die op zoek was naar een koper omdat Garanti internationaal nauwelijks meetelde. Uiteindelijk ging de financiële divisie van het Amerikaanse General Electric met deze Turkse prijs aan de haal. Dit betekent niet dat alle kansen in Turkije meteen verkeken zijn. De mediane leeftijd van 26 jaar betekent dat er een groot reservoir aan nieuwe klanten is en de versnipperde markt geeft buitenlandse partijen veel kansen om met een overname voet aan de grond te krijgen. Fortis nam

� ���� ���� ���� ���� ���� ���� ���� ���� ���� ���� ���� ����

�

bijvoorbeeld eerder dit jaar Disbank over, het Italiaanse UniCredito heeft samen met het lokale Koc een meerderheid gekocht in Yapi ve Kredi Bankasi en het Franse bnp Paribas heeft een controlerend belang genomen in teb. Door lang te wachten met een transactie loopt abn Amro het risico dat alle middelgrote partijen al opgeslokt zijn door buitenlandse spelers. De bank heeft in het verleden aangetoond dat het bereid is om een paar beurten achter, niet in de aanval te gaan en alleen legers op te bouwen in de eigen gebieden. En in het verleden was dat geen goede periode voor de beurskoers. Maar aandeelhouders hoeven nog niet zover vooruit te kijken. De meevallers op het vlak van oninbare leningen en de groei in Brazilië lijken garant te staan voor de publicatie van mooie jaarcijfers op 31 januari. Daarna moeten beleggers zich echt afvragen of ze met Groenink mee op oorlogspad durven te gaan.

13

AANDEEL VAN DE MAAND Imtech

De vliegende start

B

door Michiel Pekelharing

eleggers moeten het nog ruim een maand zonder de houvast van kwartaalcijfers stellen. Totdat Océ op 16 januari de cijfers over het gebroken boekjaar publiceert, blijft de informatiestroom beperkt tot de vervoerscijfers van Air France-klm en de omzetcijfers van Ahold. Gelukkig zijn er in de tussentijd nog de nieuwjaarstoespraken, die door veel bedrijven worden aangegrepen om een tipje van de sluier op te lichten over de gang van zaken in het net afgesloten jaar. En een van de ondernemingen waarvan de nieuwjaarstoespraak traditioneel goed ontvangen wordt, is Imtech.

N i e u w j a a r s ra l ly

Tussen het eind van 2004 en de dag na de toespraak van het concern ging de koers met 6% omhoog. En daarvoor was niet eens groot vuurwerk nodig, want Imtech handhaafde de prognose van een “verdere stijging van het resultaat vóór rente, belastingen en amortisatie van goodwill”. Daarnaast werd het dividend vastgesteld op 1,07 euro per aandeel, wat hetzelfde niveau is als een jaar eerder. Misschien was dit ook de reden dat de koerswinst al snel weer werd prijsgegeven. Aan de start van 2004 kende het aandeel weliswaar geen goede start, maar in de eerste dagen van 2003 en 2002 schoot de koers met maar liefst 8 en 11% omhoog. Drie jaar geleden zei bestuursvoorzitter René van der Bruggen in het nieuwjaarsbericht dat zijn onderneming een redelijk jaar achter de rug had, zonder daar overigens bij te specificeren hoe beleggers dat moesten interpreteren.

Wel werd bekend dat de productie was gestegen van 1,7 naar 2 miljard euro en dat de kaspositie in de tweede jaarhelft sterk was verbeterd. En begin 2002 was er niet eens een officiële nieuwjaarstoespraak nodig om de koers flink omhoog te jagen. De enige berichten die de onderneming begin januari naar buiten bracht, waren een naamswijziging in Duitsland en de benoeming van een nieuwe directeur bij een onderdeel van de telecomdivisie. Historisch gezien is Imtech dus één van de meest kansrijke kan-

��

didaten voor een nieuwjaarsrally en er zijn vooralsnog geen aanwijzingen dat het begin 2006 anders zal zijn. Het afgelopen jaar is er nauwelijks een week voorbij gegaan waarin het concern niet een nieuwe order bekend kon maken; van het verzorgen van de elektrotechniek van de Stuttgarter Messe tot het aanleggen van datanetwerken, comfortkoeling, branddetectie en beveiliging in 568 zeer luxe appartementen in Londen. Sinds de publicatie van de halfjaarcijfers op 16 augustus heeft Imtech geen financiële informatie meer naar buiten gebracht. De koers is in die tijd met 7% teruggevallen naar het huidige niveau van 27,44 euro. Als 2006 weer de gebruikelijke beginjaarsrally kent voor Imtech, kan dit verlies in de eerste dagen van volgend jaar weer worden uitgewist.

Laat vuurwerk Koersrally Imtech tussen einde jaar en nieuwjaarstoespraak

���� ���� ���� ���� �� ����

������ ������ ������ ������ ������ ������� ������� ������� ������� �������

McDonald’s

Super Size Mac

H

door Michiel Pekelharing

De cijfers

Omzet: 2,07 miljard euro Beurswaarde: 737,8 miljoen euro Verwachte k/w: 12,5 Verwachte wpa: 2,20 euro Analisten: 6 x kopen, 4 x houden, 0 x verkopen.

14

amburgergigant McDonald’s kwam vorig jaar onder vuur te liggen door de Amerikaanse film Super Size Me, waarin hoofdrolspeler Morgan Spurlock dertig dagen achter op een rij alleen maar bij restaurants van McDonald’s eet. Spurlock komt ruim tien kilo aan, ziet zijn cholesterol door het dak

vliegen en kampt met constante hoofdpijn. Het zou een stuk beter met Spurlock zijn gegaan als hij de aandelen van McDonald’s had gekocht in plaats van de hamburgers en de friet. De beurskoers is binnen drie jaar ruimschoots verdubbeld van 15 naar 34 dollar en het enige wat het bedrijf daarvoor hoefde te doen was een einde maken

aan een periode van dalende verkopen in de Verenigde Staten. De omzet van vestigingen die langer dan een jaar open waren, liet tussen begin 2000 en eind 2002 een gestaag dalende lijn zien. McDonald’s kon de Amerikaanse omzet alleen laten groeien door voortdurend nieuwe restaurants te openen. En de schamele omzetgroei die zo geboekt werd, was ruim onvoldoende om de problemen te verhullen. In het laatste kwartaal van 2002 werd het eerste verlies geboekt sinds de beursgang in 1965 en de klanttevredenheid was volgens onderzoek van de University of Michigan gedaald tot onder het niveau van de belastingdienst en luchtvaartmaatschappijen.

Goede spoor

In 2002 trad Jim Cantalupo aan als topman en hij heeft het concern meteen op het goede spoor gezet. Op de Amerikaanse markt werd McDonald’s gepromoot als een restaurant waar klanten niet alleen een hamburger konden krijgen, maar ook een salade of een ander alternatief voor de vette snelle hap. Bovendien werd door interne controles het serviceniveau sterk verbeterd. Begin november maakte het bedrijf bekend dat de vergelijkbare omzet (inkomsten bij vestigingen die langer dan een jaar open zijn) in oktober met 3% was gestegen en dit cijfer laat al meer dan twee jaar op rij een stijgende lijn zien. Het management krijgt nu niet de kans om van het succes te genieten. Want nu de groeicijfers weer op fatsoenlijk niveau zijn, gaan aandeelhouders op zoek naar andere manieren om meer geld uit het hamburgerconcern te persen. En de verborgen waarde zit volgens deze groep in de vastgoedbezittingen van McDonald’s. De onderneming staat weliswaar bekend als echte franchise, maar daarnaast worden er ook circa negenduizend restaurants in eigen beheer geëxploiteerd. De operationele marge van deze vestigingen komt op 7 tot 10% uit. Ter vergelijking; voor de franchiseactiviteiten komt dat percentage op 30 tot 50. Verschillende vastgoedfondsen zouden nu graag zien dat het onroerend goed apart wordt afgesplitst. En verschillende partijen hebben deze visie al kracht bijgezet door een belang in McDonald’s op te bouwen. Pershing Square Capital Management heeft bijvoorbeeld 4,9% van de aandelen in bezit.

���

Koop aandelen, geen hamburgers De stijgende omzet en koers van McDonald’s �����

���

�����

���

���

��

����� ����� �����

����� ����� ����� �����

Volgens managing partner Bill Ackerman kan de huidige vastgoedportefeuille van McDonald’s 46 miljard dollar opbrengen. Dat is niet verkeerd, zeker niet aangezien de huidige marktkapitalisatie op iets meer dan 42 miljard dollar uitkomt. Ackermann wil een deel van het vastgoed afsplitsen om de inkomsten te gebruiken om 10 dollar dividend uit te keren. Analist Lou Taylor van Deutsche Bank plakt op basis van de operationele marge van 7% zelfs een prijskaartje van 64 miljard dollar op het onroerend goed van de onderneming. En de druk op McDonald’s werd verder opgevoerd toen begin november bekend werd dat investeringsmaatschappij Vornado een belang van 1,2% had genomen. Vornado kreeg bekendheid door de overname van Sears, waarna grote delen van de vastgoedportefeuille van deze winkelketen met grote winst werden verkocht.

G ro e i t e m p o

Een voordeel van het afsplitsen van het relatief laag renderende onroerend goed is dat de overgebleven franchiseactiviteiten een hogere waardering verdienen. CocaCola is in dat opzicht een interessante vergelijking. Dit concern bracht in 1986 de bottelarijen naar de beurs en richt zich sindsdien volledig op de marketing en de productie van het extract wat gebruikt wordt om de frisdrank te maken. Op basis van de geschatte winst voor 2006 heeft

����� ����� �����

Coca-Cola nu een koers-winstverhouding van 18,5 tegenover 15,5 voor McDonald’s. Het lijkt er dus op dat de druk op het concern steeds meer zal toenemen. De beste verdediging voor McDonald’s is het huidige groeitempo. Het concern laat de winst elk jaar met ongeveer 10% per jaar groeien en als dat tempo wordt volgehouden, hebben de meeste aandeelhouders weinig reden tot klagen en krijgen de vastgoedpartijen het moeilijk om voldoende steun voor hun voorstel te krijgen. Wie zich in ieder geval geen zorgen hoeft te maken is de aandeelhouder. De onderneming houdt immers zijn huidige groei vast, of wordt op termijn onder druk gezet de verborgen waarde van de vastgoedportefeuille te gelde te maken. Net als Spurlock ontdekte bij de opnames van Super Size Me, is het dus verstandiger om de aandelen van McDonald’s te kopen in plaats van de hamburgers.

De cijfers

Omzet: 20,5 miljard dollar Beurswaarde: 42,5 miljard dollar Verwachte k/w: 16,6 Verwachte wpa: 2,02 dollar Analisten: 13 x kopen, 7 x houden, 0 x verkopen

15

B E D R I J FS B EZOEK

Onno van de Stolpe CEO van Galapagos Galapagos is in 1999 ontstaan als een joint venture van Crucell en Tibotec. De onderneming bestaat uit twee divisies: een serviceafdeling die klanten assisteert bij preklinische tests en een onderzoekstak die een therapeutische pijplijn ontwikkelt op het vlak van gewricht- en beenderziekten, astma en Alzheimer. Opvallend? Er zijn weinig bedrijven die beleggers zo goed op de hoogte houden als Galapagos. Tussen de beursgang begin mei en de publicatie van de derdekwartaalcijfers in november heeft de onderneming meer dan dertig nieuwsberichten uitgegeven. Nog meer opvallend? Door de overname van BioFocus heeft de onderneming behalve een notering aan Euronext nu ook een notering aan de London Stock Exchange. Hoewel er in Londen maar weinig aandelen verhandeld worden, wil het bedrijf de notering aanhouden om de aandacht te trekken van Britse investeerders en voor het doen van nieuwe acquisities.

�� �� ��

Nettoverlies 2004: 3,6 miljoen euro Omzet 2004: 7,8 miljoen euro Marktkapitalisatie: 106,8 miljoen euro Aandeelhouders: Abingworth (11,4%), Apax (10,2%), Crucell (9,8%), Tibotec-Virvo (8,9%), Burrill (7,2%), Alpinvest (4,0%), GO Capital (4,0%). door Michiel Pekelharing / fotografie Herman van Heusden

16

� � � �

����

����

�����

����

���

����

�����

�����

“Wij willen het leidende biotechbedrijf in Europa worden. Dat klinkt ambitieus en dat moet je ook zijn, anders kom je er nooit. Het afgelopen jaar heeft al aangetoond dat je in relatief korte tijd veel progressie kan maken en een heel eind kan komen”

17

B E D R I J FS I N TERVI EW Onno van de Stolpe

Gespleten Galapagos Galapagos kwam in mei van het jaar naar de beurs en deed enkele maanden later al de eerste overname. Het gaat snel bij het jongste biotechbedrijf op de Amsterdamse beurs.

Galapagos staat pas sinds mei van dit jaar genoteerd aan Euronext. Heeft de beursgang gebracht wat u ervan had verwacht? “Absoluut. Ik moet daarbij zeggen dat het wel een moeilijke beursgang was, aangezien de introductie plaatsvond vlak na de twee slechtste beursweken van het jaar. Daarom moesten we de introductieprijs bijstellen van 8 naar 7 euro. Galapagos is boven de uitgiftekoers geopend, waarmee een eind is gemaakt aan een serie tegenvallende beursintroducties op Euronext. Inmiddels kunnen we terugkijken op een mooie koersontwikkeling. Er waren twee redenen om een notering aan te vragen. We wilden kapitaal ophalen om onderzoek te financieren en we waren op zoek naar een manier om toekomstige overnames te financieren. Dat laatste is nodig om kritische massa te krijgen en de recente aankoop van het Britse BioFocus moet ook in dat licht gezien worden.”

18

Onlangs zijn de derdekwartaalresultaten gepubliceerd. Moeten beleggers nou vooral naar deze cijfers kijken of juist naar de onderzoeksresultaten van de nieuwe medicijnen? “Dat antwoord valt in twee delen uit elkaar. Galapagos bestaat uit een servicetak en een divisie die een therapeutische pijplijn ontwikkelt. Bij de eerstgenoemde divisie kijken beleggers terecht naar de financiële resultaten. Deze afdeling liet een enigszins teleurstellende omzet zien in het derde kwartaal, maar de overname van BioFocus betekent dat we in het vierde kwartaal snel kunnen groeien. Bij de pijplijn wordt vooral gekeken naar de progressie van het onderzoek. Die was in het derde kwartaal heel erg goed, met

blijkt in een reuma-ziektemodel in de muis de hoeveelheid van dit tnf alpha voor 99% te reduceren. Als blijkt dat dit molecuul tot een nieuw medicijn ontwikkeld kan worden, heeft het als voordeel over Enbrel en Remicade dat het oraal, in pilvorm, kan worden ingenomen. Recent hebben we deze eerste resultaten met muizen bekend kunnen maken en deze zijn bijzonder enthousiast ontvangen.” Is Galapagos geen uitgelezen overnamekandidaat voor een grote farmaceut als verdere tests ook goed verlopen? “We zijn een publiek bedrijf en als een overnamebod in het belang van de aandeelhouders is, zullen we daar zeker naar kijken. Zoals het nu gaat, denk ik dat we op termijn interessant kunnen worden voor grotere spelers. Maar het is niet iets wat op mijn verlanglijstje staat, want ik heb er nog heel veel plezier in om de onderneming op eigen kracht verder te laten groeien.”

“Er zullen meer contracten worden afgesloten.

Dat is interessanter voor beleggers dan maandenlang op financiële cijfers moeten wachten.” name binnen ons reuma-programma. Deze ziekte wordt veroorzaakt door een bepaald eiwit met de naam tnf-alpha. De bestaande generatie medicijnen, zoals Remicade van Johnson & Johnson en Enbrel van Amgen, is erop gericht om met een antilichaam dit eiwit te blokkeren. Enbrel en Remicade zijn samen goed voor jaarlijkse verkopen van 3 miljard euro. Het grote nadeel van deze middelen is dat ze wekelijks met een injectie toegediend moeten worden. Het molecuul dat wij in ontwikkeling hebben

U heeft nog 25 miljoen euro in kas. Is dat wel voldoende met de huidige cashburn? “Bij de beursgang hebben we aangekondigd dat we met de huidige middelen twee jaar toekunnen. Daarna moeten we waarschijnlijk meer geld uit de markt halen, aangezien het bijzonder kostbaar is om klinische tests uit te voeren. De komende jaren zullen we verlies maken. Dat is heel goed uit leggen aan beleggers, zolang de therapeutische ontwikkelingen maar goed zijn.”

STO C K P I C K was voorkomend en beleefd – altijd goed – en de sfeer in de winkel was rustig. Er werd geen muziek gedraaid, waardoor er ook geen geld aan de Belgische variant op Buma Stemra hoeft te worden overgemaakt. Dozen staan hoog opgestapeld, maar je hoeft ze niet zelf uit te pakken. Duidelijk is wel dat deze winkel ‘goede koop’ is. Zelfs op de lopende band aan de kassa wordt beknibbeld. Die is er namelijk niet, de spulletjes worden in het winkelwagentje gescand.

door Arnoud Wolff

Belgische achterblijver De beste ideeën worden zelden per ongeluk geboren. Het is kijken naar de beurs, turen naar het scherm en speuren naar aandelen die structureel achterblijven, maar toch een verborgen toekomstperspectief hebben. Het Belgische Colruyt is daar een goed voorbeeld van.

Arnoud Wolff is oprichter en fund manager van Robeco European Midcaps. Al meer dan tien jaar stroopt hij de Europese aandelenmarkt af op zoek naar kleine en middelgrote, weinig gevolgde of ‘onbegrepen’ bedrijven. Robeco European Midcaps is long aandelen Colruyt.

20

O

p het eerste gezicht is het logisch dat een aandeel als Colruyt achterblijft. Het is een retailer en in die wereld woedt een prijzenslag en staan marges onder druk. Dat klinkt logisch, maar nadat ik me wat meer in het bedrijf verdiepte, bleek het wat minder zwart-wit te zijn. Het is makkelijk te stellen dat Colruyt een retailer is, maar wat doen ze precies? Hoeveel winkelformules hebben ze en in welk segment bevinden die zich. Website uitgeplozen, jaarverslag doorgenomen. Colruyt beschikte over een goede visie en gaf in het jaarverslag aan groeikansen te zien. Daarnaast was er net een nieuwe topman aangesteld. Reden te meer om de telefoon te grijpen en

een afspraak te maken. Een nieuwe man aan het stuur verlegt regelmatig de accenten. De afspraak heb ik ’s middags op het hoofdkantoor, zodat de ochtend vrij was voor veldonderzoek. Eerst de winkels zien en wel alle verschillende formules. En even langs het distributiecentrum rijden, dat dicht in de buurt was. Tijdens zo’n ochtend let je onbewust en bewust op van alles en nog wat. Vlak bij het dorp van bestemming reden steeds meer vrachtwagens met ‘Colruyt’ erop. Bij het distributiecentrum was grote activiteit, met tientallen vrachtwagens die af en aan reden. De eerste winkel die ik bezocht lag vlak naast de snelweg. Groot parkeerterrein,

een onbemand tankstation en een groot maar uitermate sober, grijs winkelpand waaraan duidelijk geen cent teveel betaald was. Er stond nog net ‘Colruyt’ op. Dat beeld rijmt met wat we al gelezen hadden: een discounter met lage prijzen moet ook de kosten laag houden.

Goede koop

In de winkel gaat het om het productaanbod en de prijzen. Wat me vooral opviel was dat er overal bij de schappen groene knoppen zaten. Zodra je daarop drukt, verschijnt er een medewerker. Ondanks de lage prijzen wordt er wel gestreefd naar een goede service. In de slagerij werd het vlees zichtbaar in mootjes gehakt. Vers aanbod. Het personeel

Eigenlijk doorlopen we dit proces, in één of meerdere varianten, bij elk van de veertig tot vijftig aandelen in de portefeuille. Het is natuurlijk geen garantie dat het ook altijd goed gaat. Het Duitse Medion was achteraf bijvoorbeeld een minder succesvolle belegging. Medion levert en organiseert al die spectaculaire nonfood-aanbiedingen van Aldi. Computers met alles er op en er aan, of strijkijzers. Dat aandeel was behoorlijk gekelderd vanwege de slechte Duitse economie en teruglopende consumentenbestedingen. De marge liep terug, de concurrentie nam toe. Tijdens het gesprek met het management verklaarden ze hun marge heilig en hielden ze vol dat die weer terug naar het oude niveau zou opkrabbelen. Er was wat margedruk geweest vanwege extra acties van Aldi, met wie Medion al twintig jaar erg close is. Het aan���

deel lag op z’n gat en kon nauwelijks nog verder dalen. Een kwartaal later bleek de marge niet hersteld, maar verder ingezakt. Dat was weer het gevolg van last minute-aanbiedingen van Aldi, waarvoor Medion componenten moest invliegen. Dat ging ten koste van hun marge. Oude makker Aldi weigerde ervoor te betalen. Dan weet je hoe laat het is en wat die oude vriendschapsbanden werkelijk voorstellen.

Groei en winst

Terug naar het Belgische avontuur. Na het bezoek aan de Colruyt-winkel – alles undercover – ook de andere twee winkelformules bezocht

Colruyt is een goede retailer met groeikansen en een uitdijend marktaandeel in België en Frankrijk en gewapend met het aantekeningenbloc uiteindelijk neergestreken bij de ceo. Die houdt zijn strategiepraatje, vertelt over de plannen, prijszetting en concurrentiepositie. En natuurlijk over groeimogelijkheden en de winstgevendheid in verhouding tot de investeringen. Uit zo’n gesprek blijkt in dit geval dat de afstraffing van het aandeel wel wat erg kort door de bocht was. De algemene perceptie was dat de marge onder druk stond door de prijzenoorlog, maar dat was niet het geval. De marge

koersdalingen door expansie

��� ��� ��� ���

maar de Edah-formule zou mogelijk wel aansluiten bij de activiteiten van Colruyt. Dat neem je mee in je uiteindelijke afweging. Na zo’n dag zijn de conclusies: Colruyt is een goede retailer met groeikansen, lage prijzen en een uitdijend marktaandeel in België en Frankrijk. Het aandeel wordt gewaardeerd als een niet-groeier die nog een prijzenslag voor de kiezen gaat krijgen. Op de terugweg worden de nieuwe indrukken nog tegen een paar retailanalisten aangehouden voor een second opinion. Colruyt is in België voor een deel vergelijkbaar met Sligro, aangezien veel winkeliers daar hun boodschappen doen. Dat alles samengevoegd leidt tot de uiteindelijke afweging tussen de waardering en de verhouding tussen risico en potentieel. In dit geval leidde het tot een koop. klik hier...

��� ���

stond wel onder druk, maar de reden was anders. De lagere winsten waren het gevolg van expansie. De opstartkosten van nieuwe winkels drukten op het resultaat, maar die moesten zich gaan terugverdienen. Op dat moment reken je – samen – de potentiële winstgevendheid per filiaal uit en kom je op de totale winstpotentie van Colruyt. Uit zo’n gesprek blijkt al snel of de ceo zijn eigen cijfers kent. Natuurlijk kan hij niets concreets over zijn plannen voor de Nederlandse markt zeggen, maar je krijgt wel zijn visie uit zijn eigen mond te horen. Laurus overnemen als geheel zal nooit een optie zijn,

Meer columns van Arnoud Wolff staan op magazine.iex.nl/wolff ������

������

������

������

������

������

�������

21

W I N D OW D R ESSI NG Het is altijd fijn als het overzicht van de belangrijkste holdings van uw beleggingsfonds volledig bestaat uit de grootste winnaars van 2005. Een beheerder die aan het eind van het jaar onder meer Crucell, Fugro, Apple of Google in portefeuille heeft, kan per slot van rekening niet heel erg verkeerd bezig zijn. door Michiel Pekelharing / illustraties Nico den Dulk

W

inkeliers willen hun etalage in de aanloop naar het feestdagenseizoen zo mooi mogelijk inrichten. Dat geldt ook voor sommige fondsbeheerders die tijdens de laatste dagen van een kwartaal hun portefeuille oppoetsen. Fondsen zijn namelijk verplicht om regelmatig een overzicht te publiceren van de aandelen die ze in portefeuille hebben. En het kan dan heel aanlokkelijk zijn om er even voor te zorgen dat de etalage er op dat moment heel mooi uitziet. Een groot verschil tussen winkels en beleggingsfondsen is dat een consument er behoorlijk zeker van kan zijn dat de getoonde spullen in de winkel ook daadwerkelijk op voorraad zijn. Bij een beleggingsfonds is dat nog maar de vraag. Aangezien het overzicht van belangen een momentopname is, blijft het voor beleggers namelijk gissen of de beheerder een snel

gestegen aandeel al in bezit had voordat de rally begon. Het is uiteraard ook goed mogelijk dat het fonds pas vlak voor het eind van het kwartaal is ingestapt. Het is een vertrouwd beeld om te zien dat de beurswinnaars van de voorgaande maanden nog een mooie eindsprint eruit persen in de laatste dagen van het kwartaal of het jaar, wat vervolgens vaak wordt toegeschreven aan windowdressing. In Nederland was dat in de laatste week van vorig jaar bijvoorbeeld het geval bij bouw- en vastgoedfondsen en een serie andere winnaars van 2004 zoals Stork, Boskalis, Imtech, Fugro en csm. Hoewel het verleden in de financiële wereld natuurlijk nooit een garantie geeft voor toekomstige resultaten, kan het natuurlijk nooit kwaad om snelle stijgers die in aanmerking komen voor een eindejaarsrally alvast op een rijtje te zetten.

Voor iedereen met een positie in een beleggingsfonds is deze wijze van windowdressing niet echt prettig. Het overzicht van de posities ziet er weliswaar prachtig uit, maar de extra transacties aan het eind van het kwartaal leveren wel weer hogere transactiekosten op. Dat gaat weer ten koste van het rendement. Wat waarschijnlijk toch al niet heel erg indrukwekkend was, aangezien het anders niet nodig was geweest om de ramen te versieren. De voor de hand liggende oplossing lijkt dan ook om alleen op de rendementen te letten en niet langer naar de portefeuille te kijken. Maar ook de zogenaamd kille cijfers zeggen niet altijd alles.

Portfolio pumping

Fondsbeheerders hebben namelijk nog een wapen achter de hand. Door de positie in aandelen die al in portefeuille zitten in de

laatste dagen van het kwartaal of halfjaar flink uit te breiden, kan het rendement van de bestaande posities flink worden opgekrikt. Dit wordt ook wel portfolio pumping genoemd en het is al jarenlang een populaire tactiek op de internationale beurzen. Het Amerikaanse magazine Money heeft becijferd dat 62% van de beleggingsfondsen waarvan het rendement op de voorlaatste handelsdag van het jaar 25 basispunten (0,25%) lager was dan dat van de S&P 500 er toch nog in slaagde om deze index te verslaan. En van de fondsen met een achterstand van 50 basispunten (0,5%) wist bijna de helft de achterstand op de laatste han-

opvallende stijgers wereldwijd Google Apple Genentech Bayer RWE Hewlett-Packard AXA Motorola Total Société Générale

107,6% 100,5% 78,1% 43,9% 41,5% 40,2% 39,6% 38,7% 38,2% 34,9%

opvallende stijgers in nederland Binck Crucell BAM Groep USG People Arcadis

Innoconcepts Nutreco Univar Buhrmann Fugro

132,8% 117,3% 93,1% 90,4% 83,2% 83,0% 63,7% 62,6% 62,0% 49,2%

delsdag toch nog goed te maken. Het meest extreme voorbeeld was de opmerkelijke opleving van het Alger Small Capitalization fund. Op de laatste handelsdag van 1993 boog het fonds een underperformance van 0,57% ten opzichte van de S&P 500 om in een outperformance van 2,82%. Een dergelijke mate van portfolio pumping is tegenwoordig een stuk moeilijker. Beursautoriteiten hebben de praktijk al verschillende keren aangepakt en opvallend genoeg was het deze keer niet de Amerikaanse sec die met de primeur aan de haal ging. In de zomer van 2000 betaalde Royal Bank of Canada al een boete van drie miljoen Canadese

dollars aan de Securites Commission in Ontario als onderdeel van een schikking voor een aanklacht voor high-closing trading; een mooie uitdrukking voor portfolio pumping. Ruim een jaar later moest abn Amro een boete aan de sec betalen van 200.000 dollar nadat bleek dat een handelaar in samenwerking met een Amerikaanse vermogensbeheerder onder meer de koersen van Renault en Volkswagen kunstmatig naar een hoger niveau had gestuwd. Het probleem portfolio pumping zou direct opgelost zijn als beleggingsfondsen verplicht worden om hun posities elke week of zelfs elke dag prijs te geven. De keerzijde

Portefeuill e Pompen Etaleren voor fondsbeheerders

22

23

Net kleine kinderen…

WI N DOWDR E S S I N G

Waarom grijpen beursautoriteiten zoals de afm en sec niet veel vaker in als het vermoeden van window dressing bestaat? Fondsbeheerders zijn in sommige opzichten net kleine kinderen. Zolang de ouders in de buurt zijn wordt er vaak braaf gespeeld. Dat verandert zodra u even de kamer verlaat, want dan wordt de snoeppot geplunderd of de nieuwe bank van een nieuw kleurtje voorzien. En uiteraard heeft de hond het dan gedaan. Window dressing is het onvermijdelijke gevolg van de verplichting om een keer per kwartaal de fondsportefeuille openbaar te maken. Wie denkt dat geen enkele fondsbeheerder de etalage aan het eind van het kwartaal verfraait, moet nu snel iex magazine wegleggen en naar de huiskamer lopen waar zijn engeltjes bezig zijn om de boel eens goed te verbouwen. Het is nu eenmaal niet de taak van de afm en sec om voor kleuteroppas te spelen.

Portfolio pumping zou direct stoppen als beleggingsfondsen verplicht worden om hun posities elke dag prijs te geven van deze openheid is dat het voor grote partijen onmogelijk is om een grote positie in een aandeel op te bouwen. In de praktijk is dat vaak een kwestie van enkele dagen tot weken, aangezien anders het gevaar bestaat dat de verhouding tussen vraag en aanbod erg scheef komt te liggen en de koers omhoog schiet. Bovendien spelen concurrentieoverwegingen een rol en voor de sec was dit het voornaamste argument om te kiezen voor de verplichte publicatie van de fondsposities eenmaal per kwartaal. Er zijn partijen die vaker een kijkje in de keuken geven. Fidelity publiceert bijvoorbeeld elke maand een overzicht van de tien belangrijkste holdings van de bekendste beleggingsfondsen.

Hedge funds

Dit is uiteraard een mooi initiatief, maar ook de tucht van een maandelijkse publi-

catie zal geen einde maken aan praktijken als windowdressing en portfolio pumping. Sterker nog, de praktijken lijken zich uitgebreid te hebben naar de hedge fundsector. Begin september viel het journalist Jesse Eisinger van Wall Street Journal op dat de koers van enkele kleine fondsen op woensdag 31 augustus wel erg snel omhoog was geschoten. Medical Properties Trust, True Religion, Golf Galaxy, Nano Proprietary en Pico Holdings hebben stuk voor stuk een beurswaarde van 200 tot 430 miljoen dollar en zagen de koers op de bewuste woensdag met 3,1% stijgen tot 8,4%. En daar houden de overeenkomsten niet op. Al deze aandelen zaten aan het eind van de maand in de portefeuille van jlf Asset Management, een hedge fund met een omvang van ongeveer 500 miljoen dollar. Beheerder Jeff Feinberg wilde indertijd geen commentaar geven, maar het heeft er in

ieder geval alle schijn van dat hij het toeval een handje heeft geholpen. Moeten beleggers tegen het eind van de maand dus snel een positie in wat kleine aandelen innemen om zo te profiteren van portfolio pumping? Op het Damrak is het aanbod van relatief kleine en dun verhandelde aandelen veel kleiner dan de duizenden ondernemingen die aan de Amerikaanse beurzen staan genoteerd. Opmerkelijke koersbewegingen springen daarom snel in het oog en de Nederlandse smallcapbelegger kan beter goed zijn huiswerk doen dan proberen mee te surfen op portfolio pumping. Dat betekent echter niet dat nu al de beleggingsportefeuille op slot gegooid kan worden voor 2005. Het is altijd nog een goede traditie dat winnaars van het beursjaar er in de laatste dagen van het jaar nog een eindsprint uitpersen.

25

CO LUM N door Jacques Potuijt

Trackers in trek

De Barclays Bank introduceert dertien nieuwe trackers. De meningen over trackers zijn verdeeld. Duidelijk is wel dat met deze trackers de slagvaardigheid van particuliere beleggers opnieuw aanmerkelijk is vergroot. Jacques Potuijt was analist, fondsmanager en fusiespecialist bij ABN AMRO en hoofd particulier vermogensbeheer en hoofd beleggingsresearch bij Deutsche Morgan Grenfell in Amsterdam. Begin 1996 richtte hij de Provest Group op. Potuijt schrijft regelmatig fundamentele analyses op iex.nl. Hij belegt privé uitsluitend in beleggingsfondsen.

O

nlangs was de opzienbarende introductie van liefst dertien index-trackers tegelijk. Hiermee heeft de Britse Barclays Bank dit beleggingsinstrument in het middelpunt van de belangstelling van beleggers gebracht. Van alle kanten hebben deskundigen inmiddels hun oordeel gegeven. Hierin zijn twee duidelijke kampen te zien. De deskundigen zijn voor- of tegen indexbeleggen in het algemeen en dat bepaalt ook het enthousiasme voor de trackers van Barclays. De scheidingslijn tussen de twee kampen is niet zo moeilijk te trekken. Wie z’n geld verdient met effectenresearch of vermogensbeheer op basis van bijzondere deskundigheid lijkt per definitie niets in indexbeleggen te zien. De sympathisanten zitten vooral in de academische hoek. Uiteindelijk valt de hele discussie terug te voeren op de vraag of de aandelenmarkt nu wel of niet efficiënt is. Of anders gesteld, of nu wel of niet op ieder moment alle beschikbare informatie in de koersen van aandelen is verdisconteerd. De strijd bestaat al decennia en ik heb niet de illusie dat ik

hier een bijdrage kan leveren die de weegschaal in een van beide richtingen kan laten doorslaan. Ik kan wel wijzen op de systematisch goede performance van enkele legendarische beleggers zoals Warren Buffett, Templeton en de beheerders van de Endownment-fondsen van Amerikaanse universiteiten zoals Harvard en Stanford.

Minimale inspanning

Ook de koersontwikkeling van het meest spraakmakende aandeel van dit moment, Google, wijst niet direct in de richting van een efficiënte markt voor dit aandeel. De juiste langetermijnvisie op de effecten van de informatierevolutie en de unieke rol van Google hierin is meer bepalend voor de koers dan de schaarse informatie die over dit weinig mededeelzame bedrijf beschikbaar is. Maar er zijn natuurlijk talloze beleggers die visie ontberen en die ook niet de tijd kunnen vrijmaken om zich te verdiepen in markten en sectoren. Voor hen is het prettig zich te koesteren in de relatieve zekerheid die indexbeleggen oplevert. En het besef dat ze met minimale inspanning in ieder geval het marktrendement kunnen realiseren waarin zoals steeds uit onafhankelijk onderzoek blijkt, de overgrote meerderheid van de professionele vermogensbeheerders maar niet lijkt te slagen. De principiële vraag of de markt nu wel of niet verslagen kan worden, is eigenlijk de verkeerde invalshoek

bij het beoordelen van iShares trackers van Barclays. Veel interessanter is de vraag naar de praktische bruikbaarheid van dit beleggingsinstrument voor de particuliere belegger. Het gaat dan om aspecten zoals de mate waarin de tracker er in slaagt de index te volgen en de kosten waarmee dat wordt gerealiseerd. Daarnaast telt ook de flexibiliteit van het in- en uitstappen of het switchen tussen trackers. De dertien nieuwe trackers moeten zich in Amsterdam nog bewijzen maar de meeste kennen al een voorgeschiedenis op andere beurzen zoals Londen en New York. Hieruit blijkt dat ze hun functie goed vervullen. De afwijkende waarde van deze trackers ten opzichte van hun respectievelijke indices – gemeten met de tracking error die doorgaans slechts enkele tienden van een procent bedraagt – is zeer gering. Er valt niet veel te beheren en te muteren dus zijn ook de beheerkosten zeer schappelijk, variërend van 0,30% voor de aex-tracker en 0,74% voor de tracker die de China 25/Chinhua-index volgt.

Tachtig tracker funds

In totaal heeft Barclays International Investors circa tachtig tracker funds genoteerd op verschillende beurzen, met name New York, London en Amsterdam. De documentatie van deze funds is goed. Op hun websites staat dagelijks een rapportage van de netto vermo-

genswaarde, de historische performance en de index-samenstelling. In Amsterdam biedt Barclays beleggers nu de keuze uit 24 trackers; naast de aex-index onder andere ook de ftse 100, de S&P 500, ftse/ Xinhua China 25, msci Japan, msci Brazil, msci Taiwan en msci Korea. De laatste vier trackers volgen de landenindices zoals samengesteld door Morgan Stanley Capital International. Tot nu toe ontbrak het particuliere beleggers aan instrumenten waarmee ze zo eenvoudig en tegen lage kosten in de Chinese, Koreaanse, Taiwanese of Braziliaanse markt konden stappen.

kunnen in principe een koers neerzetten die afwijkt van de intrinsieke waarde. Normaal gesproken zullen ze dat niet doen maar onder extreme marktomstandigheden schuilt hier toch een risico. In het prospectus van iShares is het voorbehoud opgenomen dat de vennootschap bij uitgifte van nieuwe aandelen maximiaal 3% van de intrinsieke waarde per aandeel in rekening kan brengen of naar eigen goeddunken daarvan kan afzien. Bij terugkoop of ruiling van de ene in de andere tracker kan zelfs maximaal 5% kosten in rekening worden gebracht.

Makkelijk handelen

De trackers zijn beursgenoteerd en er kan gedurende de hele dag gehandeld worden

De introductie van de Barclaystrackers heeft de slagvaardigheid van particuliere beleggers dus opnieuw aanmerkelijk vergroot. In New York hebben beleggers ook nog de keuze uit iShares voor onder andere Mexico, Zuid-Afrika en de afzonderlijke landen en het ligt voor de hand te verwachten dat die trackers tezijnertijd ook wel hun weg naar Euronext Amsterdam zullen vinden. Resteert nog de vraag naar de flexibiliteit. Hoe gemakkelijk is het om in en uit de trackers te stappen? Gemakkelijk, en bovendien tegen lage aan- en verkoopkosten die de meeste brokers tegenwoordig in rekening brengen. De iShares trackers zijn beursgenoteerd en er kan op elk willekeurig moment van de beursdag gehandeld worden tegen een koers die nagenoeg de intrinsieke waarde of net asset value reflecteert. De markt in de trackers wordt niet gemaakt door Barclays, maar door zelfstandige market makers zoals Merrill Lynch en Susquehanna op Euronext Amsterdam. Die partijen

Deze regeling ziet primair toe op de verhouding tussen de vennootschap en de market makers maar het is evident dat de beleggers in het fonds uiteindelijk alle kosten via de beurskoers voor hun kiezen krijgen. In een stijgende markt zal het iShares paraplufonds waarin de verschillende trackers zijn ondergebracht waarschijnlijk wel afzien van de 3%-vergoeding, maar hoe gaat dat in een crisissituatie zoals in 2001/2002 als beleggers massaal uit de markt stappen en dus ook uit iShares? Pas als de market makers de opgenomen stukken in grote getale aan het fonds lappen, treedt de voorwaarde in werking. Het zal dan van de clementie van de market makers afhangen of ze de inkoop- of omruilkosten van de koers zullen aftrekken. Ook die willen graag wat verdienen en ik denk dat het realistisch is aan te nemen dat de koers

onder extreme omstandigheden een maximale discount van 5% ten opzichte van de intrinsieke waarde zal doen. Van Barclays mag evenmin op clementie worden gerekend want anders had de voorwaarde niet expliciet in het prospectus gestaan.

Potentieel nadeel

Het risico van een 5%-extra discount bij extreem aanbod van trackers is het enige minpunt dat ik heb ontdekt in de overigens rijke aanvulling van beleggingsmogelijkheden voor de particuliere belegger. Het potentiële nadeel hoeft

ook nooit manifest te worden als, wat verreweg de beste gedragslijn is, de belegger tijdens een crisis blijft zitten waar hij zit. Het nadeel kan zelfs omslaan in een voordeel als goedkope aandelen met een extra korting van 5% worden gekocht, gebruikmakend van dezelfde tracker. De iShares van Barclays, met name de trackers die zuivere landenindices volgen, zijn los van de vraag of je nu wel of niet gelooft in de efficiënte markt, in de eerste plaats mooie bouwstenen waarmee snel en voordelig ook voor kleine portefeuilles een hoge graad van internationale spreiding kan worden gerealiseerd. klik hier... De tracker funds van Barclays zijn te vinden op www.ishares.net. Meer analyses van Jacques Potuijt vindt u op magazine. iex.nl.potuijt.

27

magazine

DOSSIER

2006 Terugblik 32 34 38

De complete, downloadbare IEX Beleggerskalender 2006

Het wordt me het jaartje wel – IEX-columnisten Marcel Tak, Corné van Zeijl, Lukas Daalder, Geert Jan Nikken, Willem Middelkoop, Jos Koets en Frank van Dongen blikken nú al terug op 2006.

Doorbraken in 2006 – Het jaar van de grote doorbraak voor...

KA L EN D E R 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

JANUARI 2006

Wet Financiële Dienstverlening gaat in New York en Londen gesloten

Ron Belt is jarig

Ahold omzetcijfers

Martin Luther King Day; NY gesloten asml jaarcijfers Optie-expiratie Philips jaarcijfers

Microsoft jaarcijfers 250e Geboortedag Mozart

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28

sbm Offshore voorlopige jaarcijfers Fed-vergadering, afscheid Alan Greenspan

2006 FEBRUARI 2006 Royal Dutch Shell, Vedior jaarcijfers

40ste Super Bowl in Detroit Akzo Nobel, kpn jaarcijfers dsm, Unilever jaarcijfers Opening Olympische Winterspelen in Turijn Philips jaarverslag; Jaap Muns ing jaarcijfers Optie-expiratie Geboortedag George Washington; NY gesloten Heineken jaarcijfers Numico jaarcijfers

Einde Olympische Winterspelen tnt jaarcijfers Mardi Gras in New Orleans; Hagemeyer jaarcijfers

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

MAART 2006 Wolters Kluwer jaarcijfers Herweging aex en midcap, Getronics jaarcijfers Oscar Night: Uitreiking 78e Academy Awards Gemeenteraadsverkiezingen, kpn jaarverslag Aegon, Fortis jaarcijfers

Optie-expiratie

asml ava Frank van Dongen

Fed-vergadering, rentebesluit; Verkiezingen Israël Ahold sbm Offshore jaarcijfers; dsm ava; San Lie Philips ava abn Amro, Hagemeyer jaarverslag

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

I E X B E L E G G E RSK ALEN DER 200 6 bedrijfscijfers,

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

JULI 2006 Proloog Tour de France Presidentsverkiezingen Mexico Independence Day; NY gesloten

Finale WK voetbal in Berlijn

400e Geboortedag Rembrandt van Rijn Philips Q2 Tour de France: Aankomst Alpe d’Huez asml Q2 Optie-expiratie Einde Tour de France

dsm, Royal Dutch Shell, Vedior Q2

abn Amro, tnt Q2

30

beurs en economie, 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

kpn Q2 Getronics, Wolters Kluwer Q2 Numico Q2

Fed-vergadering, rentebesluit; Hagemeyer Q2 Super Finnendag; tnt Q2

Optie-expiratie Willem Middelkoop Geert Jan Nikken

sbm Offshore halfjaarcijfers; Bank Holiday (UK)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

SEPTEMBER 2006

Labour Day; NY gesloten Heineken halfjaarcijfers

5-jarige herdenking Aanslag WTC Optie-expiratie

Fed-vergadering, rentebesluit aex 500! (althans volgens Geert Jan Nikken) Parlementsverkiezingen Zweden

Één april!

Getronics jaarcijfers

Corné van Zeijl Parlementsverkiezingen Italië kpn ava Fortis jaarverslag Goede Vrijdag, beurzen dicht Eerste paasdag Tweede paasdag; Euronext gesloten Philips Q1 asml Q1; Marcel Tak Getronics, Heineken tnt ava Optie-expiratie

Hagemeyer Q1; Aegon, ing ava abn Amro, dsm Q1; Wolters Kluwer ava; Edwin Melchior Vedior Q1, abn Amro ava Hagemeyer, Vedior ava Koninginnedag

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

MEI 2006

Europese beurzen gesloten; NY open Numico Q1 Getronics, tnt Q1, Numico ava Royal Dutch Shell Q1

kpn Q1 Fed-vergadering, rentebesluit; Wolters Kluwer Q1 ing Q1

Jerry de Leeuw Royal Dutch Shell ava Finale Champion’s League Fortis Q1 sbm Offshore ava; optie-expiratie Eurovisie Songfestival in Athene Analistenconferentie Aegon, Londen

Bank Holiday/Memorial Day; NY en Londen dicht Fortis ava; Warrum Buffet

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

JUNI 2006

RTL-Z bestaat 5 jaar Start WK voetbal

Optie-expiratie

Jos Koets

Fed-vergadering, rentebesluit

Rentebesluiten, jaarcijfers en de verjaardagen van uw favoriete iexcolumnisten. Zet hem op uw desktop, of laat hem afdrukken voor aan de muur: de enige kalender voor 2006 die u nodig heeft.

evenementen en verjaardagen

AUGUSTUS 2006

APRIL 2006

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

OKTOBER 2006

Presidentsverkiezingen Brazilië (1e ronde)

Gemeenteraadsverkiezingen België Lukas Daalder

Philips Q3 asml Q3 Optie-expiratie

Fed-vergadering, rentebesluit dsm, Royal Dutch Shell, Vedior Q3 Presidentsverkiezingen Brazilië (2e ronde) abn Amro, tnt Q3 kpn Q3

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

NOVEMBER 2006 Getronics Q3

Verkiezingen VS (congres en senaat) Wolters Kluwer Q3 Super-donderdag: Aegon, Forits, ing, Numico Q3

Optie-expiratie

Thanksgiving; NY gesloten Black Friday: Amerikanen gaan shoppen

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

DECEMBER 2006

Jacques Potuijt en Sinterklaas

Fed-vergadering, rentebesluit Optie-expiratie

Eerste Kerstdag Tweede Kerstdag

31

TE R UG B L I K door Geert Jan Nikken

2006

Twee uit Twee

Ik leun achterover met een Monte Cristo losjes in mijn mondhoek en naast mij het geluid van sprankelende bubbels die over de rand van het glas springen. Net als eind 2005 constateer ik dat 2006 een uitstekend jaar voor aandelen was.

Geert Jan Nikken is technisch analist bij Fortis Bank.

Ik geef eerlijk toe dat ook ik in het achterliggende jaar wel eens getwijfeld heb of mijn eigen technische verwachtingen voor 2006 niet te hoog gegrepen waren. Mijn voorspelling voor eind 2006 was een niveau van 512 voor de aex. Had ik me mee laten slepen door de euforie van het behaalde succes in 2005? Of was ik in dezelfde valkuil gestapt als die analisten die eind 2002 koersniveaus uitspraken van 160, 125 of zelfs 80, simpel en alleen omdat de index in de daarin voorafgaande jaren was gedaald? Terugkijkend kan ik wel stellen dat de liniaal mij ook dit jaar niet in de steek heeft gelaten.

Hoofd en schouders

32

Toch was het in het eerste kwartaal eventjes spannend. Toen de aex die duikeling maakte tot diep onder 400, kwamen overal weer de verhalen van de grote hoofdschouderformatie te voorschijn. U weet wel, dat verhaal van een linkerschouder midden 1998. De huidige all time high van 2000 als hoofd en de opleving van begin 2002 als rechterschouder. Maar wederom kon worden vastgehouden aan de simpele technische regel dat hogere

SPANNEND EERSTE KWARTAAL VAN 2006

toppen en hogere bodems duiden op een opwaartse trendmatige beweging. Dus de daling tot onder de 400 was vanuit procentueel oogpunt weliswaar interessant, maar het langeretermijnplaatje dat zich sinds de bodem van maart 2003 ontwikkelde, kwam niet in gevaar.

Voorzichtige voorspelling

Langzaam maar zeker wordt het echter wel weer tijd om mijn gedachten op papier te zetten voor het nieuwe jaar. Brengt 2007 wederom euforie of is het nu wel tijd om eens met een wat voorzichtigere voorspelling naar buiten te komen? Ik ga voor het laatste. Want de koersniveaus van 220 lijken met het bereiken van koersen tot boven de 500 uit een ver verleden te dateren.

Vooralsnog is er slechts sprake van een herstelbeweging op de dalende beweging van 2000 tot in het eerste kwartaal van 2003. Sterker, de index is opgelopen tot het derde en dus laatste Fibonacci-correctieniveau van deze daling. Dus nu iedereen weer positief wordt, wordt het tijd om de knuppel eens in het hoenderhok te gooien. Ik voorzie een min of meer zijwaartse beweging in de eerste helft van 2007. Maar in het tweede gedeelte van 2007 kan de koers van de index wel eens zwaar onder druk komen te staan… klik hier... Meer technische analyses van Geert Jan Nikken vindt u op magazine.iex. nl/nikken

TE R UG B L I K door Marcel Tak

2006

�������������

Een 10 voor Tak

���������������������������������������

���������������������������������

Op de beurspagina’s van 30 december 2006 staat een klein berichtje over een IEX-columnist die exact de juiste koersen voor 2006 heeft voorspeld. Voor het eerst een 100%-score voor columnist Tak.

Marcel Tak is zelfstandig beleggingsadviseur en denkt met particuliere beleggers mee over de samenstelling van hun portefeuille en de (actuele) ontwikkelingen op de markten. Op iex.nl recenseert hij beleggingsproducten in de rubriek 10 van Tak.

I

k sla de krant open. De jaaroverzichten schreeuwen om aandacht. Wouter Bos is al drie maanden onze nieuwe premier. Die vervroegde verkiezingen in mei kwamen toch nog onverwacht. Ajax beheerst de sportpagina’s. De Amsterdamse voetbalclub doet het verrassend goed in de eerste divisie. Zou de degradatie vorig seizoen een incident zijn geweest? Natuurlijk ook veel aandacht voor John de Mol’s Talpa. De versie van Big Brother met de laatste negen kijkers van de zender was een origineel idee. De beurspagina’s zijn het meest interessant. Grote koppen over de koerscapriolen op de aandelen- en obligatiemarkt. Linksonder een klein berichtje met de titel: “iexcolumnist voorspelt exact juiste koersen.” Het leuke is dat ikzelf die iex-columnist ben met de juiste voorspelling voor 2006. Tot nu toe blonken mijn jaarprognoses niet uit door een hoog realiteitsgehalte. En nu dan een score van 100%! Dat mag wel in de krant…

Rentestijging

Volgens mijn prognose zou de rente in 2006 de stijgende tendens – die zich eind

2005 aftekende – gematigd voortzetten. Het rendement op tienjarige staatsleningen lag eind 2005 rond de 3,5%. Die zou in 2006 toenemen tot 3,75%. Oorzaak van de veronderstelde stijging van de rente is het langzaam maar zeker voortgaande economische herstel in Europa. De grote coalitie in Duitsland probeert met verzachtende maatregelen het consumentenvertrouwen toe te laten nemen. Dat is goed voor de economie. De betere groeicijfers in combinatie met een iets oplopende inflatie zal de Europese Centrale Bank ertoe verleiden de rentetarieven in twee stapjes van 0,25% te verhogen tot 2,5%. Een laatste argument voor de verwachte rentestijging zijn de oplopende tarieven in de Verenigde Staten. De hoge tekorten en de economische groei, die in 2006 opnieuw boven de 3% uitkomt, zijn daar debet aan. De aandelenmarkten hebben weinig last van de stijgende rente. Uiteindelijk zijn de winstvooruitzichten meer van belang. En die zouden volgens mijn voorspelling ook in 2006 uitstekend blijven. Het saneringsproces in het bedrijfsleven werpt zijn vruchten af. De globalisering heeft voor het bedrijfsleven bijna alleen maar voordelen. Natuur-

lijk moeten ondernemingen leven met de daaruit voortvloeiende grote prijsconcurrentie. Maar de vrijheid om te produceren op plaatsen waar dat het meest efficiënt is en de sterk toegenomen handelsmogelijkheden zijn veel belangrijker. De hoge productiviteitsgroei is de basis voor de welvaart in het algemeen, en de bron van een voorspoedig 2006 in het bijzonder. Opmerkelijk is dat prestaties van het bedrijfsleven meer en meer zijn losgekoppeld van de ontwikkelingen van de onderliggende economieën. Europa draait in economisch opzicht moeizaam, maar het bedrijfsleven floreert als nooit te voren. Deze trend zal zich in 2006 voortzetten. Een goede prestatie van de (Europese) beurzen vindt ook zijn oorzaak in de relatief lage koerswinstverhoudingen. Dat geldt in het bijzonder voor de financiële waarden. Dividendrendementen van meer dan 4% zijn geen uitzondering. Nog altijd is de risicopremie op aandelen (te) hoog en die op obligaties (te) laag. Tot slot speelt ook het consolidatieproces met (geruchten over) fusies en overnames een rol bij de te verwachten dynamiek op de Europese beurzen. Onder deze omstandigheden zullen de aandelenmarkten het goed doen en is er een

grote kans dat de aex de 500-punten grens haalt.

4����������������������������������������������������������������������������� ����������������4�������������������������������������������������������������������������� ��������������������4���������������������������������������������������������������� 4�������������������������������������������4������������������������������� ����������4���������������������������������������

����������������

Tekortproblematiek

De dollar is een verhaal apart. Door menigeen verguisd, heeft de Amerikaanse munt in 2005 een comeback laten zien. De dollar steeg 15% in waarde tot ongeveer 1,15 dollar per euro. Je kunt op twee manieren naar de dollar kijken. De eerste is de munt te zien als monetaire vertegenwoordiger van een economie met grote tekorten. Het buitenland financiert deze tekorten grotendeels en zal dat niet tot in lengte van dagen doen. Dat hoeft ook niet. Eén van de oorzaken van de tekorten is het groeiverschil tussen de Verenigde Staten en de rest van de wereld. Deze groeiverschillen nemen in 2006 af, en daarmee ook de tekortproblematiek. Een tweede manier om naar de dollar te kijken is vanuit zijn interne waarde, de koopkracht. Dan blijkt de dollar eerder ondergewaardeerd dan overgewaardeerd. Vanuit dit perspectief kan de dollar in 2006 minimaal stabiliseren of zelfs iets verder versterken tot ongeveer 1,10 ten opzichte van de euro.

����������������� ���������������� ������������ ��������������������� ����������������� ���������������� ���������������������

������������������������������������������������������������������������������������������ �������������������������������������������������������������������������������������� ������������������������������������������������������������������������������������ ����������������������������������������������������������������������

Terug naar de werkelijkheid. Mijn prognose bleek opmerkelijk goed. De dollar/euro-verhouding is op 31 december 2006 uitgekomen op een niveau van 1,125. De tienjarige rente noteert 3,76%, en de aex sloot 2006 af op 499,7 punten. Een kniesoor zal opmerken dat dit geen 500 punten is. klik hier...

34

Ajax doet het verrassend goed in de eerste divisie. Zou de degradatie een incident zijn geweest?

Meer columns van Marcel Tak en zijn recensies van beleggingsproducten zijn te vinden op magazine.iex. nl/10vantak.

35

TE R U G B L I K door Corné van Zeijl

2006

Wilde haren

veilige beleggingshaven

De AEX-slotstand van 420 is een mooi startpunt voor 2007.

geen leuk jaar voor obligatiebezitters

De Amerikaanse obligatierente trekt de Europese mee tot 4,5.

Dat 2006 zo’n wild jaar werd, had ik niet verwacht. Gelukkig klopte mijn eindejaarstarget voor de aex en heb ik de grote stijgers en dalers goed voorspeld.

Corné van Zeijl is senior portfolio manager bij SNS Asset Management waar hij verantwoordelijk is voor de Nederlandse aandelenportefeuilles. Van Zeijl beheert het SNS Nederland Aandelen Fonds.

I

k steek de vuurpijlen af en denk aan wat het afgelopen jaar heeft gebracht. Allereerst die dollar. Net toen iedereen weer dacht dat het met de dollar ok was, ging het mis. In het eerste halfjaar leek er nog niets aan de hand. Maar toen begonnen plotseling de angsten voor de handelsbalanstekorten weer toe te slaan. Je kan niet eeuwig importeren en met je eigen funny money alles betalen. Buffett zal wel blij zijn dit jaar. De dollar had op een gegeven moment zelfs de 1,40 bijna aangetikt. Maar goed een slot van 1,32 was ook niet mis te verstaan. De aex was ook erg wild. Toen ik op wintersport ging, was ik bang dat ik mijn eindejaarstarget op 520 in plaats van 420 had moeten zetten. Even twijfelde ik of ik scenario B uit de kast moest halen. Het scenario van een puntjes hogere koerswinstverhouding en licht meevallende winsten. Dan kom je inderdaad al gauw dik boven de 500 uit. Maar toen de renteacties van Greenspan en opvolger Bernanke zijn effect begonnen te krijgen, groeide de Amerikaanse economie toch een tandje lager. De Amerikaanse con-

36

sument consumeerde na al die jaren toch wat minder en ging weer een beetje sparen. Dat was wel nodig ook om zijn financiële toestand een beetje op orde te krijgen. De spaarquote groeide zelfs. Ok, 4% is nog steeds niet veel, maar vooruit Joe Sixpack is op de goede weg.

Fikse tegenwind

Voor aandelen waren de lagere dollarkoers en de hogere rente duidelijk een flinke tegenwind. Maar toch, aandelen waren met een kleine 4% koerswinst en 4% dividendrendement toch een mooie belegging in 2006. En met een aex-slotstand afgelopen vrijdag de 29e december van 420 hebben we een mooi startpunt om 2007 met goede moed in te gaan. Wie had gedacht dat simpele Nederlandse aandelen die goede oude aex-index ooit nog eens als een veilige beleggingshaven zouden zien. Tja, als het in de overige beleggingscategorieën maar hard genoeg stormt, is men met iedere haven blij. Blij dat het vanavond overigens droog is. Met de inflatie viel het allemaal wel mee. De obligatierente in Nederland werd door de hogere Amerikaanse obligatierente meegetrokken. Een niveau van 4,5% in Nederland is natuurlijk nog steeds niet heel erg hoog, maar het zorgde er wel voor dat de obligatiebezitters in 2006 geen leuk jaar hadden.

Gelukkig had ik dit jaar wel alle toppers en de floppers goed.

Toppers

Het saaie Logica cmg kreeg er een aantal mooie orders bij. De integratie van Logica en Unilog organisatie ging erg soepel. Na jaren van tegenvallers vielen de cijfers eindelijk eens mee. Een combinatie van hogere winsten en een wat hogere waardering zorgde voor een mooie outperformance ten opzichte van de aex. Vedior was eigenlijk het zelfde laken een pak. Licht meevallende cijfers en een iets hogere waardering waardoor de koers het jaar toch op een substantieel hoger niveau is uitgegaan. Het eerste halfjaar was nog even moeilijk. Frankrijk kwam toch wat later op gang dan verwacht. En ook in Engeland viel de omzet tegen omdat de Engelse regering toch wat forser moest bezuinigen, na jaren van overmatig uitgeven. De derde topper was Aegon. De hogere rente zorgde voor een flinke versnelling van de winstgevendheid. Alleen de dollar zat flink tegen. Maar beleggers keken hier doorheen en waardeerde het aandeel flink hoger. In de loop van het jaar kreeg meneer (hoe heet die ook alweer?) een prijs voor de meest onbekende ceo van een aex-fonds.

Toen ik op wintersport ging, was ik bang dat ik mijn eindejaarstarget op 520 in plaats van 420 had moeten zetten Duidelijk iemand die geen Van der Hoeven-complex heeft.

Floppers

Met Numico ging het allemaal uitstekend, maar het aandeel was toch een van de grotere dalers. Beleggers kwamen er achter dat de waardering toch wel heel, heel, heel erg hoog was. Er waren simpelweg geen triggers meer om de koersen omhoog te brengen. De winstverwachtingen waren erg hoog en toen het iets tegenviel, verkochten de Engelse beleggingsfondsen en masse hun aandelen. sbm en dsm waren de favorieten van de meeste analisten. Maar bij sbm beseften een hoop beleggers plotseling dat al die aflopende leasecontracten voor een appel en ei overgingen naar de oliemaat-

schappijen, waar we in 2005 al het eerste voorbeeld van zagen. Bovendien waren er geen goedkope tweedehands schepen meer voorhanden en moest het bedrijf fors meer betalen voor de tweedehandjes. Ook de dalende dollar was een duidelijke min. En dsm had ook nog eens last van de lagere dollar en te hooggespannen verwachtingen.

angst voor handelsbalanstekort De dollar sloot dit jaar op 1,32

Leuk die aandelen, maar zo’n wild jaar had ik echt niet verwacht. Laten we hopen dat 2007 wat rustiger wordt, want zo’n jaar als 2006 daar krijg je alleen maar hartkloppingen van. Ssssss, Phioei, AAAAAAH. Koen!, niet met rotjes gooien! klik hier... Meer over Corné van Zeijl en zijn porfolio staat op magazine.iex.nl/vanzeijl

37

TE R UG B L I K

2006

2005 was het jaar van Google en Apple. De koers van beide aandelen schoot met ruim 100% omhoog dankzij de ongekende populariteit van de internetzoekmachine en de i-pod (zelfs de Britse koningin Elizabeth heeft er één!). Welke bedrijven komen in 2006 op ieders netvlies? door Michiel Pekelharing en ook een heel klein beetje door Peter van Kleef

Doorbraken in 2006 Podcastingkoning

Wat krijg je als je een van de meest gewilde gadgets van dit moment kruist met een mediavorm uit het begin van de vorige eeuw? Podcasting! Oftewel opnames die speciaal bedoeld zijn om te beluisteren met de populaire i-pod van Apple. Gebruikers van deze walkman van de 21e eeuw kunnen behalve naar muziek ook naar een voorgelezen krant luisteren. Dat is ideaal voor een forens die elke dag achteraan moet sluiten op de snelwegen en op weg naar kantoor ook de achtergronden van het nieuws wil horen in plaats van door reclame onderbroken berichten op de radio. En voor in het vliegtuig of ’s avonds in bed kunnen er zelfs complete boeken op de i-pod worden afgespeeld. Volgens onderzoeksbureau Forrester zal podcasting over vier jaar meer dan twaalf miljoen gebruikers hebben. En dat is goed nieuws voor Audible, de grootste aanbieder van podcasts. Behalve een hele serie boeken (van de nieuwste Stephen King tot de onvermijdelijke Da Vinci Code)

38

zijn op de website van Audible ook kranten zoals Wall Street Journal en New York Times en tijdschriften zoals Forbes te vinden. Het bedrijf verdient zijn geld door de verkoop van abonnementen op deze podcasts en via adverteerders. Met het zelf ontwikkelde Wordcast kan precies gemeten worden wie naar welke podcasts luistert, zodat reclame heel gericht kan worden geplaatst. Audible lijkt dan ook uit te kunnen groeien tot de Google van podcasting. En de onderneming heeft een imposante serie partners, zoals Dell, Hewlett-Packard en zelfs Apple dat toegang heeft verleend tot de i-tunes muziekwinkel en ervoor zorgt dat nieuwe ipods goed overweg kunnen met de geluidsbestanden van Audible. Dat heeft zich nog niet vertaald in een grote stroom inkomsten – het concern zit immers nog in de groeifase. De omzet is in het vorige kwartaal met 81% gestegen ten opzichte van een jaar eerder en het aantal abonnees groeide met 75% tot bijna tachtigduizend. Naar verwachting is Audible dit jaar marginaal winstgevend en

2006 moet het jaar van de doorbraak worden. Niet alleen voor podcasting, maar ook voor de winstgevendheid van Audible.

Marketingstunter

Internet kan wel degelijk een digitale goudmijn zijn, voor wie op de juiste knoppen drukt. Google en Skype zijn daarvan een paar bescheiden voorbeelden. Internet vecht zich ook als advertentiefuik tussen gedateerde instrumenten als tijdschriften. Bij iex hadden we dat al voor de lancering van dit magazine door, maar ook adverteerders beseffen dat er meer mogelijk is dan louter adverteren in kranten en tijdschriften. De mate waarin de geldbuidel van adverteerders boven de internetwereld uitgeschud wordt, is nog beperkt. Schattingen houden het op ruim 5% van het totale budget. Dat staat in schril contrast tot de groei van internet als speelveld voor uitgevers en de negatieve groei van de oude journalistieke kanalen. De snel en vaak getrokken conclu-

sie is dat internet in de nabije toekomst een groter deel van de taart gaat binnenhalen. Leuk voor de makers van de betere websites, maar ook voor de digitale tussenpersonen. De Zweedse beursrookie TradeDoubler (beursgang 9 november 2005) is zo’n speler. Het aandeel is nog kakelvers en noteert op moment van schrijven een fractie onder de introductiekoers. TradeDoubler, opgericht in 1999, is vertegenwoordigd in alle West-Europese landen en is marktleider op het gebied van online-marketing en salesoplossingen. Daarnaast is zij er in geslaagd nauwe banden te ontwikkelen met Yahoo Europe en daarmee samenhangend ook Kelkoo en Overture. Apple, Dell en Air France zijn enkele van de andere klanten van TradeDoubler. Voor adverteerders biedt zij voordelen als hogere opbrengsten en rendement op geïnvesteerd kapitaal, beheer van online-advertentieuitgaven, lagere klantenwervingskosten en pay per result, real time evaluatie en optimalisatie van campagnes. Zoals u als trouw lezer van iex magazine

39

TE R UG B L I K

2006

Volgens onderzoeksbureau Forrester zal podcasting over vier jaar meer dan twaalf miljoen gebruikers hebben en dat is goed nieuws voor Audible Bedrijf Auduble (ADBL) Tradedoubler Germin Tandberg

Beurs Nasdaq Stockholm Nasdaq Oslo

Koers $12,79 109,5 SEK $54,85 81,50 NOK

weet, biedt een topproduct geen garantie voor een goede prestatie van het aandeel en we zijn de laatste om te beweren dat we hier de nieuwe Google gevonden hebben, maar de kernactiviteit van TradeDoubler lijkt op maat gesneden voor de afgeroomde droomwereld die internet heet.

VODdenboer

Op de meeste plekken in Nederland zijn via de kabel al meer dan dertig zenders te ontvangen, maar voor veel mensen is dat nog niet genoeg want videotheken verhuren dagelijks duizenden dvd’s. De vraag is hoe lang dit nog gaat duren, want vod staat voor de deur. vod staat voor video on demand; een technologie die het mogelijk maakt om gewoon thuis op de bank een film of ander programma te bestellen die vervolgens meteen op de buis te zien is. Het grote voordeel is dat de gebruiker niet langer de deur uit hoeft om bij de dichtstbijzijnde videoverhuurder een dvd of een ouderwetse videoband te huren. Bovendien liggen de huurkosten grofweg op hetzelfde niveau en in de Verenigde Staten doen grote kabelbedrijven zoals Comcast en Time Warner bieden deze dienst in veel gebieden al aan. Al deze bedrijven maken hiervoor gebruik van de diensten van Tandberg. Dit is een Noorse onderneming die zich heeft gespecialiseerd in de technologie waarmee

40

Beurswaarde $315,2 mln 3,077 mrd SEK $5,9 mrd 6,o mrd NOK

Geschatte jaaromzet $60 mln 1,0 mrd SEK $1,0 mrd 1,8 mrd NOK

videobeelden sterk gecomprimeerd kunnen worden. Voor aanbieders van video on demand is dat van groot belang, aangezien de netwerken niet berekend zijn op de brede datastroom die op gang zou komen als alle gebruikers tegelijkertijd een film zouden aanvragen. Bovendien breidt Tandberg de positie op de markt voor digitale televisie verder uit aan de hand van overnames, zoals de acquisitie van het Amerikaanse GoldPocket eerder dit jaar. Deze onderneming heeft een technologie ontwikkeld waarmee televisiekijkers met hun afstandbediening producten kunnen bestellen. Goldpocket heeft al verschillende grote studio’s als klant en het lijkt een kwestie van tijd voordat deze technologie ook in Europa van de grond komt. In dat geval kan de huidige omzetgroei van 30% over de eerste drie kwartalen van 2005 ongetwijfeld verder opgeschroefd worden. Voor beleggers is het vooral van belang om de nieuwsstroom rondom Tandberg in de gaten te houden, want het zijn vooral de berichten omtrent het afsluiten van nieuwe contracten die in 2006 voor de mogelijke doorbraak van het concern kunnen zorgen.

Tom Tom Killer

Het succes dat beursnieuweling Tom Tom in 2005 kende, maakt het overbodig om uitgebreid uiteen te zetten hoe groot de

kansen zijn op de markt voor navigatiesystemen en dan natuurlijk vooral voor pnd’s. Deze Personal Navigation Devices zijn hard op weg om dit jaar hét cadeau voor onder de kerstboom te worden. En Tom Tom is sinds de introductie van de go-lijn de onbetwiste leider op de markt voor deze gadgets. Maar daar kan volgend jaar verandering in komen, want in de Verenigde Staten is langzaamaan een Tom Tom killer aan het opstaan. Garmin richt zich op dezelfde markt, waarop het Nederlandse bedrijf nog een kleine voorsprong heeft. Tom Tom heeft bijvoorbeeld een jaar voor de concurrent al een product geïntroduceerd waarmee de mobiele telefoon in de auto kan worden omgetoverd in een navigatieapparaat en de go-lijn is eerder verschenen dan de vergelijkbare c- en i-Serie van Garmin. De hoogte van de onderzoeksuitgaven doet echter vermoeden dat de voorsprong van Tom Tom geen lang leven is beschoren. In de afgelopen vier kwartalen heeft Garmin ruim 72 miljoen dollar uitgegeven aan Research & Development. Dat is bijna zeven keer zoveel als Tom Tom. Het verschil wordt deels verklaard doordat het laatstgenoemde bedrijf het onderzoek grotendeels uitbesteedt. Een voordeel voor Garmin is dat het zo zelf meer greep heeft op het ontwikkelingsproces, wat het mogelijk zou moeten maken om snel op veranderende markttrends in te spelen. Dat lijkt te lukken, want in het derde kwartaal was 44% van de omzet afkomstig van producten die minder dan een jaar op de markt waren. Over de eerste drie maanden van het jaar kwam dat percentage nog op 31. Op marketinggebied moet de onderneming het afleggen tegen Tom Tom, dat tussen de 7 en 10% van de omzet aan advertenties uitgeeft. Bij Garmin schommelt dat percentage rond de 4, maar dit concern heeft weer als voordeel dat het al een goede positie heeft op de Amerikaanse thuismarkt. Inclusief de luchtvaartdivisie is in de afgelopen vier kwartalen een omzet van 614,7 miljoen dollar geboekt in Noord-Amerika tegenover 19 miljoen euro voor Tom Tom. Tel daarbij op dat de nieuwe productintroducties van Garmin sinds enkele kwartalen serieus op gang komen en er zijn voldoende redenen om het bedrijf aan te wijzen als kanshebber voor een doorbraak in 2006.

TE R UG B L I K door Lukas Daalder

2006

Volledig verkeerd Lukas Daalder is hoofd research van Bank Oyens & Van Eeghen in Amsterdam. Daalder schrijft over macro-economische vraagstukken, onder het motto “it’s a dirty job, but someone’s got to do it”. Daarnaast is hij verantwoordelijk voor de maandelijkse peiling van de stemming onder beleggers in de vorm van de IEX Bull/ Bear Enquete.

Slecht nieuws: ook mijn voorspellingen voor 2006 zijn niet uitgekomen. Uitleggen waarom 2006 zo’n goed jaar was, gaat dus moeilijk. Rest mij de ondankbare taak uit te leggen waar het het afgelopen jaar allemaal is misgegaan.

D

e belangrijkste reden waarom ik dacht dat de aex aan het einde van 2006 op 410 zou staan, had te maken met de correctie die ik voor de obligatiemarkt voorzag. Een Duitse kapitaalmarktrente van 3,5% met een inflatie van 2,5% was in mijn ogen onhoudbaar. Als we daar dan ook nog eens de btw-plannen van Merckel, het inflatiegevaar van de wegzakkende euro én de aankomende renteverhogingen van de Europese Centrale Bank bij optelden, was het beeld compleet: de kapitaalmarktrente zou gaan stijgen. De stijging van de kapitaalmarktrente aan het einde van 2005 was volgens mij slechts

42

een voorbode van wat komen zou. Ik liet me inspireren door de obligatiemarktcorrecties in 1994 en 1999, toen de obligatiemarkt in een maand of negen met twee volle procentpunten steeg. Uitgaande van de bodem op 3%, leek een kapitaalmarktrente van 5% dus geen al te wilde veronderstelling.

Hardnekkige bubbels

gehold, waardoor de consumptie in 2005 voor een groot deel afhing van de vermogenswinst op de huizenmarkt. De stijgende kapitaalmarktrente zou hier aan het begin van 2006 hardhandig een einde aan maken. Gecombineerd met de stijgende korte rente zou dit betekenen dat de Amerikaanse consument op de slachtbank zou komen te liggen.

Helaas, ik had mijn eigen vooruitzichten voor 2020 beter moeten lezen. De huidige financiële markten staan in het teken van bubbels en sommige daarvan kunnen heel hardnekkig zijn, zeker als risicomijdende centrale banken blindelings in obligaties blijven stappen. Vooral de Amerikaanse obligatiemarkt profiteerde volop van het terugsluizen van de olie- en handelsdollars en dat trok de Europese kapitaalmarkt mee naar beneden. De Europese lange rente piekte op 3¾% en meanderde vervolgens tegen het einde van het jaar weer naar de 3¼%. Ongelofelijk, maar waar.

Ook die vlieger ging niet op. Aangezien de kapitaalmarktrente niet steeg maar daalde en Bernanke vervolgens ook nog eens tegen de verwachting in niet de rente verder verhoogde. De groeiafzwakking beperkte zich tot een zwak kwartaaltje, waarna de lage reële rente de economie opeens weer aanzwengelde. Tel daar het herstel van de Europese economie bij op en de wereldeconomie liet opeens de hoogste groei in tien jaar tijd zien. Niet bepaald het overgangsjaar waar ik op gerekend had.

Met de verkeerde kapitaalmarktvisie ging het ook met de rest van mijn scenario de mist in. Zo ging ik er vanuit dat de Amerikaanse economie begin 2006 in een recessie zou belanden. Ook hier leek het verhaal duidelijk. De hoge inflatie had de koopkracht van de Amerikaanse consument behoorlijk uit-

Een stijgende kapitaalmarktrente, recessie in Amerika en een behoorlijke correctie van de dollar (1,35 per euro leek me haalbaar), is nou niet bepaald een beursvriendelijke omgeving. Dat ik desondanks de aex voor het einde van 2006 op 410 prikte, vond ik eigenlijk wel gewaagd.

AEX 486…

mijn verwachting vs de werkelijke ontwikkelingen van de aex

��� ��������

���

��������

��� ���

Op één punt heb ik gelukkig wél weer gelijk gekregen: ook dit jaar was het onzin om in mei te verkopen en in september weer in de markt te stappen. Doe er uw voordeel mee!

��� ��� ��� ���

���

���

��

���

��� ���� ����

��� ���

���

���� ���

De huidige financiële markten staan in het teken van bubbels en sommige daarvan kunnen heel hardnekkig zijn Het argument voor deze positieve slotstand van de aex lag in de fusies en overnames. De sterke kapitaalpositie van het bedrijfsleven (zelfs asml kwam om in de cash), in combinatie met beperkte autonome groei zou in mijn ogen de vlam van fusies en overnames blijven aanwakkeren. Ik dacht dat dalingen op de beurs als gevolg van de tegenvallende conjunctuur grotendeels geneutraliseerd zouden worden door kooplustige multinatio-

nals en durfkapitalisten. Gedurfd, maar wel leuk. En volledig verkeerd, dus.

Extraatje

Op zich klopte het argument trouwens wel: fusies en overnames speelden in 2006 inderdaad een belangrijke rol. Het was echter niet de factor die de dalingen op de beurs wist te compenseren, maar veel meer het extraatje waarmee de beurs ook dit jaar weer vleu-

gels kreeg. De uitkomst is inmiddels bekend: de aex stevent tegen het einde van 2006 af op de magische grens van 486. Magisch? Jawel, dat was het niveau waar de aex op stond vlak voor de aanslagen van 11 september 2002. klik hier... Meer columns van Lukas Daalder vindt u op magazine.iex.nl/daalder

43

TE R UG B L I K door Jos Koets

2006

Koets had het goed

Terugkijken is altijd leuk, maar 2006 moeten we maar snel vergeten. Twee jaar lang voorspelde ik een daling van de huizenmarkt en nu is dat ook daadwerkelijk gebeurd.

Jos Koets is erkend hypotheekadviseur (seh) en de hypotheekspecialist van iex. Hij heeft een eigen assurantiekantoor, Groenoord in Vlaardingen. Iedere maand recenseert Koets op iex.nl de nieuwste hypotheekproducten.

I

k had voorspeld dat de huizenmarkt in 2006 zou dalen met 10%. Dit percentage is niet gehaald, maar de daling van 7,5% is in ieder geval een feit. Moet ik nu blij zijn dat mijn voorspelling uit is gekomen? Helaas, dat ben ik niet. Mijn privé-woning is namelijk ook met dit percentage in waarde gedaald. De factoren van deze daling zijn makkelijk aan te wijzen: -stijging van de hypotheekrente -angst bij kopers door het kabinet -alleenstaande starters kunnen geen huis meer kopen met nhg Het meest opvallende feit was de intrede van de wfd (Wet Financiele Diensten) dit jaar. Na jaren van uitstel moest de hypotheekadviseur er uiteindelijk aan geloven. Iedere hypotheekadviseur werd verplicht vanaf 1 januari 2006 een goed dossier bij te houden van zijn klant met daarin duidelijk vermeldwaarom zijn klant voor de een hypotheek heeft gekozen. De extra administratieve rompslomp kost de adviseurs onnodig veel tijd, terwijl hij zich nooit voor 100% kan indekken voor zijn advies.

Starters

44

De starters zijn er in 2006 beduidend op achteruit gegaan. Vooral een hypotheek met Nationale Hypotheek Garantie (nhg) als het inkomen lager is dan dertigduizend euro is een moeilijke opgave geworden. Het verstrekken van vier keer het in-

komen bij een rente van 5%, is voor een alleenstaande starter niet voldoende om een leuk huis te kopen. De koopprijs moet dan rond de honderdduizend euro liggen en voor die prijs moet een starter wel heel goed zoeken. De langzaam stijgende hypotheekrente was daar mede debet aan. Die zorgt er namelijk voor dat je een lagere hypotheek kan krijgen. Als een starter toch een leuke woning kon vinden, was hij aangewezen op een hypotheek zonder nhg. Opvallend was ook dat diverse geldgevers hun woonquotes verlaagden, waardoor ook de hypotheek van acht keer het inkomen tot het verleden behoorde.

Negatieve stemming

Met de verkiezingsstrijd voor de deur heeft menig kamerlid dit jaar zijn zegje gedaan over de hypotheekrente. Opvallend was dat iedere goedbedoelde optie om de hypotheekrente aan te pakken niet verder werd doorberekend naar wat de huidige huiseigenaren er nu daadwerkelijk op achteruitgaan. Het steeds aankaarten van dit onderwerp zorgde voor een negatieve stemming op de huizenmarkt. Toekomstige kopers zijn angstig en denken wel drie keer na voor ze tot kopen overgaan. Het aantal woningen dat te koop staat, blijft stijgen en de woningen staan steeds langer te koop. Dit laatste is niet exact te peilen omdat de Nederlandse Vereniging van Makelaars (nvm) dit al een paar jaar niet meer vermeld.

Zoals verwacht, steeg de hypotheekrente dit jaar geleidelijk. Nu is een stijging met 0,5% in een jaar niet veel, maar het betekende wel dat een toekomstige koper gemiddeld een 6%-lagere hypotheek kan krijgen. Door de lichte stijging van de hypotheekrente was het aantal mensen dat hun hypotheek oversloot ook minder. Voor de mensen met een variabele rente zijn de maandlasten iets gestegen. Aangezien er getoetst is op 6%, zijn deze mensen door de lichte stijging niet in financiële problemen gekomen.

Voordeeltje

Ook dit jaar stegen de gemeentelijke lasten weer met meer dan 10%, maar door de afschaffing van het gebruikersdeel van de onroerend zaakbelasting (ozb) hoefde niemand meer te gaan betalen. Dit voordeeltje was mooi meegenomen, maar het zal in 2007 wel teniet worden gedaan door de andere kosten die blijven stijgen. In ieder geval was 2006 geen goed jaar voor de hypotheekadviseurs, eigenaren van koopwoningen en vooral niet voor de starters. Laten we hopen dat 2007 een beter jaar wordt. klik hier... In de Toets van Koets bespreekt Jos Koets maandelijks nieuwe hypotheekproducten. Bekijk zijn cijfers op magazine. iex.nl/toetsvankoets.

TE R UG B L I K door Willem Middelkoop

2006

(On)gelukkig nieuwjaar Omdat de werkelijkheid altijd weer erger blijkt te zijn dan de meest gedurfde fantasie kon het geen kwaad om een worst case-scenario voor de markten in 2006 te bedenken. Kan het alleen nog maar meevallen.

Willem Middelkoop is freelance journalist en verslaggever van rtl-z. Hij belegt voor zijn eigen pensioenopbouw in aandelen, onroerend goed en beleggingsfondsen, maar neemt geen posities in op de Amsterdamse beurs.

46

1

Op 2 januari, 28 dagen voor zijn pensionering, overlijdt Alan Greenspan tijdens zijn slaap. Geruchten over een plotselinge vergadering van de Federal Reserve, de centrale bank van de Verenigde Staten, laten beurzen in Azië en Europa ruim 3% dalen. Alleen de Dow Jones sluit, na een scherp lagere opening, de dag met een kleine winst af. Na 24 uur wordt Ben Bernanke door president Bush als opvolger beëdigd. De rust keert snel terug. Maar de dollar blijft er beschadigd bij liggen.

vorst op in vrijwel heel het land. Prijzen voor gas stijgen naar 25 dollar. Dat is tien keer het niveau van 2000. Angst voor een enorme energierekening zorgt voor een daling van de consumentenbestedingen. De daling van het consumentenvertrouwen is de grootste in de afgelopen 25 jaar en ligt nu lager dan na de aanslagen van 11 september 2001. De huizenmarkt begint steeds verder te verzwakken. Vooral in het Noorden van de Verenigde Staten loopt het aanbod van huizen extreem snel op.

De Amerikaanse winter begint zacht. Maar een plotseling invallende noordenwind op 13 januari levert wekenlang

Op 4 april bombardeert Israël de Iraanse atoominfrastructuur. Tientallen kruisraketten van onderzeeërs en

2

3

bunkerbusters afgeworpen door F-15 en F-16 jachtvliegtuigen vernietigen 80% van de installaties. In reactie schiet Iran twee olietankers in de smalle Perzische Golf in brand. Het exporteren van olie uit het Golfgebied is hierdoor zeer beperkt mogelijk. De olieprijs bereikt binnen 24 uur de magische grens van 100 dollar. Beurzen dalen wereldwijd binnen enkele dagen met 5 tot 10%. Als blijkt dat China en Rusland in de veiligheidsraad openlijk de kant van Iran kiezen en hun ambassadeurs uit Israël en de Verenigde Staten terugtrekken, dalen beurzen wereldwijd nog verder. De Dow Jones herstelt weer opmerkelijk. Volgens Wallstreet omdat er voldoende liquiditeit beschikbaar is gesteld door de Federal Reserve (fed). Columnisten schatten dat door de Wallstreet-banken samen met de fed voor honderden miljarden aan aandelen zijn opgekocht. Het besluit van de fed in november 2005 om de M3-geldgroei niet meer te publiceren maakt het onmogelijk deze steunaankopen in de officiële geldstromen te traceren.

4

The Economist publiceert een coververhaal over de steeds duidelijkere ondersteuning van de koersen op Wallstreet. Ondanks het feit dat de informatie afkomstig is van een bijna twee jaar oud rapport van vermogensbeheerder John Embry van het Canadese

Sprott Assett Management zorgt de covertekst ‘Hoe Bush en Greenspan de beleggers bedrogen’ voor een schokeffect. The Wallstreet Journal en weekbladen zoals Barrons en Time Magazine kunnen het rapport nu niet langer negeren en schrijven voor het eerst kritisch over de marktinterventies van de fed. Congresleden en senatoren die hun herverkiezing in gevaar zien komen voelen zich nu gedwongen om de kant van de kleine belegger te kiezen. Zij kondigen een diepgaand onderzoek aan. Net als na 11 september is de regering Bush tegen

een dergelijk onderzoek. Een week later onthult een klokkenluider in The New Yorker hoe de fed sinds de start van de oorlog in Irak elke dag voor tientallen miljarden dollars interventies uitvoerde op aandelen en valutamarkten. De nieuwe fedvoorzitter en opvolger van Alan Greenspan, Ben Bernanke moet tekst en uitleg geven aan een boze congressionele commissie. Net als zijn voorgangers Alan Greenspan en Paul Volcker wordt ook hij met een ernstige crisis geconfronteerd in zijn eerste jaar als fed-voorzitter. Beurzen dalen steeds verder en

gedachte voor beleggers. Daardoor dalen de beurzen nog verder. De aex heeft al meer dan 30% van haar waarde verloren en staat rond de 300 punten.

6

Brazilië, China, India en Rusland tekenen begin december een monsterverbond over strategische samenwerking. China gebruikt de mondiale financiële onrust om haar afvallige provincie Taiwan weer in te lijven. De Chinese marine legt een kordon rond het eiland. Nadat Amerika een groot deel van haar marine richting

Als blijkt dat China en Rusland in de veiligheidsraad openlijk de kant van Iran kiezen en hun ambassadeurs uit Israël en de Verenigde Staten terugtrekken, dalen beurzen wereldwijd nog verder ook de Dow daalt nu voor het eerst sinds jaren meer dan 10% in één week. De goudprijs stijgt in korte tijd van ruim 500 naar 600 dollar.

5

Ondanks de sluiting van negen fabrieken en het schrappen van dertigduizend banen verliest General Motors (gm) op elke verkochte auto in 2006 nog steeds meer dan duizend dollar. Door het verkopen van een meerderheidsbelang van de financiële divisie gmac, krijgt het concern weer wat lucht. Op de financiële pagina’s maakt gm in september plaats voor nieuwe rampverhalen over Fannie Mae en Freddy Mac. Binnen een week moeten beide bedrijven toegeven dat ze over een negatief eigen vermogen beschikken. Met de grootste derivatenpositie ter wereld in portefeuille is dat niet echte een geruststellende

Taiwan stuurt, maakt China op een persconferentie bekend dat interventies van de Verenigde Staten, met haar China’s binnenlandse aangelegenheden, grote gevolgen voor de dollar kan krijgen. China laat uitlekken dat het de afgelopen maanden geen nieuwe Amerikaanse staatsleningen meer heeft gekocht. De rente in de Verenigde Staten explodeert uit angst dat China de dollar zal laten vallen. Het leidt tot verdere paniekverkopen wereldwijd. Twee jaar durend beursherstel is in een paar maanden weggespoeld. (Bovenstaande gebeurtenissen zijn gebaseerd op al bekende risico’s en zeer goed voorstelbare scenario’s) klik hier... Kijk op magazine.iex.nl/

47

TE R UG B L I K door Frank van Dongen

2006

Eindelijk eens goed Nu al vooruitblikken op 2007? Eerst wil graag even terugblikken op het bijzondere beursjaar 2006. Jaren heb ik de markt veel te laag ingeschat. Voor 2006 – AEX naar de 350 – was ik juist weer te optimistisch.

Cees Smit is onder zijn alias Frank van Dongen de vliegende keeper van iex. Officieel optiespecialist, maar in de praktijk bemoeit hij zich met alles en iedereen, waar hij onmiddelijk een beleggingsadvies aan knoopt. Specialiteit: éénregelige fundamentele en technische analyse. Stockpaardje: flitspalen en parkeerbonnen.

D

e klap kwam onverwachts en hard. Na het optimisme van de beleggers in 2005 en in het begin van 2006 moest het er wel weer van komen. Door de oplopende rente gingen de particulieren, zoals we vaker in de geschiedenis zagen, snel uit obligaties en in aandelen. Een veel gehoorde smoes om toch weer in het aandelencircus te stappen was het bijhouden van de inflatie. Helaas was het plezier van korte duur. Na een snelle stijging zakte de zaak als een slecht gebakken plumpudding in. Gelukkig herstelde de markt nog wel wat aan het eind van het jaar.

Leegstand

Ik zag goed dat de rentestijging en de aanhoudende leegstand zeer pijnlijke gevolgen hadden voor de vastgoedfondsen. Fondsen die jarenlang 10 of zelfs 15% rendement gaven, leverden ineens vele tientallen procenten in. Waardoor de klei-

48

ne particulier weer zoals vanouds met de gebakken peren zat. Wat ik ook redelijk had ingeschat, was de grote vlucht uit hedge funds in 2006. Het was natuurlijk logisch dat hedge funds helemaal uit de mode raakten na de goede performance van de aandelenindices. Waarom blij zijn met 9% in een hedge fund waar je maar één maal in de drie maanden uit kan stappen en een superbonus voor de beheerder, als je met trackers en andere index-gelinkte producten jaren 30% kan maken en elke dag vrij bent om te gaan en staan waar je wilt? En achteraf gezien deden de long/short-fondsen het in de daling van 2006 toch weer beter dan de long only.

Penalty’s

De wereldkampioenschappen voetbal eindigden helaas ook heel anders dan ik had gedacht. Ik dacht dat we nu wel over de penalty-angst heen zouden zijn en een finaleplaats zouden halen. Helaas verloren we

in Duitsland weer met penalty’s. Hieronder in het kort nog even mijn top-3 van meest opmerkelijke gebeurtenissen in 2006. 1. Google viel hard van zijn troon. Het aandeel halveerde in slechts een maand en deze keer niet door een split. Yahoo werd overgenomen door Microsoft en dat bleek pijn te doen. 2. hp ging na een herstel in 2005 in 2006 fors onderuit. 3. kpn werd overgenomen door Orange en ook tnt werd overgenomen door een buitenlandse partij. Achteraf was dit de doodsteek voor de aex. Want na het vertrek van Unilever uit Nederland bleven er weinig liquide fondsen over om deze plekken op te vullen. klik hier... Meer columns van Frank van Dongen en zijn Lage Landen-portefeuille zijn te vinden op magazine.iex.nl/vandongen

Vastgoedfondsen die jarenlang 10 tot 15% rendement gaven, leverden ineens vele tientallen procenten in

STO C K P I C KS

Reis

om de wereld in 80 aandelen Phileas Fogg en zijn rechterhand Passepartout presteerden het ruim een eeuw geleden de globe rond te reizen in 80 dagen. Met het oog op 2006 zocht iex naar 80 kansrijke aandelen wereldwijd van Santiago de Chili tot Bangkok en van Moermansk tot Kaapstad. In deze zoektocht kreeg iex – naast haar eigen onvolprezen neus voor het vinden van goede aandelen – hulp van enkele fondsbeheerders, te weten Arnoud Wolff en Wim-Hein Pals (Robeco), Paul Kitzen (Optimix) en Jorik van den Bos (ing). door Peter van Kleef

64

Japan doet wat ’t kan In Japan drukt president Koizumi een stempel op de markt, die definitief uit het tranendal lijkt te zijn geklauterd. Zeker nu Koizumi na de ingelaste verkiezingen zijn hervormingswerk mag afmaken. Vooral de financiële wereld heeft een grondige facelift ondergaan. De talloze gecompliceerde cross holdings worden langzaam maar zeker ontrafeld. De non performing loans lijken minder zwaar op de economie te drukken en de leningmarkt trekt weer wat aan. Daarnaast lijkt ook de rest van Japan de geest te krijgen. Zo lijkt een wegkwijnend bedrijf als Sony zich te herpakken, met een nieuw Amerikaans management, in navolging van de succesvolle reanimatie van Nissan. Op iex.nl hebt u al kunnen lezen dat de grootste beleggingsfondsen van Nederland hun blik richting het land van de rijst en de zon verplaatsen. Magnificent Sevens Glazener, Schellen en Lemmens hebben Japan (her-)ontdekt. Japan is allang niet meer het enige paradepaardje van het verre oosten, maar kan via via wel een graantje meepikken van de Olympische Spelen in Beijing in 2008. Veel Japanse industriële bedrijven zijn ook daar actief.

Afrika voor bungeejumpbeleggers Beleggen in Afrika? Mwah, het kan. Het is nauwelijks hip te noemen, maar misschien loopt u wel een paar decennia op de kudde vooruit. En u hoeft zich niet eens te beperken tot de Zuid-Afrikaanse mijnen. Ook in Noord-Afrika zijn er kansen, voor wie durft. Maar we beginnen op vertrouwd terrein. Impala Platinum is een Zuid-Afrikaanse platinamijn die profiteert van de opmars van dit edelmetaal. Platina is schaars, hoewel niemand precies weet hoe schaars en wordt in steeds meer industrieën gebruikt. Niet alleen in de juwelenindustrie, maar ook steeds meer in de autobranche voor katalysatoren. De steeds strengere milieu-eisen zorgen voor een toenemende vraag. Naast Zuid-Afrika is er ook platina in Rusland, maar hoe groot die voorraden zijn is het best bewaarde geheim aan de Wolga. Andere aardige stockpicks zijn Botswana Insurance en Zambia Copper. Botswana is een land met veel spaargelden, maar er is een aardige kans dat dat spaargeld richting levensverzekeringen vloeit. Daar kan Botswana Insurance van profiteren, net als van de ontwikkeling van de financiële markt in het land. Het is een echte langetermijnbelegging, maar als u per se in de regio wilt beleggen, een aardige optie. Veel speculatiever (een heuse kortetermijntrade) is Zambia Copper. Haar belang in een kopermijn wordt op dit moment gewaardeerd door een bank, vanwege de verkoop ervan aan het Indiase Vedanta. Het is een relatief kleine onderneming, maar bij een goede overnameprijs kan de koers zomaar verdubbelen. Garantie tot om de hoek, dat begrijpt u. Met dank aan Paul Kitzen en Wim-Hein Pals.

Japan

Toplanden nvt • Komatsu (industrie) • Mitsui Fudosan (vastgoed) • Sony (elektronica) • Mitsui Securities (financials) • Shinsei Bank (financials)

Afrika

Toplanden regio Zuid-Afrika, Egypte • Impala Platinum (grondstoffen, ZAF) * • Botswana Insurance (verzekeraars, BOT) *** • Zambia Copper

(grondstoffen, ZAM) *** • Orascom Telecom (telecom, EGY) • Maroc Telecom (telecom, MAR) (* )=Stockpicks Wim-Hein Pals, Robeco Emerging Markets (**)=Stockpicks Jorik van den Bos,

ING Hoog Dividend Aandelen Fonds (***)=Stockpicks Paul Kitzen (Optimix) (****)=Stockpicks Arnoud Wolff (Robeco European Smaller Companies) Robeco heeft alle door haar genoemde aandelen in portefeuille, met uitzondering van Impala Insurance.

65

STO C K P I C KS Noord-Amerika is de gele trui kwijt

Hoe moet je in hemelsnaam precies de juiste aandelentips oplepelen in een vijver die zo groot is als de Verenigde Staten en Canada? De Amerikaanse beurzen waren dit jaar niet direct de voortrekker te noemen. Zelfs Europa liet de hand waaraan ze jarenlang wandelde los en slaagde erin het beduidend beter te doen dan Dow Jones, S&P-500 en Nasdaq. Toch gaat het te ver om Amerika af te schrijven als beloofde land voor beleggers. In een vijver met een slordige tienduizend aandelen moet zelfs in het slechtste beursklimaat wel iets te vinden zijn. Dankzij of ondanks Ben Bernanke. Maar laten we eens wat kleine, maar typisch Noord-Amerikaanse aandelen bekijken. ust (us Smokeless Tobacco) is zo’n echt Amerikaans aandeel dat profiteert van de regelgeving en claimcultuur in de vs. ust produceert snuif- en pruimtabak en is daar marktleider. Hoewel de opkomst van prijsvechters voor prijsdruk zorgt, is de marge op kauwtabak nog altijd stevig. ust is goed voor een aandeel van 3% van de

De export van grondstoffen naar China legde de Braziliaanse economie geen windeieren. De meeste stockpicks voor 2006 uit deze regio zijn dan ook Braziliaans

Latijns-Amerika

Toplanden Brazilië en Mexico • Corporacion Interamericana de Entretenimiento (media, MEX) *** • Petroleo Brasileiro (energie, BRA) * • Vale do Rio (grondstoffen, BRA) * • CANTV (telecom, VEN) ***

morningstar enquete onder fondsbeheerders What markets do you think will perform best/worst in the next 12 months?

Europe (ex. UK) UK USA Japan Asia (ex. Japan) Latin America Emerging Europe

68

Best 27% 0% 10% 39% 7% 10% 7%

Worst 6% 20% 57% 3% 0% 6% 9%

• FirstBankCorp (bank, PUE) *** • Telesp Celular (telecom, BRA) *** • Gol Airlines (luchtvaart, BRA) • America Movil (telecom, MEX) • Cemex SA (industrie, MEX) • Banco Itau (bank, BRA)

tabaksindustrie. Het spul is megaduur maar kan, in tegenstelling tot de sigaret, overal genuttigd worden. De tabak zit in een soort theezakje dat onder de bovenlip wordt gestoken. Geen zwarte, rotte tanden, wel een lekker dividendrendement (5,4%) op de koop toe. In de internetwereld wordt het thema online-adverteren steeds nadrukkelijker het paradepaardje. Momenteel wordt 5% van het advertentiebudget online gespendeerd en naar verwachting loopt dat op richting de 20%. Yahoo en Google trekken het grootste deel van het reclamebudget aan, maar Aquantive – marktleider in digitale marketing – profiteert er ongetwijfeld ook van. Onder de winkelketens kiezen we voor Best Buy en Lowe’s. Uit de categorie Minder Prominente Aandelen Met Een Alleraardigste Kernactiviteit selecteerden we voor u Royal Carribean Cruises en Cedar Fair (uitbater pretparken). Met dank aan Jorik van den Bos.

Latijns-Amerika swingt de pan uit

Latijns-Amerika was in 2005 een ware goudmijn voor beleggers. Beleggingsfondsen die zich op dit continent richtten, haalden een fors rendement. Eerlijkheidshalve moet daarbij wel vermeld worden dat dit voornamelijk te danken was aan één land: Brazilië. Dat land weegt traditioneel het zwaarst in elke Latijns-Amerika portefeuille en in 2005 was dat maar goed ook. Met name de export van grondstoffen naar China legde de Braziliaanse economie geen windeieren. Geen wonder dat de meeste stockpicks uit deze regio voor 2006 ook Braziliaans zijn. Maar er is meer onder de Zuid-Amerikaanse zon. Mexico, doorgaans niet meer dan de productiekamer van de Verenigde Staten, herbergt Corporacion Interamericana de Entretenimiento. Dat is een soort Endemol dat in 2000 zijn hand overspeelde en hard werd afgestraft maar nu een pijplijn vol kijkcijferhits heeft. Het bedrijf is nu al hot met een Spaanstalige variant op gtst en organiseert daarnaast concerten, exploiteert themaparken en paardenraces. Minder in het oog springend is Petroleo Brasileiro, u raadt het al, een oliereus uit Brazilië. Het unieke van Petrobras, in vergelijking met bijvoorbeeld rds of bp, is dat het bedrijf groeiende productie en reserves laat zien. Voor Zuid-Amerikaanse begrippen wordt het olieconcern goed gemanaged en bovendien heeft Petrobras een sterke positie in Afrika met rijke olievelden tussen beide continenten. En dan de grondstoffen, die met bakken tegelijk naar Azië getransporteerd worden.

Noord-Amerika Toplanden VS

• US Smokeless Tobacco (tabak, VS) ** • Fording Canadian Coal Trust (grondstoffen, CAN) ** • Citigroup (bank, VS) ** • Aquantive (internet, VS) • Encana (energie, CAN) • Valero (energie, VS) • Royal Carribean Cruises (cruises, VS) • Union Pacific (spoorwegen, VS) • Cedar Fair (entertainment, VS) • Best Buy (retail, VS) • SouthWest Airlines (luchtvaart, VS) • News Corp. (media, VS) • Amgen (farmacie, VS) • Lowe’s (retail, VS) • EMC (dataopslag, VS)

Vale do Rio is daarbij dé spekkoper. Het is de grootste ijzerertsproducent ter wereld, die bovendien zelf de ijzerertsprijs voor een groot deel bepaalt, in goed overleg met een paar grote Japanse afnemers. In 2005 slaagde zij er in een prijsverhoging van 70% door te drukken. Met name de export naar China is en blijft fenomenaal. Vale do Rio heeft hooguit wat concurrentie te duchten uit Zuid-Afrika en Australië, maar profiteert voorlopig van de afnemende voorraden hoog kwalitatieve ijzererts. Naar verwachting bevindt Vale do Rio zich ook in 2006 nog in een gunstig deel van de cyclus. Telecom blijft ook een aardige play in Brazilië. Telesp Celular is misschien een leuke keus voor speculatieve beleggers. Het bedrijf uit Sao Paulo is één van de grootste aanbieders van mobiele telefonie en is druk aan het herstructureren. Kosten en schulden worden in hoog tempo afgebouwd. Vroeg of laat lijkt de oude lelijke kikker Telesp Celular wel tegen een knappe prins op te moeten lopen. Let in Brazilië en Argentinië wel op de verkiezingen, in het najaar van 2006. Met dank aan Paul Kitzen en Wim-Hein Pals.

69

STO C K P I C KS West-Europa zwalkend tussen hoop en vrees West-Europa is en blijft een beetje het zorgenkindje van het beurswereldtoneel. De economische groei is alleen onder het sterkste vergrootglas zichtbaar. En wat doet de Europese Centrale Bank (ecb) als er substantiële groei blijkt te zijn? Toch doen de meeste indices het helemaal niet zo slecht dit jaar. Beter dan de Amerikaanse. Maar vergeleken bij Oost-Europa of diverse hoeken van het emerging markets-speelveld waren die paar procentjes rendement natuurlijk peanuts. Stockpicken luidt het devies, maar welke stocks moeten er gepickt worden? Opvallend genoeg leidt de speurtocht naar Europese stockpicks ons opvallend vaak naar de Euronext Parijs – de stad waarvan de bijnaam lichtstad met dank aan reljongeren deze herfst een heel nieuwe dimensie kreeg. Met de bescheiden economische groei in West-Europa blijft ‘zuinig’ in trek. Een budgetvlieger als Ryanair doet het goed en dat geldt ook voor prijsvechters onder de supermarkten. Het Belgische Colruyt is daarvan een klassiek voorbeeld (zie ook de column van Arnoud Wolff op pagina 20). Beide bedrijven hanteren bovendien een vrij agressieve strategie. Ryanair profiteert bovendien van het kleiner worden van Europa, met een permanente luchtbrug tussen Warschau en Londen. De oliemaatschappijen blijven ook hier profiteren van de hoge olieprijs. We kiezen voor het Franse Total en als uitstekende tweede keus het Noorse Norsk Hydro. Minder bekend is onze stockpick Reckit-Benckiser, waarvan de core-activiteit een aardige lezersvraag oplevert.

West-Europa

Toplanden Frankrijk, Engeland, België • Grontmij (infrastructuur, NED) **** • Colruyt (retail, BEL) **** • Ryanair (luchtvaart, IER) **** • Vinci (tolwegen, FRA) • Total (energie, FRA) • Norsk Hydro (energie, NOO) • Aventis Sanofi (farmacie, FRA) • Atos Origin (it, FRA) • l’Oréal (consumentengoederen, FRA) • Danone (levensmiddelen, FRA) • Reckit-Benckiser (consumentengoederen, ENG) • Deutsche Post (logistiek, DUI) • Belgacom (telecom, BEL) • Vodafone (telecom, ENG) • Renault (auto, FRA)

Azië (ex-Japan) biedt meer dan China en India

Met dank aan Arnoud Wolff.

Oost-Europa groeit en groeit en … De Europese groei zat in 2005 in het oosten, waar alleen al de uitdijende Europese Unie genoeg was voor een aanhoudende inhaalslag. Er zijn maar weinig analisten of fondsbeheerders die niet van mening zijn dat het in 2006 precies hetzelfde gaat. Totdat de wal het schip keert lijken energie uit Rusland en de inhaalslag van Turkije de twee thema’s voor dit gebied voor het komend jaar. In Rusland blijft Transneft een aantrekkelijk maar relatief onbekend aandeel. Transneft heeft een bijna-monopolie op de markt voor pijpleidingen in Rusland en al haar voormalige staten en profiteert daarom net zo hard van de hoge olieprijs als de echte energiespelers als Lukoil of Surgutneftegaz. De Turkse economie groeit nog altijd hard, de beurs wordt steeds meer volwassen en vooral de financials doen het goed. Van Akbank tot Turkiye Is Bankasi en natuurlijk van Garanti Bankasi tot Yapi Kredi. Daarnaast krijgen Turkse bedrijven steeds meer een hoog opgeleid, sterk management en profiteert het land van haar geografische scharnierfunctie tussen oost en west.

70

Azië

Oost-Europa

Toplanden regio Turkije, Rusland • Turkcell (telecom, TUR) • Yapi Kredi (bank, TUR) • Transneft (energie, RUS) • Lukoil (energie, RUS) • Ericsson Nikola (telecom, KRO)

• FHB (hypotheekbank, HON) • Vimpel (telecom, RUS) • Surgutneftegaz (energie, RUS) • CEZ (nuts, TSJ) • Sberbank (bank, RUS) • Eesti Telekom (telecom, EST) • Lietuvos Telekomas (telecom, LIT) • Mol (energie, HON) • Gazprom (energie, RUS) • OTP Bank (bank, HON)

Azië stond in 2005 in het teken van de tsunami, aardbevingen, vogelgriep en de aanhoudende economische groei van China en India. Maar, nauwelijks opgemerkt, er is ook de alsmaar verbeterende positie van de grotere Koreaanse bedrijven, die steeds meer een luis in de pels van Japan worden, maar ook van Europese en Amerikaanse bedrijven. Grote namen die ook in 2006 verder richting de wereldtop van hun branche kruipen zijn Samsung Electronics en Hyundai Motors. Samsung is ondertussen qua marktkapitalisatie groter dan Sony en leider op de markt voor platte beeldschermen. Het bedrijf is bovendien een echte voorloper, dat van alle spelers het hoogste percentage van de omzet weer in Research & Development steekt. Dat vertaalt zich voorlopig uit in marktaandeel en winstgevendheid. Hyundai Motors is een nachtmerrie voor Toyota aan het worden, laat staan voor noodlijdende autobakkers in de vs: gm, Ford en Chrysler. De kwaliteit van de auto’s wordt steeds beter, nadat ze zich met lage prijzen een plek in de markt hebben verworven. Tot ergernis van de Amerikanen heeft Hyundai zelfs een grote fabriek in Alabama geopend. Ook in China doet Hyundai het veel beter dan Volkswagens dat daar iedere dag terrein verliest. Naast Korea doet ook Taiwan lekker mee. Techbedrijf Acer is een goed voorbeelden daarvan. Maar iex zou iex niet zijn als we niet ook nog een paar onbekende exoten met groeipotentieel of op z’n minst minder belangrijke

Toplanden regio Zuid-Korea, China, India • Samsung Electronics (consumentenelektronica, ZKO) * • Hyundai Motors (auto, ZKO) * • LG Electronics (consumentenelektronica, ZKO) * • Acer (technologie, TAIW) * • Charoen Pokhand (levensmiddelen, THAI) *** • Sinyi Realty (vastgoed, TAIW) *** • Verdan International (levensmiddelen, CHI) *** • China Force Oil and Grains (grondstoffen, CHI) *** • Infosys Technologies (technologie, IND) * • Vedanta Resources (grondstoffen, IND) • Baidu (internet, CHI) • Tata Motors (auto, IND) • Lenovo (technologie, CHI) • Tencent Holdings (telecom, CHI) • C-Trip.com (reizen, CHI)

maar smakelijke details zouden oplepelen. Wat dacht u van Charoen Pokhand? Dat Thaise bedrijf maakt vleesproducten voor de Chinese markt. Daarnaast levert ze Pekingeend. Momenteel ligt om voor de hand liggende redenen (vogelgriep) de nadruk op vis. De vogelgriep zorgde ervoor dat de koers ondanks een recordomzet over de eerste drie kwartalen fors werd afgestraft. Overigens exporteert Charoen Pokhand nog steeds kip naar Europa. Gekookt, bevroren mag niet. H5N1 overleeft wel de vrieskou, niet de vlammen onder het pannetje. Sinyi Realty, de enige beursgenoteerde makelaar in Taiwan, is een aardige langetermijnbelegging. Huizen worden in Taiwan nauwelijks via de makelaar verkocht, alles gaat onderhands, maar de regelgeving wordt op dit punt aangepast, waardoor het bovendien aantrekkelijk wordt voor Taiwanezen om huizen te verkopen. Wie Azië zegt, kan niet om India heen. Het land profiteert van multinationals die maar werk blijven outsourcen. Eén van de grote spekkopers is Infosys, dat onder meer werk van abn Amro uitbesteed krijgt. Dat is en blijft de komende jaren een groeiverhaal van jewelste. Met dank aan Paul Kitzen en Wim-Hein Pals.

71

COV E R MO D ELLEN

IEX magazine Van beleggers voor beleggers magazine.iex.nl

72

73

n i W

KE N N I STE ST

De uiterst uitdagende, extra pittige, ondoenlijke

IEX Nieuwjaarsquiz Weet wat u doet als u verder leest, want als u aan deze quiz begint bent u tijdens de feestdagen niet de gezelligste thuis. Neem uw tijd, zoek de antwoorden zo mogelijk op en vul uw uitkomsten vóór 1 januari 2006 in op magazine.iex.nl/ quiz. De winnaar – precies, wie de meeste antwoorden goed heeft* - ontvangt 250 euro in geldige betaalmiddelen.

3. Herken de grafiek a.

Welke Europese beurs?

����

����

1. Geheimtaal a. b. c. d. e.

Welke aandelen of effecten? Flippen Wokkels Tronnen Suikers Johnnies

2. Grote Goeroes Wie zei wat? a. b.

c. d. e. f. g.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

“Money is better than poverty, if only for financial reasons.” “Als beleggen leuk is, en je er plezier aan beleeft, verdien je waarschijnlijk niets. Goed beleggen is saai.” “Hebzucht, bij gebrek aan een betere term, is goed.” “Ga voor een bedrijf dat iedere idioot kan besturen, want vroeg of laat zal het worden bestuurd door een idioot.” “Een koerssprong van Cisco valt in het niet bij het lied van de grote karekiet.” “I am the master of low expectations.” “Koop alleen iets dat je graag zou willen hebben als de markt tien jaar lang dicht zou gaan.”

���

George Soros George W. Bush Gordon Gecko Jaap van Duijn Warren Buffett Peter Lynch Woody Allen

74

������

������������������

Welk aandeel?

���

��

��

�������� ������� ������

��

������� ������� ������

Een tijdelijke opleving na een forse koersval of bearmarkt, waarna de koers opnieuw instort. De intercomspeaker op een dealing room, waardoor analisten opinies doorgeven aan de traders. Ook de titel van een programma op cnbc. Het moment waarop de totale wereldolieproductie zijn maximum bereikt. Aandelen met zeer lage marktwaarde, die buiten het aandachtsveld van grote belegegrs vallen. Hint: nog kleiner dan smallcaps. Het moment waarop de indexfutures, indexopties en aandelenopties op dezelfde dag expireren. Deze dag komt vier keer in het jaar voor, en heet ook wel ‘freaky Friday’.

Waarmee had u vanaf 1 januari 2000 tot en met 30 november 2005 het hoogste koersrendement geboekt (in de originele valuta)? Fysiek goud ($) Fysiek zilver ($) SBM Offshore (€) Nyloplast (€)

Amsterdam New York (Het oude) Athene Samarkand

5. Fiasco!

Eén persoon (voornamelijk) hielp de tent in de vernieling. Welke vier brokkenpiloten? Barings Long Term Capital Management de kopermarkt, 2005 de kopermarkt, 1996

a. b. c. d.

Over welke vier aandelen gaat het? Grieks, Amsterdam, publiek Martha, biotech, rechter Stier, konijnen, boerderij Rivier, Washington, 1997

10. Erfstukken

Als uw voorouders in 1602 voor 100 gulden mee hadden gedaan aan de ipo van de Vereenigde Oostindische Compagnie (voc) en de stukken netjes hadden aangehouden, over welk vermogen had u dan nu, bij benadering, beschikt?

Over wie heeft de afm dit jaar geen zorg uitgesproken? Vastgoed-cv’s Hedge Funds Adviseurs en financiële dienstverleners Beleggerswebsites

14. Uitsmijter

Onderstaande grafiek geeft het geherindiceerde prijsverloop van een bekende internationale aandelenindex weer. De maanden onder de grafiek kloppen. Wij vragen de naam van de index en de periode waarin deze extreme rally plaatsvond. Bonusvraag: op welk niveau stond deze index 6 maanden na afloop van deze grafiek?

8. Aan u de keuze

4. Wat is de oudste effectenbeurs ter wereld?

a. b. c. d.

A. B. c. d.

������� ��������

������� �������� ������� ������� �������

Versatel, P&O Nedlloyd, Vilenzo, PinkRoccade Palm, C-Tac, and, Getronics Ahold, Draka, Brill, Wegener Voetballen, beleggen, kaartlezen, achteruit inparkeren

a.

Noem de beursterm die bij de omschrijving hoort

9. Drie trefwoorden

��

Geef in elk rijtje aan wie of wat er niet in thuis hoort?

, 0 5 2

������

11.722,98 701,56 6.922,33 38.916 31.945

13. Oppassen!

a. b. c. d.

���

Welke index en wanneer?

7. Buzzwords

e.

���

a. b. c. d.

a. b. c. d.

d.

���

�

a. b. c. d. e.

c.

���

b.

12. Vreemde eenden

b.

���

�

6. All time high!

��� ���

���

��� ���

��� ���

���

���

���� ����

��� ��� ���

��� ��� ���

���

��� ���

��� ����

* iex-medewerkers en hun familie zijn uitgesloten van deelname. De iex-redactie beoordeelt de inzendingen. Bij gelijke uitslag wordt er geloot om de hoofdprijs.

11. And the winner is…

Welke iex-columnist zat met zijn aex-voorspelling van vorig jaar het dichtst bij de slotstand van 31 december 2005?

75

TH E

MAG N I FI C ENT

S EVEN

Centrale banken buitenspel

Het beleid van de centrale banken is niet langer gericht op de binnenlandse situatie. De zelfregulerende obligatiemarkt wordt steeds belangrijker. Joop Bresser – verantwoordelijk voor het rentebeleid bij Delta Lloyd én lid van de iex Magnificent Seven – licht deze verschuiving toe.

D

e afgelopen weken werd het beeld weer eens bepaald door de centrale banken in de Verenigde Staten en, in sterkere mate, Europa. Jean Claude Trichet, president van de Europese Centrale Bank (ecb), meende halverwege november - twee weken voor de renteverhoging van 1 december - een schot voor de boeg te moeten geven door tijdens zijn praatje te melden dat er tijdens een interne vergadering overeenstemming bereikt was over een renteverhoging. Beleggers schrokken, de obligatiemarkt daalde aanzienlijk. Een paar dagen later krabbelde Trichet terug door te stellen dat zijn uitspraak niet betekende dat Europa aan de vooravond stond van een lange serie renteverhogingen zoals in de vs. Opluchting alom. De markt reageerde duidelijk gefrustreerd op de uitspraken van de centrale bank. Dat lijkt te passen in het beeld dat iedereen heeft, maar het is volstrekt onnodig. Maar slechts weinig mensen lijken te beseffen dat de rol van de centrale banken in Europa en de vs niet meer is, wat hij de afgelopen decennia is geweest. Ik zal een poging doen dat eenvoudig uit te leggen. De twee hoofddoelstellingen van elke centrale bank zijn het handhaven van prijsstabiliteit (inflatiebestrijding) en het

76

door Joop Bresser

nastreven van volledige werkgelegenheid. Hoe? Door haar rentebeleid, waarmee de centrale bank ook probeert invloed uit te oefenen op de valutaverhoudingen. Het beleid is daarbij gebaseerd op de eigen binnenlandse situatie, of we het nu over Duitsland, Amerika of Japan hebben. Zo was het, maar zo is het niet meer. We leven niet langer in een wereld vol deeleconomieën, maar we hebben te maken met één grote wereldeconomie.

Bescheiden rol

De groei van de monetaire reserves werd traditioneel gecontroleerd door drie spelers: de Federal Reserve, de ecb en de Bank of Japan. Die tijd is voorbij. Op dit moment hebben zij nog maar grip op 30% van de internationale geldstromen. Voor 55% zijn de monetaire bewegingen in handen van het Midden- en Verre Oosten en voor 15% bij overige grondstoffen exporterende landen zoals Rusland en ook Brazilië. Die omwenteling is snel gegaan, als we bedenken dat Rusland zeven jaar geleden technisch knock out was. In de nieuwe situatie is de rol van centrale banken veel bescheidener dan voorheen. De monetaire markt wordt vooral gekenmerkt door enorme besparingen en grote hoeveelheden liquiditeiten. Geen wonder dat Greenspan de afgelopen

kwartalen gefrustreerd werd door de obligatiemarkt. Hij liet de korte rente oplopen van 1% naar 4% en misschien komen daar nog vijftig basispunten bij. De obligatiemarkt werd tot 2004 gekenmerkt door lagere rente. Dit jaar is de tienjaarsrente per saldo ongewijzigd gebleven en de dertigjaarsrente daalde zelf iets. Dat is tegengesteld aan de politiek van de oude centrale banken. De zelfregulerende obligatiemarkt wordt belangrijker dan het beleid van de centrale banken. De rol van de financiële markt en haar zelfregulerend vermogen staan centraal. Dat leidt tot onzekerheid, want we weten allemaal dat de markt zich niet altijd laat reguleren. Opvallend is dat je ziet dat vanaf het midden van de jaren negentig de rente wereldwijd (Japan, vs, Duitsland) enorm snel naar elkaar toe is gekomen. Historisch zijn er grote verschillen, maar nu zitten alle rentes binnen een minimale bandbreedte als gevolg van de groei van de wereldhandel, waarbij de nieuwe economieën - lees het Verre Oosten, Midden-Oosten en LatijnsAmerika - steeds belangrijker worden. Met de enorme reserves in die landen worden de gaten in de Amerikaanse balans gevuld. Zo worden onevenwichtigheden opgevangen. Daarmee beweegt de geldstroom

zich zonder al te veel schokken. Het stroomt van de berg naar de laagste plaats, in dit geval de vs. De Amerikaanse economie kan zo blijven groeien en importeren. En dat is nodig om de groei van de exportgedreven opkomende economieën in stand te houden. Het is een perfect evenwicht, een 100% win-win situatie. Niemand kan zonder de ander. En wat is het resultaat? Renteniveaus die naar elkaar toekomen, een langer houdbare economische groei, een lagere volatiliteit van die groei, een aandelenmarkt die de opgaande trend langer volhoudt, minder volatiliteit op de valutamarkt, en een rente die laag is en laag blijft. Het beste voorbeeld van deze evenwichtssituatie is de milieuramp in China, eind november. Een tachtig kilometer lange laag benzeen op een Chinese rivier bij de miljoenenstad Harbin. De Chinezen hebben die ramp eerst onder de dekens geschoven. Waarom? Omdat het nieuws de politieke instabiliteit zou verhogen. Dat is dé zorg in Beijing. Koste wat het kost moet de politieke en sociale status quo worden gehandhaafd en dat kan alleen maar door de groei te handhaven of te verhogen. Valt de export terug, dan zakt Amerika weg en sleurt ze de andere landen mee in haar val.

Jorik van den Bos

Joop Bresser

S T O Royal Dutch Shell 1,6%

Vestas -13,6%

Telecom Corp New Zealand -9,3%

Motorola -1,7%

Monetair afhankelijk

Maar ook dichter bij huis, zie je de gevolgen van de veranderingen op het wereldtoneel. Europese staatsobligaties zijn de naam staatsobligatie niet meer waard. Ze voldoen namelijk niet meer aan de randvoorwaarden. De uitgevende landen zijn niet langer monetair afhankelijk en ze kunnen hun fiscaal beleid niet zelfstandig uitvoeren. Er is één Europese centrale bank, één beleid (en één munt). De Spaanse economie groeit 3,5%, Duitsland en Nederland 1% en een beetje. Die hebben een verschillende politiek nodig. Maar dat gaat

Mark Glazener

C

niet meer. Italië had decennia lang het beleid om elke paar jaar de lire te devalueren om zo problemen op te lossen. Dat kan niet meer, tenzij ze uit de emu stappen. De vraag is gerechtvaardigd of de euro over vijftien jaar nog bestaat en of alle huidige lidmaten tegen die tijd nog in de emu zitten. Want hoe kan Italië in de huidige setting haar nationale problemen oplossen zonder grote Europese spanningen te veroorzaken? Voor obligatiebeleggers zijn die vragen van cruciaal belang. Als staatsobligaties een hoger risico krijgen, moet daar ook een hoger rendement tegenover staan. Dat betekent dat de renteverschillen op Europese obligaties veel groter zouden moeten zijn. Daar zie je nu het prille begin al van ontkiemen.

K

P

I

Baxter International 29,8%* Bunge Ltd 21,7%*

C

Felix Lanters

K

E

N

Joop Bresser is sinds 1992 werkzaam bij Delta Lloyd Assetmanagement. Daar is hij mede verantwoordelijk voor het rentebeleid, met als speciaal aandachtsterrein het strategisch duration beleid, voor zowel het Delta Lloyd concern, als voor de vastrentende portefeuilles van institutionele relaties. Bovendien is Bresser verantwoordelijk voor alle beursgenoteerde vastrentende beleggingsfondsen van de Delta Lloyd Groep.

Ivan Nyssen

R

E

N

D

E

Ad Schellen

M

E

Patrick Lemmens

N T

ENI 12,8%

Lagardere 6,3%*

Headwaters -14,0%

GlaxoSmithKline 5,0%

Vinci 6,7%*

Coopers -22,2%

Sumitomo Mitsui Financial -84,8% Unicredito Italiano 22,0%

Peildatum 1 december 2005, rendement sinds 4 augustus 2005; exclusief dividenduitkering en valuta-effect. * Rendement sinds 22 oktober 2004

De monetaire markt wordt vooral gekenmerkt door enorme besparingen en grote hoeveelheden liquiditeiten

77

B E L E G G I N G SFON DSEN door Theo Kraan

advertentie

Spelen met funds Zelfs de actieve belegger kan er niet meer omheen. Er zijn nu eenmaal bepaalde actuele aansprekende thema’s die het meest effectief met funds te bespelen zijn. Ik bespeel momenteel China, Japan, energie en opkomende markten

Theo Kraan is directeur Private Investments bij F. van Lanschot Bankiers.

78

De actieve belegger kan een principiële tegenstander zijn van het betalen van beheerkosten. Toch winnen de toegankelijkheid van sectoren of geografische gebieden, het specialisme van het beheerteam en de spreiding van funds het van het zelf doen. Deze factoren maken in veel gevallen funds ook nog eens

tot het kostenvriendelijkst alternatief voor het beleggen in aandelen.

China

China is het grote groeiwonder waar ieder met verbazing naar kijkt, maar waar het de afgelopen jaren bijzonder moeilijk is geweest beleggingssuccessen te behalen. China wordt gekarakteriseerd als ‘de fabriek van de wereld’. Daar waar gefabriceerd wordt, is behoefte aan energie en grondstoffen. De vraag wereldwijd naar energie en grondstoffen neemt toe omdat de wereldeconomie in 2004 en 2005 een zeer mooi groeicijfer laat zien. Dat deze vraag voor een deel verschuift naar China komt omdat de industriële productie zich naar China verplaatst. En dat is geen wonder, een fabrieksarbeider kost een Chinees bedrijf gemiddeld 1 euro per uur terwijl er in Europa gerekend wordt met een gemiddeld bedrag van 28 euro. Daarnaast stijgt de welvaart in China. Volkswagen verkoopt bijvoorbeeld meer auto’s in China dan in Duitsland. Het stijgende welvaartsniveau leidt uiteraard ook tot meer vraag naar energie, grondstoffen en goederen. De landen direct om China heen moeten van deze ontwikkelingen profiteren. China heeft een zeer

open economie. De import van grondstoffen en olie maakt niet het grootste deel uit van de totale importen. De waarde van de importen in de vorm van halffabrikaten en kapitaalgoederen is twee maal zo groot als de waarde van de geïmporteerde grondstoffen. Daar profiteert de gehele regio ZuidoostAzië van. Hier kan op worden ingespeeld door het Fidelity South East Asia Fund. Dit fonds belegt in blue chips uit de regio Zuidoost-Azie exclusief Japan. Ongeveer driekwart van de portefeuille is belegd in de zogeheten Asian Tigers, Hong Kong, Zuid-Korea, Singapore en Taiwan. Het fonds richt zich op bedrijven met een bovengemiddelde winstgroei en komt tot keuzes via bottum up stock picking.

Japan

Japan lijkt na jaren aanmodderen en vele valse starts nu eindelijk de weg naar boven te zijn ingeslagen. De economische data zijn weliswaar niet allemaal eenduidig positief maar als men als belegger wacht totdat alle lichten op groen staan, is men zeker te laat. Er zijn per saldo te veel tekenen die het rechtvaardigen te verwachten dat het herstel ditmaal verder gaat dan een kortstondige aberratie. Met het

Achteloos de index achterna

Merrill Lynch (MLIFF) Japan Value Fund is mooi op in te spelen. Het fonds heeft het de laatste maanden nog beter gedaan dan de zeer goed performende Nikkei-index. Beleggers die met één beleggingsfonds zowel Japan als Zuidoost-Azie willen bespelen kunnen terecht bij het ABN Amro Far East Fund. Dit fonds belegt voor circa 50% in Japan en de rest in de landen daar omheen.

Energie

Omdat ik er vanuit ga dat het energieprobleem voorlopig nog niet is opgelost, bespeel ik ook dit thema. Er wordt hard gewerkt aan het zoeken naar nieuwe voorraden. Voordat de nieuwe productie echt zoden aan de dijk zal zetten, zijn we een paar jaar verder. De vraag naar ruwe olie zal de komende jaren sneller stijgen dan het aanbod, vrees ik. Dit zal uiteindelijk leiden tot hogere energieprijzen dan in de huidige koersen van de energieaandelen verdisconteerd is. Een mooi fonds om dit thema te bespelen is het Merrill Lynch IIF World Energy Fund.

Opkomende markten

Ten slotte blijf ik de opkomende landen een boeiend thema vinden. De economie zal in deze landen structureel sneller groeien dan in de ontwikkelde wereld. Een fonds dat een zeer groot team van analisten aan het werk heeft om deze landen te volgen is het JP Morgan Fleming Emerging Markets Equity Fund. De intrinsieke waarde van de portefeuille wordt uitgedrukt in Amerikaanse dollars. Valutarisico wordt niet afgedekt.

Is indexbeleggen de ultieme manier van beleggen? Volgens mij niet. Een indexfonds voert een passief beleggingsbeleid door continu dezelfde aandelen te hebben als de gevolgde index. Voordeel is dat de beheerkosten stukken lager liggen dan bij actief beheerde fondsen. Juist daarom zouden volgens wetenschappers actief beheerde fondsen het op de lange duur afleggen tegen indexfondsen. Echter, wie verder leest in onderzoeken komt ook tot een andere conclusie. De helft van de actief beheerde fondsen verslaat de index weliswaar niet, maar de ander helft wel. Je moet dus op zoek naar de renderende helft. Laten we de proef op de som nemen. Tussen de dertig fondsen die over de afgelopen tien jaar het hoogste rendement hebben behaald, zit geen enkel indexfonds. Daarnaast gaan voorstanders van indexfondsen aan een belangrijk aspect voorbij: de emotie van de belegger. Uit onderzoek blijkt dat hij denkt met een beleggingshorizon voor de lange termijn, maar handelt op korte termijn. Fondsbezitters blijven gemiddeld twee jaar in een fonds zitten. Te kort om te kunnen profiteren van het voordeel van indexbeleggen. Geef mij daarom maar een actief beheerd beleggingsfonds dat kijkt naar echte waarde. In plaats van een rendement relatief ten opzichte van de index. Denk aan een fonds van ODIN, Sparinvest of East Capital. Ze vertegenwoordigen het ‘echte’ beleggen, het zien van kansen in de markt. En dat spreekt altijd nog meer aan dan het achteloos volgen van de index.

Jeroen Vetter, directeur SNS Fundcoach Beleggers kunnen via SNS Fundcoach online beleggen in fondsen van de meest gerenommeerde fondsaanbieders ter wereld.

79

magazine In het volgende nummer:

Wie wint de

Gouden Tak 2006? • Wat doet Victor Muller (Spyker) met zijn geld? • iex kijkt achter de schermen bij de ontwikkeling van een beleggingsproduct • Verse stockpicks en analyses van de iex-columnisten

iex magazine nummer 2 verschijnt op 3 februari 2006

Adverteerdersindex ABN Amro, 11 ABN Amro Markets, 33 Alex, 84 Bose, 66-67 Fidelity, 4 JP Morgan, 19 NRC Handelsblad, 24

80

ParTrust, 83 Prodeon, losse bijsluiter Sinus, 35 Société Générale, 2 SNS Fundcoach, 79, losse bijsluiter Strong Buy Selection, 45 Today’s Beheer, 10 TradingPort, 28

Veer Palthe Voute, 41 WH Selfinvest, 35 Vastgoedbijlage, 49-63

Met daarin opgenomen Berckheijde, Beurswaage, Euro American Investors, French Investment, Global State en Middle Europe Investments.

CO LUM N door Warrum Buffet

Paljas

Weer geen beurscolumn van Buffet. Hij gaat dan ook op zoek naar een baan als columnist buiten de beurswereld.

Warrum Buffet is een literator volgens de definitie van Van Dale: ‘beoefenaar van de schone letteren’. Hij schrijft over zijn waarneming van alledaagse gebeurtenissen, voor zover die gerelateerd zijn aan beursgenoteerde bedrijven. Dédain, overgevoeligheid en een groot beeldend vermogen vormen Warrum Buffets handelsmerk. Lijfspreuk: “You only write once”.

Maandag

Altijd blijven lachen. Haha. De veters van twee schoenen aan elkaar knopen. Buffet junior heeft een merkwaardig gevoel voor humor, bedacht ik me, terwijl ik opkrabbelde van de Amsterdamse klinkers. Ik kwam er pas achter toen ik in de langzaam optrekkende tram wilde springen. Ik veegde het ergste slijk van mijn pak en wandelde de laatste zeven kilometer door de regen naar de uitgever. Mijn gastheer trok fijntjes zijn neus voor me op. Vijf minuten later stond ik buiten. Greep mijn gloednieuwe Blackberry (nog bedankt, Sint) uit mijn binnenzak en tikte een verkoopopdracht Reed Elsevier en vnu in.

Dinsdag

Dat dit mijn dag niet werd, was al snel duidelijk toen ik in plaats van de wekker het juwelenkistje van de vrouwe door het raam mikte. Na-

re bijkomstigheid was dat het raam nog dichtzat. Het is niet de grootste hobby van de vrouwe om ’s ochtends vroeg oude kranten voor gaten in het slaapkamerraam te plakken. Om tien uur belde de tweede uitgever. Hij zag niks in mijn onvolprezen manuscript Dagdromen van een dagdromer. Wat een dag. Ik kroop weer in bed en moedigde de vrouwe aan die nog steeds met het raam in de weer was en de kreukels uit de luxaflex deukte. Tikte onder de lakens een koopopdracht Hunter Douglas in. Het is bovendien het seizoen voor window dressing.

Woensdag

Ik wandelde met de krant onder mijn arm naar buiten en schopte de hond van de buurman die zich op het verkeerde moment op de verkeerde plek bevond twee meter het hondenuitlaatveldje op. Zag in een flits de buurman aan me voorbijvliegen. Hij was vergeten de riem los te laten. Dankzij zijn regenjas (tikte snel een koopopdracht McGregor in op m’n speeltje) schoof hij na zijn landing lekker door, maar het bordje ‘verboden het veld te betreden’ stond een nieuw record in de weg. Het instappen bij de metro op weg naar weer een uitgever ging goed, ondanks de aaneengeknoopte veters. Pas toen ik mijn krant in mijn binnenzak wilde steken, begreep ik de steelse blikken van de andere passagiers. Er zat geen binnenzak in mijn zuurstokroze ochtendjas. (Ook deze uitgever zag geen brood in Dagdromen van een dagdromer.)

Donderdag

Ik moet en zál een baan als columnist vinden buiten het beurswereldje. Krijg teveel haatmail van boze lezers die mij beschuldigen van ‘pretentieloze prietpraat’. Ze hebben gelijk. Wat kan ik zeggen? Vandaag wraak genomen op zoonlief. Twee tubes driesecondenlijm zonder dop in zijn schoentjes gestopt. Dat zal hem leren. Vanachter de wc-deur door een kiertje zitten kijken hoe hij zijn schoenen aantrok. Spoot wat Ambi Pur in het rond en tikte een koopopdracht Sara Lee in. Toen ik op wilde staan bleef ik aan de wcbril plakken. “Jammer, pap”, hoorde ik junior nog roepen, “volgende keer vroeger opstaan”.

Vrijdag

Deadlinedag en nog steeds geen beursstukje kunnen bedenken. Zo kan ik de hoofdredacteur niet onder ogen komen. Niks. Een stukje schrijven over een writers block? Dat is té vernederend. Ik besluit een man te worden. Een kerel. Ik grijp de hoorn van de telefoon en leg hem weer neer. Een man worden gaat niet zonder groeistuipen. Pakte m’n Blackberry en tikte: “Hé Pieter, sorry deze keer geen column. Kon geen beursgerelateerde column bedenken.” Twee minuten later al antwoord! “Hé Warrum, het magazine staat al vol met aandelenverhalen. Ik had gehoopt dat je gewoon weer wat pretentieloze prietpraat zou oplepelen.” Pfff, denkt-ie soms dat ik een paljas ben?

81

I N S I D E R

Grensoverschrijdend

De Nederlandse financiële sector verovert de buitenlandse – Belgische – markt. Toch houden de grote banken hun voorliefde voor Nederlanders aan de top. schrijdende nieuws dat we te melden hebben. Zelfs de vliegende wissel in de raad van bestuur van abn amro is volledig Nederlands. Rijkman Groenink hecht erg aan de Hollandse roots van de bank die meer dan de helft van zijn geld verdient in het buitenland, en dat is te merken. Met Huib Boumeester, Ron Teerlink en Piero Overmars erbij heeft de abn amro-top meer Nederlanders aan boord dan de beide schepen van de bank in de Volvo Ocean Race. Alleen aankomend cfo Hugh Scott-Barrett is een buitenlander, maar zelfs die spreekt al aardig Nederlands, horen we.

H

ier bij iex weten ze al geruime tijd dat er veel wordt meegelezen over de grens. De zuidgrens dan vooral, want eerlijk is eerlijk, het bereik in het Duitse taalgebied is nog niet om over naar huis te schrijven. Maar in Vlaanderen wordt dit beleggersplatform goed gelezen. Door wie? Beleggende Belgen, Nederbelgen? Geen idee, maar de doelgroep is er en dat is wat telt. Dat is de financiële sector niet ontgaan en dus is het jachtseizoen op Vermogende Vlamingen geopend. In 2006 trekken de mannen van Binck de grens over. Niet alleen marketing ma-

82

nager Nick Bortot zal een semiexpat worden, ook werd het hoofd particulier vermogensbeheer van de Belgische bank kbc, Vincent Germyns, aangetrokken. Maar een simpele zegetocht zal het niet worden. Van Lanschot heeft zijn Belgische afdeling ook op directieniveau versterkt met Luc Wouters, afkomstig van Deutsche Bank. En Société Générale windt er geen doekjes om dat het achter rijke Nederlanders aanzit door Dennis Stad van MeesPierson Antwerpen over te nemen. Maar goed, dat is dan zo’n beetje wel het meest grensover-

ing heeft ook geen voorliefde voor buitenlanders in de top. Dat is al jaren zo, zelfs met een Belg aan het hoofd. Het is in ieder geval niet echt verrassend dat de ing-directie pas werd versterkt met twee... Nederlanders, te weten de wholesale bankiers Bas van Rhijn (was global head of sales) en Dick Klaasse (het hoofd financiële markten Nederland). Niet dat daarmee de zwerm wegwaaiende ing’ers helemaal uit het zicht is verdwenen. Integendeel. Twee andere wholesale-toppers verlieten onlangs het smurfenpaleis in Amsterdam-Zuidoost om te vertrokken naar bnp Paribas en uit het raam van de directiekamer dwarrelde big fish Alexander

Rinnooy Kan, die binnenkort naar de ser verhuist. Oh, en er was ook nog het vreemde bericht dat Jan Eijkemans per 1 januari opstapt als general manager van ing Real Estate Development. De begeleidende tekst luidde dat Eijkemans na dertien jaar “ruimte [wilde] creëren voor het toekomstige management”. Aardig, behalve dat die tekst op willekeurig welk vertrek, van wie dan ook, goedschiks of kwaadschiks, van toepassing is. En het werpt onbedoeld zelfs de vraag op of er in het verleden wel een management was. Aan de wervende kant laat Optimix zich de laatste tijd van zijn beste kant zien. De komst van voormalig vpv-coryfee Paul Kitzen als fondsmanager emerging markets was al een mooie move, sinds kort is ook telecom-specialist Jankees Ruizeveld van Robeco naar de villa bij het Museumplein verhuisd. De iex-burelen liggen er vlakbij, dus we zullen binnenkort eens kijken of er kantoorruimte wordt bijgebouwd. Als dat gebeurt, durven we wel een gokje te wagen wie de opdracht krijgt. President-commissaris van Optimix Rob Abrahamsen zit ook in de RvC van bam en sinds kort is ook Wim van Vonno als commissaris binnengehaald. Hij was tot voor kort bestuursvoorzitter van datzelfde bam.