Spuiforum weer onzeker

}<(l(tp$=adbcb <

Een échte Haagse krant Actueel Nog meer studenten aan Rijswijkseplein

Vrijdag 21 maart 2014

jaargang 8 nummer 358

€ 1,95

Actueel Bijenkorf werkt toch mee aan fietsenstalling

Reportage Afscheid van oude ministeries

5

7

5

Spuiforum weer onzeker

Zwaar verlies voor PvdA en VVD Winst voor D66 en HSP Stadspartij zwicht niet, Groep de Mos misschien wel Joris Wijsmuller Haagse Stadspartij is middelpunt van de feestvreugde Inzet: Ingrid van Engelshoven (D66), grote winnaar in Den Haag >Foto’s Eveline van Egdom Ingezonden mededeling

2> snoek onder ons

Den Haag Centraal > Vrijdag 21 maart 2014

>15 maart 2014, Centraal Station

Het stationsgebied is een intense ervaring die je bij reizen ondergaat. Je betreedt een jungle van staal, steen en donkere doorgangen. Het gestamp van de machines in deze Zanderij. Eenzelfde geraas verwelkomt je als je op het platform van vliegveld Pengel, Paramaribo, naar je stationair draaiende 747 loopt. Is het hier wel veilig? Moet er niet meer blauw op straat? Otto Snoek

Otto Snoek (1963) is een internationaal werkend fotograaf uit Rotterdam. Sinds hij voor Den Haag Centraal fotografeert is hij gefascineerd geraakt door het leven in Den Haag. Alsof hij naar een ander werelddeel reist.

Ingezonden mededeling

ATOMIC

Movies that Matter Festival 20-26 maart Filmhuis Den Haag en Theater aan het Spui in Den Haag Voor meer informatie www.moviesthatmatter.nl

Countdown to Zero Grand Central Into Eternity Pandora’s Promise Snake Dance

Het film- en debatprogramma ATOMIC sluit met vijf films aan bij de Nuclear Security Summit in Den Haag en belicht de voor- en nadelen van nucleaire toepassingen en de veiligheidsrisico’s daarvan. Op dinsdagavond 25 maart vindt in Theater aan het Spui in Den Haag de grote ATOMIC talkshow plaats met internationale gasten. Toegang gratis. Thuisblijvers kunnen deze avond op digitaal themakanaal NPO Doc de film Countdown to Zero kijken.

NO PANIC! Het festival blijft goed bereikbaar. Check de website voor info.

3

actueel<

Vrijdag 21 maart 2014 > Den Haag Centraal

commentaar

Theaters in de mist WAT AAN HET BEGIN van de week nog een realistisch bouwplan was waarvoor de voorbereidingen al in volle gang zijn, is na één avond niet meer dan een fata morgana. Is het Spuiforum er nu nog wel, of juist niet? Na het tellen van de stemmen woensdagavond was het cultuurpaleis zijn meerderheid in de gemeenteraad kwijt. De coalitie van PvdA, VVD, D66, CDA dook van 25 naar 21 zetels. Dat zijn er twee te weinig om straks de motie tegen het Spuiforum te kunnen wegstemmen, die GroenLinks op de eerste vergadering na de installatie van de nieuwe raad in stemming wil brengen.

Democraten nu grootste partij in Den Haag D66 verslaat PVV en PvdA Door Jan van der Ven

Na een avond vol cliffhangers kon D66 om half twee in de vroege donderdagochtend een spetterende overwinning gaan vieren. Hier en daar rolde een traan van ontroering, campagnemedewerkers vielen elkaar gillend van vreugde in de armen. Met acht zetels is D66 nu de grootste partij in de Haagse gemeenteraad, een stijging met twee zetels. De vreugde bij D66 was extra groot omdat het er na de eerste tellingen naar uitzag dat de PVV de grootste partij zou gaan worden. De PVV eindigde uiteindelijk met zeven zetels als nummer twee in de raad, één zetel minder dan vier jaar geleden.

De grootste winnaar van de raadsverkiezingen is de Haagse Stadspartij die omhoog schoot van twee naar vijf zetels. De partij van Joris Wijsmuller vergaarde in de gehele stad vooral stemmen van mensen die zich tegen het Spuiforum verzetten. Overal waren ze te zien, zelfs op de Frederik Hendriklaan. De derde winnaar, Groep de Mos, sleepte drie raadszetels in de wacht. De Mos is eveneens tegen het Spuiforum gekant, maar maakte zich ook populair door zich met name op de ontevreden PvdA- en PVV-kiezers te richten. De PvdA slikte een zwaar verlies. Tien zetels vier jaar geleden en daarmee net de grootste partij, nu resten slechts zes zetels. “We zijn de derde

TOCH ZIJN ER DAN nog kansen voor het Spuiforum. Met een ongelooflijke lenigheid van geest bood Richard de Mos van Groep de Mos, een verklaard tegenstander van het cultuurpaleis, nog voor het ochtend was zijn drie zetels (‘Er zijn geen breekpunten, ook niet het Spuiforum’) aan in ruil voor het wethouderschap. ZELFS DAN blijft er maar een meerderheid van één stem over omdat PvdA’er Gerard Verspuij weer in de raad komt en tegen blijft stemmen. Bovendien, wie wil in zee met De Mos, afgescheiden van de PVV dat door de andere partijen al in de ban is gedaan? Bovendien is het onwaarschijnlijk dat de nieuwe coalitie een dergelijk verbond zal aangaan om slechts één agendapunt binnen te halen. Heel duidelijk is de toekomst van het theatercomplex dus niet. DAT GELDT EVENZEER voor de PvdA, waarschijnlijk heeft het Spuiforum die partij het hardst getroffen. Naarmate het plan vorderde, en bleek dat het beloofde grote draagvlak onder de bevolking niet werd gehaald, kreeg het voorstel van wethouder Marnix Norder steeds meer het karakter van een dwangbevel. Niet meer wat Den Haag wil, maar wat van het college moet. Als de overwinning van de Haagse Stadspartij en de andere lokalen iets duidelijk heeft gemaakt is het dat de stad genoeg heeft van een college dat optreedt als een gesloten cordon: de burgers willen de komende vier jaar een bestuur dat weer naar hen luistert. CASPER POSTMAA

>Foto: Eveline van Egdom

partij en daarom past mij slechts bescheidenheid”, aldus lijsttrekker Rabin Baldewsingh. PvdA-dissident Gerard Verspuij moet intern zware tegenwind verwachten, want hij wordt met zijn stemgedrag tegen het Spuiforum als mede-veroorzaker van het verlies gezien. Marginaal De rol van de VVD van Boudewijn Revis wordt komende jaren marginaal. De liberalen leveren drie zetels in en beschikken na de stemmingsnacht over slechts vier zetels in de gemeenteraad. Lijsttrekker Revis zei

over de sterk afgeslankte VVD: “Teleurstellend natuurlijk, het doet pijn”. Veel VVD’ers hebben hun heil gezocht bij D66. Van de vier coalitiepartijen bleef het CDA van Karsten Klein stabiel met drie zetels. Grote vreugde dus bij de HSP, maar in de rest van het linkse kamp viel weinig te feesten. De SP van de nieuwe voorman Bas van Kent breekt niet door, de partij blijf steken op twee raadszetels terwijl in de rest van het land de SP juist stemmen won. GroenLinks van Inge Vianen verloor één zetel en komt daardoor uit op twee raadszetels.

Alles draait om het Spuiforum Door Jan van der Ven

Komende weken, tijdens de vorming van een nieuwe coalitie, zal het vooral over de toekomst van het Spuiforum gaan. Op papier is er nu een meerderheid in de gemeenteraad die zich tegen de bouw van het cultuurpaleis keert. Want alleen de PvdA, VVD, D66 en CDA (de oude coalitie) zijn voorstander, maar de vier zijn hun meerderheid in de gemeenteraad kwijt geraakt. De verhoudingen tussen de oude vier zijn na de stembusuitslag van deze week minder zo vanzelfsprekend en hecht. D66, die het Spuiforum als liefdesbaby behandelt, voelt zich als grootste partij sterker dan ooit en zal vasthouden aan de bouw van het forum. Maar dat kan in mindere mate gelden voor de PvdA en de VVD, de twee partijen die deze week samen zeven zetels in rook zagen opgaan. Ze moeten het verlies verwerken en voor zichzelf de vraag beantwoorden of kiezen voor de oppositie op dit moment geen reële optie is.

Wie de komende weken welke stap gaat zetten, hangt vooral af of er een meerderheid in de raad gevonden kan worden voor de bouw van het Spuiforum. Dan moet er vanuit de oppositie een vijfde of misschien zelfs een zesde partij aanschuiven. Het lonken naar de oppositie is al weken geleden in alle stilte al begonnen. Zo werden er voelsprieten uitgestoken naar de SP, die toen nog op drie en misschien zelfs vier zetels in de peilingen stond. “Och, je komt elkaar tegen en dan heb je het er over”, vertelde een van de betrokkenen. Maar de massage van de SP is na woensdagnacht niet meer intens, want met de twee behaalde zetels levert de SP aan de oude coalitie niet de gewenste meerderheid van in totaal 23 zetels. Honger Dan eens het hoofd richting HSP draaien, want die vijf zetels zien er wel heel erg aanlokkelijk uit. Zal die partij de honger naar de macht willen stillen met steun voor het Spui-

forum? Joris Wijsmuller als wethouder, dat moet toch een aantrekkelijk perspectief zijn na zestien jaar raadslidmaatschap? De kans dat Wijsmuller zwicht is echter uitgesloten. De HSP heeft een blokkade opgeworpen tegen het Spuiforum en zal nimmer meewerken aan de komst ervan. Sterker nog, juist dankzij het vierkante verzet tegen het Spuiforum kon de Haagse Stadspartij uitgroeien tot vijf zetels. De puzzelstukjes worden steeds kleiner en daardoor moeilijker hanteerbaar. Want GroenLinks kan met de twee behaalde zetels ook niet voor een meerderheid zorgen. Een draai naar rechts dan? Daar zit de Groep De Mos te pronken met drie zetels. De Mos heeft al laten weten dat zijn verzet tegen het Spuiforum niet gezien moet worden als een blokkade. Hij wil wel in een coalitie stappen, mits hij er voldoende voor terug krijgt. Zo gaat dat met onderhandelingen. Maar een draai maken naar een partij die tijdens de campagne steevast

het verwijt kreeg een aftreksel te zijn van de PVV, lijkt onmogelijk. Althans, dat lijkt op dit moment onmogelijk. En willen de oude vier hun verkie-zingsprogramma’s wel laten uitbenen door De Mos, die natuurlijk weet dat zijn bruidschat bestaat uit de drie zetels die nodig zijn om het Spuiforum overeind te houden? Waarnemers voorspellen als gevolg van de zeer complexe situatie die woensdagnacht is ontstaan een langdurige formatie. De last van het Spuiforum zal zwaar wegen. Dat begint volgende week al. Fractievoorzitter Inge Vianen van GroenLinks dient donderdag tijdens de eerste vergadering van de nieuwgekozen gemeenteraad een motie in waarin staat dat wat betreft het Spuiforum een pas op de plaats gemaakt moet worden. Er ontstaat dan een opmerkelijke situatie. Een meerderheid van de gemeenteraad zal die motie steunen, terwijl de gesprekken over een coalitie nog niet eens zijn begonnen.

4>


stadsmens

Dankzij Lide van der Vegt in vele talen voorlichtingsfilmpje over borstkanker Ze was zelf nog volop bezig met het verwerkingsproces na de behandeling van borstkanker, toch dacht Lide van der Vegt in 2002 meteen aan anderen. Ze miste bij het bestaande lotgenotencontact de buitenlandse vrouwen. ‘Wat doen zij dan?’, vroeg ze zich af. En ook: ‘Waar halen zij informatie vandaan?’ Ze besloot om op het ROC, waar zij Nederlands als tweede taal gaf, voorlichting te gaan geven over borstkanker. In 2006 werd de Stichting Mammarosa opgericht met, zoals Lide zegt, ‘een actief bestuur’. Mammarosa informeert sindsdien vrouwen die nauwelijks Nederlands of hun moedertaal kunnen lezen, over de ziekte, de behandeling en de verwerking. Daarvoor leidde Lide van der Vegt vrouwen uit diezelfde culturen op tot voorlichtster. Nog steeds staat Lide, die al vele malen is onderscheiden, pal voor ‘haar’ doelgroep. Zij en de vele andere voorlichtsters bedienen zich inmiddels van de modernste technieken. Er zijn, met steun van de Stichting Pink Ribbon en dankzij de inzet van veel vrijwilligers, een website en een app ontwikkeld. Voor die app maakte Jan Hein Schouw, de betrokken echtgenoot van Lide,

tekeningen voor naast de tekst, die in twaalf talen (geschreven en ingesproken) wezenlijke informatie geeft over borstkanker. Met deze voorlichtingsfilmpjes kunnen de 800.000 laaggeletterde en/of allochtone vrouwen in Nederland worden bereikt die anders verstoken blijven van deze informatie over borstkanker. Dit jaar begint een informatiecampagne voor mammacare- en oncologieverpleegkundigen en voor huisartsen met veel patiënten in achterstandswijken. De Prof. dr. P. Muntendamprijs, die KWF Kankerbestrijding Lide van der Vegt vorig jaar toekende, maakt dit mogelijk. In overleg met de organisatie is het bedrag van 50.000 euro bestemd voor de campagne. Daarnaast loopt een door Pink Ribbon gesubsidieerde campagne voor jonge (allochtone) vrouwen. Lide: “Zij kunnen met hun smartphone in alle rust met hun moeder, oma of tante het gesprek over borstkanker aangaan en samen kijken naar de voorlichtingsfilmpjes die via de app kunnen worden gedownload. Het grote voordeel is dat je geen computer of internet nodig hebt”. En: “De voorlichtingsfilmpjes kunnen duidelijk maken dat vrouwen echt naar het

Lide van der Vegt: ‘Leer je lichaam goed kennen, is ons devies’. >Foto: Eveline van Egdom

bevolkingsonderzoek moeten gaan en zo nu en dan borstzelfonderzoek

moeten doen”. ‘Mam, dit kan je leven redden’ is volgens Lide de boodschap van de dochter aan haar moeder. “Leer je lichaam goed kennen, is ons devies. Mammarosa wil dit jaar de app landelijk gaan promoten en hoopt dat veel vrouwen er toegang toe krijgen”. Maar de stichting onderzoekt eerst hoe de campagnes het best zullen aanslaan. Met studenten van de Haagse Hogeschool wordt ervaring opgedaan in een specifiek hiervoor opgezet, vrij studieprogramma. Zij gebruiken de app om samen met een allochtone of laaggeletterde vrouw naar de voorlichtingsfilmpjes te kijken en koppelen hun ervaring terug. Binnenkort begint ook een proefproject met de verpleegkundig specialisten mammachirurgie en mammacareverpleegkundigen van de ziekenhuizen Bronovo, MCH en Antoniushove. Zij gaan de app gebruiken om voorlichting te geven aan patiënten. Ook zullen zij stimuleren dat patiënten, geholpen door hun dochter of zoon, thuis naar voorlichtingsfilmpjes kijken die relevant zijn voor de situatie van de patiënt. Dat kan in het Nederlands, maar ook in het Berbers, Marokkaans, Turks, Papiaments, Chinees en nog zes

andere talen. Lide over dit proefproject: “Oncologieverpleegkundigen zijn echt een vraagbaak voor hun patiënten en hebben een grote voorlichtende taak”. Op haar iPad demonstreert zij hoe gemakkelijk de app werkt die Mammarosa heeft ontwikkeld. “Kijk”, wijst ze naar het voorlichtingsfilmpje voor Chinese vrouwen. “Het is in hun eigen taal geschreven en ingesproken. Verpleegkundigen en artsen kunnen meelezen in het Nederlands”. En: “Wij wilden dat het vriendelijk maar wel heel duidelijk wordt verteld. Het is allemaal door vrijwilligsters, vaak lotgenoten, uit de twaalf taalgebieden vertaald en ingesproken; het komt drempelloos binnen bij de vrouwen”. Haar betrokkenheid bij Mammarosa, die inmiddels ook in Amsterdam en Rotterdam is opgericht, blijft onverminderd groot. Volgend jaar viert Lide van der Vegt haar 65ste verjaardag. Maar afscheid nemen van de stichting? Natuurlijk niet! “Ik word dan ambassadeur”, klinkt het beslist. Joke Korving Informatie: www.mammarosa.nl


Ontdek de wereld

Werken aan vrede

Give peace a chance tm 2 nov 2014

museon.nl

5

actueel<


Investering van 54 miljoen, 456 woningen

Opnieuw groot complex voor studenten aan Rijswijkseplein Door Casper Postmaa

Een bouwcombinatie met daarin het Bouwfonds en projectontwikkelaar Stebru gaat aan het Rijswijkseplein opnieuw een groot aantal studentenwoningen neerzetten. Architect van het complex met 303 woningen voor studenten en 153 voor starters is de Hagenaar Paul Bontenbal die ook het 140 meter hoge Strijkijzer ontwierp, dat pal naast de geplande nieuwbouw staat. Ook dat is met studenten gevuld. De appartementen komen op de plek van het kantoor van verffabriek Sigma. Een overeenkomst tussen betrokken partijen en de gemeente over de bouw is onlangs door wethouder Marnix Norder (PvdA, bouwen) tijdens de vastgoedbeurs Mipim in Cannes ondertekend. De totale investering bedraagt 54 miljoen euro. Bijzonder is volgens de gemeente dat op dit moment een belegger zo’n groot project aandurft. Het geld komt van een buitenlandse dochter van het Bouwfonds, het European Residential Fund, een verzameling van zeventig Duitse investeerders. “Op dit moment zijn er maar weinig Nederlandse pensioenfondsen die in Nederland beleggen. Om die reden ben ik anderhalf jaar geleden op zoek gegaan naar buitenlands geld”, aldus Norder. “Het resultaat is dat dit het eerste Haagse woningbouwproject is dat op deze manier wordt gefinancierd en gerealiseerd”. Opkomst Volgens Jaap Gillis, topman van Bouwfonds Investment Management, heeft het Europese fonds voor dit project gekozen omdat Den Haag volgens hem een universiteitsstad in opkomst is. “Door de plannen van de gemeente en de vestiging van de Universiteit Leiden achter Den Haag Centraal kan deze uitgroeien tot een belangrijke universiteitsstad in Europa”, aldus Gillis. Het nieuwe complex aan het Rijswijkseplein/Stationsplein is net als het Strijkijzer een grote ontwikkeling. Het project bestaat uit een toren van 75,5 meter hoog, een bouwdeel van 51,5 meter hoog en een lagere, langgerekte bebouwing van ongeveer twintig meter hoog. Behalve voor woningen is ook plaats ingeruimd voor horeca, winkels en stalling voor fietsen. Wethouder Norder constateert dat het gebied rond het station Hollands Spoor drastisch ver-

andert. Niet alleen door de bouw van de nieuwe studentenwoningen, ook door rigoureuze aanpak van het Stationsplein dat volgens hem overzichtelijk, vriendelijk en gezellig zal worden. “Met 32.000 studenten die er steeds vaker voor kiezen hier te gaan wonen”. Vraag is hoe de stad met het Rijswijkseplein zal omgaan. Daar komt steeds meer het zwaartepunt van de studentenhuisvesting te liggen, terwijl het drukke verkeersplein daar op geen enkele manier bij aansluit.

Het nieuwe studentencomplex aan het Rijswijkseplein zoals ontworpen door AAArchitecten/ Paul Bontenbal. >Foto: AAArchitecten

Maar streep door twee andere fietsgarages in Grote Marktstraat

Bijenkorf werkt toch mee aan stalling Door Marc Konijn

De bouwers aan de Grote Marktstraat laten de gemeente Den Haag in de steek. Bij twee grote projecten worden er – tegen de afspraken in – geen fietsenstallingen aangelegd. De Bijenkorf lijkt juist op haar schreden terug te keren, en wil nu toch meewerken aan een grote fietsenstalling achter het warenhuis. De bouwer van het Sijthoff-pand zou aan de achterkant een stalling bouwen voor 320 fietsen. Dat gaat niet door, zo blijkt nu, omdat omwonenden bezwaar hadden aangetekend tegen deze stalling; die zou het uitzicht van de mensen verpesten. De bouwer heeft ervoor gekozen om de stalling

dan maar helemaal te schrappen. Ook de ontwikkelaar van De Markies – waar de Marks en Spencer in zit – heeft een streep gezet door de 394 fietsplekken in de kelder van het pand. Omdat de twee projectontwikkelaars hun afspraken niet nakomen, moeten zij als compensatie boetes betalen van respectievelijk 420 duizend en 518 duizend euro. Dat geld wordt gestort in het parkeerfonds. Het afblazen van de twee stallingen is een fikse tegenvaller voor de ontwikkeling van de Grote Marktstraat. De winkelstraat ondergaat een transformatie met veel nieuwbouw. Dit jaar wordt de straat opnieuw ingericht, met fraaie stenen, nieuw meubilair en verlichting. Om een rommelig beeld

met overal gestalde fietsen te voorkomen, heeft de gemeente per 1 april een parkeerverbod voor fietsen ingesteld. Voorwaarde is dan wel dat er voldoende stalling is. Nog geen week geleden blies de Bijenkorf ook al zijn plannen af voor de aanleg van een grote fietsenstalling. Op de plek van het parkeerterrein achter het warenhuis zou een hypermoderne stalling komen voor 1250 fietsen. Twee jaar eerder had de gemeente Den Haag daarover al een overeenkomst getekend met het warenhuis en de beheerder van het parkeerterrein, Qpark. Maar juist op het moment dat de laatste onderhandelingen van start zouden gaan, trapte de Bijenkorf op de rem. Het warenhuis zei de optie tot

bouwplannen open te willen houden. Verkeerswethouder Peter Smit (VVD) was daar woedend over. Hij stuurde een boze brief naar de Bijenkorf en kondigde aan naar de rechter te stappen. Een derde deel van de grond van het parkeerterrein – de buitenste schil – is namelijk van de gemeente. Smit wil die grond opeisen, om daar alsnog voor het eind van dit jaar een fietsenstalling aan te leggen. Die zou dan wel een stuk kleiner worden: 240 plaatsen. Maar de kansen lijken nu toch weer te keren. Den Haag Centraal vroeg een reactie aan de Bijenkorf over de fietskwestie. Die kwam met de mededeling dat de Bijenkorf bereid is om mee te werken ‘aan een fietsenstalling met

een tijdelijk karakter’. Het warenhuis doelt daarmee op het hele terrein, dus op de stalling voor 1250 fietsen. Wel wil de Bijenkorf de optie openhouden voor nieuwbouw op de plek van de tijdelijke fietsenstalling. ‘‘Een permanente stalling zou onderdeel van deze plannen kunnen zijn. Hierover blijven wij in gesprek met de gemeente. Wij zullen deze discussie niet verder inhoudelijk via de media voeren”. De woordvoerder van wethouder Smit zegt zeer verbaasd te zijn. ‘‘Wij hebben nog niets gehoord van de Bijenkorf. Het is ook wel fascinerend, want wat zij nu willen, was precies onze denkrichting. Maar dit is heel goed nieuws”.

6>


terugblik

foto’s uit het haags gemeentearchief

Londen-Christchurch Vliegrace In Nederland was het in de nazomer van 1953 al weken het gesprek van de dag: de KLM zou deelnemen aan een vliegrace van Londen naar Christchurch in Nieuw-Zeeland. Een goed resultaat zou de reputatie van onze nationale luchtvaartmaatschappij in de luchtvaartwereld ver-

De Haagsche Courant richtte een speciale race-etalage in bij hun gebouw aan de Grote Marktstraat der versterken. Doel van de race was om zo snel mogelijk aan de andere kant van de wereld te komen. De KLM beschouwde de vliegrace zelf liever als een commerciële vlucht die op versnelde wijze werd uitgevoerd. Dat kon alleen maar lukken door een goed vliegplan uit te stippelen en de pitstop zo snel en efficiënt mogelijk uit te voeren. De KLM zou een van haar nieuwste en modernste troeven inzetten: een DC-6 Liftmaster, genaamd ‘de Dr. Ir.

M.H. Damme’. Vanaf 1947 produceerde vliegtuigfabrikant Douglas dit toestel, dat een bereik had van zo’n 4800 kilometer. De totale afstand van Londen tot Christchurch was bijna 20.000 kilometer. Er moest onderweg dus een aantal keer worden getankt. De organisatie van de race had een aantal verplichte tussenstops bepaald. De KLM had voor de Tweede Wereldoorlog al eerder meegedaan aan de luchtrace Londen-Melbourne. In 1934 was de maatschappij met het DC-2-vliegtuig ‘de Uiver’ tweede geworden en had in het handicapklassement gewonnen. In deze klasse werd rekening gehouden met de grootte van het vliegtuig, de laadruimte, het aantal passagiers, het meeste comfort en het brandstofverbruik. Ook in deze race werd gevlogen met passagiers aan boord van het vliegtuig. Het waren er toen slechts vier. Op 31 augustus 1953 presenteerde de KLM in het hoofdkantoor aan de Plesmanweg de bemanning – piloten, werktuigbouwkundigen, stewardessen – en de 64 passagiers aan de pers. De meeste passagiers waren Nederlandse migranten. Het toestel vertrok op 7 oktober naar Londen,

De stewardessen mej. E.M.J. Pinault en mej. Jaspers met enige passagiers die in oktober 1953 met het KLM-vliegtuig DC-6 Liftmaster aan de Londen-Christchurch Vliegrace deelnamen, 31 augustus 1953. > Foto: Fotobureau Stokvis

waar een dag later de start van de race zou plaatsvinden. In Engeland was de publieke belangstelling voor de race niet groot. De Royal Air Force (RAF) bereidde zich echter grondig voor. Er werd één miljoen pond uitgetrokken voor de race waaraan met twee toestellen werd meegedaan: de tweemotorige Canberra en de Valiant. Het doel van de RAF was zo snel mogelijk in Nieuw-Zeeland aan te komen door zo min mogelijk

tussenstops te maken. De KLM deed mee in de handicapklasse. Grote concurrent voor de KLM in deze klasse was de Viscount met vier propellers van British European Airways (BEA). Dit snelle vliegtuig bood plaats aan slechts 24 passagiers en had een bereik van 2800 kilometer. De Haagsche Courant richtte een speciale race-etalage in bij hun gebouw aan de Grote Marktstraat.

In de etalage waren informatie te vinden over de route, foto’s van de bemanning en steeds het laatste nieuws. Actuele informatie werd rechtstreeks door speciale verslaggevers, die in de Centrale KLM-post op Schiphol aanwezig waren, doorgegeven en gepubliceerd in een bulletin in de etalage. De race verliep voor de KLM zeer voorspoedig. De DC-6 legde de route in minder dan vijftig uur af: 49 uur, 57 minuten en 13 seconden. Daarmee bleef de KLM ver voor op de Viscount van de BEA, die weliswaar eerder arriveerde, maar volgens de regels van de handicapklasse de race veel sneller had moeten afleggen. Alle reden voor een feestje, maar niet alleen vanwege het winnen van de race. Onder de passagiers waren namelijk enkele vrouwen en meisjes die in Nederland getrouwd waren met de handschoen. Met de trouwjapon in de bagage konden zij naar hun verloofde in Nieuw-Zeeland snellen en beginnen aan een nieuw leven. Corien Glaudemans www.gemeentearchief.denhaag.nl


2e fles 50% korting!

ACTIES aanbiedingen gelden van 17 maart t/m 15 april

Viña ExtrEmEña tinto Spanje - Extremadura Per fles 7,95 nu 2 flessen € 11,90 Zeer smaakvolle 100% Tempranillo uit Extremadura, gelegen langs de Portugese grens.

Cyan 8 mESES

Spanje - Toro. Per fles 10,20 nu 2 flessen € 15,30 Het opkomende wijngebied Toro is gelegen in de wijnregio Castilla y Leon, in het noordwesten van Spanje. Deze 100% Tinta de Toro is robuust, heeft aroma’s van donker fruit, licht kruidig en mooie ronde tannines.

DomainE GroSSEt CairannE CôtES Du rhônE VillaGES

Frankrijk - Per fles 13,65 nu 2 flessen € 20,45 Terug van weggeweest is deze bijzondere Rhônewijn, gemaakt van Grenache, Syrah en Mourvèdre druiven. 12 maanden houtgerijpt, romig en kruidig in de mond met een mooie gebalanceerde rijke en elegante afdronk.

PElaDi trEbbiano

italië - Abruzzen. Per fles 8,35 nu 2 flessen €12,50 Heerlijke frisse, fruitige witte wijn uit het zuidoosten van Italië. Lekker als aperitief, maar is ook goed te combineren met visgerechten.

Cuatro rayaS SauViGnon blanC Spanje - Rueda. Per fles 8,95 nu 2 flessen € 13,40

Smaakvolle 100% Sauvignon Blanc met hints van ananas en zachte citrus.

ProSECCo FrizzantE D.o.C. italië - Per fles van 9,55 voor € 6,98

Een lekkere, droge, licht mousserende sparkling.

www.drinkland.nl

den haag

Voorhout

noordwijk

oegstgeest

Prinsestraat 57 070 364 29 25

Jacoba van Beierenhof 28 0252 220 208

Maarten Kruytstraat 24 071 361 21 82

Lange Voort 19 071 301 55 83

Eetca fé Brave Hendrik

Tel. 070-3927252 Prins Hendrikstraat 53 bra ve h e n d ri k . c om , F a c e b o o k : b rave h e n d ri kd e n h aa g Kom gezellig naar eetcafé Brave Hendrik voor een drankje of lekker eten. Er is ook live muziek, dartbanen, sportuitzendingen en een groot aanbod speciaalbieren. Vanaf 1 april ook geopend voor een heerlijke lunch! 5 april: Brave Hendrik Live met Ronnie WooZ en Gerben Boots 6 april: ‘Home Made Market’ met Replayced en Midnight Rambler Live 26 april: ‘Palais de Danse’ met o.a. Jen Min Lau

7

reportage<


Oude ministeries Justitie en Binnenlandse Zaken

Alleen het skelet blijft overeind De grootste vastgoedtransformatie die Nederland ooit heeft gekend, is begonnen. Ontwikkelaar Heijmans tovert de voormalige ministeries van Binnenlandse Zaken en Justitie aan de Turfmarkt om tot een complex voor wonen, winkelen en studeren. Alles gaat eruit, alleen het skelet blijft overeind. Aan de vooravond van de sloop brengt redacteur Jasper Gramsma de gepensioneerde kantoorkolos en zijn laatste bewoners een bezoek.

Verafgoden of verafschuwen. Meer smaken bestaan er eigenlijk niet als het gaat om het uiterlijk van de oude ministeries van Justitie en Binnenlandse Zaken. De kantoorflats van 125.000 vierkante meter vertegenwoordigen de state of the art van de jaren 70: gevels van grindbeton, bruine sierlamellen en een binnentuin vol dichte struikgewassen. Alles is even donker en anoniem en daardoor juist zo typisch. Dankzij veelvuldig gebruik van rookglas ademt het gebouw ook binnenin nog de sfeer van de seventies. Naar verluidt is de atoomkelder nog intact, compleet met aan de grond genagelde bedden voor als ‘De Bom’ valt. Slechts her en der zijn de werkplekken naar een nieuw tijdperk getild. Bijvoorbeeld op de etage waar het Nationaal Crisis Centrum gevestigd was. Op de wanden zijn in oranje de contouren te zien van molens en delta’s: een staaltje gemoedelijk poldernationalisme. Squashbaan Ook de ministersvleugel op de derde verdieping heeft een heel eigen stijl. Je waant je op een cruiseschip, vanwege het luxueuze tapijt en de sfeerverlichting. De werkkamer van Ivo Opstelten is nu het tijdelijke onderkomen van antikraker Sophie. De kamer is te herkennen aan dubbele deuren tegen afluisteren en een aparte slaapruimte. Verderop in de gang bevinden zich de dienstkeuken en de ministeriële badkamer met wc. Via leegstandsbeheerder Bewaakt & Bewoond kwam de pas afgestudeerde Sophie hier terecht. “Ik woon hier al een half jaar met onwijs

Feiten en cijfers > De perspresentatie van de film over Lucia de B. vond plaats in de vergaderkamer waar haar zaak ook in werkelijkheid werd besproken. >Het kleine slaapvertrek van de staatssecretaris van Justitie is met een éénpersoonsbed en een fonteintje bijna zo Spartaans als een cel. >De kamers in de ministersvleugel dienen als decor voor de detectiveserie ‘Heer en Meester’. >De noodbedden uit de bunker zijn gebruikt tijdens een sneeuwstorm om gestrande reizigers op station Den Haag Centraal een slaapplaats te bieden.

>Foto's: Jurriaan Brobbel

>224 parkeerplaatsen >1.300 m2 commerciële ruimte >13.0000 m2 voor de Universiteit Leiden >€ 65 miljoen contractwaarde

veel plezier”, zegt ze. “Voor mijn eigen bedrijf heb ik hier castingdagen gehouden. Ruimte genoeg”. Tot voor kort woonde Sophie met drie anderen in het complex, nu is ze alleen. Op de vraag of ze ’s nachts nooit bang is, antwoordt ze resoluut: “Helemaal niet. Bij de kamerdeur begint pas mijn huis, de gangen zijn net als de galerij van een flat”. Over twee weken moet ze de kamer verlaten, dan begint de sanering. “Ik ga het hier echt missen. Wanneer krijg je nou de kans om in zo’n mooi ge-

bouw te wonen met je eigen squashbaan?” Soms heeft Sophie gezelschap van Daniël. Hij houdt atelier in de schaftruimte van de meldkamer, het zenuwcentrum voor verlichting en camera’s. Daar maakt Daniël 3D-simulaties voor een virtual realitygame. “Het project speelt zich af tussen de wolkenkrabbers, dus dit is voor mij een heel inspirerende omgeving”, vertelt de gamebouwer. Sinds november werkt hij hier met veel plezier: “De plek is fantastisch, vooral ’s avonds als ik heerlijk in

mijn eentje door de gangen dwaal voor het nieuwe spel. Wat scheelt is dat ik niet meer nodig heb dan een laptop, pen en papier. Hierna ga ik gewoon weer ergens anders zitten”. Symboolfunctie Voor mensen als Daniël en Sophie zoekt Floris Zwolsman van Bewaakt & Bewoond weer een nieuwe plek. De leegstandsbeheerder is gespecialiseerd in kantoren van het Rijk. “De bruikleenovereenkomst die we aangaan

met de eigenaar voorkomt dat een pand gekraakt kan worden. Hier was dat extra van belang, omdat de symboolfunctie van het oude ministerie van Justitie de kans op kraken vergrootte”, vertelt hij. “Maar ook de verhuur heeft een functie. Dat werkt preventief tegen bijvoorbeeld koperdiefstal”. Het beheer van dit soort grote gebouwen is veel intensiever dan een woning. “Ik ben alleen al een hele week bezig geweest om alle systemen te begrijpen”, aldus Zwolsman.

‘Ontmoeten en verbinden’ Amper tien maanden na het vertrek van de laatste ambtenaar gaat rigoureus de beuk in de voormalige ministeries. Eerst moet het middengebouw, dat ’s nachts ongure types aantrekt, tegen de vlakte. Hierdoor komen de torens los van elkaar en ontstaat er een vrije doorgang tussen de Turfmarkt en de Schedeldoekshaven. Daarna wordt de noordelijke toren met bijbehorende laagbouw onder handen genomen. De begane grond, die verdiept ligt, komt omhoog. Zo ontstaat er ruimte voor winkels en horeca, plus de entree van de Universiteit Leiden. De Haagse campus neemt verdieping twee tot en met vier in gebruik en laat aan de zijkant een vleugel aanbouwen als collegezaal. De etages vijf tot en met negentien zijn bestemd voor appartementen, op de nieuw te bouwen top-etage komen penthouses. “Ontmoeten en verbinden staan centraal bij dit project”, vertelt vastgoedontwikkelaar Esther Fleers van Heijmans. “Dat doen we onder meer door de combinatie van verschillende functies en de mix van koop- en huurwoningen”. Het gebouw wordt ontdaan van alle installaties en niet-dragende delen om het op te bouwen volgens de nieuwste en strengste normen. Een gigantische operatie met de nodige beperkingen. En hoewel de gemeente liever een nieuwe

wolkenkrabber had gezien, was dat voor Heijmans geen optie. “De parkeerkelder gaat tot twee lagen onder de grond, die is heel lastig weg te werken”, legt Fleers uit. “Daarnaast is in het kader van duurzaamheid niet meer te verkopen een pand in deze goede staat af te breken”. Voordat met de realisatie is begonnen, zijn 132 van de 170 woningen al verkocht aan de investeringsmaatschappij Syntrus Achmea. Die zijn bestemd voor verhuur. De overige appartementen worden verkocht aan individuele kopers. De kansen zijn wat dat betreft nog bepaald niet bekeken. De koopwoningen bevinden zich verdeeld over het gebouw op de onderste en bovenste twee woonlagen. Ook de commerciële ruimtes op de begane grond zijn nog niet gereserveerd, maar Fleers maakt zich geen zorgen: “Voor winkeliers en horeca-exploitanten is de oplevering nog ver weg. Zij denken op veel kortere termijn. Bovendien is nog niet helemaal duidelijk hoe de plint eruit komt te zien”. Pas nadat de noordelijke toren medio 2016 wordt opgeleverd, is de zuidelijke toren aan de beurt. Wanneer dat precies zal zijn, weet de vastgoedontwikkelaar nog niet. “Dat is van veel zaken afhankelijk, waaronder de

verdere ontwikkeling van het Spuiforum. De plannen daaromtrent hebben namelijk ook betrekking op de tweede toren”. Voor de komende vijf jaar heeft Heijmans in elk geval een exploitant gevonden. Het bedrijf Doc070 opent er een businesscenter waar kantoorruimtes en flexibele werkplekken verhuurd

worden. De bovenste verdieping krijgt een gezamenlijke faciliteitenruimte waar de huurders gebruik van kunnen maken. Ook heeft zich een partij gemeld die 120 dagen per jaar beurzen wil organiseren op vijf van de verdiepingen. > Artist’s Impression: Heijmans N.V.

Statenkwartier

Superzacht slapen? Onder Egyptisch katoen! (het beste ter wereld)

Met deze bon 15% korting op een dekovertrek naar keuze bij:

CottonCounts

Frederik Hendriklaan 154A 2582 BJ Den Haag

cottoncounts.nl Meer dan 30 ambachtelijke bonbons uit het bonbon-atelier Westerbeek!

www.bonbonatelierwesterbeek.nl

van Slingelandtstraat 121, 2582 XL Den Haag, Tel. 070-3507821

N EW / N I E U W

“OFF THE FRED” FOOD AND DRINKS

Coffee / Lunch / Wine / Diner Tuesday till Saturday kitchen open from 11:00 – 20:00 Dinsdag t/m zaterdag keuken geopend van 11.00-20.00.

Weekly changing homemade meals Wekelijks wisselende huisgemaakte gerechten

Antonie Duijckstraat 141 (off the Frederik Hendriklaan) 2582 TH Den Haag

Jeannette van Ermel Scherer

Ve r h u i z e n z o n d e r z o r g e n ? Dat kan! w w w. v e r h u i s o n d e r s t e u n i n g . n l

Reservations / Reserveringen: Phone / Telefoon: 070-7780001 Email: [email protected] Follow us on facebook

9

economie<


‘Fred’ doorstaat crisis met gemak

‘Het aanbod is prachtig in balans’ De retailers hebben het zwaar, maar niet op de Frederik Hendriklaan. Terwijl in de meeste winkelgebieden in de stad de problemen voor de winkeliers zich opstapelen, kijken zij met een schuin, jaloers oog naar hun collega’s op de Fred, want daar gaat alles goed. Maar is dat wel zo? “We hebben zeker omzet ingeleverd”. Door Pieter de Leeuw

Het blijkt nog niet zo eenvoudig om in een paar woorden uit te drukken wat de kracht is van de winkelstraat met de bekende voornaam. Marco Groot Landeweer is voorzitter van de winkeliersvereniging en zegt dat het vooral met de diversiteit van het winkelaanbod te maken heeft. “Het aanbod is prachtig in balans, misschien zijn er wat veel drogisterijen, maar dat is alles, voor de rest klopt het als een bus”. Waarmee niet is gezegd dat het allemaal vanzelf gaat. “We hebben de afgelopen jaren gezien dat er minder bezoekers naar de straat kwamen, veel minder bezoekers”. Maar dat zijn er dan nog altijd genoeg. In ieder geval voor Alexandra van den Bos die voor zij met haar winkel CottonCounts definitief voor de Fred koos, vrijwel alle winkelstraten in Den Haag bezocht en met elkaar vergeleek. “Je moet in deze tijd echt voor een A-locatie gaan”, zegt van den Bos. Waarom zij voor de Fred koos? “Omdat het hier altijd zo gezellig druk is, dus niet alleen op zaterdag en wat ook niet onbelangrijk is, de mensen hebben hier iets te besteden”. Haar winkel in het voormalig kantoor van Fortis Bank opende in september vorig jaar. De voorgeschiedenis is eigenaardig omdat zij in 2011 startte met een webshop voor beddengoed van Egyptisch katoen (zo heerlijk zacht is het dat als je er één keer onder geslapen hebt, al het andere katoen aanvoelt als schuurpapier) en nu heeft zij dus een fysieke locatie geopend. Daarmee bewandelt zij de omgekeerde weg die de meeste winkeliers gaan. “Maar”, zegt van den Bos, “mensen willen het katoen toch even voelen. Ik heb een tijdje een showroom gehad in Scheveningen en tot mijn verbazing kwamen de mensen uit Almere, uit Breda naar me toe”. Hoe gaat het nu, met de winkel? “Geweldig gaat het, boven verwachting”. Waar haal je dat eigenlijk vandaan, Egyptisch katoen? “Uit Portugal”. Wapenfeit Tot begin van dit jaar was Kitty Kusters 12 jaar lang de winkelstraatmanager. Dat lijkt een makkelijke job bij een winkelstraat die het eigenlijk altijd goed heeft gedaan, maar Kusters zegt een belangrijk wapenfeit op haar conto te mogen schrijven. “Dat is het collectieve

optreden van de winkeliers. Er zijn zo’n 140 winkels op de Fred, waarvan circa 60% wordt gedreven door lokale ondernemers en circa 40% vestigingen zijn van grootwinkelbedrijven”. Zij wil maar zeggen dat het dan niet vanzelfsprekend is dat alle ondernemersneuzen dezelfde kant op staan. “Toch is in 2011 de winkeliersvereniging omgevormd tot een BIZ (bedrijfsinvesteringszone) wat betekent dat iedere ondernemer verplicht werd jaarlijks een bepaalde fee aan de BIZ af te dragen, wat de winkelstraat als geheel natuurlijk een stuk daadkrachtiger maakte”. Tot nog toe werd er bijvoorbeeld geld gestoken in een gemeenschappelijke promotie en konden er activiteiten worden bekostigd. Kusters benadrukt

dat de crisis de Fred niet onberoerd heeft gelaten”. Er zijn winkeliers die het heel, heel zwaar hebben”. Maar toch zegt zij in de afgelopen 12 jaar nog geen 5 faillissementen mee te hebben gemaakt. Leegstand is er vrijwel niet. “Als er een winkelier vertrekt, is de ruimte meestal direct weer verhuurd”. Wie naar de problemen vraagt in de populaire winkelstraat komt niet veel verder dan een tekort aan parkeerplaatsen en fietswrakken die maar niet worden weggehaald. Friso van den Hoek, de bedrijfsleider van de winkel van Albert Nolten vult aan. “Bus 21 rijdt hier door de straat alsof ze aan de formule 1 meedoen”. Maar daar blijft het wel bij. Ook hij zegt de crisis te hebben gevoeld. “We hebben de afgelopen jaren zeker wat omzet ingeleverd”. Overigens spreken alle betrokkenen over de crisis in de voltooid verleden tijd. Nolten heeft winkels in onder meer Leidschenhage en Zoetermeer en kan de locaties dan ook goed met elkaar vergelijken. Van den Hoek is zonder meer positief. “Het publiek is top hier, ze zijn trouw, ze komen echt terug, ze hebben iets te besteden, veel expats natuurlijk”. Naar eigen zeggen richt Nolten zich op het midden- en het hogere segment. “De duurste schoen kost bij ons 650 euro”. Helemaal aan de andere kant van de straat ‘op noord’, is Simon de Vogel te vinden,

Winkelstraatmanager Kitty Kusters over de ‘Fred’: ‘Als er een winkelier vertrekt, is de ruimte meestal direct weer verhuurd’. > Foto’s: DHC

ger was, maar we zijn gewoon doorgegaan met kwaliteit leveren”.

een zaak met een landelijke bekendheid, dankzij de naamgever die in februari 2011 overleed waarmee,zegt Kusters, ‘echt een icoon verloren is gegaan’. De bedrijfsleider Sander Geenen (ik sta hier al 25 jaar, sommige klanten denken dat ik Simon de Vogel ben) zegt nooit ook maar overwogen te hebben iets aan de koers te veranderen. “We hebben net als vrijwel iedere winkel een periode gehad waar het wat rusti-

Verwarring Heel hip zijn ze niet, de winkels op de Frederik Hendriklaan. Groot Landeweer fronst de wenkbrauwen. “We hebben Organic Food, die vind ik wel hip en we hebben lunchroom Boosty”. In ieder geval valt de lunchroom op door het eigentijds bestelsysteem dat vrijwel iedere klant in verwarring brengt. “Maar”, geeft Groot Landeweer toe, “vooral zijn het moderne, traditionele winkels in de Laan”. Kusters weet wel waarom “De Fred heeft een enorme buurtfunctie en dat brengt met zich mee dat het winkelaanbod niet extreem vernieuwend is”. Wat opvalt, is dat Blokker en Zeeman vaste voet aan de grond hebben gekregen en het winkelend pu-


CURVERS

Autobedrijf Curvers

Antonie Duyckstraat 36 2582 TL Den Haag Tel: 070-354 27 00

Uw Renaultdealer in het Statenkwartier Merk Renault Renault Renault Renault Renault Renault Renault Renault Renault Renault Daihatsu Opel

Type Twingo II ph2 1.2-16V Dynamique Clio III 1.6-16V Night&Day Automaat 5-drs Megane II 1.6-16V Dynamique Luxe Megane III 1.5 DCI Expression Scenic 1.4-16V RXE Scenic 2.0e Kaleido Automaat Safrane 2.5 RXT Automaat Koleos 2.5 Dynamique Espace IV 2.0-16V T. Initiale Automaat Espace IV 2.0-16V T. Tech Line Automaat YRV 1.0-12V DVVT Astra station

Kleur wit blauwmetaal zwartmetaal d.grijsmetaal blauwmetaal roodmetaal beigemetaal zwartmetaal d.grijsmetaal zilvermetaal rood d.grijsmetaal

Km 15000 15000 120000 145000 142000 230000 159000 260000 214000 115000 99000 350000

bouwjaar 2012 / 5 2012 / 1 2004 / 1 2009 / 1 2000 / 3 1999 / 1 1998 / 1 2008 / 1 2005 / 1 2006 / 2 2003 / 4 1999 / 1

www. AuTobeDrijfCurvers.nL

Prijs 9.950 17.450 4.450 8.950 1.950 1.950 2.450 8.450 4.450 11.450 2.950 1.450

bliek toch geen moment hetzelfde gevoel heeft dat de winkelstraat in Hoogeveen of Venlo zo inwisselbaar maakt. Van den Hoek meent dat de ‘geweldig mooie panden de straat veel goed doen’. Kusters zegt dat zij als straatmanager nooit enige invloed heeft gehad op de komst van grootwinkelbedrijven. “Het is een natuurlijke marktwerking geweest. Daar komt bij dat de panden niet ontzettend groot zijn waardoor een aantal ketens bij voorbaat al geen interesse hebben”. Makkelijk is het niet om met de vastgoedeigenaren tot enige vorm van beleid te komen. Kusters: “Er zijn zo’n 50 verschillende eigenaren die de winkelruimtes verhuren. Ik heb nooit veel meer kunnen doen dan hun op te roepen niet alleen te denken aan de eigen portemonnee, maar het belang van de Fred centraal te stellen”. De Groot Landeweer stelt dat de gemeente zich op dit moment buigt over de herinrichting van de Laan. “Het kruispunt bij Paagman zal in ieder geval een rotonde gaan worden. Ik denk ook dat het logisch is om te kijken naar een uniform parkeerbeleid want nu kun je op Zuid (richting het Frederik Hendrikplein) nog steeds vrij parkeren”.

10>interview Vilan

De aalmoes

“Hou jij ze dom, dan hou ik ze arm”. Zo gaat het klassieke tweespraakje tussen dominee en de kapitalist. Ik moest er meteen aan denken toen ik het bericht las over een extraatje voor de minima. Jette Kleinsma bracht het nieuws naar buiten. Arme minima, in alle opzichten. Echtparen krijgen honderd euro, alleenstaanden zeventig en een alleenstaande ouder krijgt negentig euro. Ze hebben zelf dat bedrag in veelvoud al in de overheidskas gestort de laatste jaren, dus echt erop vooruit gaan ze niet, maar toch klinkt het als een royaal gebaar. Ja, daar heb je dan niets voor hoeven te doen. Ontvangen is altijd beter dan betalen. Het leven is al duur genoeg. Maar het is en blijft een aalmoes, afkomstig uit de hand van mevrouw Kleinsma. Vroeger was ik een fan van haar. Wanneer ik haar door de stad zag fietsen, was ik blij. Ze leek me geestig, intelligent en vol van mededogen, dus toen ze naar de regering verkaste, vond ik dat een zegen voor het land. Nu niet meer. Ik begrijp best dat we niet in Disneyland leven, maar zo harteloos als er de laatste jaren met mensen wordt omgegaan, dat is zeldzaam. Juist van Jette Kleinsma had ik niet verwacht dat ze al die maatregelen wilde uitvoeren. Ze kon in interviews zo gevoelig vertellen over haar handicap, dat ik vanzelf dacht dat ze dat gevoelige ook voor anderen had. Nu heb ik spijt van elke keer dat ik naar haar gezwaaid heb. Het is een wetsvoorstel, dus er kan nog van alles aan veranderen. Méér zal het niet worden, denk ik. Eerder minder. Of toch wat meer, en daarna gaat iets anders weer omlaag, zodat je toch op minder uitkomt. Of dat extraatje geldt opeens als inkomen, waardoor je de huursubsidie kwijtraakt. Wie kent nog precies de weg tussen al die regelingen en regels? Ik niet. Soms zie ik zo op tegen allerlei papieren met bijlagen, dat ik het liever vergeet. Grote kans dat ik geld laat liggen. Natuurlijk is dat dom, dát weet ik dan nog wel. Armoede is een ellendige toestand. Dat het kwaad kan, zie je in Griekenland. De regering is een zootje en de gewone mensen lijden eronder. Extreem rechts is daar brood uitdelen plus bescherming waar nodig en in ruil krijgen ze stemmen. Een kwestie van tijd voordat het daar flink verkeerd gaat. Heden zij, morgen wij. Maar vooralsnog hebben wij mevrouw Kleinsma, die een aalmoes uitdeelt. Het is inderdaad weer verkiezingstijd. Vilan van de Loo


11

interview<


Correspondent Helmut Hetzel (1955) blij met groeiende populariteit Duitsland

‘Den Haag heeft het, Amsterdam heeft het gehad!’

Internationaal journalist en radio- en televisiecommentator Helmut Hetzel voelt zich als wereldburger overal thuis, maar het liefst woont hij als geboren Beier in Den Haag. Al dertig jaar lang. Hij heeft de relatie Nederland-Duitsland in die tijd sterk zien verbeteren, maar één ding vindt-ie jammer: steeds minder Nederlanders leren nog Duits.

‘Ich bin von Kopf biss Fuß auf Liebe eingestellt’ vormen economisch en technologisch het hart van Duitsland”. Die hartenklop wordt ook in Nederland gevoeld.

Door Vera de Jonckheere Helmut Hetzel werd in 1955 geboren in Franken, Beieren, als kind van – hij zegt het met nadruk: “De Bondsrepubliek Duitsland, die in 1949 is opgericht. Een democratisch, vrij land”. In Franken, vlak bij Würzburg in het noordelijke wijn-Beieren, niet het zuidelijke bier-Beieren. Naar goede traditie van zijn geboortestreek is Hetzel een groot wijnliefhebber; als vinoloog onderhoudt hij een besloten wijnsociëteit in Antwerpen. Aan de Universiteit van Dortmund studeerde hij communicatiewetenschappen, economie, geschiedenis en filosofie. Na twee jaar als wetenschappelijk medewerker te hebben gewerkt, vestigde hij zich in 1983 als correspondent voor Duitstalige media in Peking. “China was een keiharde dictatuur en is dat ondanks verbluffende economische ontwikkelingen helaas nog steeds. De verhuizing naar Den Haag in 1985 betekende een verademing. Ik woon er met voortdurend plezier”. Hij voelt zich bovenal een wereldburger die zijn wortels in Beieren koestert, maar na dertig jaar Den Haag eveneens stevig wortel heeft geschoten in Nederland. Hij spreekt met aan chauvinisme grenzende warmte over zijn tweede vaderland Nederland. Zojuist zag de Duitstalige reisgids ‘Den Haag mit Scheveningen’ het licht, zijn zesde boek over Nederland. Zijn Nederlands is goed, met een onmiskenbaar Duitse zweem, hoffelijkheid en een prins Claus-accent. “In Duitsland hechten we meer waarde aan etiquette dan in Nederland”. Zijn conversatie doorspekt hij met citaten van Marlene Dietrich: ‘Ich bin von Kopf biss Fuß auf Liebe eingestellt’, om maar een liedregel te noemen. Von Goethe’s ‘Heideröslein’ kent hij, net als grote gedeelten van diens ‘Faust’, uit zijn hoofd. Tegen vrouw en kinde-

ren spreekt hij Duits. “Maar zij praten tegen mij louter Nederlands. Mijn vrouw Aletta komt uit Gorinchem, onze kinderen Henk en Marijke zijn in Den Haag geboren en getogen, zij hebben alleen een Nederlands paspoort. Zie het als hommage aan Nederland. Mijn connectie met Azië heb ik in stand gehouden; vooral met Taiwan en Thailand heb ik de nodige affiniteit. Ik kom er regelmatig, mijn dochter Marijke studeert momenteel in Taiwan”. Samen met haar schreef hij voor de University of Tennessee, USA, een essay over de eilandengroep Senkaku/Diayoutai waarover het dispuut tussen Japan, China en Taiwan blijft voortwoekeren. Human interest Het zelfstandig ondernemerschap als journalist met opdrachtgevers in diverse media bevalt uitstekend. Hetzel kan zijn breed uitwaaierende belangstelling volop botvieren: kunst, cultuur, politiek, economie, sport en human interest. Als oud-voorzitter van de Buitenlandse Pers Vereniging in Nederland en International President of the Association of European Journalists (EJ) is hij nog erevoorzitter van de laatste organisatie. Hij kijkt met veel waardering terug op zijn met een Europese prijs onderscheiden reeks interviews over de euro met Wim Duisenberg, de eerste president van de Europese Centrale Bank in Frankfurt. “Een wijze man met veel humor en statuur”.

‘Oranje is altijd goed voor een verrassing’

Als Duitsland-commentator is hij een graag geziene gast bij VPRO, EO (‘Blauw Bloed’), NOS, ‘Eén Vandaag’, ‘Knevel & Van den Brink’ en Harry Mens’ ‘Business Class’. Hoewel Hetzel Nederland van harte omarmt, behoudt hij zijn kritische blik. Hij heeft de maatschappij in dertig jaar hevig zien veranderen. “Midden jaren tachtig hing hier nog een relaxte, vrije sfeer, als een soort nasleep van de jaren zestig met hun flowerpower. Voor een interview met Ruud Lubbers, toenmalig minister-president, kon ik zonder enige security check doorlopen naar het Torentje. De moorden op Pim Fortuyn (6 mei 2002) en Theo van Gogh (2 november 2004) hebben het politieke landschap ingrijpend gewijzigd. Ik kende hen beiden goed; Fortuyn stond voor 10 mei 2002 in mijn agenda met een interview voor Die Welt. Drie maanden voor Van Gogh’s dood zat ik nog naast hem in het vliegtuig. Het ontspannen sfeertje uit mijn beginjaren in Nederland is definitief vervlogen; de samenleving is gepolariseerd en verhard. Fortuyn legde het onbehagen bij de Nederlandse kiezers bloot: 1,6 miljoen mensen brachten hun stem uit op hem toen hij al dood was. In potentie de reikwijdte van Wilders nu. In Nederland vindt een vlucht plaats van het politieke midden naar de extreme partijen ter rechter- en linkerzijde PVV en SP. Een grote volkspartij als het CDA, tot voor kort vaste coalitiepartner, is bijna verdwenen. De gevestigde partijen verkeren in crisis. Dit land is moeilijk bestuurbaar geworden”. Hij vertrouwt erop dat Nederland zich zal herpakken. Voor de Bilderbergconferentie schreef Hetzel begin dit jaar over de kracht van Nederland. Van grootmacht in de Gouden Eeuw die de oceanen beheerste, met Amsterdam als centrum van de wereld, tot wieg van grote multinationale bedrijven en

>Foto: Piet Gispen

instellingen in deze tijd, zoals Royal Dutch Shell. De creativiteit en veerkracht om voor alle problemen een oplossing te vinden, het vallen maar dan altijd weer opstaan, boeien hem in hoge mate. Ook beschreef hij het onbehagen over de achterwege blijvende hervormingen op de arbeidsmarkt, de stevige btw- en andere belastingverhogingen, het krimpende consumentenvertrouwen, de Nederlandse ‘hand op de knip’. “Door lagere loonkosten hebben de Duitse bedrijven hun concurrentiepositie enorm kunnen verbeteren en is de consument vol vertrouwen over de toekomst. Nederland is te veel op zichzelf gericht geraakt, ik noem het navelstaarderij in de polder. NOS- en RTL-journaal openen met een brandje in Dinxperlo en sluiten met belangrijk internationaal nieuws. De anti-Europese sentimenten die hier regelmatig de kop opsteken, verbazen mij zeer. De Europese Unie betekent naast alle economische voordelen vooral: nooit meer oorlog”. Voetbal Wie het over de relatie NederlandDuitsland wil hebben, ontkomt er niet aan de verschillende voetbalontmoetingen tussen beide naties in ogenschouw te nemen. Belangrijk ijkpunt hierin vormt de overwinning van het Oranjeteam op de (toen nog West-)Duitse Mannschaft tijdens het Europees kampioenschap 1988. Op die

legendarische dinsdagavond 21 juni in Hamburg werd het 2-1 voor Nederland. De frustraties over de WK-finale van 7 juli 1974 (Duitsland-Nederland 2-1) waren in één avond weggespeeld. Hetzel vierde het grote feest mee tussen de hossende menigte op de Haagse Denneweg. “Op dat moment brak de Oranjegekte voor het eerst uit. Ik heb mezelf niet oranje geschilderd, maar heb wel vrolijk mee gezoend en gedanst in alle euforie. Toen ik de volgende ochtend voor mijn ontbijtje De Dikke Mik binnenstapte en de twee vrouwelijke eigenaren feliciteerde met de overwinning, omhelsden ze mij. Aan de steeds gemoedelijker wordende rivaliteit tussen Oranje en die Mannschaft kun je aflezen hoe zeer de bilaterale verhoudingen zijn verbeterd”. De ervaring in 2010 tijdens de WK-wedstrijd Argentinië tegen Duitsland die hij in Scheveningen in een strandpaviljoen bekeek, overtuigde hem. “Duitsland speelde zeer goed en won met 4-0. De Nederlanders om mij heen waren allen vóór Duitsland, ze bewonderden het mooie spel en applaudisseerden spontaan, leefden méé. Ze waren blij met de overwinning van het Duitse voetbal: twintig jaar eerder zou dat ondenkbaar zijn geweest”. Er hebben inderdaad andere tijden bestaan. De Clingendael-studie ‘Bekend en onbemind’ onder vooral Nederlandse jongeren bracht in 1993 nog een uitgesproken negatieve perceptie over

onze oosterburen naar voren. Bijna de helft van de ondervraagden noemde Duitsland oorlogszuchtig en dominant. Hetzel wijt dat in zijn co-referaat op Clingendael vooral aan verkeerde timing. “De studie vond plaats direct na de rechts-extreme aanslag op een Turks gezin in het Duitse Solingen. Vanuit Nederland werden 1 miljoen postkaarten verstuurd met de tekst: ‘ik ben woedend’. De publieke opinie was dermate emotioneel geladen dat geen objectief beeld kon worden verkregen. Een momentopname is geen basis voor een wetenschappelijke studie”. Bilateraal Sindsdien verbeterde de bilaterale relatie tussen Nederland en Duitsland in een gestaag stijgende lijn. “De Nederlands-Duitse betrekkingen zijn in de afgelopen zestig jaar nog nooit zo goed geweest als nu. Daar ben ik zeer blij mee. Duitsland is helemaal in bij jonge Nederlanders. Zij hebben een onbelaste blik, de nazigeneratie is uitgestorven; 85% van de Duitse bevolking is van ná de oorlog. Iedereen wil naar Berlijn, iedereen wil naar het Oktoberfest in München”. Voor Sociëteit De Witte organiseerde Hetzel het afgelopen jaar een Oktoberfest en dit jaar ziet men daarvan graag een herhaling. “Twintig jaar geleden volstrekt onvoorstelbaar. Duitsland is een populairdere vakantiebestemming geworden dan Frankrijk; jaarlijks bezoeken

3,5 miljoen Nederlanders een Duitse bestemming”. Het prijspeil speelt daarbij een rol; de Nederlander is nu eenmaal bij uitstek gevoelig voor prijskwaliteitverhouding. “De prijzen zijn zo’n 25 tot 30% lager dan hier, terwijl goede kwaliteit wordt geleverd. Uit eten gaan is er een stuk goedkoper dan in Nederland”. Hij verklaart de verbetering mede vanuit de ontwikkeling dat Nederland een beetje Duitser (lees: geslotener) is geworden en Duitsland een beetje Nederlandser (lees: opener). “We zijn qua mentaliteit naar elkaar toegegroeid”. En dat is niet per se in het voordeel van Nederland, zoals ook de voetbalverhoudingen intussen aantonen. “Je kunt zeggen dat het Duitse elftal meer Nederlands is gaan voetballen. Aanvalluh, aanvalluh, terwijl Nederland zich enigermate heeft bekeerd tot het Duitse voetbal van voorheen: tactisch, strategisch en trager”. De verwachtingen over de Nederlandse kansen tijdens het WK in Brazilië zijn ongekend laag gespannen. “Maar Oranje is altijd goed voor een verrassing”. Zeker onder leiding van bondscoach Louis van Gaal. Hetzel interviewde hem toen hij in 2009 trainer werd van Bayern München. “Het was een human interest-verhaal van drie pagina’s voor Die Bunte (oplage ruim een miljoen), Duitsland leerde er Van Gaal en zijn echtgenote Truus beter door kennen”. Ook Hetzel zelf trof een totaal andere

man tegenover zich dan hij op grond van Van Gaals persconferenties met sportjournalisten had verwacht. “Een echte gentleman, het was een prachtige avond”. Hij interviewde verder Arjen Robben, Sylvie Meis en Lilly Kerssenberg, Boris Beckers Nederlandse vrouw, die tot zijn genoegen (eveneens) sterren zijn in Duitsland. Aan grensoverschrijdend verkeer dus geen gebrek. “Duitsland en Nederland vormen een winning team. Onze economieën zijn sterk verweven, 25% van de Nederlandse export gaat naar Duitsland, het bilaterale handelsvolume bedraagt 170 miljard euro per jaar. Het is beslist geen toeval dat BMW – met zijn 75 Nederlandse toeleveranciers – nu in het Limburgse Born Mini’s produceert; 20% van een BMW is ‘made in Holland’.” Hetzel is voorstander van het verder aantrekken van de banden. Naar zijn mening laat Nederland als handelsnatie het nodige liggen, nu steeds minder Nederlanders het Duits, ‘de taal van Goethe’, nog machtig zijn. Hij is de mogelijkheden aan het verkennen voor een Nederlands-Duits businessplatform waarin de goede buren samenwerken aan Industry 4.0. Nieuwe groeikansen door de integratie van software en hardware. “Het is een specifieke kracht van de Duitse industrie om hightech met traditie te verbinden. Laptop und Lederhose. De drie deelstaten Beieren, Baden Württemberg en Hessen

Den Haag Hetzels hart klopt voor Den Haag, hij houdt van de stad, voelt zich er thuis. In de Archipelbuurt, waar hij in de Balistraat woont, in de Haagse Kunstkring, waarvan hij lid is, net als van Sociëteit De Witte en Nieuwspoort. De laatste zin van zijn speech bij de overhandiging van zijn Haagse reisgids aan burgemeester Jozias van Aartsen meende hij oprecht. “Den Haag heeft het, Amsterdam heeft het gehad! Voor stijl en grandeur moet je in deze goed onderhouden stad zijn. Wie houdt er niet van het strand van Scheveningen, Wassenaar en Kijkduin of van het Lange Voorhout? Den Haag herbergt 60.000 expats, alle internationale strafhoven zijn hier gevestigd: ICC, Vredespaleis, Joegoslavië-, Rwanda- en Sierra Leone-tribunaal. De wieg van de Verenigde Naties stond in 1899 in Den Haag met de eerste vredesconferentie. OPCW, dat de chemische wapens vernietigt en zojuist de Nobelprijs voor de Vrede in ontvangst heeft genomen, is hier gevestigd, Europol, Eurojust en over een paar dagen vindt hier de Nuclear Security Summit plaats, waar alle wereldleiders bijeenkomen. Behalve Poetin, die zijn minister van Buitenlandse Zaken Lavrov de kolen uit het vuur laat halen. Den Haag is met recht de internationale stad van vrede en recht. Een stad die veel heeft te bieden en toch kun je alles per fiets bereiken. Het Leidseplein staat in de schaduw van het Haagse Plein. En vergeet vooral niet het Haagse Chinatown waar ik vaak ga eten. Supergoed, durf ik als Aziëkenner te zeggen”. Met als toetje: ‘Röslein, Röslein, Röslein rot, Röslein auf der Heiden – war so jung und war so schön …. lief er schnell es nah zu seh’n, sah’s mit vielen Freuden…’. Vrijdag 18 april houdt de Haagse Kunstkring een Goethe-avond; Helmut Hetzel spreekt over ‘Goethe, der Wein und die Frauen’

12>de top


13

de top<


Obama op de fiets? ‘Daar doen we geen uitspraken over’

Zelfs de putdeksels op de straat zijn dichtgelast Het uur U nadert. Nog maar een handvol dagen, en de Air Force One zet koers naar Nederland. Den Haag maakt zich op voor de Nuclear Security Summit en daarmee voor de komst van bijna zestig wereldleiders. De stad poetst zich op, maar verandert ook in een onneembaar fort. Den Haag Centraal neemt een kijkje achter de schermen.

het staal. Zaun blijkt een belangrijke speler in de Britse beveiligingsindustrie, uit de Midlands, bekend om zijn innovatieve producten. Het ‘Haagse’ hek is daar één van. PAS 68 Multifence, is de naam. Uitermate robuust, snel neer te zetten, zonder schadelijke verankeringen in de grond, zo lezen we op de website. In combinatie met de bijgeleverde camera’s en software is PAS 68 het neusje van de zalm. De haarscherpe camera’s registreren alles; bij iedere verdachte beweging slaat het draadloze systeem alarm, en stuurt het de beelden naar de controlekamer, of naar de mobiel van de commandant ter plaatse. Buitencategorie De beveiliging rond de wereldtop is van de buitencategorie. Poetin heeft afgezegd, maar alle andere grote leiders van de wereld zijn present, met voorop Barack Obama, Xi Jinping en Angela Merkel en nog vijftig andere staatshoofden. Nederland staat aan de vooravond van de grootste beveiligingsoperatie uit de geschiedenis. Alle middelen worden ingezet. De marine patrouilleert voor de kust, F-16’s vliegen continu door het luchtruim, in de duinen bij Wassenaar staat luchtafweergeschut, en iedere dag zijn er 20.000 agenten, marechaussee en militairen op de been. De beveiligingsoperatie is in vijf stukken geknipt, zo blijkt uit stukken van de Nationale Staf Grootschalig Bijzonder Optreden (NSGBO), die de regie voert over de veiligheid van de wereldtop. De ontvangst van de wereldleiders op Schiphol, en het transport naar Den Haag zijn de eerste twee stukken. Het verblijf op het congrescentrum en in de hotels de logische nummer drie en vier. Een deel van Den Haag verandert dus in een bolwerk. Het gebied rond het World Forum en het Kurhaus wordt hermetisch afgesloten van de buitenwereld, met daaromheen nog enkele veiligheidszones met beperkingen. De verkeersader aan de noordkant van de stad gaat dicht: de Hubertustunnel, de N440 tot de A4, en de N44 in de richting van Den Haag. Er mag niet gewandeld worden in de Scheveningse Bosjes, het Sorghvliet en een deel van het Haagse Bos. Ook is er een verbod op zwemmen en surfen bij het strand voor het Kurhaus. Niets wordt aan het toeval overgelaten. De parkeergarages in de buurt van het Kurhaus en het World Forum worden vergrendeld; er mag geen voertuig achterblijven. Er komen extra snuffelhonden uit Duitsland om alles uit te kammen op explosieven. Zelfs de kleinste kans op een bomaanslag wordt uitgesloten. Alle verkeerslichten waar de limousines straks langs rijden, zijn opengeschroefd en gecontroleerd. Soms is het net als in de film; alle grote putdeksels rond het World Forum zijn dichtgelast; de kleine putten zijn verzegeld met een blauwe sticker.

Door Marc Konijn

Tja. Daar Fsta je dan. Wat nu? Het smalle deel van de Johan de Wittlaan is afgesloten. En hoe. Een grote vrachtwagen met Engels kenteken staat midden op de weg. De chauffeur takelt zware betonnen wegafzettingen van zijn oplegger op de stoep. Een drie meter hoog hek – rustend op een zware metalen voet – loopt dwars over de stoep, het fietspad en het grasveld. Er is geen ontsnappen aan. De man die het verkeer regelt, is resoluut. “You really have to go back, sir!” Er is flink doorgewerkt, op deze eerste maandag in maart. Vlak voor het weekeinde waren er op het Stadhoudersplantsoen al de stalen ‘voeten’ neergezet. Binnen een dag tijd is er een ruim honderd meter hekwerk opgeschroefd. Het zijn Engelse werklui, die stuurs doorwerken en oogcontact met de buitenwereld vermijden. De Eisenhowerlaan hebben ze al gedaan, straks maken ze de bocht naar de Stadhouderslaan. Het speciale hekwerk is de harde grens van zone 1, het meest beveiligde gebied dat rond het World Forum wordt opgetrokken. Het is gemaakt om aanslagen van terroristen te voorkomen. De metalen voet en de constructie van het staal houden zelfs een zware vrachtwagen vol explosieven tegen. “We hebben het van de Engelsen geleend”, vertelt burgemeester Jozias van Aartsen op de voorlichtingsavond in het Statenkwartier. “Daar is het ingezet op de Olympische Spelen in Londen”. Vier kilometer van dit Britse hek wordt er geplaatst. Het is een militaire operatie, met precisie uitgevoerd, met een zweem van geheimzinnigheid ook. Tientallen Engelse vrachtwagens lossen hun zware lading op de Ver Huëllweg, het fraaie laantje naast de Waterpartij dat is ingericht als opslagplaats. De vrachtwagens zijn compleet wit en ook op de bestelbusjes ontbreekt een bedrijfsnaam. Hetzelfde geldt voor de werkpakken van de monteurs. Alles is anoniem. Maar uiteindelijk doemt er dan toch een naam op, als één van de mannen zijn jas uittrekt. ZAUN, staat er op zijn trui. En dat opent een wereld achter

De Toren van Oud bekleed met Escherpatroon.

Camera’s In de stad is een woud aan camera’s opgehangen langs wegen, aan gebouwen en op daken. De digitale beveiliging is het sterkst te zien bij de Waterpartij. Daar staat – aan beide zijden van de weg – om de vijftig meter een camera. Ook de camera met het bolle oog duikt steeds op. En langs de wegen is geregeld de Automatic Number Plate Recognition te vinden. Dit type camera scant alle kentekens en reageert direct op auto’s die als verdacht in de boeken staan.

De eerste stap in de digitale beveiliging is maanden geleden al gezet. Langs de Johan de Wittlaan en de Professor B.M. Teldersweg is toen een groene, polsdikke kabel onder de stoep gelegd, en naast het fietspad in het bos aan beide zijden van de weg. “Dat is glasvezel”, vertelt één van de werklui. “Ik denk dat we daarvan wel zeven kilometer hebben gelegd, zelfs helemaal tot aan de Hubertustunnel. Dat is voor al die camera”. Grijnzend: “Dan hebben de heren straks een mooi scherp beeld”. Dat beeld moet ook in de duisternis gegarandeerd zijn. Om die reden hebben veel lantaarnpalen sterkere lampen gekregen. Op te donkere plekken zijn mobiele lichtmasten neergezet van de firma Popa Lichtmasten uit Moergestel. De lampen zitten nu nog in grote kisten, maar kunnen straks uitgeschoven worden en werken op een accu of generator. Allfence uit Nuenen heeft vele kilometers hekwerk geplaatst, ook langs de Scheveningse Bosjes – op de Teldersweg met zwart doek afgeschermd, tegen eventuele sluipschutters uit het bos. Niet dat die enige kans zouden hebben, want met warmtedetectie wordt het ondoorzichtige groen in de gaten gehouden. Er staan ook snuffelpalen, waarschijnlijk om eventuele aanvallen met gifgas te detecteren. Maar antwoorden op zulke vragen worden niet gegeven. Iedereen die iets met de top te maken heeft, houdt de lippen op elkaar. Eén van de hotelmanagers vertelt waarom. “We hebben een geheimhoudingsverklaring moeten ondertekenen. Als we ons daar niet aan houden, moeten we 25.000 euro betalen”. Speerpunt In de beveiligingsoperatie van de NSGBO is nog een vijfde speerpunt: de ontvangst door de koning van de wereldleiders in Huis ten Bosch, waar wordt geborreld en gedineerd. De Bezuidenhoutseweg wordt maandag 24 maart afgesloten, zodat de limousines ongestoord van het World Forum naar Huis ten Bosch kunnen zoeven. Een mooi tochtje, zeker met de overvloed aan dieppaarse krokussen – speciaal aangeplant – die nu in volle bloei in de middenberm van de Bezuidenhoutseweg staan. Ook hier zijn de veiligheidsmaatregelen indrukwekkend. De toegangswegen in dit deel van het Haagse Bos zijn gebarricadeerd met het zwaarste materiaal: meterslange zwarte blokken staal, met een slagboom zo dik als een krat bier. Ook aan de achterkant van het paleis staan deze blokken. Vanachter het galante gietijzeren hek is te zien dat het een drukte van belang is bij het paleis. Er staan drie bestelbusjes voor het bekende bordes. Een vrachtwagen lost zijn lading; dozen worden via een lift door het grote raam naar de eerste verdieping getakeld. Naast het paleis staat een flink aggregaat, nog een aanwijzing dat hier straks 58 wereldleiders een verfijnd diner krijgen voorgeschoteld. Dat is dan wel in schril contrast met de buren. Want bij Résidence Château Bleu zijn de veiligheidseisen dusdanig, dat de keuken van deze chique serviceflat maandag dicht blijft; het keukenpersoneel mag niet de paar honderd meter over de Leidsestraatweg naar de Résidence lopen. “Ik vind het niet zo erg”, zegt één van de bewoners die terug komt van een wandeling met zijn hond. “Die ene dag. We redden ons wel”.

Aan de Leidsestraatweg – de weg door het bos achter het paleis – wordt druk gewerkt. Een groepje bouwvakkers legt de laatste hand aan de stoep. Het fietspad moet nog gedaan. De bomen zijn gesnoeid. “We hebben haast”, verontschuldigt één van de mannen zich. “Het moet klaar deze week”. Emilio Hilgevoord ziet het vanuit zijn Chalet ten Bosch allemaal gebeuren. “Ik weet nog niet of ik open kan blijven. Een rechercheur kwam me laatst vertellen dat ik nog nadere instructies krijg”. Hilgevoord is met zijn horecazaak het aanspreekpunt van de buurt. “Een tijdje geleden sprak ik met van die veiligheidsmensen. Die vertelden me dat Barack Obama straks vanaf het paleis hiernaartoe wil fietsen, om even te kijken naar de plek waar ze net begonnen zijn met de bouw van de nieuwe ambassade van de Verenigde Staten. Dat is hier vlak voor, aan de overkant van de weg”, wijst hij. “Dat zou toch wel mooi zijn, Barack Obama, de president van de Verenigde Staten, die hier op de fiets voorbij rijdt”. De woordvoerder van Buitenlandse Zaken is verbaasd. “Obama op de fiets? Ik heb daar nog nooit van gehoord. Ik kan het me ook niet voorstellen. Maar we doen sowieso geen uitspraken over dit soort zaken”.

Mooiste gezicht Den Haag wil tijdens de ‘nucleaire top’ graag zijn mooiste gezicht tonen en daar is het afgelopen jaar veel aan gedaan. Veel wegen rond en naar het World Forum zijn opnieuw geasfalteerd, stoepen opnieuw betegeld, de kwast is over lantaarnpalen gegaan, en het groen heeft een extra onderhoudsbeurt gekregen. Het World Forum en de nabijgelegen Toren van Oud zijn bedekt met een fraai canvasdoek met de beroemde vogels van Escher erop. Aan de zijkant is een nieuwe hoofdingang gemaakt, er zijn twee loopbruggen over de Johan de Wittlaan en rond het complex staan grote tenten. Het interieur van het congresgebouw is rigoureus aangepakt; er hangen straks dertig kunstwerken van Escher, uitgeleend door het Haags Gemeentemuseum. De nieuwe overkapping van de binnentuin van het Gemeentemuseum – deze week opgeleverd – is ook niet onbelangrijk. In dit atrium worden straks de handtekeningen van het akkoord gezet, en worden de persconferenties gegeven.

Checkpoint Statenplein.>Foto's Eveline van Egdom


Nog dit jaar wonen met uitzicht op de haven? Zee en strand op loopafstand!

OPEIN S U H V L AN 12 APRI R

5 UU 11 TOBTOU1WLOCATIEE OP DE E DR. LELYKAD AAN D

Driekamer appartementen Oppervlaktes van 110 tot 116 m2 Koopsommen vanaf € 345.500,- v.o.n. Vierkamer appartementen Oppervlaktes van 112 tot 124 m2 Koopsommen vanaf € 335.500,- v.o.n. Koopsommen bij De Reder incl. parkeerplaats! Alle woningen zijn incl.: berging, vloerverwarming, grote ramen, hoog afwerkingniveau (keuken met granieten aanrechtblad, inbouwapparatuur, complete badkamer en vrij hangende toiletten), royale terrassen/balkons en een eerste rang uitzicht op de Tweede Binnenhaven.

Infocentrum geopend! Iedere donderdag van 12.00 tot 13.30 uur of op afspraak! Frisia Makelaars 070 - 342 01 01 Nelisse Makelaarsgroep 070 - 350 14 00 Kijk voor meer informatie op: www.derederopscheveningen.nl

Joke flyer staand dec 2013 def_Layout 1 3/15/14 11:29 ochtend Page 1

VANAF 2,5 JAAR

Dansexpressie ouder en kind VANAF 3 JAAR

Alg.dansvorming/dansexpressie VANAF 4 JAAR, MET LIVE PIANOMUZIEK

Alg.dansvorming/klassiek VANAF 7 JAAR

Klassiek/modern

GEZOCHT: SOFTBALLERS(M/V)

VANAF 8 JAAR

Hiphop/Streetdance

DE HAAGSE HOnk- En SOFTBALvEREniGinG POwER’66 ZOEkT mAnnEn En vROuwEn DiE Zin HEBBEn Om TE SOFTBALLEn! HEB jE SOFTBAL ERvARinG En HEB jE wEER Zin Om TE GAAn SOFTBALLEn OP EEn LEuk nivEAu (3DE kLASSE)? OF HEB jE juiST GEEn ERvARinG, mAAR wEL Zin Om 1x PER wEEk GEZELLiG EEn SOFTBALwEDSTRijDjE TE SPELEn?

VOLWASSENEN

Modern

MA KENNAISK NU MET

SOF

3 X GTRABTAL! TRAINEN IS !

DAn Zijn wij OP ZOEk nAAR jOu!

VOLWASSENEN

Yoga

kOm GEZELLiG EEnS EEn TRAininG BijwOnEn. wE TRAinEn OP mAAnDAG OP HET STOkROOSvELD*. iEDEREEn mAG GRATiS DRiE kEER mEETRAinEn Om TE kijkEn HOE SOFTBALLEn BEvALT. www.POwER66.nL

VOLWASSENEN

Klassiek

vOOR mEER inFORmATiE: 06-24095430 / [email protected]

BALLETSCHOOL: WWW.JOKEVANDERKRAAN.NL

Haagse Honk- en Softbalvereniging

*Het StokrooSveld iS bij de ZonnebloemStraat, ZijStraat van de laan van meerdervoort (tram 3 / buS 24).

flyer_148X105_senioren_2014.indd 1

13-03-14 13:58

AVONDWINKEL TWINNY’S

SUN, SEA, BEACH AND DELICIOUS FOOD ijs, snoep, koffie, thee, koeken, chocolade, frisdrank, fruitdrank, bier, wijn, broodbeleg, cosmetica, diervoeding,

Aert vAn der GoesstrAAt 10, den HAAG, t. 070-3588930 7 dAGen per week Geopend vAn 10.00-24.00 (bijnA 24/7)

The most fantastic meals are served at Zanzibar Beachclub. We have plenty of coal to keep the barbecue running or you can enjoy fine cuisine with an à la carte meal. Zanzibar Beachclub's atmosphere is for anyone. Take a seat in any of the comfortable couches with a refreshing drink. Enjoy a delicious meal on our heated terrace in our beautiful restaurant and listen to the best tunes because music is our passion. Are you looking for the best place on the beach in Scheveningen to organize a party or lunch? Zanzibar Beachclub will take care of it. There is plenty of room to have parties or dinners with large groups. We have all the ingredients to give you a memorable experience!

groenten en fruit, telefoonkaarten

NIGHTSHOP

ZANZIBAR BEACHCLUB

STRANDWEG 33

SCHEVENINGEN

070 352 11 21

WWW.ZANZIBARBEACHCLUB.NL

[email protected]

15

cultuur<


Britse musicus dirigeert eigen compositie

Ryan Wigglesworth, aanstormend talent Componist, dirigent en pianist. Met Ryan Wigglesworth moeten de impresario’s en de directeuren van concertzalen rekening houden. Componeren is de hoofdzaak, zegt hij. Maar ook als vertolker, soms van zijn eigen muziek, verschijnt hij geregeld op talrijke concertpodia. Voor het eerst dirigeert hij het Residentie Orkest. Naast werken van Berio en Beethoven staat zijn eigen compositie ‘A First Book of Inventions’ op het programma. Door Aad van der Ven

Ryan Wigglesworth zette al noten op papier toen hij als jongenssopraan in het koor van Sheffield Cathedral zong. Dertig jaar later zegt hij bescheiden: “Ach, het waren simpele pianostukjes. Een beetje Mendelssohnachtig”. Toen hij twaalf was werd er voor het eerst een stuk van zijn hand in het openbaar uitgevoerd. Ryan bleef thuis. Hij durfde de confrontatie met een zaal vol mensen niet aan. Tegenwoordig heeft die verlammende angst geen vat meer op hem. Hij dirigeert dit weekeinde het Residentie Orkest in één van zijn eigen composities. Ryan Wigglesworth (1979) is componist, dirigent en ook nog pianist. In al deze hoedanigheden ver-

schijnt hij geregeld op het podium, in zijn vaderland Engeland en daarbuiten. Hij is verbonden aan de English National Opera, een instituut dat voor 2017 een plaats heeft gereserveerd voor Wigglesworth’s eerste opera. “Maar voor alles ben ik componist”, zegt hij. Als kind voelde hij zich overdonderd door de energie en de van alle kanten op hem afstormende klanken van een symfonieorkest. Iets van die sensatie heeft hij nog altijd. Hij begon tijdens zijn studie aan de Guildhall School of Music and Drama in Londen schoorvoetend met dirigeren toen de mogelijkheid zich voordeed enkele composities van zijn hand uit te voeren. Zo kreeg hij de smaak te pakken. Hij kreeg kort daarop een baantje als operarepetitor.

wikkelde, modernistische opera van Harrison Birtwistle. Iedereen was verbaasd over het resultaat. Inmiddels heeft hij de belangrijkste Britse orkesten gedirigeerd, leidde hij concerten in Berlijn en zorgde hij voor premières van stukken van Elliot Carter, Alexander Goehr en Oliver Knussen. Als hij de kans krijgt een uitvoering van één van zijn eigen partituren te leiden zal hij niet nee zeggen. Je eigen muziek zo kunnen vormen en kneden dat je krijgt wat je voor de geest staat, dat is wel het mooiste. In Engeland wordt hij nu samen met Thomas Adès tot de interessantste componisten van zijn generatie gerekend. Beiden laten horen hoe in het postmoderne tijdperk met uiteenlopende invloeden een fantasierijke, boeiende nieuwe taal kan ontstaan, die ook nog aantrekkelijk is.

Carmen De opera is hem blijven trekken. Hij was bij de English National Opera, waar hij nu ‘composer in residence’ is, in de weer met ‘Carmen’ toen hij een telefoontje van het Royal Opera House, de grote broer in Londen, kreeg. Of hij kort daarop van de ziek geworden Italiaanse dirigent Antonio Pappano een productie van ‘The Minotaur’ kon overnemen, een inge-

De compositie die het Residentie Orkest onder zijn leiding speelt, ‘A First Book of Inventions’, dateert van 2010. Het is een amper tien minuten durend werk, bestaande uit zeven episodes die in elkaar overlopen met een ostinato-motief als verbindend element. Ryan Wigglesworth koos voor een combinatie met Luciano Berio’s vlotte ‘Folk Songs’ en de ‘Eroica’ van Beethoven, één van zijn grote helden.

Ryan Wigglesworth. >Foto: Benjamin Ealovega Residentie Orkest onder leiding van Ryan Wigglesworth, met Karin Strobos (mezzosopraan). Muziek van Wigglesworth, Berio en Beethoven. Vrijdag 21 maart en zondag

23 maart, respectievelijk 20.15 en 14.15 uur, Dr Anton Philipszaal. Meer informatie: www.residentieorkest.nl

Vijfentwintig jaar Viotta Jeugdorkest

‘Kinderen worden nogal eens onderschat’ Weinig jeugdorkesten kunnen navertellen dat ze in de Gouden Zaal van de Wiener Musikverein hebben gespeeld. Als je daar wordt uitgenodigd, moet je wat in je mars hebben. Dat heeft het Viotta Jeugdorkest dan ook. Door Ellen Segeren

‘Breed! Breed!’ De dirigent spoort de eerste violen aan. Ze reageren meteen, de passage zwelt aan en krijgt meer body. Precies zoals Dvořák vraagt. Het is zaterdagmiddag en in het Haags Montessori Lyceum zitten tientallen jongeren van ergens tussen de 15 en 19 jaar te spelen alsof ze nooit iets anders doen. Als je met gesloten ogen luistert, geloof je niet dat dit kinderen zijn. Op de lessenaars staat het Celloconcert van Dvořák. Daaraan wordt de laatste hand gelegd aan het concert waarmee het Viotta Jeugdorkest viert dat het 25 jaar geleden werd opgericht. Oud-voorzitter Gé Klinkhamer duikt in de geschiedenis: “Het orkest is ontstaan uit een afsplitsing van het Hofstad Jeugdorkest. Daar was verschil van inzicht ontstaan over de benadering van de kinderen. Toenmalig dirigent Wim Bredenhorst startte met zo’n veertig kinderen een nieuw orkest, vernoemd naar de Nederlandse componist en dirigent Henri Viotta. Zijn uitgangspunt was dat alleen gezellig samen muziek maken niet voldoende is. Kinderen moeten ook voldoening uit hun prestatie kunnen putten. Dat bereik je alleen als je kinderen uitdaagt en op hun eigen niveau laat presteren. Niet het mooiste concert geven moet het doel zijn, vond hij, maar met goede begeleiding het maximale uit jezelf halen. Het mooie is

Dirigent Wim Bredenhorst: ‘Kinderen moeten ook voldoening uit hun prestatie kunnen putten’ > Foto: PR

dat concerten dan vanzelf goed gaan”. Letterlijk Het aantal jonge musici is inmiddels uitgegroeid tot 225, verdeeld over vier leeftijdsgroepen van 7 tot 18 jaar. Ze vormen samen de Viotta Jeugdorkesten. Beginnend bij het voorbereidend ensemble en via het juniorenensemble en het jeugdensemble uitmondend in het jeugdorkest. De jonkies repeteren een

uurtje en de ouderen een flink deel van de middag en vooravond, en dat naast hun wekelijkse muziekles en andere activiteiten zoals school en sport. En ze komen graag, zegt Klinkhamer, wiens kinderen ook in de orkesten hebben gespeeld. “Mijn zoon is nu 34 en die vertelde laatst nog hoe belangrijk het orkest voor hem is geweest. Muzikaal, maar ook sociaal. Het is een team: iedereen draagt een stukje verantwoorde-

lijkheid voor het geheel. Samen iets moois maken werkt verbindend”. Dat kunnen we ook gerust letterlijk nemen, want er is onder de oud-leden zelfs een Viotta-echtpaar ontstaan. En inmiddels geven voormalige leden ook het stokje door aan hun kind. Al is het niet het doel van het orkest, het heeft een groot aantal professionals voortgebracht. Veel oud-leden zijn naar het conservatorium gegaan en spelen

nu in Nederlandse en buitenlandse orkesten. Zo zijn drie van de vier leden van strijkkwartet EnAccord in Viotta begonnen. Muziekdocenten in de regio en ver daarbuiten erkennen de waarde van de Viotta Jeugdorkesten voor jonge instrumentalisten die in hun eigen omgeving niet verder kunnen groeien. Dat is te horen. Klinkhamer: “Kinderen worden nogal eens onderschat. Vaak denken mensen die voor het eerst naar een concert komen: dit moeten we even uitzitten. Maar als ze het orkest horen, valt hun mond open van verbazing”. Niet verwonderlijk als je weet dat ze hun hand niet omdraaien voor Mahler, Stravinsky en Sjostakovitsj, en dus ook niet voor Dvořák, van wie tijdens het jubileumconcert het Celloconcert wordt uitgevoerd. Met een bijzondere solist: Karel Bredenhorst, de zoon van de in 2001 overleden oprichter van het Viotta Jeugdorkest. Ook oud-leden doen een duit in het zakje, zoals Frank Zielhorst, altviolist en inmiddels cum laude afgestudeerd als orkestdirigent. ‘Ik heb hier alle posities doorlopen, van achterin bij de tweede violen tot concertmeester en altviolist. Ik dirigeer het reünistenorkest van de oud-leden. Dat is heerlijk. Het Viottagevoel blijft altijd, het is een soort familie”. Sommigen hebben vijf jaar amper gespeeld, zegt hij. “Dan merk je dat iedereen het even moet aftasten. Maar na tien minuten is de klik er en zit je weer op het oude niveau”. Viotta Jeugdorkesten, met Karel Bredenhorst, cello. Werken van onder anderen Dvořák, Haydn, Mahler, Bizet, Andriessen, Tsjaikovsky en Jan-Peter de Graaff. Zaterdag 23 maart, 19.00 uur, Dr Anton Philipszaal, Den Haag. Meer informatie: www.viotta.nl

16>cultuur


Steeds hetzelfde uitzicht, steeds een nieuwe horizon

NEW HORIZON #4316, 28.06.2012 – 20h00

NEW HORIZON #4317, 28.06.2012 - 21h00

NEW HORIZON #5229 05.08.2012 21h00

NEW HORIZON #4558 08.07.2012 – 22h00

Door Babeth Knol

De eerste file richting kust hebben we dit jaar al achter de rug. Voor veel mensen is het strand een favoriete bestemming. Maar hoe goed kennen we die plek eigenlijk? Kunstenaar Bruno van den Elshout fotografeerde een jaar lang ieder uur hetzelfde zeezicht om dat te onderzoeken. Het project NEW HORIZONS leverde 8785 horizonportretten op, die de onverwachte diversiteit van dat ene landschap laten zien en binnenkort vorm krijgen in een boek. Eerder reisde Van den Elshout een jaar door alle lidstaten van de EU. Verdiepte zich een jaar in de snelwegen in het Nederlandse landschap. Voor 2012 was hij op zoek naar een project dat tegenwicht zou bieden aan de drukker en hectischer wordende samenleving. Hij wilde daar iets tegenover zetten. Dat ‘iets’ diende zich aan toen hij aan het eindpunt van lijn 12 met zijn zoontje de duinen over klom, op weg naar het strand. “Hee, een vliegtuig”, riep de peuter, terwijl hij wees naar een boot. “Hij kende het verschil wel. Maar toen ik goed keek, snapte ik de vergissing”, legt Van den Elshout uit. “Het grijzige blauw van de zee liep naadloos over in de kleur van de lucht. Ik vroeg me af of ik dat al eens eerder had gezien”. Een andere vraag die zich aandiende, was hoe het er eigenlijk uitzag als hij daar niet was. “Dat strand voelde heel erg als thuis, maar hoe goed kende ik die plek eigenlijk?” Uit die vraag ontstond het idee om de horizon een jaar lang ieder uur van iedere dag te fotograferen. Een frequentie die een technische oplossing noodzakelijk maakte. Samen met technisch fotograaf Roelof de Vries bouwde Van den Elshout een computergestuurde camera, voorzien van ruitenwisser en verwarming, om de klus te klaren. De camera kwam te staan op het dak van hotel NH Atlantic in Kijkduin, waarvandaan hij een onverwachte diversiteit aan horizonten vastlegde. Van den Elshout raakte vooral geboeid door de dagen waarop er uren-

Bruno van den Elshout. >Foto: Guus Schoonewille

lang niet veel lijkt te veranderen, en dan ineens binnen een uur het weer omslaat. “Ik heb me na een stralend blauwe Pinksterdag die in dichte mist eindigde weleens afgevraagd of er niks mis was met de machine”. Of dagen waarop de kleuren van de lucht en de zee plotseling volledig omdraaien: van een grijze zee met blauwe lucht naar een blauwe zee onder grijze wolken. “Ik trof luchten in alle mogelijke kleuren, van paars tot groen en bruin”. Variatie Tijdens de eerste expositie van de foto’s eind 2012 bleek die diversiteit zo groot dat mensen zich afvroegen of het geen schilderijen waren, of bewerkte foto’s. “Daaruit blijkt dat de variatie in werkelijkheid veel groter is dan mensen zich kunnen voorstellen”. De grote meerwaarde van de fo-

tomachine, vindt Van den Elshout. “Zelfs als we de tijd zouden hebben om ieder uur naar het strand te kijken, dan nog zouden we al die verschillen niet in ons hoofd kunnen opslaan. Die machine maakt dat we het kunnen zien”. Om te onderzoeken hoe hij die duizenden foto’s het beste kon presenteren, volgde in 2013 een aantal ‘horizonverkenningen’. Soms alleen, soms met anderen verbleef hij op het strand om te onderzoeken wat de horizon voor hem betekent. Dat proces hielp hem bij het selecteren van 500 foto’s voor een boek. De horizonten volgen daarin het ritme van het aangaan van een avontuur, ‘vanaf het moment dat je een ingeving kreeg en aan het fantaseren sloeg, tot het moment dat je afscheid nam en vertrok’. Inmiddels heeft Van den Elshout door dit avontuur het strand goed leren kennen. Hij gaat er nu ook vaker en gerichter naartoe, op zoek naar die rust die de eerste drijfveer was achter het project. “Ik denk dat iedereen zo’n plek heeft die helpt om je gedachten te ordenen. Dat kan iedere plek zijn. Maar omdat zo veel mensen behoefte hebben aan ruimte, denk ik dat veel mensen dit net als ik op het strand vinden”. Van den Elshout is dan ook niet van plan zijn ontdekkingen voor zichzelf te houden. Op 27 en 28 maart geeft hij twee presentaties over NEW HORIZONS. Op zondag 30 maart is er een wandeling vanaf het eindpunt van lijn 12, via de plaats waar de strandexpedities plaatsvonden, naar de locatie van de camera in Kijkduin. De presentatie van het boek staat gepland op 4 december in de Grote Kerk. Van den Elshout is overigens nog op zoek naar medeavonturiers die de publicatie door voorintekening op het boek (met flinke korting) mogelijk maken. do 27 mrt – 20.00 uur ‘Meet you at the horizon’, international artist talk in Lola Bikes & Coffee vr 28 mrt – 20.00 uur ‘SouperFriday: Maak werk van je droom’, in de Bethelkapel zo 30 mrt – 14.00 uur ‘Wandeling langs de horizon’, start vanaf het Markenseplein www.newhorizonsahead.nl

jazz

Veel Haagse jazz in Time Out op Plein Terecht was de Regentenkamer vol, afgelopen zondag, toen drummer Willie Jones III er optrad met trompettist Eddie Henderson. Een heerlijk concert waarin je als jazzliefhebber helemaal kon ‘verdwijnen’. Standards, minder bekende stukken, alles met grote overtuiging neergezet. Jazz zonder modieuze franje, met inspirerend improviseren van vier muzikale persoonlijkheden die niet onder stoelen of banken staken waár

hun muziek vandaan komt. Trompettist en docent Jarmo Hoogendijk was erbij en verzuchtte: “Ik ga niet veel meer naar concerten, maar wat ben ik blij dat ik dit heb gehoord”. Elders zat zijn ex-collega Ben van den Dungen en die had ook al zoiets: “Wat heerlijk om een drummer als Willie Jones te horen spelen. Puur waar het om gaat, geen gekkigheid, geen bijzaken”. De pianist van het kwartet was zeer verrassend de Spaanse Miguel Rodriguez

die hier studeerde en furore maakt bij onder meer de formaties van Van den Dungen en Benjamin Herman. Ik heb ’t al eens gezegd, maar wát is die goed geworden! Terwijl hij niet eerder met Jones c.s. speelde, inviel voor vaste pianist Dan Grissett, compleet nieuwe stukken moest begeleiden en daarin soleren. Let op hem. Dat kan in elk geval op de NSS Time Out (23 en 24 maart, 16.00-21.00 uur, vrij toegankelijk) op vier podia op het Plein. De Nuclear Security Summit mag Den Haag dan flink wat last bezorgen, die Time Out als een soort welkom aan de deelnemers is een leuk goedmakertje. Pianist Peter Beets stelde het programma samen en daarin zien we onder anderen pianist Rodriguez, de Equinox band met Simon Rigter, tenorist Sjoerd Dijkhuizen en gitarist Martijn van Iterson, saxofo-

nisten Floriaan Wempe en Tom van der Zaal met pianist Karel Boehlee, zangeres Nadia Basurto, het trio van pianist Juraj Stanik met zangeres Patricia Wisse. Veel Haagse jazzmusici in een andere context. Mooi idee ditmaal van de gemeente Den Haag. Uit het reguliere jazzprogramma (zie voor een compleet overzicht www. livejazzinthehague.com) van deze week licht ik een paar ongewone optredens. Eerst dat van zangeres Maaike den Dunnen in de Regentenkamer op 25 maart. Ze presenteert er collega-zangeres Dena DeRose die ze ontmoette in Graz waar ze les geeft aan het conservatorium. Een opkomend Nederlands talent (haar cd ‘Arrival’ werd zeer goed ontvangen) samen met een gearriveerde New Yorkse die al eens is vergeleken met Shirley Horn. Ze zingen tweestem-

mig elkaars stukken, gaan voor een quatre mains ook samen aan de piano zitten. Typisch Maaike, steeds origineel en gedurfd ‘jazzy’. Trompettiste Ellister van der Molen is zich na haar Smalls NY-cd flink aan het profileren. Op 28 maart inviteert ze saxofonist Rick Margitza in Pavlov met Bob Wijnen (piano) en Johnny Daly (bas). Margitza, die bekend werd door zijn rol in de Miles Davis-band in de jaren tachtig, geeft hier ook een workshop op het conservatorium. Veel van dit alles zal ikzelf niet meemaken, want ik ben dan in Boedapest waar ik onder meer het Jazz Orchestra of the Concertgebouw in de Béla Bartók-hal zie optreden. Voor mij geen jazzrubriek dus volgende week, maar toch jazz. Gelukkig. Bert Jansma

17

sport<


Nederlands-Nieuw-Zeelandse broers Van Vliet in rugbyfinale

‘Overweldigend om je geboorteland na bijna twintig jaar te ontdekken’ De Haagsche Rugby Club kan voor het eerst sinds 2002 weer kampioen van Nederland worden. Daarvoor moet HRC op 22 maart in de finale Hilversum verslaan. Een groot deel van het succes is te danken aan de inbreng van een aantal Nieuw-Zeelanders. Hoewel twee van hen eigenlijk gewoon Nederlander zijn.

André

Mediageilheid

Door Klaas-Jan Droppert

De afstand van Heenvliet naar Den Haag bedraagt hemelsbreed nog geen 24 kilometer. Maar Johan (24) en Huib van Vliet (23) hebben een route van ruim 18.000 kilometer genomen. Hun weg naar HRC ging via Eketanuna, een plaatsje op twee uur rijden van de Nieuw-Zeelandse hoofdstad Wellington. “Toen Johan 7 jaar was en ik 6 zijn we met onze vader en moeder en twee zussen naar Nieuw-Zeeland geëmigreerd”, zegt Huib, die aan de andere kant van de wereld Huey wordt genoemd omdat niemand daar de typisch Nederlandse naam kan uitspreken. “Onze vader is boer en dat beroep in Nederland uitoefenen is moeilijk. Hij had al eens in NieuwZeeland rondgekeken en heeft toen een beslissing genomen. Nee, daarin zijn we niet gekend. We gingen gewoon mee”. In Eketanuna heeft hun vader een boerderij met 250 hectare land, 150 koeien en 400 schapen. “Voor Nederlandse begrippen is dat groot”, zegt Johan die een agrarische studie heeft gevolgd. “Maar in Nieuw-Zeeland valt dat reuze mee. Daar is de standaard dat een boer 150 koeien per dag melkt. Dus hoefden we niet elke dag om 05.00 uur ons bed uit, omdat onze vader het zelf kon. Maar natuurlijk hebben we vaak op de boerderij meegeholpen”. Niet verleerd Thuis in Nieuw-Zeeland sprak de familie regelmatig Nederlands. Die taal zijn de broers dan ook nog steeds machtig, hoewel ze een interview liever in het Engels doen. Huey: “Daarop hebben onze ouders wel gelet, zodat we onze moedertaal niet zouden verleren. Onderling spreken ze het ook nog vaak, al wordt het steeds meer Engels”. En zoals zoveel Europeanen wilden de broers eigenlijk gaan voetballen. Johan: “Maar als we bij het veld aankwamen, was er nooit iemand. Onze vrienden of klasgenoten, iedereen deed aan rugby. We hadden gewoon geen keuze”. De sport bedrijven in het land van de wereldkampioen en hun Nederlandse achtergrond maakten de broers interessant voor HRC. Via assistent Zane Gardiner, ook een Kiwi, werd vorig seizoen eerst contact met Huey gezocht. Johan is sinds november in Den Haag. Huey: “Na mijn studie economie wilde ik wel eens iets anders. En dit was de kans om mijn familie, die nog allemaal in Nederland woont, op te zoeken en met eigen ogen te zien hoe mooi mijn geboorteland is. Dat ken ik vooral uit verhalen. Het is echt overweldigend om je eigen land na bijna twintig jaar te ontdekken”. Maar de broers zijn niet de enigen die ontdekkingen doen. Ook hun club kwam erachter dat de kansen op de titel ineens serieus stegen. Met dank aan het contingent Kiwi’s, dat verder bestaat uit hoofdcoach Aaron Falloon en de spelers Kieran Long en Tony Illston. Johan: “De Kiwi’s trekken het

Ik ben een groot voorstander van emotie in de sport en vind het fantastisch als dit ook nog eens prachtig in beeld wordt gebracht. De minutenlange close up van Gerard Kemkers bij, voor, tijdens en na de verkeerde wissel van Sven Kramer. Dennis Bergkamp met zijn handen voor het gezicht na de beslissende goal tegen Argentinië. Dan is de camera een machtig instrument. Eerder schreef ik een column over mijn ergernis over de manier waarop in het voetbal doelpunten worden gevierd. Liefde, geboorte, ergernis en rouw. Alles wordt te pas en te onpas ongevraagd met ons gedeeld. Oprechte blijdschap heeft plaats gemaakt voor amateurtoneel of in het gunstigste geval een statement met als belangrijkste doelstelling de verheerlijking van de toch al niet onaanzienlijke ego’s. Zag u ook Van Basten zonder gêne in de camera kijken en ons spelregelles geven? Dat bewustzijn van de aanwezigheid van de camera is iets waarmee de sporters tegenwoordig opgroeien.

De broers Van Vliet, Huey en Johan (met cap) in actie voor de Haagsche Rugby Club. >Foto: Haagsetopsport.nl/Marcel van der Looij

niveau omhoog, we hebben nu geen zwakke plekken meer en zijn heel constant. Er was een driejarenplan om kampioen te worden maar dankzij ons gaat het nu sneller. Wat de Nieuw-Zeelanders toevoegen? Vooral kennis over de sport. Rugby in NieuwZeeland is als voetbal in Nederland: je speelt het de hele tijd, op school, met je vrienden, bij een club. Daardoor herkennen wij de situaties in het veld en weten we automatisch hoe we moeten handelen. Gewoon omdat de kennis van de sport zo diep in je zit”. Vol vertrouwen De broers worden dan ook niet meer nerveus voor een belangrijke wed-

strijd. Ook niet als het gaat om de finale van het nationaal kampioenschap, dat op 22 maart in een onderling duel met Hilversum in Amsterdam beslist wordt. Dat deze prijs door HRC twaalf jaar geleden voor het laatst is gewonnen, zorgt ook niet voor druk. Huey: “In het clubhuis hangen de foto’s van alle kampioenschappen en natuurlijk zijn we erop gewezen. Het zou mooi zijn als we kampioen worden en onze foto op die beroemde wand hangt. Dat gaat ook gebeuren, want we zijn sterker en hebben Hilversum al twee keer in de kampioenscompetitie verslagen. Daarom zijn we vol vertrouwen. Het enige wat we moe-

Trots op Oranjeshirt Johan en Huey van Vliet, die beiden op de flankpositie spelen, komen ook uit voor het Nederlands team. Huey: “Dat was niet zo moeilijk, want we hebben beiden een Nederlands paspoort. Nee, geen Nieuw-Zeelands, want van kindsaf aan hebben we telkens het Nederlandse verlengd. We hoeven als permanente inwoner ook geen Nieuw-Zeelands paspoort te hebben. Het biedt trouwens ook geen voordelen”. Nederland, dat op mondiaal niveau rond de dertigste plek bungelt, speelt komende zomer nog een aantal kwalificatiewedstrijden voor het WK, maar maakt weinig kans op deel-

name. Toch zijn de broers trots om het oranje shirt aan te trekken. Huey, die vorig jaar al in het Nederlands vijftiental speelde: “Absoluut, dit is ons geboorteland. En het was helemaal mooi dat vorig jaar onze vader en moeder erbij waren. De kans bestaat dat ze dit jaar ook overkomen”. De broers voelen zich half Nederlands, half Nieuw-Zeelands. Johan: “Het is fifty-fifty en Huey voelt zich misschien nog een klein beetje meer Nederlands. Hij kent het volkslied woord voor woord, ik nog niet. Dat komt omdat ik hier een jaar korter ben. Maar dat maakt me niet minder trots om Nederlander te zijn”.

ten doen is deze finale als een gewone wedstrijd beschouwen. Gewoon een potje rugby, niets meer en niets minder. Als je het zo benadert, komt het allemaal goed”. Met een mogelijke titel op zak is het de vraag wat beiden daarna gaan doen. De kans bestaat dat ze volgend jaar niet meer bij HRC samenspelen. Johan: “Ik ga van de zomer terug naar Nieuw-Zeeland om tijd met de familie door te brengen en omdat ik de boerderij wel een beetje mis. In het najaar beslis ik of ik terugkom”. Huey: “Voor mij is het ook nog onduidelijk, al blijf ik zeker nog wat langer in Europa. Misschien vertrek ik naar een sterkere rugbycompetitie, maar de kans is ook heel groot dat ik blijf. Eén ding is zeker, ik zal in Nederland nooit voor een andere club dan HRC gaan spelen”. De plannen voor de langere termijn zijn bij Johan en Huey van Vliet veel duidelijker. De broers willen de boerderij van hun vader overnemen. Johan: “En dan zal ik me met de praktische kant van het boeren gaan bezighouden. Ik hou er wel van om mijn handen vies te maken. Ook in NieuwZeeland is boeren hard werken en moeilijk omdat de landprijzen hoog zijn. Gelukkig hebben wij al een bedrijf met land, dus dat scheelt al”. Huey: “Ik ga me op de businesskant van het bedrijf storten. De bedoeling is dat de boerderij langzaam maar zeker gaat groeien. Dat is onze toekomstdroom, maar voor nu hebben we een andere en dat is om met deze prachtige club de titel te pakken”.

Ongeloof maakt zich van mij meester als ik dan ook bij het schaatsen moet constateren dat de aanwezigheid van de camera het gedrag van mensen gaat beïnvloeden. Deze veel minder door glamour vervuilde sport moet er ook aan geloven. Winnaars beklimmen tribunes in de hoop door de camera te worden gevangen. Wat is het toch mooi de emotie die onlosmakelijk is verbonden met sport. Ouders verdringen zich aan de baan bij voorkeur op de plek waar de camera is gespot om hun kind zogenaamd spontaan in de armen te vallen. De assistent van de assistent van de fysiotherapeut deelt schouderkloppen uit maar wel zo dat de camera het goed kan vangen. En de atleet melkt uit door extra lang te doen over de ereronde die zorgvuldig is uitgezet van, u raadt het al, camera naar camera. Het doet mij hunkeren naar de oprechte vreugdesprong op het ereschavot na de medaillewinst op de sprint in 1988 van Jan Ykema, die Friese schaatser die later verslaafd is geraakt aan cocaïne. Echte blijdschap en een oprechte uitbarsting van geluk. Wij worden schromelijk onderschat als men denkt dat de kijker het verschil niet onderkent tussen mediageilheid en oprechte emotie. Dat gezicht van Michel Mulder, de tranen van Margot Boer, ze zullen mij altijd bijblijven. Echtheid heeft veel meer overtuigingskracht. Als men de tegenwoordigheid van geest heeft om naar de nationale vlag te grijpen en daarmee rond te rijden dan ben ik al aan het afhaken. André Wetzel Oud-voetballer en trainer

18>sport


De ambities van Graaf Willem II-VAC-trainer Jeroen Hoefnagel

‘Voetbal is nooit ver uit mijn gedachten’ Tijdstip: woensdagochtend kwart over tien. Gesprekspartner: Graaf Willem II-VAC-trainer Jeroen Hoefnagel (36). Locatie: de gymzaal van de De la Reyschool aan de De la Reyweg, waar hij docent lichamelijke opvoeding is. Onderwerpen: spontane acties, Frans Danen, de onmiskenbare charme van de Zondag Derde Klasse C, André Wetzel en het niet onder stoelen of banken steken van je ambities.

Door Martin van Zaanen

Wat opvalt als je jou tijdens een wedstrijd observeert: je roept wel af en toe spelers bij je om ze te instrueren, maar staat niet de hele tijd over het veld te schreeuwen. “Ik denk dat dat weinig zin heeft. Sterker nog: dat werkt alleen maar averechts. Je moet de jongens niet overvoeren met informatie en je moet ze vertrouwen geven. Bijsturen als het kan, maar zij zijn degenen die het tijdens de wedstrijd moeten doen”. Een beetje à la Frans Danen van Quick. “Toptrainer, Frans. Relaxed, maar vergis je niet: hij kan ook hard zijn, hoor. Daarnaast kan hij heel goed dingen concreet maken voor zijn spelers, het zijn nooit holle kreten. Wat Danen altijd voor elkaar krijgt, is dat zijn spelers voor hem door het vuur gaan. Ik heb hem meegemaakt bij de jeugdopleiding van ADO Den Haag, toen ik daar de D1 deed en hij de A1. Later liep ik stage onder hem voor mijn UEFA B-diploma. André Wetzel van HBS is ook een toptrainer. Net als Marten Glotzbach, die zit nu bij SC Monster, gaat hij zeer gestructureerd te werk”. Ze noemen Danen niet voor niets de Arsène Wenger van Nieuw Hanenburg, hij zit er alweer sinds 2003. Is zo’n lang dienstverband ook iets wat jou bij Graaf Willem II-VAC voor ogen staat? “Vooropgesteld: ik ben iemand die lang bij zijn clubs blijft. Bij HBS, waar ik onder meer het tweede elftal en de A1 deed, zat ik zeven jaar. Ik geloof in de lange termijn, ik geloof in gezamenlijk iets opbouwen. Ik zit hier nu in mijn tweede seizoen en tegen nog een periode De Roggewoning zeg ik geen nee. Maar ik wil wel mijn UEFA A-diploma halen. Ik wil naar de top van het amateurvoetbal. Dus is de kans groot dat ik deze vereniging over twee, drie jaar verlaat. Mijn uiteindelijke droom? Ooit terugkeren bij HBS. Maar dan als hoofdtrainer”. Je steekt je ambities niet onder stoelen of banken. “Ja, daar zijn het ambities voor, toch? Ik denk dat als je iets wilt bereiken, je zulke dingen voor jezelf concreet moet maken. Ook voor je omgeving is het beter als er duidelijkheid is”. Toch denk ik dat je niet eerder vertrekt voor je van Graaf Willem II-VAC een Tweedeklasser hebt gemaakt. “En dan een elftal achterlaten dat daar een stevig woordje kan meespreken. Niet dat ze na één seizoen alweer tegen degradatie moeten knokken”.

Jeroen Hoefnagel in actie als trainer van Graaf Willem II VAC tegen ODB.>Foto: Haagsetopsport.nl/Ronald Mooiman

Al jarenlang is de hoop dat het eerste elftal van Graaf Willem II-VAC, gezien de goede reputatie van de club en het grote reservoir aan eigen kweek, in sportief opzicht HBS, Quick en HVV achternagaat “Dat komt in ieder interview en verhaal over deze club terug. Is ook logisch, want het is waar. Speel je een klasse hoger, word je interessanter voor jongens die bij Quick of HBS net buiten de boot vallen en zich in een eerste elftal willen bewijzen. Ook voor eigen jeugdspelers wordt het meer aansprekend om hier door te breken”. Net als vorig seizoen kwamen jullie pas na de winterstop op gang, maar nu zit de schwung er goed in. Van de onderste regionen naar de middenmoot en nu misschien wel richting subtop. Stel dat jullie volgend jaar voor promotie willen gaan, wat mist dit elftal dan nog? “Bijna al onze spelers zijn tussen de 18 en 23 jaar, onze laatste man en aanvoerder Mark Rijpstra is met 26 jaar de oudste. Wat we nodig hebben, is een geroutineerde middenvelder. Iemand die de lijnen uitzet, iemand die de boel bij de hand kan nemen. Die de rust bewaart als het tegenzit, die het vuurtje opstookt als het indut”. “En een spits. Een echte spits. Niet

direct iemand die kansen creëert, maar meer een kansenbenutter. We creëren iedere week zo acht à negen grote kansen. Als daar een hoger percentage van in gaat, sta je er op de ranglijst een heel stuk beter voor. Voor de rest ben ik super tevreden over deze groep. Deze groep is jong, ambitieus, wil graag leren, wil graag beter worden”.

maar jij was er wel erg vroeg bij. “Op mijn 24ste had ik mijn UEFA B-diploma al, zes jaar eerder begon ik bij de D1 van LenS. Vanaf mijn eerste training wist ik: dit is het helemaal voor mij. Als voetballer speelde ik in het eerste van LenS, Quick Steps en GDA, maar ik had al snel door dat als speler de top niet voor me was weggelegd”.

Wel nette jongens allemaal. “Hoe bedoel je?”

Aha, een realistisch zelfbeeld. Dat hebben niet veel voetballers. “Klopt. Maar ik wist gewoon dat ik als trainer verder zou kunnen komen. Ik ben nu een stuk verder dan leeftijdsgenoten met trainersambities. Die gaan nu zo ongeveer hun voetbalschoenen aan de wilgen hangen en zich verdiepen in wat er bij een trainersopleiding komt kijken”.

Weinig gele kaarten. “Ja oké, maar dat vind ik alleen maar positief. Vooral in deze fase van de competitie zie je bij veel andere ploegen dat er jongens geschorst langs de kant staan. Zonde. Ons lage aantal schorsingen is een gevolg van onze speelstijl. We staan meestal goed opgesteld zodat we weinig aan de noodrem moeten trekken”. “Kaarten vanwege opmerkingen aan de leiding vind ik domme kaarten – als er iets misgaat moet je kijken wat je zelf niet goed doet en niet afreageren op de scheidsrechter. Maar ik begrijp wat je bedoelt: ook ik vind dat ze er af en toe wat harder in mogen gaan. Voetbal is een contactsport en met een stevig blok zetten, is niks mis. Dat mag best”. Er zijn trainers die er vroeg bij zijn,

Het halen van die diploma’s is, naast je werk en trainerschap, qua kosten en tijd een aardige investering. “Klopt, maar ik vind het fantastisch dag en nacht met voetbal bezig te zijn. Ben ik hier op school les aan het geven, concentreer ik me daarop. Maar voetbal is nooit ver uit mijn gedachten, daar relateer ik bijna alles in mijn leven aan”. Wat zijn je geloofsbrieven als trainer? Qua speelstijl, qua benadering, qua plan van aanpak?

“Ik hou van aanvallend voetbal en ik hou van improvisatie en lef, maar ik hou niet van ‘zomaar wat doen’. Ik wil dat er een plan achter zit. Dat de jongens nadenken. Dat er een lijn in zit. Als we met 1-0 voor komen of 1-0 achter komen, gaan we niet ineens anders voetballen”. Is de Zondag Derde Klasse C de leukste klasse van de wereld? “In ieder geval de meest Haagse ha ha ha. GSC ESDO, HVV, Laakkwartier, Oranjeplein-Postduiven, De Ster, noem ze allemaal maar op, er is geen speler van die ploegen die ik niet ken. Iedere week allemaal finales, derby’s en reünies, het heeft onmiskenbaar zijn charme. In de slotfase zal het bovenin tussen GSC ESDO, HVV en BMT gaan – misschien sluit Oranjeplein Postduiven zich nog aan”. Voor aanvang van dit seizoen werd bij HSV Celeritas voor alle clubs uit deze klasse een borrel georganiseerd. “En vooralsnog heeft dat prima gewerkt, qua beheersing en onderling respect. Er gaan stemmen op om het ook in andere klassen te organiseren, maar ik weet niet of dat zin heeft. Dit was een spontane actie, en daarom ook zo leuk. Het kwam recht uit het hart en dan werkt het. In het veld is dat net zo”.

<19


Gruijters zorgt voor opschudding tijdens WK cricket Dat de begeleiding van het Nederlands team bij Tim Gruijters uitkwam, is niet verwonderlijk. De speler van Quick heeft al jaren last van zijn rug, maar kan daar wel mee cricketen. Sterker, Gruijters werd met de Haagse club afgelopen seizoen Nederlands kampioen en maakte deel uit van het Nederlands team dat zich vorig jaar kwalificeerde voor het WK. Over zijn rug vertelde Gruijters vorig jaar in deze krant: “Het kraakbeen in mijn rug is versleten, een familiekwaal. Bij mijn vader gebeurde dat op zijn 34ste, bij mij al op mijn zeventiende. De eerste dokter die ik raadpleegde zei dat, als ik zou doorgaan met cricket, ik op mijn 45ste of vijftigste in een rolstoel zou belanden. Gelukkig hebben andere doktoren andere conclusies getrokken”.

Door Klaas-Jan Droppert

Tim Gruijters heeft voor de nodige commotie in de cricketwereld gezorgd. De 22-jarige Hagenaar beweert dat de staf van het Nederlands cricketteam hem gedwongen heeft om zich van het WK Twenty20 terug te trekken. Hij zou zijn plaats aan een andere speler hebben moeten afstaan. Gruijters deed zijn beschuldiging in een videoboodschap, die op YouTube staat. Daarin vertelt hij dat de begeleiding van Oranje hem gedwongen heeft een nieuwe scan van zijn rug te maken. Daaruit moest blijken dat de Hagenaar te geblesseerd is om drie wedstrijden in vijf dagen te spelen tijdens het WKTwenty20, dat momenteel in Bangladesh wordt gehouden. Alleen in dat geval kon Nederland vlak voor het toernooi een andere speler oproepen. Het toeval wilde dat Tom Cooper, de beste batsman met een Nederlands paspoort, plotseling beschikbaar was. De geboren Australiër had in eerste instantie verplichtingen met South Australia, maar zijn team miste de finale van de strijd om het Sheffield Shield.

Still van de video waarin Tim Gruijters zijn ongenoegen uit over het selectiebeleid

De Nederlandse cricketbond gaat de zaak onderzoeken en dat heeft, afhankelijk van welke versie geloofd wordt, of consequenties voor Gruijters of voor de Nederlandse staf. De internationale bond (ICC) heeft niets onreglementairs geconstateerd en toestemming voor het vervangen van Gruijters door Cooper gegeven.

Parkeerwacht krijgt ‘hulp’ van scanauto Door Marc Konijn

De gemeente Den Haag heeft plannen om zwaarder materiaal in te zetten bij de controles op betaald parkeren. Door met een scanauto door de straten in de stad te rijden, moet het makkelijker worden om mensen op te sporen die niet betaald hebben voor hun parkeerkaartje. De scanauto registreert de kentekens van de auto’s en koppelt dat dan direct aan een speciale databank. De auto’s die niet betaald hebben, worden er dan direct uitgefilterd. De scanauto geeft dat automatisch door aan parkeerwachters die even later de straat inrijden. Die weten dan precies welke auto zij moeten bekeuren. In Amsterdam en Weesp wordt de scanauto al enkele jaren ingezet door de parkeerdienst. Daar moet je het kenteken van de auto invoeren om

een parkeerkaartje te kunnen kopen. Utrecht en Apeldoorn zijn bezig om dit in te voeren. Nu wil ook Den Haag een eerste stap zetten om over te stappen op dit systeem. In april start een eerste proef met de scanauto. De auto rijdt drie maanden lang door de straten van Den Haag en zal naar schatting een half miljoen geparkeerde auto’s controleren. In deze proefperiode wordt alleen onderzocht tegen welke problemen een scanauto aanloopt. Er worden geen bekeuringen uitgedeeld. Op dit moment kan de scanauto lang niet alles detecteren. De scanner ziet alleen de mensen met een parkeervergunning of de mensen die betalen via hun mobiele telefoon. Bij deze groep is het kentekennummer gekoppeld aan het betaalde parkeergeld. Alle andere vormen van betaald

parkeren hebben dat nog niet. De proef moet uitwijzen hoe al die andere auto’s straks ook gedetecteerd kunnen worden. Een woordvoerder van de gemeente benadrukt dat de scanauto slechts een hulpmiddel is. “Het is geen bonnetjesstrooimachine. De gemeente is er helemaal niet op uit om meer inkomsten te krijgen uit parkeerboetes. Daar hoeven de mensen zich echt geen zorgen om te maken. Het enige wat wij willen is om de kosten van de parkeercontroles naar beneden te krijgen. Met de inzet van een scanauto heb je straks minder parkeerwachten nodig”. Het definitieve besluit om de scanauto in te zetten is volgens de woordvoerder nog ver weg. “We staan aan het begin van een lang traject. Maar we wachten eerst de uitkomst van deze pilot af”.

stadsgroen

Lekkere luchten

Heerlijk geurende bloemen zijn onmisbaar in de tuin, bijna ieder mens is dol op lekkere luchten. De bloemen geuren echter niet om óns te behagen, ze proberen met hun geur zoveel mogelijk insecten aan te trekken. Insecten die overdag actief zijn, gaan vooral op de kleur van de bloemen af, zij die ’s avonds pas op pad gaan, nachtvlinders bijvoorbeeld, gaan op hun neus af. Vandaar dat veel bloemen pas na acht uur gaan geuren! Ook blad kan lekker ruiken. Dat geldt voor keukenkruiden, maar ook sommige geraniums (Pelargoniums) hebben heerlijk geurig blad. Deze geur is overigens níet bedoeld om insecten aan te trekken, maar juist om ze te weren. Daar is handig gebruik van te maken: zo zou een Eucalyptus voor het raam de muggen weren, net als een citroengeranium. De meest populaire plant met geurig blad is ongetwijfeld lavendel. Deze planten worden vaak als haagjes rond een rozenperk gezet, ze zouden de luis van de roos weghouden en als je een geurige zakje vol gedroogde lavendel tussen je linnengoed legde, blijven de motten weg. De sering is de meest nostalgische geurende voorjaarsbloeier, of ze nu witte, rose of paarse bloemen heeft, en er zijn in deze tijd zelfs ook al bloeiende, geurende clematissen zoals de montana Fragrant Spring die prachtige lichtroze bloemetjes heeft. Eén van mijn favoriete zomergeurplanten is de pronkerwt Lathyrus odoratus. De heerlijk geurende bloe-

men kunnen naar hartelust afgeknipt worden, sterker nog, u móet de bloemen er regelmatig uitknippen om te voorkomen dat de plant zaadpeulen gaat vormen. De vlinderstruik is ook zo’n geurtopper in de zomertuin, bovendien maakt deze struik zijn naam waar: vlinders komen massaal op de bloemen af en leveren zo een heerlijk schouwspel op. Van rozen verwachten we gewoon dat ze heerlijk ruiken, maar dat is lang niet altijd het geval. Kies de Graham Thomas, de Leander, de Papa Meilland, de Boule de Neige of de Just Joey als u een geurende struikroos zoekt, of de Albéric Barbier, de Bobby James, de Sympathie, de Kew Rambler of de Wedding Day als u liever een klimroos met een lekker luchtje plant. Tot slot nog een tip voor de echte geurfanaat: chocoladeplanten! De Cosmos atrosanguineus heeft mooie, diep donkerrode bloemen die – zodra het gaat schemeren – naar chocolade ruiken. De Berlandiera Lyrata geeft z’n chocoladegeur vooral ’s ochtends af en de waterkerssoort met de naam Nasturtium ‘Black Velvet’ heeft eetbare bloemen die naar peperige chocolade smaken. De topper is de Mentha x piperita citrata ‘Chocolate’. Deze plant smaakt én ruikt naar After Eight! Als je eenmaal je hand een keer door de blaadjes hebt gehaald kun je aan niets anders meer denken ....

gevolgen van zijn acties. Hij waande zich in oorlog en is uiteindelijk zelf gesneuveld op zijn veldje van eer. Toch lijkt de toename van antiterreurregelgeving een onderwerp dat op deze conferentie eveneens aan de orde zou moeten komen. Want de hunkering naar veiligheid gaat gepaard met vergaande inbreuken op de persoonlijke vrijheid. Als advocaat maak ik mij daar meer zorgen over dan over atoomterreur. De greep die de overheid op haar burger krijgt, wordt, ook in Nederland, voelbaarder en onaangenamer. Ik verwacht dat die ontwikkeling de komende jaren echter nog veel verder wordt doorgezet.

aire top zou daartoe het startschot kunnen zijn, en het zou een gemiste kans zijn als Den Haag zich alleen maar zou profileren als conferentieoord. Een reputatie als bron van vrijheidsdenken spreekt meer aan, en is op de lange termijn een hoogstaander label. Ik hoop dat de gemeenteraad dit oppakt, als de verkiezingskoorts wat is gezakt. Daar zou toch een meerderheid voor te vinden moeten zijn.

Wendy Hendriksen

juridisch

Naar de Top

Den Haag staat volgende week in het brandpunt van de belangstelling vanwege de topconferentie over het voorkomen van nucleair terrorisme. Maar liefst 58 wereldleiders zullen ergens in het Statenkwartier met elkaar vergaderen over de risico’s die de mensheid in dat verband bedreigen. Een belangrijk, maar angstwekkend onderwerp. Het idee dat een terreurgroep de hand weet te leggen op een atoombom was niet zo lang geleden een scenario dat was voorbehouden aan thrillerauteurs en Hollywoodfilms. Na ‘nine ele-

ven’ wordt een dergelijke, gitzwarte ‘doomsday’ door velen echter voor mogelijk geacht. Als de genomen veiligheidsmaatregelen die voor het houden van de conferentie zijn getroffen, evenredig zijn aan die welke Obama c.s. voor ogen staan teneinde onze veiligheid te waarborgen, dan kunnen wij onze borst natmaken. Geen muis kan de veiligheidszone in of uit zonder te worden opgemerkt. Drones, F-16-jagers en zelfs luchtdoelafweer worden ingezet om alle

risico’s af te dekken. Alle risico’s? Als er iets is wat wij sinds de aanslagen uit 2001 zouden hebben moeten opsteken, is dat terroristen zich niet door conventionele verdedigingsmaatregelen laten weerhouden. De vredesbeweging die in de jaren tachtig van de twintigste eeuw bijna dagelijks van zich liet horen, lijkt bovendien dood en begraven te zijn. Terwijl de dreiging waar iedereen toen zo bang voor was, groter is dan ooit. Het verzamelen en vernietigen van kernbommen zou dus juist nu onder de aandacht moeten worden gebracht, maar de maatschappelijke debatten van deze tijd gaan over bezuinigingen, islamisering en economische groei. Zelfs deze topconferentie verandert dat niet. Het strafrecht staat helaas machteloos tegenover terreur. Osama Bin Laden zal zich nooit veel zorgen hebben gemaakt over de juridische

Juist omdat Den Haag de juridische hoofdstad van de wereld is, zou hier de denktank moeten zijn gevestigd die de grenzen vastlegt van de beperkingen die overheden aan hun burgers mogen opleggen. De nucle-

Voorlopig focus ik mij op de ordinaire vraag hoe ik maandag en dinsdag op mijn kantoor ga komen. Dat ligt op de grens van de veiligheidszone, dus het wordt de fiets, of een TukTuk. Is die conferentie toch ergens goed voor. Michael van Basten Batenburg Delissen Martens advocaten belastingadviseurs mediation www.delissenmartens.nl

20>de achterpagina haagse harry


Rampenpictogrammen: wegwijzers bij ongelukken

© Marnix Rueb

Door Annerieke Simeone

Amsterdam, Arena • Den Haag, Spui Leiderdorp, WOOON • Rotterdam, Alexandrium III • www.hulshoffwonen.nl

The touch of quality

SINDS 1891

PLAATS

Den Haag, Spui Gratis parkeren Parkeergarage Stadhuis

Het Statenkwartier is vanwege de nucleaire top hermetisch afgesloten; drones, F-16’s, duizenden militairen, speurhonden met camera’s op hun kop en dan toch opeens: de bom. Staatshoofden weg, land weg. Nee, natuurlijk gebeurt dat niet. Maar toch. Even hypothetisch: Stel de bom valt, hoe dan verder? Hoe kun je de overlevenden met verschillende talen en achtergronden direct laten weten wat voor hulp ze waar kunnen vinden? Dat zijn vragen die de Haagse ontwerpers Derk en Gert Dumbar al geruime tijd bezighouden. Het besef kwam tien jaar geleden toen zoon Derk de beelden van de tsunami in Thailand op televisie zag. “Maanden erna wisten mensen nog steeds niet waar ze hulp moesten zoeken. Datzelfde gebeurde na de zware aardbeving in het Italiaanse stadje L’Aquila. Ik belde mijn vader op en zei: “Het kan toch niet zo zijn dat er in Europa geen beeldtaal is voor rampenscenario’s?” Zijn vader, één van Neerlands bekendste ontwerpers, vond het een interessante testcase en vroeg studenten over de hele wereld na te denken over dit soort visuele communicatiemiddelen. De uitkomsten waren verrassend, maar te veel ‘gedesigned’ en daardoor niet bruikbaar. “Het gaat er in dit geval niet om of een pictogram mooi is, het moet communice- Ontwerp: Gert en Derk Dumbar. ren, een kind moet het snappen waar het ergens veilig is of niet. Je moet je eigen vork, in Afrika is dat het logo van het World Food ego opzij zetten bij het ontwerpen en dat is moei- Programme. Die staan op de busjes die de mensen lijk”. voedsel brengt. Met die cultuurverschillen moet Daarop besloten de twee samen te werken. Eerst je rekening houden in je communicatie”. Over de deden ze vooronderzoek. Ze keken naar hoe de kleuren voor de pictogrammen waren ze snel uit. Amerikanen bij rampen communiceerden (‘La- “Je moet niet het wiel opnieuw willen uitvinden, chende familieleden, alsof ze gaan picknicken’) we hielden ons gewoon aan de ansi-norm (Ameen naar de Russen (‘Veel zakelijker, hoe je een rican National Standards Institute, onafhankelijkind een gasmasker opzet’). Ook leerden ze van ke organisatie die Amerikaanse en mondiale foute voorbeelden. Derk Dumbar slaat zijn Mac- standaarden op elkaar afstemt, red.): groen voor book open en toont zijn favoriet. “Kijk dit dan”. veiligheid, blauw voor informatie, rood voor verHij wijst op een zwart langgerekt figuur met een bod en geel voor waarschuwing”. En alle pictorode streep achter hem. “Het lijkt wel een hond. grammen zijn ‘ondertiteld’ in de eigen taal en de En die streep erachter. Die moet erdoorheen. wereldtaal die het meest in een land voorkomt. Weet je wat het is? Het is een verboden te zwem- Op dit moment hebben de Dumbars zo’n honmen bordje. Slecht, hè”. Maar het ontwerpen van derd pictogrammen ontworpen die zij voor alle rampenpictogrammen bleek ook voor vader en rampen (natuurramp, epidemie, menselijk falen, zoon een uitdaging. gewapend conflict) kunnen inzetten. Je zou verwachten dat de overheden in rijen staan om deze Stortbui beeldtaal te gebruiken van Dumbar en Dumbar. “Wij denken in Westerse symbolen. Als we water “Bijna was het in Nederland zover, maar toen viel uitbeelden, dan maken we een golvende bewe- het kabinet en ging de deal niet door”. Derk Dumging met onze handen. Maar in Afrika (hij maakt bar heeft een nieuwe partner voor ogen. “Ik kan intussen al horizontale gebaren) is een stortbui alleen zeggen dat het een multinational betreft een teken van water. En nog een voorbeeld: als en ik hoop echt dat het doorgaat. Als ik maar één wij eten uitbeelden, tekenen we een mes en een mens red, dan is de opdracht geslaagd”.

Wijkgebouw De Kruin, Acaciastraat Marcel Verreck bespreekt heden en verleden van een bijzondere Haagse plek.

I

n Emmen moet ik zijn en daarom maak ik van de gelegenheid gebruik de Noordelijke Nederlanden te inspecteren, voordat ze door de gaswinning in de diepte zijn verdwenen. Volgens mij ben ik in Klazienaveen nog nooit geweest en in Nieuw-Schoonebeek ook niet. In Duitsland wel, maar niet in dit hoekje, waar ik de plaatsnamen ken uit het prachtlied ‘Op fietse’ van Daniël Lohues’ oude bandje ‘Skik.’ Bij Twist, geniale naam voor een grensdorp, staat een verleidelijke benzinepomp, ik laat mijn wagen slurpen van het

voordelige Duitse vocht. Iets voor Schöninghsdorf bevindt zich een Aussichtsturm, die zicht biedt op de schoonheid van het Bargerveen. Een enkele Duitse jaknikker staat stiefmoederlijk te trekken, verderop is de opgeschoten jeugd actief: suizende windmolens markeren de grens. Ik ben vandaag de enige toerist. Dan keer ik terug naar het vaderland en doorkruis de lieflijke provincie D.. De lente staat duidelijk nog in de steigers. Ik bezoek vrienden (en een hunebed) in Diever en vind een logeerbed in Groningen. De volgende ochtend rijd ik in Ruysdael-licht over de noordelijke prairies naar Holwerd. Nabij Burum steken opeens enorme oren uit de grond, de onge-

kende verzameling afluisterschotels staat hier niet heel erg discreet te wezen. Omringd door landelijke stilte slurpen ze geluiden uit de hele wereld op. Het kost me even moeite om de fictie van de gelukzalige eenzaamheid, waarin ik me bevind, vast te houden. Ameland is het minst door mij gekende Waddeneiland, het hongerige oog wordt gevoed door nieuwe plekjes. Vandaag wandel ik oostwaarts, de beloofde regen en wind laten op zich wachten en het Oerd is opeens nog maar een uurtje lopen. Dit eenzame natuurgebied speelde een rol in een kinderboek dat ik ooit las en herlas, een duinlandschap waar spannende dingen gebeurden. Ik

taxeer het kleurenpalet der wolken en ga op pad. Zijg tenslotte neer op eeuwenoud mos met exclusief uitzicht op het Oerdswater en de argeloze choreografieën der wadvogels. Hier was ik nog nooit, het genot van dit tripje wordt vergroot door de tijdelijkheid ervan. Want ook deze individuele genotszoeker moet terug, naar het onterecht met sloop bedreigde buurthuis De Kruin in de Acaciastraat. In dat bastion van gemeenschapszin, waar het trouwe interieur decennia vol vrijwilligerswerk, bridgeclubjes en yogacursussen weerspiegelt, wachten ze op mijn broodnodige stem. Marcel Verreck

Spuiforum weer onzeker

Recommend Documents