Terreinorganisatie Spuitenruil Provincie Antwerpen Werkjaar 2014

Terreinorganisatie Spuitenruil Provincie Antwerpen Werkjaar 2014

Eindrapport terreinorganisatie

Tessa Windelinckx Werner Bosschaerts Zoubeïr Khaldi Spuitenruil Provincie Antwerpen Schijnpoortweg 14 2060 Antwerpen

[Terreinorganisatie Spuitenruil Provincie Antwerpen werkjaar 2014]

Pagina 1

Omkadering

Projectcoördinator op het MSOC-Antwerpen: Tino Ruyters: Directeur, Free Clinic vzw Cathy Matheï: Doctor Arts MSOC Antwerpen, Free Clinic vzw, professor KULeuven Personeel in dienst van het project spuitenruil provincie Antwerpen -2014-: Tessa Windelinckx : HT(19/38) Werner Bosschaerts : HT(19/38) Zoubeïr Khaldi : HT(19/38) Sinds augustus 2013 is Tonny van Montfoort vanuit de stad Antwerpen gedetacheerd naar vzw Free Clinic en wordt inhoudelijk ondersteund door het project Spuitenruil. Tonny werkt met een specifieke opdracht en maakt gebruik van spuitenruil als vindplaats om contacten te leggen met de Antwerpse gebruikers. Als ervaringsdeskundige focust hij op het opzetten van peer support activiteiten om aan gezondheidspromotie te doen. Daarnaast organiseert hij het Gebruikers Overleg Antwerpen. Spuitenruil werkt samen met Tonny aan deze peer support.

1.

Inleiding

Het eindrapport is opgemaakt aan de hand van de indicatoren zoals beschreven in de beheersovereenkomst rond spuitenruil afgesloten met de Vlaamse Gemeenschap voor 2012-2016 Binnen deze hoofdstukken worden de ondernomen stappen en de huidige evoluties m.b.t. het project Spuitenruil toegelicht. Per opdracht wordt er beschreven welke stappen zijn ondernomen en wat de eventuele knelpunten zijn. Het eindrapport voor de provincie Antwerpen kan worden ingedeeld in drie hoofdstukken: - Inleiding. - Inhoudelijke doelstellingen en opdrachten binnen de convenant spuitenruil 2012-2016. - Besluit, signalen en aandachtspunten.


Pagina 2

2.Inhoudelijke doelstellingen en opdrachten binnen de convenant spuitenruil 2012-2016.

De beheersovereenkomst heeft betrekking op het volgende beleidsthema, doelgroep en geografisch werkgebied: * beleidsthema: beperken van gezondheidsschade door middelengebruik, door het aanbieden van spuitenruil bij injecterende druggebruikers (IDG’s) ; * doelgroep: injecterende druggebruikers (IDG’s), intermediairen die in contact komen met injecterende druggebruikers, diensten die te maken krijgen met zwerfspuiten; *geografisch werkgebied: provincie Antwerpen Met de methodiek spuitenruil worden de volgende algemene doelstellingen nagestreefd: 1° het aanbieden van steriel spuitenmateriaal aan injecterende druggebruikers en het recupereren en vernietigen van gebruikt spuitenmateriaal; 2° het aanbieden van gezondheidsbevorderende boodschappen en het aanleren van schadebeperkende vaardigheden aan de injecterende druggebruikers; 3° het doorverwijzen van de injecterende druggebruikers naar organisaties die relevante infectieziekten opsporen en gepaste hulp bieden waaronder (maar niet uitsluitend) drughulpverlening; 4° het aanbieden van informatie, advies en vorming aan professionals die in contact komen met injecterende druggebruikers of bij hun werk geconfronteerd worden met zwerfspuiten.

Resultaatgebieden Art. 5. De resultaatgebieden van deze beheersovereenkomst zijn: 1° het verstrekken van informatie en advies; 2° het implementeren van methodieken.

 Activiteiten onder resultaatsgebied 1: 1. verstrekken van informatie en advies over spuitenruil aan drughulpverleners,straathoekwerkers, apothekers; 2. verstrekken van informatie en advies over veiligheidsmaatregelen aan diensten die te maken krijgen met zwerfspuiten (stadswachters, politiediensten, buurtopzichters,reinigingsdiensten…) Indicatoren: Verzamelen van informatie over: - het aantal vragen naar informatie, advies en vorming over veiligheidsmaatregelen van diensten die te maken krijgen met zwerfspuiten; - de tevredenheid van de vraagstellers (op basis van steekproef). Evaluatiecriteria: - voldoende relevante intermediairen partciperen aan het netwerk - intermediairen die deelnemen aan het netwerk zijn tevreden over de ondersteuning


Pagina 3

1. Verstrekken van informatie en advies over spuitenruil aan drughulpverleners, straathoekwerkers, apothekers; Het project spuitenruil wil alle deelnemende partners, drughulpverleners, straathoekwerkers, apothekers, huisartsen , beleidsmakers, andere professionelen en gebruikers blijven informeren via een ruim aanbod van publicaties en vormingen over het aanbod van spuitenruil, de doelstellingen, de aanpak, werkwijze,…. (actief aanbod). Daarnaast willen we ingaan op vragen van organisaties die contact hebben met de doelgroep en zich willen informeren over druggebruik/methodieken. (reactief aanbod) Het verder differentiëren van het preventie aanbod via nieuwe methodieken – DVD, posters, internet –interactief-, film, anderstalige publicaties… blijft een uitdaging. Om tegemoet te komen aan de groep anderstalige gebruikers is het vertalen van het bestaande pakket folders en affiches aangewezen. Ook willen we materiaal ontwikkelen waarbij de preventieboodschappen beeldend worden weergegeven waardoor ze voor een bredere groep verstaanbaar zijn – tekening/pictogrammen/strip/foto/film …-. Voor de ontwikkeling van nieuw en actueel preventiemateriaal wordt actief samengewerkt met de andere terreinorganisaties en de partnerorganisatie spuitenruil. Overzicht van het verdeelde preventiemateriaal: Het preventiemateriaal focust op injecterend druggebruik, harm reduction en het voorkomen van bloedoverdraagbare aandoeningen. Het aanbod bestaat in hoofdzaak uit brochures, posters en film. De folders zijn digitaal beschikbaar via www.free-clinic.be.  Handboek spuitenruil; elektronische versie  Preventiefolders o Hepatitis B o Hepatitis C o HIV/AIDS o TBC o Spuitabcessen o Hep C & Het injecteren van drugs… of Hugo: de man met de sprekende lever. o Syfilis - Free Clinic VZW publicatie. o Overdosispreventie o OD- hartmassage-veiligheidshouding- bankkaart o Vrouwen en drugs o Adressenfolder o Handen wassen o Veiliger spuiten o Chinezen o Deel geen snuifbuisje o Cocaïne o Heroïne o Speed o Methadon o Snowball / Speedball /Bruin-wit  Affiches o “Beestjes-psychose” o " Water" o “ Zwerfspuiten” o “Spoon” o “deel je injectiemateriaal niet” o Tourniquet


Pagina 4

 



Luciferboekjes met spuitenruil openingsuren/adres. Preventiefilms o Cocaïne – base cocaïne – DVD o Hepatitis C is behandelbaar Ter ondersteuning van de ‘Hepatitis C awareness’ werd deze film gemaakt in samenspraak met Dr. Bourgeois (hepatoloog, ZNA Stuivenberg) Om tegemoet te komen aan de groep anderstalige gebruikers maakt spuitenruil regelmatig gebruik van buitenlandse ‘harm reduction’ publicaties en films ( www.lifelinepublications.org - www.exchangesuplies.org ). o ‘exchange suplies’ Engelstalige DVD o Hepatitis C o How much citric o Going over (OD) o Recovery o The injecting proces : femoral injecting o Keep walking Vanuit het project spuitenruil wordt snel gereageerd op acute risicosituaties. Meldingen van het early warning systeem (EWS) en de gebruikersgroep kunnen aanleiding geven tot het ontwikkelen van een flyer/affiche. Om een boodschap snel te verspreiden onder de gebruikers en spuitenruil partners.

Overzicht vormingsaanbod : o o o o o o o o o o o o o o

Spuitenruil: doelstellingen, wettelijk kader. Spuitenruil: preventieboodschappen. Besmettelijke aandoeningen (HIV, HBV, HCV, TBC). Overdosispreventie. Spuitabcessen. Cocaïne. Chinezen. Heroïne. Speed. Harm reduction en gebruik. Productinformatie (algemeen). Liesinjectie. Overdosispreventie naar gebruikers. Naloxone (2014)

Naast het implementeren van nieuw ontwikkeld preventiemateriaal, folders en vormingen binnen drughulpverlening en andere partners van spuitenruil worden er, op vraag van organisaties en diensten, vormingen op maat gemaakt. Info, advies en sensibiliseren van het netwerk; In meer dan 10 jaar bouwde het project spuitenruil een ruim netwerk op. Maar ook nu nog blijft het promoten van spuitenruil naar een ‘brede’ doelgroep noodzakelijk. Door een verruiming van het netwerk en het vergroten van de bekendheid van het project willen we het maatschappelijk draagvlak verbreden. Het project spuitenruil participeert in verschillende overlegorganen rond o.a. druggebruik en drugbeleid.   

persoonlijke contacten hulpverlening deelname aan verschillende Antwerpse studiedagen advies aan deelnemende partners via een vlotte bereikbaarheid (helpdesk functie).


Pagina 5



deelname aan verschillende overlegstructuren  LIDO (Lokaal intersectoraal overleg stad Antwerpen ) en SODA (stedelijk overleg drugs Antwerpen) zijn in de loop van 2014 opgeheven. Momenteel worden nieuwe overlegstructuren ontwikkeld.  Stuurgroep Gebruikers Overleg Antwerpen GOA.  Breakline (peer support project voor jonge druggebruikers in de party scene) actieve betrokkenheid van spuitenruilcoördinatie  Astrov (Antwerps straathoekwerk overleg: koepelorganisatie straathoekwerk provincie Antwerpen): deelname aan raad van beheer, sinds juni 2006 voorzitter. Het straathoekwerk is een belangrijke partner voor het project spuitenruil. Zij kunnen IDG’s bereiken die nog geen contact hebben met hulpverlening en/of spuitenruil.  Activeringsproject - SPAT (spuitenpatrouille) – Bureau actief : Het spuitenruil project maakt deel uit van de stuurgroep van het project. Daarnaast geeft de spuitenruil ook vorming aan de vrijwilligers van de SPAT  Adviesraad MSOC Antwerpen  Werkgroepen binnen VZW Free Clinic  Ghapro ‘gezondheidszorg en hulpverlening aan prostituees’  Plug inn ‘no-nonsense info en ondersteuning rond drugs’ voor jongeren. Inhoudelijke ondersteuning van het project.  Ad hoc overleg…

Inspraak en gebruikersparticipatie Vertrekkende vanuit de visie harm reduction willen we streven naar een zo groot mogelijke participatie van injecterende druggebruikers bij spuitenruil. We geloven in emancipatorisch werken en empowerment van mensen en willen erkennen dat ze een actieve partner kunnen zijn. Gebruikers moeten routine partners worden en betrokken worden bij het identificeren, ontwikkelen en promoten van HR strategieën. Spuitenruil werkt sinds de start (in 2001) op vrijdagavonden met gemotiveerde ervaringsdeskundigen. Hun inzet en levenservaring blijft een verrijking van het vrijdagavond spuitenruil aanbod. Daarnaast worden gebruikers actief betrokken bij het ontwikkelen van preventiemateriaal. Spuitenruil zet actief in op Peer support. Sinds augustus 2013 is Tonny van Montfoort vanuit de stad Antwerpen gedetacheerd naar vzw Free Clinic en wordt inhoudelijk ondersteund door het project Spuitenruil. Tonny werkt met een specifieke opdracht en maakt gebruik van spuitenruil als vindplaats om contacten te leggen met de Antwerpse gebruikers. Als ervaringsdeskundige focust hij op het opzetten van peer support activiteiten om aan gezondheidspromotie te doen. Ook in 2014 stond hepatitis C in de aandacht. Daarnaast organiseert hij het Gebruikers Overleg Antwerpen. Gebruikers Overleg Antwerpen, of kortweg GOA, is een samenwerking tussen verschillende Antwerpse gebruikers en gebruikersorganisaties, die willen meedenken rond en meewerken aan een degelijk Antwerps drugbeleid. Hun stem laten horen, standpunten formuleren, overleg organiseren, deelnemen aan overlegorganen, enz. zijn opdrachten die zij zich toe-eigenen. Voorlopig wordt GOA mee ondersteund door een professionele vertegenwoordigers van een aantal geïnteresseerde drughulpverleningscentra. Spuitenruil werkt actief maar beperkt mee aan de uitbouw van dit project. De klemtoon ligt bij de gebruiker zelf.

‘In 2014 organiseerden GOA enkele bijeenkomsten. Het vinden van een vaste locatie om bijeen te komen bleek een pijnpunt. Het nieuwe verscherpte opjaagbeleid van het stadsbestuur jegens vooral thuisloze gebruikers kwam meermaals naar voren. Dit werd ook besproken met de veiligheidsadviseur van de burgemeester met wie GOA tweemaal bijeenkwamen. Ondanks de moeilijkheden en de verschillende visies verloopt dit overleg in een ongedwongen en open sfeer. [Terreinorganisatie Spuitenruil Provincie Antwerpen werkjaar 2014]

Pagina 6

Veel werk werd ook in de hepatitisdag gestoken. 2015 wordt een belangrijk jaar. GOA zal een vzw worden waardoor we ook meer werkmiddelen trachten te genereren. De stuurgroep zal worden herbekeken.’ Overzicht overlegmomenten 2014 datum 14/jan 16/jan 24/jan 28/jan 30/jan 31/jan 7/feb 8/feb 10/feb 14/feb 17/feb 21/feb 10/mrt 11/mrt 14/mrt 21/mrt 24/mrt 27/mrt 28/mrt 7/apr 11/apr 15/apr 15/apr 23/apr 25/apr 16/mei 26/mei 26/mei 27/mei 6/jun 17/jun 24/jun 26/jun 26/jun 17/jul 18/jul 18/jul 22/jul 18/aug 8/sep 8/sep 9/sep 9/sep 16/sep 18/sep 26/sep 2/okt 6/okt 7/nov 18/nov 20/nov 20/nov

overlegmoment 2014 rvb Astrov overleg SODA, ivm ervaringsdeskundige Tonny VanMontfoort overleg spuitenruil adviesraad Free Clinic GOA stuurgroep kerngroep activering overleg spuitenruil aanwezigheid leatherpride stuurgroep plug inn overleg spuitenruil adviesraad Free Clinic overleg hep C studiedag rvb Astrov overleg zwerfspuiten stad Bell adviesraad Free Clinic lido overleg SODA, ivm ervaringsdeskundige Tonny VanMontfoort GOA stuurgroep vergadering gezondheidsdag rvb Astrov kerngroep activering overleg - de Spiegel voorbereiding SNAP conferentie overleg spuitenruil adviesraad Free Clinic overleg voorbereiding vorming 'drugs ' met ervaringsdeskundigen spuitenruil Coördinatoren vergadering vergadering 'kamp- activering' werkgroep naloxone denkdag plug inn kerngroep SPAT adviesraad Free Clinic stuurgroep breakline overleg De Lijn Antwerpen De Plataan overleg CAW Turnhout overleg De Kempen overleg De Lijn evaluatie kamp activering overleg De Kempen rvb Astrov kerngroep activering overleg SODA, ivm ervaringsdeskundige Tonny VanMontfoort adviesraad Free Clinic werkgroep tweedaagse overleg spuitenrul De Kempen werkgroep tweedaagse stuurgroep plug inn adviesraad Free Clinic kerngroep activering stuurgroep breakline intern overleg hep C


Pagina 7

Vragen naar info, advies en vorming over spuitenruil vanuit organisaties. Via een ruim netwerk, persoonlijke contacten en deelname aan verschillende overlegstructuren blijft spuitenruil aanspreekbaar. Vragen naar informatie en advies worden opgevolgd tijdens teammomenten, informele momenten, ad hoc overleg en vormingen. Diensten die vragen hebben gesteld rond info en advies rond injecterend druggebruik en/of spuitenruil; o o o o o o o o o

Buurttoezicht Buurtregie Soda parkeergaragebeheerder Straathoekwerk CAW metropool Scholen De lijn Crisistoxicomanie Campus Sleidinge

In 2014 namen 528 personen deel aan een vorming over spuitenruil en harm reduction gerelateerde thema’s. De deelnemers zijn vooral professionele werkers die contact hebben met injecterende gebruikers maar ook via studenten investeren we in de toekomst. Op elke vraag naar vorming werd ingegaan indien ze paste binnen onze werkopdracht. Indien er ingeschat wordt dat er meer expertise is rond een bepaald thema wordt er doorverwezen naar collega organisaties zoals Vagga Altox. Jaarlijks blijven organisaties de vraag naar vorming, opfrissing van de kennis of het trainen van nieuwe collega’s hernieuwen. Algemeen is er steeds een positieve reactie op de gegeven vormingen en wordt de expertise hoog ingeschat. datum 20/feb 25/feb 25/mrt 12/mei 2/jun 12/jun 25/sep 10/okt 4/nov 17-21/nov 25/nov 8/dec 10/dec

vorming plaats/organisatie spuitenruil - Harm Reduction studenten Hepatitis C infodag proffesionelen + gebruikers infosessie spuitenruil CAW metropool SNAP conferentie, workshop Harm Reduction and community, georganiseerd door stad Antwerpen productinfo vrijwilligers café zonder bier training harm reduction VAD opleidng gezondheidsdag Antwerpse gebruikers algemene spuitenruil vorming De Kempen CAW medewerkers Naloxone Free Clinic personeel hep C Awareness week MSOC Antwerpse gebruikers gastcollega spuitenruil Artesis studenten gastcollege spuitenruil opleiding Encora infosessie spuitenruil studenten geneeskunde Uantwerpen

aantal 20 108 2 50 20 30 100 30 43 40 50 20 15 528

Het geven van advies en informatie aan IDG’s blijft een belangrijk instrument om aan sensibilsering en preventie te doen. Dit gebeurt dagdagelijks tijdens de spuitenruil momenten. In 2014 werden twee dagen georganiseerd voor druggebruikers waarbij de focus op gezondheid lag. Tijdens de gezondheidsdag op het De Coninckplein werd naast de aandacht voor algemene gezondheid extra aandacht besteed aan harm reduction, overdosispreventie en het aanleren van reanimatietechnieken. Tegelijkertijd werd de ‘support don’t punish’ campagne gepromoot. Een internationaal gedragen campagne waar er aandacht gevraagd wordt voor meer ondersteuning voor druggebruikers en het is de vraag aan beleidsvoerders om na te denken de gevolgen van criminalisering van mensen die drugs gebruiken. http://supportdontpunish.org/


Pagina 8

Tijdens de hepatitis C awareness week ‘swab2 know’ lag de focus op het aanbieden van screeningen en informatie over hep C. Spuitenruil nam de sensibilisering en doorverwijzing voor zijn rekening. De MSOC verpleegkundige nam de speekseltesten, de counseling, verdere informatie en eventuele bloedname voor haar rekening. Een arts van het MSOC stond in voor de postcounseling na de bloednames. Inhoud in vogelvlucht…

‘Wat is hep C?’ Hoe kan je besmet geraken? ‘Strip Hugo: de man met de sprekende lever’ – infopanelen Hoe kan je jezelf en/of andere gebruikers beschermen? Waarom testen? Ondertekenen van Informed consent bij deelname speekseltest. Wat zijn de volgende stappen van screening? Doorverwijzing naar speekseltest en eventueel bloedafname Wat houdt de behandeling allemaal in ? Vertonen van film rond de hepatitis C therapie, Dr Bourgeois Medische opvolging – behandeling

Om de opgebouwde expertise te bestendigen blijft het noodzakelijk om nieuwe trends en evoluties binnen het werkveld van spuitenruil, druggebruik en harm reduction op te volgen.     

het volgen van de nodige opleidingen en studiedagen. volgen van congressen gerelateerd aan het onderwerp spuitenruil / harm reduction. (binnen- en buitenland) informatie up to date houden via het doornemen van vakliteratuur bevragen van deelnemende projecten i.v.m. signalen via persoonlijke contacten met injecterende gebruikers nieuwe evoluties en trends in druggebruik en de noden/behoeften van gebruikers blijven bevragen via dialoog met de gebruikers en het organiseren van een jaarlijkse enquête. In mei 2014 zijn we met het volledige team spuitenruil samen met de collega’s van de andere provincies naar het Europees harm reduction congres geweest. Naast interessante lezingen en workshops hebben we van de mogelijkheid gebruik gemaakt om een site bezoek aan een gebruiksruimte te doen. Spuitenruil organiseerde zelf de studiedag van hep C, maar tegelijkertijd kwam nieuwe informatie rond hep C uiteraard binnen in ons team.


Pagina 9

Soda organiseerder de SNAP conferentie waar ons team niet enkel een workshop begeleide, maar ook als deelnemer van deze studiedag aanwezig was. Belspo organiseerde dit jaar op 13 mei een studiemiddag rond AERLI, een preventiesensibiliseringsproject uit Parijs om actief injecteerders te sensibiliseren rond de risico’s tijdens hun injectiegedrag. Free Clinic vzw organiseert elk 1.5 jaar een tweedaagse waar inhoudelijke topics aan bod komen. Het volledige team van de Antwerpse spuitenruim participeert hieraan. Drie belangrijke thema’s kwamen aan bod: ouderschap bij druggebruikers, burn out preventie , eigen krachten uit vzw Free Clinic.

2.Verstrekken van informatie en advies over veiligheidsmaatregelen aan diensten die te maken krijgen met zwerfspuiten (stadswachters, politiediensten, buurtopzichters, reinigingsdiensten,…) Het ruilprincipe van spuitenruil en het preventief blijven aanspreken van gebruikers op hun gedrag i.v.m. het veilig opbergen van gebruikte spuiten is een constante in onze dagelijkse werking. Desondanks blijven zwerfpuiten een actueel thema. Spuitenruil ontwikkelde een ruim aanbod ‘prikongevallen preventie’. Deze wordt jaarlijks aangeboden aan de deelnemende partners en andere organisaties of particulieren die zich willen informeren rond dit thema. Het basis-preventieaanbod naar burgers en diensten die te maken krijgen met zwerfspuiten bestaat uit: 

Een folder prikongevallen. De folder prikongevallen bestaat in het Nederlands, Russisch, Frans, Engels, Berbers en Turks.  Een vormingsmoment ‘prikongevallen voorkomen’. Het aanbod focust op: risico’s bij prikongevallen /prikongevallen voorkomen/ praktische tips rond het verwijderen van zwerfspuiten/wat moet je doen na een prikongeval/ hoe respectvol/correct omgaan met injecterende gebruikers basis info spuitenruil – harm reduction De vorming is gericht naar diensten die te maken krijgen met zwerfspuiten en aangepast aan de noden en behoeften van de diensten. o Het spel ‘spel-de-prik’. Een informatief spel om kinderen te wijzen op het risico van zwerfspuiten. Spel-de-prik is een vormingspakket geschikt voor leerlingen van het (einde)eerste en tweede leerjaar. o In samenspraak met de directie en de CLB medewerkers werd er een vorming prikongevallen gemaakt voor de leerlingen van het 4de en 5de leerjaar basisschool. o Informatie-advies . Het project spuitenruil heeft sinds jaren een uitgebreid netwerk van partners met betrekking tot de problematiek van zwerfspuiten. Deze contacten worden regelmatig onderhouden en we herhalen jaarlijks ons preventieaanbod. Organisaties blijven spontaan hun vormingsaanvraag, voor nieuwe personeelsleden hernieuwen Algemeen overzicht van deelnemende partners:       

Activeringsproject – Spuitenpatrouille (SPAT)- Bureau actief IDG’s ABS schoonmaak buurttoezicht politie buurt beheerbedrijf te Antwerpen groendienst stad Antwerpen


Pagina 10

               

reinigingsdiensten stad Antwerpen Manus (tewerkstellingsproject in Antwerpen) Levanto privé parkings in de stad Antwerpen buurtregisseurs buurtbewoners - buurtwerking drughulpverlening De Sleutel - Weerwerk MSOC Free Clinic Spuitenruil project Turnhout apothekers CAW Metropool medewerkers van De Lijn NMBS Poetsbedrijven CAW De Kempen MSOC De Kempen

Overzicht van vragen naar info, advies en vorming over veiligheidsmaatregelen van diensten die te maken krijgen met zwerfspuiten. datum deelnemers vorming prikongeval 17/jan SPAT 3/feb prikongevallen soc verhuurkantoor 6/feb Manus 11/feb prikongevallen CAW Metropool 21/feb SPAT 6/mrt parkeerbedrijf APCOA 7/mrt SPAT- activering 14/mrt buurttoezicht 19/mrt ABS schoonmaak bedrijf 25/mrt buurttoezicht 1/apr buurttoezicht 8/apr zwerfspuiten - workshop 11/apr SPAT 11/apr buurtregiseurs 20/mei prikongevallen school Ekeren 20/mei SPAT 3/jun prikongevallenpreventie politie Antwerpen 6/jun SPAT 25/jun De lijn medewerkers 2/jul buurtwerk Posthof 8/aug SPAT 3/okt SPAT 18/nov SPAT

aantal 1 5 27 15 3 8 11 17 13 16 15 29 4 15 40 4 50 1 24 14 2 2 1 317

Op elke vormingsvraag , die relevant was voor onze organisatie, werd ingegaan. De vorming ‘prikongevallen’ van het project spuitenruil behoort tot het standaard informatiepakket voor nieuwe personeelsleden van de stadsreinigingsdiensten van de stad Antwerpen. De vorming wordt sinds enkele jaren gegeven door de coördinator welzijn, preventie en veiligheid op het werk in samenspraak met het project spuitenruil volgens het train de trainer principe. In 2014 volgden ongeveer 280 personen (nieuwe medewerkers/stadsreinigingsdiensten /bio studenten team [Terreinorganisatie Spuitenruil Provincie Antwerpen werkjaar 2014]

Pagina 11

keerpunt/jobstudenten) vorming ‘prikongevallen’ via de preventiedienst van de stad Antwerpen. In 2014 volgden in totaal ongeveer 600 mensen een opleiding ‘prikongevallen’. Concrete signalen en vragen rond zwerfspuiten komen voornamelijk via politie, buurttoezicht, buurtregie , De lijn, parkeerbedrijven… en buurtbewoners. Bijna alle signalen en vragen rond het verwijderen van zwerfspuiten komen rechtstreeks bij de spuitenpatrouille terecht. De Spuitenpatrouille(SPAT) heeft een belangrijke plaats verworven in het Antwerpse. Tijdens de SPAT gaan (ex)gebruikers met medewerkers van het activeringsproject op pad om in de Antwerpse binnenstad zwerfspuiten te zoeken en te verwijderen in het kader van sociale activering. Het spuitenruil project verzorgt het vormingsaanbod prikongevallen aan de vrijwilligersploeg en maak deel uit van de stuurgroep van het activeringsproject. Gezien de aard en de doelgroep van het project blijft de samenwerking een boeiende kruisbestuiving. In 2014 verwijderde de spuitenpatrouille 5107 zwerfspuiten in de stad Antwerpen. De door de SPAT verwijderde spuiten zijn niet als recuperatie opgenomen in de spuitenruil registratie. Activiteiten onder resultaatsgebied 2: 1. aanmoedigen en ondersteunen van (organisaties van) drughulpverleners, apothekers, straathoekwerkers en huisartsen om de spuitenruil op te nemen in hun werking; 2. deskundigheidsbevordering organiseren voor intermediairen; 3. intermediairen die meewerken aan spuitenruil voorzien van materiaal (spuitenmateriaal, containers, folders…); 4. zelf verdelen en recupereren van materiaal bij injecterende druggebruikers via aparte spuitenruilmomenten, wanneer het aanbod van het netwerk onvoldoende is; 5. doorverwijzen naar opsporing van infectieziekten en naar gepaste vormen van hulpverlening. Indicatoren: Verzamelen van informatie over: - het aantal organisaties van drughulpverleners, straathoekwerkers, apothekers dat meewerkt, en aard van de samenwerking; - de tevredenheid van de organisaties en personen die participeren aan het netwerk over de geboden ondersteuning (op basis van steekproef); - verdeling van het aantal verdeelde en gerecupereerde spuiten en contacten over de verschillende manieren van aanbieden; - de hoeveelheden materiaal die werden verdeeld en gerecupereerd; - de ratio gerecupereerd materiaal/verdeeld materiaal; - het aantal contacten met injecterende druggebruikers; - het aantal en de aard van de doorverwijzingen naar andere vormen van hulpverlening en zorg (op basis van een steekproef); - het profiel van de injecterende druggebruikers die gebruik maken van het aanbod (op basis van een steekproef); Evaluatiecriteria -IDG’s maken gebruik van het aanbod -IDG’s zijn tevreden over het aanbod

1. aanmoedigen en ondersteunen van (organisaties van) drughulpverleners, apothekers, straathoekwerkers en huisartsen om de spuitenruil op te nemen in hunwerking; Spuitenruil blijft intermediairs die in aanmerking komen om spuitenruil in hun werking op te nemen motiveren, ondersteunen en aanmoedigen om in het project te stappen. Algemeen kunnen we stellen dat de niet harm reduction georiënteerde drughulpverlening niet kiest om spuitenruil op te nemen in het takenpakket. Tijdens overleg komt vaak de complexiteit van [Terreinorganisatie Spuitenruil Provincie Antwerpen werkjaar 2014]

Pagina 12

spuitenruil naar boven. Hulpverleners ondersteunen het project spuitenruil maar zien het vaak moeilijk te combineren met hun activiteiten… mogelijke vormen van samenwerking: - Spuitenruil organiseren in antennelocaties – Spuitenruil gebruikt de bestaande infrastructuur van een andere organisatie/instelling; - Partners die zelf spuiten ruilen (drughulpverlening, straathoekwerk, Spuitenruil en artsen); - Partners die enkel recupereren en zelf gericht doorverwijzen; - Partners die enkel depanneren voor eigen cliënteel , recupereren en doorverwijzen. - Partners maken gebruik van het preventiemateriaal en verwijzen door - … Mogelijke nieuwe partners binnen de stad Antwerpen zijn: o Apothekers o Artsen o Wijkgezondheidscentra, dokters van de wereld… o ADIC drughulpverlening o Straathoekwerkers o VAGGA verslavingszorg o Drughulpverlening binnen psychiatrie ‘One hit verwijskit’. We merken sinds jaren dat het niet eenvoudig is om diensten te overtuigen om effectief aan spuitenruil te doen, daarnaast valt op dat de meeste diensten wel willen samenwerken als doorverwijzer. In het kader van de gerichte doorverwijzing verdeelt spuitenruil de ‘One hit verwijskit’ onder de verwijzers. Deze kit bevat alle nodige parafernalia om te injecteren (1x) met informatie over de spuitenruilpunten in de stad.

Door gebruik te maken van de ‘one hit verwijskit’ zijn gebruikers uit de nood geholpen en wordt hen de weg gewezen naar de bestaande spuitenruil. Door het gebruiken van de one hit verwijskit zetten hulpverleners hun eerste stappen in effectieve spuitenruil In 2015 werd actief ingezet op het informeren en bevragen van Apothekers in Antwerpen. Ondanks de positieve respons van enkele apothekers konden we geen ‘effectieve ruil’ samenwerking realiseren. Apothekers blijven echter een gewaardeerde partner als aanbieders van steriel injectiemateriaal en als verwijzer. 15 apothekers engageerden zich als doorverwijzer door gebruik te maken van de one hit verwijskit.


Pagina 13

Organisaties van drughulpverleners, straathoekwerkers, apothekers Die meewerken, en aard van de samenwerking; * Volledige deelname aan spuitenruil; verstrekking en recuperatie, het geven van advies en preventiebrochures 

Stad Antwerpen (1) o MSOC Antwerpen Free Clinic (1) o Apart ruilpunt woensdagnamiddag in Free Clinic (1) o Apart ruilpunt vrijdagavond in Free Clinic (1) o Apart ruilpunt Donderdagnamiddag De Vaart (2) o o o o o o o

Outreachteam CAW Metropool (3) Plug inn – jongerenwerking- (4) Het Project – vrouwenwerking- (spuitenruil voor eigen cliënteel) (5) Dagcentrum de Sleutel (spuitenruil voor eigen cliënteel) (6) Ghapro (spuitenruil voor eigen cliënteel) (7) Het Alternatief CAW Metropool (spuitenruil voor eigen cliënteel) (8) ADIC zorgproject (spuitenruil voor eigen cliënteel) (9)

Mobiel o Straathoekwerk Free Clinic o Activeringsproject o Outreach en mobiel werk Free Clinic o Straathoekwerk CAW Metropool



Stad Mechelen (5) o Dagcentrum De Sleutel (enkel voor eigen cliënteel)



Regio De Kempen (2,3,4) o Spuitenruilproject ism MSOC De Kempen Turnhout/Herentals/Mol


Pagina 14

* enkel recuperatie en het geven van advies en preventiebrochures, het doorverwijzen naar spuitenruilprojecten o Nachtopvang De Biekorf o Spuitenpatrouille- vrijwilligers * enkel doorverwijsfunctie en geven van advies en brochures o Verschillende apothekers in de provincie Antwerpen o Apotheek ‘one hit verwijskit’ stad Antwerpen o Straathoekwerk o Drughulpverlening, CAW hulpverlening … * enkel recuperatie van gebruikte spuiten of zwerfmateriaal o Verschillende apothekers in de provincie Antwerpen o Buurttoezicht stad Antwerpen o Politie stad Antwerpen o Reinigingsdiensten o Groendiensten o SPAT ism activeringsproject o Verschillende buurtcomités en buurtbewoners o Stadswachten stad Geel o Reinigingsdienst stad Geel o Stadswachten stad Turnhout o Politie stad Turnhout o Verschillende buurtbewoners Tot op heden blijft het aanbod van aparte spuitenruilpunten een noodzaak, aangezien de spreiding van het spuitenruilaanbod gedragen door andere organisaties in de stad Antwerpen en de rest van de provincie momenteel nog te beperkt is. We blijven werken aan een verbreding van het aanbod; o meer verschillende locaties o verruiming van de openingsuren o differentiatie in het aanbod – spuitenruil via: hulpverlening, apotheek, autonome spuitenruil, straathoekwerk, spuitenruil automaat, huisarts, wijkgezondheidscentra, … met de betrachting om meer tegemoet te komen aan de noden van ‘alle’ injecterende gebruikers in de provincie. Op dit moment is spuitenruil vooral ingebed binnen voorzieningen die werken met de meer ‘gemarginaliseerde’ gebruiker. Plaatsen waar veel gebruikers/daklozen elkaar ontmoeten. Niet alle injecterende gebruikers willen geassocieerd worden met deze doelgroep en centra. Spuitenruil heeft nood aan differentiatie van het aanbod om de doelgroep te verbreden met jonge gebruikers, nieuwe gebruikers,.. . Hierbij denken we aan een neutraal/onafhankelijk spuitenruilpunt waar gebruikers anoniemer terecht kunnen. Daarnaast kan gedacht worden aan het verdelen van spuiten via automaten of een online service. [Terreinorganisatie Spuitenruil Provincie Antwerpen werkjaar 2014]

Pagina 15

In de regio Kempen kwam er de vraag om samen met de medewerkers van het MSOC De Kempen, CAW De Kempen na te denken over hoe spuitenruil meer aan bekendheid kon werken. Na verschillende overlegmomenten kwamen we tot de consensus dat spuitenruil binnen het gebouw van cgg De Meander – waar ook het MSOC zijn plaats heeft – wellicht te hoogdrempelig is voor injecterende gebruikers. Sinds het najaar 2014 heeft spuitenruil een extra moment – met een beurtrolpermanentie (CAW Metropool, MSOC De Kempen en Antwerpse spuitenruil) – op maandagvoormiddag in het inloopcentrum ‘De Lange Gaank’. 2. deskundigheidsbevordering organiseren voor intermediairen; Uit ervaring blijkt dat spuitenruil ondertussen een gekende speler is. Heel wat werkers van verschillende organisaties volgden de laatste jaren een opleiding van het project. Momenteel plukken we hiervan de vruchten Hierdoor wordt er regelmatig advies ingewonnen via telefoon of mail rond thema’s die gelinkt worden aan het injecterend druggebruik. In 2014 organiseerden we een ‘hepatitis C preventiedag’ om alle spuitenruilpartners en doelgroepsleden gericht te informeren. 73 intermediairs gingen in op dit aanbod. Hepatitis C blijft een belangrijk thema binnen de werking van spuitenruil

3. intermediairen die meewerken aan spuitenruil voorzien van materiaal (spuitenmateriaal, containers, folders…); Door de jaren heen werd het gamma van parafernalia aanzienlijk uitgebreid. Zo werden aluminiumfolie, filters, spuiten met filter en ‘one hit kits’ toegevoegd aan het aanbod. De verruiming van het aanbod werd erg gesmaakt door de klanten van spuitenruil. De procedures rond de levering en het ophalen van injectiematerialen zijn opgenomen in de samenwerkingsovereenkomsten. De spuitenruilmedewerkers staan zelf in voor de levering van het materiaal en het ophalen van het gerecupereerde materiaal. Wekelijks worden spuitenruil materialen aangevuld en gerecupereerde injectiematerialen opgepikt. Via deze leveringen blijven de coördinatoren persoonlijk betrokken bij de partnerorganisaties en kunnen ze snel inspelen op vragen of behoeften. Naast het aanbod van wekelijkse leveringen kunnen straathoekwerkers en hulpverleners gebruik maken van een spuitenruilpunt om extra materialen te verkrijgen.


Pagina 16

Het recupereren van injectiemateriaal via gepantserde naaldcontainers in de publieke ruimte:

Sinds 2011 plaatst spuitenruil gepantserde naaldcontainers in de publieke ruimte. De containers zijn bereikbaar voor het publiek maar bevinden zich op privéterrein of tegen de gevel van een private eigendom. Om dit te realiseren werden samenwerkingsverbanden aangegaan met vervoermaatschappij De Lijn en CAW Metropool. Door het plaatsen van gewapende containers in de publieke ruimte krijgen gebruikers de mogelijkheid om hun gebruikt injectiemateriaal veilig op te bergen ook op die momenten wanneer spuitenruil niet bereikbaar is. Aangezien de containers 24/24u bereikbaar zijn kunnen gebruikers dag en nacht hun verantwoordelijkheid opnemen. -

MSOC Free Clinic Metro halte Schijnpoort Nachtopvang De Biekorf Inloop De Vaart - Deze container is enkel tijdens de openingsuren van De Vaart bereikbaar ADIC

De containers werden voorzien van duidelijke ‘pictogram’-signalisatie.

In 2014 werden bijna 13000 spuiten gerecupereerd via de buiten naaldcontainers. Spuitenruil staat in voor het wekelijks controleren, leegmaken en vernietigen van de volle naaldcontainers . Gezien het succes blijft regionale uitbreiding van het bestaande aanbod van ‘buiten’ naaldcontainers aangewezen. Hiertoe werd in 2014 de vraag naar samenwerking met de stad hernieuwt. Tot op heden resulteerde dit niet tot het plaatsen van containers op het openbaar domein.


Pagina 17

Ook uit de resultaten van de jaarlijkse bevraging blijkt dat injecterende gebruikers vrij zorgzaam omgaan met hun gebruikt injectiemateriaal. In 75% van de antwoorden brengen gebruikers hun materiaal naar een officiële instantie. 19% kiest voor ‘ik steek ze in een plastic fles/blikje en gooi die in de vuilbak’ of ik breek de naald af, steek ze achter in de spuit en gooi ze dan in de vuilbak’ dit is een minder veilige doch vrij respectvolle manier van opbergen (Deze methodes werden voor het bestaan van spuitenruil gepromoot als ‘good practices’). Iets minder dan 6% blijft zorgen voor hoog risico via zwerfspuiten met kans op prikongevallen. Desondanks een opmerkelijke verbetering t.o.v. 2013 toen nog 11% voor hoog risico zorgde. wat doe je met gebruikte spuiten? spuitenruil drughulpverlening apotheker buitencontainer plastic fles naald af los in vuilbak shw vrienden riool weet niet meer ander

n=108 78 19 8 20 19 14 6 11 1 1 2 1

72,22 17,59 7,41 18,52 17,59 12,96 5,56 10,19 0,93 0,93 1,85 0,93

Momenteel maakt 11% van de respondenten gebruik van de buitencontainers. 5. doorverwijzen naar opsporing van infectieziekten en naar gepaste vormen van hulpverlening. TBC en Bloedoverdraagbare aandoeningen zijn belangrijke topics binnen spuitenruil. Aangezien spuitenruil nauw verbonden is met het medisch team van het MSOC is doorverwijzing naar screening op bloedoverdraagbare aandoeningen vlot realiseerbaar. Uit de resultaten van de jaarlijkse bevraging (zelfrapportage) mag blijken dat het meerderheid van de ondervraagde IDG’s zich het afgelopen jaar liet testen op infectieziekten. Er werd net iets meer op hepatitis C gescreend. In november hadden we dan ook de swab2know week, waar er actief werd doorverwezen naar een screening voor hep C. We hebben met 29 mensen dialoog gehad rond hepatitis C, 11 zijn er effectief gescreend (speeksel en/of blmoednamen). [Terreinorganisatie Spuitenruil Provincie Antwerpen werkjaar 2014]

Pagina 18

“Ken je de resultaten van de screening ?”

resultaat nooit besmet weet niet besmet en drager

n=105 hiv 85 18 2

n=105 80,95 17,14 1,90

result hbv ooit besmet en genezen nooit weet het niet besmet en drager

105 % 30 57 15 3

28,57 54,29 14,29 2,86

result hcv ooit besmet en genezen besmet en drager nooit weet het niet behandeling gevolgd en genzen behandeling gev en niet genezen nu behandeling

122 % 25 36 34 10 9 5 3

20,49 29,51 27,87 8,20 7,38 4,10 2,46

result TB ooit besmet en genezen besmet nooit weet het niet

n=94

% 7 75 12

7,45 0,00 79,79 12,77

In ‘de resultaten van de screening’ geven de bevraagden via zelfrapportage hun testresultaten weer. Het percentage besmet en drager van het HIV virus, HBV en TBC zijn traditiegetrouw valabel. Daarnaast merken we een verbetering bij het inschatten van de HCV status, al blijft ‘ bemet en drager’ wat onderschat. Gelukkig komen heel wat gebruikers in aanmerking voor een hepatitis C behandeling. Van de 122 personen volgden er 14 een behandeling en zijn er 3 in behandeling. Doorverwijzing naar TBC screening verliep traditiegetrouw met behulp van de VRGT ‘TBC bus’. Deze kwam jaarlijks of tweemaal per jaar ter plaatse Vanaf 2013 jaar veranderde de VRGT haar strategie. Zij kiezen er niet meer voor om preventief op locatie te screenen. IV-druggebruikers zijn een risicogroep voor tuberculose omwille van de slopende invloed die het druggebruik op de immuniteit heeft. In tegenstelling tot aandoeningen die via bloedbloedcontact worden doorgegeven is het voor tuberculose niet het gebruik van naalden dat nefast is. De VRGT onderhoudt contact met verschillende hulpverlenende organisaties in heel Vlaanderen. Uit cijfers van de voorbije vijf jaar blijkt dat screening van IV- druggebruikers enkel in een aantal ‘risicogebieden’ zijn nut bewijst.


Pagina 19

Daarom wordt de screening in deze risicogebieden sinds 2008 geoptimaliseerd. Via hernieuwde contacten met o.a. straathoekwerk, tracht de VRGT de personen te bereiken die niet via het klassieke hulpverleningscircuit worden aangetrokken. De VRGT ondervindt een belangrijk onderscheid tussen personen die regelmatig beroep doen op medischsociale dienstverlening met eventuele periodes van residentiële opvang, en zij die amper gekend zijn in het hulpverleningscircuit. ( http://www.vrgt.be/tuberculose/informatie_voor_professionelen/risicogroepen/iv_druggebruikers)

Steekproef - het aantal en de aard van de doorverwijzingen naar andere vormen van hulpverlening en zorg. Tijdens de maand november werd het aantal doorverwijzingen geturfd tijdens de spuitenruilmomenten op de locatie MSOC. Doorverwijzingen november 2014 MSOC wondzorg MSOC arts MSOC hulpverlening voor intake Plug Inn jongerenwerking SWAB2know campagne; screening voor hep C doorverwijzing swabben: speekselstaal doorverwijzing verpleegkundige bloedname doorverwijzing arts bespreking resultaten doorverwijzing hepatoloog dialoog over hep C met 29 PWID nachtopvang winterwerking buro actief/ SPAT/sociale activering voedselbedeling

5 2 2 1 8 3 4 2 5 7 3 6

48

Tijdens de ‘swab2know campagne’ werden mensen actief aangesproken op het hepatitis C thema wat resulteerde in een aantal zeer gerichte doorverwijzingen. Daarnaast blijven vooral de bed/bad/brood behoeften primeren. Verder zijn het medische, soms acute problemen die om een doorverwijzing vragen. Daarnaast zijn doorverwijzingen –of het suggereren/promoten- van dagbesteding (activering/buro aktief/SPAT) zinvol. We zien een vlotte doorverwijzing en doorstroming naar het MSOC .


Pagina 20

Registratiegegevens spuitenruil: - verdeling van het aantal verdeelde en gerecupereerde spuiten en contacten over de verschillende manieren van aanbieden; - de hoeveelheden materiaal die werden verdeeld en gerecupereerd; - de ratio gerecupereerd materiaal/verdeeld materiaal; - het aantal contacten met injecterende druggebruikers; Er zijn aparte ruilmomenten op woensdagnamiddag en vrijdagavond in vzw Free Clinic. Daarnaast wordt door verschillende instanties spuitenruil opgepakt; MSOC Kempen, CAW metropool, ADIC,… Alle betrokkenen registreren het aantal verdeelde/gerecupereerde spuiten en het aantal contacten. Registratiegegevens spuitenruil VZW Free Clinic: Het zwaartepunt van de Antwerpse spuitenruil ligt op de locatie MSOC Free Clinic. Zowel de spuitenruil via de hulpverlening van het MSOC als aparte ruilmomenten vinden er plaats. Alle IDG’s zijn er welkom tijdens de openingsuren. Aparte spuitenruil woensdagmiddag van 15u tot 17u: locatie MSOC Free Clinic. totaal woensdagnammiddag Free Clinic 2014 verdeeld recup contacten percentage jan 786 114 25 14,50 feb 1026 1103 29 107,50 maart 904 652 51 72,12 april 1489 1601 57 107,52 mei 1403 2311 48 164,72 juni 1200 1096 45 91,33 juli 2727 2158 51 79,13 aug 1799 1351 50 75,10 sept 1936 1894 51 97,83 okt 2037 3830 47 188,02 nov 170 90 5 52,94 dec 467 290 9 62,10 totaal

Wo nm verdeling recup contacten returnrate

15944

16490

468

103,42

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

21777 23875 430 109,63

14456 12572 190 86,97

20393 22733 268 111,47

28261 28406 373 100,51

26134 29098 393 111,34

25227 30259 728 119,95

26815 27435 661 102,31

19703 22942 467 116,44

28952 33574 584 115,96

18233 17131 495 93,96

18432 20538 482 111,43

15944 16490 468 103,42

In 2014 registreerden we 468 contacten waarbij 15944 spuiten werden geruild. Daarnaast bezochten 228 mensen de spuitenruil zonder spuiten te vragen. Gebruikers vinden de weg


Pagina 21

naar spuitenruil voor andere produkten zoals condooms en aluminiumfolie en informatieve ‘harm reduction’ vragen. Aparte spuitenruil vrijdagavond van 18u tot 20u: locatie MSOC Free Clinic . Totaal vrijdagavond 2014 verdeeld recup 1 2475 2 2115 3 2081 4 2065 5 2372 6 2312 7 1423 8 1590 9 1199 10 1845 11 2234 12 1217 Totaal

22928

955 2425 1362 2594 2411 3110 767 1433 589 1320 2580 1420

contacten 59 31 41 39 38 46 28 25 34 46 41 22

percentage 38,59 114,66 65,45 125,62 101,64 134,52 53,90 90,13 49,12 71,54 115,49 116,68

20966

450

91,44

In 2014 Registreerden we 450 contacten waarbij 22928 spuiten werden geruild. Daarnaast bezochten 217 mensen de spuitenruil zonder spuiten te vragen. Vravond

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2103

2014

verdeling recup contacten returnrate

76189 72059 666 94,58

99223 94316 746 95,05

112325 110757 699 98,60

93175 98071 599 105,25

92195 95114 676 103,17

71494 68685 569 96,07

62837 59767 574 95,11

36838 37638 455 102,17

49175 57987 539 117,92

30880 33760 525 109,33

32587 35179 463 107,95

22928 20966 450 91,44

Spuitenruil via het noodloket MSOC donderdag van 15u tot 16u: locatie MSOC inloop De Vaart. In 2014 werden geen spuiten verdeeld. Registratiegegevens spuitenruil hulpverlening MSOC Free Clinic.


Pagina 22

Totaal hulpverleningFC 2014 verdeeld recup contacten percentage 1 7954 5732 363 72,06 2 9063 7316 369 80,72 3 9325 7580 392 81,29 4 10933 13658 352 124,92 5 11639 13710 321 117,79 6 13234 13712 393 103,61 7 12554 12832 326 102,21 8 12769 10086 302 78,99 9 14678 12168 317 82,90 10 12124 14475 299 119,39 11 12602 10975 279 87,09 12 14823 13517 361 91,19 Totaal

141698

135761

4074

95,81

aantal contacten die gebruik maken van spuitenruil zonder spuiten te vragen, vb zilverpapier, condooms, info, contacten zonder spuit 1 180 2 169 3 164 4 145 5 107 6 164 7 139 8 223 9 171 10 113 11 81 12 117

totaal

1773

In 2014 Registreerden we 4074 contacten waarbij spuiten werden geruild. Daarnaast bezochten 1773 (43%) mensen de spuitenruil zonder spuiten te vragen. HV MSOC Free Clinic

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

verdeling recuperatie contacten

52508 60086 1132

78351 83978 1799

105005 103863 2696

150146 146132 3668

171696 172715 5859

216854 215762 7458

205676 203751 6054

211362 227160 4913

196500 195638 5211

186559 183209 4957

132896 133564 3943

141698 135761 4074

returnrate

114,43

107,18

98,91

97,33

100,59

99,50

99,06

107,47

99,56

98,20

100,50

95,81

In 2013 zagen we een enorme terugval van 53000 in het aantal verdeelde en gerecupereerde spuiten. In 2014 zien we een lichte stijging van het aantal contacten en verdeelde spuiten. Registratiegegevens spuitenruil deelwerkingen VZW Free-Clinic (Plug inn – jongerenwerking/Het Project – vrouwenwerking /Straathoekwerk Free Clinic /Activeringsproject /Outreach en mobiel werk Free Clinic) Via het jongerenproject Plug-inn werden in 2014 jonge injecteerders bereikt. Plug-inn verdeelde 547 spuiten. De deelwerkingen van VZW Free Clinic verdeelden samen 907 spuiten in 2014. Registratiegegevens ‘buitencontainers’ stad Antwerpen: locatie MSOC – metrostation Schijnpoort – nachtopvang Biekorf – inloop De VaartADIC.


Pagina 23

jan feb mrt apr mei juni juli aug sept okt nov dec

2011 2012 213 recuperatie recuperatierecuperatierecuperatie 1150 1090 550 750 450 0 600 750 700 515 700 700 1000 750 900 1430 1500 800 1450 1550 350 1450 1000 1200 1850 1300 300 1650 600 300 700 1250

Totaal

5250

12795

11240

2014 600 1300 700 1100 900 650 1200 1300 1800 750 750 1900

12950

In totaal werden 12950 spuiten gerecupereerd. De recuperatie via de buitencontainers werd opgenomen in het Totaal van de vzw Free Clinic.

Evolutie 2003-2013 vzw Free Clinic vzw Fc verdeling recup contacten

2003 150474 156020 2228

2004 192030 190866 2735

2005 237723 237353 3663

2006 271582 272609 4640

2007 290025 296927 6928

2008 313575 314706 8755

2009 295328 290953 7289

2010 267903 287740 5835

2011 274627 292449 6334

2012 235672 234100 5977

2013 185034 192432 4979

2014 181477 186167 5085

% return

103,69

99,39

99,84

100,38

102,38

100,36

98,52

107,40

106,49

99,33

104,00

102,58

In 2014 Registreerden we 5085 contacten waarbij spuiten werden geruild. Daarnaast bezochten 2218(43%) mensen de spuitenruil zonder spuiten te vragen. Na de enorme terugval van 50000 verdeelde spuiten in 2013 zien we dit jaar een stabilisatie van het aantal verdeelde en gerecupereerde spuiten. Registratiegegevens spuitenruil CAW Metropool: Het Centrum voor Algemeen Welzijnswerk Metropool is vanuit verschillende deelwerkingen betrokken bij het project spuitenruil.  Straathoekwerk  Outreachteam  Het Alternatief  Nachtopvang De Biekorf (recuperatie)  Inloopcentrum De Vaart (recuperatie)


Pagina 24

Totaal metropool2014 verdeeld recup contacten percentage 1 1464 2265 273 154,71 2 1818 2265 364 124,59 3 2122 2265 424 106,74 4 1597 2265 300 141,83 5 1520 2265 284 149,01 6 2112 2265 422 107,24 7 1865 2265 353 121,45 8 2081 2265 416 108,84 9 2123 2265 425 106,69 10 2048 2265 410 110,60 11 2040 2265 408 111,03 12 1599 2265 320 141,65 Totaal

22389

27180

Spuitenruil Metropool gestart mei 2003 2003 2004 2005 verdeling 2735 2229 2186 recuperatie 897 3300 2300 contacten 536 572 334 returnrate

32,80

148,05

121,40

4399

105,22

2006 4110 11652 472

2007 8050 22104 1338

2008 7057 5592 1483

2009 5822 9096 891

2010 8805 13116 1628

2011 23173 27420 3145

2012 23843 38086 2700

2013 22765 16470 2900

2014 22389 27180 4399

283,50

274,58

79,24

156,23

148,96

118,33

159,74

72,35

121,40

De verschillende locaties van CAW metropool in het centrum van de stad Antwerpen zijn een oplossing voor de ‘hier en nu’ impulsieve gebruikers die moeilijk de weg vinden naar de spuitenruil/MSOC aan de stadsrand. De laatste jaren zien we een stabilisatie van het aantal verdeelde spuiten. Registratiegegevens spuitenruil ADIC zorgprogramma: Het zorgprogramma verdeelde 18 spuiten. Registratiegegevens spuitenruil Dagcentrum De Sleutel Antwerpen en Mechelen: Mechelen 2014 jaar verdeeld recup contacten returnrate

2005 2550 2925 48 114,71

2006 2100 1700 48 80,95

2007 20 25 2 125,00

2008 20 65 2 325,00

2009 70 2860 7 4085,71

2010 160 450 9 281,25

2011 20 0 1 0,00

2012 150 500 5 333,33

2013 10 240 2 2400,00

2014 150 12 0,00

Antwerpen 2014 jaar verdeeld recup contacten returnrate

2002 5720 4150 479 72,55

2003 12282 12972 730 105,62

2004 7350 8330 735 113,33

2005 4560 6215 457 136,29

2006 5079 13090 450 257,73

2007 3172 13090 290 412,67

2008 4560 6215 457 136,29

2009 20 3140 2 15700,00

2010 0

2011 0

0,00

0,00


2012 95 0 10 0,00

2013 133 1690 13 1270,68

2014 0 450 4500,00

Pagina 25

Apotheek In de provincie Antwerpen doen apothekers niet actief aan spuitenruil. Sinds 2013 zijn een aantal apotheken (15) wel actief als verwijzer via one-hit-kits. In 2014 werden ongeveer 200 kits verdeeld. Deze doorverwijzingen zijn niet opgenomen in de registratie van verdeelde spuiten. Registratiegegevens spuitenruil De Kempen : MSOC De Kempen Turnhout/Herentals/Mol kempen 2007 9850 8944 37

verdeling recuperatie contacten

2008 14310 14930 53

2009 8450 9480 40

2010 9605 7560 144

2011 6110 6480 33

2012 7500 8700 48

2013 6700 14300 158

In 2014 werden door het MSOC de Kempen 6180 spuiten verdeeld en 8600 gerecupereerd (recuperatie percentage 140%) aan 60 contacten.

Overzicht provincie Antwerpen 2013: Totaal PROVINCIE ANTWERPEN2014 verdeeld 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Totaal

recup 13276 14597 15029 16678 17568 19531 19168 18826 20555 18636 17632 18718

11104 14548 13897 21755 22084 22121 20060 17672 18405 23378 18546 18227

210214

221797

contacten percentage 733 83,64 820 99,66 921 92,47 761 130,44 708 125,71 927 113,26 771 104,65 805 93,87 842 89,54 814 125,45 745 105,18 727 97,38 9574

105,51


Pagina 26

Overzicht provincie Antwerpen spuitenruil van 2002 tot 2013:

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

provincie Antwerpen verdeling recuperatie returnrate % 156932 140093 89,27 180683 185147 102,47 218687 216829 99,15 278722 275018 98,67 318691 329003 103,24 324982 342106 105,27 334962 335293 100,10 303778 300433 98,90 276708 287740 103,99 304690 331999 108,96 267317 281954 105,48 214705 236372 110,09 210214 221797 105,51

Sinds 2009 zien we een continue daling van het aantal verdeelde spuiten, met een enorme daling van 50000 spuiten in 2013. Ook in 2014 blijft de neerwaartse trend subtiel aanhouden. Het recuperatiepercentage blijft ook dit jaar zeer hoog. Verzamelen en analyseren van gegevens over de verdeling van het aantal verdeelde en gerecupereerde spuiten en contacten over de verschillende manieren van aanbieden. De combinatie aparte spuitenruil en MSOC blijft het leeuwendeel van de verdeling op zich nemen. Bij de recuperatie valt op dat de buitencontainers instaan voor 5,85%van de recuperatie.


Pagina 27


Pagina 28

Het profiel van de injecterende druggebruikers die in 2013 gebruik maakten van het aanbod van spuitenruil (op basis van een steekproef) De verzamelde gegevens over het profiel van de injecterende druggebruikers zijn afkomstig uit de jaarlijkse bevraging. De bevraging gebeurde in de periode november – december 2014 tijdens. De bevraging is anoniem en verloopt via zelfrapportage. Elke respondent kreeg 6 € betaald voor zijn/haar bijdrage aan het onderzoek. De vragenlijst werd aangeboden in het Nederlands, Frans, Engels en het Russisch. In de provincie Antwerpen werden 111 enquêtes afgenomen waarvan : Nederlands 104 Engels 4 Frans 3 Russisch 0 Dit jaar waren er opvallend minder anderstalige bevragingen (2013 Engels 11/Frans 10/Russisch 5). 1. Demografische gegevens: 1.1

sekse

1.2. Leeftijd

n=109 16-20 21-25 26-30 31-35 36-40 41-45 46-50 51-55 56-60 >60

% 2 5 16 17 18 22 23 3 1 2

1,83 4,59 14,68 15,60 16,51 20,18 21,10 2,75 0,92 1,83

De gemiddelde leeftijd was 39 jaar (36 jaar in 2013). deelnemer 69 jaar.

De jongste deelnemer is 18 jaar en oudste


Pagina 29

1.3 leefsituatie leefsituatie alleen met partner partner en kinderen ouders in kraakpand dakloos nachtopvang met vrienden met andere familie ander met kinderen

n=110

% 47 24 8 5 5 35 9 1 1 3

42,73 21,82 7,27 4,55 4,55 31,82 8,18 0,91 0,91 2,73 0,00

In 2014 duiden 48% van de antwoorden op een onstabiele leefsituatie (kraakpand/dakloos/vrienden/nachtopvang/andere). De laatste jaren zien we een blijvende stijging (2013- 42% / 2012 – 23%). Mensen bevinden zich meer en meer in moeilijke leefsituaties! Het valt op dat slechts 8% aangeeft gebruik te maken van nachtopvang. In een bijkomende minder gedetaïleerde vraag kunnen de respondenten slechts één antwoord geven. 47% leeft in een onstabiele situatie!


Pagina 30

2. Druggebruik 2.1. voorkeur soort drugs

In 2014 zien we een daling van het cocktail gebruik (2013 -40%) waardoor opiaten en opwekkende middelen opnieuw domineren. 2.2 gebruik Spuitenruil ontmoet de meeste gebruikers op de locatie Free Clinic-MSOC. Aangezien Het MSOC programma focust op opiaatafhankelijkheid -methadon programma- is het niet verwonderlijk dat heroïne en methadon hoog scoren. Polydruggebruik is eerder norm dan uitzondering, gebruikers gebruiken gemiddeld 4.6 producten. n=111 gebruik heroine cocaine methadone/temgesic amfetamine kalmeer/slaapmiddelen cannabis alcohol cocktail tripmiddelen steroide ander

% opN 91 71 63 51 51 48 48 43 28 12 6

81,98 63,96 56,76 45,95 45,95 43,24 43,24 38,74 25,23 10,81 5,41

2.3 injecterend druggebruik IV gebruik heroine cocaine amfetamine cocktail methadone/temgesic tripmiddelen steroïde kalmeer/slaapmiddelen alcohol cannabis mdma

n=105 77 56 43 32 15 7 4 3 3 1 1

% op N 73,33 53,33 40,95 30,48 14,29 6,67 3,81 2,86 2,86 0,95 0,95


Pagina 31

Gebruikers injecteren gemiddeld 2,3 verschillende producten. Heroïne, cocaïne en amfetamine blijven de meest geïnjecteerde producten, al dan niet in combinatie (cocktail). Ook Methadon en/of Temgesic worden geïnjecteerd. Eén respondent maakt melding van het injecteren van cannabis. Dit lijkt eerder onwaarschijnlijk. Mogelijks is dit het gevolg van de ‘zelfrapportage’ methode , waarbij we niet de kans hebben om de vraag de verduidelijken of het gegeven antwoord te bevragen. Leeftijd bij eerste injectie

startleeftijd n >15j 15-18 19-21 22-25 26-30 31-35 36-40 41+

21,2 % 16 30 17 16 22 4 1 1

cummul 14,95 28,04 15,89 14,95 20,56 3,74 0,93 0,93

14,95 42,99 58,88 73,83 94,39 98,13 99,07 100,00

De gemiddelde leeftijd van het spuitenruil cliënteel is momenteel 39 jaar. Slechts 4.6% van de gebruikers van spuitenruil zijn jonger dan 25 jaar. Daartegenover staat dat meer dan 74% van de bevraagden begon te injecteren voor de leeftijd van 25 jaar. Het bereiken van jongere gebruikers blijft een uitdaging. Via Plug inn, een vzw free Clinic deelwerking voor jongeren, kwamen het afgelopen jaar meer jongeren in contact met spuitenruil. Ook op latere leeftijd starten mensen met injecteren, al blijft dit een beperkte groep. 2.4 gebruik NPS - New PsychoActive Substances Nieuwe Psycho-actieve stoffen. Verschillende termen: ‘legal highs’, ‘designer drugs’, ‘smart drugs’, ‘badzouten’, ‘spice’, ‘K2’, ‘research chemicals’,… Ze proberen een legaal alternatief te zijn voor cannabis, MDMA, cocaïne, … Specifiek ontworpen om wetgeving te omzeilen. Deze nieuwe stoffen zijn niet wetenschappelijk geëvalueerd, er is momenteel geen idee over de bijwerkingen, toxiciteit op lange termijn is onbekend. Gebruikers zijn soms proefkonijnen om deze stoffen te testen. In 2012 werden er 71 nieuwe NPS op de Belgische drugsmarkt ontdekt (Bron WIV). Volgens de Flash Eurobarometer (bron WIV) is het gebruik van NPS voornamelijk te vinden in de partyscene in de leeftijdsklasse van 15 tot 24 jaar. Op spuitenruil maakten gebruikers in het verleden eerder sporadisch melding van het gebruik van NPS’en. In 2014 werd de bevraging van het NPS gebruik voor het eerst opgenomen in de bevraging om meer zicht te krijgen op het gebruik van deze stoffen bij onze doelgroep.


Pagina 32

Bijna de helft van de respondenten gebruikte ooit NPS. Opvallend is ook de 13% ‘weet het niet zeker‘ wat slaat op de onduidelijkheid met betrekking tot deze producten GHB, Ketamine en synthetische cannabis worden het meest genomen. NPS worden vooral via vrienden of dealer verkregen. 3. Behandeling 3.1. ooit gevolgde behandelingen

Ooit in hulpverlening nooit MSOC-dagcentr huisarts M-progr psych ziekenh paaz tg cic ander

n=98 18 36 55 40 31 23 27 25 1

% op n 18,37 36,73 56,12 40,82 31,63 23,47 27,55 25,51 1,02

Een aanzienlijk deel van de cliënten doorliep door de jaren heen een gevarieerd hulpverleningstraject met verschillende hulpverleningsmodellen en visies: psychiatrie, abstinentie gericht, Harm Reduction… We zien vooral een stijging van mensen die ooit in behandeling waren in psychiatrie of PAAZ. Daarnaast valt vooral de groep gebruikers op die nooit in behandeling was. 18% van de respondenten geeft aan nooit in behandeling te zijn geweest! Mensen die wel behandeling waren volgden gemiddeld 3 behandelvormen. 3.2. huidige behandeling [Terreinorganisatie Spuitenruil Provincie Antwerpen werkjaar 2014]

Pagina 33

Op het moment van bevraging was niemand residentieel in behandeling. Naast de ‘huisarts’ pieken vooral de ambulante laagdrempelige drughulpverlening -MSOC en methadonprogramma- . Dit is niet vreemd gezien de huidige locatie van het project. Ook dit jaar valt het hoge percentage ’37 % niet in behandeling’ op. De stijgende trend blijft aanhouden (2013 35% - 2012 23%). Het blijft een verdienste van het project spuitenruil en de kracht van harm reduction om deze groep gebruikers te bereiken. ‘Geen behoefte’, ‘ik wil niet’ en ‘heb het niet nodig’ scoren hoog als redenen waarom mensen niet in begeleiding zijn. Een niet gering percentage denkt niet meer welkom te zijn bij de hulpverlenig of heeft er een slechte ervaring mee. reden ben het beu, wordt overal buitengegooid ben maar een dakloze denk dat ik niet binnen mag ga me terug aanmelden gebruik geen behoefte ik wil niet geen papieren ken aanbod niet niet in orde met ziekenkas nemen me niet serieus, denken komedie spelen op zoek naar behandeling voor koppels slechte ervaring teveel ah gebruiken niet nodig

aantal

3

15 12 2 3 2

7 9

4.Tevredenheid van IDG’s over het project spuitenruil: N weet je dat je info kan krijgen ja nee

94 % 88 6

93,62 6,38


Pagina 34

% ja openingsuren spr in drughulp plaats spr bereikbaarheid spr info en advies folders materiaal anonimiteit

91,00 91,21 85,37 82,56 91,67 87,34 92,13 88,24

%nee % kan me niet schelen 5,00 4,00 2,20 6,59 6,10 8,54 9,30 8,14 0,00 8,33 5,06 7,59 3,37 4,49 3,53 8,24

Algemeen kunnen we stellen dat de IDG’s het project spuitenruil positief beoordelen. ‘Openingsuren en bereikbaarheid’ van de spuitenruil blijven iets lager.

Spuitenruil blijft jaarlijks nieuwe injecterende gebruikers bereiken. 25% van de IDG’s komt minder dan één jaar op spuitenruil. Daarnaast maakt bijna 50% van de bevraagden al meer dan 3 jaar gebruik van het aanbod.


Pagina 35

3. Besluit, signalen en aandachtspunten # Kort jaaroverzicht in cijfers… Sinds 2009 zien we een continue daling van het aantal verdeelde spuiten. Met een enorme daling van 50000 spuiten in 2013. Ook in 2014 blijft de neerwaartse trend subtiel aanhouden. We verdeelden 210214 spuiten in de provincie Antwerpen en recupereerden er 221797, met een recuperatie percentage van 105% We noteerden 9574 contacten. Het succes van de buitencontainers resulteerde dit jaar in een recuperatie van 12950 spuiten, goed voor 6% van de totale recuperatie. Uit de jaarlijkse bevraging (steekproef – zelfrapportage- N=111) weten we dat de gemiddelde leeftijd van onze klanten 39 jaar is (80% mannelijk). 5% van de gebruikers van spuitenruil zijn jonger dan 25 jaar. Daartegenover staat dat meer dan 47% van de bevraagden begon te injecteren voor de leeftijd van 25 jaar! In 2014 duiden 48% van de antwoorden op een onstabiele leefsituatie (kraakpand/dakloos/vrienden/nachtopvang/andere). De laatste jaren zien we een blijvende stijging (2013- 42% / 2012 – 23%). Mensen bevinden zich meer en meer in moeilijke leefsituaties! Het valt op dat slechts 8% aangeeft gebruik te maken van nachtopvang. Polydruggebruik blijft de absolute norm. De deelnemers gebruiken gemiddeld 5 verschillende producten en injecteren er 2. Heroïne en cocaïne blijven de meest geïnjecteerde producten, al dan niet in combinatie (cocktail). Ook Methadon en/of Temgesic worden geïnjecteerd. Het gebruik van New PsychoActive Substances is aanwezig bij 50% van de bevraagden. 18% van de respondenten geeft aan nooit in behandeling te zijn geweest en 37% is niet in behandeling op het moment van de bevraging. Het blijft een verdienste van het project spuitenruil en de kracht van harm reduction om deze groep te bereiken. 50% van de bezoekers komt al meer dan 3 jaar naar spuitenruil en 25% werd het afgelopen jaar klant. Tevredenheid? Anonimiteit en info en advies worden traditioneel hoog gewaardeerd. De ‘openingsuren en bereikbaarheid’ van de spuitenruil scoren iets minder. In 2014 namen 845 personen deel aan een vorming waarbij de inhoud gefocust was op prikongevallen, spuitenruil en harm reduction gerelateerde thema’s. # Sinds 2009 zien we een continue daling van het aantal verdeelde spuiten. Met een enorme daling van 50000 spuiten in 2013. Ook in 2014 blijft de neerwaartse trend subtiel aanhouden. Jaar na jaar blijft het aantal klanten stijgen die spuitenruil bezoeken voor andere zaken dan spuiten zoals aluminium folie, condooms, info…. Mogelijks wint het roken van drugs aan populariteit en is er sprake van een dalend injecterend druggebruik in de regio ? Is een deel van de doelgroep afgehaakt ? Vinden ze de weg naar spuitenruil niet meer ? Willen we


Pagina 36

hierop meer antwoorden krijgen dan zal spuitenruil extra moeten inzetten op veldwerk – outreachend werken - en onderzoek. # In 2014 werden heel wat Antwerpse apothekers bevraagd rond injecterend druggebruik. Alle bevraagden stellen dat de vraag naar spuiten de laatste jaren duidelijk verminderde. 15 apothekers gingen in op het aanbod om One-hit-kits te verdelen om mensen naar spuitenruil te verwijzen. # We blijven actief streven naar een verruiming en differentiatie van het aanbod van spuitenruil in de provincie Antwerpen. Rond de mogelijkheden van verruiming van het aanbod wordt samengewerkt met de partnerorganisatie – waar onder andere de wetmatigheden worden onderzocht.  Spuitenruil hoort ‘dicht’ bij de injecterende gebruikers te zijn om tegemoet te komen aan hun acute noden’ Er is nood aan een nieuwe spuitenruil locatie in het centrum van Antwerpen. Ook dit jaar werd gezocht naar een nieuwe spuitenruillocatie in het centrum van Antwerpen.  In Turnhout opende in het najaar een extra spuitenruilmoment in de lokalen van 

  

inloopcentrum ‘De Lange Gaank’

Spuitenruil heeft nood aan differentiatie van het aanbod om de doelgroep te verbreden met jonge gebruikers, nieuwe gebruikers,.. . Hierbij denken we aan een neutraal/onafhankelijk spuitenruilpunt waar gebruikers anoniemer terecht kunnen.De vaste spuitenruilpunten zijn momenteel ingebed binnen de drughulpverlening. . Plaatsen waar veel gebruikers/daklozen elkaar ontmoeten. Niet alle injecterende gebruikers willen geassocieerd worden met deze doelgroep en centra. Het opstarten van een autonoom verdeelpunt kan een belangrijke differentiatie in het aanbod betekenen, waardoor meer IV gebruikers de weg vinden. Een regionale verruiming van het aanbod in de provincie Antwerpen om meer gebruikers te kunnen bedienen. Naast Mechelen, Turnhout, Herentals en Mol blijft de behoefte aan verruiming in de provincie actueel. Het aanbod van spuiten(ruil)-automaten ? Een aantrekkelijke piste bij het differentiëren van het aanbod –naar jongere/nieuwe injecteeerders en dag en nacht bereikbaar. Een aanbod van spuitenruil via het internet opzetten ? –wetgeving ?-.

# Heel wat leden van onze doelgroep leven in zeer onstabiele – en mogelijks zeer onhygiënische omstandigheden en meer dan de helft gebruikt op semi-openbare plaatsen. We blijven de noodzaak voor het installeren van een gebruiksruimte vanuit gezondheidsperspectief promoten.

Uit de bevraging 2014 blijkt dat de ‘nood aan een gebruiksruimte’ leeft bij de injecterende gebruikers van de stad Antwerpen. 84% wil gebruik maken van een gebruiksruimte en 48% van hen wil dagelijks gebruik maken van een gebruiksruimte.


Pagina 37

gebruik DCR Antwerpen dagelijks wekelijks maandelijks wanneer nodig

47,73 25 26,14 1,14

# Uit de resultaten van de bevraging blijkt dat 14% van de deelnemers het afgelopen jaar één tot meerdere overdosissen overleefden. Jammer genoeg verliezen jaarlijks gebruikers het leven door overdosis. Ook dit jaar was dit spijtig genoeg niet anders. Spuitenruil blijft ‘overdosis preventie’ met en voor gebruikers promoten. Aangezien het injecteren van heroïne (gebruik van opiaten) een hoog risico op overdosis met zich meebrengt wil spuitenruil de verdeling van Naloxone bespreekbaar maken en promoten. Naloxon is een geneesmiddel dat wordt gebruikt om de effecten van een overdosering met een opiaat, bijv. heroïne, morfine, tegen te gaan. In het buitenland is ‘overdosis preventie met Naloxone training en verdeling’ een sinds jaren toegepaste en positief geëvalueerde harm reduction strategie.

# De resultaten van de recuperatie van injectiemateriaal via ‘Gepantserde naaldcontainers in de publieke ruimte’ blijft erg succesvol en lijkt gestabiliseerd. Bijna 6% van de recuperatie van spuiten verloopt via een buitencontainer. 11% van de gebruikers maakt gebruik van de containers. Het territoriaal uitbreiden van dit aanbod in de stad Antwerpen en de rest van de provincie is aangewezen. # Spuitenruil bereikt jonge /startende injecteerders niet of zeer weinig. Het vroegtijdig bereiken van nieuwe injecteerders blijft een prioriteit. In 2014 werden via het jongerenproject Plug-inn jonge injecteerders bereikt. # Vertrekkende vanuit de visie harm reduction willen we streven naar een zo groot mogelijke participatie van injecterende druggebruikers bij spuitenruil. We geloven in emancipatorisch werken en empowerment van mensen en willen erkennen dat ze een actieve partner kunnen zijn. Gebruikers moeten routine partners worden en betrokken worden bij het identificeren, ontwikkelen en promoten van HR strategieën. • Het opzetten en aanbieden van vormingen en Peer Supportactiviteiten aan en met IDG’s.  Ondersteuning van het het Gebruikers Overleg Antwerpen.  IDG’s zijn ‘informeel’ actief als spuitenruiler en preventiewerker Het formaliseren en inschakelen van gebruikers in spuitenruil – outreacher is zinvol. Spuitenruil werkt op vrijdagavond met gemotiveerde ervaringsdeskundigen. Hun inzet en levenservaring blijft een verrijking van het vrijdagavond spuitenruil aanbod. Langs deze weg willen we graag Carina en Yves bedanken voor hun bijdrage aan het project. [Terreinorganisatie Spuitenruil Provincie Antwerpen werkjaar 2014]

Pagina 38

Verder, dank aan alle gebruikers die zorg droegen voor elkaar door het verschaffen van steriel injectiemateriaal aan gebruikers die er nood aan hadden op momenten dat spuitenruil/hulpverlening en apotheek gesloten waren. Zij maken vaak het verschil en blijven de beste promotoren van het project. Werner Bosschaerts Tessa Windelinckx Zou Khaldi Maart 2014


Pagina 39

Terreinorganisatie Spuitenruil Provincie Antwerpen Werkjaar 2014

Recommend Documents