JAARVERSLAG 2008 JAARVERSLAG 2008
1
Algemeen beleid
AZ Damiaan Raad van Bestuur (per 01.01.2009) • • • • • • • • • • • • • • • •
Mevr. G. Brugmans, voorzitter Dhr. B. Peirsegaele, ondervoorzitter Dhr. I. Huyghe, secretaris Dhr. J. Ackermans Dhr. A. Daenekindt Dhr. D. Laleman Prof. Dr. A. Lerut Dhr. W. Michils E.H. F. Sonneville E.Z. S. Stubbe Mevr. M. Van de Walle Prof. Dr. Ph. Vandekerckhove Dhr. B. Vander Cruyssen Dhr. L. Vansteene E.Z. B. Vanwildemeersch Dhr. P. Verhulst, algemeen directeur
Directiecomité (per 01.01.2009) • • • • • • • • •
Mevr. S. Commeyne Mevr. M. De Meester Dhr. F. Goeminne Dhr. X. Keters Dhr. P. Lanssens Mevr. M. Spileers Dhr. S. Van Neste Dr. S. Vanthuyne Dhr. P. Verhulst
Medische Raad (per 01.01.2009) • • • • • •
Dr. J. Van Oyen, voorzitter Dr. G. Orbie, secretaris Dr. Y. Hagers, ondervoorzitter Dr. G. Alliët Dr. A. Broeders Dr. A. Janssen
• Dr. L. Nuytten • Dr. L. Parmentier • Dr. E. Van Ingelghem
Ethisch comité (per 01.01.2009) • • • • • • • • • • • •
Dr. G. Fonteyn, voorzitter Dhr. K. Lakiere, secretaris Dr. M. Cool E.H. R. Decruyenaere Dhr. B. Dejaegher (niet stemgerechtigd) Magistraat D. Floren E.H. Prof. E. Lagae (niet stemgerechtigd) Dr. B. Linden Dr. L. Parmentier Dhr. J. Snoeck (niet stemgerechtigd) Dr. Ph. Vandelanoitte Dr. G. Van Paemel
Ondernemingsraad (per 01.01.2009) • • • • • • • • • • • • • • • • • •
Dhr. P. Verhulst, voorzitter Dhr. N. Coulier, secretaris Dhr. J. Snoeck, verantwoordelijke bedienden Dhr. J. Szlanyinka, verantwoordelijke arbeiders Mevr. S. Commeyne Mevr. M. De Meester Dhr. F. Goeminne Dhr. X. Keters Dhr. P. Lanssens Mevr. M. Spileers Dhr. S. Van Neste Dr. S. Vanthuyne Dhr. R. Busschaert Mevr. H. Devriendt Mevr. L. Dendooven Dhr. K. De Roo Mevr. A. Dewinter Dhr. G. Geerseau
• • • •
Mevr. M. Vanhooren Mevr. T. Pilaeis Mevr. R. Van Vooren Dhr. T. Ballieu
Comité voor preventie en bescherming op het werk (per 01.01.2009) • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
Dhr. P. Verhulst, voorzitter Dhr. F. Goeminne, secretaris Dr. B. de Milliano, arbeidsgeneesheer Mevr. S. Commeyne Mevr. M. De Meester Dhr. X. Keters Dhr. P. Lanssens Mevr. M. Spileers Dhr. S. Van Neste Dr. S. Vanthuyne Dhr. R. Busschaert Dhr. N. Coulier Dhr. J. Snoeck Dhr. J. Szlanyinka Mevr. W. Van Buren Dhr. J. Van Buren Dhr. P. Vanhoutte Mevr. M. Vastesaegher Mevr. L. Vanbeckevoort Mevr. C. Willems Mevr. T. Pilaeis Mevr. C. Vanhee Dhr. J. Steenhuyse
Inhoud Inhoud 3 Voorwoord 4 Algemeen beleid
5-9
Patiëntenzorg 10-15 Kwaliteitszorg - veilige zorg 16 Administratie
17-18
Zorg in cijfers 19 Facilitaire diensten 20-21 Financiën 22-25 Personeelsbeleid
26-28
Milieu en veiligheid
29-31
Masterplan
32-34
Geneesheren 35
JAARVERSLAG 2008
3
Voorwoord
Het jaar 2008 zal niet zou gauw in de vergeethoek geraken. De banken schudden op hun grondvesten. Zelfs ons spaargeld leek niet meer veilig. De economische toekomst is onzeker, voor onze sector gaat dit ongetwijfeld gepaard met nieuwe uitdagingen. In januari 2008 gingen eindelijk de bouwwerken aan de Gouwelozestraat- Konterdamkaai van start. In het voorjaar maakte de aannemer het bouwterrein klaar. In maart startte op een gedeelte van de bezoekersparking de bouw van een nieuw parkeergebouw, thans reeds volop in gebruik. Een geslaagde realisatie! Op 16 mei, te midden van talrijke prominenten, enthousiaste medewerkers en aanwezigen, onthulde minister Steven Vanackere de eerste steen. Daarna volgde de zegening door Mgr. Roger Vangheluwe. Einde 2008 bereikten projecten 1 & 2 reeds niveau 00. Allen, die hun schouders zetten onder onze nieuwbouw, van harte dank. Gelukkig zijn hoofdzakelijk de medewerkers van de ondersteunende diensten door de nieuwbouw in beslag genomen zodat de zorgverleners zich kunnen concentreren op onze kernopdracht: “het verlenen van een kwalitatieve geneeskunde, gepaard met een goede service”. In april kwam de visitatiecommissie op bezoek. Dank zij de gewaardeerde medewerking van allen kregen we een positief auditverslag en werden al onze erkenningen voor vijf jaar verlengd. Ons beleidsplan werd in 2008 verder uitgewerkt. Hierin worden onze nieuwe visie, missie en strategische doelstellingen uitgeschreven. Er werd verder sterk geïnvesteerd in de ondersteuning van onze medewerkers.
Zelfs een vlugge lezing van het jaarverslag 2008 zal u doen besluiten dat er in 2008 echt veel werd gepresteerd. Spijtig genoeg was er ook in 2008 het abrupt eenzijdig afbreken van het prille project voor één groot Oostends ziekenhuis. Een foutieve evolutie, een slechte zaak voor de Oostendse bevolking. Het beheer en de directie hadden graag de fusie tussen de Oostendse ziekenhuizen gerealiseerd met als doelstelling een kwaliteitsvolle en volledige gezondheidszorg economisch verantwoord te verankeren en waar mogelijk verder uit te bouwen. AZ Damiaan is steeds bekommerd geweest om in nauwe en loyale samenwerking met andere zorgverstrekkers het aanbod op het gebied van patiëntenzorg voor de burgers van Oostende en omgeving zo volledig mogelijk en kwaliteitsvol aan te bieden. De organisatie van ons ziekenhuis moet er nu over waken dat de patiënt en zijn omgeving de zorgen ontvangen in hun regio die zij nodig hebben, vragen, verwachten. De uitbreiding van het artsenkorps en de toegenomen opleiding van onze medewerkers staan er garant voor dat het ziekenhuis de weg opgaat van een modern toekomstgericht ziekenhuis, waar de patiënt centraal staat. Ik hoop dat dit jaarverslag U overtuigt van de waarde van ons ziekenhuis voor de regio. G. Brugmans, voorzitter van de raad van bestuur
Algemeen beleid
VISIE EN MISSIE We leven in een snel veranderende maatschappij. Schaalvergroting, vergrijzing van de bevolking, efficiëntie, innovatie en financiële kaders zijn maar enkele van de begrippen die dagelijks worden gehoord. Een ziekenhuis moeten in zijn ontplooiing rekening houden met de programmering en normen door de overheid opgelegd. De overheid verwacht dat de middelen doelgericht en efficiënt worden aangewend door het ziekenhuis. De patiënt van de 21ste eeuw heeft veel verwachtingen naar het ziekenhuis toe. Hij verlangt een uitgebouwd zorgaanbod, kwaliteit op alle vlakken, begrijpbare informatie, comfort, aandacht, … In het licht van deze gegevens boog de Raad van Bestuur zich over de opdracht van het ziekenhuis, de positionering, het zorgaanbod, de uitstraling, enz. Na veel overleg en studiewerk zag een vernieuwde visie en missie het licht. In 2009 zullen deze belangrijke statements uitvoerig worden gecommuniceerd naar alle medewerkers.
Visie AZ Damiaan is het referentiecentrum van de regionale gezondheidszorg voor de bevolking aan de kust. Tweedelijn gezondheidszorg is onze hoofdopdracht. We bouwen een netwerk uit met de zorgverstrekkers uit de eerste, tweede en derde lijn. We sluiten samenwerkingsovereenkomsten en – verbanden af om de rol van referentiecentrum ten volle waar te maken.
Missie De visie wordt in krachtige slagzinnen vertaald in een vernieuwde missie. Aan elke slagzin koppelen we strategische doelstellingen om onze missie te realiseren. De vernieuwde missie vormt het kader waarbinnen het beleidsplan voor de komende jaren wordt uitgewerkt.
1. We zijn het referentiecentrum voor regionale gezondheidszorg aan de kust. • We zijn een dynamische partner in het zorgcontinuüm voor zorgvragers aan de Belgische kust. • We bieden het volledige basispakket van tweedelijn gezondheidszorg aan. • We bieden in bewust gekozen domeinen volledige zorgprogramma’s aan. Deze keuze gebeurt op basis van epidemiologische relevantie, aanwezige expertise en verantwoorde inzet van middelen. • We bouwen aan sterke relaties met alle betrokkenen die een rol vervullen in het zorgcontinuüm. Respect voor de rol van alle betrokkenen en goede afspraken staan hierbij centraal. • We bouwen actief concrete samenwerkingsverbanden uit met andere gezondheidscentra. Complementariteit en rationele inzet van middelen vormen de toetssteen. 2. Alle activiteiten en in het bijzonder de zorg worden met de hoogst mogelijke kwaliteit aangeboden en uitgevoerd. • Het niveau van de zorgverlening wordt bepaald door de verwachtingen te meten en te sturen. Dit is de vertrekbasis van ons kwaliteitsbeleid. • Alle activiteiten van de instelling dragen bij aan kwaliteit. Iedere medewerker en arts is doordrongen van de zorg om kwalitatief te werken. • Kwaliteit drukt zich uit in verschillende dimensies zoals patiëntenzorg, infrastructuur, communicatie en organisatie. • Kwaliteit leveren start bij de kennis en vaardigheden van alle medewerkers en artsen en de attitude waarmee ze deze inzetten. Continue vorming wordt hiervoor voorzien. • De organisatie zet zich in om een aantrekkelijke opleidingsplaats en toekomstig werkgever te blijven voor de verschillende professionele groepen. Kwaliteit is de resultante van zowel individuele als groepsinzet. Multidisciplinair werken wordt gestimuleerd. • De organisatie wordt ondersteund door een kwaliteitsmodel. Het ondersteunt ons dagelijks werk.
JAARVERSLAG 2008
5
Algemeen beleid
• Kwaliteit wordt gedefinieerd, gemeten en opgevolgd. De verbetercyclus zorgt voor continue bijsturing. 3. De patiënt staat centraal. Met deze doelstelling trappen we geen open deur in. Al onze inspanningen hebben het belang van de patiënt voor ogen hebben. De patiënt is onze klant. • De organisatie vertrekt vanuit de noden van de patiënt met respect voor zijn herkomst, geloofsovertuiging, financiële draagkracht en recht op privacy. • Elke medewerker voelt zich individueel verantwoordelijk om bij te dragen aan een patiëntgeoriënteerde organisatie over de grenzen heen van het eigen vakgebied. • We hanteren een totale benadering van de zorgvraag en zorgbehoefte. • Best practices en externe benchmarking vormen de input om de patiënt steeds beter te bedienen. 4. Onze zorgverlening is toegankelijk • Ongeacht de financiële draagkracht krijgt de patiënt toegang tot ons zorgaanbod. • De patiënt wordt actief geïnformeerd ivm de medische en financiële aspecten van zijn zorgvraag. • Onze infrastructuur is uitnodigend en aangepast aan de eigenheid van de behoeften van diverse doelgroepen. • De zorgbehoefte wordt binnen een redelijke termijn beantwoord.
5. De organisatie gaat verantwoord om met de middelen die haar ter beschikking worden gesteld. • Investeringen en inzet van mensen worden afgetoetst aan de missie, bedrijfseconomische criteria en beoogde kwaliteit. • De organisatie zorgt voor transparantie omtrent de aanwending van de middelen. 6. De organisatie vertrekt vanuit de christelijke waarden die ze vanuit het verleden meekreeg en die op een eigentijdse wijze worden ingevuld. • Respect voor ieder mens in al zijn verscheidenheid. • Solidariteit met de zwakkeren. • Erkenning van de pluralistische samenleving.
Algemeen beleid Algemene vergadering De jaarlijkse Algemene Vergadering van het ziekenhuis ging door op 27 mei 2008. De rekeningen 2008 en het budget 2009 kregen de goedkeuring. Het voorlopig auditrapport van de visitatie door de afdeling Verzorgingsinstellingen van het ministerie van Vlaamse Gemeenschap werd voorgelegd en besproken.
Raad van Bestuur De Raad van Bestuur besliste op 22 januari om het experiment met het Elektronisch Patiënten Dosster van de firma C3 stop te zetten. Bij de ontwikkeling van het EPD zou AZ Damiaan fungeren als piloot- en referentieziekenhuis in België. Na een beloftevolle opstart van het
project op vier verpleegafdelingen, werd na een grondige evaluatie vastgesteld dat aan de verwachtingen niet kon worden voldaan. De opgebouwde kennis met betrekking tot het digitaliseren van patiëntgegevens en de aanpak van een dergelijk project, zal in de toekomst zeker benut worden. Het gewijzigd samenwerkingsprotocol met het VZN KULeuven werd op 22 januari goedgekeurd. Het samenwerkingsverband wordt geherdefinieerd naar een kennisnetwerk. De doelstellingen zijn: • een toegankelijk en hoogkwalitatief aanbod van patiëntenzorg in Vlaanderen • een hoogkwalitatieve opleiding van studenten en artsen specialisten • uitbouw van wetenschappelijk onderzoek (integratie van fundamenteel en toegepast onderzoek) samenwerking op vlak van administratief en logistiek management • ontwikkelen van visie rond structurering en financiering van de gezondheidszorg • optimalisatie van de zorgkwaliteit en continue kwaliteitsbewaking. De Raad van Bestuur vernam op 22 februari dat de Algemene Vergadering van het AZ H. Serruys AV Oostende en de Algemene Vergadering van het AZ St-Jan AV Brugge, op hun vergadering van donderdag 21 februari 2008 de beslissing hadden genomen om tot een fusie tussen beide ziekenhuizen over te gaan. Het AZ Damiaan had steeds aangegeven open te staan voor een ernstige benadering van een project voor één groot ziekenhuis te Oostende. Het AZ Damiaan bekijkt deze nieuwe evolutie in het Oostendse gezondheidslandschap als
Algemeen beleid
MEDISCH DEPARTEMENT
Stafmedewerker MVG/MPG L. Gilson
DEPARTEMENT NURSING directeur: A.M. Glorieux (*)
DEPARTEMENT LOGISTIEK directeur: P. Lanssens (*)
INTERNE ENERGIE DESK.
COÖRD. VORMING
PERSONEELSADM.
ARBEIDSGENEESK. MILIEU COÖRD.
VEILIGHEIDSCOÖRD. MORTUARIUM
PATIËNTEN BEGELEIDING
ZORG- EN KWALITEITSBELEID directeur: M. De Meester
Ombudsdienst M. De Meester
hoofdgeneesheer - medisch directeur Dr. S. Vanthuyne (*)
KWALITEITSCOÖRDINATIE inclusief FONA BELEID
APOTHEEK hoofdapotheker: S. Commeyne
VRIJWILLIGERS WERKING
P. Verhulst (*) algemeen directeur
COMMUNIC. TECHNIEKEN
VEILIGHEID & MILIEU directeur: F. Goeminne
ALGEMENE DIRECTIE Stafmedewerker communicatie
Cel beleidsinformatie L. Gilson/N. Mortier/ E. Vandenbroucke
stafmedew. HRM Evy Lekens N. Vanlerberghe
SOCIALE DIENST
Juridisch adviseur N. Rooryck
PREVENTIE ADVISEUR
PERSONEELSZAKEN directeur: M. Spileers (*)
PASTORALE DIENST
stafmedew. pers. adm. B. Franco
Directiesecretariaat M. Lams (directieassistent)
W. Sibiet
PERSONEELSBELEID
Organogram (per 31.12.2008)
DEPARTEMENT ADM. & FIN. directeur: S. Van Neste (*)
verpl. ziekenhuishygiënist J. Steenhuyse
ICT adj.-directeur: X. Keters
Projectcoördinator patiëntenzorg - XX
ICT
ZORGCOÖRDINATIE K. Lakiere - J. Steeman I. Luts ADMINISTRATIE
MED. ORGANISATIE
VERPLEEGEENHEDEN
PATRIMONIUMBEHEER
ziekenhuis & polikliniek
CMD
MEDISCH- TECHNISCHE DIENSTEN
BOUWWERKEN/ VIPA
BOEKHOUDING
MKG
CONSULTATIEDIENSTEN
TECHNISCHE DIENST
CENTRALE INNING
OPNAMEBELEID
PARAMEDICI/PSYCHOLOGEN
ECONOMAAT
FINANCIEEL BEHEER
ZIEKENHUISDIENSTEN
STAGECOÖRDINATIE
CENTRALE AANKOOP
INTERNE AUDIT
MED.TECHN. DIENSTEN
EPD-PROJECT
HOTELDIENSTEN & DIEET
FUNCT. ENTITEITEN
MVG
Legende: = directiecomité (*) = lid Cel Operationeel Managament = stafmedewerkers
(ASSOC.) DIENSTEN
een uitdaging. Kwaliteitsvolle en innovatieve geneeskunde zal blijvend worden verzekerd door ons dynamisch en groeiend team artsen. Op 25 maart 2008 keurde de raad van bestuur de tekst ‘Visie op de pastorale zorg in AZ Damiaan Oostende voor de komende 5 jaar’ goed. Patiëntengesprekken, rituelen en sacramenten en vieringen zijn de belangrijkste opdrachten van de pastores. Een opleiding in het Focusmodel wordt aangevat door de pastores.
Benoemingen Elise Vandenbroucke werd benoemd als stafmedewerker datamanagment per 01.05.2008. Nele Rooryck werd benoemd als juridisch adviseur per 01.07.2008. Charlotte Vandaele werd benoemd als ziekenhuisapotheker per 01.08.2008. In het kaderpersoneel werden een aantal bewegingen gerealiseerd. Op 01.03 werd Philippe Van Loo benoemd tot
hoofdverpleegkundige Dagziekenhuis 1. Op 01.03.2008 werd Kris Deconinck benoemd tot hoofdverpleegkundige VE 5. Op 18.03 werd Philiep Vandamme aangesteld als hoofdverpleegkundige spoedgevallendienst. Op 15.04 werd Stijn Vancoppenolle aangesteld als adjunct-hoofdverpleegkundige ICU-CCU. Op 15.07 werd ernard Meyers aangesteld als hoofdverpleegkundige Geriatrie 3. De Raad van Bestuur en verpleegkundig directeur Annemie Glorieux hebben in onderling overleg beslist om de samenwerking te beëindigen per 08.12.2008.
Visitatie In 2008 ging de geplande visitatie door de afdeling Verzorgingsinstellingen van het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap door. In de eerste maanden van het jaar werd veel voorbereidend werk uitgevoerd en een stroom
JAARVERSLAG 2008
7
Algemeen beleid documenten werd aan de auditoren geleverd. Het kwaliteitshandboek van het ziekenhuis en het laboratorium werden grondig herwerkt en geactualiseerd. In april startte de visitatiecommissie haar audit in het ziekenhuis. Het multidisciplinaire team auditoren had zich degelijk voorbereid aan de hand van de vooraf opgestuurde documenten. Zij hadden een goed beeld van de complexe structuur van het fusieziekenhuis met een werking op twee campussen. De audit omvatte meer dan een grondige bespreking van jaarverslagen, activiteitencijfers, management en kwaliteitsbeleid. Na de eerste gesprekken bezocht het team diverse verpleegafdelingen, waar indringende gesprekken werden gevoerd met de artsen en verpleegkundigen. AZ Damiaan kreeg een goed rapport en kreeg te horen dat ze tot de betere leerlingen van de klas behoort. Alle erkenningen werden bevestigd voor de volgende vijf jaren. De geïntegreerde zorgconcepten zoals het ‘Joint-Care’ programma en de klinische paden werden als sterke punten benoemd omwille van de coördinatie van zorg, de standaardisatie van procedures, de patiënteneducatie en de link naar de eerste lijn en thuiszorg.
CBI De Cel Beleidsinfo staat in voor het tijdig en accuraat aanbieden en ontwikkelen van kennis en informatie aan de strategische top binnen AZ Damiaan, zodat strategische doelstellingen gerealiseerd kunnen worden en beslissingen ondersteund of bijgestuurd kunnen worden. In 2008 schreef de cel beleidsinfo (CBI) haar missie en haar beleidsplan uit. Vier krachtlijnen
beschrijven wat de CBI wenst na te streven. 1. Het tijdig en accuraat aanbieden van kennis en informatie. 2. Aanbod doen aan de strategische top binnen het ziekenhuis. 3. Informatie aanbieden ter ondersteuning van strategische doelstellingen. 4. Bijsturen of ondersteunen strategische doelstellingen. Uit de krachtlijnen komen een aantal kernopdrachten naar voor. 1. Verantwoordelijk voor de minimale ziekenhuisgegevens (MZG) – cel patiëntengegevens. 2. Het proces van data intelligence. 3. Het aanleveren van beleidsinformatie. 4. Verantwoordelijk voor de diverse verplichte registraties.
Een aantal acties werd in 2008 ondernomen om de kernopdrachten uit te werken. 1. De MZG-registratie werd in zijn geheel toevertrouwd aan een gespecialiseerd team, de cel patiëntengegevens. Die cel wordt aangestuurd door de MZG-verantwoordelijke. Nadruk wordt vooral gelegd op de codeerkwaliteit. Een continu verbeterproces met o.a. opleidingen en interbeoordeelaarsoefeningen loopt. 2. Het bestaande datawarehouse wordt het hart van een business intelligence proces. Het datawarehouse werd in SQL-server gebouwd met de bestaande databases als bronbestanden. Business Intelligence Development Studio is de gebruikte toolkit. 3. Uit de aangeleverde beleidsinformatie analyseert de CBI trends en maakt simulatiemodellen die een projectie van die trends naar
de toekomst geven. Belangrijke analyses zijn: • het in kaart brengen van zorgvraag en het aanbod van patiënten en hun pathologie • het in kaart brengen van het sociaal en financieel profiel van de patiënten met het oog op het verzekeren van de financiële toegankelijkheid • de verwachtingen van de patiënten afwegen tegen het service-aspect van het ziekenhuis en verbeterpunten duidelijk maken • monitoring van de financiële toegankelijkheid. Kostprijs per ingreep of pathologie is een belangrijke maatstaf voor publieke verantwoording van de activiteiten. • in kaart brengen van de stakeholders en analyse van het proces van verwijzing en terugverwijzing • in kaart brengen van het regionaal zorgnetwerk en zorgaanbod. 4. De CBI werd uitgebouwd als een soort kruispuntbank in het ziekenhuis. Zo krijgt de cel beleidsinfo zicht op alle registraties binnen het ziekenhuis. De cel beleidsinfo heeft een duidelijke plaats gekregen in de organisatiestructuur van het ziekenhuis. De stafmedewerkers datamanagement zijn experten, die in lijn met de visie en strategie van de organisatie de nodige ondersteuning bieden aan de strategische top. Specifiek rapporteert de CBI rechtstreeks aan de strategische top, zijnde de algemene directie, de Raad van Bestuur en de artsen.
Beleidsplan IT Het beleidsplan IT is de aanzet van een masterplan IT, dat zich ontplooit over de komende 5 jaar. Verscheidene grote projecten staan op stapel en worden binnen die tijdspanne gerealiseerd. Het gaat onder andere
Algemeen beleid
over: de invoering van een nieuw Ziekenhuis Informatie Systeem (ZIS), een centraal elektronisch patiëntendossier, de invoering van Enterprise Application Integration (EAI), invoeren van systemen die helpen de infrastructuren te monitoren, …
Privacy In 2008 werd door de dienst juridisch advies een bijscholing georganiseerd voor de kader-leden over het belang van privacy in het ziekenhuis. De expansie van informatieen communicatietechnologieën kan een bedreiging vormen voor de privacy. Een aantal guidelines werden besproken. Toegang tot elektronisch post en het internet zijn wijd verbreid in het ziekenhuis. Een ICT-policy werd uitgewerkt om de ‘good
practices’ aan te geven in het gebruik van deze media.
Omgaan met klachten Als lerende organisatie kunnen we leren uit de klachten en deze momenten aangrijpen om onze organisatie te verbeteren. De diensthoofden en hoofdverpleegkundigen kregen van Raymond Claes tijdens de studiedag van het voorjaar een geanimeerde uiteenzetting ‘Omgaan met klachten’. Dit wapent de medewerkers om op een gestructureerde manier naar klachten te luisteren en de juiste stappen te zetten.
Solidariteitsfonds Het solidariteitsfonds steunde in 2008 vier projecten. In het kader van de samenwerking ‘Ziekenhuis voor Ziekenhuis’ met Memisa, werd
de som van 11.500 euro uitgetrokken voor de structurele ondersteuning van het partnerziekenhuis in Djuma, RD Congo. Tijdens het voorjaar 2008 werd een uitgebreide sensibilisatiecampagne over het ziekenhuis van Djuma en de noden daar gehouden aan de hand van het relaas van de missie in 2007. Andere projecten die gesteund werden waren het weeshuis Casa de Amizada in BrazilIê (€ 2.500), het gezondheidscentrum Vivir en Amor in Guatemala (€ 1.250) en lokaal in Oostende het project Beschut Wonen (€ 1.250)
Ethisch Comite Naar aanleiding van de benoeming als pastoor en deken van Menen eind september 2008, diende E.H. Lagae zijn ontslag aan als ethicus in het ethisch comité.
JAARVERSLAG 2008
9
Patiëntenzorg MEDISCH BELEID Medische innovatie en subspecialisatie zijn de sleutelwoorden in de uitbouw van het medisch zorgaanbod van het AZ Damiaan. De medische diensten kunnen op die wijze kennis, deskundigheid en ervaring samen brengen en optimaliseren. De beste zorg wordt zo aangeboden aan de patiënt.
Dr. Dominique Van Diest is voltijds geneesheerspecialist in de neurologie. Zij genoot een uitstekende opleiding aan het UIA Antwerpen onder leiding van Prof. dr. Cras. Zij vervoegde de dienst neurologie per 1 oktober 2008.
Nieuwe artsen Dr. Natacha Verbeke is deeltijd geneesheerspecialist in de medische oncologie. Zij genoot een uitstekende opleiding aan het UZ Gent dienst Medische Oncologie onder leiding van Prof. dr. Simon Van Belle. Zij heeft een bijzondere interesse voor gynaecologische tumoren, hoofd en halsoncologie en geriatrische oncologie. Zij vervoegde de dienst medische oncologie per 1 april 2008. Op 1 november 2008 verliet dr. Verbeke het AZ Damiaan voor een voltijdse opdracht in het UZ Gent. Dr. Pieter Willaert is voltijds geneesheerspecialist in de gynaecologie. Hij genoot een uitstekende opleiding aan het UZ Gent dienst Gynaecologie/Verloskunde onder leiding van Prof. dr. Dhont. Hij vervoegde de dienst gynaecologie / verloskunde per 1 mei 2008.
Dr. Lisette Evens en dr. Carine Cosyns werden benoemd tot consulenten kinderpsychiatrie per 1 maart 2008. Dr. Geert Heirweg werd benoemd als toegelaten geneesheer medische beeldvorming van 1 augustus 2008 tot 31.07.2009. Dr. Jan Thys werd benoemd tot interimaris anesthesie van 1 september 2008 tot 31 augustus 2009. Dr. Liza-Marie Reyns werd benoemd tot consulent nefrologie in opvolging van dr. Sys, per 1 oktober 2008. Dr. Dimitri Vanhauwaert werd benoemd tot toegelaten geneesheer neurochirurgie per 1 oktober 2008.
Benoemingen Dr. A. Minderhout werd door de Raad van Bestuur benoemd tot medisch diensthoofd psychogeriatrie per 1 mei 2008. Dr. R. D’Hondt werd door de Raad van Bestuur benoemd tot medisch diensthoofd van de palliatieve zorgeenheid per 1 juli 2008. Dr. M. Cool werd door de Raad van Bestuur benoemd tot medisch diensthoofd internistisch dagziekenhuis per 1 december 2008. Dr. R. D’Hondt werd door de Raad van Bestuur benoemd tot medisch diensthoofd oncologisch centrum per 1 december 2008
Erkenning Op 10.06.2008 werd de erkenning ontvangen voor het gespecialiseerd zorgprogramma voor borstkanker. De erkenning loopt voor de periode van 01.01.2008 tot en met 31.12.2012.
Wetenschappelijke vergaderingen De wetenschappelijke vergaderingen in samenwerking met de Koninklijke Geneesheren Vereniging Oostende gingen door op 7 mei en 1 oktober 2008. Geneesheer-specialisten van AZ Damiaan geven referaten over belangwekkende topics in hun werkveld. Op zaterdag 24 mei was de dienst medische oncologie als lid van de werkgroep Oncologische Revalidatie, samen met het AZ Nikolaas, het UZ Gent, het UZ Leuven, het Virga Jesseziekenhuis en het ZNA, mede-organisator van het mini-symosium: ‘Oncologische revalidatie in de multidisciplinaire aanpak van borstkanker’ in het Thermae Palace te Oostende.
Patiëntenzorg Op 5 en 6 september 2008 vond te Oostende het internationaal congres “ MRI-update in Neurological and Orthopaedic Imaging” plaats. Dokter Bart Claikens en de dienst medische beeldvorming waren de drijvende krachten achter het congres. Het tweedaagse congres spitste zich toe op de nieuwe inzichten en methoden van NMR beeldvorming bij aandoeningen van hersenen, zenuwstelsel, ruggengraat en het bewegingstelsel. Op de sprekersrol stonden internationaal gerenommeerde specialisten in NMR-beeldvorming met als uitschieter de Amerikaanse top NMRspecialist Stephen Pomeranz uit Cincinnati.
Ruim 200 geneesheer-specialisten uit meer dan vijftien landen namen deel aan dit interactief congres met verschillende spreekbeurten en paneldiscussies.
De dienst Gastro-Entero-Hepatologie was op 21 en 22 november 2008 mede-organisator van het Herfstsymposium van de Vlaamse Vereniging voor Gastro-Enterologie. Op vrijdag 21 november vond de interactieve hepatologiecursus plaats per videoconferencing in het auditorium AZ Damiaan. In 2008 vonden 8 sessies plaats in het kader van het interactief afstandsonderwijs ‘Pentalfa’.
ZORG IN BEWEGING Functie gespecialiseerde spoedgevallenzorg (FGS) Vanaf 01.09.2008 diende de functie gespecialiseerde spoedgevallenzorg (KB 27 april 1998) een 24/24 en 7/7 medische permanentie hebben, dit conform de nieuwe vigerende wettelijke bepalingen (KB 05.03.2006). Dit houdt in dat de functie gespecialiseerde spoedgevallenzorg moet in staat zijn de vitale functies te vrijwaren, te stabiliseren en te herstellen en is belast met de opvang van elkeen die er zich aanmeldt of erheen wordt gevoerd en waarvan de gezondheidstoestand onmiddellijke verzorging vereist of kan vereisen. De opvang omvat: 1° het onthaal; 2° de eerste zorg en desgevallend de vrijwaring, de stabilisering en het herstel van de vitale functies; 3° een diagnostische en therapeutische oriëntatie; 4° desgevallend, een eerste observatieperiode, niet langer dan 24 uur, met het oog op de diagnostische en therapeutische oriëntatie; 5° alles wat nodig is voor de continuïteit van de zorgverlening aan al dan niet in het ziekenhuis opgenomen patiënten.
Om deze medische permanentie en de maximale dienstverlening aan de patiënt op een kwaliteitsvolle manier te verzekeren, werd in 2008 het poortwachtsysteem herwerkt. De medische stafleden anesthesie-kritische zorgen die de benodigde beroepstitels hebben, verzekeren elke werkdag de medische permanentie op de FGS tussen 8 en 18 uur.
Op werkdagen tussen 18 en 8 uur, weekends en feestdagen wordt de medische permanentie voorzien door geneesheer-specialisten uit 13 eligibele specialismen. Het betreft: inwendige geneeskunde, cardiologie, gastro-enterologie, neurochirurgie, pneumologie, reumatologie, urologie, orthopedie, heelkunde, plastische heelkunde, pediatrie en neurologie. Zij worden bijgestaan door de in het ziekenhuis aanwezige GSO’s (geneesher-specialisten in opleiding).
Focused Care In de afgelopen jaren werd een structurele stijging van het aantal dagopnames vastgesteld. Deze stijging berustte voornamelijk op de groei van de oncologische activiteiten en de internistische activiteiten op het dagziekenhuis. Beide activiteiten vragen echter een eigen specifieke kennis en aanpak. Geen twee patiënten zijn gelijk, toch kunnen patiënten bepaalde zaken gemeen hebben. Bij deze organisatie kwamen twee enigszins homogene patiëntengroepen aan bod; de oncologische patiënten en de internistische dagziekenhuispatiënten. Bij de reorganisatie werd uitgegaan van de noden van die twee specifieke patiëntenstromen met de bedoeling een meerwaarde voor deze patiënten te betekenen. Dit is de aanpak als ‘focused care factory’. Studiewerk leerde dat dagziekenhuispatiënten ook op andere verblijfseenheden werden opgenomen. De uitbouw van een oncologisch centrum en een afzonderlijk internistisch dagziekenhuis drong zich op. Inhoudelijk werd een goede omschrijving van de opdrachten gemaakt. Het oncologisch centrum richt zich op de ambulante en kort verblijvende oncologische patiënten met of zonder chemotherapie. Het internistisch dagziekenhuis richt zich op de dagpatiënten van cardiologie, gastro-enterologie, pneumologie en andere occasionele internistische dagpatiënten. Dit project genereert duidelijk een meerwaarde voor de betrokken patiënten.
JAARVERSLAG 2008
11
Patiëntenzorg De patiënt krijgt een aantal persoonlijk gerichte aanbevelingen om verder vallen te vorkomen. Een uitgebreid informatiebrochure over valpreventie wordt toegelicht en meegegeven. De geriater licht de huisarts in over de screening, de bevindingen en het advies.
Nutritieteam Er is een eigen specifieke aanpak van bij de aanmelding op het centraal secretariaat voor beide diensten. Op het oncologisch centrum genieten alle patiënten van de aangepaste omkadering. De verpleegkundige expertise betreffende chemotherapie werd samengebracht en uitgediept. Dit verzekert een veilige en efficiënte toediening van chemotherapie. Door het samenbrengen van de verspreide dagactiviteit uit het ziekenhuis op het internistisch dagziekenhuis, wint ook daar zowel patiënt als verpleegkundig team.
Multidisciplinaire valkliniek Vallen bij oudere mensen is een ernstig probleem. Eén op de drie thuiswonende ouderen en de helft van de verpleeghuisbewoners valt minstens éénmaal per jaar. Ouderen die al eens gevallen zijn, hebben een verhoogd risico om opnieuw te vallen. Vallen kan ernstige letsels veroorzaken zoals botfracturen, weke delen letsels en cerebrale aandoeningen. Veel ouderen verliezen door het vallen een groot deel van hun mobiliteit en onafhankelijkheid, waardoor ze moeten verhuizen naar een rust- en verzorgingstehuis.
zijn belangrijke elementen. De verpleegkundige richt zich op het opsporen van mogelijke risicofactoren bij het vallen. Belangrijke elementen in die evaluatie zijn de mogelijke visusstoornissen, de voedingstoestand, al dan niet orthostatische hypotensie en incontinentie. De ergotherapeut onderzoekt de risicofactoren die betrekking hebben op de woon- en leefomgeving. De kinesitherapeut richt zich op de mogelijke mobiliteit- en evenwichtstoornissen.
De multidisciplinaire valkliniek richt zich tot de patiënten met gang- en /of evenwichtstoornissen of met recidiverend vallen. In het geriatrisch dagziekenhuis wordt de patiënt gescreend door een multidisciplinair team. De geriater richt zich vooral op de mogelijke medische oorzaken van de val. Voorgeschiedenis, symptomen, omstandigheden van de val en de gebruikte medicatie
In een multidisciplinair overleg worden de resultaten van de screening besproken en wordt een plan van aanpak opgesteld. Soms zijn aanvullende onderzoeken nodig. In andere gevallen kunnen preventieve acties aangewezen zijn, of kan de medische oorzaak van de val behandeld worden.
“Om ervoor te zorgen dat er op elk moment voldaan wordt aan de noden van de patiënt op voedingsgebied, is het noodzakelijk dat deze zorg gecoördineerd wordt.” Ondervoeding is één van de veel voorkomende verwikkelingen bij een ziekenhuisopname. De ondervoeding kan al bestaan vóór de opname in het ziekenhuis. Bepaalde handelingen eigen aan het ziekenhuisverblijf kunnen de slechte voedingstoestand verergeren. Ondervoeding heeft nadelige effecten op het herstel van een ziekte of na een operatie en verhoogt de kans op verwikkelingen en overlijden. De aanpak van de ondervoeding is een belangrijke en doeltreffende vorm van preventie. Een nutritieteam werd opgestart en wil een breed draagvlak en overlegorgaan zijn voor het nutritiebeleid binnen AZ Damiaan. Naast de artsen, een diëtiste, verpleegkundigen, een apotheker, een zorgcoördinator en directieleden maakt ook een nutritieverpleegkundige deel uit van het team. Een nutritie support team (NST) staat in voor de operationele werking en het uitdragen van het nutritiebeleid op de werkvloer. Het NST bestaat uit de nutritieverpleegkundige en een voedingsdeskundige. De nutritieverpleegkundige heeft zich gespecialiseerd in de ondervoedingsproblematiek en kunstmatige voeding, en de technische toepassingen bij enterale en parenterale voeding. De voedingsdeskundige is getraind in het afnemen en berekenen van voedingsanamneses en calorieinname, het opstellen van een individueel voedingsplan en het opstarten van individueel aangepaste bijvoeding. Het NST is vooral op de klinische werkvloer aanwezig bij de patiënt en de verpleegkundigen. Het NST kan hierbij rekenen op de medische back-up van de artsen uit het nutritieteam.
Patiëntenzorg Uiteraard is er ook een uitgebreide samenwerking met andere disciplines: van intensivisten tot gynaecologen, verpleegkundigen, kinesisten, psychologen, ergotherapeuten, logopedistes… Alles draait rond 1 centraal punt: de patiënt. Het nutritiebeleid is op te splitsen in 4 grote onderdelen: TPN, Sondevoeding, Screening en Perorale voeding. Totale Parenterale Nutritie In AZ Damiaan wil men zich voor de opstart van TPN baseren op verantwoord en evidence-based gebruik. Hiervoor worden alle TPN-patiënten gezien door de nutritieverpleegkundige. Bij elke patiënt wordt een assessment uitgevoerd, medische registratie verzorgd en eventuele overschakeling naar alternatieven afgewogen. Bij overschakeling naar orale voedingsondersteuning komt ook de NST diëtiste in consult. Zo wordt er op elk moment voor gezorgd dat de voedselinname adequaat is en afgestemd is op de individuele behoeften van de patiënt.
ondervoeding van patiënten bij opname. Om patiënten te screenen naar ondervoeding wordt gebruik gemaakt van de NRS 2002, een eenvoudig instrument om patiënten met ondervoeding snel te detecteren, aanbevolen door ESPEN (European Society of Parenteral en Enteral Nutrition). De NRS houdt rekening met de voedingstoestand, de ziektetoestand en de leeftijd van de patiënt. Voor die patiënten die positief scoren zal een nutritieplan worden opgesteld. De nutritieverpleegkundige zal hiervoor de nodige parameters opvolgen. De diëtist(e) wordt ingeschakeld om een voedingsanamnese af te nemen en te berekenen, een individueel advies te geven betreffende het optimaliseren van de voedingsinname en het eventueel inschakelen van bijvoeding. Nutritieteam
Sondevoeding Voor elke patiënt met sondevoeding wordt een individueel aangepast toedieningsschema aangemaakt, op basis van de nieuwe procedures rond sondevoeding. Er is bedside coaching voor de verpleegkundigen die patiënten met sondevoeding verzorgen. Peroraal voedingsbeleid Het voedingsaanbod in het ziekenhuis wordt afgestemd op de verschillende patiëntenpopulaties. Aandacht wordt besteed aan het correct opstarten van bijvoeding, de juiste voedingsassistentie bij de maaltijdbedeling, interne vorming betreffende het voedingsaanbod… De patiënt moet krijgen wat hij nodig heeft, wanneer hij het nodig heeft en in een vorm die hij kan eten (aangepaste consistentie, individuele wensen ). Screening Gezien ondervoeding in het ziekenhuis een vaak voorkomend probleem is, werd in het najaar 2008 op een pilootafdeling gestart met een systematische screening naar
Dr. G. Lambrecht, gastro-entero-hepatologie Dr. G. Nackaert, anesthesie, intensieve zorgen Dr. M. Cool, gastro-entero-hepatologie Dr. L. Winne, endocrinologie Nathalie Bailleuil, nutritieverpleegkundige Els Museeuw, diëtiste Katelijne Stro, apotheker Marijke Pacque, verpleegkundige VE 9 Sofie Delaey, verpleegkundige VE 4 Bart Dejaegher, hoofdverpleegkundige ICU Lieven Goeminne, hoofdverpleegkundige VE 7 Inge Luts, zorgcoördinator Dr. S. Vanthuyne, hoofdgeneesheer
Diabeteskliniek Diabetes is een ziekte die onrustwekkende proporties aanneemt. In belangrijke mate is dit het gevolg van een ongezonde levenstijl met weinig beweging en inname van teveel en ongezond voedsel. De diabeteskliniek werd uitgebouwd om de patiënten met diabetes op een aangepaste manier opgevangen. Artsen, diabetesverpleegkundigen en dieet-educatoren werken er nauw samen. Bij een raadpleging gaat de patiënt eerst langs bij de diabetesverpleegkundige. Zij doen een eerste controle van de suikerwaarden, kijken na of de patiënt de insuline op een correcte manier inspuit en of de voeding- en bewegingsmaatregelen goed worden gevolgd. Heel belangrijk is een grondige inspectie van de voeten. Daarna komt de patiënt bij de arts voor verdere onderzoeken en aanpassing van de medicatie. De diabetespatiënt gaat eenmaal per jaar langs bij de voedingsdeskundige om alle voedingsmaatregelen nog eens op te frissen. In de diabeteskliniek werken vijf educatoren waarvan drie diabetesverpleegkundigen en twee dieet-educatoren. Zij staan in voor de educatie van pas ontdekte diabetespatiënten, alsook de verdere begeleiding en opvolging van alle diabetespatiënten. Het hoofddoel is om tot zelfregulatie van de diabetespatiënt te komen. Om dit te bereiken wordt de patiënt opgenomen via een klinisch pad voor diabetespatiënten. In dit pad worden alle noodzakelijke onderzoeken uitgevoerd. Tijdens deze opname leren de diabeteseducatoren de patiënten alle technische vaardigheden aan zoals het gebruik van injectiepennen en glucosemeters. De patiënten krijgen veel informatie om hun inzicht in de ziekte te optimaliseren. De diabeteseducatoren lichten hypo- en hyperglycemie toe, voeding, wat bij sport en beweging, omgaan met je ziekte, opvolging van de resultaten en hoe blijvend te motiveren voor een goede zelfregulatie. De diabeteskliniek heeft een diabetesconventie.
JAARVERSLAG 2008
13
Patiëntenzorg Team diabeteskliniek • dr. Caroline Vandenbon • dr. Linsey Winne • Marnic Serroen, diabetesverpleegkundige • Anja Symoen, diabetesverpleegkundige • Fabienne Vermote, diabetesverpleegkundige • Katrien Vanhoutte, voedingsdeskundige • Ria Vermote, voedingsdeskundige Team diabetische voetkliniek • dr. L. Winne, diabetoloog • dr. P. Depuydt en dr. L. Parmentier, vaatchirurgen • dr. J. De Vos, orthopedisch chirurg met specialisatie in hand- en voetchirurgie • dr. L. Bossuyt, dermatoloog • Kim Ingelbrecht, podoloog • Henk Seynaeve, schoenmaker • de diabeteseducatoren
Zij ondersteunen het interne leertraject OCT. Tweemaal per maand vindt een studievergadering plaats op de PAAZ-diensten. Een hoofdstuk uit het werkboek ‘'Praktijkboek oplossingsgerichte therapie door dr. L. Isebaert’ wordt besproken door middel van creatieve tools zoals video, rollenspel, casusbespreking of oefening. Het interne leerproces moet er toe leiden dat men op de teamvergadering meer OCT in overweging neemt als psychotherapeutische behandeling. De implementatie wordt tenslotte geënergetiseerd en bewaakt door een stuurgroep die tweemaandelijks samenkomt en de genomen initiatieven evalueert en bijstuurt.
Zorgpad eerste lijn Het ziekenhuis participeerde op actieve wijze aan de uitwerking van een zorgpad voor complexe thuiszorg in het kader van het Samenwerkings Initiatief Thuiszorg ( S.I.T. ). Door dit zorgpad worden patiënt en familie evenals de diensten van de eerste lijnsgezondheidszorg goed voorbereid op de thuiskomst van de patiënt. Samen streven we een naadloze overgang naar de thuissituatie na. Dit zorgpad werd in juni 2008 voorgesteld aan alle geïnteresseerden van de thuis- en ziekenhuiszorg.
Veilige zorg Korzybski-opleiding Het model van oplossingsgerichte cognitieve therapie (OCT) van het Brugse Korzybskiinstituut werd via verschillende sporen bijgebracht aan zowel verpleegkundig als paramedisch personeel van de psychiatrische diensten van het AZ Damiaan. Dr. Luc Isebaert van het Brugse Korzybskiinstituut presenteerde een aantal inleidings- en kennismakingsnamiddagen. Dit gebeurde op verschillende tijdstippen wegens de grote groep deelnemers. Drie medewerkers van AZ Damiaan, een psychiater en twee psychologen, volgen de vierjaarlijkse Korzybski-cursus in Brugge.
De dienst ziekenhuishygiëne vervult een belangrijke rol in het aanbieden van een veilige zorg. Preventieve maatregelen, vorming en bewustmaking van de medewerkers inzake ziekenhuishygiëne en screening van risicopatiënten zijn enkele elementen van de werking.
MRSA screening De systematische screening van patiënten die uit een RVT/ROB worden opgenomen, past in het streven naar veilige zorg. Het meten en herkennen van de instroom aan risicopatiënten laat toe om preventief en curatief snel de nodige acties te ondernemen. Op deze manier wordt niet alleen de verspreiding naar andere patiënten tegengegaan, maar ook mogelijke contaminatie van de medewerkers vermeden. Bij een ziekenhuisopname worden omwille van onderzoek, behandeling of interventies barrières doorbroken. De onmiddellijke decontaminatie na een positieve screening, beschermt de patiënt tegen mogelijke infecties. De patiënten opgenomen uit RVT/ROB, alsook de patiënten die in het Joint-Care programma worden systematisch gescreend op MRSA 2008
RTV/ROB
PATIËNTEN JOINT CARE
Aantal
466
202
opnamen Niet gescreend
113/466 (24,2%)
MRSA Negatief
301/353 (85,3%)
199/202 (98,51%)
MRSA Positief
52/353 (14,7%)
3/202 (1,48 %)
De systematische screening is één der belangrijke elementen in het terugdringen van nosocomiale infecties met MRSA.
Patiëntenzorg Decubituspreventie
50 40
Op alle risicoafdelingen (18 verpleegeenheden) wordt met vier metingen per jaar een registratie van de decubitusprevalentie uitgevoerd. Hieruit bleek dat de risicopopulatie jaar na jaar toeneemt, dit vertaalt zich in een stijging van de decubitusprevalentie. Deze stijging moet genuanceerd worden. Door de grote bewustmaking inzake decubitus, is het aandeel erytheem in de registratie gestegen. Dit geeft aanleiding tot het intensifiëren van de maatregelen tegen decubitus, waardoor de proportie oppervlakkige/diepe wonden in de registratie daalt. Bewustmaking en goede registratie hebben een duidelijk positief effect.
41
30 24 20
20
17
10 0 2005
2006
2007
2008
Incidentie nosocmiale MRSA infectie
Decubitusprevalentie
Proportie graad 2006
2007
2008
Risicopopulatie
27,9 %
32,9 %
34,1 %
Decubitus prevalentie
6,8 %
9,3 %
10,4 %
Decubitus prevalentie in eigen ziekenhuis
4,9 %
6,6 %
7,2 %
Het vrijwilligerswerk “Vrijwilligerswerk, een waardevol deel in het raderwerk van ons ziekenhuis. Vrijwilligers voegen een extra menselijke houvast toe in een wereld waar medische problemen de regel zijn” In 2008 kwamen negen gemotiveerde nieuwe vrijwilligers het team vervoegen en was een groep van 85 vrijwilligers actief in diverse
2006
2007
2008
eryhtheem
47,8 %
50,1 %
55,3 %
oppervlakkige wonde
20,2 %
32,9 %
26,9 %
diepe wonde
21,8 %
11,1 %
12,6 %
engagementen. Gezamenlijk staan zij voor meer dan 1.500 uren belangenloze inzet per maand. De vrijwilligers namen in 2008 een aantal nieuwe engagementen op. Zij zijn actief betrokken bij het project ‘Mindfulness’ voor de oncologische patiënten. Met de openbare bibliotheek Kris Lambert uit Oostende werd een wisselcollecties opgezet met boeken in groot lettertype, illustratieboeken en voorleesverhalen. Op de ‘Rookvrije dag’ en de ‘Dag tegen kanker’ zetten zij ook hun beste beentje voor.
aan de ziekenhuismedewerkers in de maand november als dienst van de maand De inzet van de vrijwilligers wordt gewaardeerd door patiënten, medewerkers en directie. Jaarlijks wordt als teken van appreciatie aan de groep vrijwilligers een buffet en een uitstap aangeboden.
Aan de hand van een swingende power point presentatie werd het vrijwilligerswerk in een cinema-opstelling bekend gemaakt
JAARVERSLAG 2008
15
Kwaliteitszorg – veilige zorg Werken aan kwaliteit betekent op een gestructureerde manier werken aan de verschillende processen in onze organisatie: van het snel en adequaat telefonisch onthaal over de toediening van de juiste geneesmiddelen bij de juiste patiënt op het juiste moment tot en met de tijdige, volledige en juiste facturatie. De Vlaamse overheid biedt feedback aan over klinische performantie indicatoren. De Federale Overheid biedt hiertoe sinds medio 2007 inhoudelijke en financiële ondersteuning.
Project patiëntveiligheid “Patiëntveiligheid (is) het (nagenoeg) ontbreken van (de kans op) aan de patiënt toegebrachte schade (lichamelijk/ psychisch) die is ontstaan door het niet volgens de professionele standaard handelen van hulpverleners en/of door tekortkoming van het zorgsysteem.” (Van Everdingen et al, red. werkboek patiëntveiligheid, 2006, p. 11) Hieronder vallen onder meer: veilige toediening van geneesmiddelen en bloedproducten, het uitvoeren van de juiste onderzoeken en behandelingen bij de juiste patiënten, valpreventie, infectiepreventie, … Naast de concrete projectwerking is het ook minstens even belangrijk om te werken aan een patiëntveiligheidscultuur. Vooraleer concrete verbeteracties op het
gebied van patiëntveiligheidscultuur op te zetten werd een bevraging uitgevoerd onder de artsen en ziekenhuismedewerkers met directe opdrachten ivm de patiëntenzorg. We bekwamen een goede responsgraad van 67%. We haalden hieruit volgende werkpunten voor het volgend jaar: 1. Mensen inzichten geven i.v.m. patiëntveiligheid 2. Leren uit incidenten, die op een gestructureerde manier worden gerapporteerd 3. Processen verbeteren vanuit het oogpunt van kwaliteit en patiëntveiligheid Tijdens de nationale week van de patiëntveiligheid werden in het ziekenhuis enkele initiatieven genomen. Er werd een 2-daags intern symposium georganiseerd voor artsen en kaderleden. De Heer Decoster, directeur generaal van de Fod Volksgezondheid, situeerde het patiëntveiligheidsbeleid in nationaal en internationaal perspectief. De Heer J. Hellings, algemeen directeur Ziekenhuis Oost-Limburg, onderbouwde het belang van het werken aan een patiëntveiligheidscultuur. Met een rake woordkeuze wist Dhr Piet Vandevelde, Flight Safety Officer SN Brussels Airlines, in zijn uiteenzetting ‘Vliegveiligheid in de burgerluchtvaart’ de aandacht gaande te houden op het late uur.
Op de tweede dag werden de resultaten van de patiëntveiligheidscultuurmeting in ons ziekenhuis voorgesteld, evenals het daaruit afgeleide actieplan voor 2009. Marc Etienne, kwaliteitscoördinator Gasthuiszusters Antwerpen, gaf een presentatie over hun aanpak van de Veilige Incident Melding. De eerste week van november stond tevens in het week van de patiëntveiligheid. In de inkomhallen van beide campussen stond een infostand over acties van patiëntveiligheid: het symposium voor de kaderleden, het werken met identificatie-armbandjes en de goede informatie-overdracht over geneesmiddelen bij opname vanuit de thuissituatie in het ziekenhuis.
Administratie Financiering nieuwbouwproject De administratieve opvolging van het ganse nieuwbouwproject kwam in de finale fase. De aanvraag voor eerste gebruikstoelage bij VIPA werd gerealiseerd. Deze aanvraag kan ten vroegste één jaar na het bevel tot aanvang der werken worden gedaan. De ontvangst van deze gebruikstoelage wordt verwacht medio 2009. De aanvraag dient de volgende 19 jaar telkens te worden herhaald.
Opvolging debiteuren Een nieuwe strategie om met debiteuren tot een schikking te komen werd opgestart in 2008. De debiteur wordt persoonlijk gecontacteerd om de openstaande schuld toe te lichten en de mogelijkheden tot een schikking voor te stellen. Met het persoonlijk contact wil de dienst debiteuren komen tot een schuldbekentenis en een (gedeeltelijke) betaling of een aflossingsplan. Deze strategie wordt niet toegepast op debiteuren na een opname op geriatrie, PAAZ en pediatrie. Hier bemiddelt de dienst maatschappelijk werk. De evaluatie van het project na zes maanden toonde aan dat de strategie renderend is.
• Facturatie • Opnameplanning • MZG-registratie Acht werkgroepen maakten de detailanalyse van de gevraagde functionaliteiten in het nieuwe ZIS. Aan de hand van de analyses van de werkgroepen werd een gedetailleerd lastenboek opgesteld. Timing vervanging ZIS • analyse door de werkgroepen: tot 15.09.2008 • opmaak lastenboek: tot 15.10.2008 • antwoord leverancier: tot 31.01.2009 • bespreking en analyse: tot 30.04.2009 • advies keuze nieuw ZIS: directiecomité van 31.05.2009
Vervanging zis In juni 2008 werd een projectgroep opgestart die de vervanging van het huidige ZIS (ziekenhuis informatie systeem) zal voorbereiden. De vervanging wordt voorzien van de modules: • Onthaal- en opnameregistratie ( poliklinisch, dagziekenhuis, verblijvenden)
Digitalisering leveranciersfacturen De papierstroom van leveranciersfacturen behoort tot het verleden. Verschillende werkgroepen kwamen met de firma Arco Information tot een sluitend digitaal platform voor de verwerking van de leveranciersfacturen. Elke inkomende leveranciersfactuur wordt gedigitaliseerd. Een goedkeuringsflow werd uitgewerkt met een getrapt systeem van mandanten (informanten, die het voorbereidend werk ter goedkeuring doen) en goedkeurders. Vaste bestelcodes zorgen voor éénduidige verwerking. Een goedkeurder krijgt per elektronische post de melding van goed te keuren facturen. In het bericht is een snelkoppeling verwerkt naar de Arco-software en de betreffende facturen. Sinds september 2008 verloopt het circuit voor goedkeuring van de leveranciersfacturen volledig digitaal. Een stap verder naar een administratie met minder papier.
JAARVERSLAG 2008
17
Administratie Carenet fase 3 In de maanden april en mei 2008 werd met succes de proef betreffende Carenet fase 3 afgelegd. Dit houdt in dat AZ Damiaan vanaf facturatie september 2008 papierloos werkt naar de mutualiteiten toe.
Nui-project partezis In maart 2008 werd de Nieuwe User Interface van Partezis opgestart. Deze module laat toe om de kwaliteit en volledigheid van facturatie te testen, alvorens een definitieve facturatie op te starten.
• • • • •
alsook een verpleegkundige en sociale anamnese. de planning van het internistisch dagziekenhuis de opmaak van de werklijsten voor het oncologisch centrum de opmaak van de verpleegdossiers van het oncologisch centrum de administratieve inschrijving de kankerregistratie
Identificatiebandjes
Stageplaats Heel wat studenten uit verschillende opleidingen lopen jaarlijks stage in de diensten van het administratief-financieel departement.
Stages 2008
opleiding
Secretariaat oncologisch centrum & internistsich dagziekenhuis Begin december 2008 werden de afdelingen dagziekenhuis 2 en kortverblijf 2 gereorganiseerd naar respectievelijk het oncologisch centrum en het internistisch dagziekenhuis. Gezien de specifieke pathologie van deze diensten werd ervoor gekozen één afzonderlijk secretariaat aan deze diensten te koppelen. Het secretariaat ligt centraal tussen tussen het oncologisch centrum en het internistisch dagziekenhuis. Het secretariaat staat in • voor de administratieve voorinschrijving
Deze tweede controle wordt nog eens bevestigd via de toepassing ‘patiëntinfo’ op het intranet. Hierdoor krijgt de hoofdverpleegkundige een duidelijk overzicht bij wie deze controle nog dient te gebeuren.
In het kader van patiëntveiligheid werd er op 01.09.2008 gestart met identificatiebandjes voor de patiënten. Iedere patiënt, met uitzondering van de pasgeborene, krijgt een identificatiebandje. Deze worden aangebracht door de administratie bij inschrijving van de patiënt. Een tweede controle van de identiteit wordt voorzien op de verpleegafdeling.
aantal
2de jaar bachelor boekhouding
1
6de jaar bachelor Medisch Management Assistent
1
3de jaar bachelor Medisch Management Assistent
1
6de jaar Secretariaat talen
1
5de jaar kantoor
1
6de jaar kantoor
3
Bezigheidshuis Duinhalmstagiaires
5
Zorg in cijfers Verpleegdagen
Poliklinische aanmeldingen
Het aantal klassieke verpleegdagen m.b.t. het boekjaar 2008 vertoont met 148.936 gerealiseerde verpleegdagen een lichte daling tegenover het boekjaar 2007. Deze daling kan worden verklaard door de hogere substitutie naar dagziekenhuisactiviteit.
De systematische uitbouw van het medisch zorgaanbod wordt weerspiegeld in de constante stijging van het aantal poliklinische aanmeldingen. In 2008 werd met 120.171 weer een stijging gerealiseerd.
Verpleegdagen opnames 2008
155 000
poliklinische aanmeldingen opnames 2008
125 000
125
20 000
20 000
18 000
18 000 120 000 16 000
120
14 000 115 000 12 000
115
10 000 110 000 8 000
110
16 000 150 000 14 000
149.922 148.936
12 000 10 000 000 145 8000 6 000 4 000
6 000 142.251 141.314
2 000 140 000 0
1054000 000
2005 2005
105
2 000
2006 2006 poortopnames
2007 2007
2008 2008
100 0000
2005 2005
dagziekenhuisforfaits
Poortopnames en dagziekenhuisactiviteiten
2006 2006 poortopnames
2007 2007
100
2008 2008
dagziekenhuisforfaits
Aanmeldingen spoedgevallen
Inzake poortopnames (het aantal patiënten dat voor een verblijf van meerdere dagen wordt opgenomen in het ziekenhuis) kon met 15.257 poortopnames de stijgende lijn van de voorbije jaren niet worden aangehouden. Een zekere stabilisatie zette zich door. De dagziekenhuisforfaits kenden echter met 17.747 dagziekenhuisforfaits een sterke stijging.
Per einde 2008 bedroeg het aantal aanmeldingen op de dienst spoedgevallen 21.489 eenheden. Hoermee wordt de aangroei sinds 2005 geconsolideerd.
Herkomst van de patiënten De patiënten van AZ Damiaan kwamen voor 95 % uit de provincie WestVlaanderen. Oostende, Middelkerke, Bredene, Gistel en Oudenburg leveren 77 % van alle patiënten aan. poliklinische aanmeldingen
opnames 2008
125 000
20 000 18 000
120 000
16 000 14 000
115 000
12 000 10 000
110 000
8 000 6 000
105 000
4 000 2 000 0
2005
2006 poortopnames
2007
2008
100 000
2005
2006
2007
2008
dagziekenhuisforfaits
JAARVERSLAG 2008
19
Facilitaire diensten Week van de diëtist(e)
Project totale logistiek
Reorganisatie keukens
De week van de diëtist(e), van 14 tot 22 maart, stond dit jaar in het teken van welvaartsziekten zoals hart- en vaatziekten, obesitas, diabetes … Gedurende de week werd er niet enkel aandacht geschonken aan de behandeling van deze ziekten, maar ook aan de preventie ervan. Een gezonde, evenwichtige voeding speelt hierbij een cruciale rol. Het diëtistenteam gaf informatie aan de hand van een uitgebreide folderstand aan de hoofdingang van beide campussen. Daarnaast werden er die week vegetarische menu's voorzien in de cafetaria om duidelijk te maken dat een gezonde voeding niet alleen dient ter preventie van welvaartsziekten, maar bovendien ook nog zéér lekker kan zijn
Op vlak van verbruiksgoederen voorziet het project totale logistiek dat een medewerker van het economaat de bestellingen voor economaatsartikelen op alle verpleegafdelingen komt opnemen (scannen) via een barcodesysteem. De dag na de elektronische bestelling komt een medewerker van het economaat de goederen op de afgesproken plaats opbergen.
AZ Damiaan wil een zo hoog mogelijke kwaliteit van de voeding, waarbij de patiënt centraal staat en waar de kwaliteit continu bijgestuurd wordt. Daarom wordt het volledige proces (‘de productflow’: aankoop – productie – bedeling) herzien. Met de realisatie van het masterplan in 2012 voor ogen, zullen de twee afzonderlijke keukens tot één centrale keuken in het nieuwe ziekenhuis worden geïntegreerd. Het opgemaakt actieplan loopt sinds begin 2008 en realiseerde o.a. het invoeren van SAP en de nieuwe eetkaarten. In mei werden de menu’s op beide campussen gelijkgeschakeld en werden de sterke punten van elk van de campussen verwerkt in één menuschema. Dit brengt als troef meer afwisseling en een betere voedingsbalans. Gerechten zoals mosselen, scampibrochette, pastaschotels en vegetarische schotels komen nu regelmatig aan bod. Voor de keukenmedewerkers vertaalt
Een testperiode gaf aan dat de pilootafdelingen een lager verbruik, minder vervallen producten en een hogere omloopsnelheid kenden. Daarnaast was er een snellere integratie van nieuwe artikels en tijdswinst voor de verpleegkundigen en afdelingsassistenten doordat een logistieke taak verschuift naar het economaat. Het ziekenhuis koos er voor om de werkwijze van het project “totale logistiek” op alle
verpleegafdelingen (operatiekwartieren en spoedgevallen incl.) toe te passen. Aan de hand van de verbruikscijfers van het afgelopen jaar wordt de nodige voorraad bepaald op de afdeling. De vaste toeleveringshoeveelheid wordt in samenspraak bepaald en ieder artikel krijgt een vaste locatie op de afdeling. Al deze gegevens worden opgenomen in de barcode die bij het artikel wordt aangebracht. Vanuit het economaat krijgt iedere afdeling twee contactpersonen: één logistiek medewerker en één administratief medewerkster. Deze medewerkers kennen hun afdelingen en kunnen bijsturen waar nodig.
het actieplan zich in een verfijning van de taakinhoud en een bijsturing van het werkschema, met start begin 2009. In 2009 ligt de nadruk van het actieplan op “gelijkvormig werken" op beide campussen.
Facilitaire diensten
Stages
Projecten In de loop van 2008 voerden de technische dienst en/of externe aannemers diverse werken uit. • Een nieuwe rookzaal voor patiënten werd ingericht op campus Sint-Jozef. • In het operatiekwartier van campus Sint-Jozef werden een nieuwe ultrasoon en nieuwe instrumentenwasmachine geïnstalleerd. Daarnaast werd in het operatiekwartier ook een reeks kleine aanpassingen uitgevoerd. • De afdeling nierdialyse op campus H. Hart kreeg een periodiek onderhoud aan de watercentrale waarbij twee waterontharders werden geplaatst. Daardoor kan nu een debiet van 9000 liter per ontharder worden gehaald, wat het werkgemak op de dienst en redundantie op de watercentrale bevordert.
• De hoogspanningstransformator op campus Sint-Jozef werd onderworpen aan een periodiek onderhoud. Diverse onderdelen werden vervangen. Aan de uitvoering van de werken ging een grondige planning vooraf zodat de elektriciteitstoevoer naar het ziekenhuis op elk moment gegarandeerd bleef. • In de diensten geriatrie 1 en 3 werden aanpassingswerken uitgevoerd en het oncologisch dagziekenhuis werd voorzien van een volwaardige secretariaatsruimte.
Op de verschillende afdelingen van de facilitaire diensten werden in 2008 studenten begeleid in hun stage. Opleiding
Dienst waar stagiair werd tewerkgesteld
aantal
voedings- en dieetkunde
keuken / dieetafdeling
11
grootkeuken
keuken
13
organisatie assistentie
keuken
1
elektriciteit
technische dienst
2
kantoor
economaat
1
kantoor
centrale aankoop
2
bediendenopleiding VDAB
secretariaat logistiek
1
JAARVERSLAG 2008
21
Financiën AZ DAMIAAN - OOSTENDE
JAARREKENING 2008
In duizenden € 1A. BALANS
KODES
Per 31.12.07
Per 31.12.08
Mutatie
20/28
25.960,00
32.441,00
6.481,00
Activa
Vaste activa
I.
Oprichtingskosten
20
335,00
500,00
165,00
II.
Immateriële vaste activa
21
1.075,00
637,00
-438,00
III.
Materiële vaste activa
22/27
24.544,00
31.297,00
6.753,00
IV.
Financiële vaste activa
28
6,00
7,00
1,00
29/58
62.875,00
77.981,00
15.106,00
Vlottende activa V.
Vorderingen op meer dan een jaar
29
433,00
9.546,00
9.113,00
VI.
Voorraden en bestellingen in uitvoering
3
1.996,00
2.370,00
374,00
VII.
Vorderingen op ten hoogste een jaar
40/41
42.615,00
45.478,00
2.863,00
A. Vorderingen voor prestaties
400/409
27.140,00
29.270,00
2.130,00
41
15.475,00
16.208,00
733,00
B. Overige Vorderingen VIII.
Geldbeleggingen
51/53
17.189,00
19.589,00
2.400,00
IX.
Liquide middelen
54/58
360,00
710,00
350,00
X.
Overlopende rekeningen
490/1
282,00
288,00
6,00
Totaal activa
20/58
88.835,00
110.422,00
21.587,00
KODES
Per 31.12.07
Per 31.12.08
Mutatie
10/15-18
20.693,00
28.673,00
7.980,00
1B. BALANS Passiva
Eigen vermogen
I
Dotaties, Inbreng en Giften in kapitaal
10
723,00
723,00
0,00
II.
Herwaarderingsmeerwaarden
12
0,00
0,00
0,00
III.
Reserves
13
0,00
0,00
0,00
IV.
Overgedragen resultaat
14
18.642,00
21.235,00
2.593,00
V.
Investeringssubsidies
15
1.328,00
6.715,00
5.387,00
VI.
Sluitingspremies
18
0,00
0,00
0,00
VII.
Voorzieningen voor risico's en kosten
16
2.459,00
2.411,00
-48,00
17/49
65.683,00
79.338,00
13.655,00
17
17.526,00
23.831,00
6.305,00
Schulden VIII.
Schulden op meer dan een jaar
IX.
Schulden op ten hoogste een jaar
42/48
48.048,00
52.270,00
4.222,00
X.
Overlopende rekeningen
492/3
109,00
3.237,00
3.128,00
Totaal passiva
10/49
88.835,00
110.422,00
21.587,00
Financiën
2. RESULTAAT REKENING I.
II.
KODES
Per 31.12.07
Per 31.12.08
Mutatie
70/74
118.952,00
125.069,00
6.117,00
A. Omzet
70
97.153,00
102.114,00
4.961,00
B. Geactiveerde interne produktie
72
134,00
216,00
82,00
C. Overige bedrijfsopbrengsten
74
21.664,00
22.739,00
1.075,00
60/64
116.719,00
122.834,00
6.115,00
A. Voorraden en leveringen
60
21.965,00
23.230,00
1.265,00
B. Diensten en bijkomende leveringen
61
44.114,00
46.262,00
2.148,00
Bedrijfsopbrengsten
Bedrijfskosten
C. Bezoldigingen en sociale lasten
62
45.009,00
47.981,00
2.972,00
630
5.572,00
5.201,00
-371,00
E. Waardeverminderingen op vlottende aktiva (toevoegingen +, terugnemingen -)
631/4
484,00
117,00
-367,00
F. Voorzieningen voor risico's en kosten (toevoegingen +, terugnemingen -)
635/7
-666,00
-228,00
438,00
G. Overige bedrijfskosten
640/8
241,00
271,00
30,00
III.
Bedrijfswinst- of verlies
64/70
2.233,00
2.235,00
2,00
IV.
Financiele opbrengsten
75
840,00
1.234,00
394,00
V.
Financiele kosten
65
1.236,00
988,00
-248,00
VI.
Winst of verlies voor uitzonderlijke K/O
65/70
1.837,00
2.481,00
644,00
VII.
Uitzonderlijke opbrengsten
76
224,00
1.482,00
1.258,00
VIII.
Uitzonderlijke kosten
66
894,00
1.370,00
476,00
IX.
Winst (+) of verlies (-) van het boekjaar
66/70
1.167,00
2.593,00
1.426,00
D. Afsch. en waardeverminderingen op oprichtingsk. op immateriele en materiele vaste aktiva
JAARVERSLAG 2008
23
Financiën Ratio' s
2003
2004
2005
2006
2007
2008
1. Netto rendabiliteit van het eigen vermogen
8,78
9,14
9,78
10,01
5,64
9,04
2. Liquiditeit in enge zin
1,08
1,13
1,17
1,27
1,26
1,19
3. Solvabiliteit 4. Cash flow
20,45
21,21
21,61
22,75
23,29
25,97
7.500,00
7.924,00
8.522,00
7.950,00
7.162,00
8.462,00
KT schulden
4.320,00
4.280,00
4.462,00
4.571,00
4.370,00
4.206,00
Saldo: cash flow min korte termijnschulden
3.180,00
3.644,00
4.060,00
3.379,00
2.792,00
4.256,00
5. Aantal dagen klantenkrediet
109,92
114,31
96,49
107,08
97,33
99,72
6. Aantal dagen leverancierskrediet
101,96
94,03
100,28
112,60
114,46
139,95
38,70
34,66
34,31
32,05
33,17
37,25
7. Rotatie van de voorraden 8. Vipa norm (5% bedrijfswinst op omzet vpdp)
omzet vpdp
1.754,00
1.789,00
1.851,00
1.941,00
2.002,00
2.100,00
bedrijfswinst
2.102,00
2.092,00
2.144,00
2.278,00
2.232,00
2.235,00
348,00
303,00
293,00
337,00
230,00
135,00
marge
Netto rendabiliteit
Netto rendabiliteit van het eigen vermogen Netto rendabiliteit van het eigen vermogen
12,00 12,00 10,00 10,00 8,00 8,00
8,78 8,78
9,14 9,14
9,78 9,78
10,01 10,01
6,00 6,00
9,04 9,04
5,64 5,64
4,00 4,00 2,00 2,00 0,00 0,00
Liquiditeit in enge zin
2003 2003
2004 2004
2005 2005
Liquiditeit in enge zin Liquiditeit in enge zin
1,30 1,30
1,27 1,27
1,25 1,25 1,20 1,20
2007 2007
2008 2008
1,26 1,26 1,19 1,19
1,17 1,17
1,15 1,15 1,10 1,10
2006 2006
1,13 1,13 1,08 1,08
1,05 1,05 1,00 1,00 0,95 0,95
2003 2003
2004 2004
20,00 20,00 15,00 15,00
2006 2006
2007 2007
2008 2008
Solvabiliteit Solvabiliteit
30,00 30,00 25,00 25,00
2005 2005
20,45 20,45
21,21 21,21
21,61 21,61
22,75 22,75
23,29 23,29
25,97 25,97
1,00 1,05 1,05 0,95 1,00 1,00
Financiën
0,95 0,95
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2003 2003
2004 2004
2005 2005
2006 2006
2007 2007
2008 2008
Solvabiliteit 30,00
Solvabiliteit
20,45 25,00 20,00 25,00 20,00 15,00 20,00
25,97
Solvabiliteit Solvabiliteit
30,00 25,00 30,00
21,21
21,61
22,75
23,29
22,75 22,75
23,29 23,29
25,97 25,97
20,45 20,45
21,21 21,21
21,61 21,61
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2003 2003
2004 2004
2005 2005
2006 2006
2007 2007
2008 2008
15,00 10,00 15,00 10,00 5,00 10,00 5,00 0,00 5,00 0,00 0,00
Cashflow - kortetermijnschuld 9.000 10.000 8.000 10.000 9.000 7.000 9.000 8.000 6.000 8.000 7.000 5.000 7.000 6.000 4.000 6.000 5.000 3.000 5.000 4.000 2.000 4.000 3.000 1.000 3.000 2.000 2.000 0 1.000 1.000 0 0
7.500
duizenden € duizenden € duizenden €
Cashflow ratio
10.000
7.500 7.500
Cashflow - kortetermijnschuld 8.522 7.924Cashflow - kortetermijnschuld 7.950 8.522 8.522
7.924 7.924
8.462 7.162
7.950 7.950
4.320
4.280
4.462
4.571
4.320 4.320
4.280 4.280
4.462 4.462
4.571 4.571
7.162 7.162 4.370 4.370 4.370 Cash flow
2003
2004
2005
2003 2003
2004 2004
2005 2005
VIPA-norm
Cash flow Cash flow 2006 2007 2006 2006
8.462 8.462
4.206 4.206 4.206 KT schulden KT schulden KT schulden 2008
2007 2007
2008 2008
2.278
2.232
2.235
2.278 2.278 1.941
2.232 2.002 2.232
2.235 2.100 2.235
Bedrijfsresultaat (cf. VIPA-norm) 3.000
duizenden € duizenden € duizenden €
3.000 2.500 3.000 2.500 2.000 2.500 2.000 1.500 2.000 1.500 1.000 1.500
Bedrijfsresultaat (cf. VIPA-norm) Bedrijfsresultaat (cf. VIPA-norm) 2.102
2.092
2.144
2.102 2.102 1.754
2.092 2.092 1.789
2.144 2.144 1.851
1.789 1.789
2.002 1.941 2.002 1.851 1.941 1.851 Bedrijfswinst Omzet vpdp
1.754 1.754
Bedrijfswinst 337 Omzet vpdp 293 Bedrijfswinst Omzet vpdp 230
1.000 500 1.000
348
303
500 0 500
348 348 2003
303 303 2004
293 293 2005
337 337 2006
230 2007 230
2003 2003
2004 2004
2005 2005
2006 2006
2007 2007
0
2.100 2.100 Marge Marge Marge 135 135 2008 135
0 2008 2008
JAARVERSLAG 2008
25
152
150
97
100
Personeelsbeleid
151
60 50
7
5 0
<21J 21-25J 26-30J 31-35J 36-40J 41-45J 46-50J 51-55J 56-60J >60J
Leeftijdsverdeling
Anciënniteitsverdeling 300
250
203
199
250
200
152
150
151
167
161
226
200
168
150
97
100
277
123
136
131
100
60 50
50
7
5
0
0 <21J 21-25J 26-30J 31-35J 36-40J 41-45J 46-50J 51-55J 56-60J >60J
0-5J
6-10J
Anciënniteitsverdeling
300
141
cijfers personeelsbeleid 277
250
191
11-15J
16-20J
21-25J
26-30J
>30J
13
226
Op 31.12.2008 waren 1202 personen in dienst. Hiervan werkten 200 168 439 personen voltijds en 763 personen deeltijds. 141 hadden 1141 personen136 Wat de arbeidsovereenkomsten betreft 150 131 123 een contract van onbepaalde duur, 51 personen een contract van 100 bepaalde duur en waren 10 personen tewerkgesteld met een vervangingscontract.
242
670
50
0 Het personeelsbestand bestaat uit 1008 vrouwelijke en 0-5J 6-10J 11-15J 16-20J 21-25J 26-30J
194 mannelijke medewerkers.
verpleg. en verzorg. paramedisch loontrekkend administratief ander
>30J
86
Vorming De stijgende trend in het aantal vormingsuren zette zich in 2008 gestaag verder. We zien voor het eerst ook een verschuiving binnen de verdeling interne/externe vorming: er waren beduidend meer externe vormingsuren dan interne. Deze globale stijging is het gevolg van een meer doorgedreven registratie, een algemene stijging in het aantal vormingsaanvragen en in het aantal
langlopende opleidingen die recht geven op betaald educatief verlof. De daling van het aantal interne vormingsuren is dan weer quasi volledig terug te brengen op de spreiding van de brandlessen over twee jaar, waarbij het zwaartepunt in 2007 lag.
2006
2007
2008
Intern
7639,1
7521,68
6384,8
Extern
4803,85
6586,25
11779,9
TOTAAL
12442,95
14170,93
18128,7
Personeelsbeleid Sociale verkiezingen In 2008 werden sociale verkiezingen georganiseerd. Voor AZ Damiaan vonden deze plaats op donderdag 15 mei 2008. Dankzij een goede voorbereiding en constructieve medewerking van alle betrokkenen konden deze succesvol worden afgerond. De nieuw samengestelde overlegorganen zijn na installatie in de loop van de maand juni van start gegaan.
voor schoolgaande kinderen op verschillende locaties in Vlaanderen. De bedoeling van het initiatief is het aanbieden en organiseren van een ruime, flexibele opvang die een duidelijke meerwaarde biedt aan de medewerkers en hen in staat stelt de work-life balance te kunnen respecteren. We telden 148 inschrijvingen; alle kinderen samen zorgden voor 1937 effectieve opvangdagen.
De psychiatrische afdelingen beten de spits af ter gelegenheid van de ‘Dag van de Geestelijke Gezondheidszorg’. Zij stelden de deuren open en gaven rondleidingen en workshops over de verschillende therapieën die worden toegepast. De tentoonstelling van kunstwerken van patiënten kon op veel bijval rekenen. Het klaarstomen van deze dag was een praktische toepassing van IKG. Vele diensten droegen
Procedure werving & selectie In 2008 werd een nieuwe procedure uitgewerkt voor het wervings- en selectieproces binnen het ziekenhuis. In een eerste fase werd gefocust op alle niet-verpleegkundige aanwervingen. Het resultaat is een eenduidige werkwijze waarin het HRM departement een centrale rol vervult en maximale ondersteuning kan bieden aan de lijnverantwoordelijken bij de zoektocht naar nieuwe medewerkers. Hierdoor kunnen de vele sollicitaties die we elk jaar ontvangen, sneller en correcter worden verwerkt en moeten sollicitanten niet nodeloos lang wachten op een antwoord. De meer doorgedreven screening van kandidaten zorgt ook voor een objectievere selectie met een hogere slaagkans. Om deze dienstverlening aan de verschillende departementen in kaart te brengen en te kunnen opvolgen, werd met alle departementen een service level agreement (SLA) afgesloten. In het kader van deze SLA werden concrete afspraken gemaakt rond correctheid van sollicitatiedossiers, afschrijfbrieven en arbeidscontracten; en rond doorlooptijden tussen de verschillende fasen van het proces. Op vrij korte termijn werden hier aanzienlijke kwalitatieve resultaten geboekt.
Stekelbees Ook in 2008 werd kinderopvang georganiseerd tijdens de vakantiemaanden, waarbij voor het eerst samengewerkt werd met Stekelbees. Zij organiseren sinds vele jaren kinderopvang
IKG In het project ‘Interne Klant Gerichtheid’ staat een goede werkrelatie tussen de verschillende diensten centraal. Waar het aangewezen was, werden werkafspraken tussen twee diensten in SLA’s (Service Level Agreement) gegoten. Om de werking van onderscheiden diensten beter bekend te maken, zagen twee nieuwe initiatieven het licht. Met ‘dienst van de maand’ stelde een afdeling zijn werking voor.
hun steentje bij om van deze dag een succes te maken. De dienst vrijwilligers pakte het enigszins anders aan. In november werd de nieuwsgierigheid van de medewerkers gewekt door een ‘zwarte tent opstelling’ in de centrale hal van de respectievelijke campussen Met een film stelden de coördinatoren van het vrijwilligerswerk, Christine Caron en Chris Malfait, op een zeer creatieve manier het vrijwilligerswerk voor aan alle ziekenhuismedewerkers. De uitwerking op zich was al een project van Interne Klantgerichtheid. Als tweede initiatief werd een interne ‘Open Bedrijvenavond‘ ingericht. Op vrijdag 14 november werd een boeiende blik achter de schermen van enkele diensten van het ziekenhuis aangeboden. Vijf diensten stelden hun werking voor. De apotheek stelde haar medewerkers en de werking voor met een slideshow. Op weg doorheen de apotheek zag men hoe pillen herverpakt worden, hoe de apotheekmedewerkers zelf medicatie maken, welk arsenaal aan implantaten er beheerd wordt en hoe de distributie en administratie verloopt. Eén van de deelnemers diende
JAARVERSLAG 2008
27
Personeelsbeleid
als patiënt bij de demonstratie van het longfunctieonderzoek. De geriatrische diensten zetten het multidisciplinaire werken in de kijker en dokter Goddeeris stelde het geriatrisch zorgprogramma voor. In de keuken was het handen uit de mouwen. Aan de maaltijdband kon elke groep zelf ondervinden hoe geconcentreerd men daar moet werken. Het werk op spoedgevallen werd toegelicht in de reanimatiezaal.
Begeleiding De begeleider van intreders, herintreders en studenten verpleegkunde staat o.a. in voor: • de systematische opvang en begeleiding van de nieuw aangeworven verpleegkundigen binnen het ziekenhuis • voor de inservicetraining van deze verpleegkundigen • het aanspreekpunt voor de begeleiding door stagemeesters • voor de schriftelijke procedures voor opvang en begeleiding van studenten op de diensten • samenwerking met de verantwoordelijke voor permanente vorming, ziekenhuishygiëne en kwaliteit In 2008 werden 36 nieuw in dienst gekomen verpleegkundigen begeleid doorheen het inscholingsprogramma. Een opvolgingssysteem met regelmatige toetsingsgesprekken laat toe om gepast bij te sturen.
Opleidingsplaats
Erkenning
Het AZ Damiaan is een stageplaats voor verschillende opleidingen. In 2008 waren in opleiding in AZ Damiaan:
Tijdens de ‘Week van de Verpleegkunde’ in het Kursaal te Oostende, kreeg Ann Van Coillie, werkzaam op verpleegeenheid 2, de titel ‘Parel van een verpleegkundige’ toegekend. Deze titel wordt uitgereikt door het Nationaal Verbond van Katholieke Verpleegkundigen en Vroedvrouwen, de organisator van het weekcongres. De prijs gaat naar een verpleegkundige die uitblinkt in het vak en een hart heeft voor de patiënten. De kandidaten worden door collega-verpleegkundigen voorgedragen.
opleiding
Aantal
GSO (geneesheer-specialisten in opleiding)
17
Doctorandi geneeskunde
75
Bachelor verpleegkundige
190
Bachelor vroedvrouw Gediplomeerde verpleegkundige van de vierde graad van het aanvullend secundair beroepsonderwijs Andere opleidingen
32 271
55
In ons ziekenhuis is een uitgebreide groep stagementoren aanwezig. Zij begeleiden de studenten, potentieel hun toekomstige collega’s, op het werkveld. Op 29 mei vond een ontmoetingsavond plaats tussen de stagementoren verpleegkunde en paramedici en de diverse opleidingsinstituten. In een boeiend informatief luik kwamen loopbaanontwikkeling en functiedifferentiatie aan bod. Twee praktische voorbeelden van functiedifferentiatie werden voorgesteld. De functie liaison geriatrie en nutritieverpleegkundige werden toegelicht.
Milieu en veiligheid Milieu en veiligheid In 2008 heeft de Federale Overheid beslist om een doorlichting van het veiligheidsbeleid (op het vlak van arbeidsveiligheid) van de ziekenhuizen uit te voeren. In AZ Damiaan ging een volledige dag inspectie door met betrekking tot de dienst veiligheid. Het AZ Damiaan mag trots zijn op de resultaten van deze doorlichting. Er waren geen opmerkingen, noch werden er inbreuken vastgesteld. Integendeel, het AZ Damiaan wordt door de inspecteurs als referentieziekenhuis naar voor geschoven. Op de introductiedagen voor de nieuwe personeelsleden komen de onderwerpen “milieu” en “veiligheid” sterk aan bod.
Statistische gegevens arbeidsongevallen 2004
2005
2006
2007
2008
1.363.080
1.361.729
1.389.519
1.395.586
1.442.787
Ongevallen > 24 uur
14
39
21
19
24
Frequentiegraad (Fg)
Uren blootstelling
10,27
28,64
15,02
13,61
16,63
Verloren dagen
201
632
378
203
323
Werkelijke Eg
0,15
0,46
0,27
0,15
0,22
Aantal
3
14
9
12
6
Aantal verloren dagen
29
195
188
197
114
Woon-werkongeval
Nationale cijfers Nace-code 86101 = gezondheidszorg -2006 Fg = 21,28 Eg = 0,47
Risicoanalyse 2007-2013 Na het voorbereidende werk met betrekking tot het opstellen van de risicoanalyse tijdens de voorbije jaren, werden in het eerste semester van 2008 de actiepunten per departement opgesteld. Deze werden door het directiecomité en het CPBW goedgekeurd.
De bundeling van deze actiepunten vormt het globaal preventieplan, waarop het dynamisch risicobeheerssysteem is gebaseerd. Zesmaandelijks worden alle departementshoofden bevraagd naar de initiatieven die werden genomen om risico’s
te verminderen of zelfs uit te sluiten. Iedere medewerker van het ziekenhuis moet kunnen merken dat er op het gebied van veiligheid stappen worden ondernomen.
Uren blootstelling
2008
2005
CHH
CSJ
605.382
837.405
Ongevallen > 24 uur
5
19
Frequentiegraad (Fg)
8,26
22,69
79
244
0,13
0,29
Aantal
1
5
Aantal verloren dagen
8
106
Verloren dagen Werkelijke Eg Woon-werkongeval
JAARVERSLAG 2008
29
Milieu en veiligheid Milieu In 2008 werd een belangrijke stijging van de hoeveelheid afval vastgesteld. Deze stijging situeert zich voornamelijk op vlak van het huishoudelijk afval, het papier en karton. Deze gegevens worden geanalyseerd in overleg met de aankoopdiensten. Positief is dat uit de verschillende steekproeven blijkt dat het afvalscheidingsysteem vrij goed wordt opgevolgd.
Soort afval
2004
2005
2006
2007
2008
TOP
Huishoudelijk afval
342.260
368.531
383.340
389.710
420.520
1
MRA karton
57.330
55.187
51.799
56.782
63.709
3
MRA wiva
18.859
16.020
16.125
9.672
10.265
Vetten
540
1.880
1.220
1.100
1.600
Batterijen
240
308
245
265
227
Oud ijzer
3.660
1.882
3.763
2.620
ng
Papier – karton
45.391
45.923
50.380
69.100
81.920
Hout
1.100
1.560
0
1.250
2.300
Bont glas
4.710
4.788
2.760
4.820
5.346
Grof vuil
0
0
9.180
17.820
ng
Fixeer
7.131
0
0
0
0
Ontwikkelaar
3.009
0
0
0
0
0
1.230
0
0
20.616
Ligdagen
144.694
144.430
142.971
150.788
150.545
Kg/ligdag
3,205
3,362
3,508
3,483
3,828
Filmen
Energie De interne energiedeskundige heeft de aanvraagdocumenten voor het energieprestatiecertificaat opgemaakt en aan de overheid overgemaakt. De certificaten zijn voor beide campussen vrij positief: • campus H. Hart: 314,4 kWh/m² • campus Sint-Jozef: 426,79 kWh/m² Het vergelijkbaar gemiddelde voor Vlaanderen is 463,0 kWh/m². De internationale evolutie op de energiegrondstoffenmarkt heeft in 2008 weinig invloed gehad op het elektriciteitsverbruik, wel op het verbruik van aardgas. In het kader van de dalende energieprijzen wordt onderzocht of met een energieleverancier vaste afspraken met betrekking tot de energieprijzen op langere termijn kunnen worden gemaakt.
2
4
Milieu en veiligheid Verbruik gas, elektriciteit en water 2004
2005
206
2007
2008
Campus Sint-Jozef Elektriciteit (kWH)
2.828.136
2.920.928
2.922.008
2.875.917
2.905.448
Gas (m³)
382.560
391.316
389.699
334.515
397.576
Water (m³)
38.992
28.568
29.173
30.281
31.592
3.428.525
3.174.772
3.350.699
2.773.887
3.896.721
Campus H. Hart Elektriciteit (kWH) Gas (m³) Water (m³) (*)
0
0
0
0
0
32.391
30.994
31.667
33.726
32.744
Ziekenhuiscriminaliteit Na de aanzet en de goedkeuring van het agressieprotocol, gingen in 2008 de eerste opleidingen met betrekking tot “omgaan met destructief gedrag” voor de personeelsleden van de risicodiensten door. Twee interne instructeurs werden gevormd, die de boodschap via het “train the trainer”-systeem
kunnen doorgeven. Agressie binnen de ziekenhuizen vormt meer en meer een probleem en vergt een grondige aanpak. Daartoe heeft de overheid het project 500 ‘Omgaan met Stress’, opgestart. AZ Damiaan heeft zich hierbij aangesloten. Het project zal in 2009-2010 tot zijn volle ontplooiing komen. In 2007 ging het project “security in ziekenhuizen” van start. In dit kader kon AZ Damiaan in 2008 drie stewards aanwerven. Het AZ Damiaan beschikt nu over een erkende, interne veiligheidsdienst met vier veiligheidsbeambten. Deze personen worden steeds ’s nachts ingezet, omdat de sociale controle overdag groter is door de hogere aanwezigheid van de medewerkers. Feiten kunnen overdag vlotter worden gemeld en opgevolgd. ‘s Avonds en ’s nachts daarentegen is er een minimumbezetting, waarbij de aandacht vooral naar de patiënten uitgaat.
Ergonomie
(*) Meer verbruik van water op campus H. Hart toe te schrijven aan de aanwezigheid van de diensten hemodialyse en oefenbad revalidatie. 2008 was wat graaddagen betreft minder goed dan 2007. Daarnaast dient gemeld dat er sinds mei 2008 een technische aanpassing van de meetinstallatie is gebeurd.
uiteindelijk onze ergonomische houding tijdens het werk te verbeteren. De stuurgroep ergonomie en de werkgroep ‘referentiepersonen hef en til’ speelden een belangrijke rol bij het ontwikkelen van de concrete actiepunten.
Ruimterationalisering Het vrijhouden van de gangen is een belangrijk principe in brandbeveiliging. Bij de uitwerking van dit actiepunt werd besloten tot een uitbreiding van het punt tot ‘ruimterationalisering’. In voorbereiding van de verhuis naar de nieuwbouw wordt een inventaris van het huidige, aanwezige materiaal per dienst of departement opgemaakt. Doelstelling voor 2009: alle “oudere” en “niet-gebruikte” toestellen dienen te verdwijnen. In de bergingen moet ruimte gemaakt worden voor alle actieve materialen, Dit betekent al een goede stap in de richting van een correct geïnventariseerde en gestructureerde nieuwbouw.
Met de Nordic-vragenlijst, een internationaal erkende vragenlijst, werd bij de medewerkers een bevraging betreffende ergonomie uitgevoerd. Uit de 700 ingevulde vragenlijsten kon een verantwoord beeld van de meest voorkomende problemen per departement betreffende ergonomie worden verkregen. Deze gegevens vormden de leidraad bij de opmaak van een jaarprogramma, dat tot een beter inzicht en werking moet leiden om
JAARVERSLAG 2008
31
Masterplan Start
Eerste steen
Begin 2008 kon het startschot voor de bouw van het nieuwe ziekenhuis worden gegeven. Aan aannemer Van Laere uit Zwijndrecht werden de ruwbouwwerken en het eerste parkeergebouw toegewezen. De aannemer maakte in het voorjaar het terrein vrij, richtte de werf in en sloopte de noodtrap van Blok D samen met de tribunes op het bouwterrein.
Vogels leggen in mei een ei, het AZ Damiaan hield het bij de eerste steen van het nieuwbouwziekenhuis. Op donderdag 15 mei konden alle medewerkers hun eigen steentje leggen. Op een tegel van drie op drie cm kon elke medewerker zijn wens of idee voor het nieuwe ziekenhuis schrijven. Donkerblauwe, lichtblauwe, lichtgroene en witte tegels. zullen samen een mozaïek vormen, die symbool zal staan voor de golven van de zee.
Communicatie Het ziekenhuis werkte een communicatieplan uit met o.a. een bouwkrant, informatie op de website, webcam, informatievergaderingen, … Op 19 januari vond een eerste bewonersvergadering plaats. Het eigen personeel kreeg de mogelijkheid om in februari een infosessie over het masterplan bij te wonen. Daarin kwamen volgende punten aan bod: • de werfsituatie • de voorziene verkeerscirculatie • de huidige en toekomstige mogelijkheden van parkeren op campus H. Hart • de recente visualisatie van het project
Op vrijdag 16 mei was het de beurt aan de officiële eerstesteenlegging. Heel wat prominenten uit nationale, regionale, lokale en kerkelijke overheid waren naar de kust afgezakt om dit evenement mee te maken. Tel daarbij nog een indrukwekkend aantal vertegenwoordigers van andere ziekenhuizen, organisaties waar AZ Damiaan mee samenwerkt en niet te vergeten de leden van onze Raad van Bestuur, directie en artsenkorps, en de feesttent was gevuld met 250 aandachtige toehoorders. Op de bouwsite mocht minister Steven Vanackere de eerste steen onthullen.
Die eerste steen is uit cortenstaal vervaardigd. Zon, regen en wind kunnen hem niet deren en hij zal verweren tot een prachtig roestbruin kunstwerk.
Masterplan Ruwbouw Door het plaatsen van de werfafsluiting is de werf enkel nog toegankelijk via de daartoe voorziene poorten. Om de toegankelijkheid voor de brandweer te kunnen garanderen, moest aan de achtergevel van Blok B een brandweerstelling worden geplaatst. Na het aanbrengen van de keerwand van de bouwkuip konden de graafwerken beginnen. Na het bouwverlof had de bouwkuip zijn diepte bereikt (-5,5m) en startte de firma Van Laere met het plaatsen van de funderingen. In oktober kreeg project 1 de eerste wand. Eind 2008 bereikten projecten 1 en 2 niveau 00. Het einde van de ruwbouw is voorzien begin 2010.
JAARVERSLAG 2008
33
Masterplan Parkeergebouw In maart startte de bouw van de parkeertoren op het bestaande parkeerterrein. De gelijkvloerse verdieping van het parkeergebouw werd binnen de voorziene timing op 27 juni in gebruik genomen,
Het gebouw telt 323 plaatsen, wat meer is dan de capaciteit van het voormalige parkeerterrein. Een slagboomsysteem voor betalend parkeren werd ingevoerd.
LIB’s (Lokaal Inhoud Beschrijvingen) In de aanloop naar de uitvoerende activiteiten op de werf, is het noodzakelijk voorbereidend werk te doen. Om de bestekken te kunnen opmaken, moeten detailplannen worden gemaakt. Dit gebeurt door de werkgroepen per discipline of werkgebied. Voor het eerste project kregen de werkgroepen de opdracht om de Lokaal Inhoud Beschrijvingen (kortweg LIB’s) op te maken. Een LIB is een formeel akkoord tussen de bouwheer en de ontwerper. De LIB geeft o.a. weer hoe groot een lokaal is, welke afmetingen deuren en ramen hebben, welke materialen worden gebruikt voor de afwerking, hoe het meubilair is opgesteld, waar schakelaars en stopcontacten zijn voorzien, en ook comforteisen (verduistering, ventilatie,…) komen aan bod. Een LIB is met andere woorden dus de basis voor de opmaak van de bestekken. Eind juni 2008 gebeurde de overdracht van de LIB’s voor project 1 aan de architect.
4BIS Een stuk van Blok C (labo, diverse consultaties, deels economaat en keuken,…) van het bestaande ziekenhuis diende als eerste plaats te maken voor de nieuwbouw, want vleugel 4bis van het masterplan overlapt met een deel van Blok C. Alle diensten in Blok C kregen een nieuwe locatie in de andere blokken van campus H. Hart
Vzw Algemeen Ziekenhuis Damiaan Oostende Gouwelozestraat 100 - 8400 Oostende
www.kliek.be ¬ 09 0011
Tel. 059 55 79 65 - www.azdamiaan.be
