SRTV Jaarverslag 2009

SRTV Jaarverslag 2009

Stichting Religieuzen Tegen Vrouwenhandel

1


Inhoud Voorwoord door de voorzitter ..................................................................................................... 4 Inleiding ...................................................................................................................................... 5 Bouwen aan netwerken .......................................................................................................... 5 Nog weinig aandacht voorlichting loverboys .......................................................................... 6 Doelstelling en visie SRTV ......................................................................................................... 7 SRTV-medewerkers ................................................................................................................... 9 Lijst van SRTV-medewerkers in 2009 .................................................................................... 9 SRTV in 2009 ........................................................................................................................... 12 Speciale activiteiten in 2009..................................................................................................... 12 Elena, een bezinning op mensenhandel .............................................................................. 12 Europees netwerk RENATE ................................................................................................. 13 Albanië 10-daagse: 18-28 oktober 2009 .............................................................................. 14 18 oktober: Europese dag tegen mensenhandel ................................................................. 14 Reguliere SRTV-activiteiten ..................................................................................................... 17 Voorlichting en bewustwording............................................................................................. 17 Activiteiten binnenland.......................................................................................................... 17 Workshops en lezingen in Nederland .................................................................................. 18 Ander activiteiten van de SRTV ........................................................................................... 20 Activiteiten buitenland .............................................................................................................. 20 SRTV als stageplek .............................................................................................................. 24 Ondersteunde projecten in 2009.............................................................................................. 25 Communicatie en Media........................................................................................................... 25 Websitebezoek ..................................................................................................................... 25 Netwerken................................................................................................................................. 26 Noodfonds............................................................................................................................. 27 Lobby en beleidsbeïnvloeding .............................................................................................. 27 Speciale activiteit gepland voor 2010................................................................................... 28 Financiële verantwoording 2009 .............................................................................................. 29 Toelichting bij de financiële verantwoording ........................................................................ 30 Berichten over verschillende activiteiten.................................................................................. 31 „Huil niet om mij, maar om je kinderen‟ ................................................................................ 31 De Goede Herder en Mensenhandel ................................................................................... 33 Gebed ter gelegenheid van de Europese dag tegen Mensenhandel .................................. 34 Een spiritualiteit van risico: de strijd tegen vrouwenhandel ................................................. 35


2



3


Voorwoord door de voorzitter Uit het Jaarverslag 2009 van de SRTV, dat u onder ogen hebt spreekt dat ons bestaan nog steeds niet overbodig is. En we weten dat het nog lang zal duren eer wij ons overbodig hebben kunnen maken. Maar op steeds breder voet wordt het kwaad dat Zr. Tarcies Wijngaard mensenhandel en uitbuiting is, bestreden. Velen zetten zich hiervoor in; in onze regering, in het Europees Parlement, tot in het Vaticaan. In verbondenheid met religieuze instituten en de partners in ons netwerk gebeurt wereldwijd veel om dit kwaad te bestrijden en recht en gerechtigheid te doen zegevieren. Het werk in de SRTV blijft de nadruk leggen op de positie van vrouwen, zoals we dit al achttien jaren doen. Preventie en bewustwording door voorlichting staan onverkort hoog in ons vaandel. In 2009 hebben de schijnwerpers ook op het onderwerp loverboys gestaan. De bezoeken aan onze website verminderen niet, het Europees netwerk Renate groeit. Dit zijn verheugende feiten! Een aparte vermelding verdient ook de presentatie en vervolgens de vele bestellingen van het boekje en de DVD "Elena, een bezinning op mensenhandel". U vindt het naast andere boeiende en vruchtbare activiteiten, in ons Jaarverslag. Het zijn hoopgevende en bemoedigende ontwikkelingen, waarop het motto van de CD "Give Each Other Hope" naadloos aansluit. Zonder de inzet en toewijding van een groot aantal vrijwilligers zou veel hiervan niet tot stand kunnen komen. Zo ook niet zonder de hulp van degenen die de SRTV financieel of door het schrijven van brieven en hun gebed blijven ondersteunen. Wij zijn dankbaar dat wij deze onmisbare grond onder de voeten hebben! Zo kunnen wij, met woorden ontleend aan de theologe Marieke van Baest, zeggen: "Soms, tegen alle dwarsbomerij, weerstand en uitzichtloosheid in, blijven wij roepen: en toch! Soms tegendraads en oproeiend tegen de stroom van wat er in de wereld gaande is, blijven volhouden: het moet anders, omgekeerd, rechtgezet!" Dank voor uw aller inspanning en ondersteuning, die ook onze energieke en schijnbaar onvermoeibare stafleden blijft stimuleren bij het werk om dit doel te bereiken. zuster Tarcies Wijngaard OSA voorzitter van het bestuur


4


Inleiding In 1991 hadden enkele religieuzen de visie om een groep bijeen te roepen die zich bezig ging houden met de strijd tegen vrouwenhandel 1. In de afgelopen 18 jaar is deze kleine groep uitgegroeid tot Stichting Religieuzen Tegen Vrouwenhandel (SRTV) die op steeds professionelere manier de strijd van deze eerste groep zusters voortzet. In alle jaren van haar bestaan heeft de SRTV steeds de nadruk gelegd op voorlichting en bewustwording van dit onderwerp. De SRTV vindt het belangrijk dat de kennis over vrouwenhandel toeneemt in alle mogelijke geledingen van de samenleving in Nederland maar ook daarbuiten. Buiten Nederland wil de SRTV vooral de bewustwording t.a.v. vrouwenhandel 2 bij religieuzen en Christelijke organisaties vergroten. Sinds het wetsartikel in het Nederlandse wetboek van strafrecht werd uitgebreid en vrouwenhandel omgedoopt werd tot mensenhandel benadrukt de SRTV dat niet vergeten moet worden dat nog altijd veel meer vrouwen dan mannen slachtoffer worden van mensenhandel. Bovendien geldt voor vrouwelijke slachtoffers vrijwel altijd dat ze seksueel uitgebuit en misbruikt worden. Dit feit dreigt steeds verder overstemd te raken nu de internationale aandacht meer en meer verlegd wordt van vrouwenhandel naar mensenhandel. Hierbij wordt mensenhandel steeds meer gezien in het teken van uitbuiting van mensen in gedwongen arbeidssituaties. Wellicht voor de eigen gemoedsrust wordt dan steeds vaker gesproken over uitbuiting in restaurants, in de haven of in de landbouw. Deze uitbuiting is makkelijker zichtbaar te maken dan de problematiek van vrouwen die gedwongen werkzaam zijn in de prostitutie. Hoe ernstig de andere vormen van uitbuiting ook zijn, voor organisaties als de SRTV en vele anderen is het belangrijk nadruk te blíjven leggen op de positie van vrouwen. Vrouwen worden ook in de meeste van de bovengenoemde sectoren uitgebuit, maar de grote groep vrouwen die in West-Europa en Nederland worden uitgebuit in de gedwongen prostitutie wordt lichamelijk en geestelijk vaak onherstelbare schade aangedaan. Het is daarom belangrijk dat ook kerkelijke organisaties zich blijven inzetten om dit tegen te gaan.

Bouwen aan netwerken Een goede samenwerking van religieuzen wereldwijd is belangrijk. De criminelen die zich hiermee bezighouden zijn goed georganiseerd en over de hele wereld verbonden. Alleen door het opzetten van een wereldwijd netwerk tegen mensenhandel in zowel de landen van herkomst, van doorvoer en de bestemmingslanden kunnen we de strijd aangaan. Met name bij veel vrouwelijke congregaties is het bewustzijn van de problemen van mensenhandel sterk aanwezig en sommigen van hen hebben de strijd tegen mensenhandel hoog op hun prioriteitenlijst staan. Dat geldt overigens niet alleen voor de vrouwelijke congregaties. Steeds grotere nadruk wordt gelegd op het feit dat de enorme omvang van deze mensenhandel niet mogelijk zou zijn zonder de enorme vraag. De religieuzen willen zich dan ook niet alleen richten op opvang van slachtoffers maar ook op preventie door voorlichting aan potentiële slachtoffer èn op bewustmaking van 'klanten'. Ook in Nederland worden wij steeds weer opnieuw geconfronteerd met schrijnende situaties waarin mensen en in het bijzonder vrouwen, slachtoffer zijn van mensenhandel en uitbuiting. 1 2

Overal waar vrouwenhandel staat kunt u ook mensenhandel lezen.

Mensenhandel is het werven, vervoeren, overbrengen, onderbrengen of ontvangen van personen door middel van bedreiging met of gebruik van geweld, andere vormen van dwang , afpersing, fraude, misleiding of misbruik van een kwetsbare positie met als doel uitbuiting; uitbuiting van een ander in de prostitutie; andere vormen van seksuele uitbuiting gedwongen arbeid of diensten; slavernij of met slavernij gelijk te stellen prak tijken en het wegnemen van organen. (VN Palermo protocol 2000)


5

SRTV Jaarverslag 2009 Deze uitbuiting vindt plaats binnen allerlei sectoren, bijvoorbeeld de seksindustrie, de horeca, de glas- en tuinbouw en de bouwsector. Niet alleen buitenlandse mannen en vrouwen worden hiervan slachtoffer, maar ook Nederlandse jongens en meisjes worden geronseld door zogenaamde „loverboys‟ met als doel uitbuiting. Het is goed af en toe stil te staan bij het feit dat wij onbewust bijna allemaal meewerken aan het in stand houden van mensenhandel en uitbuiting, door bijvoorbeeld aan goedkope producten de voorkeur te geven boven fair-trade en ethisch geproduceerde artikelen. Gelukkig zijn er op allerlei vlakken ook positieve ontwikkelingen, zoals de erkenning van slachtoffers, de initiatieven voor goede opvang en begeleiding, de media aandacht en de strafrechtelijke vervolging.

Nog weinig aandacht voorlichting loverboys Sinds twee jaar komt het onderwerp loverboys steeds meer onder de aandacht in Nederland. In 2008 zagen we dat het aantal erkende slachtoffers van mensenhandel in Nederland voor een groot deel afkomstig was uit Nederland. Dit komt omdat slachtoffers van loverboys inmiddels gezien worden als slachtoffers van mensenhandel. Een loverboy is een Nederlandse jongen die een Nederlands meisje versiert met als doel geld aan haar te verdienen. Hij gaat een relatie met haar aan en na verloop van tijd vraagt of dwingt hij haar in de prostitutie te gaan werken. Kenmerkend is dat de „slachtoffers‟ van hun vriendje houden en niet willen dat hij als dader de gevangenis in gaat. Dit is een van de redenen waarom er weinig aangifte gedaan wordt tegen loverboys. Het thema loverboys wordt in het werk van de SRTV steeds belangrijker. Deze daders hebben een nieuwe werkwijze geïntroduceerd en mede daarom hebben organisaties als de SRTV hun voorlichtingsprogramma uitgebreid. Een belangrijk deel van de voorlichting die de SRTV in 2009 gaf gaat over loverboys: Wat is een loverboy, hoe herken je een slachtoffer, hoe herken je de werkwijze en wat kun je doen om dit te stoppen!

Loverboy


6


Doelstelling en visie SRTV In de afgelopen jaren is de wetgeving op het gebied van mensenhandel uitgebreid naar alle vormen van gedwongen arbeid. Desondanks blijft de SRTV vasthouden aan de doelstelling zoals die in 1991 werd geformuleerd door de vrouwelijke religieuzen die de basis legden van ons werk: De Stichting Religieuzen Tegen Vrouwenhandel wil een bijdrage te leveren aan de strijd tegen de handel in vrouwen en de daaruit voortvloeiende prostitutie, en mede vorm geven aan een menswaardige toekomst voor de slachtoffers van deze handel. Ook in 2009 jaar bleek dat vele overheden geïnteresseerd zijn in het thema mensenhandel. Overheden en internationale organisaties namen beleidsmaatregelen om mensenhandel te bestrijden. Jammer is dat daarbij voor hen niet de beschadigde mens en de rechten van het slachtoffer centraal staan, maar de bestrijding van de criminaliteit waarmee de handel in mensen is omgeven. De SRTV werkt vanuit de christelijke visie dat elk mens geschapen is naar het evenbeeld van God en recht heeft op een menswaardig bestaan. Slachtoffers van mensenhandel worden op grove wijze aangetast in hun menselijke waardigheid. In de visie van de SRTV is gedwongen prostitutie een meer ingrijpende vorm van mensenhandel dan andere vormen van gedwongen arbeid, zoals in de bouw of de landbouw. Medewerkers van de SRTV zetten zich in voor de rechten van vrouwen die verhandeld werden of dreigen te worden voor gedwongen prostitutie. Hierbij werd in 2009 steeds meer aandacht gegeven aan de jonge , vaak Nederlandse meisjes, die slachtoffer worden van loverboys. Tijdens de presentatie van „Elena, een bezinning op mensenhandel‟ verwoordde Maaike de Haardt het als volgt:

SRTV: Stem en gezicht geven aan hoop en wanhoop Opkomen tegen de vanzelfsprekendheid en onzichtbaarheid van vrouwenhandel is een van de belangrijkste en meest kenmerkende dimensies van het werk van de SRTV. Dat wat onzichtbaar of vanzelfsprekend is heeft geen naam, wordt niet gekend, niet gezien en niet gehoord. En wie niet wordt gekend, gezien en gehoord, aan haar wordt de menselijke waardigheid ontnomen. In de manier waarop de SRTV de strijd tegen mensenhandel aangaat, toont zij ook dat deze waardigheid niet anders verwezenlijkt kan worden dan door de stem, de ogen, de handen en voeten van mensen. Dit is niet zonder risico, want het is roeien tegen de sterke stroom. Het is een vorm van spiritualiteit waarin aandacht voor God gestalte krijgt in het zien en horen en vooral het stem geven van wie en wat onzichtbaar is gemaakt. Maaike de Haardt, bij de SRTV t.g.v. presentatie van ‘Elena een bezinning op mensenhandel’ op 29 januari 2009 (meer hierover leest u op pagina 11 en 34. Het stevige fundament dat in de afgelopen 18 jaar door de SRTV werd gelegd vindt steeds meer erkenning in verschillenden landen. Religieuze Instituten en congregaties zien in toenemende mate in dat ook zij een taak hebben in de bestrijding van de handel in mensen. De strijd tegen mensenhandel is voor ons een gevecht voor het behoud van de menselijke


7

SRTV Jaarverslag 2009 waardigheid. De kern van het werk blijft de vraag of elk mens de kans krijgt uit te groeien tot wie zij/hij bedoeld is te zijn. De SRTV heeft mede daarom in 2009 het initiatief genomen tot de oprichting van een Europees netwerk van religieuzen tegen mensenhandel. Over dit netwerk RENATE kunt u meer lezen op pagina 12. Mede daarom werd de SRTV uitgenodigd het onderwerp mensenhandel in te leiden tijdens een grote conferentie in het Vaticaan. Hierover vindt u meer op pagina 14.

schatting totale wereldwijde migratie


8


SRTV-medewerkers Een belangrijk kenmerk van de SRTV is dat het een organisatie is die, afgezien van een kleine staf, bestaat uit vrijwillige medewerkers. De SRTV vindt het belangrijk dat dit ook in de toekomst zo blijft. De medewerkers worden op allerlei gebieden ingezet. Hun kennis, inbreng en ervaringen zijn binnen het werk van grote waarde.

Lijst van SRTV-medewerkers in 2009 Stafmedewerkers Mw. Ivonne van de Kar Mw. Elma van den Nouland Bestuur Zr. Tarcies Wijngaard, zrs Augustinessen van Heemstede Dhr. Johan Naron Mw. Phily van Dijck, Internationale Graalbeweging Mw Riet Spierings, Vrouwe van Bethanië Ds. Lideke In ‟t Veld, Remonstrants predikant Br. Arie Kuil, Karmelieten Br. Piet Bots, Franciscanen

voorzitter secretaris/ vice-voorzitter bestuurslid bestuurslid bestuurslid bestuurslid bestuurslid

Het SRTV-bestuur vergadert vier maal per jaar en fungeert als een bestuur op afstand dat zeer betrokken is bij de werkzaamheden van staf en medewerkers. Op 30 april 2009 overleed Zr. Scholastica Alkemade, zij is een onmisbare schakel geweest in het ontstaan van de SRTV. In september trad Piet Bots ofm toe tot het bestuur. De functie van penningmeester is momenteel vacant. Vrijwillige medewerkers Mw. Mayenka Albarracín Mw. Lein Asraei Balaoing, Stichting Bayanihan Zr. Marjolein Bruinen, Dominicanessen van Bethanië Mw. Mieke Borgdorff, Internationale Graalbeweging Mw. Ton Brouwer, Internationale Graalbeweging Zr. Martia van de Burgt, Zusters Franciscanessen Alles voor Allen Mw. Coks van Eysden Mw. Zus Graafmans Mw. Co Knappstein, Dominicaanse Lekenorde Zr. Jeanne van Kemmeren, Medische Missiezusters Mw. Elly König, Internationale Graalbeweging Fr. Frans Kwik, Missionarissen van Mill Hill Zr. Mechtild Leenaerts, Arme Dienstmaagden van Jezus Christus Mw. Will van der Leeuw Dhr. Gijs Lieffering Zr. Juliet Mateo, missiezusters Dienaressen v.d. H Geest Mw. Nel van Mil, Vrouwe van Bethanië Mw. Berti Oprins Zr. Celine Padinjareannasseril, missiezusters Dienaressen v.d. H Geest Zr. Mediatrix Ribbert, Zrs. O.L.Vrouw van Amersfoort Zr. Maria Schoorlemmer, zusters van O.L.Vrouw van Afrika (de Witte zusters) Mw. Mieke Schure Mw. Rieneke Spijkers Zr. Raymunda van Velzen, Zrs. O.L.Vrouw van Amersfoort Mw. Tonny Verhoeven Zr. Joke Volf, Zrs. Franciscanessen van Veghel


9


Afbeelding van alle medewerkers, Bestuur, staf en medewerkers SRTV in 2009


10

SRTV Jaarverslag 2009 Algemene Medewerkersvergaderingen Er werden vier Algemene Medewerkervergaderingen gehouden, waarin speciale aandacht werd geschonken aan nieuwe tendensen in binnen- en buitenland betreffende vrouwenhandel. Tijdens de vergaderingen spraken alle medewerkers over hun activiteiten in het kader van mensenhandel. In een van de vergaderingen werd de film „Born into the Brothel‟ bekeken. Deze film maakt onderdeel uit van de serie „Movies that matter‟ die door Amnesty International worden aangeboden. Deze film geeft een aangrijpend beeld van de onmogelijke kansen die kinderen in India hebben als ze geboren worden in de wijk en in de kaste van prostituees. Ze hebben vrijwel geen toegang tot onderwijs en kunnen eigenlijk alleen in hun ouders voetsporen treden en prostituee of pooier worden. In de film probeert een Amerikaanse fotografe de kinderen kansen te bieden. De laatste vergadering van het jaar vindt altijd plaats rond de dag van de vrijwilliger. Elk jaar wordt iets speciaals voor de medewerkers georganiseerd. Dit jaar bezochten we gezamenlijk Den Haag en de tweede kamer waar we waren uitgenodigd door CDA-kamerlid Hein Pieper. Daarna voeren de SRTV-medewerkers een geanimeerde discussie met CDA-kamerlid mw. de Pater die het onderwerp mensenhandel in haar portefeuille heeft. Vrijwillige medewerkers Vier van de vaste vrijwillige medewerkers hebben op regelmatige basis voor hand-en-spandiensten verricht in het kantoor. De redactie van de bladen Verhandelingen en Transactions wordt in zijn geheel gevormd door SRTV-medewerkers. Voor het vouwen, insteken en verzenden van deze bladen komt telkens een enthousiaste groep medewerkers naar Den Bosch. Vrijwillige vertalers voor het blad Transactions – Mw. Michelle van der Pijl – Dhr. David Sloan – Fr. Wim van den Hurk, Missionarissen van Mill Hill – Zr. Dominca Dogge, Medische Missiezusters In 2009 overleed onze vaste vertaler Fr. Wim van den Hurk. Na een inmemoriam in Verhandelingen meldde zich spontaan een nieuwe vertaalster die in 2010 voor het eerst zal worden ingezet. De Engelse vertaling werd telkens gecorrigeerd door dhr. Wim van der Wurff van het Bangladesh Instituut. De lay-out van Verhandelingen en Transactions wordt verzorgd door dhr. Frans de Wilde. In memoriam Zr. Scholastica Op 6 mei 2009 moest de SRTV afscheid nemen van zuster Scholastica Alkemade, een zuster van de Sociëteit van Jezus, Maria en Jozef. Zuster Scholastica was van 2001 tot medio 2005 voorzitter van het bestuur van de SRTV en bleef na de overdracht van haar voorzitterschap lid van ons bestuur. Zij deed dit met plezier en ontleende er veel inspiratie aan. In ons bestuur was zij een zeer gewaardeerde collega en wij zullen haar missen. Zij vond ook inspiratie in het Dagboek van Dag Hammarskjöld. In de Uitvaartdienst werd hier een gedeelte uit gelezen: “Eens zei ik ja, tegen iemand – of iets. Vanaf dat moment heb ik de zekerheid dat het leven zinvol is en dat mijn leven een doel heeft. Anderen vinden rustplaatsen op hun weg, in de zon waar ze elkaar ontmoeten. Maar dit is jouw weg en het is nu, nu dat je niet mag falen. De weg koos jou en je moet dankbaar zijn. Want de langste reis is de reis naar binnen.” Hiermee is het leven van zuster Scholastica getekend. Wij zijn dankbaar voor wie zij in ons bestuur was. Moge zij nu leven in de liefde van haar Schepper.


11


SRTV in 2009 Speciale activiteiten in 2009 Elena, een bezinning op mensenhandel In januari van 2009 presenteerde de SRTV „Elena, een bezinning op mensenhandel‟, Een boekje met DVD werd gebaseerd op het lijdensverhaal van een verhandelde vrouw. Het oorspronkelijke verhaal, een „Way of the Cross‟ een kruisweg, werd geschreven door een medewerkster van een Engelse Geloof- en Vredesgroep. Zij werd geïnspireerd door het lijden van Christus en zag de overeenkomsten in het lijden van een slachtoffer van vrouwenhandel. De lijdensweg die Elena aflegt, is vervat in vijftien momenten, dezelfde fasen die Jezus doorliep van zijn terdoodveroordeling tot aan het kruis, zijn dood. In eerste instantie werd het verhaal letterlijk vertaald en de eenvoudige tekeningen uit de Engelse versie overgenomen. Het krachtige verhaal verdiende een betere uitvoering. zich leende voor een andere versie. Een verhaal over mensenhandel past uitstekend in de veertigdagentijd; zeker als we hierbij denken aan bijbelvers Lucas 23:28. Hierin zegt Jezus tegen de vrouwen die op weg naar Golgota om hem huilden, dat ze niet om hem moeten huilen, maar om het leed dat mensen wordt aangedaan. „Huil niet om mij maar om uzelf.‟ SRTV-medewerker, Graalvrouw en kunstenares Mieke Borgdorff werd gevraagd het verhaal te lezen en bij elke statie een schilderij te maken. De SRTV wilde het verhaal kunnen gebruiken bij voorlichting in allerlei groepen. Dat hield in dat het kruiswegverhaal gedeeltelijk losgelaten moest worden omdat dat voor niet-katholieken een onbekend gegeven is. De tekst werd herschreven door Jan Brock en omgevormd tot een prachtig gedicht waarin voor een goed verstaander de kuisweg zeker terug te vinden is. Van de teksten en de schilderijen werd een boekje en een dvd gemaakt die op 29 januari aan belangstellenden werd gepresenteerd in de kapel van het klooster van de Zusters van JMJ in Den Bosch. Maaike de Haardt, bijzonder hoogleraar in Nijmegen op de Catharina Halkes-UnieNKVleerstoel religie en gender, hield een lezing bij deze presentatie. De SRTV vroeg haar als feministische theoloog iets te zeggen over de spirituele en theologische kanten van de betrokkenheid en inzet van al degenen die actief zijn in de strijd tegen mensenhandel in het algemeen en vrouwenhandel in het bijzonder. Haar inspirerende verhaal was gebaseerd op haar analyse van het werk van de SRTV; een spiritualiteit van risico. Haar toespraak kunt u lezen op pagina 34. Dit project kon in samenwerking met Mensen met een missie, Icco, Kerk in Aktie en het Maria Strootfonds tot stand komen. In 2009 werden de originele schilderijen en een serie prachtig ingelijste kopieën op vele plaatsen in kerken, vormingcentra en kloosters tentoongesteld. Door een groot artikel in Dagblad Trouw steeg de belangstelling enorm. Het artikel kunt u lezen op pagina 30.


12


Europees netwerk RENATE Op initiatief van de SRTV kwamen van 23 tot 27 maart kwamen 16 zusters uit 10 Europese landen bijeen om hun krachten te bundelen in de strijd tegen mensenhandel en uitbuiting. Zij waren uitgenodigd door de SRTV om gehoor te geven aan de oproep uit Rome om per continent een netwerk te vormen, omdat de problematiek in Afrika immers anders is dan die in Europa of Azië. Besloten werd een netwerk te vormen dat vooral praktisch van aard moest zijn. Leden van het netwerk willen graag beschikken over informatie uit de aangesloten landen en elkaar voor raad en advies kunnen mailen of bellen. Het netwerk zal dan ook niet vaak bijeenkomen maar vooral via internet communiceren. Een van de belangrijke punten voor de toekomst is het betrekken van Oost-Europese Religieuzen bij het netwerk. Cordaid werd bereid gevonden de oprichting van dit netwerk financieel te ondersteunen. De stuurgroep zorgde in 2009 voor de oprichting van een stichting en werkte aan de visie, missie, naam en de website. Het Europese netwerk heeft de naam RENATE gekregen: Religious in Europe Networking Against Trafficking and Exploitation. De Brits-Albanese zuster Imelda Poole: “Wij staan slechts aan het begin van onze krachtenbundeling. Er wordt een team opricht dat verantwoordelijk is voor de communicatie, een werkgroep volgt de situatie in Oost-Europa op, wij starten een website en geven steun aan de Europese Dag tegen de mensenhandel op 18 oktober. Wij zijn tevens voorbereidingen gestart voor een uitwisseling over dit thema tussen religieuzen uit Oost- en West-Europa in 2011 in Polen. De grootste uitdaging bestaat erin ervoor te zorgen dat dit netwerk ook efficiënt is. Daarvoor is steun van bisschoppen en plaatselijke kerkgemeenschappen essentieel.” Wie alleen loopt Wie alleen loopt raakt de weg kwijt, Alleen uit de gemeenschap komt de wijsheid. Een hand kan geen touw om een bundel knopen. Wie alleen loopt, raakt de weg kwijt. Wie dan valt, heeft niemand om haar te helpen. Wie dan schreeuwt, heeft niemand die haar hoort. Europees netwerk Renate in Den Bosch

Wie alleen loopt, gaat gebukt onder haar last. Niemand deelt haar vreugde, niemand haar verdriet. Wie alleen loopt, raakt de weg kwijt, ze heeft maar twee voeten, ze heeft twee armen, ze heeft maar twee ogen. Maar in de gemeenschap heeft ieder duizend handen, heeft ieder duizend voeten, loopt niemand ooit alleen. Gedicht van Patrice Koyo, Kameroen


13


Albanië 10-daagse: 18-28 oktober 2009 De SRTV heeft besloten in 2009 extra aandacht te schenken aan Albanië, het Europese land waar de verschillen tussen rijk en arm immens zijn en waar mensenhandel een groot probleem is. Dit besluit komt voort uit een werkbezoek dat de SRTV vorig jaar bracht aan Albanië waar kennis werd gemaakt met de verschillende projecten, waaronder „Different and Equal’. Op de Europese Dag tegen Mensenhandel, 18 oktober 2009, startte de SRTV daarom met de „ALBANIE-10 daagse‟. zr. Imelda Poole en mevr. Marjana Meshi brachten een tegenbezoek aan de SRTV van 2128 oktober. Beide vrouwen zijn werkzaam in het opvanghuis Different en Equal (D&E) in Tirana. Een belangrijk doel van deze Albanië-week is het uitwisselen van ervaringen. Diverse vrouwenorganisaties, kerken en parochies hebben geld ingezameld voor dit Albanese project. De SRTV was bij vrijwel alle activiteiten betrokken om voorlichting te geven over mensenhandel in Albanië en het opvanghuis. Tijdens het bezoek van de twee vrouwen overhandigde een vertegenwoordigster van de Nicolaasparochie in Helvoirt hen een cheque met de gezamenlijk bijeengebrachte gelden.

Benefietconcert ‘Give Each Other Hope’ In het kader van deze Albanië-week heeft de SRTV, in samenwerking met de Stichting Your Song Projects, een benefietconcert georganiseerd in Huissen. In 2009 heeft de Stichting Your Song Project de cd „Give Each Other Hope’ gemaakt. Deze CD bevat melodieën, teksten en muziek die een ontroerend en hoopvol geheel vormen. Zr. Teresa Takken is inspirator, componist en voornaamste muzikant op deze cd waarvan de gehele opbrengst komt ten goede aan het opvanghuis in Albanië. In samenwerking met de SRTV werd op zondag 25 oktober 2009 een benefietconcert georganiseerd in het Dominicanenklooster in Huissen waarbij stukken van de cd werden uitgevoerd door The 3 Generations. Deze groep artiesten stelt hun werk volledig ten dienste van goede doelen waardoor zij mensen hoop willen bieden.

18 oktober: Europese dag tegen mensenhandel Op 18 oktober 2009 werd voor de derde keer de Europese dag tegen mensenhandel gehouden. Dit jaar viel 18 oktober op een zondag, een mooie gelegenheid om het thema mensenhandel onder de aandacht te brengen. De SRTV, Mensen met een Missie en Cordaid Nederland hebben het initiatief genomen om de katholieke achterban gezamenlijk te attenderen op deze dag. De drie organisaties vroegen door middel van een brief, een poster, een website en een gebed aandacht voor dit thema. Voor deze gelegenheid is informatie samengesteld met mogelijke liturgiesuggesties en informatie over mensenhandel, de verschillende projecten en over SRTV-poster voor de Europese dag tegen mensenhandel 2009


14

SRTV Jaarverslag 2009 deze dag. Deze is te vinden op de website van de SRTV. Een speciaal voor deze dag gemaakt gebed werd op die zondag in heel Europa in verschillende vertalingen gebeden in de verschillende kerken en geloofsgemeenschappen. De drie organisaties wilden zo hun solidariteit tonen met de slachtoffers en met allen die zich inzetten voor de opvang van deze uitgebuite mensen.

SRTV te gast bij Radio Maria Op 14 oktober 2009 besteedde Radio Maria aandacht aan de Europese dag tegen mensenhandel op 18 oktober. De SRTV werd uitgenodigd te spreken tijdens het dagelijks uitgezonden programma „Theologische Academie‟. Het werk van de SRTV en de Albanië-week kwamen goed aan bod. Tijdens deze één uur durende live-uitzending werd muziek van de CD Give each other Hope volume 2 van Teresa Takken and The 3 Generations gedraaid.

SRTV laat van zich horen in het Vaticaan De SRTV werd in september door Mgr. Marchetto uitgenodigd om de algemene inleiding over het thema mensenhandel te houden tijdens de conferentie die de pauselijke raad voor de zorg aan migranten organiseerde over de pastorale zorg voor „mensen op straat‟ in het Vaticaan. In Rome gaf de SRTV uitleg over het thema vrouwenhandel, wat er in Europa aan gedaan wordt en vooral wat de religieuzen in Nederland, in Europa en wereldwijd aan activiteiten ontplooid hebben om dit te bestrijden. De vierdaagse bijeenkomst had vier verschillende thema‟s. De tweede dag werd besteed aan het thema mensenhandel. De SRTV was gevraagd een inleidend verhaal te houden over de oorzaken, de gevolgen en de dagelijkse realiteit van de handel in mensen. Het afschuwwekkende verhaal van jonge mensen (vaak vrouwen) die op zoek gaan naar een betere toekomst voor kinderen, ouders of zichzelf. Zij geloven de verhalen over de makkelijk te vergaren rijkdom in West-Europa. De grote aantallen (niemand weet precies hoeveel) vrouwen, meisjes en jongens die in dit proces misleid, misbruikt en verhandeld worden door personen en organisaties die zelf rijk worden en hun slachtoffers berooid, ziek en uitgeknepen achterlaten. Maar het verhaal over mensenhandel gaat ook over de vele initiatieven binnen en buiten de kerken die hier iets aan doen. De vele religieuzen en anderen die wereldwijd actief zijn om mensenhandel te voorkomen of om slachtoffers (we spreken liever van overlevers) te helpen weer een normaal bestaan op te bouwen. Elke dag werd in workshops gewerkt aan een einddocument. In 2010 is dit document gereed gekomen. Het is een uitgebreid en vrij vooruitstrevend geheel geworden.

Pauselijke Raad voor Migratie


15


Bezoek van Thaise zusters aan de SRTV Op vrijdag 5 juni organiseerden de SRTV en de Thaise zusters van de „Fountain of Life‟ een bijeenkomst voor SRTV-medewerkers en anderen. De belangrijkste gasten waren zusters Michelle Lopez en zuster Jiemjit Thamphichai, leden van de congregatie van de Zusters van de Goede Herder. Deze zusters leiden beiden een „Fountain of Life‟ centrum, een in Thailand en een in Cambodja.. Zr. Michelle Lopez is een inspirerende voorvechtster voor de rechten van de minstbedeelden, in Thailand zijn dit de vrouwen die in de seksindustrie terecht zijn gekomen. Zr. Michelle heeft recentelijk haar werkterrein uitgebreid naar Cambodja, een land waar jarenlang oorlog en chaos heerste. Gevolgen van die oorlogen: nachtmerries, slapeloosheid, depressies en stress, drugs- en alcoholgebruik vooral door mannen, vrouwenhandel en seksslavernij. Zowel in Thailand als in Cambodja zijn toerisme en drugshandel enorm toegenomen. Veel toeristen komen niet voor de schoonheid van het land, maar voor goedkope seks en drugs. Veel meisjes en vrouwen zijn uit Cambodja in Thailand, met name in Pattaya, terecht gekomen. Zij werken dikwijls in de seksindustrie en proberen zich zo in leven te houden. De zusters van de Goede Herder kennen de nood van deze mensen. ‟s Middags, aan de bar in de seksclubs, leren de zusters de vrouwen lezen en schrijven. Tijdens de lessen kunnen de prostituees hun harten uitstorten bij de zusters. Zij delen de levens van de vrouwen zonder er zelf in onder te gaan. Zr. Jiemjit Thamphichai vertelt over het werk in een „Fountain of Life‟ centrum. Hier kunnen vrouwen en meisjes terecht om zich voor te bereiden op een leven in de samenleving van Cambodja. Ze krijgen de ruimte om volgens hun eigen religie te bidden. De pijn om hun trauma‟s kunnen ze in groepsgesprekken onder woorden brengen en ervaren dat ze er mogen zijn, de moeite waard zijn. Het centrum biedt onderwijs in vreemde talen, er is een kappersopleiding, een opleiding in traditionele Khmer massage (het volk in Cambodja heet Khmer) en in meerdere takken van nijverheid. Door deze opleiding kunnen de vrouwen en meisjes kiezen voor een andere manier om hun inkomen te verdienen; ze hoeven zo niet in de prostitutie terecht te komen. www.fountainoflifepattaya.com


Zr. Michelle Lopez en Zr. Jiemjit Thamphichai met mw. J.Kok

16


Reguliere SRTV-activiteiten Voorlichting en bewustwording Al sinds de oprichting van de Religieuzen Tegen Vrouwenhandel in 1991 werd besloten dat voorlichting en bewustwording over vrouwenhandel de voornaamste taak zou zijn. Dat is in de loop der jaren niet veranderd. Wel is de afgelopen jaren het probleem complexer geworden, steeds nieuwe aspecten van vrouwenhandel ontstaan of komen aan het licht. Het lokale, nationale, Europese en internationale beleid wordt telkens aangepast. Dit zorgt ervoor dat de SRTV-medewerkers, die voorlichting geven, voortdurend op de hoogte moeten blijven van al deze ontwikkelingen. Al doende groeide hun expertise. In de beginjaren bestonden de activiteiten voornamelijk uit het bekend maken van het thema vrouwenhandel aan kleine groepen vrouwen en in eigen kring. Dit taakgebied wordt ook nu niet vergeten, maar heeft zich in de loop der jaren steeds verder uitgebreid. Op het gebied van voorlichting en bewustwording werden ook in 200 9 veel uiteenlopende activiteiten ontplooid in het binnen- en buitenland.

Activiteiten binnenland Acti viteit Lezingen Lezingen religieuzen Lezingen op scholen Overwegingen kerkdiensten Diaconale maaltijd Infomarkten Voorlichting bij individuele bezoeken aan de SRTV Voorlichting aan vertegenwoordigers van nationale of internationale organisaties Conc ert met informatie Overleg met Nederlandse organisaties Bezoek aan nationale bijeenkomsten en conferenties Werkstukken scholieren Telefonische interviews en vraaggesprekken Expositie Elena SRTV-blad Verhandelingen werd drie maal verzonden aan

aantal

bereik 20 5 3 5 2 2 18 4

1006 personen 97 personen 150 personen 100 personen 165 directe contacten

2 173 personen 36 6 8 12 6 2150 Nederlandse contacten

In 2009 is het aantal lezingen dat de SRTV verzorgde bij vrouwengroepen, in kerken en bij religieuze instituten weer flink gestegen. Al jaren houdt de SRTV er rekening mee dat het aantal aanvragen voor lezingen terug zal gaan lopen. Maar na ook 18 jaar lezingen geven zijn er telkens weer aanvragen van vrouwenorganisaties die meer informatie willen krijgen over vrouwenhandel en de wijze waarop de SRTV zich hier tegen inzet. Vooral in het onderwerp loverboys toonden vrouwengroepen veel interesse. De SRTV heeft haar lezingenaanbod dan ook uitgebreid met een speciale lezing over dit thema. Naar aanleiding van een studiemiddag georganiseerd door de UnieNKV over het thema Loverboys namen de aanvragen voor deze voorlichting nog meer toe.


17


Lie fde, Rozenge ur en handelswaa r Wat is mensenhandel? Hoe komt het in Nederland voor? Wat is een loverboy? Stel uw (klein)dochter heeft een vriendje. Hij is vriendelijk, maakt haar allerlei complimentjes en geeft cadeautjes. Op het eerste gezicht niets mis mee en u bent blij te zien dat uw (klein)dochter tot over haar oren verliefd is . En toch. De jongen palmt uw (klein)dochter via allerlei verleidingstactieken volledig in om haar op den duur buiten te sluiten. Hoe zit dat met het verschijnsel loverboys? Wat zijn lovergirls? Zijn ze werkelijk zo lief als het woord doet klinken? Wat betekent dit? Lopen alleen meisjes gevaar of kunnen jongens ook ten prooi vallen? Rondom deze en andere vragen kan de Stichting Religieuzen tegen Vrouwenhandel een lezing verzorgen. www.srtv.info/loverboys

Workshops en lezingen in Nederland Katholieke Vrouwenbeweging actief tegen vrouwenhandel Op 4 februari organiseerde de Unie Nederlandse Katholieke Vrouwenbeweging (Unie NKV) samen met de SRTV de studiemiddag „loverboy/pooierboy‟. Elma van den Nouland opende de bijeenkomst met een stellingenspel. Hiermee zat de sfeer er meteen goed in. De meer dan vijftig aanwezigen kregen deze middag inzicht in de wereld van de mensenhandel. Door de twee vrouwelijke rechercheurs van Politie Haaglanden gaven met hun PowerPoint presentatie een heel helder beeld van het probleem. Ze noemden mensenhandel de ergste vorm van criminaliteit die er bestaat. Een aantal van de aanwezigen vatte het plan op lezingen voor hun achterban organiseren. De vice-voorzitter van de Unie NKV, sloot de dag af en beloofde dat de Unie ook politiek actie zal ondernemen. Maar: „Draai je niet om, vraag jezelf af wat jij ermee gedaan hebt en of dat heeft gewerkt. Als dat niet werkt, zoekt dan een andere weg.‟ Tot slot wees ze op de religieuzen die de SRTV hebben opgericht en deel uitmaken van de Unie NKV. „Hoezeer ze ook vergrijzen, ze zijn springlevend voor de noden van de wereld.‟ Naar aanleiding van deze bijeenkomst schreef het bestuur van de Unie een brief met aanbevelingen aan de ministers en staatssecretarissen van Binnenlandse Zaken, Justitie en Onderwijs met het verzoek om op korte termijn maatregelen te nemen. Deze organisatie met een totale achterban van ongeveer 25.000 leden heeft na deze studiemiddag nog diverse activiteiten rond dit thema georganiseerd. Zo werd het Albanië project ondersteund en werd een openbrief op de website geplaatst.

Diaconale maaltijd Op 18 maart 2009 hield de diaconie van de Remonstrantse Gemeente in Dordrecht een diaconale maaltijd. Deze maaltijd stond in het teken van mensenhandel en Elma van den Nouland was namens de SRTV aanwezig. De thematische maaltijd was samengesteld uit verschillende Oost-Europese gerechten vanwege het grote aantal vrouwen dat vanuit deze landen verhandeld wordt. Elma gaf tussen de verschillende gangen door een presentatie over mensenhandel en hoe de SRTV actief is op het gebied van preventie en bewustwording. Er ontstonden hierdoor interessante tafelgesprekken.

Benefietconcert met ‘high tea’ De Soroptimistenclub Dordrecht organiseerde op zondag 22 maart 2009 een benefietconcert met een high tea ten bate van de SRTV, die de inhoud van deze dag verzorgde. Het concert werd gehouden in de sfeervolle Trinitatis kapel in Dordrecht. Het middagprogramma werd geopend door de presidente mevrouw Antoinet Rentema-Westerhof waarna het concert Stichting Religieuzen Tegen Vrouwenhandel

18

SRTV Jaarverslag 2009 begon. Er waren optredens van Nelleke Barendregt (zang), Het Vermeijs Kwintet, Theo van der Sandt (piano), Het Archipel kwartet en Yamilé van der Mee (zang). In de pauze werd een „high tea‟ verzorgd door de leden van Soroptimistenclub Dordrecht in samenwerking met Monique Blom van „het thee winkeltje‟ in Dordrecht. De ongeveer honderd aanwezigen konden volop genieten van allerlei heerlijke bakcreaties, bonbons en quiches. Aan het eind van een zeer geslaagde middag mocht Elma van den Nouland namens de SRTV een cheque van €1.500 in ontvangst nemen ter ondersteuning van het werk van de Religieuzen tegen Vrouwenhandel. Een woord van dank voor allen die deze middag tot een succes hebben gemaakt!

SRTV bij de protestantse kerk in Geleen Op zondag 1 februari was de SRTV uitgenodigd om informatie te geven over vrouwenhandel tijdens de dienst in de protestantse kerk in Geleen. Ivonne gaf algemene informatie over het werk van de SRTV en zr. Mechtild sprak over het geheime opvanghuis dat zij enkele jaren runde in het hartje van Geleen. Voor iedereen in de kerk was dit geheel nieuw. Een zuster die een opvanghuis had bij hen in de buurt zonder dat iemand er iets van wist? Daar wilde men graag meer van weten. Zuster Mechtilds verhaal was in een interviewvorm gegoten, omdat zij wat Zr. Mechtild in de Protestantse kerk in Geleen last had van haar stem. Een van de medewerkers van de liturgiegroep had enkele vragen voor zr. Mechtild opgesteld. Voor in de kerk zaten beiden op een stoel, terwijl achter hen foto‟s van zuster Mechtild en haar opvanghuis werden geprojecteerd. Het verhaal van zr. Mechtild was zo indrukwekkend dat er in de viering een spontaan applaus klonk.

Fietsclub Old Bikers op bezoek bij de SRTV Op 21 januari bezocht fietsclub „De Old Bikers‟ de SRTV. Elke twee weken maken deze zestigplus mannen een fietstocht van zo‟n zestig kilometer met een educatief bezoek. De meeste leden kenden de SRTV nog helemaal niet. De heren werden hartelijk ontvangen met koffie, thee en koek. De daarna volgende heldere uiteenzetting over de activiteiten van de SRTV sprak de mannen bijzonder aan. Er werden veel vragen gesteld waarop uitgebreid in werd gegaan. Zo ontstond een levendige discussie over de problematiek rond vrouwenhandel. Ter afsluiting werd de film Anna getoond. Deze film werd door de mannen als erg confronterend ervaren, maar de bedoeling ervan is heel goed overgekomen. Opnieuw volgden vele vragen en een intensieve discussie. De Bikers lieten later weten dat het een geslaagd bezoek was; op de terugweg werd nog uitgebreid gediscussieerd over het werk van de SRTV en de film Anna. Zij concludeerden dat het werk van de SRTV en deze film veel meer onder de aandacht van mannen zou moeten komen. Oldbikers Fietsclub uit Tilburg e.o.


19


Ander activiteiten van de SRTV Bezoek aan vrouwen in detentie In samenwerking met de organisatie BLinN bezocht Elma van den Nouland, stafmedewerker van de SRTV vrouwen in de penitentiaire Inrichting in Zwolle, Breda en in het detentiecentrum in Zeist. In 2009 vond het proces plaats van een van de vrouwen die Elma bezocht. Deze Poolse vrouw was schuldig bevonden van het meewerken aan moord. De vrouwen werden door enkele mensen bezocht om hen te ondersteunen naast de professionele begeleiding die ze kregen. De bezoeken waren gericht op een gewoon menselijk contact met iemand van „buiten‟. De uitspaak in deze zaak was een tegenvaller voor de vrouwen, ze kregen hoge gevangenisstraffen. Hulpverleners hebben de indruk dat het feit dat zij slachtoffers van een mensenhandelaar waren niet genoeg heeft meegeteld in deze zaak. Er werd hoger beroep aangetekend.

Zomerfestival Detentiecentrum Zeist Elk jaar organiseert de humanistisch geestelijk verzorger van het detentiecentrum een speciale bijeenkomst voor gedetineerden. In 2009 werd aan alle gedetineerden een bekertje fruit, een reiswekkertje en een pakje water uitgedeeld. De SRTV heeft met een groepje vrijwilligers de gedetineerden in hun cel bezocht en hen deze verfrissende zomergroet gebracht.

Kleding inzameling Bij de SRTV kwam een noodoproep binnen voor twee Chinese zusjes. De meisjes (15 en 16 jaar oud) waren slachtoffers van mensenhandel. Het oudste zusje heeft inmiddels een kindje van een jaar en de jongste is zwanger. Er was grote behoefte aan luiers en babykleertjes. Een aantal mensen van de Andreaskerk in Dordrecht hebben hier spontaan op gereageerd. Deze Hervormd Confessionele gemeente (aangesloten bij de Protestantse Kerk in Nederland PKN) hebben in korte tijd kleertjes ingezameld. Alles werd gewassen en gestreken afgeleverd bij de twee zusjes, samen met Ingezamelde spullen voor de Chinese zusjes een groot aantal pakken luiers. De dankbaarheid van de zusjes was groot. Ook de SRTV is bijzonder blij dat er mogelijkheden zijn om voor dit soort gelegenheden een beroep te kunnen doen op een kerkgemeenschap.

Activiteiten buitenland Voorlichting geven in het buitenland is een van de werkzaamheden die de SRTV in haar werkplan heeft staan. Hoewel de SRTV meestal voornamelijk in Nederland actief is en via contactpersonen en e-mail buiten Nederland actief is vormde 2009 daar een uitzondering op. De SRTV werd dit jaar regelmatig gevraagd in het buitenland haar kennis en expertise te tonen. Dit kan worden verklaard door de groeiende interesse voor het thema mensenhandel/ vrouwenhandel buiten Nederland, maar ook binnen kerken en religieuze organisaties. De jarenlang uitgedragen boodschap dat ook kerken en religieuzen een taak hebben in de strijd tegen mensenhandel begint duidelijk door te dringen. Steeds meer kerken, congregaties en Stichting Religieuzen Tegen Vrouwenhandel

20

SRTV Jaarverslag 2009 geloofsgemeenschappen nemen werkzaamheden in de strijd tegen vrouwenhandel op in hun beleid. Deze taken kunnen zijn in preventie en bewustwording maar ook binnen pastorale zorg en in opvangorganisaties. De SRTV is actief betrokken geweest bij de volgende internationale bijeenkomsten en conferenties: Conferentie Europese Unie Zrs Vincent de Paul Karmelieten Europese Conferentie Renate Internationaal Religieus Netwerk Thalita Kum Internationaal Christelijk Netwerk Coatnet SRTV blad Transactions werd twee maal verzonden

plaats deelnemers Brussel 85 London 26 Aylesford 12 Den Bosch 18 Rome 65 Bucharest 38 aan 1250 contacten wereldwijd

De SRTV in het Europese Parlement Op 3 maart 2009 organiseerde de SRTV in samenwerking met de Nederlandse afdeling van de Evangelische mensenrechtenorganisatie Jubilee Campaign. De Jubilee Campaign had een verzoek gekregen van een lid van het Europese Parlement om een informatieochtend te organiseren in Brussel voor leden van het parlement. De SRTV zorgde voor de inhoud. Als thema werd gekozen: „organisaties die werken aan de basis kunnen geen Europese subsidies aanvragen‟. Sprekers werden uitgenodigd van vier organisaties uit Albanië, SRTV in het Europees Parlement Roemenie, Griekenland en Nederland. Al deze organisaties doen belangrijk werk en doen dat met een onmogelijk klein budget. Zij zijn erg belangrijk voor het welslagen van het beleid van overheden, en ook van de Europese Unie . Maar steeds vaker blijkt dat juist zij hun opvanghuis moeten sluiten of de lessen op school moeten stopzetten omdat er geen geld meer is. Ondanks de steeds grotere bedragen die de Europese Unie beschikbaar stelt is het voor kleine organisaties vaak onmogelijk een aanvraag hiervoor in te dienen. Procedures zijn lang en omslachtig en bijkomend probleem is dat elke aanvraag vernieuwend moet zijn. Het opvangen van slachtoffers en hen op alle mogelijke manieren begeleiden en helpen is echter niet vernieuwend. Dit geldt ook voor het geven van voorlichting: als je vertelt over vrouwenhandel op een school moet je dit enkele jaren later weer herhalen, er zitten dan immers weer allemaal andere jongeren op die school. Het is dan moeilijk om vernieuwend te zijn. Daarom schreven SRTV en Jubilee Campaign een voorstel waarin het Europees Parlement gevraagd werd de procedures voor het aanvragen van subsidies te vereenvoudigen.

Workshop voor Zusters van Vincent de Paul in London In januari 2009 gaf de SRTV een workshop over vrouwenhandel op uitnodiging van de Zusters van Liefde van St. Vincent de Paul met hun provinciale huis in Mill Hill, een buitenwijk van Londen. Twintig zusters van deze congregatie uit heel de wereld waren uitgenodigd naar Mill Hill te komen voor deze speciale bijeenkomst. De aanwezige zusters kwamen uit Engeland, Schotland, Ierland, Australië en de Verenigde Staten.


21

SRTV Jaarverslag 2009 Eerst kwam het voorlichtende en bewustmakende werk aan bod. De SRTV en de Britse organisatie Medaille Trust gaven samen informatie over de jarenlange voorlichting aan religieuzen, jongeren en vrouwengroepen. Ook de opvang van slachtoffers en de steun die aan kleinschalige projecten wordt geboden kwamen aan bod. De zusters wilden vooral van de SRTV horen hoe ze dit werk in eigen land zouden kunnen oppakken.

De SRTV bij de Karmelieten in Aylsford, Groot Brittannië In mei 2009 gaf de SRTV een workshop tijdens de bijeenkomst van de pas opgerichte Europese NGO van de Karmelieten. In een schitterend oud klooster nabij London gaf de SRTV, samen met de Engelse organisatie Medaille Trust een workshop over mensenhandel. De aanwezige religieuzen en leken van de Karmelbeweging waren zeer gegrepen door dit thema en spraken uit meer met dit thema te willen doen. Een van de aanwezige Karmelieten, Br. Chalmers bracht het thema direct de volgende dag tijdens de homilie ter sprake. Zijn aansprekende woorden kunt u nalezen op pagina 32. een van de workshop met Europese Karmelieten

Vrouwelijke Religieuzen in internationaal netwerk Thalita Kum In juni 2009 vertegenwoordigde de SRTV de Nederlandse vrouwelijke religieuzen bij een conferentie tegen mensenhandel in Rome. De organisatie was in handen van het UISG 3 en de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM). Deze bijeenkomst resulteerde in de start van een wereldwijd netwerk van religieuzen tegen mensenhandel. Dit netwerk heeft de naam Thalita Kum gekregen. Dit is een uitdrukking uit het Arameens en betekent „meisje sta op‟. Jezus sprak deze woorden uit toen hij een dood meisje tot leven wekte. In een telegram liet de paus aan de religieuzen weten dat hij het van groot belang acht dat er hernieuwde aandacht komt voor het de waarde van het leven en de verdediging van de rechten van mensen. Hij prijst het initiatief van de vrouwelijke religieuzen die zich inzetten tegen deze vorm van uitbuiting van mensen. Inmiddels zijn er al regionale netwerken, bijvoorbeeld in Afrika, Australië en in Azië, maar ook wereldwijd. In Europa is een dergelijk netwerk opgericht en de SRTV is hier nauw bij betrokken. U kunt er elders in dit jaarverslag meer over lezen.

Internationaal netwerk Thalita Kum

3

UISG: Unie van vrouwelijke hogere oversten


22


Internationaal netwerk Coatnet In oktober nam de SRTV deel aan de jaarlijkse bijeenkomst van het internationale Christelijke netwerk tegen mensenhandel (Coatnet) in de Roemeense hoofdstad Boekarest. De 30 deelnemers uit Oost- en West-Europa, uit India en Nepal, uit Libanon en de Oekraïne spraken over de wijze waarop de verschillende Christelijke kerken kunnen samenwerken in hun strijd tegen mensenhandel. Organisaties die werken aan preventie en voorlichting brachten elkaar op de hoogte over de gebruikte methodes en regelmatig werden er plannen tot samenwerking tussen verschillende landen gemaakt. De opening van de conferentie vond plaats in het paleis van de patriarch van de Roemeens Orthodoxe kerk. Het werd een gedenkwaardige bijeenkomst op deze zeer bijzondere plek. Een deel van de conferentie was getiteld „vrouwen, mannen en mensenhandel‟. Hierin werd vooral stilgestaan bij het feit dat veel meer vrouwen dan mannen slachtoffer worden van mensenhandel. Bovendien geldt voor vrouwelijke slachtoffers vrijwel a ltijd dat ze seksueel uitgebuit en gebruik werden. Het blijft erg belangrijk dat ook kerkelijke organisaties zich inzetten om mensenhandel tegen te gaan. Een bijeenkomst van een netwerk als Coatnet is hierbij van wezenlijk belang.

Internationaal Christelijk netwerk Coatnet


23


SRTV als stageplek In 2009 was de Kameroenese Marcelline 4 voor een periode van drie maanden stagiaire bij de SRTV. Marcelline is een jonge Afrikaanse vrouw die als „overlever‟ van mensenhandel probeert in Nederland een nieuw bestaan op te bouwen. Vanuit haar woonplaats werd ze via een inburgeringscursus aangemoedigd een passende stageplek te zoeken. Marcelline vond de SRTV via internet en was een goede, leergierige en zelfstandige medewerkster. Door haar hoge opleiding en haar steeds beter wordend gebruik van de Nederlandse taal functioneerde ze vrijwel direct als een gewaardeerde SRTV-medewerkster. In 2009 vonden twee afstudeerstudenten van de Christelijke Hogeschool in Ede hun weg naar de SRTV. Aart en Pauline wilden afstuderen op het thema vrouwenhandel. Beiden studeerden volgen de studierichting SPH5 en waren in voorgaande stages in contact gekomen met het onderwerp mensenhandel en loverboys. Zij kwamen via de website van de SRTV met de vraag of er een mogelijkheid was om met hulp van de SRTV af te studeren. Al lange tijd was de SRTV op zoek naar een mogelijkheid om onderzoek te doen naar de vraag wat jongeren weten van het thema loverboys en op welke wijze ze het beste geïnformeerd kunnen worden. In 2009 werd met de voorbereiding van deze afstudeeropdracht begonnen. In het voorjaar van 2010 zal de opdracht afgerond worden. De twee studenten zullen onderzoek doen op 4 scholen en als resultaat van dit onderzoek een folder, een poster en een website voor de SRTV ontwikkelen. De scriptie zal heten: „van naïviteit tot waakzaamheid‟. De website zal op de site van de SRTV te vinden zijn.

Poster voor scholen 4 5

Marcelline is niet haar werkelijke naam SPH= Sociaal Pedagogische Hulpverlening


24


Ondersteunde projecten in 2009 In 2009 werden een aantal projecten bij de SRTV ingediend. De volgende projecten werden met een klein bedrag ondersteund.  D&E Albanië, een opvanghuis voor slachtoffers van vrouwenhandel in Tirana, Albanië  Caritas Albanië, een voorlichtingsactiviteit gericht op jongeren  Your Song Project; het maken van een cd met teksten gericht op mensenhandel  Caritas Bulgarije; informatiecampagne in het grensgebied met Roemenie  Scholingsproject Adoratrices Chili  Bethlehem project; inkomen genererend project voor christenen in bezette gebieden  Netwerk in Malawi; religieuzen en vrouwenorganisaties tegen vrouwenhandel

Communicatie en Media In 2009 stond er een pagina groot artikel over de SRTV in dagblad Trouw. Dit artikel werd geschreven naar aanleiding van de presentatie van „Elena, een bezinning op mensenhandel‟. In vele tijdschriften, kranten en websites werd aandacht besteed aan de uitgave van het boekje en de dvd. Het artikel uit Trouw kunt u lezen op pagina 30. Ook kwamen er regelmatig berichten binnen van lezers van de eigen nieuwsbladen Verhandelingen en Transactions. Telkens weer blijkt hieruit dat deze bladen met interesse door velen gelezen worden. Rond de 18 oktober campagne werd de SRTV uitgenodigd een programma in te vullen voor Radio Maria. (zie ook pagina 14)

Verhandelingen en Transactions De Nederlandstalige nieuwsbrief Verhandelingen werd drie keer samengesteld door de redactie en door een groep medewerkers verzonden in een oplage van 2200. De Engelstalige internationaal verzonden nieuwsbrief Transactions werd net als het voorgaande jaar twéé maal verzonden. Stukken uit Verhandelingen werden hiervoor door vrijwilligers vertaald. Deze vertalingen vormen samen met artikelen uit internationale nieuwsbronnen dit blad. Ook Transactions werd, in een oplage van 1250, verzendklaar gemaakt door de medewerkers.

Websitebezoek Een ander medium dat de SRTV gebruikt om te communiceren over het eigen werk en algemene ontwikkelingen is de website www.srtv.info. In 2009 nam het websitebezoek werderom toe in vergelijking met de voorgaande jaren. Dit houdt in dat gemiddeld bijna 3000 personen per maand de site bezoeken, met uitschieters in mei, juni en juli van 4000 bezoekers. Dit zijn de maanden waarin veel scholieren werkstukken moeten inleveren. We concluderen hieruit dat de site van de SRTV veel informatie biedt aan deze doelgroep. In 2009 leverde de site net als voorgaande jaren regelmatig vragen voor interviews, werkstukken en scripties op van scholieren en studenten. Ondanks het steeds groter wordende aantal informerende websites en specifieke sites voor deelthema‟s als loverboys wordt de site van de SRTV veel gebruikt. Ook laat de site een verhoging van het aantal bezoekers zien rond de Europese dag tegen mensenhandel. De SRTV bood aan parochies en pastors een keur van Bijbelteksten, liederen en gebeden aan. Via de website kwamen ook dit jaar regelmatig mails binnen van mensen die in het buitenland situaties tegenkwamen waarvan zij zich afvroegen of het hier vrouwenhandel om kon gaan. Vrijwel altijd werd daarbij een contact ter plekke gevraagd. In al deze gevallen heeft de SRTV een folder in de desbetreffende taal kunnen sturen begeleid door een adres van een organisatie of persoon die ter plekke advies of hulp zou kunnen bieden. Bezoeken aan de site per maand

2007 2800


2008 2966

2009 3215

25


Netwerken Al sinds de oprichting in 1991 is netwerken een van de belangrijkste activiteiten van de SRTV. De organisatie zelf is een netwerk van individuele actieve leden waarvan een aantal een groepering, een organisatie of een instituut vertegenwoordigt. Op nationaal en internationaal gebied is de SRTV ook op dit gebied in 2009 actief geweest. Door steeds verdergaande samenwerking met personen en organisaties groeit een wijdverbreid netwerk dat elkaar kent en weet te vinden als dat nodig is. Zoals elders in dit verslag te lezen is heeft de SRTV samen met Mensen met een Missie en Cordaid enkele activiteiten uitgevoerd. In 2009 werd in samenwerking met Mensen met een Missie, ICCO, Kerk in Aktie en het Maria Strootfonds het boekje en de DVD „Elena, een bezinning op mensenhandel‟ uitgevoerd. Over deze moderne versie van een kruisweg kunt u meer lezen op pagina 11 en 30. De campagne rond de Europese dag tegen mensenhandel heeft de SRTV uitgevoerd met financiële steun van Mensen met een Missie en Cordaid. Hierover kunt u lezen op pagina 13. Zoals op pagina 12 te lezen is, was het opzetten van Renate, het Europese Netwerk van Religieuzen Tegen Mensenhandel en Exploitatie niet mogelijk geweest zonder de steun van Cordaid. De SRTV is sinds 2005 aangesloten bij het internationale netwerk Coatnet. Het netwerk dat werd opgezet door Caritas-Europa heeft momenteel 52 leden. Dit zijn organisaties die actief zijn in hun eigen land of regio in de strijd tegen vrouwenhandel. Leden zijn afkomstig uit Azië, Afrika, Oost-Europa, West-Europa, Latijns-Amerika en de Verenigde Staten. Ivonne van de Kar is sinds 2007 lid van het bestuur van dit netwerk. Het „Steering Committee‟ komt vier maal per jaar bijeen. Drie bestuursvergaderingen vinden plaats in Brussel en een wordt gepland tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van het netwerk. Stuurgroep Coatnet in Brussel In 2009 werd dit netwerk ondergebracht bij Caritas Internationalis. De stuurgroep heeft haar werkzaamheden afgesloten. In een vernieuwde vorm zal dit netwerk vanaf 2010 gaan werken. In Nederland is de samenwerking met collega-organisaties die werken tegen vrouwenhandel verder gegroeid. Ook in 2009 werd in de vorm van een convenant6, met vier organisaties samengewerkt: BLinN, Comensha, La Strada en IOM. Belangrijk uitgangspunt van deze samenwerking is het registreren van slachtoffers waarbij data ter beschikking worden gesteld aan het Landelijk Bureau Nationaal Rapporteur Mensenhandel. Daarnaast zijn er de gezamenlijke inspanningen bij het veilig terugkeren van vrouwen naar hun land van herkomst of een ander land. Het netwerk van de SRTV werd daarbij enkele keren ingezet. In samenwerking met Blinn heeft een van de SRTV-stafmedewerkers regelmatig vrouwen bezocht in detentie. Zodra men vermoedt dat een gedetineerde een slachtoffer is van mensenhandel probeert Blinn een vrijwilliger bij haar op bezoek te laten gaan. Dit kan gaan 6

BLinN (opvang en terugkeer project van Humanitas en Novib), Comensha (landelijk meldpunt mensenhandel), LaStrada, IOM (internationale organisatie die terugkeer regelt)


26

SRTV Jaarverslag 2009 om mensen in vreemdelingenbewaring, vrouwen die in detentie zijn omdat zij geen verblijfspapieren hebben of om vrouwen die een straf uitzitten. Daarnaast maakt de SRTV deel uit van het Noodfonds. Dit fonds werd voorheen alleen door Blinn beheerd. Nu wordt tijdens een wekelijks telefonisch overleg besloten of een slachtoffer in aanmerking kan komen voor een lening uit dit fonds. Hieronder is meer te lezen over dit Noodfonds. De SRTV heeft in 2009 het initiatief genomen tot het oprichten van een Europees netwerk van religieuzen tegen mensenhandel en exploitatie zoals elders in dit jaarverslag te lezen is. De SRTV wil in deze netwerken een rol blijven spelen, omdat op deze wijze contacten ontstaan met slachtoffers en kennis over mensenhandel bij de SRTV toeneemt. Deze samenwerking heeft tot doel het internationale netwerk uit te breiden, ervaringen met elkaar te delen, slachtoffers op te vangen, internationaal beleid te ontwikkelen en op nationaal- en Europees niveau te lobbyen.

Noodfonds Het fonds werd in 1999 opgericht omdat niet alle slachtoffers van mensenhandel financieel helemaal op eigen benen kunnen staan. Er wordt vaak een beroep op gedaan. Een bijstandsuitkering is voor de meeste slachtoffers van mensenhandel het inkomen waar ze het mee moeten doen. Vaak hebben ze dan ook nog één of meerdere kinderen. Dit is geen vetpot. Door onverwachte uitgaven, voor huisvesting, leges of medicijnen, worden ze voor een probleem geplaatst. Ook zijn er veel gevallen waarin cliënten tussen wal en schip vallen; niets is dan voor hen geregeld. Een voorbeeld is een cliënt die maanden moet wachten voordat aangifte wordt opgenomen. Zolang de aangifte niet is gedaan, kan ook geen verblijfsvergunning worden aangevraagd. En dat betekent ook geen recht op een uitkering. Weer een ander moet met een illegaal kind rondkomen van een uitkering voor een alleenstaande. In deze gevallen kan nergens een beroep worden gedaan op extra financiële middelen. Bijdragen zijn gericht op een tijdelijke verlichting van de situatie. Vanaf 2007 maakt de SRTV deel uit van het beslissingsorgaan van het noodfonds waarin, door middel van wekelijkse telefoongesprekken, gekeken wordt of een aanvraag gehonoreerd kan worden. Voor de SRTV is deze samenwerking van belang om een goede kijk op de telkens veranderende situatie betreffende slachtoffers van mensenhandel te houden. Ongeveer 50 procent van de betalingen uit het noodfonds waren giften. De andere 50 procent waren leningen die werden terugbetaald. In 2009 kon het noodfonds 62 personen helpen. Hiervan zijn 52 personen in staat geweest de lening geheel of gedeeltelijk terug te betalen. Van 10 personen werd besloten de lening geheel of gedeeltelijk in een gift om te zetten.

Lobby en beleidsbeïnvloeding In 2009 werden wederom de driemaandelijkse overleggen gehouden waarin de verschillende departementen van de centrale overheid en de NGO‟s die met mensenhandel te maken hebben elkaar op de hoogte houden van ontwikkelingen en waar knelpunten kunnen worden aangekaart. Bij dit „interdepartementaal-overleg‟ zijn vertegenwoordigers aanwezig van de ministeries van Justitie, Binnenlandse Zaken, Buitenlandse Zaken, Welzijn,Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Tevens is er bij dit overleg een vertegenwoordig namens de Procureurs Generaal, de Sociale Inlichtingen- en Opsporingsdienst , het Bureau Nationaal Rapporteur Mensenhandel en IOM. De SRTV is een van de zes aanwezige NGO‟s.


27


Speciale activiteit gepland voor 2010 Overwegingen rond mensenhandel In de afgelopen jaren constateerde de SRTV telkens dat er een gebrek was aan materialen voor theologische reflectie op het gebied van vrouwenhandel. Op verschillende plaatsen werd om advies gevraagd maar telkens bleef een bevredigend antwoord uit. Daarom was de SRTV erg blij met het boek dat Karmeliet Carlos Mesters schreef voor de Braziliaanse conferentie van religieuzen. Hij schreef op geheel eigen wijze een boek met informatie en exegese over de handel in mensen in het land waar hij sinds vele jaren werkzaam is. De SRTV vatte het idee op om van dit boek een eigen Nederlandse bewerking te maken. Carlos Mesters gaf van harte zijn toestemming. Het eindproduct zal in 2010 worden uitgegeven als het mapje: Overwegingen rond mensenhandel: ‘Ik heb de jammerklachten gehoord, Ik zal er zijn!’

Themanummer Loverboys Zoals u elders al kon lezen wordt de SRTV steeds vaker gevraagd voorlichting te geven over het thema Loverboys. In 2010 zal om aan deze vraag tegemoet te komen een website geopend worden over dit thema. Daarnaast is de SRTV van plan een themanummer van Verhandelingen te wijden aan de vragen en antwoorden rond het onderwerp Loverboys.


28


Financiële verantwoording 2009

LASTEN 2009 Personeelskosten Salarissen en premies soc. verzekeringen Overige personeelskosten Totaal personeelskosten

€

87.588 5.330 €

Huisvesting Afschrijvingen

7.971 37

Algemeen Algemeen kantoorkosten Overige organisatiekosten Totaal algemene kantoorkosten

9.036 12.608 21.644

Projecten extern: Contacten Nat &Internat. conferenties Projectondersteuning TOTAAL LASTEN BATEN 2009 Bijdrage van commissie PIN Donaties/collectes Lezingen Bijdragen uit projectfondsen Rente Overige baten

1.196 12.770

€

136.536

€

112.162

€ 133.060 - 20.898 €

Resultaat verslagjaar 2009


€

70.000 44.526 3.201 12.770 2.072 491

Doorberekende donaties/collectes TOTAAL BATEN

Resultaatverdeling Toegevoegd/onttrokken aan algemene reserve Toegevoegd aan projectenfonds

92.918

€

- 24.374

- 24.374 0

29


PROJECTEN Lasten Internationaal Religieus Netwerk Kosten

€

1.460

Project Nieuwsbrieven Kosten Personeelskosten

12.718 8.000

18 Oktober manifestatie Kosten

7.180

Project Elena Kosten Personeelskosten

38.253 5.000

Project Albanië Kosten Personeelskosten Totaal Baten Bijdrage uit intern fonds Subsidies 18 oktober Manifestatie Project Elena Project Albanië Donaties en collectes Totaal

21.197 4.000

€

€

97.808

€

97.808

1.460 7.000 43.253 25.197 20.898

Toelichting bij de financiële verantwoording Donaties en collectes In 2009 liepen de donaties en giften iets terug in vergelijking met voorgaande jaren. Tevens ontbraken grote onverwachte giften zoals de SRTV die in 2008 ontving. We kunnen hieruit concluderen dat de financiële crisis die de wereld heeft getroffen ook de SRTV niet onberoerd laat. Nieuwsbrieven Met dhr. Kragten, accountant van Inventive Controle werd besproken dat een deel van de ontvangen donaties afkomstig is van de lezers van Verhandelingen. Een substantieel deel van de donaties komt binnen direct ná de verzending van de acceptgirokaart voor een vrijwillige bijdrage die telkens met het Paasnummer van Verhandelingen wordt meegezonden. Bij verschillende fondsen werd subsidie aangevraagd voor de SRTVnieuwsbrieven. Geen van deze aanvragen werd gehonoreerd. Daarom werd met de accountant afgesproken dat een deel van de donaties wordt beschouwd als baten ten behoeve van de nieuwsbrieven. In 2010 zullen voor zover mogelijk deze inkomsten afzonderlijk in de financiële administratie worden opgenomen. 2009 Heeft voor de SRTV een exploitatietekort opgeleverd hetgeen met de eigen reserves kon worden opgevangen.


30


Berichten over verschillende activiteiten ‘Huil niet om mij, maar om je kinderen’ Pauline Weseman, Trouw 6 maart 2009 De lijdens weg die Jezus aflegde naar het k ruis, raak t soms aan onze eigen gang door het leven. Zoals bij de verhandelende vrouw Elena. Ook zij werd verraden, mishandeld en vermoord. Kunstenares Miek e Borgdorff schilderde haar leven in vijftien hedendaagse k ruiswegstaties. Het is de hoop op een beter leven. Die hoop drijft Elena ertoe om mee te gaan met die onbekende man. Victor heet hij. Hij is aardig, behulpzaam en heeft een auto. Zij is zeventien en heeft niets. Geen werkgever wil haar hebben in het land waar zij woont. Haar moeder zou terugkomen, bij haar, haar vader en broertjes. Maar dat is nooit gebeurd. Ook haar moeder had hier geen leven, realiseert Elena zich nu. Maar, nu wordt alles anders, denkt Elena. Haar dromen zullen in vervulling gaan. Dankzij Victor lonkt een nieuwe toekomst, een ander land, welvaart, een baan, mooie kleren en make-up. Hoe anders kan het lopen. Eenmaal in het Westen, wordt Elena verraden, verkoc ht, verhandeld en gedwongen tot prostitutie. Door een vrouw nog wel. Haar jeugdigheid verdwijnt. De wereld waarin ze leeft, is slechts angst en duisternis, afzondering, geslot en ramen, drugs en drank, ruwe handen zonder gevoel. Ze is gebrok en. Tot de dood erop volgt. Dit is het verhaal van Elena. Het is de realiteit voor duiz enden vrouwen en meisjes uit wat voor land dan ook. Zonder naam. Dit verhaal wordt nu eens niet verteld in een nieuwsbericht op pagina z oveel in een krant, niet in een nieuwsbrief van een hulporganisatie, maar via de kunst. De lijdensweg die Elena aflegt, is vervat in vijftien moment en, dezelfde fasen die Jezus doorliep van zijn terdoodveroordeling tot aan het kruis, zijn dood. In de rk traditie zijn deze moment en benoemd als kruiswegstaties, moment en om bij stil te staan. Naar het Latijns e „statio‟ dat „stilstaan‟ betekent. Jezus‟ kruisweg is anno 2009 de k ruisweg van Elena. Alleen nu geschilderd met acrylverf op aquarelpapier, door de Rotterdamse kunstenares Mieke Borgdorff. En voorzien van teksten die vrij vertaald zijn door de Stichting Religieuzen Tegen V rouwenhandel (SRTV ) naar het Engelse „Lillana‟s story‟ van Theresa Helm.


De overeenkomsten tussen het lijden van Jezus en Elena zijn treffend. Beiden zijn verraden, mishandeld en vermoord. E n er zijn verschillen. Helpt in het bijbelse verhaal Simon van Cyrene Jezus‟ k ruis te dragen, bij Elena is de hulp schijn, in de vorm van Victor die haar leidt naar een miserabel leven. “Huil niet om mij, huil om jezelf en je kinderen”, zei Jezus tegen de wenende vrouwen bij het kruis. Hier vraagt Jez us niet alleen om zijn lot, maar ook het lot van anderen en onszelf aan te trekken. Die aansporing was voor Ivonne van de Kar en Elma van den Nouland van de SRTV aanleiding om juist in paastijd aandacht te vragen voor mensenhandel. ,,Stilstaan bij Jezus‟ lijdensweg is stilstaan bij onrecht en wanhoop nu. Iedereen gaat zo zijn kruisweg.‟‟ “In een wereld waar de markt de prijs van koffie en van mensen bepaalt, hebben wij een opdracht,” vertelt het gebed op de eerste bladzijde van het bijbehorende boekje „Elena, een bezinning op mensenhandel‟. En die is: solidariteit betuigen aan „jonge mensen, kinderen nog, van wie het leven vaak niet meer waard is dan dertig zilverstukken.‟ Net als Jezus. De vrouwen Van de Kar en Van den Nouland zien dagelijks de gevolgen van vrouwenhandel en strijden daartegen. Kijkend naar die wrange praktijk, treft de tiende statie „bedrogen‟ Ivonne van de Kar het meeste. ,,Dit is het keerpunt in de kruiswegreeks. Daarvoor was er alleen hoop en verwachting bij Elena. Bij statie tien komt de ontgoocheling, het verraad. Dat bedrog is ook altijd datgene dat bezoekers op onze voorlichtingsavonden zo treft. De donkere figuur op de ac htergrond blijkt mededader. Dat is het toppunt van verraad. Zij staat symbool voor alle mensen die Elena tegenkwam – de doktersassistent, de buurman - die wel wat zagen, maar niets deden.‟‟ Van den Nouland spreekt de veertiende statie „Dood‟ het meeste aan. Elena overlijdt nadat een hardhandige klant is vertrokken. ,,Het beeld van het meisje dat Elena opvangt, troost en verzorgt is een soort piëta. En zij zit in dezelfde situatie, maar doet wat ze kan.‟‟ Deze kruisweg inspireert de beide vrouwen om hun werk te doen. Van den Nouland: ,,Je kunt je afvragen of het zin heeft om bijvoorbeeld vrouwenverenigingen voor te lichten over vrouwenhandel. Toch wel. Soms zie je dat mensen nadat ze ervan gehoord hebben, eerder vrouwenhandel herkennen. Zo werd

31

SRTV Jaarverslag 2009 een vrouw zich er ineens van bewust dat in een bepaald huis in haar buurt op wel heel vreemde uren veel verk eer was van vrouwen met koffers en mannen. Die vrouw meldde dat bij de politie en zo konden slachtoffers worden geholpen.‟‟ Kunstenares Mieke Borgdorff herkent zich volledig in de ervaringen van Van de Kar en Van den Nouland. Zij is ook vrijwilligster tegen vrouwenhandel, bij De Graalbeweging, een internationale oecumenische vrouwenbeweging. Maar de opdracht om Elena‟s kruisweg te gaan schilderen sprak haar ook pers oonlijk aan. Hierin kon zij haar sociale betrokkenheid en beeldend vermogen combineren. Voor haar schildercarrière was zij een maatschappelijk werkster, omdat zij zich het leed van anderen aantrok. Na een eigen persoonlijke kruisweg, een dieptepunt in haar leven, ontdekte ze het schilderen. Eerst was het schilderen haar houvast, „als een bloem in een woestijn‟, om later uit te groeien tot een manier om haar compassie met de lijdende medemens vorm te geven, zoals zij voorheen

deed als maatschappelijk werkster. ,,Ik kon schilderen over het lijden van Elena, omdat ik van binnenuit weet wat lijden in essentie is, ook al zijn mijn omstandigheden t otaal anders en zoveel positiever.‟‟ Officieel telt de Kruisweg veertien staties, maar tegenwoordig komt er vaker een vijftiende bij. De statie van de verrijzenis, de opstanding, de hoop na de dood. Borgdorff: ,,In die hoop zit voor mij de kern van het christendom. Die kern is dat het niet ophoudt bij het lijden en dat je net iets verder kijkt dan de onderdompeling in het lijden. Heel lang is binnen de christelijke traditie het lijden verheerlijkt. Daar stopte het. Maar lijden gaat verder als het oproept tot iets anders, tot daden, tot een weg eruit.‟‟ Bij het verhaal van Elena is die vijftiende statie verwoordt onder de titel „Toch‟. Voor Elena is de hoop vervlogen, het leven voorbij, maar in „Toch‟ gaat het verhaal verder: ,,Een andere stad, een andere wijk, een andere flat. Maar alerte medemensen. E en jonge vrouw. Zij wordt gered.‟‟

Pauline Weseman, Trouw 6 maart 2009 X bedrogen Brutaal pakt Victors broer haar handtas. Hij pakt haar pas poort en haar geld, de foto‟s die haar dierbaar zijn. Zij protesteert. Hij zegt niets. In een deuropening staat een oudere vrouw. Het zou haar moeder kunnen zijn ! Wie is zij? Wat doet zij daar? En waar blijft Victor nou? De vrouw kapt haar bij de pols, sleurt haar bijna in een kleine flat en smijt haar op een stoel. De deur gaat dicht. Ze is moederziel alleen. De kamer is smerig, de gordijnen zijn kaal, er hangt een schamel peertje. Het meubilair lijkt wel op dat van thuis. vanuit het halletje hoort ze praten. De tranen komen; ze kan ze niet meer tegenhouden en barst in huilen uit. Ze zou wel willen vlucht en, wegz wemmen in haar tranen.


Schilderij X

Bedrogen

32

SRTV Jaarverslag 2009 XIII Dood De laatste klant is weg, maar niet de pijn, de pijn van woorden, de pijn van vuisten. hard geslagen heeft hij haar als ze niet toegaf aan zijn wensen, gestompt en geschopt is ze, want hij houdt niet van protesten. Maar hij betaalde goed. Het andere meisje vangt Elena op, dept met een natte doek haar opgezwollen slapen. Ze stelpt het bloed. Een hand streelt zachtjes haar gekneusde lichaam. Ze is opgebrand. De dood komt als verlichting

Schilderij XIII

Dood

Trouw 6 maart 2009

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Begin mei k wam een groep geïnteresseerde Karmelieten bijeen in Aylesford bij Londen om te praten over mensenhandel. Ivonne gaf er namens de SRTV een work shop. Br. Joseph, die op zondag de mis deed in de eeuwen oude k apel waar mensen uit de hele regio bijeen waren, hield deze homilie.

De Goede Herder en Mensenhandel Een van de meest geliefde beelden van Jezus is dat van de Goede Herder. Hij wordt vaak afgebeeld met een lam over zijn schouder en een staf in zijn hand. De meeste mensen komen tegenwoordig uit de verstedelijkte gebieden en verliezen het contact met het platteland. Sommige mensen komen alleen lam tegen als koteletjes op hun bord. Het conce pt van Jezus als Goede Herder spreekt ons dus nauwelijks meer aan. In zijn eigen tijd sprak Jezus vooral de gewone mensen aan. Hij sprak over God als de herder die 99 schapen vredig grazend achterliet om dat ene verdwaalde schaap te zoeken. (Mt. 18, 12-14; Lk. 15, 4-7). In het tiende hoofdstuk van het evangelie volgens Johannes, vinden we de beroemde woorden waarin Jezus zichzelf de goede herder noemt die zijn schapen kent en door hen gekend wordt. Hij zou zelfs zijn leven geven voor hen (Joh. 10, 15). De mensen die naar Jezus luisterden begrepen erg goed wat hij zei. In de bijbel worden zowel politieke als geestelijke leiders gezien als herders. Vele van hen hebben bewezen hebben slechte herders te zijn die hun mens en gebruikten en misbruikten voor eigen gewin (bijvoorbeeld Jes. 56, 11). Door de profeten beloofde God een herder voor zijn volk te zijn en beloofde hij hen groene weiden. (Jes. 40,11; Ez. 34, 12-16) God zou een herder sturen zoals de beroemde koning David, die uiteindelijk zijn goddelijke wil z ou uit voeren (Ez. 34, 23). De Goede Herder zal het volk leiden naar een leven in overvloed en dat is goed nieuws. Maar bereikt dit goede nieuws alle mensen? Bereikt het de naar schatting 24 miljoen mensen die wereldwijd gebukt gaan onder slavernij en mensenhandel? Mensen die worden uitgebuit in de seksindustrie of die werk en voor schandalig lage lonen om ons te voorzien van goedk ope producten?


33

SRTV Jaarverslag 2009 Bereikt dit goede nieuws diegenen die op welke wijze dan ook betrokken zijn bij deze duivelse handel in mensen? Zij verdienen erg veel geld aan de ellende van anderen, maar ook zij kunnen deze buit niet meenemen als ze sterven. Na de verrijzenis van Jezus uit de dood verkondigden de apostelen het goede nieuws aan alle mensen. Sommigen vroegen wat zij moesten doen. Hen werd verteld berouw te tonen en ik geloof dat deze boodschap ook voor ons geldt. Als u dit stukje leest bent u hoogst waarschijnlijk niet actief betrokken bij mensenhandel maar deze slavernij bloeit in het donker en in onwetendheid. Er zijn verhandelde m ensen in ons land, in onze stad en misschien zelfs in onz e straat. Voordat u dit ontkent: weet u het zeker? Verhandelde mensen zijn zonder stem en leven in angst. De Goede Herder wil hen zoeken en leiden naar een leven in overvloed. Hij wil hen, die mens en gebruiken als voorwerpen, tot inkeer brengen en een ander, beter leven geven. Misschien hebben we het gevoel dat wij erg weinig kunnen doen tegen dit gigantische probleem. Maar we kunnen beginnen met het niet langer bagatelliseren van seks in de media e n reclame. We kunnen ook denken aan et hisch winkelen. Zijn we er zeker van dat de producten die we kopen geproduceerd werden door mensen die daar een normaal salaris voor ont vingen? Waarom vragen we er niet naar aan de winkelier? De Goede Herder wil dat iedereen een leven in overvloed kan leven. Laten we iedereen helpen aan deze oproep te voldoen. Broeder Joseph Chalmers, O.Carm Aylesford, Groot-Brittannië

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Gebed ter gelegenheid van de Europese dag tegen Mensenhandel 18 oktober 2009 Eeuwige God, van wie wij weten, dat uw voorkeur uitgaat naar arme en kleine mensen en dat U recht doet aan hen van wie de recht en met voet en worden getreden. Vandaag, op deze dag, staan wij stil bij mensen die verhandeld worden als koopwaar: jonge mensen, kinderen zelfs, van wie het leven vaak niet meer waard is dan dertig zilverstukken. Wij geloven, zorgzame God, dat U hen niet zult vergeten, dat hun namen geschreven staan in de palm van uw hand. Overtuig ons ervan, dat ook wij een taak hebben in een wereld waar de markt niet alleen de prijs van koffie,


maar ook die van mensen bepaalt. Geef ons de moed om onrecht en misbruik tegen te gaan, naast uw kleine mensen te gaan staan en alle onrecht aan te klagen. Geef inzicht en vastberadenheid, vragen wij U, aan allen die strijden tegen mensenhandel; geef slachtoffers kracht en vertrouwen. En help ons, barmhartige God, ook te bidden voor hen die vanuit leegheid en liefdeloosheid het onheil van mensenhandel in de wereld brengen, dat zij hun foute handelwijze inzien. Dat vragen wij U, in naam van Jez us, uw zoon en onze broeder. Amen

34


Een spiritualiteit van risico: de strijd tegen vrouwenhandel Maaike de Haardt, SRTV Den Bosch, 29 januari 2009 Dames en Heren,

Maaike de Haardt is werkzaam als hoogleraar Religie en Gender (Catharina Halkes/Unie NKV leerstoel) aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Bij de presentatie van ‘Elena, een bezinning op mensenhandel’ heeft de SRTV haar, als feministisch theoloog, gevraagd iets te zeggen over de spirituele en theologische kanten van de inzet van al degenen die betrokken zijn bij de strijd tegen mensenhandel in het algemeen en vrouwenhandel in het bijzonder. Haar inspirerende verhaal is gebaseerd op haar analyse van het werk van de SRTV; een spir itualiteit van risico.

Het is me een eer en een genoegen om hier vanmiddag bij de presentatie van dit indrukwekkende boek, Elena, een bezinning op mensenhandel, een woord te mogen spreken. Het geeft me een kans mijn betrokkenheid bij het werk van de SRTV vanuit mijn vakgebied gestalte te geven. Vanuit mijn vakgebied, want de organisatoren hebben me gevraagd om als feministische theoloog iets te zeggen over de spirituele en theologische kanten van de betrokk enheid en inzet van al degenen die betrokken zijn bij de strijd tegen mensenhandel in het algemeen en vrouwenhandel in het bijzonder. Want, zo zei Elma me, dat is iets wat vaak onderbelicht blijft. Wat valt er te zeggen over de spirituele motieven, drijfveren en vooral zo vul ik maar aan, wat valt er te zeggen over de inzet en het uithoudings vermogen om – tegen allerlei obstakels in- door te gaan met de conc rete hulp aan de slachtoffers van mensenhandel; om door te gaan met het aanklagen en bestrijden van mens enhandel als een door samenleving en politiek weliswaar niet goedgek eurde maar toch tot op grote hoogte wel een „gedoogde‟ praktijk. Dat alles behoort immers tot de doelstellingen, van de SRTV en van de vele anderen netwerken tegen vrouwenhandel. Over de ‘vanzelfsprekendheid’ en onzichtbaarheid van vrouwenhandel Vrouwenhandel, en dan met name vrouwenhandel gericht op prostitutie -, het grootste deel dus van vrouwenhandel, wordt, zo las ik onlangs in een artikel in de Volkskant, beschouwd als „regulie re criminaliteit‟. Ik was eerlijk gezegd behoorlijk ontzet toen ik deze tussen neus en lippen door beschrijving zag. Zelf denk ik bij reguliere criminaliteit aan zoiets „onschuldigs‟ als diefstal, fraude, oplichting. Desnoods wapen - of drugshandel, maar vrouwen of mensenhandel zou ik zelf nooit onder de categorie „regulier‟ plaatsen. Vrouwenhandel als „reguliere‟ criminaliteit bestempelen lijkt me overigens uiterst veelzeggend als het gaat om de onzichtbaarheid en complexiteit van de strijd tegen mensenhandel. „Reguliere‟ zaken hebben immers iets vanzelfsprekend. Ze zijn daardoor grotendeels onzichtbaar en daarmee vaak het moeilijkst te bestrijden. Prostitutie, ja, zo oud als de wereld immers. En blijkbaar hoort mensenhandel daar tegenwoordig als vanzelf bij. Trivialiseren en minimaliseren van het probleem noemen we dat. mondiale problematiek In dat licht vond ik het opvallend en teleurstellend dat in de laatste Opzij, die zich onder de titel Opzij 3.0 in een nieuwe stijl present eerde, de brede sociaal maatschappelijke problemen, de onderkanten van de samenleving en dus ook vrouwenhandel maar heel mondjesmaat aan de orde kwamen. En net als de meest andere bekende vrouwen die aan het woord kwamen richten ook de politici onder hen zich als het ging om de belangrijkste thema‟s van hedendaags e emancipatie op kinderopvang, gelijke beloningen, vrouwen aan de top, de Maaike de Haardt in Den Bosch schoonheidscultus en noemt u maar op. Het gaat me er niet om het ene probleem tegen het andere uit te spelen, maar met Anja Meulenbelt die het woord solidariteit inbracht en met de twee jonge vrouwen die op de urgentie van de strijd tegen naar vrouwenhandel wezen, ben ik van mening dat de zaak van emancipatie en gelijke meer en veel ander zaken omvat dan de „actuele thema‟s‟ die genoemd werden in de laatste Opzij. Rechten. Zoals dat bijvoorbeeld ook blijkt in de Verklaring van de Rec hten van de mens maar vooral in het noodzakelijk en aan aanvullende Vrouwenverdrag weer later ook in het Palermo protoc ol. Ik ben er zelfs diep in mijn hart van overtuigd da t daar genoemde problemen z wakke en uiteindelijk afgeleide of uit vloeisels zijn van deze bredere en diepere en bovendien


35

SRTV Jaarverslag 2009 mondiale problemen. Ik noem: armoede, uitbuiting, illegaliteit, handel in vrouwen, migratie, urbanisering, geweld tegen vrouwen, burger- en andere oorlogen, maar ook milieuzaken en uitputting van de aarde. Ik noem seksisme, rascisme en etnocentrisme en dat alles in een onderlinge samenhang. Al deze zaken worden, al dan niet bewust bedoeld, politiek en of religieus gelegitimeerd. Wie enigs zins op de hoogte is weet dat met name vrouwen en kinderen de eerste slachtoffers van dergelijke problemen zijn, en weet ook dat dit nog steeds geen toeval is. Mensenrechten zijn vrouwenrechten Nu staan al deze grote zaken weliswaar met regelmaat op int ernationale agenda‟s en spreken zowel politieke als religieuze leiders over hun bereidheid om zich voor deze zaken in te zetten. Maar de problemen van de schending van mensenrec hten, en al helemaal de problemen van de schending van vrouwenrechten –en helaas is dat nog steeds niet hetzelfde-, ze zijn met formele bereidheid en formele afspraken niet opgelost. Integendeel. De verschillen in visie, strategie en vooral ook de bereidheid om niet alleen de ernst van de zaak in t e zien, maar er ook iets aan te doen is niet altijd groot, laat staan slagvaardig. En zeker als het om vrouwenhandel gaat zijn de oorzaken complex, en raken ze de domeinen van economie, rec ht, politiek, gender-relaties, moraal en religie. Meer nog, het probleem „vrouwenhandel‟ zelf wordt maar relatief weinig als een echt uiterst urgent probleem erkent. En dat laatste heeft, zo meen ik, niet zozeer te maken met de feitelijke politieke analyses maar vooral ook met de culturele, levensbeschouwelijke en religieuze opvattingen, waarden en oordelen die onder de feitelijke analyses liggen. Dat heeft uit eindelijk te maken hebben de opvattingen voor wie „het goede leven‟, een „leven in overvloed‟ als eerste is weggelegd en waarom dat voor bepaalde groepen wel en voor anderen minder belangrijk is. Een spiritualiteit van risico En misschien, zo leg ik u voor, ligt precies op dít punt, dit opkomen tegen de vanzelfs prekendheid en de onzichtbaarheid van vrouwenhandel wel een van de belangrijkste en meest kenmerkende dimensies van het werk van de SRTV en komt daarin ook het sterkst haar spirituele en t heologische profiel naar voren. Ik probeer dat vanuit mijn achtergrond in feministische theologie nu wat nader te benoemen in het volle bewustzijn dat er andere beschrijvingen en typologieën mogelijk zijn. In alle voorlopigheid spreek ik hier over „een spirit ualiteit van risico‟. Dat wat onzichtbaar of vanzelfsprek end is heeft geen naam, wordt niet gekend, niet gezien en niet gehoord. Wie niet wordt gezien, gekend en gehoord, aan haar wordt menselijke waardighei d ontnomen. En, zoals gezegd, het is in veler belang om dat zo te houden. De SRTV, U hier aanwezig, wilt dat met uw werk doorbreken en weet zich gevoed door een t raditie van eeuwen: Gevoed door het geloof in een God die ons kent, bij onze naam noemt en die ons heeft gevormd. Daarmee demonstreert u dat fundament ele menselijke waardigheid niet afhankelijk is van de oordelen van politieke of religieuze leiders, niet afhankelijk is van culturele „gewoonten‟, van menselijke willekeur of machtspolitiek, maar dat dez e mens elijke waardigheid van Godgegeven is. En in de manier waarop uw de strijd t egen mensenhandel aangaat, demonstreert u ook dat deze waardigheid niet anders gerealiseerd kan worden dan middels de stem, de ogen, de oren, de handen en de voeten van mensen. Dat is niet zonder risico, want het is roeien tegen sterke stromen in. Immers, bij vrouwenhandel gaat het gaat om vrouwen en om seks. Gaat het om uitbuiting, mishandeling en geweld. Gaat het om minachting van vrouwen, om objectivering en t ot handels waar maken van mensen. Dit in de openbaarheid brengen is taboe doorbrekend. Want het maakt daarmee ook de doorgaans in onze westerse culturen behoorlijk goed verborgen, maar niettemin zeer kwaadaardige t rekken van mannelijke dominantie, duidelijk. Seks en vrouwen zijn ook voor patriarchale religieuze tradities, in onze westerse cultuur het christendom voorop, geen gemakkelijke thema‟s. Afzonderlijk niet, maar in combinatie met elkaar komen in deze twee thema‟s, in seks en vrouwen, alle (voor)oordelen over z onde, over vrouwelijke minderwaardigheid en vrouwelijke zondigheid, over seksuele verleidingskracht, over ondermijning van belangrijke christelijke waarden, enzovoorts naar boven. Vrouwen en seks, dat dient beheerst en gereguleerd te worden, en wel bij voorkeur door (klerikale) mannen want vrouwen zijn daartoe immers „van nature‟ niet zelf in staat. Anderen, de S RTV, zouden zeggen, dat dient „behoed‟ te worden. Maar zoals u zelf op uw site heel vriendelijk en met fijnzinnig gevoel voor understatement zegt: „de geschiedenis van het christendom heeft geleerd dat dit „behoeden‟ niet per definitie gunstige effecten heeft‟. U kiest voor zelfbeschikking, zelfs in deze heikele k westies rond vrouwen en seks en de uitbanning van vrouwenhandel. Kwesties waarin doorgaans moralisme, pat ernalisme maar evengoed maternalisme, zowel het politieke als het religieuze spectrum bepalen. U bent zich er bewust van, getuige de formulering op de S RTV website, dat u zich met uw inzet mogelijk op veel plaatsen niet geliefd maakt. Want in de christelijke tradities mag dan wel een hoopvol perspectief tegen vrouwenhandel te vinden zijn, diezelfde traditie is een ook deel van het probleem. In dit opzicht speelt de strijd tegen vrouwenhandel zich zowel politiek -maatschappelijk als religieus op het scherpst van de snede. Een spiritualiteit van risico dus.


36


Een dergelijke spiritualiteit vraagt moed. Ze vraagt daarnaast uithoudings vermogen en een vorm van „overlevingsment aliteit‟. Zoals de prostitutie van veel slachtoffers van vrouwenhandel va ak een vorm van „survival-seks‟ is, heeft ook het protest tegen vrouwenhandel iets van een „survival‟ -tocht: een tegen beter weten in niet loslaten van de overt uiging van de waardigheid van ieder mens. Een tocht tegen de politieke, maatschappelijke en veelal ook religieuze vergetelheid. Vergetelheid van slachtoffers, van daders en –niet te vergeten- medeplichtigen van vrouwenhandel. Survival ook, omdat de overlevingsmogelijkheden voor de slachtoffers relatief „beperkt‟ zijn, dwz maar zeer ten dele passen bij de dominante hedendaags e „idealen‟ van een „geslaagd‟ leven. En daarmee komen deze hedendaagse idealen, (een beetje flauw gesteld, de Opzij idealen) ook in een kritisch licht te staan. Want voor wie gelden die eigenlijk? En onder welk e voorwaarden? V rouwenhandel aanpakken op grond van de erkenning van de waardigheid van alle vrouwen en mannen, ongeacht hun feitelijke omstandigheden, raakt, zo meen ik, op fundamentele wijze een aantal van de basis vanzelfsprekendheden van onze cultuur. Hier gaat het niet om de individuele en liberale „moed om te zijn‟ maar gaat het om de „moed anderen te durven laten zijn‟. Dat is in velerlei opzichten risicovol. Uithouden, overleven, mee lopen met hen die niet anders kunnen. Getuigen zijn en daarmee stem en gezicht geven aan de stemlozen. Stem en gezicht geven aan wanhoop en hoop. Heel concreet. Het is een vorm van spiritualiteit waarin de aandacht voor God gestalte krijgt in het zien en horen en vooral het stem geven van wie en wat onzichtbaar is gemaakt. De Onzienlijke present stelle in diegenen die onzienlijk gemaakt zijn. Het gaat om groepen die ook vaak in politieke of bevrijdingstheologische contexten onzichtbaar blijven, want het gaat immers over vrouwen en seks. Goddelijke presentie is meervoudig en niet zo simpel te duiden. Dat dreigen degenen die uit zijn op beheersing en helderheid, maar helaas ook degenen die wel kiezen voor de onderk anten van de samenleving, nog al eens te vergeten. Een dergelijke spiritualiteit, waarin het vertrouwen en het geloof in de waardigheid van iedere mens, in welke omstandigheden dan ook, centraal staat, is overigens niet naïef of optimistisch. U weet dat oplossingen niet simpel zijn, niet snel te realiseren zijn, zonder dat dit inzicht tot cynisme of macht eloosheid leidt. Iets w at nog wel eens gebeurd: als ik toch niet onmiddellijk iets uithaalt, wat heeft het dan voor zin om je in te zetten? U weet ook dat de slac htoffers van mensenhandel méér zijn dan louter slachtoffer. Niet voor niets is zelfbeschikking ook in deze context een centrale term voor u. Bovendien, hoewel u zich niet laat verleiden tot „blaming the victim‟, tot het slachtoffer de schuld geven en evenmin mee gaat in de opmerking „dat veel vrouwen er toch zelf voor kiezen‟, zijn de slachtoffers vaak diep getekende, getraumatiseerde en vaak ook zonder dat, gewoon complexe persoonlijkheden. Zowel in hun kwetsbaarheid en in hun vermogen andere te kwetsen. Slachtoffers van vrouwenhandel zijn in dat opzicht niet anders dan ieder ander. Niet de traditionele christelijke woorden als „vergeving‟ of „verlossing‟ zijn dan van belang, maar heling, aandacht, compassie, zorg, en verzorging van de primaire behoeften aan veiligheid, erkenning. E n, opnieuw „de moed anderen te durven laten zijn‟. Dat is risicovol, want die anderen te durven laten zijn, bet ekent immers ook die anderen „anders‟ te durven laten zijn, en ze toch niet los te laten. Als het christelijke kruis en de kruisweg in deze context van betekenis zijn, is dat opnieuw op het scherpst van de snede. Elena‟s lijdens weg vergelijken met de kruisweg van Jez us zal velen mogelijk ongepast voorkomen. Leidt dit alles niet af van het wel eigen, heel bijzondere want verlossende lijden van Jezus die de Christus is? Is de vergelijking met een vrouw die via mens enhandel inde prosti tutie is gekomen niet blasfemisch? Opnieuw, ook in dit opzicht wordt de strijd tegen vrouwenhandel gedragen door een spiritualiteit van risico. Spreken over de kruisweg van Elena staat in een traditie waarin het kruis primair aanklacht is tegen onrecht en geweld. Waarin het kruis oproep is om het christelijk engagement handen en voeten, oren en ogen te geven. Getuige te zijn en te gaan zien wat onzichtbaar gehouden wordt. Een spiritualiteit van risico wordt gedragen door woede, hoop, en liefde en het vertr ouwen in de geleidelijke maar uiteindelijk maatschappelijk transformerende krac ht van deze „deugden‟. Het water zal de stenen breken. Ondanks alle traagheid, tegenwerking, dubbele tongen, politieke en religieuze mooipraterij, ondanks het feit dat vrouwenhandel niet af lijkt te nemen, of, zou je ook kunnen zeggen, steeds meer zichtbaar wordt, er is de laatste jaren ook ontzettend veel ten positieve gebeurd. Het water zal de stenen breken, daar is het ons uiteindelijk om te doen. Maaike de Haardt SRTV Den Bosch, 29 januari 2009


37



38

SRTV Jaarverslag 2009

Recommend Documents