Sportorganisatie Nummer 2, maart 2003

ZANDLOPER Koninklijke Landmacht

Informatiebulletin van en voor de LO/Sportorganisatie Nummer 2, maart 2003

Fit for Action

LO/Sportorganisatie

Inhoudsopgave Jaargang 10, nummer 2, maart 2003 Van de Commandant

2

Nieuws van uw RVE-adjudant

5

Van uw Personeelsdienst

5

Voor u gelezen...

5

TMPT in een nieuw jasje

6

Uitgezonden personeel

8

MC LO/Sportorganisatie KL

8

Spijt van mijn keuze

9

Met een korte aanloop het diepe in...

10

Uit de medische hoek

11

Een lang gekoesterde wens

12

Hongerklap of hittestuwing, maakt het wat uit?

14

Een andere Pen

15

Coverfoto: Freestyle skiër sgt Jeffrey Bignell

Embleem LO/Sportorganisatie Ons embleem verdween even in de vergetelheid omdat het embleem nog maar beperkt gevoerd mocht worden. Gelukkig mogen wij ons embleem weer voor meerdere doeleinde gebruiken. Details hierover volgen zo spoedig mogelijk. Wanneer wij ons embleem gebruiken moeten wij wel het nieuwste embleem gebruiken, dit in combinatie met onze lijfspreuk: Fit voor Action. Twee voorbeelden staan hieronder. Meer uitvoeringen van ons embleem, inclusief omschrijving, kunt u vinden op de Intranetsite van de LO/Sportorganisatie.

Van de Commandant Veranderen lijkt onlosmakelijk verbonden met de dynamiek van de defensieorganisatie, maar die is op haar beurt weer sterk afhankelijk van de bewegingen in de omgeving. De politieke ambitie om Nederland op het internationale platform een belangrijk woordje mee te laten spreken bepaalt in belangrijke mate de operationele doelstelling van defensie. Tegelijkertijd is in het politiek krachtenveld een afname te zien van de belangrijkheid van die defensieorganisatie. Dat vertaalt zich dan onmiddellijk in verminderde budgetten. Toch zal de tering naar de nering moeten worden gezet en zal er dus zeer creatief moeten worden gezocht naar kostenbesparende maatregelen, meestal in de vorm van bezuinigingen en vaak onvermijdelijke reorganisaties. Voorbeelden daarvan zijn er legio. Veranderen, of liever aanpassen aan de omgeving, is daarmee een deel van onze cultuur geworden. Kortom: "Alles verandert, behalve de verandering zelf". Naast deze door de politiek en de leiding van de KL geïnitieerde veranderingen, worden er in onze LO/Sportorganisatie vele creatieve ideeën uitgewerkt om de dingen beter te doen. Ook dat zijn veranderingen, die uiteindelijk door de mensen in de LO/Sportorganisatie moeten worden uitgevoerd. Veranderingen worden meestal ingezet door managers. Die hebben het daarbij relatief gemakkelijk en zitten in zekere zin in een bevoorrechte positie, omdat ze de oorzaken kennen van de veranderingen, ook inzicht hebben in het grotere geheel en vaak ook deel uit maken van het veranderingsproces zelf. Tegelijkertijd realiseer ik me dondersgoed dat een belangrijk deel van de mensen die veranderingen gewoon op zich af zien komen, vaak de noodzaak er niet van in zien en ze dan dus maar ondergaan. Dat kan makkelijk leiden tot ‘verandermoeheid’. Betrokkenheid bij het veranderingsproces is dus essentieel om het noodzakelijke draagvlak te behouden. Het motto is dus: "Informeren + Communiceren + Participeren = Motiveren". Het is dan ook dit motto, dat aan de basis ligt van de komende werkbezoeken, waarin we proberen in een open sfeer met jullie van gedachten te wisselen over het hoe en waarom van de toekomst van jullie eigen LO/Sportgroep. Toekomstvisie en middenlange termijndoelstellingen In de vorige Zandlopers heb ik al het een en ander geschreven over de toekomstvisie en de middellange termijndoelstellingen. Beide modellen zijn al eens eerder gepubliceerd, dus kan ik hier volstaan met een klein exemplaar ter herinnering.

Kap Sjors Röttger, Bureau Marketing & Externe Betrekkingen

Van deze toekomstvisie zijn de middenlange termijndoelstellingen afgeleid. Gebleken is dat er nog wel enige toelichting

ZANDLOPER 02

Planning speerpunten voor de toekomst Opstarten / Basisanalyse

Proces is aan de gang

Onderwerp

Resultaat volgens planning

2002

2003

2004

Start in 1996 IKZ

2005

Over naar zelfaudit

Jaarlijkse audit/verbeterplan

Opnieuw oppakken

Jaarlijkse audit

zelfaudit

o.b.v. zelfauditing

d.z.v. regio

d.z.v. regio

controle door regio

coaching door regio

Oplijnen in 2002 Klanten en producten

Analyse aanwezig bij IKZ

Jaarlijks herrijken

vast deel mgt.document

LOFT-documenten

Start in 2002

organisatiebreed: 20%

organisatiebreed: 50%

organisatiebreed: 80%

2002-Analyse per groep

cfm plan

cfm plan

cfm plan

Loopt reeds +/- per locatie

Loopt reeds +/- per locatie

tijdpad per locatie

Structureel oppakken

Haalbaarheidsanalyse

nog geen tijdpad einddoel

Werkgroep Integratie

Inpassen in IKZ

6-stappen & M-M-M

Samenwerking/Integratie

Start in 2002/2003 Vorming

Output

organisatiebreed: 20%

Bijscholingen in 2002

Haalbaarheidsanalyse

organisatiebreed: 50%

loopt reeds per locatie

Start L-T-V in nwe leergangen

Mdw

Start 2002

MTO: 1ste trendanalyse

MTO: doelstellingen

Klant

Werkgroep output

KTO: 1ste struc. metingen

KTO: trendanalyse

KTO: doelstellingen

Result

zie target

OR:

OR:

OR:

Start in 2002

AIB “beginners”

AIB “beginners”

AIB “beginners”

Opzetten in AIB traject

Van AIB naar DB

Van DB naar CC

CC als cultuur

Start 2000 HBO-offn

Offn: PE + K&V + E

Selectie en plaatsing

Competentieprofiel offn 2002

Competentieprofiel Oon 2003

OON: PE + K&V + E

Kwaliteit personeel / DB

Organisatie personeel

pilot

1ste struc. metingen

1ste trendanalyse

Loopbaanperspectief o.b.v. competenties

Start in 2002 Ondersteuning Regio

1 dagdeel per week

Evaluatie nwe werkwijzering

Implementatie evaluatie

accent primair proces

gewenst is op zowel het model als de middellange termijndoelstellingen, zeg maar de speerpunten voor de komende jaren. Op het model zullen we tijdens de werkbezoeken nog uitgebreid terugkomen. Onderstaand volgt in het kort een eerste uitwerking van de speerpunten. •

•

IKZ: Dit speerpunt behoeft geen verdere uitwerking. Een professionele organisatie kenmerkt zich onder meer door hoog vakmanschap, maar ook door de wijze waarop zij die kwaliteit geborgd heeft. Je ziet wel als je het tijdschema erbij neemt, dat we de rol van de regio zien verschuiven van het uitvoeren van audits naar coaching op langere termijn en zelf auditting door de LO/Sportgroepen. Dit past aardig in onze visie van delegeren van bevoegdheden en zelfstandigheid binnen grenzen. Klanten en producten: Doel hiervan is om jaarlijks een herijking van je klantenbestand te doen en op te nemen in

•

het managementdocument. Gebleken is tijdens werkbezoeken dat men soms niet eens wist wie hun klanten precies waren en anderzijds men soms een te hoog of te laag gewicht aan een klant hing. De Regio heeft een laatste woord in de prioriteitsstelling wat we voor welke klant doen. Dit past dus aardig in de filosofie van productmarkt-combinaties en het doen van de goede dingen. LOFT-documenten: Iedere professionele organisatie leunt op de kwaliteit van haar medewerkers, maar gelijkertijd op de kwaliteit van haar programma’s. Voor de LO/Sportorganisatie leggen we de basis voor die programma’s in de LOFT-documenten. Van belang wordt om goed duidelijk te krijgen tot welk niveau dit document uitgewerkt kan en moet worden. Dat kan per locatie en per eenheid sterk verschillen en uitmonden in documenten op macro-, meso of microniveau. De regio’s zullen daarvoor dit jaar een analyse uitvoeren samen met de LO/Sportgroep.

ZANDLOPER 03

•

•

•

•

•

•

Uiteindelijk gaan we in de komende jaren 20% (2003), 50% (2004) en 80% (2005) van die LOFT-documenten ontwikkelen Samenwerking / Integratie: Doel is om te komen tot optimale samenwerking en integratie met de eenheden. Dit is mogelijk een beladen onderwerp. Vragen als: hoe ver ga je daar in, of, waar liggen de grenzen van de corebusiness, en, wat laat je de eenheid doen en wat moet je perse zelf doen etc poppen daarbij op. Een werkgroep is hiermee aan de slag gegaan en we zullen daar dit jaar een vervolg aan geven. Vorming: L-T-V, staat voor de integrale visie op Leren, Trainen en Vormen in een les of leergang. Er ligt dus ook een nadrukkelijke relatie met de LOFT-documenten. Velen vinden dit best een moeizaam te pakken fenomeen en we lopen op dit gebied ook nog eens flink voor op de KL. Ambities op dit gebied zullen we dan ook gedoceerd moeten uitwerken. We hebben daar het afgelopen jaar veel aangedaan door bijscholingen etc. We achten het wel van groot strategisch belang om deze kwaliteitsimpuls te geven en zullen daar dus een aantal jaren voor uittrekken. Output: Voor iedere organisatie is het van belang om aan te tonen wat de input (personeel, geld, materiaal en infra) nu eigenlijk heeft opgeleverd. Output (of wel resultaat) is gedefinieerd als de 3 resultaatgebieden uit het IKZ-model: Klanttevredenheid, Medewerkertevredenheid en Ondernemingsresultaten. De vragen daarbij zijn dus: hoe tevreden is de klant en de medewerker en wat heeft het de KL opgeleverd in fysieke en mentale fitheid. Daarbij zullen we geleidelijk aan moeten komen tot een gestructureerd systeem van gegevensverzameling, die iets zegt over deze 3 gebieden. Je ziet hierdoor een verschuiving van procesgerichte kwaliteitszorg naar outputgerichte kwaliteitszorg. Kwaliteitpersoneel: Door het AIB wordt middels een strak gestructureerd proces met cursus, takenboek, stage en eindexamen, inclusief beloning van 500 Euro een belangrijke basis gelegd voor het didactisch functioneren. Dit moet leiden tot meer structurele aandacht voor het primaire proces, ook na het AIB-traject, resulterend in een cultuur van collegiale consultatie en elkaar stimuleren tot nog betere lessen. Organisatie personeel: Het doel hiervan is om op termijn te komen tot competentiegericht selecteren, opleiden, coachen en loopbaanmanagement. Hierbij gaat het om het geheel van persoonseigenschappen (PE), kennis en vaardigheden (K&V) en (werkveld)ervaring (E). Vorig jaar is een competentiemodel (PE) voor officieren gemaakt en dit jaar zal een integraalmodel (PE+K&V+E) voor onderofficieren worden ontwikkeld. Ondersteuning Regio's: De regio’s richten zich sinds vorig jaar meer op de kerntaken productie en kwaliteit door een betere ondersteuning van het primair proces van de LO/Sportgroepen. Deze ingeslagen weg zal medio dit jaar worden geëvalueerd en zo nodig worden bijgestuurd. Doel is de focus te houden op de kwaliteit van productie en bedrijfsvoering.

Werkgroep sergeant-majoors Het motto: "Informeren + Communiceren + Participeren = Motiveren" is ook heel sterk van toepassing op de problematiek van de categorie sergeant-majoors (sm’s). Onlangs heeft de werkgroep sm’s haar eindrapport gepresenteerd. Dat is gebeurd via een korte presentatie door smi Richard Borecki ten aanhoren van al zijn medewerkgroepsleden en in aanwezigheid van het (lijn)management en natuurlijk Hoofd P&O en de personeelsconsulent. Na de presentatie ben ik ingegaan op de veertien aanbevelingen die het rapport bevat. Een aantal van die aanbevelingen zal ook daadwerkelijk op korte termijn worden ingevoerd. Dan betreft het dus vooral aanbevelingen die we zelf in de hand hebben. De belangrijkste zijn: duidelijkheid over het sollicitatieproces en het ontwikkelen van een competentieprofiel voor onderofficieren. Andere aanbevelingen moeten nog wat verder worden uitgewerkt en worden aangeboden aan DPO alvorens ze kunnen worden ingevoerd. Denk daarbij aan het "rechttrekken" van de personeelsopbouw (piramide) en het recht doen aan collega’s die erg lang als sergeant en sergeant I hebben moeten lopen. Dat deze maatregelen niet zonder slag of stoot kunnen worden ingevoerd, zal duidelijk zijn. Ik kan me heel goed voorstellen dat er binnen de groep sergeant-majoors met erg veel belangstelling is uitgekeken naar de resultaten van de werkgroep. Toch zullen ze nog even geduld moeten hebben. Omdat een belangrijk aantal passages uit het rapport op diverse manieren kan worden uitgelegd en er nog een aantal zaken verder moet worden uitgewerkt, is besloten om het rapport niet algemeen te verspreiden. Op korte termijn zal wel een tweetal voorlichtingsbijeenkomsten worden georganiseerd, waarin deze doelgroep wordt bijgepraat over de stand van zaken. Tot slot wil ik ook via de Zandloper de werkgroep een groot compliment maken voor de wijze waarop ze heel constructief en in relatief korte tijd hun werk hebben gedaan. Ik ben er van overtuigd dat er nu een goede basis ligt om verdere duidelijkheid te creëren.

ZANDLOPER 04

door RVE-adjudant Ab Agterbos

Nieuws van uw RVE-adjudant Wist u dat… Kap bd Herman Woesthuis zijn achillespezen afgescheurd heeft tijdens een les aan de KL-CIOS studenten; De rang van Rob Hellendoorn luitenant is en geen adjudant zoals vermeld werd in de vorige Zandloper; Er wijze uitspraken worden gedaan in de redactieraad van de Zandloper; Eén van de volgende uitspraken is: "niets in de LO/Sportorganisatie is nieuws voordat het in de Zandloper heeft gestaan;

Smi Ben Hoefsloot vanwege medische redenen al geruime tijd thuis is; In een volgende Zandloper zijn verhaal te lezen is;

Freestyle skiër sgt Jeffrey Bignell zijn eerste wedstrijd van zijn Japantour in Inawashiro een schitterend resultaat geskied heeft; Hij zijn beste resultaat op wereldniveau wist te verbeteren door een 25ste plaats binnen te halen; Ondanks zijn prima resultaat dit onvoldoende is voor een startbewijs in Turijn en deelname aan het "Team 2006" in het seizoen 2003 – 2004; Uitslagen en informatie te bekijken zijn op website: www.fis-ski.com; Het militaire vrouwenvolleybalteam de J.C. Maassen prijs, op de BIMS-dag, in ontvangst heeft mogen nemen; Dit een aanmoedigingsprijs is voor talentvolle sporters of teams; Het de eerste keer is dat een "team" deze prijs ontving.

door dhr Kees Garos, Hfd P&O LO/Sportorganisatie

Van uw Personeelsdienst Uitstroom: Sgt Kampen P. Sgt1 Allers S.F.M. Smi Fox R.C.

per: 01-02-2003 01-05-2003 01-05-2003

Detachering: Sgt Hessing R.T. Sgt Duitemeijer K. Sgt Gunst de D. Sgt Hilberink M.R. Sgt Mason B. Kap Krijnen A.M. Elnt Velders J.

per: 20-01-2003 17-02-2003 17-02-2003 17-02-2003 17-02-2003 01-03-2003 01-03-2003

Smi Prins O.R.J. Smi Sibbald M.

10-03-2003 / 09-05-2003 10-03-2003 / 09-05-2003

Geplaatst: Sgt Os van E.W.J.

per: 01-03-2003

Plaats: GSK

Ambtsjubilea: Smi Vijfeijken van W.J.L.

per: 06-03-2003

Aard: Zilveren medaille (24 jaar)

/ / / / /

01-09-2003 04-04-2003 04-04-2003 04-04-2003 04-04-2003

/ 01-05-2003

Plaats: KvOK Det VAKOL Det VAKOL Det VAKOL Det VAKOL GSK Staf LO/S A’foort Det VAKOL Det ACHOOV

Voor u gelezen… BLS: "Sport maakt KL aantrekkelijk" "Sport is ook binnen Defensie een niet weg te denken fenomeen. Wedstrijd- en breedtesport binnen de KL dragen bij aan de fysieke en mentale conditie van het personeel, als onmisbare schakel voor de operationele inzetbaarheid." Aldus Bevelhebber der Landstrijdkrachten luitenant-generaal Marcel Urlings bij de uitreiking van de BLS-trofee aan de Koninklijke Militaire Academie. De KMA had overigens een krappe voorsprong van vijf punten op 11 Luchtmobiele Brigade. Sportbeoefening levert, zo stelde Urlings, een bijdrage aan de bevordering van de gezondheid en de saamhorigheid. ‘Tot slot is ze in toenemende mate van belang voor de aantrekkelijkheid van de KL als werkgever. Goede sportvoorzieningen kunnen heden ten dage beschouwd worden als belangrijke employee benefits. Bij het aantrekken van BBT’ers, zowel als BOT’ers, en het gemotiveerd houden van de medewerkers is een breed scala aan sportevenementen dat de LO/Sportorganisatie aanbiedt van positieve invloed. Daarnaast beschikt de KL over perfecte sportfaciliteiten op nagenoeg alle kazernes, die vrijwel altijd ter beschikking staan. (Legerkoerier, februari 2003)

ZANDLOPER 05

TMPT in een nieuw jasje Sinds 1936 vindt er jaarlijks de Tweedaagse Militaire Prestatietocht (TMPT) plaats onder leiding van de commissie TMPT van de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Reserve Officieren (KVNRO). Deelname was alleen voorbehouden aan officieren en het programma zag er in de jaren dertig en veertig in grote lijnen als volgt uit: veertig kilometer te paard, 25 kilometer te voet en zestig kilometer op de fiets.

•

In latere jaren tot en met afgelopen jaar zag het programma er als volgt uit: dag 1 (maximaal twaalf uur): 140 kilometer autorijden/kaartlezen, 25 kilometer marsen zonder bepakking op routebeschrijving, zestig kilometer fietsen op routebeschrijving. Dag 2 (maximaal 12,5 uur), als dag 1 met schietproef (snelvuur, stand tweehandig, vier schoten in tien seconden, minimaal drie treffers, met één herkansing).

• •

Stuurgroep en uitgangspunten In opdracht van de Minister van Defensie is er een stuurgroep "herziening decoratiestelsel" in het leven geroepen onder leiding van bgen Zuidema, waarin alle krijgsmachtdelen zijn vertegenwoordigd. Voor de KL zit het bureau doctrine LOFT & S (KOC) van de LO/Sportorganisatie erin. Een van de opdrachten was het herzien van de TMPT waarbij de volgende uitgangspunten de basis vormen voor het instandhouden van de TMPT en de bijbehorende decoratie: • Deelname open voor alle rangen en standen van zowel actieve militairen als reservepersoneel;

Oriëntering

• • • •

• • • • •

Deelname door tweetallen (niet de individuele prestatie geldt); De prestatie moet een wezenlijk karakter hebben met de militaire sportbeoefening; De proef gaat over twee dagen van ieder tien uur; De opdrachten moeten van algemeen militaire en/of fysieke aard zijn; De TMPT is een sportieve prestatie; elke militair, die ervoor traint moet in beginsel de TMPT kunnen halen; De TMPT is geen topsport; De TMPT wordt gekenmerkt door uithoudingsvermogen en doorzettingsvermogen; Deelname moet organisatorisch mogelijk zijn voor 200 koppels (400 man). Verplaatsingen met kaartlezen, kompas lezen en andere oriënteringsvormen; Alle verplaatsingen gebeuren per fiets of te voet; Het tenue is gevechtstenue gedurende de hele tweedaagse; Het is geen wedstrijd.

Pilot TMPT Nadat met de stuurgroep en de commissie TMPT consensus was bereikt over de vernieuwde opzet is er een try-out georganiseerd in de omgeving van Schaarsbergen, met de Oranje kazerne als start- en finishlocatie. De data waren 26 en 27 november 2002. Het tenue was gevechtspak met een kleine rugzak. Beide dagen moeten twee lussen worden volbracht en de verplaatsingen waren per fiets of te voet. Geslapen werd er in het tentenkamp van de school Luchtmobiel in een zelf meegebrachte slaapzak. De beschikbare tijd die men per dag per tweetal kreeg was tien uur. Voor de pilot hadden zich veertien koppels beschikbaar gesteld met daarin vertegenwoordigingen uit de KL, KM en KMar. De leeftijden liepen uiteen van 19 tot en met 54 jaar. Vanuit de LO/Sportorganisatie vormden de maj Ton de Vaan en maj Anne Heikoop de afvaardiging. Deze ‘veteranen’ kwamen zeer goed voor de dag en deden niet onder voor de ‘jeugd’. Alle deelnemers vulden na afloop een evaluatieformulier in waaruit bleek dat de tweedaagse enorm goed was aangeslagen. Men vond het een leuk en uitdagend geheel en degenen die eerder aan de TMPT oude stijl hadden meegedaan vonden het nu een stuk aantrekkelijker. Alle veertien koppels zijn geslaagd voor de tweedaagse en kregen van de voorzitter een medaille met bijbehorend certificaat. Hiermee zijn voor het eerst ook soldaten en onderofficieren in het bezit gekomen van het felbegeerde kruis.

ZANDLOPER 06

TMPT nieuwe stijl Lus A: Verplaatsing over een afstand van 65 kilometer per fiets waarin de volgende opdrachten zitten: • Route peddelen in een tweepersoonskajak; • Touwhindernisbaan nemen; • Internationale hindernisbaan nemen met een munitiekist; • Snelmars van drie kilometer in 21 minuten. Hindernisbaan

Lus B: Verplaatsing over een afstand van zestien kilometer per fiets waarin de volgende opdracht zit: • Oriëntatie te voet van vijftien kilometer door moeilijk begaanbaar terrein; Lus C: Verplaatsing over een afstand van vijftig kilometer per fiets door heuvelachtig terrein waarin de volgende opdrachten zitten: • Verplaatsingen met kaartcoördinaten; • Handgranaatwerpen; • Afstandschatten; • Snelmars van drie kilometer in 21 minuten. Lus D: Mars van 25 kilometer (45+ loopt twintig kilometer). De mars wordt onderbroken door een schietopdracht met Diemaco of pistool. Randvoorwaarden Alle opdrachten moeten binnen een tijdslimiet uitgevoerd worden. Bij het niet voldoen aan een opdracht moet men een bonusronde lopen, Dat geldt ook voor het niet correct uitvoeren van een opdracht. Bij het missen van een post tijdens de oriënteringen wordt een straftijd van een half uur gegeven. Bij iedere tijdsoverschrijding of niet juist uitvoeren van een opdracht krijgt men een zogenaamde gele kaart. Bij vier gele kaarten komt men niet meer in aanmerking voor de medaille. TMPT 2003 De TMPT 2003 zal gehouden worden op 27 en 28 mei met als start en finish locatie Lpl Harskamp. Mededelingen omtrent opgave komen via de gebruikelijke kanalen. Hierbij is de volgorde van aanmelding belangrijk, want bij tweehonderd koppels stopt de aanmelding en alle overigen worden op een wachtlijst gezet voor het volgend jaar.

Werpen

Oriëntering op de fiets

door kap Rob Jansen, Stoff LO/FT/S te Amersfoort

ZANDLOPER 07

Uitgezonden personeel Kap Theo Vonk

Sgt Jeroen Bink

(buddy kap Ad Derksen, Amersfoort) Rnr 53.10.18.531 1 (NL) MECHBAT SFOR 13 C-TEAM CIMIC NAPO 81 3509VP UTRECHT E-mail: [email protected] Terug: april 2003, Eindhoven

(buddy smi Frank Hoek, Den Haag (IDL) Rnr 75.04.12.218 1 (NL) NSE SFOR 13 LO/SPORT BASE BUGOJNO NAPO 81, 3509VP Utrecht E-mail: [email protected] Terug: mei 2003, Eindhoven

Sgt 1 Niek van Gils

Sgt Jeroen Ribbers

(buddy smi Fred Jansen, Bussum (KPK) Rnr 70.08.22.176 1 (NL) BLMF SPTSQNDET SFOR 13 LO/SPORT BANJA LUKA NAPO 82 3509VP UTRECHT E-mail: [email protected] Terug: april 2003, Eindhoven

(buddy sgt Sibyl Gassner, Oirschot) Rnr 74.10.05.190 1 (NL) NSE SFOR 13 LO/SPORT BASE NOVI TRAVNIK NAPO 81, 3509VP Utrecht E-mail: [email protected] Terug: mei 2003, Eindhoven

Elnt Hein van der Made

Smi André Wijnberger

(buddy kap Marien van de Eijnden, Oirschot) Rnr 70.04.26.077 1 (NL) NSE SFOR 13 LO/SPORT BASE BUGOJNO NAPO 81, 3509VP Utrecht E-mail: [email protected] Terug: mei 2003, Eindhoven

(buddy sgt1 Arean Roodnat, Munster en smi Bart Haggeman, LO/Sportcommissie) Rnr 63.03.29.197 STSPTBN ISAF III NAPO 57, 3509VP Utrecht E-mail: [email protected] Terug: mei 2003 Laat eens iets van je horen!

Medezeggenschapscommissie LO/Sportorganisatie KL Eindelijk weer een bericht van de MC LO/Sportorganisatie. Het is alweer even geleden dat jullie geïnformeerd zijn over zaken die aan de orde zijn. De MC houdt zich op dit moment bezig met: Reorganisatie LO/Sportorganisatie COKL 2000+ • De MC is vertegenwoordigd in de werkgroep die zich bezighoudt met het concept Realisatie Memorandum. Over niet al te lange tijd zult u door ons dan wel C-LO/Sportorganisatie op de hoogte gebracht worden over de stand van zaken. Werkgroep sergeanten-majoors • Binnenkort zal C-LO/Sportorganisatie u informeren over de bevindingen, uitkomst en eventuele aanbevelingen van deze werkgroep. De smi Richard Borecki, (MC lid) is voorzitter van deze werkgroep. We zijn erg benieuwd naar de resultaten. Functiewaarneming. • C-LO/Sportorganisatie heeft de uitvoeringsbepalingen met betrekking tot de aanvraag waarnemingstoelage binnen de LO/Sportorganisatie aan ons aangeboden. De MC heeft ingestemd met dit beleidsstuk. C-LO/Sportorganisatie zal u hierover nog informeren.

Aandachtspunt De MC wil het voor ons zeer belangrijke punt "verkiezingen" onder de aandacht te brengen. Dit jaar, in september, zullen er verkiezingen worden gehouden. Een aantal bestuursleden van de MC stelt hun bestuursfunctie ter beschikking. In de volgende Zandloper komen wij uitgebreid op dit onderwerp terug. Wij vragen een ieder die belangstelling heeft of zich kandidaat wil stellen voor een functie binnen de MC contact op te nemen met één van onze bestuursleden. Alle informatie met betrekking tot het werken in de MC en het vertegenwoordigen van de achterban kunt u, desgevraagd, van de bestuursleden krijgen.

door kap Klaas Holt, Voorzitter MC LO/Sportorganisatie

ZANDLOPER 08

Vorig jaar is door het Educatief Centrum (EC), na overleg met CIOS- Arnhem, een verkorte en aangepaste CIOS-opleiding voor KL-militairen van start gegaan om zo het CIOS-diploma te halen. In 2002 is de eerste pilot met twintig militairen gestart. Ilona Roosien is één van de gelukkigen uit deze groep, zoals u hieronder kunt lezen. Deze opleiding gaat buiten de LO/Sportorganisatie om. Wel wordt deze opleiding door Bureau Marketing & Externe Betrekking (kap Sjors Röttger) gevolgd en hebben wij de stage (BPV) begeleiding op ons genomen. CIOS-Arnhem heeft kap bd Herman Woesthuis, een ‘oud’ LO/Sportinstructeur, aangetrokken die als docent en daarnaast de BPV begeleider van de studenten is. Besloten is om met ingang van september dit jaar wederom een CIOS-opleiding te starten.

Spijt van mijn keuze "Op 11 augustus 1997 ben ik opgekomen bij het schoolbataljon in Oirschot. Tijdens de AMO-opleiding kwam ik al snel in aanraking met LO/Sportlessen. Hier vroegen LO/Sport-instructeurs aan mij, waarom ik geen LO/Sportinstructeur ben geworden?" Voordat ik in dienst ging heb ik de schakelopleiding Sport & Bewegen (vooropleiding CIOS) gevolgd. Alleen in plaats voor het CIOS te kiezen had ik gekozen voor de Koninklijke Landmacht (KL). Ik had dan ook meteen spijt van deze keuze, nadat ik mijn eerste LO/Sportles had kregen in de AMO (wat had ik aan mijzelf voorbij laten schieten?). Ilona Roosien

Kosten wat het kost LO/Sportinstructeur worden Na de AMO ben ik meteen naar het EC gegaan om te kijken of het CIOS te volgen was via defensie, maar dit was helaas niet mogelijk. Ongeveer een jaar later ben ik mee geweest op uitzending met het 17e pantserinfanteriebataljon (SFOR 5). Gelukkig kon ik mijn werk zo indelen dat ik tijd over had om met de sport mee te gaan. Samen met de, toen nog sgt1 Janssens heb ik veel op het sportgebied mogen ervaren. Dat varieerde van lessen GVA (skischans), judo, langlaufen, koudweertrainingen tot materiaaluitgifte enzovoort. Na deze uitzending was het dan ook helemaal duidelijk voor mij: ik wilde koste wat het kost LO/Sportinstructeur worden. Toen ik terug was in Nederland heb ik dan ook weer elke mogelijkheid proberen te zoeken om de CIOS-opleiding te volgen, maar tevergeefs. CIOS-opleiding In het jaar 2000 ben ik vertrokken naar de KMS, waar ik aan de praat kwam met de sgt Smits. Hij vertelde mij welke mogelijkheid er nog openstond om het CIOS te doen. En dat was: dienst verlaten, het CIOS volgen om vervolgens weer als LO/Sportinstructeur terug te komen bij de KL. Toen ik besloten had dit te gaan doen, kon ik de dienst niet uit in verband met mijn contract. Na een overplaatsing van het 17e pantserinfanteriebataljon naar het Schoolbataljon kreeg ik via via te horen dat er een CIOS-opleiding via defensie werd opgestart vanuit Schaarsbergen. Na veel geregel met het Educatief Centrum kon ik beginnen met een cursus buitensportinstructeur waarna al snel de intest van het CIOS kwam. Het leren leidinggeven Uiteindelijk werk ik nu als instructrice bij het Remedial peloton bij het Schoolbataljon Zuid. Elke maandag- en vrijdagochtend loop ik stage op het LO/Sportbureau van de RvS kazerne. En

vrijdagmiddag en ‘s avonds zit ik in Arnhem op het CIOS. De CIOS-opleiding is verdeeld in vijf periodes. Iedere periode duurt zes maanden en wordt afgerond met tentamens. In totaal volgen ongeveer zeventien militairen deze opleiding. Voornamelijk van Luchtmobiel. Vrijdag beginnen we ‘s middags met theorie vakken, zoals: trainingsleer, anatomie, sport & maatschappij, management enzovoort. Per dag hebben we ook nog drie uur praktijklessen. Het leren leidinggeven en het ervaren om voor de groep te staan, wordt dan benadrukt. Er wordt eigenlijk niet zoveel gedaan aan eigen vaardigheid. Een les basketbal wordt bijvoorbeeld gecombineerd met een les leidinggeven. Dat is het belangrijkste. We moeten ook werkstukken maken voor extra studiepunten, bijvoorbeeld voor fysiologie. Voor dit werkstuk moeten we de informatie uit boeken halen. Het kan zo zijn dat we een kijkje moeten nemen binnen de organisatie van de KL en gaan we binnenkort naar een snijzaal. Solliciteren Ik moet nu nog twee jaar en zou dan in januari 2005 klaar moeten zijn met de opleiding. Het CIOS-diploma dat ik dan krijg, staat gelijk met het reguliere CIOS-diploma, alleen zonder kleine keuzevakken. En na januari 2005 heb ik dan de kans om als LO/Sportinstructeur te solliciteren en vervolgens aan de slag te gaan. door Ilona Roosien, Schoolbataljon Zuid, RvS

ZANDLOPER 09

Met een korte aanloop het diepe in… Begin december 2001 kwam het langzaam opborrelen bij de Staf van 1 GNC in Münster. Nota bene aalmoezenier lkol Bert Hes moest de legerleiding op het spoor zetten om een LO/Sportinstructeur mee te nemen naar Kaboel, Afghanistan. Vol trots vertelde hij: "ik heb een goed woordje voor je gedaan." Op de vraag wat dit dan wel in mocht houden antwoordde hij doodleuk: "ik vind dat er een ‘sportneus’ mee moet als een soort uitlaatklep voor de mensen die midden in Kaboel komen te zitten". De keuze in Münster is natuurlijk vrij gering, of collega sgt1 Arean Roodnat, of ik zei de gek was ‘het haasje’. Uiteindelijk werd het mijn naam die op de lijst kwam te staan, al had dat nog wel wat voeten in de aarde. 1 GNC is namelijk bijna geheel autonoom daar waar het gaat om een uitzending. Voor mij was een plaatsje ingeruimd bij het Staf Support Battalion op een algemene stoel. Na overleg met OPS/BLS bleek ik uiteindelijk onder het CONTCO (contingent commando) te vallen en daardoor voor drie maanden die kant op te gaan. Dan toch nog even de schrik te pakken krijgen wanneer je, één week voor vertrek, vanuit Amersfoort een officieel bericht krijgt dat je toch voor zes maanden weggaat. Na één telefoontje kwam ik er gelukkig achter dat dit slechts een administratieve ‘truc’ is, maar dat smi Ton Wessel van de Oranjekazerne mij echt begin mei komt aflossen. Bij Luchtmobiel was men enigszins gepikeerd dat zo’n ‘suffe staf’ wel een LO/Sportinstructeur mee kon nemen, iets wat in Schaarsbergen tot dan toe niet gelukt was. ‘Aha’ Erlebnissen Even terug dan naar de verdere voorbereiding voor de uitzending want waarvoor natuurlijk normaal gesproken toch iets meer dan zo’n zeven weken voor uit wordt getrokken. Voor een aantal collegae zullen er ‘Aha’ Erlebnissen opduiken, maar ik wil toch even kort een schets geven wat er dan over je heen komt. Laten we eens beginnen met het materiaal: aanvankelijk hadden ook de Duitse broeders een fraai pakket klaarstaan om mee te nemen. Na een telefoontje met elnt Frans Bultink stond er in Lettele ook het nodige gereed om per container mee te gaan naar Kaboel. Tegen de regels in Twee weken later, zo vlak voor Kerst kwam een slecht bericht: zowel OPS/BLS als ook het Einsatzführungskommando in Potsdam waren niet welwillend om hier ook maar één eurocent aan te spenderen. Bij mij kwamen natuurlijk meteen

vraagtekens naar boven, want wat ga ik daar doen zonder materiaal? Na wat onrustige weken waar ik in een opleidingscarrousel werd geduwd, kwam dankzij een persoonlijk telefoontje van de genmaj Celie (voormalig C- NATCO) richting Den Haag toch een groen licht. Ik kon alsnog een lijst met wensen indienen, en nu drie dagen voor vertrek schijnt er een akkoord te zijn, maar dat betekent wel dat ik voorlopig op mijn spulletjes moet wachten. Ben ik effe blij dat ik tegen de regels in wat zaken van de LO/Sportgroep Prins Clauskazerne alvast in een mini container heb gestopt om die kant op te sturen… Rijlessen Denk ik dat ik na vijftien jaar diverse vergeefse pogingen een heus vrachtwagenrijbewijs kan halen, is dat ook niet het geval meer. Wat dan wel? In een dagdeel in een VW-combi rijden en in het Duitse broertje van de MB, een Wolf. Wel twee kilometer terreinrijden en tien kilometer over de weg en dan mag je legaal met een Duits militair rijbewijs in Afghanistan achter het stuur kruipen. Of dat er ook van zal komen is maar zeer de vraag omdat afhankelijk van de situatie het kamp misschien niet eens verlaten mag worden. Groen licht Ondertussen heb ik van drie kanten al wat werk meegekregen! Allereerst kwam er van de Oranjekazerne de vraag ook regelmatig naar Camp Warehouse te gaan waar de rode- en groene baretten gelegerd zijn en waar overigens een geweldig mooie fitnessruimte neergezet. Daarnaast word ik stagebegeleider van een BOT-collega die bij de Genie zit en op het CIOS een studie volgt. Hij wordt ook op Camp Warehouse gelegerd, maar het is nog niet bekend wanneer. Hiermee hoop ik Kap bd Herman Woesthuis een plezier te kunnen doen, want hij begeleidt deze mannen normaal gesproken. Als derde wil 400 GNK die op het vliegveld gelegerd wordt ook wel van mijn diensten gebruik gaan maken, dus er ligt voldoende werk lijkt het. De grote vraag echter in deze blijft of ik wel van het HQ weg mag, want de huidige Duitse commandant is tot nu toe heel erg helder geweest: niet dus. De enige escape is dat C- CONTCO, de briggen Bertholee mij groen licht geeft en dan alleen wanneer de toestand dit ter plekke toelaat. U ziet het, plannen zijn er voldoende, de tijd zal leren wat er allemaal van terecht komt. Over een maand hoort u er meer van! door smi André Wijnberger, LO/Sportgroep Münster

ZANDLOPER 10

Uit de medische hoek Met ingang van dit jaar (2003), hebben er veranderingen plaatsgevonden in het reanimatie protocol. Aooi Arthur Vaessen, Bedrijfshulpverlener van onze LO/Sportorganisatie en belast met de bijscholingen, heeft deze veranderingen voor u op papier gezet. Enkele collega’s hebben deze veranderingen al in de praktijk mogen toepassen op ‘Annie’. Dit onderwerp heeft voor de redactie van de Zandloper een zeer hoge prioriteit. Helaas is het document te groot om in de Zandloper te plaatsen. Gekozen is voor een korte samenvatting, met een verwijzing naar het Intranet, waar onderstaand verhaal volledig staat beschreven. Het document kunt u vinden op het Intranet van de LO/Sportorganisatie. Onder rubriek: Nieuws en het document heeft de naam: Hartfalen. Oud:

Nieuw:

(3 x P) Controle bewustzijn middels: Aanroepen = Praten, Pijnprikkel

Controle bewustzijn middels: Aanroepen en voorzichtig ‘(aan) schudden’ bij de schouders.

Ademweg vrijmaken (Airway)

Ademweg vrijmaken (Airway)

Hoofd- en neklift. Kijken, voelen en luisteren.

Hoofd- en kinlift. Vluchtige mondinspectie. Kijken, voelen en luisteren.

(Laten) ALARMEREN (1-1-2)

(Laten) ALARMEREN (1-1-2), indien er geen waarneembare ademhaling geconstateerd wordt

Beademen (Breathingh) Niet Omhoog

Beademen (Breathingh) indien geen ademhaling. 2x effectief (850-1000 cc) borstkas ±1 cm omhoog

Pols/controle Circulatie Halsslagader (Carotis) Indien geen reactie of circulatie.

Controle Circulatie Halsslagader (Carotis) Indien geen circulatie of bij twijfel: STARTEN!

Hartmassage: Juiste plaatsbepaling. Diepte indrukken 4-5 cm Tempo 80 – 100 per/min 5:1 (2 helpers) 15:2 (1 helper) Controle circulatie na 1 minuut

Hartmassage: Juiste plaatsbepaling. Diepte indrukken 4-5 cm Tempo 100 per/min Altijd 15:2 voor zowel 1 als 2 helpers Geen controle van de circulatie meer na 1 min.

ZANDLOPER 11

Een lang gekoesterde wens... Diverse collega’s attendeerden mij op een geweldige prestatietocht die aooi bd Peer van de Ven had gemaakt. Mijn herinneringen aan het LO/Sporttijdperk van Peer, beperken zich tot zijn functie bij de Staf Personeelszaken en zijn hardloopprestaties. Ik bezocht een persoon die leeft van dag tot dag en altijd creatief bezig is. Met een beperkte kennis van de kookkunst en de Franse taal vertrok hij en maakte een pelgrimvoettocht van bijna 3000 kilometer. Van Balkum (Nederland) naar Santiago de Compostela (Spanje) met als eindpunt Sternisse, wat vroeger als het eindpunt van de wereld werd beschouwd. Ontdaan van het nodige welvaartsvet vertelt hij in een interview van vijf uurzijn verhaal hetgene een diepe indruk op mij achterliet.

“Mijn droom gaat leven”

“Velen gingen mij voor”

Finesterre: “Het is over”

Waarom naar Santiago de Compostela en niet naar Rome? "Ik weet het niet. Ergens in de jaren ’70 heb ik er iets over gelezen of gehoord. Ooit is de wens ontstaan om te voet op bedevaart naar het graf van de Heilige Jacobus te gaan." Deze lang gekoesterde wens, gestimuleerd door zijn vrouw, ging op 23 juni 2002 in vervulling. Op die dag hangt zijn vrouw Nel hem de Jacobusschelp om en vertrekt Peer, te voet, vanuit Berlicum. Naar Santiago de Compostela, de bedevaartplaats van de Heilige Jacobus de Meerdere. Deze bedevaartplaats is ooit ontstaan doordat een kluizenaar in de negende eeuw het graf van de Heilige Jacobus had gevonden nadat hij enkele dagen achtereen een helder licht op deze plaats had gezien. Er werd een kerkje over het graf gebouwd en zo werd het een pelgrimplaats. Vanaf dat tijdstip ging men dus al op weg naar deze trekpleister. De pelgrimszegen "Met familie en vrienden wandel ik naar Den Dungen, de parochie van Jacobus de Meerdere, de apostel wiens graf ik wil gaan bezoeken. Voor aanvang van de mis zet ik mijn rugzak bij het altaar met daarop een grote Jacobusschelp, het teken van de Jacobuspelgrim. Ik zie de verbaasde gezichten van het Dungense kerkvolk. "Wie is da. Kende ge hum." Tijdens de Hoogmis roept pastor van Beurden mij naar voren. In het kort vertelt hij waarom die rugzak daar staat en wie ik ben en waar ik naar op weg ben. Hij geeft me de geloofsbrief, de aarden kruik die nooit leeg raakt en de schelp. Als hij me de pelgrimszegen geeft treft mij de intense stilte in de kerk. Diep ontroerd loop ik met rugzak om en mijn pelgrimsstaf in de hand, onder luid applaus, de kerk uit. Niet alleen bij mij, maar ook bij anderen heeft dit alles meer losgemaakt dan we van tevoren gedacht hadden." Afscheid Op het kerkplein neemt Peer afscheid. Kort en vol emotie. Kerkgangers wensen hem een goede reis. Met zijn vrouw en kinderen wandelt hij een stukje verder. Op het terras van café de Molen drinken zij koffie met gebak en nemen afscheid. "Ik ga op weg. Mijn lang gekoesterde droom begint werkelijkheid te worden, al kan ik het nog moeilijk geloven."

ZANDLOPER 12

Dwars door België Na een overnachting in het pelgrimshuis, de Jacobushoeve, dwars door België. "Door bos en veld maar ook langs de weg. Een lange middag langs een kaarsrecht kanaal en door de Ardennen met zijn steile, met stenen bezaaide paadjes. Velen herkennen de schelp en wensen me een goede reis, Bon Courage. Men stopte of keerde om voor een praatje. Vroegen me een kaarsje op te steken voor henzelf, verwanten of voor het welzijn van de wereld. Ik sliep in kloosters zoals in Postel en Chevetogne, maar ook ergens in het veld." Zuidwaarts door Frankrijk De grote steden ontlopend vervolgt hij via gehuchtjes en dorpjes, langs eindeloze graanvelden naar Vezelay zijn weg. Vezelay is met Parijs, Le Puy, Velay en Arles een grote pelgrimsplaats waar de pelgrims uit Europa bijeen kwamen om vandaaruit verder door Frankrijk te trekken naar St Jean Pied de Port, aan de Frans-Spaanse grens. Velen gaan hier via Limoges verder naar St Jean Pied de Port. "Ik ben nog verder zuidwaarts gegaan door het prachtige heuvelland van de Morvan naar Le Puy en Velay, zuid-oost van Clermont Ferrand. En altijd weer Bon Courage. Vroeg ik om water kreeg ik een pak koekjes of fruit erbij. Kom even op de koffie. Hier heb je een adres, bij hen kun je slapen. Zo gastvrij, zo vriendelijk. Alleen brood was af en toe een probleem. Waar vind ik vandaag weer een bakker want in die gehuchtjes komt de bakker langs. Je hoort dat aan het getoeter en dan maar hopen dat je op tijd bent voor hij weer verder rijdt naar de volgende plaats." Ook het zoeken naar een slaapplaats aan het eind van de middag. "Omdat ik me had voorgenomen niet in een hotel te gaan slapen werd het wel eens later, maar de Heilige Jacobus zorgde er altijd weer voor dat er iets was. Ik heb geslapen in een judoschool, onder het afdak van een voetbalkantine, in een schuur, een schaapskooi in de wei en bij mensen thuis." De Jacobusroute Vanaf Le Puy gaat Peer westwaarts en volgt grotendeels de GR 65. Een GR, (Grande Randonee) is een uitgezette wandelroute, rood-wit gemarkeerd. De GR 65 is de Franse Jacobusroute. Door het Centraal Massief, dus altijd klimmen en dalen. "Door schitterende dorpen. Het is vanaf hier druk door pelgrims en wandelaars. Slapen doe ik in de gîte-etappes. Slaapzalen met stapelbedden vaak dicht op elkaar en weinig tot geen privacy. Meestal kun je in een keukentje wel je eten klaarmaken, maar dan dien je er wel voor te zorgen dat je voor de Fransen gaat eten, anders is er geen plaats en tijd meer. Sober en eenvoudig tegen een kleine vergoeding. Om tien uur gaat het licht uit. Door prachtig afwisselende landschappen alsmaar verder en dan ineens voor me: de Pyreneeën. Kippenvel: heb ik werkelijk zover gewandeld? In een weiland zet ik koffie en geniet van zo’n moment en geef mezelf de tijd, om het te verwerken. Op 16 augustus loop ik door de Jacobuspoort, St Jean Pied de Port binnen en haal mijn stempel voor mijn pelgrimspas. Een intens gevoel van vreugde, maar ook van ongeloof overspoelt me. Het is op vakantie met de auto al zover en nu zo. Wauw. Ik ben hier echt helemaal te voet vanaf Balkum naartoe gekomen."

De Camino De Camino Francais (de Franse weg) is de meest bekende Spaanse pelgrimsroute naar Santiago de Compostela. Door een dicht wolkendek en een lange klim in de Pyreneeën naar Spanje naar de eerste etappeplaats van de camino (de weg), het klooster van Roncevalles. Het is druk hier. De Camino is een populaire smeltkroes van nationaliteiten. Werkelijk overal vandaan komen ze, om deze weg te lopen of te fietsen. Af en toe hoor ik mijn eigen taal. De groet Bon Courage wordt Bon Camino. De weg is heel gemakkelijk te volgen. De gele pijl en het teken van de schelp zie je overal. Met alleen een foldertje over de refugio’s (slaapplaatsen) en waar een winkel is, ga ik op pad. Onderweg zie ik wel wat ik tegen kom. Stoppelvelden en nog eens stoppelvelden. Eindeloze gele vlaktes. Over de rode leemweg trek je erdoor. Wijnvelden zover als je kijken kunt. Droge, dorre en verlaten vlaktes. En de zon trekt zich nergens wat van aan. Grote steden zoals Pamplona, Burgos en Leon, maar veelal door hele kleine gehuchten. Slapen doe je in refugio’s, nog soberder dan in Frankrijk. Slaapzak diep over je hoofd trekken en snel slapen met ongelooflijk gesnurk en veel mensen in een volle zaal. Maar ook heel gezellig met veel contacten. Elke morgen vertrek ik vroeg in het donker. Het licht zien worden in zo’n prachtig landschap is al een belevenis op zich. Met een heel dubbel gevoel kom ik op 6 september in Santiago bij de kathedraal aan. Blijdschap vermengd met "het is over". Mijn droom is werkelijkheid. Heel moeilijk. De volgende dag ga ik naar Finesterre, zo’n tachtig kilometer verder. Finesterre aan de Atlantische Oceaan, voor de pelgrim van heel vroeger, het einde van de wereld. Hier verbrandde men de gedragen kleding om zo een nieuw leven te beginnen. Ik ben toch teveel gehecht aan mijn broek en shirt na zoveel kilometers. Mijn sokken dan maar, die stinken toch al zo gruwelijk. Tijd om het te verwerken Na een lange bustocht van 32 uur, komt Peer op 11 september thuis waar een grandioos ontvangst is met een hele lange loper. Na 2800 kilometer te voet onderweg te zijn geweest, in alle rust en eenvoud, is het wel weer wennen in deze drukke maatschappij. In Vezelay heb ik mijn tentje mee terug gegeven, maar dit gewicht werd aangevuld door fruit. De eerste week enkele blaren wat kwam door het extra gewicht van de rugzak. Een dag stortregen en verder af en toe een buitje en wat motregen. Warm en snikheet, maar ook nachtvorst waardoor het ’s morgens vroeg zo koud was dat ik de ritssluiting van mijn rugzak niet open kreeg om mijn eten te pakken. Meestal stond ik rond zes uur op en tegen een uur of vijf stopte ik bij een refugio. Zo liep ik gemiddeld bijna vijftig kilometer per dag. Een onvergetelijke tocht met diepe indrukken is afgelopen maar die nog lang zal doorwerken als er ooit een einde aan zal komen. door aooi Richard Wichhart

ZANDLOPER 13

“Weer thuis”

Hongerklap of hittestuwing, maakt het wat uit? In de Zandloper las ik kort geleden het verhaal ‘Sectie control goes extreme’, waar bij één van de deelnemers het kaarsje steeds minder gaat branden en uiteindelijk zelfs helemaal uit gaat. "J. zweet inmiddels als een paard en kan de trappers nog nauwelijks rond krijgen. We vermoeden een hongerklap (ondanks dat hij ‘s ochtends nog heeft gegeten) en daarbij is J. voor de op dat moment geldende buitentemperatuur te warm gekleed. Na een korte pauze besluiten we om langzaam door te gaan. De toestand van J. wordt echter zodanig zorgwekkend dat ook dit niet meer mogelijk is. Uiteindelijk weten we het eindpunt te bereiken. Het militair vervoer kan ons op dat smalle parcours helaas niet bereiken. Al met al loopt het gelukkig goed af." De zwakke schakel: als één man bezwijkt, heeft ook de rest van de eenheid een verhoogde kans en moeten alle mannen gecontroleerd worden. Als iemand niet meekan onder warme omstandigheden, dan is er eerder sprake van een hitteprobleem dan van een gebrek aan motivatie (preventieregels voor de commandant, regel 1) Wat kan hier aan de hand zijn geweest? Uit de beschrijving van de problemen komt duidelijk naar voren, dat hittestuwing als gevolg van de inspanning en vochttekort een rol kan spelen. Dat is beslist een ernstiger beeld dan gebrek aan voeding, het beeld dat in de Zandloper is geschetst. Het is in dit kader wellicht nog eens nodig om de risico’s van inspanning onder warmere omstandigheden en de daarbij passende aandachtspunten de revue te laten passeren. Lichamelijke inspanning gaat gepaard met metabole warmteontwikkeling. Er treedt enige warmtestuwing op en de uiteindelijk bereikte lichaamstemperatuur houdt verband met de mate van inspanning. Extreme warmtestuwing kan optreden, als de afgifte van warmte wordt beperkt. Dat is het geval bij een warme omgeving, isolerende kleding en bij dehydratie. Externe aanvoer van vocht blijkt meestal achter te lopen ten aanzien van de behoefte (het dorstgevoel is geen goede maat). Bijzonder risico lopen personen met: • Extra dehydratie door alcoholabusis, maagdarmproblemen, diureticagebruik • Gebrekkige acclimatisatie, slechte trainingstoestand, vermoeidheid en slaapgebrek, overgewicht • Recente infectieziekten of immunisaties, verbranding van de huid, gebruik van diverse geneesmiddelen De eerste verschijnselen van disregulatie zijn kippenvel, koude rillingen, bonzende druk in het hoofd, onzekerheid (wankelen, slapte, duizeligheid), misselijkheid, desoriëntatie in tijd en plaatsen, kramp. Uiteindelijk zal de persoon collaberen.

huishouding en daalt het prestatievermogen. Bij 5-6 % dehydratie is verder functioneren onmogelijk. Wat moeten we doen om problemen te voorkomen? Het betrof in het aangehaalde artikel een groep LO/Sportinstructeurs op de mountainbike op de Utrechtse heuvelrug en niet, zoals de bij het artikel geplaatste foto zou kunnen doen vermoeden, in de Zwitserse bergen. Het is voor de begeleiders een bekende omgeving met hobbels, bochten, broodnodige heuvels en een gapende afgrond. Er kan dus van alles gebeuren, welke voorzorgsmaatregelen nemen we dan? Je zou het volgende kunnen bedenken: • Het thuisfront weet, wie deelnemen en waar we zijn. • We checken de kleding en fitheid van de deelnemers gerelateerd aan duur en intensiteit van de inspanning. • We nemen een EHBO kit mee. • We zijn voorzien van GSM’s en telefoonnummers. • We nemen de KL-sportdrank mee voor onderweg (zie Zandloper, jaargang 8, nummer 7, september 2001) • Als er zich dan nog problemen voordoen, dan zijn die beheersbaar. Het is belangrijk kennis te hebben over symptomen van hittestuwing om een beoordeling te kunnen maken van de toestand. Het is belangrijk vooraf de risico’s in te schatten. De LO/Sportinstructeur is verantwoordelijk voor de veiligheid van de deelnemers. Voorkomen Met enige regelmaat hebben zich in de afgelopen jaren incidenten voorgedaan, soms met fatale afloop, waarbij de nodige voorzorgsmaatregelen ontbraken, de verschijnselen niet werden herkend en er schakels in de afvoerketen faalden. Zorg dat u dat niet overkomt.

door kolonel-arts E.R.H.A. Hendriks, Hoofd TGTF

In een warme omgeving treedt in het algemeen snel een vochtverlies ter grootte van 1-2% van het lichaamsgewicht op. Bij 2-3% dehydratie treden problemen op in de warmte-

ZANDLOPER 14

Een andere Pen Wanneer je zelf redactielid van de Zandloper bent en je krijgt dan ‘de Pen’ naar je toegeschoven, is dat hetzelfde gevoel als Joop Braakhekke die in zijn eigen restaurant eet. De meeste gebruiken het fenomeen dan ook om een stukje over zichzelf te vertellen. Veelal een opsomming van hun militaire carrière in combinatie met het leukste moment tot dusverre. Tijdens de maandelijkse redactievergadering worden alle ingezonden stukken aan een kritische blik onderworpen. Een regel die wij daar zeker bij hanteren is dat het medium Zandloper geen middel mag zijn waarin met modder kan en mag worden gegooid. Kortom het ‘privé’ gehalte proberen wij te ver’meijden’. Echter hoeft dit niet in te houden dat er hier en daar wel eens een kritische noot geplaatst mag worden. Per slot van rekening zit het leveren en omgaan met kritiek in de genen van een sportman of vrouw. Toch wordt bijna bij iedere sportieve confrontatie prikkeling van de tegenstander door gepaste verbale woordkeuze gebruikt. "Informeren is motiveren!" De Zandloper zie ik dan ook als belangrijk communicatiemiddel bij een dergelijk sterk geografisch verspreide organisatie als de LO/Sportorganisatie. Anders als anders wil ik ‘de Pen’ gebruiken om eens stil te staan bij het woord: communicatie. Vooral de laatste jaren werd het LO/Sportpersoneel wakker geschud met klinkende en professionele slagzinnen. Onze lijfspreuk: "Fit for Action", is daarbij het bekendste voorbeeld en ik moet zeggen nog steeds een uitstekende keuze. Zo goed, dat de luchtmacht er zelfs "Fit for Airpower" van heeft gemaakt. Maar andere bekende spreuken waren: "Meten is weten" en meer betrekking hebbende op dit onderwerp is: "Informeren is motiveren!". "Hallo, met de sport" Marketing en management dat zijn de nieuwe tools. Het werd interessant want een militair werd op eens een klant. Het management en de ondersteuners daarvan, moesten op cursus M&M (Marketing en Management) op het CIOS in Arnhem. Ik weet nog hoe ons de tien gouden telefoonregels werden bijgebracht. Laat de telefoon eerst twee tot driemaal overgaan, zodat je de beller met jouw snelle opname niet zou overrompelen. Vervolgens altijd beginnen met een "goedemorgen, -middag, of –dag", reden hiervoor was dat de beller aan jouw stem kon wennen. Wanneer je in de praktijk ergens een LO/Sportgroep belde, kon je zelf ervaren of desbetreffende instructeur de cursus wel of niet had gevolgd. "Hallo, met de sport", conclusie: deze collega heeft de cursus nog niet gehad. In goede staat ontvangen "Bijzonder goedemorgen, u spreekt met de sergeant-majoor Sportspier, van de afdeling LO/Sport, waar kan ik u mee van dienst zijn?" Deze laatste moet met vlag en wimpel voor de cursus M&M geslaagd zijn. Wij werden tijdens deze cursus

inderdaad gewezen op het feit dat informeren motiveren is. Op dit gebied moeten we de aangereikte tools van de cursus nog eens tegen het licht houden. Bij briefwisselingen richting de staf in Amersfoort, wordt nooit bevestigd dat jouw brief in goede staat is ontvangen, laat staan in behandeling is genomen. Bij veel instellingen in de burgermaatschappij, neem bijvoorbeeld de belastingdienst of ministerie van justitie, is een bevestiging vanzelfsprekend. Vaak voorzien ze de brief al van een nummer en wanneer binnen een bepaalde tijdstermijn de schrijver niets heeft vernomen, wordt hij of zij vriendelijk verzocht te reageren. Het predikaat ‘bijna goed’ In vergelijk met omgaan voor wat betreft het personeelsgebied, is bovenstaand voorbeeld nog een lachertje. Alle begrip voor onverwachtse problemen die opduiken. Maar mensen in februari middels schriftelijke uitleg via hun commandant informeren waarom alles langer gaat duren, krijgt het predikaat ‘bijna goed’. Waarom niet direct in januari, in ieder geval bij de personen in kwestie, op de deurmat? Slecht bericht (uitstel), zoals in dit geval, is in ieder geval een bericht. Communicatiebewaker Gelukkig kwam ik tot de ontdekking, bij mijn zitting in de werkgroep sergeant-majoors, dat vanuit dezelfde staf deze gebreken op communicatiegebied zijn gesignaleerd en erkend. Nu nog een communicatiebewaker die zorgt dat in de praktijk de lijnen open blijven en procedures bewaakt worden. Ik heb ‘de Pen’ gebruikt om er een kritische noot mee te schrijven op communicatiegebied. Het bewijs dat het niet altijd is, wat je ziet of denkt, betreft de ‘mollenfoto’ van een paar Zandlopers terug. Op deze foto staan collega Gerrit Hof en ondergetekende in een Ceremonieel Tenue (CT) van de KMA. Dit tenue hadden wij aan, omdat wij namens de KMA waren ingedeeld als erewacht bij het huwelijk van ZKH Willem Alexander en Maxima. Dus wij hadden geen ‘generaalspetten’ op zoals sommigen dachten. Bovendien was de foto geleend van het KMA magazine ter illustratie. De gelukkige die de volgende pen mag ontvangen, is hiervan nog niet op de hoogte gebracht. door smi Richard Hesterman, Sectie LO/Sport KMA

ZANDLOPER 15

Colofon

De Zandloper is een uitgave van en voor de LO/Sportorganisatie KL. Redactie(raad) Voorzitter

kap Sjors Röttger (*06-500-61484)

Hoofd-/eindredacteur

aooi Richard Wichhart (*06-500-61213)

Redacteur

smi Mike Becker (*06-578-62833) smi Richard Hesterman (*06-529-3610) smi Jan Welling (*06-532-48163) smi André Wijnberger (*06-345-3320-419) sgt Sibyl Gassner (*06-549-64630) dhr Chris Harts - TGTF (*06-557-66416)

Redactie-Kopijadres

LO/Sportorganisatie KL Redactie Zandloper Bernhardkazerne MPC 53 B Postbus 3003 3800 DA Amersfoort Tel: PTT 033-4661213 MDTN *06-500-61213 Mobiel 06-22412928 Mail Wichhart, REM LOSPORT BDFPL E-mail [email protected] E-mail [email protected]

Kopij/brieven volgende uitgave dienen uiterlijk 18 maart 2003 bij het kopijadres te zijn. Vormgeving & lay-out

Sectie Grafische Vormgeving, Frederikkazerne Den Haag

Druk

PlatijnCasparie Zwolle

De inhoud van dit blad weerspiegelt niet noodzakelijk de mening van de C-LO/Sportorganisatie. De redactie behoudt zich het recht voor ingediende kopij niet of gedeeltelijk te plaatsen. De inhoud van ingezonden brieven en artikelen blijft voor rekening van de schrijver. Artikelen uit dit blad mogen overgenomen worden mits de bron wordt vermeld.