SRTV Jaarverslag 2008

SRTV Jaarverslag 2008

1


Inhoudsopgave Voorwoord door de voorzitter ................................................................................................ 3 Inleiding..................................................................................................................................... 4 Veilige migratie.................................................................................................................... 4 Bruggen bouwen ................................................................................................................. 5 Doelstelling en visie SRTV...................................................................................................... 6 SRTV-medewerkers ................................................................................................................. 7 Lijst van SRTV-medewerkers in 2008.................................................................................... 7 SRTV in 2008........................................................................................................................... 10 Speciale Activiteiten in 2008................................................................................................. 10 Informatiebrief naar mannelijke congregaties in Europa.................................................. 10 Tweede Europese dag tegen mensenhandel .................................................................. 10 Internationaal Religieus Netwerk Tegen Mensenhandel ................................................. 10 Werkbezoek aan Albanië .................................................................................................. 11 Bezoek aan vrouwen in detentie ...................................................................................... 12 Speciale activiteit gepland voor 2009 ............................................................................... 12 Reguliere SRTV-activiteiten in 2008..................................................................................... 13 Voorlichting en bewustwording ............................................................................................ 13 Activiteiten binnenland ......................................................................................................... 13 Workshops en lezingen in Nederland .................................................................................. 13 Religieuzen en anderen .................................................................................................... 13 Jongeren ........................................................................................................................... 14 Bezoekers aan de SRTV .................................................................................................. 15 SRTV op bezoek bij andere organisaties ......................................................................... 15 De waarschuwingsfolder................................................................................................... 15 Activiteiten buitenland........................................................................................................... 16 Projecten en projectgroepen in 2008................................................................................... 18 Communicatie en Media........................................................................................................ 20 Verhandelingen en Transactions ...................................................................................... 20 Websitebezoek.................................................................................................................. 20 Netwerken ............................................................................................................................... 21 Noodfonds ............................................................................................................................ 22 Lobby en beleidsbeïnvloeding.............................................................................................. 23 SRTV als praktijkleerplaats .................................................................................................. 23 Lijst met gebruikte afkortingen ............................................................................................ 24 Financiële verantwoording 2008 .......................................................................................... 25 Toelichting bij de financiële verantwoording ........................................................................ 26 Berichten over verschillende activiteiten............................................................................ 27 Impressie themadag over Vrouwenhandel....................................................................... 27 Religieuzen en Vrouwenhandel een onmogelijke combinatie? ....................................... 27 Scholieren op zoek naar informatie over vrouwenhandel ................................................ 29 Thema-avonden vrouwenrechten en vrouwenhandel ...................................................... 29 Rk kerk stond aan wieg bordeel ....................................................................................... 30

2


SRTV jaarverslag 2008 Voor u ligt het jaarverslag 2008 van de SRTV. In dit verslag kunt u terugvinden welke activiteiten de SRTV in het afgelopen ondernomen heeft in de strijd tegen de handel in vrouwen. Naast een activiteitenverslag vindt u de financiële verantwoording van het afgelopen jaar.

Voorwoord door de voorzitter Dit voorwoord betreft weliswaar het jaar 2008, maar op 6 mei jongstleden moesten wij afscheid nemen van zuster Scholastica Alkemade van de Sociëteit van Jezus Maria en Jozef. Ik wil haar inbreng voor de SRTV graag hier memoreren. Zuster Scholastica was van 2001 tot medio 2005 voorzitter van het bestuur van de SRTV en bleef na de overdracht van haar voorzitterschap lid van ons bestuur. Zij deed dit met plezier en ontleende er veel inspiratie aan. In ons bestuur was zij een zeer gewaardeerde collega en wij zullen haar missen. Zij vond ook inspiratie in het Dagboek van Dag Hammarskjöld. In de Uitvaartdienst werd hier een gedeelte uit gelezen, waarvan ik het volgende kies: “Eens zei ik ja, tegen iemand – of iets. Vanaf dat moment heb ik de zekerheid dat het leven zinvol is en dat mijn leven een doel heeft. Anderen vinden rustplaatsen op hun weg, in de zon waar ze elkaar ontmoeten. Maar dit is jouw weg en het is nu, nu dat je niet mag falen. De weg koos jou en je moet dankbaar zijn. Want de langste reis is de reis naar binnen.” Hiermee is het leven van zuster Scholastica getekend. Wij zijn dankbaar voor wie zij in ons bestuur was. Moge zij nu leven in de liefde van haar Schepper. “De weg koos jou”. Ieder die deze woorden leest zal dit gevoel op één of ander moment herkennen. Wij worden soms op een weg gezet en ik denk dan aan de weg van de SRTV. U allen die dit leest hebt op één of andere manier met de SRTV te maken. Wij mogen ons verheugen in een gestadige groei van ons netwerk. In 2008 is onze staf erg druk geweest met netwerken, het leggen van “dwarsverbanden”binnen en buiten de religieuze wereld, zowel in Nederland als daarbuiten. Het vele werk in Nederland bleef, maar toch mogen we de kracht van het voorbeeld dat de religieuzen in Nederland voor het buitenland vormen niet uitvlakken Steeds weer horen we in het buitenland dat men de SRTV een goed voorbeeld vindt van hetgeen religieuzen kunnen doen tegen mensenhandel. Mede daarom werden we in 2008 regelmatig gevraagd om in verschillende landen te komen vertellen hoe de SRTV werkt. U zult in dit Jaarverslag lezen dat wij van de Oekraïne tot in Washington en Ghana actief zijn. Het websitebezoek stijgt gestaag, scholieren zijn op zoek naar informatie. Voorlichting en bewustwording blijven onze hoofdthema‟s. Het netwerk breidt zich uit, in het Jaarverslag vindt u ergens de woorden “Alleen kunnen wij niets beginnen”. Dat geldt ook voor de ondersteuning van ons werk, zowel wat de financiën betreft via de weg van de PIN of anderszins, als de niet aflatende inzet en het enthousiasme van onze vrijwilligers. En waar het inzet en enthousiasme betreft: ook onze stafleden zetten zich dagelijks in voor het ideaal van een toekomst waarin recht wordt gedaan en mensen volwaardig en in welzijn kunnen leven. Wij spreken daarvoor onze welgemeende waardering uit. Zuster Tarcies Wijngaard, Voorzitter bestuur SRTV

3


Inleiding In 1991 hadden enkele religieuzen de visie om een groep bijeen te roepen die zich bezig ging houden met de strijd tegen vrouwenhandel 1. In de afgelopen 17 jaar is deze kleine groep uitgegroeid tot Stichting Religieuzen Tegen Vrouwenhandel (SRTV) die op steeds professionelere manier de strijd van deze eerste groep zusters voortzet. In alle jaren van haar bestaan heeft de SRTV steeds de nadruk gelegd op voorlichting en bewustwording van dit thema. De SRTV vindt het belangrijk dat de kennis over vrouwenhandel toeneemt in alle mogelijke geledingen van de samenleving in Nederland maar ook daarbuiten. Buiten Nederland wil de SRTV vooral de bewustwording t.a.v. vrouwenhandel bij religieuzen en Christelijke organisaties vergroten. Maatregelen die overheden nemen om de mensenhandel tegen te gaan werken soms averechts. Zo is het in enkele landen vrijwel onmogelijk voor jonge vrouwen om een visum te krijgen voor Europa of de USA. Een maatregel die met de beste bedoelingen werd genomen kan zich zo keren tegen diegenen die juist beschermd zouden moeten worden. Zo kunnen jonge Nigeriaanse vrouwen bijna niet meer aan een visum komen. Als gevolg hiervan zoeken potentiële migranten naar andere wegen om het land uit te komen. We horen verhalen van jonge vrouwen die met tussenpozen maanden en soms jaren, onderweg zijn, van stad naar stad en door de woestijn lopen om een plek te bereiken vanwaar ze per boot naar Europa kunnen reizen. Zij betalen mensenhandelaren grote sommen geld om hen hierbij te helpen. Inmiddels is wel duidelijk dat er altijd mensen zullen zijn die een kans op een beter leven zoeken voor zichzelf of voor hun kinderen. Mensen zullen altijd blijven migreren in een poging om mee te delen in de veronderstelde rijkdom van de westerse wereld.

Veilige migratie De SRTV richt zich in haar voorlichting daarom steeds meer op veilige migratie. Het is van belang dat mensen die graag willen migreren toegang hebben tot informatie die eerlijk en objectief is. De SRTV ondersteunt daarom een project van Caritas in de Oekraïne waarin priesterstudenten van de Orthodoxe kerk ingelicht worden over mensenhandel en de rol die zij in de voorlichting kunnen spelen. Zij zijn immers actief in de gemeenschap en horen vaak als eerste het „goede nieuws‟ dat iemand een baan in het buitenland gevonden heeft. Daarom is het belangrijk dat juist zij op de hoogte zijn van de veilige manieren om te migreren. De SRTV blijft vrouwelijke en mannelijke religieuzen informeren over vrouwenhandel en de gevaren van onveilige migratie. Binnen congregaties en religieuze instituten wordt steeds meer het belang gezien van voorlichting en bewustwording binnen alle geledingen van de samenleving en de rol die de kerk, in de breedste zin van het woord, hierin kan spelen. Het blijft een moeilijke zaak om betrouwbare aantallen verhandelde mensen te noemen. Een van de voornaamste redenen is dat een groot deel van mensen die verhandeld en uitgebuit worden nergens geregistreerd staan. Wereldwijd, binnen Europa en zelfs binnen Nederland is onbekend hoeveel migranten er zijn en hoeveel van hen worden uitgebuit. Immers niet iedereen die migreert wordt uitgebuit en niet iedereen die wordt uitgebuit is slachtoffer van mensenhandel. Het duidelijkst wordt dit in deze illustratie van het IOM2 1 2

4

Overal waar vrouwenhandel staat kunt u ook mensenhandel lezen. IOM = Internationale Organisatie voor Migratie, zie de lijst met gebruikte afkortingen op pag. 23


Bruggen bouwen Voor de SRTV stond het afgelopen jaar vooral in het teken van netwerken: het samen met andere personen en organisaties werken aan de bestrijding van vrouwenhandel. Een organisatie alleen kan niets beginnen tegen een wereldwijd fenomeen als vrouwenhandel. Het is daarom al sinds het ontstaan van de SRTV in 1991 zeer belangrijk om op vele fronten samen te werken met de meest uiteenlopende organisaties. Daarbij speelt natuurlijk een grote rol dat religieuzen en religieuze instituten van oudsher al een wereldwijd netwerk vormen. De SRTV wordt steeds vaker uitgenodigd door religieuzen, Christelijke- en andere organisaties om te vertellen op welke wijze de SRTV in Nederland werkt. In 2008 werd de SRTV gevraagd over haar werk te spreken bij Caritas Albanië, Caritas Ghana en bij het Religieuzen beraad in België. Daarnaast werden in 2008 een 250 congregaties van mannelijke religieuzen met informatie benaderd. Hierover leest u meer op pagina 9. Op deze manier probeert de SRTV een brug te vormen tussen organisaties in Nederland die actief zijn en de religieuzen in Nederland en wereldwijd die ingezet kunnen en willen worden om vrouwenhandel een halt toe te roepen.

wereldwijde handel in mensen

5


Doelstelling en visie SRTV Ondanks dat de wetgeving op het gebied van mensenhandel uitgebreid is naar alle vormen van gedwongen arbeid, blijft de SRTV vasthouden aan de doelstelling zoals die bestaat. De Stichting Religieuzen Tegen Vrouwenhandel wil een bijdrage te leveren aan de strijd tegen de handel in vrouwen en de daaruit voortvloeiende prostitutie, en mede vorm geven aan een menswaardige toekomst voor de slachtoffers van deze handel. Ook in 2008 jaar bleek dat vele overheden geïnteresseerd zijn in het thema mensenhandel. Overheden en internationale organisaties namen beleidsmaatregelen om mensenhandel te bestrijden. Jammer is dat daarbij voor hen niet de beschadigde mens en de rechten van het slachtoffer centraal staan, maar de bestrijding van de criminaliteit waarmee de handel in mensen is omgeven. De SRTV werkt vanuit de christelijke visie dat elk mens geschapen is naar het evenbeeld van God en recht heeft op een menswaardig bestaan. Slachtoffers van mensenhandel worden op grove wijze aangetast in hun menselijke waardigheid. In de visie van de SRTV is gedwongen prostitutie een meer ingrijpende vorm van mensenhandel dan andere vormen van gedwongen arbeid, zoals in de bouw of de landbouw. Medewerkers van de SRTV zetten zich in voor de rechten van vrouwen die verhandeld werden of dreigen te worden voor gedwongen prostitutie. „Zuster waar is je zusje, broeder waar is je broer? Wat gebeurt er met haar ? Kan zij uitgroeien tot wie zij bedoeld is te zijn ? Ben jij niet je zusters hoedster ? Zo staat al sinds 1991 te lezen in het informatiemateriaal van de SRTV. En nog steeds vormt deze vraag de basis voor de werkzaamheden van de stichting. De basis die in de afgelopen 17 jaar werd gelegd vindt erkenning in verschillenden landen. Religieuze Instituten en congregaties zien in toenemende mate in dat ook zij een taak hebben in de bestrijding van de handel in mensen. De strijd tegen mensenhandel is voor ons een gevecht voor het behoud van de menselijke waardigheid. De kern van het werk blijft de vraag of elk mens de kans krijgt uit te groeien tot wie zij/hij bedoeld is te zijn. De SRTV heeft mede daarom in 2008 contacten gelegd met congregaties in België, Ierland, Nigeria, Indonesië en Zuid-Afrika om daar waar nodig steun te verlenen aan nieuwe initiatieven. Ook religieuzen in andere landen waarmee de SRTV contacten heeft zullen op ondersteuning kunnen blijven rekenen.

6


SRTV-medewerkers Een belangrijk kenmerk van de SRTV is dat het een organisatie is die, afgezien van een kleine staf, bestaat uit vrijwillige medewerkers. De SRTV vindt het belangrijk dat dit ook in de toekomst zo blijft. De medewerkers worden op allerlei gebieden ingezet. Hun kennis, inbreng en ervaringen zijn binnen het werk van grote waarde.

Lijst van SRTV-medewerkers in 2008 Stafmedewerkers Mw. Ivonne van de Kar Mw. Elma van den Nouland

Bestuur Zr. Dhr. Dhr. Mw. Zr. Mw Ds. Br.

Tarcies Wijngaard, zrs Augustinessen van Heemstede Johan Naron Dolf Wanders Phily van Dijck, Internationale Graalbeweging Scholastica Alkemade, zrs. Sociëteit van JMJ Riet Spierings, Vrouwe van Bethanië Lideke In ‟t Veld, Remonstrants predikant Arie Kuil, Karmelieten

voorzitter secretaris/ vice-voorzitter penningmeester bestuurslid bestuurslid bestuurslid bestuurslid bestuurslid

Het SRTV-bestuur vergadert vier maal per jaar en fungeert als een bestuur op afstand dat zeer betrokken is bij de werkzaamheden van staf en medewerkers. In december 2008 verliet dhr. Wanders het bestuur en op 30 april 2009 overleed Zr. Scholastica Alkemade waardoor er momenteel twee bestuursvacatures zijn.

Medewerkers Mw. Mw. Mw. Mw. Zr. Mw. Mw. Mw. Dhr. Mw. Zr. Fr. Zr. Zr. Mw. Mw. Zr. Zr. Zr. Zr. Mw. Zr.

Mayenka Albarracin Lein Asraei Balaoing, Stichting Bayanihan Mieke Borgdorff, Internationale Graalbeweging Ton Brouwer, Internationale Graalbeweging Martia van de Burgt, Zusters Franciscanessen Alles voor Allen Coks van Eysden Gonnie van Helmond Will van der Leeuw Gijs Lieffering Co Knappstein, Dominicaanse Lekenorde Jeanne van Kemmeren, Medische Missiezusters Frans Kwik, Missionarissen van Mill Hill Mechtild Leenaerts, Arme Dienstmaagden van Jezus Christus Juliet Mateo, missiezusters Dienaressen v.d. H Geest Nel van Mil, Vrouwe van Bethanië Berti Oprins Celine Padinjareannasseril, missiezusters Dienaressen v.d. H Geest Mediatrix Ribbert, Zrs. O.L.Vrouw van Amersfoort Maria Schoorlemmer, zusters van O.L.Vrouw van Afrika (de Witte zusters) Raymunda van Velzen, Zrs. O.L.Vrouw van Amersfoort Tonny Verhoeven Joke Volf, Zrs. Franciscanessen van Veghel

7


Bestuur, staf en medewerk ers SRTV in 2008

8

SRTV Jaarverslag 2008 Algemene Medewerkersvergaderingen Er werden vier Algemene Medewerkervergaderingen gehouden, waarin speciale aandacht werd geschonken aan nieuwe tendensen in binnen- en buitenland betreffende vrouwenhandel. Tijdens de vergaderingen spraken alle medewerkers over hun activiteiten in het kader van mensenhandel. In een van de vergaderingen werd de film „Maid in Lebanon‟ bekeken. Deze documentaire geeft een goed beeld van de problematiek van vrouwen uit SriLanka die als huishoudelijke hulp worden uitgebuit in Libanon. Velen van hen zijn slachtoffer vrouwenhandel. De laatste vergadering van het jaar vindt altijd plaats rond de dag van de vrijwilliger. Elk jaar wordt iets speciaals voor de medewerkers georganiseerd. Dit jaar bezochten we gezamenlijk de tentoonstelling over het leven in de jaren ‟40 in het Brabants Museum. Vrijwillige medewerkers Twee van deze vaste vrijwillige medewerkers hebben op regelmatige b asis de boekhouding gedaan. Twee anderen droegen regelmatig zorg voor hand-en-span-diensten in het kantoor. De redactie van de bladen Verhandelingen en Transactions wordt in zijn geheel gevormd door SRTV-medewerkers. Voor het vouwen, insteken en verzenden van deze bladen komt telkens een enthousiaste groep medewerkers naar Den Bosch.

Vertalers voor het blad Transactions – – – –

Mw. Michelle van der Pijl Dhr. David Sloan Fr. Wim van den Hurk, Missionarissen van Mill Hill Zr. Dominca Dogge, Medische Missiezusters

De Engelse vertaling werd telkens gecorrigeerd door dhr. Wim van der Wurff van het Bangladesh Instituut. De lay-out van Verhandelingen en Transactions wordt verzorgd door dhr. Frans de Wilde.

Gonnie van Helmond deed jaren lang als vrijwilliger de boek houding van de SRTV

9


SRTV in 2008 Speciale Activiteiten in 2008 Informatiebrief naar mannelijke congregaties in Europa In 2008 werd extra nadruk gelegd op de werkzaamheden waardoor religieuzen meer geïnformeerd en betrokken worden bij dit onderwerp. SRTV-stagiaire Rozina Hölzken heeft adressen van mannelijke congregaties in Europa opgezocht en hen een informatiebrief gestuurd. In deze brief legt de SRTV uit wat mensenhandel is en hoe congregaties er tegen kunnen strijden. Er werden 250 brieven verstuurd. Dit resulteerde in een aantal reacties, waaronder enkele sympathiebetuigingen en een reactie van een Franse congregatie die spontaan een royaal geldbedrag overmaakte.

Tweede Europese dag tegen mensenhandel De Europese Unie besloot in 2007 jaarlijks een dag in te stellen waarop de strijd tegen de handel in mensen centraal staat. Deze datum is vastgesteld op 18 oktober. In 2008 begon de coalitie van Nederlandse organisaties tegen mensenhandel aan een ambitieus plan voor een grootschalige voorlichtingscampagne op en rond 18 oktober. De bedoeling was een groot internationaal kunstproject van de Engelse actrice Emma Thompson naar Nederland te halen. Dit educatieve project waarin grote groepen jongeren bereikt zouden worden bleek te ambitieus. De benodigde fondsen werden niet gevonden. Hiermee leek de campagne rond 18 oktober niet meer door te gaan. De SRTV bedacht op het laatste moment nog een eigen snelle actie. Een briefkaart werd gemaakt en aan alle contacten gestuurd. Aan de voorzijde bevatte de kaart de tekst: 18 oktober Europese dag tegen mensenhandel, sta even stil bij de slachtoffers... Op de achterzijde werd het thema kort uitgelegd en werd een aantal feiten over mensenhandel en enkele voorbeelden van wat mensen ertegen kunnen doen genoemd.

Campagne Europese dag tegen Mensenhandel

Internationaal Religieus Netwerk Tegen Mensenhandel In oktober 2007 werd in Rome de eerste aanzet gegeven voor een Internationaal Netwerk van Religieuzen tegen Mensenhandel. Begin juni 2008 vond de vervolgbijeenkomst plaats. De SRTV vertegenwoordigde de Nederlandse religieuzen. Op uitnodiging van de Internationale Unie van Hogere Oversten (UISG) en de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) werd een congres georganiseerd onder de titel: Vrouwelijke Religieuzen in Netwerk tegen mensenhandel (Women Religious in Network against Trafficking in Persons). De 50 religieuzen van 29 verschillende congregaties vertegenwoordigden zowel regionale, nationale als internationale netwerken. Het doel van deze bijeenkomst was om met elkaar

10

SRTV Jaarverslag 2008 informatie uit te wisselen en te werken aan het totstandkomen van één netwerk van de religieuzen. De UISG overkoepelt 850 congregaties en ruim 800.000 vrouwelijke religieuzen wereldwijd en is daarmee een ideale paraplu voor dit nieuwe netwerk. Tijdens deze bijeenkomst werd duidelijk dat er grote behoefte is aan een samenwerkingsverband tussen de verschillende netwerken, congregaties en religieuzen die wereldwijd betrokken zijn bij projecten tegen mensenhandel. Dit geldt zowel op het gebied van preventie en bewustwording, assistentie en opvang als op het gebied van lobbyactiviteiten.

Internationaal Religieus Net werk in Rome

Werkbezoek aan Albanië De SRTV kreeg een uitnodiging van Caritas-Albanië om training te geven aan hun 140 medewerkers van de 54 gezondheidscentra verspreid over heel Albanië. Elma van den Nouland bracht in juni een werkbezoek. Tijdens de training werd vooral veel aandacht besteed aan de risico‟s en gevolgen van mensenhandel op de gezondheid van, voornamelijk vrouwen. Doordat een aantal van de aanwezigen regelmatig in hun praktijk te maken hebben met slachtoffers van mensenhandel ontstond er aan de hand van een casus interessante discussies. Welke vragen kun je als arts of verpleegkundige stellen? Wat wil je weten? Waarom? Welke vragen zijn cultureel gezien taboe? Wat doe je met informatie als je weet dat een vrouw slachtoffer is geweest van mensenhandel? Wat kun je doen? Over een ding waren alle aanwezigen het wel eens: Mensenhandel is een gezondheidsvraagstuk waar veel meer aandacht voor zou moeten komen. Albanië is duidelijk een voorbeeld van een land van herkomst. Aan het eind van het traject keren veel vrouwen terug naar Albanië, veelal getraumatiseerd. Er is weinig bekend van wat de vrouwen in de tussenliggende periode hebben meegemaakt, waar ze gewerkt hebben etc. Het werd dan ook als zeer verhelderend ervaren om de verschillende sectoren benoemd te zien waar slachtoffers mensenhandel werkzaam zijn.

11


Bezoek aan vrouwen in detentie In samenwerking met de organisatie BLinN bezocht Elma van den Nouland, stafmedewerker van de SRTV vrouwen in de penitentiaire Inrichting in Zwolle, Breda en in het detentiecentrum in Zeist. Halverwege 2008 kreeg de SRTV het verzoek om drie Poolse vrouwen te bezoeken die schuldig waren bevonden van het meewerken aan moord. De drie vrouwen werden door enkele mensen bezocht om hen te ondersteunen naast de professionele begeleiding die ze kregen. De bezoeken waren gericht op een gewoon menselijk contact met iemand van „buiten‟. Na vele verzoeken kon een van de grote wensen van een van deze vrouwen worden vervuld, een rozenkrans mocht bij een bezoek worden meegebracht en achtergelaten.

Speciale activiteit gepland voor 2009 De SRTV heeft in 2008 het initiatief genomen voor de het maken van het voorlichtingsproject Elena. In samenwerking met CMC mensen met een Missie en Kerk in Actie zal de SRTV van een project opzetten waarin de lijdensweg van een verhandelde vrouw wordt verbeeld in 15 staties van de kruisweg. Aan de hand van een boekje, een dvd, een tentoonstelling en een verwerkingsmodule een nieuwe doelgroep informeren over het thema mensenhandel. Het verhaal van een verhandelde vrouw wordt opgesplitst in 15 delen tekst. Bij elk tekstdeel zal een schilderij gemaakt worden. De kunstenaar die we in gedac hten hebben heet Mieke Borgdorff, ze maakt abstract werk met een figuratieve hint. Op deze vernieuwende manier wil de SRTV de traditionele katholieke kruisweg koppelen aan moderne kunst rondom een hedendaags thema. De dvd zal in een Nederlandse, Engelse en Franse vertaling verschijnen. Dit project zal als bezinningsbijeenkomst of als expositie aangeboden worden aan groepen, scholen, kerken en missionaire organisaties. Hiervoor zullen additionele gelden worden gezocht. De meeropbrengst van de verkoop van de boekjes en dvd‟s zal gereserveerd worden voor volgende uitgaven in andere vertalingen zoals het Spaans, Russisch of Portugees.

12


Reguliere SRTV-activiteiten in 2008 Voorlichting en bewustwording Al sinds de oprichting van de Religieuzen Tegen Vrouwenhandel in 1991 werd besloten dat voorlichting en bewustwording over vrouwenhandel de voornaamste taak zou zijn. Dat is in de loop der jaren niet veranderd. Wel is de afgelopen jaren het probleem complexer geworden, steeds nieuwe aspecten van vrouwenhandel ontstaan of komen aan het licht. Het lokale, nationale, Europese en internationale beleid wordt telkens aangepast. Dit zorgt ervoor dat de SRTV-medewerkers, die voorlichting geven, voortdurend op de hoogte moeten blijven van al deze ontwikkelingen. Al doende groeide hun expertise. In de beginjaren bestonden de activiteiten voornamelijk uit het bekend maken van het thema vrouwenhandel aan kleine groepen vrouwen en in eigen kring. Dit taakgebied wordt ook nu niet vergeten, maar heeft zich in de loop der jaren steeds verder uitgebreid. Op het gebied van voorlichting en bewustwording werden ook in 2008 veel uiteenlopende activiteiten ontplooid in het binnen- en buitenland.

Activiteiten binnenland Activiteit Lezingen Lezingen bij religieuze instituten en personen Vertoning film Anna op SRTV kantoor Voorlichting op scholen en aan scholieren/studenten Open kloosterdag Den Bosch en Heemstede Infomarkten Voorlichting bij individuele bezoeken aan de SRTV Voorlichting aan vertegenwoordigers van nationale of internationale organisaties Bezoek aan nationale bijeenkomsten en conferenties Werkstukken scholieren Telefonische interviews en vraaggesprekken SRTV-blad Verhandelingen werd drie maal verzonden aan

aantal 12 9 8 7 2 2 36 5

bereik 480 personen 254 personen 23 personen 218 personen 550 personen 350 directe contacten 42 personen

42 13 37 2150 Nederlandse contacten

In 2008 is het aantal lezingen dat de SRTV verzorgde bij vrouwengroepen, in kerken en bij religieuze instituten enigszins gestegen. Al jaren houdt de SRTV er rekening mee dat het aantal aanvragen voor lezingen terug zal gaan lopen. Maar na ook 17 jaar lezingen geven zijn er telkens weer aanvragen van vrouwenorganisaties die meer informatie willen krijgen over vrouwenhandel en de wijze waarop de SRTV zich hier tegen inzet.

Workshops en lezingen in Nederland Religieuzen en anderen In 2008 gaf de SRTV bij 9 religieuze instituten een lezing over mensenhandel en de werkzaamheden van de stichting. Een bemoedigende nieuwe ontwikkeling is het groeiend aantal congregaties van mannelijke religieuzen dat vraagt om een voorlichtingsbijeenkomst. Een ander noemenswaardig feit is de uitnodiging die de SRTV kreeg om tijdens de viering in de Dominicus Gemeente in Amsterdam de stichting kort voor te stellen. De daarna volgende collecte, waaraan royaal gegeven werd, was bestemd voor de SRTV.

13

SRTV Jaarverslag 2008 In het januari was de SRTV gastgever van de stuurgroep van het nieuw op te richten internationale netwerk van religieuzen tegen mensenhandel. Vijf religieuzen afkomstig uit Nigeria, Australië, Amerika, Albanië en Nederland werkten aan de oprichting van een nieuw netwerk en bezochten verschillende congregaties in Nederland en enkele niet religieuze organisaties die actief zijn tegen mensenhandel. De SRTV werkte mee aan voorlichtingsbijeenkomsten bij zeer uiteenlopende groepen dit afgelopen jaar. Er werd meegewerkt aan thema-avonden in een protestantse kerk in Den Haag, maar ook bij 12 vrouwenorganisaties in het hele land kwam de SRTV voorlichting geven. Deze bijeenkomsten vonden plaats van Herenveen, Vlissingen en Dirkshoven tot Venlo. Een andere bijzondere bijeenkomst was de jaarvergadering van het personeel van de Mariënburg, het klooster waar de SRTV haar kantoor heeft. De SRTV gaf voorlichting tijdens 5 bezoeken van vertegenwoordigers van internationale organisaties waarmee de SRTV samenwerkt zoals medewerkers van het Rode Kruis, Melania, Amnesty International, Migrantenpastoraat en Vluchtelingenwerk. Het kantoor in Den Bosch werd regelmatig aangedaan door bezoekende religieuzen van verschillende congregaties. Hieronder waren mensen van de Zuid-Afrikaanse Graalbeweging en religieuzen uit Kenia, Australië, Zuid-Afrika, Indonesië en de Filippijnen. Het gehele generale bestuur van de Kleine Zusters van de H.Jozef uit Heerlen bracht de SRTV een bezoek waarin ze uitgebreid werden ingelicht over de werkzaamheden.

Jongeren Jongeren vormen een belangrijke doelgroep voor de SRTV. Wij vinden het belangrijk jonge mensen te informeren over mensenhandel en de realiteit van gedwongen prostitutie en het thema loverboys. In 2008 was de SRTV twee keer aanwezig bij een voorbereidingsweekeinde van Jongeren en Missie. De SRTV vindt het belangrijk deel te nemen aan het voorbereidingstraject van jongeren die voor een stageperiode naar een derde wereldland gaan. Het idee hierachter is dat mensen die niets weten over vrouwenhandel dit ook in het buitenland niet zien, zelfs daar waar het wel duidelijk aanwezig is. Daarom is het goed hen voor te lichten over vrouwenhandel en uitbuiting vóórdat ze naar het buitenland vertrekken. Op 4 verschillende scholen werd de SRTV uitgenodigd enkele lesblokken te vullen over vrouwenhandel. Dit gebeurde aan de hand van de film Anna, die daarbij erg geschikt is gebleken voor jongeren, die worden gegrepen door het verhaal, maar ook door de boodschap dat dwangprostitutie iets is waar mensen kapot aan gaan en waar je als man niet aan mee wilt werken. Tijdens deze voorlichting krijgen jongeren een glimp van de realiteit van prostitutie te zien. Dit vormt voor velen een schok omdat binnen de hedendaagse jongerencultuur (muziek en mode) prostitutie wordt voorgesteld als een rijk leven vol glamour, mooie mensen en zonnige stranden. Ook het feit dat de klant in de film een man is van middelbare leeftijd is voor veel jongeren een schok. In september 2008 kwamen 120 studenten van de AVANS Hogeschool tijdens de introductieweek, verdeeld in drie groepen, naar de Mariënburg voor een lezing over de SRTV en hun werkzaamheden. De jonge studenten luisterden vol aandacht en bekeken daarna de film Anna. Na een stellingenspel en een levendige discussie verliet de ene groep de zaal om plaats te maken voor de volgende groep. 14

SRTV Jaarverslag 2008 De SRTV werd gevraagd mee te werken aan de lessencyclus voor deeltijdstudenten aan de Haagse Hogeschool. De studenten van deze opleiding zijn overdag werkzaam bij de politie, in de beveiliging of bij sociale zaken. De SRTV sprak over mensenhandel aan de hand van voorbeelden en casussen. Een van deze casussen diende als examenvraag. Ook dit jaar nam een 30-tal jongeren contact op met de SRTV zoek naar informatie voor een werkstuk of scriptie. Met 13 van hen werd een afspraak gemaakt. Zij hebben Den Bosch bezocht en in een gesprek informatie vergaard voor hun werkstuk. Anderen kregen de informatie via een telefonisch interview. Een deel van de scholieren heeft na hun aanvankelijke vraag per e-mail niet meer gereageerd. Het beleid van de SRTV in deze is dat men vragen telefonisch kan stellen of naar Den Bosch kan komen voor een persoonlijk gesprek. Er gaat te veel tijd in zitten om al deze mails met vragen schriftelijk te beantwoorden. Bovendien zouden jongeren dan met „knippen en plakken‟ hun werkstuk kunnen maken.

Bezoekers aan de SRTV In 2008 bezochten 42 personen of organisaties op eigen initiatief de SRTV voor informatie. Dit waren mensen die op enige wijze contacten hebben met de doelgroepen van de SRTV in verschillende landen. Er werd gevraagd om informatie en materiaal in verschillende talen. Dit leverde een uitbreiding van het netwerk op, zoals contacten met religieuzen in Zuid Afrika, België, Indonesië en Kenia. Maar ook met studenten in Amsterdam, met vrijwilligers van Melania of personen die een individuele zuster in het buitenland ondersteunen.

SRTV op bezoek bij andere organisaties De SRTV nam deel aan studiedagen of informatiebijeenkomsten bij diverse organisaties:  WRGV besturendag;  8 maart bijeenkomst van LaStrada International in Amsterdam;  afscheidssymposium van Comensha directeur Maria de Cock;  informatiestand bij de Open Kloosterdag in Heemstede en Den Bosch.  studiedag universiteit Tilburg m.m.v. politie, opvang en nationaal rapporteur;  de AM A-dag in Tilburg;  de Oost-Europa bijeenkomst van Communicantes;  de Nigeria-studiedag van Blinn;  interdepartementaal overleg Mensenhandel bij het ministerie van Justitie in Den Haag.

De waarschuwingsfolder In het jaar 2008 werden weer enkele nieuwe vertalingen van de waarschuwingsfolder gemaakt. Op dit moment beschikt de SRTV daardoor over folders in 53 vertalingen en 4 verschillende versies voor analfabeten. Inmiddels zijn vrijwel alle folders gedigitaliseerd en kunnen ze vanaf de website van de SRTV gedownload worden. De foldercampagne richt zich op vrouwen en meisjes in de landen van herkomst. Het blijft van belang deze doelgroep te bereiken via contacten die de SRTV heeft. Met SRTV-folders op reis De reisorganisatie Vereniging Wederzijds nam ook in 2008 weer folders mee op hun reizen. Deze ideële reisorganisatie bezoekt tijdens hun reizen naar Brazilië, India, Indonesië en Tanzania enkele projecten. Tijdens de voorbereiding van de reizen en tijdens de reizen zelf worden de deelnemers gewezen op oorzaken en gevolgen van mensenhandel die ter plekke met eigen ogen gezien kunnen worden. Tijdens de reis wordt bijzondere aandacht besteed aan de activiteiten van groepen armen die georganiseerd werken aan hun gemeenschappelijke ontwikkeling. De reizigers gaan zich vaak betrokken voelen bij de activiteiten van de bezochte groepen en blijven contact met hen

15

SRTV Jaarverslag 2008 houden via de Vereniging Wederzijds, speciaal voor dit doel opgericht. Tijdens deze reizen ontmoeten ze meermalen personen die overwegen in West-Europa een beter leven te gaan zoeken. Sinds enkele jaren nemen de reisleiders de folders van de SRTV mee.

Activiteiten buitenland Voorlichting geven in het buitenland is een van de werkzaamheden die de SRTV in haar werkplan heeft staan. Hoewel de SRTV meestal voornamelijk in Nederland actief is en via contactpersonen en e-mail buiten Nederland actief is vormde 2008 daar een uitzondering op. De SRTV werd dit jaar veelvuldig gevraagd in het buitenland haar kennis en expertise te komen delen. Dit kan worden verklaard door de groeiende interesse voor het thema mensenhandel/ vrouwenhandel buiten Nederland, maar ook binnen kerken en religieuze organisaties. De jarenlang uitgedragen boodschap dat ook kerken en religieuzen een taak hebben in de strijd tegen mensenhandel begint duidelijk door te dringen. Steeds meer kerken, congregaties en geloofsgemeenschappen nemen werkzaamheden in de strijd tegen vrouwenhandel op in hun beleid. Deze taken kunnen zijn in preventie en bewustwording maar ook binnen pastorale zorg en in opvangorganisaties. De SRTV is actief betrokken geweest bij de volgende internationale bijeenkomsten en conferenties: Conferentie Chaste, over wetswijziging in Groot-Brittannië AIDROM en Caritas Boekarest Caritas Ghana en Katholiek Secretariaat Ghana Internationaal Netwerk Religieuzen Europese bijeenkomst WUCWO Coatnet en Paleis van Justitie Catholic Charities SRTV blad Transactions werd twee maal verzonden

plaats deelnemers Londen, Groot-Brittannië 145 Boekarest, Roemenië 45 Accra, Ghana 85 Rome, Italië 60 Verona, Italië 80x Parijs, Frankrijk 280 Washington, USA 60 aan 1250 contacten wereldwijd

Europese vrouwenorganisaties strijden tegen mensenhandel De Wereldunie van Katholieke Vrouwenorganisaties (WUCWO) organiseerde van 3 tot 7 september 2008 in San Massimo even buiten Verona in Italië een Europese bijeenkomst geheel gewijd aan mensenhandel: “Let’s free Women from Trafficking”. Tachtig vrouwen uit 17 Europese landen namen deel en uit elk land werd een delegatie gevraagd informatie te geven over de situatie ter plaatse. Tijdens het verblijf in Verona kreeg de delegatie uit Nederland de kans om een project te bezoeken dat gerund werd door Italiaanse Zusters. Zij bieden slachtoffervrouwen een thuis en mogelijkheid om een nieuw leven op te bouwen. De Stichting Religieuzen Tegen Vrouwenhandel leverde een grote bijdrage aan informatie en netwerken voor en tijdens deze conferentie.

16


Conferentie Katholieke ontwikkelingsorganisaties in Washington, USA Van 2 tot 5 november organiseerde Coatnet 3 samen met de Amerikaanse Katholieke ontwikkelingsorganisaties een conferentie in Washington. Dit de eerste keer dat katholieke organisaties tegen mensenhandel uit Noord- en ZuidAmerika samen kwamen met organisaties uit Europa en Azië. Er spraken enkele Amerikaanse overheidsorganisaties die zich bezighouden met de strijd tegen mensenhandel. Belangrijker was de inbreng van de Noord- en Zuid-Amerikaanse organisaties die aan de basis actief zijn: organisaties die vrouwen opvangen en met een geheel open blik vrouwen helpen die werken in de prostitutie of die slachtoffer zijn van vrouwenhandel. De SRTV was gevraagd er te spreken over het werk van de SRTV en de religieuzen in Europa die strijden tegen vrouwenhandel. Ondanks taalbarrières en verschillen in cultuur en ideologie laten deze bijeenkomsten zien dat er op internationaal gebied steeds meer samenwerking tot stand komt. Het netwerk groeit en kan op deze manier steeds beter en steeds effectiever werken in de strijd tegen de handel in vrouwen, mannen en kinderen.

Caritas Ghana Eind juni werd Ivonne van de Kar uitgenodigd te spreken op de Afrikaanse conferentie van Caritas afdelingen die zich bezighouden met de strijd tegen mensenhandel. De conferentie werd gehouden in Accra, Ghana. Er waren deelnemers uit 13 West-Afrikaanse landen. Caritas Europa, een internationale voortrekker in deze strijd, was met haar Coatnet-netwerk een van de niet Afrikaanse deelnemers. Als lid van Coatnet werd de SRTV gevraagd uitleg te geven over de activiteiten die religieuzen in Nederland en wereldwijd ontplooien tegen mensenhandel. De aanwezigen waren afkomstig van de Nationale Caritasorganisaties uit: Sierra Leone, Liberia, Nigeria, Ghana, Gambia, Niger, Burkina Faso, Kaap Verdië, Mali, Senegal, Ivoorkust, Togo, Benin, Frankrijk, België, Nederland en Oekraïne. Het was voor het eerst dat Engels- en Franstalige organisaties samen over mensenhandel spraken. Er is een bijna ondoordringbare barrière tussen deze twee werelden. Nu, met veel tolken en officiële vertalingen tijdens de conferentie, is een begin gemaakt met een gezamenlijke aanpak. Er is een werkgroep samengesteld die in het Engels en Frans de resultaten van deze conferentie gaat bekijken. De landen liggen allemaal dicht bij elkaar, maar de taal zorgt voor een ongelooflijke scheiding. Het feit dat een internationale organisatie als Caritas zich in deze regio in gaat zetten om mensenhandel te bestrijden is erg hoopgevend.

Coatnet in Parijs Het netwerk van christelijke organisaties COATNET kwam dit jaar in Parijs bijeen voor de jaarlijkse algemene vergadering. Deze bijeenkomst werd georganiseerd rond de Europese Dag tegen Mensenhandel (18 oktober). Vanwege het Franse voorzitterschap van de Europese Unie werd een grote bijeenkomst georganiseerd in het Parijse Paleis van Justitie, in het Hof van Cassatie. In dit hoogste Franse gerechtelijke instituut spraken diverse kerkelijke organisaties over hun strijd tegen mensenhandel. Het internationale netwerk Coatnet was hierbij aanwezig evenals de Franse coalitie van 200 lokale organisaties op dit gebied. De dag werd voorgezeten door hoogste Franse rechter, de voorzitter van het Hof van Cassatie. Minister van de Oek raïne bek ijk t fototentoonstelling in Parijs 3

Coatnet= netwerk van christelijke organisaties tegen mensenhandel

17

SRTV Jaarverslag 2008 Het feit dat Frankrijk in deze periode voorzitter was van de Europese Unie maakte dit alles mogelijk. Vice-voorzitter van de EU, Jacques Barrot deed er de toezegging dat de Europese Unie ook komende jaren veel aandacht en extra geld zal besteden aan de bestrijding van mensenhandel. Namens de Conferentie van Europese Kerken sprak Jean-Arnold de Cleremont over de jarenlange strijd die de kerken al voeren en de steeds beter worden samenwerking op dit gebied.

Projecten en projectgroepen in 2008 Medewerkers van de SRTV vormen vier projectgroepen: Afrika, Azië, Latijns-Amerika en Midden- en Oost-Europa. Elk van deze groepen heeft contacten in landen in het betreffende continent en beoordeelt met de expertise die zij hebben projectaanvragen die binnenkomen. Het in 2005 ontwikkelde aanvraagformulier voor projectondersteuning werd in gebruik genomen voor het aanvragen van kleine bedragen voor voorlichting en bewustwording van vrouwenhandel. In 2008 zijn alle projectgroepen twee tot drie keer bij elkaar geweest. In 2009 zal deze structuur bekeken en eventueel aangepast worden. In de projectgroepen werd het initiatief genomen tot het schrijven van een brief aan Internationale congregaties van mannelijke religieuzen en aan Bisschoppenconferenties. Eind 2007 was deze brief gereed. In het begin van 2008 is deze brief verstuurd, hierover leest u meer op pagina 9. In de projectgroepen werden de volgende projecten besproken en goedgekeurd: Caritas Albanië, project Different & Equal D&E vangt slachtoffers van mensenhandel op. Het opvanghuis biedt ruimte aan vijftien vrouwen. Aan het project zijn twee verpleegkundigen verbonden die ervoor zorgen dat de vrouwen medische hulp krijgen. Naast de traumatische ervaring van verhandeld te zijn geweest hebben veel vrouwen gynaecologische klachten, geslachtsziektes en psychische problemen. In het opvanghuis gelden strenge regels. De vrouwen houden alles zelf schoon, koken en wassen. Door zowel een aantal gezamenlijke activiteiten als individuele begeleiding, hoopt men weer enige structuur te geven aan het leven van deze vrouwen en hun kinderen. Tijdens deze eerste fase van herstel hebben de slachtoffers intensief contact met maatschappelijk werk en met de onderwijzer. Daarnaast wordt er gekeken welke opleiding de vrouw nodig heeft om werk te vinden. Als de vrouwen de eerste periode goed zijn doorgekomen, wordt er gezocht naar woonruimte en werk. D&E heeft inmiddels zo‟n twaalf appartementen waar ongeveer dertig vrouwen wonen. Het hele project is erop gericht om ‘zorg op maat„ te leveren. Dat blijkt uit het feit dat sommige vrouwen binnen een jaar hun weg naar zelfstandigheid hebben gevonden, terwijl anderen meer begeleiding nodig hebben en daardoor langer in de opvang blijven. Het project in Albanië werd ondersteund. De SRTV heeft zelf gezien dat er goede resultaten worden geboekt. Oekraïne,Caritas Sambir-Drohobych Diocese UGCC” Caritas Sambir-Drohobych organiseerde in de zomer van 2008 een Pelgrimstocht van 10 dagen langs tien steden. Elke dag liep een grote groep vrouwen, hulpverleensters en slachtoffers zo‟n 30 kilometer van de ene naar de andere stad. Ze liepen van Sambir naar Zarvanytsia, een van de heilige plaatsen in de Oekraïne. Biddend en aandacht vragend voor het thema mensenhandel bereikten ze onderweg veel media en geïnteresseerden. Al lopend vroegen ze de aandacht van familieleden van slachtoffers en van familieleden van mensen die (illegaal) in het buitenland werken. Hen moest duidelijk worden gemaakt dat mensen uitgebuit kunnen worden en niet veroordeeld

18

SRTV Jaarverslag 2008 mogen worden. Caritas Sambir vroeg ondersteuning voor het vervoer van de bagage en voor flessen water voor de pelgrims. Chili, Adoratrices De zusters Adoratrices begeleiden in hun “El Centro de Apoyo Integral a la Mujer” (Centrum voor ondersteuning , vorming en integratie voor vrouwen) vrouwen die sociaal uitgesloten zijn omdat zij werken als prostituee. De zusters geven hen gratis onderwijs en ondersteunen hen psychologisch en op spiritueel vlak. In 2008 volgden 15 vrouwen een opleiding tot reflexgeneeswijze en voetverzorging. Verder volgden 15 vrouwen een cursus kinderverzorging en bejaardenzorg. Op deze wijze worden de vrouwen naar een nieuwe baan met perspectief begeleid. Cosudow Lagos, Nigeria De SRTV steunde Cosudow (Commissie ter Ondersteuning van de Waardigheid van Vrouwen) bij het opstarten van de werkzaamheden voor Anaht (Afrikaans netwerk tegen handel in mensen). Cosudow werd in 1999 opgericht door de Nigeriaanse Conferentie van de Hogere Oversten van de Vrouwelijke Religieuzen. Sagrada Familia Rotterdam Dit project genaamd Apoyo Muher (hulp aan vrouwen) wordt uitgevoerd door een groep van tien Spaanstalige vrouwen in Rotterdam. Twee van deze vrouwen zijn vrijwilliger bij de SRTV. Deze groep vrouwen heeft een SOS-telefoonlijn in het leven geroepen en helpt Spaanstalige vrouwen in en om Rotterdam die in de problemen zijn gekomen. Dit kunnen problemen zijn met illegaliteit, financiële nood, moeilijkheden met de kinderen, isolement en gedwongen prostitutie. De vrijwilligsters bieden een luisterend oor, treden op als tolk, gaan mee naar een uitkeringsinstanties, helpen formulieren regelen en dergelijke. Magdalenaproject in Katowice, Polen De Poolse zuster Anna Bałchan begon in Katowice enkele jaren geleden het project Magdalena. Zr. Anna van de Mary Immaculate Sisters geeft al jaren voorlichting op scholen in Silesië en vangt vrouwen op die slachtoffer zijn van vrouwenhandel. In 2008 ging het Magdalena-project meer voorlichting geven op scholen, aan leerlingen en leerkrachten. Twee medewerkers van het project hebben 200 groepen voorgelicht en hadden daar materialen voor nodig. Om posters, folders en brochures te vervaardigen ondersteunde de SRTV dit project.

19


Communicatie en Media In 2008 stonden er over de SRTV geen artikelen in de krant. Wel kwamen er regelmatig berichten binnen van lezers van de eigen nieuwsbladen Verhandelingen en Transactions. Telkens weer blijkt hieruit dat deze bladen met interesse door velen gelezen worden. Voor het Franciscaans maandblad schreef de SRTV zes artikelen voor de achterpagina. In 2008 plaatste het blad Zijwind een interview waarvoor Ans Kits naar Den Bosch kwam. In september reageerde Trouw met een artikel op de column die Coks van Eysden schreef over de rol van de kerk bij het grote bordeel Campo Alegre op Curaçao. Radio Curaçao reageerde op dit artikel in Trouw en interviewde Ivonne van de Kar telefonisch voor een goed beluisterd radioprogramma. Enkele van deze artikelen kunt u lezen in de mediabijlagen op pagina 26.

Verhandelingen en Transactions De Nederlandstalige nieuwsbrief Verhandelingen werd drie keer samengesteld door de redactie en door een groep medewerkers verzonden in een oplage van 2200. De Engelstalige internationaal verzonden nieuwsbrief Transactions werd net als het voorgaande jaar twéé maal verzonden. Stukken uit Verhandelingen werden hiervoor door vrijwilligers vertaald. Deze vertalingen vormen samen met artikelen uit internationale nieuwsbronnen dit blad. Ook Transactions werd, in een oplage van 1250, verzendklaar gemaakt door de medewerkers.

Websitebezoek Een ander medium dat de SRTV gebruikt om te communiceren over het eigen werk en algemene ontwikkelingen is de website www.srtv.info . In 2008 bleef het websitebezoek vrijwel gelijk aan het voorgaande jaar. Dit houdt in dat gemiddeld bijna 100 personen per dag de site bezoeken. In 2008 leverde de site minder dan voorgaande jaren vragen op van scholieren en studenten. Dat is te verklaren door het groter wordende aantal algemene informerende websites informatie aanbieden over mensenhandel en loverboys. Met enkele jongeren werd alleen via de mail gecorrespondeerd. Met 13 jongeren werd een afspraak gemaakt. Zij hebben Den Bosch bezocht en in een gesprek informatie vergaard voor hun werkstuk. Via de website kwamen ook dit jaar regelmatig mails binnen van mensen die in het buitenland situaties tegenkwamen waarvan zij zich afvroegen of het hier vrouwenhandel om kon gaan. Vrijwel altijd werd daarbij een contact ter plekke gevraagd. In al deze gevallen heeft de SRTV een folder in de desbetreffende taal kunnen sturen begeleid door een adres van een organisatie of persoon die ter plekke advies of hulp zou kunnen bieden. Bezoeken aan de site per maand in Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December Totaal

2006 1488 1201 1784 1598 1390 1483 1343 1116 1221 1396 1402 2474 17896

2007 2327 1712 1790 1844 2147 4195 6368 3013 2443 2547 2455 2757 33598

2008 2989 2405 2765 4143 4436 3454 3005 2328 2947 2350 2411 2353 35586

Gemiddeld aantal bezoekers per Maand Dag

2006 1491 49

2007 2800 92

2008 2966 98

20


Netwerken Al sinds de oprichting in 1991 is netwerken een van de belangrijkste activiteiten van de SRTV. De organisatie zelf is een netwerk van individuele actieve leden waarvan een aantal een groepering, een organisatie of een instituut vertegenwoordigt. Op nationaal en internationaal gebied is de SRTV ook op dit gebied in 2008 actief geweest. Door steeds verdergaande samenwerking met personen en organisaties groeit een wijdverbreid netwerk dat elkaar kent en weet te vinden als dat nodig is. In 2008 werd de samenwerking met CMC, mensen met een missie op intensieve wijze voortgezet. Samen met de Afrika-desk van CMC mensen met een missie werden de Nigeriaanse zusters ondersteund die de coördinatie van het beginnende netwerk Anaht 4 overnamen. In twee bijeenkomsten werden verschillende CMC medewerkers geïnformeerd over de huidige ontwikkelingen rond het thema mensenhandel. In oktober werden gesprekken gevoerd over een in 2009 uit te voeren project Elena. CMCmensen met een missie, Kerk in Actie en SRTV gaan voor dit voorlichtingsproject intensief samenwerken. Elders leest u hier meer over. In 2008 raakte de SRTV betrokken bij de werkzaamheden van Zr. Antonie Ardatin uit Indonesië. Deze zeer actieve „zuster van de Choorstraat‟ is de provinciaal overste van haar congregatie in Indonesië. Zr. Antonie ziet een sterke behoefte in Indonesië om zusters te informeren en te scholen over het thema vrouwenhandel. In Indonesië zijn veel vrouwen slachtoffer van uitbuiting als huishoudelijke hulp of als prostituee, zowel op een van de eilanden als in landen als Saudie-Arabië, Hongkong of Maleisië. Zr. Antonie heeft in samenwerking met de SRTV en CMC mensen met een missie tien workshops voor zusters georganiseerd in Indonesië. Hierop volgden drie seminars voor zusters die daadwerkelijk wilden gaan werken tegen vrouwenhandel. Inmiddels zijn er in Indonesië al enkele congregaties actief en worden er bij verschillende communiteiten vrouwen opgevangen. De SRTV is sinds 2005 aangesloten bij het internationale netwerk Coatnet. Het netwerk dat werd opgezet door Caritas-Europa heeft 52 leden. Dit zijn organisaties die actief zijn in hun eigen land of regio in de strijd tegen vrouwenhandel. Leden zijn afkomstig uit Azië, Afrika, Oost-Europa, West-Europa, LatijnsAmerika en de Verenigde Staten. Ivonne van de Kar is sinds 2007 lid van het bestuur van dit netwerk. Het „Steering Committee‟ komt vier maal per jaar bijeen. Drie bestuursvergaderingen vinden plaats in Brussel en een wordt gepland tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van het netwerk. Coat net Steering Committee Brussel

In Nederland is de samenwerking met collega-organisaties die werken tegen vrouwenhandel verder gegroeid. Ook in 2008 werd in de vorm van een convenant5, met vier organisaties samengewerkt: BLinN, Comensha, La Strada en IOM. Belangrijk uitgangspunt van deze samenwerking is het registreren van slachtoffers waarbij data ter beschikking worden gesteld 4

Anaht: African Net work Against Human Trafficking, zie ook lijst met afkortingen op pag. 25 BLinN (opvang en terugkeer project van Humanitas en Novib), Comensha (landelijk meldpunt mensenhandel), LaStrada, IOM (internationale organisatie die terugkeer regelt) 5

21

SRTV Jaarverslag 2008 aan het Landelijk Bureau Nationaal Rapporteur Mensenhandel. Daarnaast zijn er de gezamenlijke inspanningen bij het veilig terugkeren van vrouwen naar hun land van herkomst of een ander land. Het netwerk van de SRTV werd daarbij enkele keren ingezet. In samenwerking met Blinn heeft een van de SRTV-stafmedewerkers regelmatig vrouwen bezocht in detentie. Zodra men vermoedt dat een gedetineerde een slachtoffer is van mensenhandel probeert Blinn een vrijwilliger bij haar op bezoek te laten gaan. Dit kan gaan om mensen in vreemdelingenbewaring, vrouwen die in detentie zijn omdat zij geen verblijfspapieren hebben of om vrouwen die een straf uitzitten. Daarnaast maakt de SRTV deel uit van het beslissingsorgaan van het Noodfonds. Dit fonds werd voorheen alleen door Blinn beheerd. Nu wordt tijdens het wekelijks telefonisch overleg besloten of een slachtoffer in aanmerking kan komen voor een lening uit dit fonds. Elders is meer te lezen over dit Noodfonds. De SRTV wil in dit netwerk een rol blijven spelen, omdat via deze organisatie contacten ontstaan en kennis over mensenhandel bij de SRTV toeneemt. Deze samenwerking heeft tot doel het internationale netwerk uit te breiden, ervaringen met elkaar te delen, slachtoffers op te vangen, internationaal beleid te ontwikkelen en op nationaal- en Europees niveau te lobbyen. De SRTV is zeer intensief betrokken bij het in 2008 opgerichte internationale religieuze netwerk zoals elders in dit jaarverslag te lezen is.

Noodfonds Het fonds werd in 1999 opgericht omdat niet alle slachtoffers van mensenhandel financieel helemaal op eigen benen kunnen staan. Er wordt vaak een beroep op gedaan. Een bijstandsuitkering is voor de meeste slachtoffers van mensenhandel het inkomen waar ze het mee moeten doen. Vaak hebben ze dan ook nog één of meerdere kinderen. Dit is geen vetpot. Door onverwachte uitgaven, voor huisvesting, leges of medicijnen, worden ze voor een probleem geplaatst. Ook zijn er veel gevallen waarin cliënten tussen wal en schip vallen; niets is dan voor hen geregeld. Een voorbeeld is een cliënt die maanden moet wachten voordat aangifte wordt opgenomen. Zolang de aangifte niet is gedaan, kan ook geen verblijfsvergunning worden aangevraagd. En dat betekent ook geen recht op een uitkering. Weer een ander moet met een illegaal kind rondkomen van een uitkering voor een alleenstaande. In deze gevallen kan nergens een beroep worden gedaan op extra financiële middelen. Bijdragen zijn gericht op een tijdelijke verlichting van de situatie. Vanaf 2007 maakt de SRTV deel uit van het beslissingsorgaan van het noodfonds waarin, door middel van wekelijkse telefoongesprekken, gekeken wordt of een aanvraag gehonoreerd kan worden. Voor de SRTV is deze samenwerking van belang om een goede kijk op de telkens veranderende situatie betreffende slachtoffers van mensenhandel te houden. Sinds 2008 is Humanitas niet meer de enige organisatie die het noodfonds van geld voorziet. Zowel SRTV als BlinN hebben andere fondsen gezocht om het fonds met de benodigde € 25.000 euro te vullen. Het Anton Jurgens Fonds werd eenmalig bereid gevonden een donatie te doen en Cordaid participeerde in het kader van hun binnenlandse activiteiten voor een substantieel deel. Ongeveer 50 procent van de betalingen uit het noodfonds waren giften.

22


Lobby en beleidsbeïnvloeding In 2008 ging een driemaandelijks overleg van start waarin de verschillende departementen van de centrale overheid en de NGO‟s die met mensenhandel te maken hebben elkaar op de hoogte houden van ontwikkelingen en waar knelpunten kunnen worden aangekaart. Bij dit „interdepartementaal-overleg‟ zijn vertegenwoordigers aanwezig van de ministeries van Justitie, Binnenlandse Zaken, Buitenlandse Zaken, Welzijn,Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Tevens is er bij dit overleg een vertegenwoordig namens de Procureurs Generaal, de Sociale Inlichtingen- en Opsporingsdienst , het Bureau Nationaal Rapporteur Mensenhandel en IOM. De vertegenwoordigde NGO‟s zijn Ecpat, BLinN, Comensha, La Strada en SRTV.

SRTV als praktijkleerplaats In 2008 kwam een jonge scholiere vragen of zij bij de SRTV stage kon komen lopen. Besloten werd dat er genoeg werkzaamheden zijn die voor een MBO-studente zinvol zijn en er werd toegestemd met het creëren van een stageplaats. De SRTV werd in 2008 door het Ecabo, het „kenniscentrum beroepsonderwijs bedrijfsleven' goedgekeurd als praktijkleerplaats. Na deze erkenning kon de eerste stagiaire beginnen. Rozina Hölzken, een jonge Bossche vrouw en overtuigd moslima, kwam het SRTV-team voor drie maanden versterken. Mijn naam is Rozina Hölzken. Ik ben 18 jaar oud en woon in ‟s Hertogenbosch. Op het ROC de Leijgraaf te Oss volg ik de opleiding directiesecretaresse-managementassistent. In het 2e leerjaar moet ik tien weken stage lopen. Ik wilde graag stage lopen bij een stichting die mensen helpt, vooral vrouwen. Met die intentie ging ik opzoek naar een passende stageplek. Al snel vond ik op internet de Stichting Religieuzen Tegen Vrouwenhandel. Ik las dat “de stichting een bijdrage wil leveren aan de strijd tegen de groeiende handel in vrouwen en de daaruit voortvloeiende gedwongen prostitutie”. Ik vind het heel mooi dat een dergelijke stichting bestaat. Dat het een groot probleem is, wist ik niet. Nu ik hier stage loop, merk ik dat het zelfs een groeiend probleem is. Ik ben blij dat ik ze door middel van mijn stage een beetje mag helpen. Rozina Hölzken, stagiaire SRTV 2008

23


Lijst met gebruikte afkortingen ANAHT Apoyo Muher B9

BLinN CMBR CMC, mensen een missie Coat net Comensha Cordaid Cosudow Ecabo Ecpat EU ICCO ILO INRA TIP IOM JMJ JPIC KiA KNR LSI NCWR NGO NVR NVVH Oxfam Novib

Sesam SHOP SspS UIS G

UnieNKV USMI VN WRGV

24

African Net work Against Human Trafficking, Afrikaans Netwerk Tegen Handel in Mensen Vrouwenondersteuning voor Spaanstalige vrouwen in Nederland Hoofdstuk B9 uit de Vreemdelingencirculaire, procedure die is bedoeld voor slachtoffers en get uige-aangevers van mensenhandel. Het doel ervan is slachtoffers van mensenhandel in staat te stellen aangifte te doen en zo de dreiging van onmiddellijke uitzetting weg te nemen. Bonded Labour in Nederland, programma van Humanit as en Oxfam Novib, ondersteunt slachtoffers van mensenhandel in Nederland Cent raal Missionair Beraad Religieuzen met Katholieke Missionaire Ont wikkelingsorganisatie; voorheen Centraal Missie Commissariaat Christian Organisations Against Trafficking Network Coördinatiepunt mensenhandel (voorheen Stichting Tegen Vrouwenhandel) Katholieke organisatie voor ont wikkelingssamenwerking Comité voor de ondersteuning van vrouwen in moeilijkheden in Nigeria Kenniscentrum beroepsonderwijs bedrijfsleven, praktijkleerplaatsen End Child Prostitution, Child Pornography and Trafficking of Children for Sexual Purposes Europese Unie Interkerkelijke medefinancieringsorganisatie voor ontwikkelingssamenwerking International Labour Organisation International Net work of Religious Against Trafficking In Persons Internationale Organisatie voor Migration Zustercongregatie Sociëteit van Jezus Maria en Jozef Justice Peace and Integrity of Creation Kerk in Actie Konferentie Nederlands e Religieuz en La Strada Internationaal Nigeriaanse Conferentie van Vrouwelijke Religieuzen Niet Gouvernementele Organisatie (geen overheidsorganisatie) Nederlandse Vrouwenraad Nederlandse Vereniging voor Huis vrouwen Nederlandse medefinancieringsorganisatie en non -gouvernementele organisatie voor ontwikkelingssamenwerking met links naar Amnesty International, P artij van de Arbeid en Groenlinks en Milieudefensie Academie voor S enioren en Samenleving: Professioneel advies door vrijwilligers voor organisaties met vrijwilligers. Stichting Hulp en Opvang Prostitutie en Mens enhandel in Den Haag Congregatie van de Zusters van de Heilige Geest Internationale Unie van Vrouwelijke Hogere Oversten Unie Nederlandse Katholieke Vrouwenbeweging Unie van Italiaanse V rouwelijke Religieuzen Verenigde Naties Werkgroep van Religieuzen voor Gerechtigheid en Vrede


Financiële verantwoording 2008 LASTEN 2008 Personeelskosten Salarissen premies en verzekeringen

€

Doorberekende personeelskosten

-

73.993 21.876 95.869 10.000 85.869 4.477

Overige personeelskosten Totaal personeelskosten

€

Hui sve sting Huur inclusief energie en verzekeringen Schoonmaak Totaal huisve stingskosten

90.346

6.359 1.696 8.055

Algemeen Algemeen kantoorkosten Nieuwsbrieven Jaarverslag Conferenties Reiskosten Voorlichtingsmaterialen en -kosten Accountant website Overige organisatiekosten

8.642 13.033 2.360 1.768 1.134 752 1.369 260 5.218 34.536 - 13.033 218

Doorberekende kosten nieuwsbrief Doorberekende kosten website Totaal algemene kantoorkosten

21.285

Projecten extern: Cont acten Nat &Internat. conferenties Projectondersteuning

3.795 17.083 20.878

TOTAAL LASTEN BATEN 2008 Bijdrage van commissie PIN 2008 Bijdrage van commissie PIN 2007 Donaties/collectes Lezingen Bijdragen uit projectfondsen Rent e Overige baten

-

-

€

€

140. 564

€

150.490

70.000 2.500 82.585 883 17.083 1.915 1.775

Doorberekende donaties/collectes TOTAAL BATEN Resultaat verslagjaar 2008 Resultaatverdeling Toegevoegd/onttrokken aan algemene reserve Toegevoegd aan projectenfonds

€

171.741 21.251

9.926

4.963 4.963 9.926

25


PROJECTEN Lasten Internationaal Religieus Netwerk Kosten Personeelskosten

€

Project Nieuwsbrieven en website Kosten Personeelskosten Totaal Baten Bijdrage uit intern fonds Subsidie Internationaal Netwerk Subsidies Nieuwsbrieven Donaties en collectes Totaal

9.786 2.000 13.251 8.000

€

3.683 8.103 0 21.251

€

33.037

€

33.037

Toelichting bij de financiële verantwoording Donaties en collectes In 2008 mocht de SRTV enkele grote giften ontvangen. Een Franse informatiebrief aan mannelijke congregaties in Europa resulteerde in een spontane royale gift van een Franse congregatie. Na het geven van voorlichting in Amsterdam doneerde een kerkganger een groot bedrag. Nieuwsbrieven Met dhr. Kragten, accountant van Inventive Controle werd besproken dat een deel van de ontvangen donaties afkomstig is van de lezers van Verhandelingen. Een substantieel deel van de donaties komt binnen direct ná de verzending van de acceptgirokaart voor een vrijwillige bijdrage die telkens met het Paasnummer van Verhandelingen wordt meegezonden. Bij verschillende fondsen werd subsidie aangevraagd voor de SRTVnieuwsbrieven. Geen van deze aanvragen werd gehonoreerd. Met de accountant werd afgesproken is dat een deel van de donaties verantwoord wordt als bate ten behoeve van de nieuwsbrieven. Voor 2009 wordt nagegaan of het mogelijk is deze opbrengst afzonderlijk in de financiële administratie te verantwoorden. Ziekte In de zomer van 2008 werd mw. van Helmond, de vrijwillige medewerkster die de boekhouding verzorgde getroffen door een ernstige hersenbloeding. De taken van mw. van Helmond werden gedeeltelijk overgenomen door Zr. Van Kemmeren. Daarnaast huurt de SRTV op uurbasis een externe medewerker in om enkele specialistische financieeladministratieve taken uit te voeren. Het project Elena Aangezien dit project in januari 2009 zal worden gepresenteerd zijn een groot deel van de voorbereidingen en fondswerving geschied in 2008. Voor dit project werden additionele gelden gezocht en gevonden. De meeropbrengst van de verkoop van de boekjes en dvd‟s zal gereserveerd worden voor volgende uitgaven in andere vertalingen zoals het Spaans, Russisch of Portugees. In overleg met de accountant van Inventive Controle is besloten de financiën van het gehele project naar 2009 over te brengen. Van het positief exploitatiesaldo wordt 50% toegevoegd aan het projectfonds en 50% aan de algemene reserve. 26


Berichten over verschillende activiteiten Impressie themadag over Vrouwenhandel De stem die mij roept: Zuster waar is je zusje ? We zijn met een groep van twaalf en zitten in een m ooie tuinkamer van het grot e complex Mariënburg. De twee stafmedewerkers van de Stichting Religieuzen tegen Vrouwenhandel, Ivonne van de Kar en Elma van den Nouland, nemen de leiding. Vanaf het eerste moment worden wij, op een nieuwe manier, actief betrokk en bij het grote, wereldomvattende probleem van vrouwenhandel: de schending van de persoonlijke integriteit van vrouwen. In Nederland is vrouwenhandel onderscheiden van mensenhandel. Mensenhandel gaat om uitbuiting en gedwongen arbeid van zowel mannen als vrouwen, zoals soms gebeurt in de bouw of bij tomatenplukkers en aspergestekers. Onvrijwillige prostitutie valt In Nederland onder mensenhandel. De Stichting Religieuzen Tegen Vrouwenhandel (S RTV) is opgericht om daar iets tegen te doen. Uit de eerste hand horen we hoe het allemaal begonnen is, hoe Zuster Michel Keesen (zuster van O.L.V. van Amersfoort ) de stem hoorde: wat gebeurt er met mijn zusje? Kan zij uitgroeien tot wie zij bedoeld is te zijn? Concreet en herkenbaar Wat mij raakt die dag is de professionaliteit van de SRTV, de wijze waarop het bestuur en de stafmedewerkers de solidariteit met de vrouwen en religieuzen over de hele wereld uit de landen van herkomst van de verhandelde vrouwen organiseren en benutten. Dikwijls had ik daarvan gehoord, m aar nog nooit van zo dichtbij. Met grote betrokkenheid vertellen Ivonne en Elma daarover. Opnieuw voel ik een stille verbazing om wat er allemaal in beweging is gezet en blijft bewegen! Als er twee videofilms worden vertoond, komt dat alles nog dichter aan het lijf. Een visuele confrontatie is in mijn beleving nog indringender dan verhalen. De eruditie, de betrokkenheid, de professionaliteit van de stafmedewerkers, Ivonne en Elma, maakt diepe indruk. Als we ze vragen naar hun achtergrond vert ellen ze over hun studies en ervaringen en dat ze geen vrouwelijke religieuzen zijn, maar wel religieuze vrouwen. Het werk dat de religieuzen begonnen zijn wordt voort gezet. En dat geeft een dankbaar gevoel. Ploni van Mil, Vrouwen van Bethanië

Religieuzen en Vrouwenhandel een onmogelijke combinatie? Religieuzen, bestaan ze eigenlijk nog? In de stad waarin ik woon met ruim 180.000 inwoners, is er niet één meer! Maar als ik het k antoor van de Stichting Religieuzen tegen Vrouwenhandel in het monumentale k looster Mariënburg in Den Bosch binnenk om k ijk ik tegen de rug van een frêle, gesluierde vrouw aan. Toch een novice? Nee, toch niet! Rozina blijkt een jonge Moslima te zijn die de opleiding tot directiesecretaresse volgt en stage loopt bij de SRTV. 'Dus toch een sluier', lachen Ivonne van de Kar en Elma van den Nouland. Zij voeren het dagelijkse werk van de Stichting uit, daarbij geholpen, gesteund en gedragen door tientallen vrijwilligers; vrouwelijke én mannelijke religieuzen en ook leken en Ivonne zegt: 'Wij zijn geen vrouwelijke religieuzen, maar wel religieuze vrouwen. Zuster Michel Keesen las ruim achttien jaar geleden een artikel over vrouwenhandel en daar schrok ze erg van. Ze wilde er iets aan doen en vroeg middels een oproep andere religieuzen om een reactie. En e r kwamen er veel, vooral van zusters die missionaris waren geweest. Zij kenden de problematiek van binnen uit. Zuster Michel overlegde met de al bestaande Stichting tegen Vrouwenhandel en er werd besloten om een eigen werk groep van religieuzen op te richte n.'

27

SRTV Jaarverslag 2008 Waarom? 'Omdat het ontzettend belangrijk is om vrouwen en meisjes te waarschuwen vóórdat ze slachtoffer dreigen te worden. En vrouwelijke religieuzen hebben een wereldwijd, goed georganiseerd netwerk waar ze gebruik van kunnen maken. De SRTV werkt vanuit de christelijke visie dat elk mens geschapen is naar het evenbeeld van God en recht heeft op een menswaardig bestaan. Slachtoffers van mensenhandel worden op grove wijze aangetast in hun menselijke waardigheid. Preventie Het belangrijkste werk van de stichting is voorlichting en preventie. Ivonne laat me een kast zien met een tig aantal laatjes en in elk laatje zitten folders in een vreemde taal. Meer dan vijftig verschillende! Ze zijn gemaakt door religieuzen die de taal spreken of door contacten die zij hebben. En steeds als ze iemand ontmoeten die een taal spreekt die ze nog niet hebben vragen ze of hij of zij een folder wil vertalen. De folders worden opgestuurd naar medezusters, kloosters, bisschoppenconferenties en andere organisaties en mensen waar de religieuzen cont act mee hebben met de vraag: lees deze folder, praat erover en kijk of je er iets mee kunt doen in het kader van goede voorlichting en bewustwording. Heel veel congregaties hebben ook scholen en er zijn zusters die, voordat de meisje s eindexamen doen, met de folder aan het werk gaan. In de loop van de jaren zijn zo tienduizenden folders verspreid want het net werk van de kerk is stevig georganiseerd en heel betrouwbaar! En dat is met plaatselijke organisaties en overheden lang niet altijd het geval. Folders Maar hoe goed je voorlichting ook is, hóe je ook waarschuwt, vrouwen komen toch, want zij zijn de uitzondering op de regel, de contacten die zij hebben zijn wel bet rouwbaar.... Of de nood is zo hoog dat naar het rijke westen gaan de enige uitweg lijkt. Daarom gaat een deel van de folder ook over 'save migration', veilige migratie. Op elke folder staan de gegevens van de SRTV in Nederland, maar er is ook plaats voor de gegevens van degene die de folder uit deelt. Ivonne:'We hebben net nog een mailtje gekregen van een zuster uit Kenia die de Swahilifolder 10.000 keer heeft laten kopiëren met haar eigen adres er op! Dat geeft extra vertrouwen, ook bij kloosters en andere instanties waar ze geen contactpersonen hebben. Zeggen dat je van de SRTV uit Nederland bent geeft méér vertrouwen dan zeggen dat je van de politie bent.' Voorlichting Ook in Nederland is de SRTV heel actief. Een aant al keren per maand worden Ivonne of Elma uitgenodigd door paroc hies, congregaties, vrouwenorganisaties en soms clubs als de Rotary om te vertellen over hun werk. Vroeger deden de zusters dat zelf, nu gaan ze nog wel vaak mee t er ondersteuning. Ook op middelbare scholen worden regelmatig gastlessen gegeven en dan komen de loverboys natuurlijk ook ter sprake. Waar ze ook maar kunnen vertellen over hun werk zijn ze present. De laatste vraag gaat over geld. Waar doen ze het van? Heel simpel eigenlijk, het geld komt van de religieuzen zelf middels het PIN (Projecten in Nederland). En er komen gelukkig ook donaties en giften binnen en voor elke lezing die gegeven wordt, wordt een kleine vergoeding gevraagd. En omdat er iemand is die van fotograferen houdt worden er door vrijwilligers ook kaarten gemaakt met prachtige foto's die € 1,- per stuk kosten. Ans Kits Zijwind 2008 (ingek ort voor dit verslag)

28


Scholieren op zoek naar informatie over vrouwenhandel In het begin van dit jaar nam Richard de Keyzer, een leraar van het Arentheem College in Arnhem, contact op met de SRTV. Hij is zeer actief in het bedenken en maken van nieuwe leermiddelen voor zijn scholieren. Als godsdienstleraar probeert hij zijn leerlingen betrokken te houden bij zijn vak door aansluiting te vinden bij de interesses van zijn multiculturele leerlingen. Webquest In samenwerking met de SRTV werd een webquest gemaakt. Dit is een nieuwe les vorm die de laatste jaren steeds meer ingang vindt in het onderwijs. Het is een gestuurde zoektocht voor leerlingen, die zo via Internet informatie over een bepaald onderwerp vinden. De leerlingen in Arnhem zijn drie lessen lang aan de slag gegaan met het onderwerp vrouwenhandel. Tijdens de SRTV gastles waren de verschillende groepen dus al aardig voorbereid. Op de website van school konden de leerlingen vragen, opdrachten en links naar informatie vinden over de SRTV en over vrouwenhandel. De les begon met het maken van een mindmap, een woordassociatie, over het thema. Dit diende als opfrisser voor de leerlingen die op die manier het hele onderwerp weer goed voor ogen hadden. Nadat Ivonne was voorgesteld werden deze vrije associaties doorgenomen. Er zijn natuurlijk altijd grapjassen die het leuk vinden om provocerende woorden op te schrijven. Het mooie is dan dat ook deze woorden prima in het thema passen. Aangrijpende film Daarna bekeken de leerlingen de film Anna. Het is een film die de SRTV z elf heeft laten maken over een waar gebeurd verhaal dat nogal heftig over kan komen. In deze klassen k wam dezelfde reactie als op andere scholen. I n het begin wordt vooral door de jongens veel gegniffeld, maar naar mate de film vordert worden ze steeds stiller en raken ze onder de indruk van het verhaal. Vaak vinden meisjes de film erg aangrijpend. Het is verbazingwekkend dat jongeren, die in deze tijd zoveel te zien krijgen, toch zo gegrepen worden door het verhaal van Anna. Na de film was er ruimte voor het stellen van vragen. Daar werd zeer serieus op ingegaan zodat een levendige discussie ontstond die duurde tot de bel een einde maakte aan het lesblok. De leerlingen werden eraan herinnerd dat ze een week later een werkstuk moesten indienen over mensenhandel. De resultaten zijn zeer uiteenlopend, maar het belangrijkste is dat weer een hele groep jongeren iets meer weet over de gevolgen en de oorzaken van mensenhandel. Ivonne van de Kar Coördinator SRTV

Thema-avonden vrouwenrechten en vrouwenhandel Vrouwenrechten en vrouwenhandel is een thema waar veel over te vertellen valt. Tijdens twee avonden in Den Haag werd hierover gesproken en gediscussieerd. De avonden werden georganiseerd door de Zending Werelddiakonaat en Ont wikkelingssamenwerking (ZWO-commissie) van de wijkgemeente Bergkerk/Bethelkapel in samenwerking met de Lukaskerk in Den Haag. De eerste avond stond voornamelijk in het teken van de s chrijnende situatie in welke slachtoffers zich begeven t erwijl op de tweede avond besproken werd wat we in de samenleving en in de kerk kunnen doen. Het politiekorps Haaglanden hield een indrukwekkende pres entatie over de situatie van slachtoffers van loverboys. De opvangorganisatie S HOP vertelde over hun werkzaamheden. Een week later was het de beurt aan de „politiek en kerk‟. Elma van den Nouland van de SRTV hield een presentatie over het werk van de SRTV en de rol van de kerk. In een discussie die volgde kwam de vraag naar voren hoe kerken zich kunnen inzetten voor slachtoffers van mensenhandel. Namens de politiek sprak Mw. Ferrier als lid van de Tweede Kamer voor het CDA en woordvoerder ontwikkelingssamenwerking. Daarnaast houdt zij zich bezig met het t hema mensenhandel. Er ontstond een levendige discussie met kritische vragen. Thema-avonden als dez e, waarbij hulpverlening, politie, kerk en politiek samen worden gebracht zijn zeker aanbevelingswaardig voor andere kerken. Elma van den Nouland beleidsmedewerk er SRTV

29

SRTV Jaarverslag 2008 Naar aanleiding van de column van Cok s van Eysden in het septembernummer van Verhandelingen verscheen in Trouw het volgende artik el.

Rk kerk stond aan wieg bordeel De room s-katholieke kerk heeft rond de Tweede Wereldoorlog een staatsbordeel helpen opzetten. Campo Alegre op Curaçao i s nog altijd een belangrijke doorvoerhaven voor vrouwenhandelaars richting Nederland. “Zoiets zou de rk kerk nooit meer doen”’denken de nonnen die zich tegen gedwongen prostitutie verzetten. Ze had het boek ‟Dubbelspel‟ gelezen dus ze wist van het bestaan van Campo Alegre, maar Ivonne van de Kar, coördinator van de Stichting Religieuzen Tegen V rouwenhandel wist niet dat de rooms katholieke k erk zelf aan de wieg heeft gestaan van dit megabordeel op Curaçao. Sinds kort weet ze het wel, dankzij een column in het kwartaalblad van de zusters, Verhandelingen. Daarin memoreert publiciste Coks van Eysden de opzienbarende geschiedenis van Campo Alegre. Zij gaat in haar stuk ‟vijgenblad-toerisme‟ in op de ontstaansgeschiedenis van Campo Alegre (‟vrolijk kamp‟), een bordeel dichtbij het vliegveld van Curaçao. Op de verkeersborden wordt het aangewezen door een mooi logo, schrijft Van Eysden, een vijgenblaadje op de borden. Het is in 1944 opgezet „door de Nederlandse overheid in samenwerking met de katholieke kerk als staatsbordeel ten behoeve van immigranten voor de olieraffinaderij, zeelieden en militairen”. Daar hoefden de plaatselijke schonen niet in te werken – die zouden maar rondvertellen welke eilandgenoten er tot de klandizie behoorden. V oor de arbeid werden prostituees uit de Dominicaanse Republiek en Colombia geronseld, voor maximaal drie maanden, zodat ze geen relaties konden aanknopen met hoerenlopers. Het zal indertijd met de beste intenties gebeurd zijn, zegt Ivonne van de K ar van de Religieuz en Tegen Vrouwenhandel, “maar het heeft echt verkeerd uitgepakt”. Helemaal onbekend was de betrokkenheid van de rk kerk niet. In haar dissertatie ‟Reizende sekswerkers‟ wijdde de antropologe Marie-Louise Janssen er vorig jaar welgeteld één regel aan. Ze schrijft dat Nederland sinds 1911 een bordeelverbod kende, maar feitelijk koos voor gedogen van prostitutie. Dez e pragmatische houding leidde op Curaçao “t ot de oprichting van Campo Alegre, een gezamenlijk initiatief van de Nederlandse regering, de katholieke kerk, het Amerikaanse leger en Amerikaanse zakenmensen”. Doel was het beschermen van lokale vrouwen tegen de buitenlandse mannen die het eiland aandeden en hun seksuele behoeften wilden bevredigen, aldus Janssen. Waarom nam de rk kerk dit initiatief? Niet alleen in „ons Oost-Indië‟ greep de besmetting met geslachtsziekten om zich heen (en hielp de roep om kuisheid van de regering niets), ook in „De West‟ vormden soa‟s een groot gevaar. De olieindustrie van Shell had reden tot vrees voor haar productiviteit en het Amerikaanse leger wist dat mannen niet harder gingen vechten met een doorwoekerende geslac htsziekte. Coks van Eysden, schrijfster van de column, deed onlangs op Curaçao archiefonderzoek naar de sporen die religieuzen op het eiland hebben nagelaten. “Wat je daarin tegenkomt is dat men in de jaren twintig al nauwelijks greep kreeg op de om zich heen grijpende geslachtsziekten. En tijdens de Tweede Wereldoorlog werd dat probleem nog veel groter. ” De komst van Campo Alegre was daar het antwoord op, stelt Van Eysden. Op het overwegend katholieke Curaçao koos de kerk voor het minste van de kwaden: een bordeel met toezicht en medische begeleiding. Iets omfloerster omschrijft Kamala Kempadoo dat in haar studie ’Sexing the Carribean’, (2004). Prostitutie gold als een kwaad, maar de kerk koos voor het kanaliseren van de „perversie‟, liever dan het eiland erdoor te laten overspoelen.

30

SRTV Jaarverslag 2008 Dat stuitte al snel op grote bezwaren, ook van katholieke zijde. Niet alleen was de lokale pastoor fel tegen hoerenbezoek – maar wat hij ook sprak en dreigde, zijn mannelijke parochianen bezochten er geen bordeel minder om. Ministers wezen er toen al vergeefs op dat Campo Alegre alle regels over vrouwenhandel aan zijn laars lapte. E n een petitie van meer dan t weeduizend Curaçaose vrouwen in 1951 voor het sluiten van het kamp had hetzelfde effect als de klachten van de pastoor en de ministers: geen enkel. Campo Alegre bestaat nog steeds – het is uitgegroeid tot het grootste openluchtbordeel van het hele Caribisch gebied. Toen het bordeel een paar jaar geleden een breed aangekondigde Open Dag wilde houden, prot esteerden jongeren fel, vert elt Van Eysden – katholieke jongeren, die hoogstwaarschijnlijk niet wisten dat ze dat vermaledijde bordeel dank ten aan onder meer hun eigen kerk. Al decennia is Campo Alegre een belangrijk doorvoerkanaal voor Colombiaanse en Dominicaanse prostituees die in Nederland achter de ramen en in clubs zitten – tot in de jaren negentig was eenderde van hen volgens onderzoekster Marie-Louise Janssen afkomstig uit Campo Alegre. Nu ligt dat aandeel wellicht iets lager, door de strengere immigratieregels. Het zijn uitgerekend deze vrouwen waar Religieuzen Tegen Vrouwenhandel voor opkomen. “Dat mag je wel de ironie van de geschiedenis noemen”, zegt Ivonne van de K ar. “Ik kan me niet voorstellen dat de rk kerk nu zoiets zou opz etten. Laten we het voortschrijdend inzicht noemen.” Historische context, beste bedoelingen, andere tijden – maar voor Van Eysden blijft het knagen. “Ik vraag me wel af, waarom z e in Campo Alegre geen meisjes van Curacao wilden laten werken. Mooie bescherming voor hen, maar waarom mochten de prostituees uit de Dominic aanse Republiek en Colombia dan wel bez oedeld worden? Ik zou nog wel eens in de hoofden van de kerkelijke plannenmakers willen kijken. Welke opvattingen kronkelden daar?” Zou het zin hebben om de kerkleiding aan te spreken op het oprichten van Campo Alegre? Ivonne van de Kar ziet er niet veel in. “Het is ooit met de beste bedoelingen gestart. Nu zou ik zeggen: laten we ons niet druk maken over het bestaan van bordelen. Prostitutie ban je echt niet uit. Maar laten we het misbruik, de verkrachting en de vrouwenhandel in de prostitutie aan de kaak stellen.” Dat is Coks van Eysden helemaal met Van de Kar eens. “Ik ben inmiddels zover dat ik gelaten accepteer dat er bordelen zijn. V roeger dacht ik: man, dan doe je er maar een knoop in. Maar ik word nog altijd heel kwaad als ik over verkrachting en handel hoor. In mijn column zeg ik: haal dan bij de hoerenloper het zaakje er maar af. Ik hoop dat mens en daar eens over na gaan denken.” Het pragmatisme van de bisschop van Willemstad, onder wiens verantwoordelijkheid Campo Alegre is geopend, lijkt wat op dat van de Religieuzen Tegen Vrouwenhandel. Van de Kar: “Rome is heel duidelijk: geen seks buiten het huwelijk. Maar de realiteit is anders, en daar hebben religieuzen, die vaak niet direct onder het paus elijk gezag vallen, meestal mee te mak en. Die zullen ook niet categorisch condoomgebruik afwijzen – dat moet en mensen zelf wet en.” Trouw, De Verdieping, Lodewijk Dros 20 september 2008

31


32

SRTV Jaarverslag 2008

Recommend Documents