STUDIE 51 BEROEPSPROFIEL. beroepencluster bouw. bediende voorbereiding-planning calculator bouwplaatsleider

STUDIE 51 BEROEPSPROFIEL beroepencluster bouw met opties:

bouwkundig tekenaar bediende voorbereiding-planning calculator bouwplaatsleider

BEROEPSPROFIEL beroepencluster bouw met opties

sector studiegebied opleiding beroep

: : : :

bouwkundig tekenaar bediende voorbereiding-planning calculator bouwplaatsleider

hout, bouw en decoratie industriële wetenschappen & technologie bouw bouwkundig tekenaar – bediende voorbereiding-planning – calculator bouwplaatsleider

Werkgroep beroepsprofiel van de Vlaamse Hogescholen in opdracht van de Vlaamse Onderwijsraad D/1997/6356/41 De leden van de werkgroep beroepsprofielen zijn inhoudelijk verantwoordelijk voor het beroepsprofiel. De Vlor heeft enkel ingestaan voor een uniforme en toegankelijke lay-out.

INHOUD

BEROEPSPROFIE L BEROEPENCLUSTER BOUW

INHOUD

1

IDENTIFICATIE 1.1 1.2 1.3 1.4

2

1 1 1 1 1 1

BEROEPSPROFIELEN 2.1 2.2

2.3 2.4

3

Identificatiegegevens Opdracht 1.2.1 Opdrachtgever 1.2.2 Doelstellingen Procedure Methode

Vooronderzoek 2.1.1 Sector Socio-economische structurele ontwikkelingen in de sector 2.2.1 Woningbouw 2.2.2 Niet-woningbouw 2.2.3 Burgerlijke bouwkunde Tewerkstelling in de sector Beroepenveld

2 2 2 3 3 4 4 5

VASTLEGGEN VAN DE BEROEPENSTRUCTUREN EN BEROEPENCLUSTERS 3.1 3.2

Beroepsprofielen per sector Bouwgerichte beroepen

4

RELATIE TUSSEN BEROEPEN EN OPLEIDINGEN

5

BEROEPSPROFIELEN 5.1

5.2

5.3

Bouwkundig tekenaar 5.1.1 Beschrijving van het beroep 5.1.2 Activiteiten 5.1.3 Ondersteunende kennis 5.1.4 Beroepscontext 5.1.5 Organisatie van de arbeid Bediende voorbereiding-planning 5.2.1 Beschrijving van het beroep 5.2.2 Activiteiten 5.2.3 Ondersteunende kennis 5.2.4 Beroepscontext 5.2.5 Beroepshoudingen Calculator 5.3.1 Beschrijving van het beroep 5.3.2 Activiteiten 5.3.3 Ondersteunende kennis 5.3.4 Beroepscontext 5.3.5 Beroepshoudingen

6 7

8

9 9 9 10 11 11 11 11 11 13 13 13 13 13 14 16 16 16

INHOUD

5.4

BEROEPSPROFIE L BEROEPENCLUSTER BOUW

Bouwplaatsleider 5.4.1 Beschrijving 5.4.2 Activiteiten 5.4.3 Ondersteunende kennis 5.4.4 Beroepscontext 5.4.5 Beroepshoudingen

17 17 17 18 19 19

6

NIVEAU VAN DE BEROEPEN IN DE SECTOR

20

7

BIBLIOGRAFIE

21

8

MEDEWERKERS

22

BIJLAGEN Bijlage 1: Grafiek: Evolutie van de prijzen en de kosten in het bouwbedrijf Bijlage 2: Grafiek: De bouwsector en het BBP

BEROEPSPROFIEL BEROEPENCLUSTER BOUW

1

1.1

1

IDENTIFICATIE

Identificatiegegevens Sector :

bouw

1.2

Opdracht

1.2.1

Opdrachtgever De heer Minister van onderwijs heeft de opdracht gegeven om beroepsprofielen en opleidingsprofielen aan te maken. Hiertoe werden werkgroepen opgericht.

1.2.2

Doelstellingen Uitgaande van beroepsprofielen opleidingsprofielen uitwerken die een goede voorbereiding op het beroepsleven waarborgen.

1.3

Procedure − − − − − −

1.4

Opdracht van de heer Minister van Onderwijs Installatie van de werkgroep Ontwikkeling van het beroepsprofiel Overhandigen van het beroepsprofiel aan de Vlaamse Onderwijsraad Goedkeuring van het beroepsprofiel door de Raad Hoger Onderwijs Advies aan de heer Minister van Onderwijs

Methode De handleiding voor het schrijven van beroepsprofielen opgesteld door de Dienst voor onderwijsontwikkeling werd gevolgd. Er werd beroep gedaan op beroepsverenigingen en externe diensten. In een eerste fase werd de conferentiemethode toegepast, in een tweede fase werd door een beperkte werkgroep de redactie van het beroepsprofiel waargenomen. Het einddocument werd door de werkgroep goedgekeurd.

I

2

BERoEPsPRoFIEL BEROEPENCLUSTER Bouw

2

I

2.1

Vooronderzoek

2.1.1

Sector

BEROEPS PROFIELEN

I

Tot de bouwsectorbehorenalle beroependie instaan voor, of deelnemenaan de daadwerkelijkerealisatie van bouw- of kunstwerken.Het betreft dus alle via de kamers van Ambachten en Neringen gereglementeerdeberoepen gaande van aannemer grondwerken, beton- en metselwerk tot aannemer vloer- en tegelwerken, schrijnwerkers,dakwerken,loodgieter,elektriekers...; samenzijn er 27. Alle beroepen die instaan voor de theoretische of intellectuele realisatie via ontwerp, berekening, leiding en coördinatie van de hoger opgesomdewerken, behoren eveneenstot de bouwsector.Het gaat in hoofdzaak om architecten, ingenieursen bouwplaatsleiders. In België moet voor elk bouwwerk waarvoor een bouwvergunning vereist is, beroepgedaanworden op een architect voor het opmakenvan de plannen en de controleop de uitvoering.

2.2

Socio-economischestructurele ontwikkelingen in de sector Het aandeelvan de bouwsectorin het Bruto Binnenlands Product evolueert in dalende lijn sinds 1990, wat aantoont dat er een relatief verminderde belangstelling is voor de bouwprestaties.De bouwsectorverliest op het ogenblik veld t.O.V.de andere aanwendingsmogelijkheden van de koopkracht waarmee zij in concurrentiestaat.(grafiek 1) Grafiek 1 : Evolutie van deprijzen en de kostenin het bouwbedrijf

-- - - -

'-1 106

104

102

, 098

Abe..,noe.vande,eS,denloele DOUWD,,!,en ,e.clus,e'sr:, -,nde. vande_Dsten

- -

lnoe.

van de consumloop,,!,e"

Rn' n A"'" ",m"ene ". ee""om",'" ,,"e. 'CR

096

~

~

.

~

~

,. "

!

3

BEROEPSPROFIEL BEROEPENCLUSTER Bouw ,

In de bouwsectorvonnt de vergelijking van de ABEX-index voor woningbouw en de theoretischeindex van de bouwkosteneen goedebenaderingvan de verschillende evolutievan de marktprijzen en de effectievekostprijs Sinds 1993is de ABEX-index met 20 % gestegen,tegenover5% voor de prijsherzieningsfonnuleen 6,7 % van de index der consumptieprijzen. Dezetendenszettezich in de eerste6 maandenvan 1996onverminderdvoort, wat eenverdereaantastingvan de margesvoor gevolg had. (grafiek 2) Grafiek 2 : De bouwsectoren het BBP 410 0; '!t;

390

'" ..

=

370

~ ~ ~6 :g

65~

~

ti 0"

~

350

; ~ ce'

.c ~ ~ ,~ 330 -: '& e e

55"

~

~

;.

.::

.; -

~ Ë 310 '0

... ~ =

"

~

.:;;

~

.

~

u

= .'

~

,' ,)'-,

90

~

'" '

..

= '=

:

[=~~~~~,'~=_~.~.n~~

270

250 87

v~n de bouw ,n he' BBP

I

Br... INR

~5~ 88

89

90

91

92

93

9~

95

De constanteprijsdruk en het gebrekkigebeleid bij vele nieuwkomers heeft dan ook geleid tot eenrecordaantal faillisementenin 1995. Alhoewel de tendenssinds eind 1995dalend is verwacht men voor 1996 toch nog 700 .., 800 falingen.

Binnen deze harde marktomstandigheden vallen spijtig genoeg geen echt positieve perspectieven te bespeuren.

2.2.1

Woningbouw Voor dezedeelsector,die ongeveer45 % van het marktvolume vertegenwoordigt, is er toch een lichtpunt. Het aantal aanvragenvoor hypothecaireleningen voor nieuwbouwwas tijdens de periode rond Batibouw 1996, door de samengevoegde werking van lage hypotheekrenteen de BTW -verlaging hoger dan in 1994. Dit laat vennoedendat vanaf de tweedehelft van 1996 het aantal werfstarts flink de hoogtezal ingaan, na eenterugval met 20 % in 1995.

2.2.2

Niet-woningbouw Voor niet-residentiêlegebouwen,ongeveer40% van de markt, is het beeld minder positief. Sinds 1991 is het aantal begonnenm2 met bijna 40% gedaald.Hier valt op korte termijn geenstijging te verwachten.

..

4


Daarbij komt dat de voorbereidingsperiode voor niet-residentiële projecten bijzonder lang is en steeds langer wordt als gevolg van de verzwaring van de administratieve procedures.

2.2.3

Burgerlijke bouwkunde De meeste segmenten van de burgerlijke bouwkunde lijden onder de besparingsrondes van de overheid. Na de verkiezingen van 1994 viel de activiteit vooral voor de wegenwerken terug. Het is haast uitsluitend dankzij de zware investeringen van de NMBS dat het investeringspeil niet terug wegzakt naar het dieptepunt van 1990.

2.3

Tewerkstelling in de sector De sector stelt 196.577 of 6,25% hand- en hoofdarbeiders tewerk op een totaal van 3.141.223 tewerkgestelden in België. Hiervan zijn er 144.013 of 73% tewerkgesteld in bedrijven met minder dan 50 werknemers, 43.224 of 22% in bedrijven met minder dan 500 werknemers, 5993 of 3% in bedrijven met minder dan 1.000 werknemers en 3.347 of 2% in bedrijven met meer dan 1.000 werknemers. Het aantal actieve BTW-plichtigen in de sector is de laatste 10 jaar en ook nog in 1996 constant gestegen. Een toename van 52.000 naar 67.000 declaranten of 30%. Bij bedrijven van 10 werknemers en meer leiden de veranderende marktomstandigheden ertoe dat vooral de laatste 6 maanden een versnelde uitstoot van werknemers plaatsgreep. Wegens de prijsdruk wordt gezocht naar een verdere optimalisering van de productiewijze, die voor een deel gevonden wordt in het realiseren van dezelfde omzet met minder personeel. Opvallend is de snellere uitstoot van arbeiders dan van bedienden. De analyse van de vacatures '95 van de VDAB, geeft als knelpuntberoepen, de ingenieurs bouwkunde, tekenaars en technici bouw, bouwplaatsleider. De vacatures voor ingenieurs vormen een knelpunt en dit vooral door de bijkomende eisen die worden gesteld op het vlak van ervaring, talenkennis en managementscapaciteiten. Mobiliteit o.a. uitvoeren van opdrachten in het buitenland is een ander element die de moeilijkheidsgraad van deze werkaanbiedingen versterkt. Kwantitatief stellen de vacatures voor ingenieurs voorlopig geen probleem. Voor de bouwkundig tekenaars zijn het de eisen op kwalitatief vlak die het knelpuntkarakter verklaren. Werkgevers wensen sollicitanten met ervaring en kennis van specifieke CAD-CAM pakketten. De instroom van afgestudeerde graduaten is ook gedaald t.o.v. vroeger De vraag naar technici en het knelpuntkarakter is een constante over de voorbije jaren. Aan technici worden hoge eisen gesteld.

5


Naast een technische scholing is vaak ook ervaring gevraagd, zeker voor lagere kaderfuncties. Andere kwalitatieve eisen betreffen zelfstandige werken en leiding geven aan een ploeg. Uit een enquête onder de afgestudeerde van het graduaat bouw blijkt dat : − 74% werkt in dienstverband in de privé-sector − 11% werkt in dienstverband in de openbare sector − 15% werkt als zelfstandige Verder blijkt dat : − 14% werkt bij architect of ingenieur − 53% werkt bij aannemers − 9% werkt in toeleveringsbedrijven − 2% werkt in beheer van gebouwen − 8% werkt op gemeentebesturen en ministeries − 5% staat in het onderwijs − 5% werkt in technisch-commerciële diensten − 4% oefent een ander beroep uit (Enquête onder 1179 afgestudeerden waarop 596 antwoorden werden ontvangen).

2.4

Beroepenveld

Initiatief

Concept

Privaat Personen Bedrijven (privé persoon) (Bedrijf) Technisch bediende Techn. Bed. Gebouwen

Project. Analyse Kostprijsberekening

Openbare Besturen Minister Hoofdarchitect Ingenieur Hoofd tech. Dienst Tech. bediende

Immobiliën Promotoren

Architecten Ingenieurs Studiebureau

Bouwbedrijven Ruwbouw Technische kits

Toelevering Bouwmaterialen

Vastgoedmakelaar

Techn. Bediende -gebouwen -wegen: graficus

architect ir. Architect

techn. adviseur

techn. Bediende Graficus

tech. bediende

bouwk. Tekenaar tech. bediende

calculator opmeter projectleider

techn. Adviseur bouwk. tekenaar

architect ingenieurs ir. Architect techn. Bediende bouwk. Tekenaar

project bouwplaatsleider inkoper bediende voorbereiding planning

techn. adviseurs

Project voorbereiding

Techn. Bed.

Controleur toezichter

controleurs

Oplevering Nazorg

Techn. Bed.

Controleur

Vastgoedbeheerder

Beheer

Techn. Bed.

Beheers + Onderhoudswerken

Techn. Bed. voor werken in eigen regie

(expert) Techn. Bediende voor werken in eigen regie

Verzekeringen

Vastgoedbeheerder

architect + ir. Architect techn. Bediende bouwk. Tekenaar (expert)

project of bouwplaatsleider

nieuw concept

nieuw concept

techn. adviseurs

techn. adviseurs

techn. Adviseurs opname schade (expertise)

6

3

3.1


VASTLEGGEN VAN DE BEROEPENSTRUCTUREN EN BEROEPENCLUSTERS

Beroepsprofielen per sector Uitgaande van de definitie kunnen we de beroepsprofielen in de sector indelen in 3 beroepenclusters. 1 de cluster die de beroepen omvat uit de ontwerperswereld. 2 de cluster van de beroepen uit de aannemerswereld. 3 de cluster met de beroepen uit de beheerderswereld (vastgoed). De verdeling van de taken in verband met het ontwerp, van de werkvoorbereidende taken die in de sector uitgevoerd worden is bijzonder complex, en wel om volgende redenen. De zeer uiteenlopende benamingen die in de sector gangbaar zijn : de persoon die in het éne bedrijf als "adjunct" wordt bestempeld, krijgt in het andere bedrijf de benaming "bouwplaatsdirecteur"; voor "bouwplaatsleider", bijvoorbeeld zijn nog andere benamingen gebruikelijk zoals projectopvolger, conducteur, werfopzichter, werfverantwoordelijke, toezichter die alle min of meer dezelfde lading dekken; De diverse grootte van de bedrijven, gaande van KMO's met slechts één of zelfs geen enkele bediende tot grotere firma's met een volledig bediendenteam, met dus enerzijds bedienden die de werkzaamheden van verschillende functies in één enkele persoon moeten combineren (zij zijn zowel calculator als bouwplaatsleider, inkoper, personeelsverantwoordelijke enz.), en anderzijds een zeer sterke hiërarchiesering van functies in assistent-calculator, calculator, hoofdcalculator, bouwplaatsleider, projectleider, werfdirecteur, inkoper, inkoopverantwoordelijke enz.. De voortdurende wisselwerking tussen de verschillende functies: indien de werkzaamheden op de bouwplaats minder intensief zijn, kan het voorkomen dat werfleiders bij calculatieopdrachten worden ingeschakeld; in sommige bouwbedrijven zijn de kaderleden verantwoordelijk voor het volledige verloop van een bepaald project, inclusief voor de commerciële en calculatieaspecten. Desalniettemin kan in deze verscheidenheid toch een zekere eenheid worden ontwaard : alle bouwbedrijven doorlopen voor elk bouwproject nagenoeg hetzelfde proces.


3.2

7

Bouwgerichte beroepen In deze beroepenclusters kunnen we volgende bouwgerichte beroepen onderscheiden : ♦ (ontwerpers) − architecten, ingenieurs, ... − bouwkundig tekenaars ♦ − − − − −

(aannemers) bedrijfsleiders bouwkundig tekenaars bediende voorbereiding-planning calculator bouwplaatsleiders

♦ (vastgoed) − vastgoedbeheerders ... De beroepen van bouwkundig tekenaar, bediende voorbereiding-planning, calculator en bouwplaatsleider maken het onderwerp uit van deze bundel.

8


4

RELATIE TUSSEN BEROEPEN EN OPLEIDINGEN

Naargelang de grootte en de complexiteit van het bouwwerk kunnen de beroepen uitgeoefend worden door afgestudeerden uit het 1 cyclus, 2 cycli of academisch onderwijs. Bouwkundig tekenaar

Gegradueerde bouw (1c)

Bediende voorbereiding-planning

Gegradueerde bouw (1c) Industrieel ingenieur (2c)

Calculator

Gegradueerde bouw (1c) Industrieel ingenieur (2c) Burgerlijk ingenieur (AC)

Bouwplaatsleider

(metser na jaren ervaring) Gegradueerde bouw (1c) Industrieel ingenieur (2c) Burgerlijk ingenieur (AC)

9


5

BEROEPSPROFIELEN

5.1

Bouwkundig tekenaar

5.1.1

Beschrijving van het beroep Een bouwkundig tekenaar realiseert alle grafische en administratieve documenten van een bouwwerk, nodig voor het verwerven van de opdracht, het bekomen van een bouwtoelating, het in aanbesteding stellen en het realiseren. Een bouwkundig tekenaar controleert de uitvoering van het bouwwerk op de conformiteit met plannen en lastenboek.

5.1.2

Activiteiten

TAAKGEBIED Voorbereiding

Uitvoering

TAKENCLUSTER informeren

TAKEN Verzamelen van de administratieve gegevens – kadaster. Ruimtelijke ordening, gemeentebestuur, aangrenzende percelen. Verzamelen van terreingegevens (opmeten v. terrein), opnemen van de staat van het terrein, laten uitvoeren van grondproeven. Opstellen van het programma en verzamelen van bijkomende eisen milieu, ARAB, brandveiligheid, ... Verzamelen van historische gegevens van een bestaand gebouw. Opmeten van een gebouw.

tekenen

Uittekenen van voorontwerp, presentatietekeningen. Maken van maquette. Prijsraming.

tekenen

Uittekenen van de plannen voor bouwaanvraag, Invullen bouwaanvraagformulieren en Kwaarden. Contacten onderhouden met ir. stabiliteit, bepaalde technieken, gespecialiseerde firma's, bouwmaterialen. Opmaken van meetstaat, lastenboek prijsraming. Uittekenen van bekistingsplannen, wapeningsplannen en opmaken van wapeningsstaten, in overleg met ontwerper. Uittekenen van staalconstructies en opmaken van staalborderel, in overleg met ontwerper. Uittekenen van fabricatieplannen van beton –elementen, voorafgemaakte constructie-

informeren

tekenen

KENNIS Kennis van bouwwetgeving.

Kennis van topografie.

Kennis van bouwwetgeving.

Kennis van de geschiedenis van de architectuur. Kennis van topografie en bouwkundige ontleding. Kennis van bouwkundig en technisch tekenen. Kennis van modelbouw. Kennis van meetmethode, meetcode. Kennis van bouwkundige ontleding. uitvoeringsdetails. Kennis van bouwwetgeving en Kennis van stabiliteit, bouwmaterialen. Kennis van meetmethoden en meetcodes. Kennis van bouwkundige ontleding en betonberekenen. Kennis van bouwkundige ontleding en staalberekenen. Kennis van betonberekenen en fabricatiesystemen.

10


Opstellen

controleren

coördineren meten opstellen

controleren

tekenen Ondersteuning

5.1.3

onderdelen, in overleg met ontwerper. Uittekenen van installatieplannen en schema’s voor elektriciteit, verwarming, verluchting, airconditioning, sanitair, in overleg met ontwerper. Uittekenen van tracé‚ langs en dwarsprofielen voor wegeniswerken. Opmaken van meetstaat en grondverzet. In aanbesteding stellen van het bouwwerk. Nazicht van prijsofferten, verrekening doorvoeren en verslag opmaken voor opdrachtgever. Controle van werf, werfverslagen en dagboek. Contacten onderhouden met ontwerpers, ingenieurs en werfleiding. Coördinatie en controle van aannemers bij uitvoering in verschillende loten. Uitzetten van het gebouw op het terrein. Verslag van plaatsbeschrijving van de aanpalende eigendommen opmaken. Proces-Verbaal van muurovername opmaken. Nazicht van vorderingsstaten. Opstellen van PV van voorlopige en definitieve opleveringen. Uittekenen van as-built plannen.

Kennis van bouwkundige ontleding. verwarming, sanitair, elektriciteit airconditioning. Kennis van burgerlijke bouwkunde. Kennis van meetmethode en meetcodes. Kennis van bouwreglementering.

Kennis van bouwproces.

Kennis van bouwproces. Kennis van topografie. Kennis van burgerlijk wetboek en kunnen vaststellen van bouwschade. Kennis van bouwwetgeving. Kennis van bouwproces. Kennis van de administratieve voorschriften en geplogenheden. Kennis van bouwkundig en technisch tekenen.

Op de hoogte blijven van de evolutie op de bouwmarkt op gebied van materiaal en materieel. Opvolgen van de nieuwe reglementering aangaande bouwvoorschriften, kwaliteit en milieu.

Ondersteunende kennis 5.1.3.1 Gemeenschappelijke basiskennis − − − −

Technische woordenschat. Kennis van wiskunde, meetkunde en driehoeksmeting. Communicatieve vaardigheden. Gebruik van PC

5.1.3.2 Algemene beroepsgerichte kennis − − − − −

Constructieleer, beginselen van burgerlijke bouwkunde. Bouwmaterialen en bouwfysica. Sterkteleer en stabiliteit. Bouwwetgeving en sociale wetgeving. Topografie.

5.1.3.3 Specifieke kennis in functie van het beroep − Bouwkundige ontleding, technisch tekenen (tekenaar architectuur). − Hout-, staal-, betonberekenen (tekenaar stabiliteit). − Burgerlijke bouwkunde (tekenaar wegenbouw).

11


− Gebruik van tekenmateriaal. − Gebruik van tekenprogramma's op computer.

5.1.4

Beroepscontext 5.1.4.1 Werkomstandigheden Kantoorwerk, opmeten van terreinen en bestaande constructies. Controle op werven. 5.1.4.2 Hulpmiddelen Tekenmateriaal, tekenprogramma’s, tekstverwerker, rekenblad, meetapparatuur. 5.1.4.3 Vereiste resultaten Het geleverde moet juist, volledig en ondubbelzinnig zijn.

5.1.5

Organisatie van de arbeid Bouwkundige tekenaars werken in dienstverband, of bieden hun diensten aan als zelfstandigen. Organisatie buiten de werkplaats, moet voldoen aan de ARAB.

5.2

Bediende voorbereiding - planning

5.2.1

Beschrijving van het beroep Een bediende voorbereiding-planning in een bouwonderneming staat in voor de administratief juridische voorbereiding, de planning van de werkzaamheden, de inkoop en de bouwplaatsinrichting van een bepaald bouwproject.

5.2.2

Activiteiten

TAAKGEBIED voorbereiding

TAKENCLUSTER

Controle

TAKEN Zelfstandig plannen van dag- of werkindeling in functie van de deadline. Verspreiden van offertedossiers, plannen en lastenboek aan de belanghebbende in het bedrijf. Beoordelen van het bestek op juridische en bouwkundige consequenties. Zorg dragen voor de nodige vergunningen en ontheffingen.

Informatie

Overleg plegen met verzekeraars over de verzekeringsvoorwaarden. Overleg plegen met lokale overheden aangaande verkeershinder ... Overleg plegen met brandweer aangaande de brandveiligheid op de werf. Overleg plegen met de naaste omwonenden.

KENNIS

Kennis van het organigram van het bedrijf. Kennis bouwproces en bouwvoorschriften, normen en juridische bepalingen. Kennis van de juridische regels aangaande vergunningen en ontheffingen. Kennis van verzekeringsvoorwaarde en premies. Kennis van de bevoegde instanties en aanvraagprocedures. Kennis van veiligheidsplan. Kennis van burgerlijk wetboek.

12

planning


opstellen

Opstellen van het werkplanning van een project.

Opstellen van een tijdsplanning.

Opstellen van een personeelsplanning. Opstellen van materieelplanning.

Opstellen van materiaalplanning.

Opstellen van transportplanning.

organiseren

inkoop

controle

Organisatie van vergaderingen om planning te bespreken met ontwerpers opdrachtgevers, ontwerpers en onderaannemers. Controle van de ingeschreven prijzen.

Onderhandelen

Onderhandelen over prijzen, hoeveelheden en leveringsvoorwaarden. Opstellen van inkoopplanning van materiaal en materieel.

bestellen

organisatie

Plaatsen van de bestellingen. Intermediëren bij conflicten tussen werfleiding en leveranciers. Archiveren van de ervaring met leveranciers. Contacteren van nutsvoorzieningmaatschappijen. Opstellen van signalisatieplan. Opstellen van projectkwaliteitsplan. Opstellen van bouwplaatsreglement. Opstellen van projectmilieuplan. Opstellen van de bouwplaatsinrichting.

ondersteuning

Op de hoogte blijven van de evolutie op de bouwmarkt op gebied van materiaal en materieel. Opvolgen van nieuwe reglementering aangaande bouwvoorschriften, veiligheid kwaliteit, milieu ...

Kennis van bouwproces, werkmethode uitvoeringsmethode. Kunnen detecteren van uitvoeringsknelpunten en uitdenken van oplossingen. Kennis van rendementen, timemanagement. Wijziging in de onderneming. Kennis van de principes van personeelstoewijzing Kunnen bepalen van materieelbehoefte op de werf in functie van de werkplanning. Kunnen beoordelen welk materiaal noodzakelijk is op de werf in functie van de werkplanning. Kennis van organisatie van personeel, materieelen materiaaltransport. Kennis van vergadertechnieken.

Kunnen beoordelen van begroting, meetstaat lastenboek en prijsofferten. Kennis van de producten. Kennis van onderhandelingstechnieken. Kennis van voorraadbeheer. Kunnen beoordelen van materieelen materiaalplanning. Kunnen afstemmen van het noodzakelijke materiaal en materieel voor verschillende projecten in het bedrijf. Kunnen opstellen van een bestelling. Kennis van onderhandelingstechnieken.

Kennis van verkeersreglement. Kennis en inrichting van de verkeersstromen op en rond de werf. Kennis van de kwaliteitsnormen. Kennis van de geldende veiligheidsreglementering. Kennis van de milieuwetgeving. Kunnen plaatsen van de verschillende voorzieningen zodanig dat ze veilig en efficiënt staan opgesteld.


5.2.3

13


Technische woordenschat. Kennis van wiskunde, meetkunde en driehoeksmeting. Communicatieve vaardigheden. Gebruik van PC.

5.2.3.2 Algemene beroepsgerichte kennis − − − − −

Constructieleer, beginselen van burgerlijke bouwkunde. Bouwmaterialen. Sterkteleer en stabiliteit. Bouwwetgeving en sociale wetgeving. Topografie.

5.2.3.3 Specifieke kennis in functie van het beroep − Bouwadministratie, planning. − Organisatietechnieken. − Specifieke softwarepakketten.

5.2.4

Beroepscontext Werkomstandigheden - hoofdzakelijk kantoorwerk.

5.2.5

Beroepshoudingen Zeer belangrijk in het bouwproces is het overleg binnen de organisatie (firma) (ontwerper-medewerker, dienst aankoop, calculatie ...) en tussen de verschillende organisaties die samen het project realiseren (ontwerper, uitvoerders, onderaannemers,...)

5.3

Calculator

5.3.1

Beschrijving Een calculator zorgt voor het berekenen van de kosten van een bouwproject. Aldus kan de aannemer een offerte uitbrengen voor een private bouwheer of een openbare werkzaamheid (openbare aanbesteding). Het doel van het calculeren is dus de scherpste prijs maken enerzijds en de offerte technisch en commercieel voorbereiden anderzijds, zodat de kans op verwerving van de opdracht zo hoog mogelijk ligt. Binnen de functie van calculator kan een duidelijk onderscheid gemaakt worden naar niveau. Deze niveau-indeling kan gemaakt worden op basis van de mate van verantwoordelijkheid en van de breedte van de uit te voeren taken. Beide criteria hangen samen en vormen de kern van het onderscheid tussen een hoofdcalculator (3), een calculator (2) en een assistent-calculator (1).

14


In de volgende tabel plaatsen we een (3) bij een taak die principieel alleen door een hoofdcalculator gedaan wordt, een (2) bij een taak die door hoofdcalculator of calculator uitgevoerd wordt en een (1) bij een taak die ook door een assistent calculator kan uitgevoerd worden. Merk op dat het onderscheid tussen de drie niveaus uiteraard sterk afhankelijk is van de grootte van de bedrijven (zie hiervoor ook punt 2 van dit document).

5.3.2

Activiteiten

TAAKGEBIED Voorstudie

TAKENCLUSTER informatieverzameling

Organisatie

Controle

Organisatie

voorbereiding Uitvoering

Onderhandeling

Controle

uitvoering

TAKEN Opvolgen van de bouwmarkt en contacten met potentiële opdrachtgevers (3). Selectie van projecten waarvoor men wenst mee te dingen, op basis van de omstandigheden en bedrijfsdoelstellingen (3). Aanvragen (aankopen) van de noodzakelijke documenten (plannen, lastenboek, meetstaat, enz.) van het project (1). Verdelen en toewijzen van de projecten aan de calculatoren en assistent-calculatoren (3). Verkenning van het terrein, inschatten van de mogelijke problemen (3). Analytische controle van de plannen, het bestek en de meetstaten op juridischtechnische volledigheid en eventuele onduidelijkheden. Analyseren van plannen en bestek (1). Voor het hele project, post per post, berekenen van de hoeveelheid ‘bouwwaar’ nodig om de in het plan en het bestek opgenomen bouwonderdelen te verwezenlijken (1). Ingeven van de meetresultaten op een gestandaardiseerd formulier (1). Opmaken van een lijst van diverse artikelen en diensten waarvoor een prijsaanvraag dient te gebeuren (2). Aanvragen van de prijzen bij leveranciers en onderaannemers, opvolgen van de prijsoffertes en voeren van prijsonderhandelingen (2). Vergelijken van binnengekomen prijzen en nagaan of de offerte conform het bestek is (2). Beschrijving van de uit te voeren werken, berekenen

KENNIS Kennis van de bouwwereld. Talenkennis voor Europese opdrachten. Communicatieve en commerciële vaardigheden. Kennis van de actuele bouwmarkt en voorzien evoluties. Kennis van lopende projecten en projecten waarvan de aanbesteding in opmaak is. Kennis van de financiële toestand van het bedrijf. Kennis van de bevoegde instantie tot wie de aanvraag moet gericht worden. Kennis van tekstverwerking. Kennis van timemanagement. Organisatorische vaardigheden zoals personeelsbeheer en taaktoewijzing. Kennis van het bouwproces en van de uitvoeringsmethoden. Kennis van stabiliteit en van topografie. Kunnen lezen en beoordelen van plan, bestek en meetstaat. Kennis van bouwnormen, richtlijnen, voorschriften en aanbevelingen (bouwadministratie). Kennis van typebestekken en normen. Kennis van driehoeksmeting. Grondige kennis van de genormaliseerde meetmethodes. Kunnen rekenen in allerlei verschillende eenheden.

Kennis van meetstaten en uittrekformulieren. Kennis van de PC en de specifieke softwarepakketten voor het ingeven van de meestaten. Kennis van de bouwmarkt en van de firma om na te kunnen gaan welke artikelen en diensten aanwezig zijn in de eigen onderneming en welke niet. Kennis van soorten artikelen en hun handelsmaten, kennis van de bouwmarkt. Kennis van het gebruik van een tekstverwerker. Commerciele vaardigheden. Kennis van commerciële elementen: termijnen betalingsvoorwaarden, eenheidsprijzen.Grondige kennis van het dossier. Kennis van de terminologie voor de uit te voeren taken. Kennis van de tijdsnormen en

15


hoeveel tijd dit vergt (arbeidsuren) en hoeveel materiaal er nodig is (1). Post per post berekenen van de kostprijs van arbeid, materiaal, onderaanneming en materieel. Bepalen van de eenheidsprijs per post. (1) Berekenen van forfaitaire kosten nl. bouwplaatskosten en algemene ondernemingskosten (2). Berekenen van de totale kostprijs van het project (2).

controleren

samenwerking

uitvoering

controle

opvolgen

coördineren

onderhandelen

planning

overleg uitvoering

bijsturing

controle

Ingeven van de berekende gegevens op de daarvoor bestemde formulieren. Controleren van de begroting van de kosten in de ingevulde formulieren (3). Samenroepen van de verschillende firmaverantwoordelijken zoals bedrijfsleider, calculatoren, projectleiders, boekhouder om, in overleg, de aanbiedingsprijs te bepalen (3). Gereedmaken van het inschrijvingsbiljet en overige aanbestedingsstukken (1). Controle van de ingeschreven prijsbieding, opstellen en indienen van de offerte (2). Opvolgen van aanbesteding en eventueel onderhandelen met de bouwheer ter bijsturing van de offerte (2). Opstellen van een contract met de bouwheer (3). Verspreiden van het goedgekeurde dossier aan de relevante personen en diensten (2). Overleg met de personen en diensten (2). Opstelling van het uitvoeringsbudget in overleg met projecten of werfleider (2). Berekenen van meer en minder werk (werkopvolging) (2).

Werkelijke uitgaven vergelijken met het uitvoeringsbudget. Ontwikkeling van de algemene ondernemingkosten periodiek narekenen en vergelijken (2).

rendementen. Kennis van de berekeningswijze van de uurbegroting en van materiaalverliezen. Kennis van de specifieke software voor calculatie. Kennis van gemiddeld uurloon. Kennis van de kostenopbouw, kostensoorten en verrekeningen. Kennis van aankoopprijzen, transportkosten, voorraadbeheer, machinetarieven, onderaannemingskosten. Kennis van de specifieke softwarepakketten. Kennis van de mogelijke algemene kosten en bouwplaatskosten. Berekeningen kunnen uitvoeren op basis van boekhoudkundige gegevens. De verdeelsleutels in de firma gebruikt kennen en kunnen toepassen. Rekenkundig inzicht. Kunnen lezen van de begrotingsfiches. Kunnen gebruiken van het gebruikte softwarepakket. Kennis van de nodige software.

Kennis van het opstellen van een begroting.

Kennis van het organogram van het bedrijf en van het concurrentieniveau van de firma. Organisatorische vaardigheden.

Kennis van de formele eisen gesteld aan de aanbestedingsstukken. Vlot kunnen werken met benodigde software. Kennis van het volledige dossier en van de formele eisen. Commerciële en communicatieve vaardigheden.

Kennis van juridische en formele eisen omtrent dergelijk contract. Kennis van de interne werking van het bedrijf.

Kennis van het opstellen van een begroting. Kennis van de werfwerking in het algemeen. Kunnen lezen en interpreteren van werfverslagen, vorderingsstaten en technische werffiches. Kennis van de eenheidsprijzen per post. Kennis van de administratieve gegevens aangaande de berekeningen van meer en minder kostprijzen. Kennis van de boekhoudkundige gegevens en van de dossiergegevens.

16


uitvoering

5.3.3

Basisgegevens van de firma aanpassen voor latere calculaties. (2)

Kennis van het informaticaopslagsysteem van de firma. Kennis van de benodigde software.


Technische woordenschat. Kennis van wiskunde, vooral rekenkunde, meetkunde en driehoeksmeting. Communicatieve vaardigheden. Gebruik van een PC.

5.3.3.2 Algemene beroepsgerichte kennis − Constructieleer, beginselen van burgerlijke bouwkunde, bouwmaterialen en bouwfysica. − Sterkteleer en stabiliteit. − Bouwwetgeving en sociale wetgeving. − Topografie. 5.3.3.3 Specifieke kennis in functie van het beroep − − − −

5.3.4

Bouwadministratie en kostprijsberekening. Organisatietechnieken. Specifieke softwarepakketten. Specifiek bedrijfsbeleid.

Beroepscontext 5.3.4.1 Werkomstandigheden Hoofdzakelijk binnen in het bureau met uitzondering van controle van het terrein ter plaatse. 5.3.4.2 Hulpmiddelen Klassieke hulpmiddelen zoals communicatiemiddelen, briefwisselingen en personal computer en specifieke software, topografische toestellen.

5.3.5

Beroepshoudingen Zeer belangrijk is het overleg tussen de verschillende medewerkers zowel techniekers als administratieven als beleidsmensen. Van kapitaal belang in dit beroep is een accuratesse bij de berekening van de kosten. Bij het beoordelen van offertes is een kritische ingesteldheid een noodzaak. Gezien de tijdsdruk die bij het opmaken van een prijsofferte meestal optreedt is stressbestendigheid belangrijk.

17


5.4

Bouwplaatsleider

5.4.1

Beschrijving Een bouwplaatsleider neemt de dagelijkse leiding waar van een bouwproject. Hij organiseert, coördineert en controleert de werken. Hij is op de werf als het ware de rechtstreekse vertegenwoordiger van de aannemer. De taak verschilt van bedrijf tot bedrijf. In sommige bedrijven zal de werfleider het project opvolgen vanaf de eerste dossiercontrole over de offerteaanvraag tot en met de oplevering, in andere draagt hij alleen verantwoordelijkheid op de werf zelf. Soms dient hij tijdens de werken de budgetten op te volgen, soms behoort enkel de technische realisatie tot zijn bevoegdheid. We beperken ons hier tot de bespreking van de klassieke taak van een bouwplaatsleider die enkel bouwplaatsverantwoordelijkheid draagt. Naast het beroep van bouwplaatsleider zouden we hier ook de taak van projectleider kunnen bespreken. In feite is dit echter slechts een uitbreiding omdat deze dezelfde verantwoordelijkheden zal dragen maar dan dikwijls over meerdere bouwplaatsen tegelijkertijd en op een hoger niveau. De effectieve taakverdeling is uiteraard sterk afhankelijk van de grootte van het bedrijf. (zie hiervoor ook hfdst 2 van dit document) In de volgende activiteiten werden ook nogal wat planningswerkzaamheden opgenomen. De eerste versie van deze planning wordt meestal vooraf in het bureau uitgewerkt en zeker niet altijd door de toekomstige bouwplaatsleider

5.4.2

Activiteiten

TAAKGEBIED plannen

TAKENCLUSTER analyseren

Bestellen

Probleem oplossen

Organiseren

voorbereiden Uitvoeren

TAKEN

KENNIS

Bestuderen van het dossier, het bestek en de bouwplannen. Bepalen van methode van uitvoering in samenspraak met de calculatoren. Opstellen van een bouwplaatsplan. Zorgen voor de werfsignalisatie.

Kunnen lezen van plannen, bestek en meetstaat. Kennis van bouwnormen, voorschriften, richtlijnen en aanbevelingen (bouwadministratie).Kennis van uitvoeringsmethoden. Kennis van bouwplaatsorganisatie en van de specifieke verkeersreglementen. Kennis van materiaal- en materieeleigenschappen. Kennis van communicatieve technieken.

Materieel aanvragen. De aansluitingen aanvragen. Een schema voor het afroepen van leveringen en onderaannemers opstellen. Bepalen van de knelpunten in de uitvoering van de werkzaamheden en oplossingen aanreiken. Bespreken van de werkmethode met de onderaannemers. Plannen van de werkorganisatie voor de ploegbazen en voor de onderaannemers. Bepalen van de volgorde van de bewerkingen en hun verloop in de tijd. De transporten aanvragen. Vastleggen van de maten en (soms) van de horizontaliteit en/of van de verticaliteit. De bouwwerken opstarten.

Kennis van de bouwtechnieken, de afwerkingstechnieken en hun onderlinge samenhang.

Kennis van de volgorde der bewerkingen, de tijdsnormen en benodigde wachttijden. Kennis van planningstechnieken. Kennis van topografie en meettechnieken.

18


Onthalen

Coördineren

vergaderen

Samenwerken Begeleiden Controleren

controleren

bijsturen

opleveren Administratie

rapporteren

beheren

bewaken

kwaliteitsbeheer

Veiligheidsbeheer

Onthalen van de arbeiders en hen inlichten over de organisatie van de werken. Leiden van de werkvergaderingen en maken van afspraken met opdrachtgevers (of vertegenwoordiger) en ontwerpers. Coördineren van het werk met de onderaannemers. Begeleiden van de ploegbazen. Nagaan van de conformiteit van het werk en van de uitvoeringsplannen. Controleren van het tijdschema en vergelijken van de vooruitgang der werken met de opgestelde planning. Controleren van de uitvoering van de afspraken en van de beslissingen. Controleren van de veiligheid van het materieel. Maatregelen nemen om de timing bij te sturen en niet-kwalitatieve uitvoeringen te laten corrigeren. Opleveren van de bouw en aanpassen aan de opmerkingen. Zorgen voor de verslaggeving van de werkvergaderingen. Rapporteren aan de bouwheren Het dagboek bijhouden en het aantaldagen-blad invullen. De plannenlijst beheren. De vorderingsstaten voorbereiden. De afleveringsbonnen schrijven. De voortgang der werken bijhouden. De aankoop van materialen voorbereiden en de leveringen bijhouden.Controleren van de keuringsinstructies en de meet- en beproevingsmethoden. De niet-kwalitatieve onderdelen opsporen. Een bouwplaatsreglement opstellen. De orde en netheid op de werf beheren.

milieubeheer Maatregelen treffen ter vrijwaring van het milieu.

5.4.3

Kennis van pedagogische aard om de arbeiders te motiveren. Kennis van vergadertechnieken en verslaggeving.

Overlegcapaciteiten. Kennis van de bouwtechnieken en communicatievaardigheden. Kennis van het dossier, van typebestekken. Kennis van de gebruikte materialen. Kennis van tijdsnormen en planningstechnieken. Kennis van de werking van en de veiligheidsnormen voor de gebruikte machines.

Kennis van timemanagement en van uitvoeringstechnieken. Kennis van de administratieve voorschriften en geplogenheden. Kennis van rapportagetechnieken en van tekstverwerking. Kennis van de, in de firma, gebruikte registratietechnieken. Kennis van de planning op tijdschaal van de werken.

Kennis van de keuringsproeven en de gestelde eisen.

Kennis van de veiligheidsvoorschriften van alle mogelijke instanties (ministeries, verzekering ..). Kennis van de milieuwetgeving.

Ondersteunende kennis 5.4.3.1 Gemeenschappelijke basiskennis − − − − −

Technische woordenschat. Kennis van wiskunde, vooral rekenkunde, meetkunde en driehoeksmeting. Communicatieve vaardigheden. Gebruik van een PC. Algemene Economie.

5.4.3.2 Algemene beroepsgerichte kennis − Constructieleer, bouwmaterialen en bouwfysica. − Sterkteleer en stabiliteit. − Bouwwetgeving en sociale wetgeving.


19

− Psychologie. − Topografie. 5.4.3.3 Specifieke kennis in functie van het beroep − − − − − − − − −

Planlezen. Bouwadministratie. Verkeersreglement (vooral signalisatie). Organisatie- en planningstechnieken. Specifieke softwarepakketten. Bedrijfsbeleid in een bouwfirma. Uitvoeringstechnieken. Bouwmachines. Communicatieve vaardigheden met onder andere vergaderen rapporteringstechnieken. − Milieuwetgeving.

5.4.4

Beroepscontext 5.4.4.1 Werkomstandigheden Afwisselend in openlucht en in de relatieve bescherming van een werfketen. 5.4.4.2 Hulpmiddelen Klassieke hulpmiddelen zoals communicatiemiddelen, briefwisselingen en personal computer, allerlei standaardformulieren, middelen zoals topografische toestellen en specifieke software.

5.4.5

Beroepshoudingen − − − − − − −

Communicatievaardig naar alle niveaus toe. Grote mate van zelfstandigheid en zelfvertrouwen. Samenwerking met alle werknemers. Bijscholen en navormen in alle moderne bouwtechnieken. Groot organisatievermogen. Groot gevoel voor veiligheid en sterk milieubewust. Zin voor nauwkeurigheid.

20

6


NIVEAU VAN DE BEROEPEN IN DE SECTOR

De beschreven beroepen situeren zich op het niveau 4, en niveau 5, al naargelang de grootte en de complexiteit van het bouwwerk. Bouwkundig tekenaar. Niveau 4. Bediende voorbereiding, planning : niveau 4. Calculator. niveau 4, niveau 5. Bouwplaatsleider niveau 4, niveau 5.


7

21

BIBLIOGRAFIE

♦ Perslunch Confederatie Bouw - 18 september 1996 ♦ Indeling van Werknemers op 30 juni 1994 naar activiteit en naar de dimensie van de inrichtingen - bron NIS ♦ Kencijfers van de Bouwsector - bron NCB ♦ Vlaamse dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding - Analyse van de vacatures 95 - Knelpuntberoepen. ♦ Document ter voorbereiding van de conferentie "Bedienden voorbereiding - planning" Hoger Instituut voor de Arbeid - KU Leuven - Dirk Malfait - Projectbegeleiding Luc Sels - Project in opdracht van CEVORA ♦ Document ter voorbereiding van de conferentie "Calculator". Project in opdracht van CEVORA. ♦ Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap - Functiebeschrijving - Graficus - Toezichter van de werken - graficus

♦ Taken van afgestudeerde BOUW - enquête bij afgestudeerden BOUW ♦ Taken voor afgestudeerde BOUW - enquête bij architecten, ingenieurs, aannemers ♦ Kernkwalificaties Bouwkunde - vastgesteld op 24 november 1993 door het Clusteroverleg Bouwnijverheid - Nederland.

22


8

MEDEWERKERS

De werkgroep bouw is samengesteld uit ♦ Braeckman Herman, Afdelingshoofd bouw, KAHO St. -Lieven ♦ De Bie Anja, Orde Raadgevende Ingenieurs ♦ De Clercq Paul, NV Algemene Bouwondernemingen De Keyzer ♦ De Goignies Gerrit, Adviseur VCB Onderwijs ♦ De Keyzer Christel, NV Algemene Bouwondernemingen De Keyzer ♦ Hanssens Frans, Afdelingshoofd bouw St. -Lukas ♦ Kamers Bart, Tekenbureau Verelst ♦ Muylle Andries C.J., voorzitter, Hogeschool Sint-Lukas ♦ Petit Daniel, WTCB ♦ Poelaert Pieter, Departementshoofd KAHO St.-Lieven ♦ Ramaekers Geert, Bewegingssekretaris NACEBO ♦ Victoir Jozef, Ere Ir.-Arch. hoofd studiebureau N.B.

STUDIE 51 BEROEPSPROFIEL. beroepencluster bouw. bediende voorbereiding-planning calculator bouwplaatsleider

Recommend Documents