SECUNDAIR ONDERWIJS FUNDAMENTEEL GEDEELTE

SECUNDAIR ONDERWIJS

Onderwijsvorm:

TSO

Graad:

derde graad

Jaar:

eerste en tweede leerjaar

Studiegebied:

Grafische technieken

FUNDAMENTEEL GEDEELTE Optie(s):

Multimediatechnieken

Vak(ken):

TV Grafische technieken

Vakkencode:

IT-s

Leerplannummer:

2002/265 (vervangt 2001/055)

Nummer Inspectie:

2002/258//1/N/SG/1/III/ /D/

11 lt/w

TSO – 3de graad – optie Multimediatechnieken TV Grafische technieken (1ste jaar: 11 lestijden/week, 2de jaar: 11 lestijden/week)

1

INHOUD visie...........................................................................................................................................................2 beginsituatie .............................................................................................................................................3 algemene doelstellingen...........................................................................................................................4 leerplandoelstellingen / leerinhouden.......................................................................................................6 pedagogisch-didactische wenken en timing...........................................................................................24 minimale materiële vereisten..................................................................................................................27 evaluatie .................................................................................................................................................29 bibliografie ..............................................................................................................................................30


2

VISIE De grafische industrie verruimt van een zuiver grafische industrie naar een media- en communicatieindustrie, waarbij het begrip communicatie vooral duidt op een veel breder gebied dan alleen maar het gedrukt product als communicatiemiddel. Het gedrukt product zal blijven bestaan, maar zal aangevuld worden met meerdere elektronische producten, die deel uitmaken van wat men “elektronisch publiceren” (electronic publishing) noemt. Vooral de pre-press-sector van de grafische industrie neemt deel aan deze verbreding van de grafische productie. Vanuit dezelfde databanken kunnen grafische bedrijven twee productlijnen opzetten: - de lijn van de gedrukte producten; - de lijn van de elektronische, digitale producten. De multimedia- en internetwereld maakt dus deel uit van de grafische industrie. De huidige studierichtingen van het grafisch onderwijs zijn aangepast aan de klassieke, gedrukte producten van de grafische industrie, maar zijn niet aan de huidige verbreding naar elektronische producten. In deze nood aan aanpassing is er een sterke vraag naar creatieve technici die met de beschikbare digitale hulpmiddelen niet-gedrukte elektronische producten kunnen ontwerpen en realiseren. De werknemers die de creatie en de productie van deze elektronische producten zullen tot stand brengen kunnen in twee niveaus ingedeeld worden: * secundair niveau: ontwerpen en realiseren van Internettoepassingen en van multimediale producten; * niveau hoger onderwijs: ontwerpen van concepten voor multimediale producten en informatiestructuren voor Internet. Op secundair niveau zal de leerling dus moeten leren omgaan met:: • de volledige digitalisering van zijn grafisch product; • vormgeving en typografie op een beeldscherm; • combinaties van het stabiele beeld, het bewegende beeld en geluid; • interactiviteit in internettoepassingen en multimediale producten; • zich leren bewegen en leren werken in omgevingen met databanken en netwerken. Als tewerkstellingsmogelijkheden voor deze leerlingen gelden: • de afdeling elektronische producten van middelgrote en grote grafische bedrijven; • publiciteitsagentschappen; • gespecialiseerde firma’s voor Internetpagina’s, elektronische non-printproducten en multimediaproducenten. • In de derde graad TSO Multimediatechnieken worden de leerlingen opgeleid om zelfstandig webpagina’s vorm te geven en op te maken en om als graficus een welomschreven taak binnen multimediaproductie te kunnen vervullen. Het produceren van multimedia is een complex gegeven dat via ‘teamwork’ tot stand komt. Verschillende specialisten moeten op hetzelfde terrein met mekaar samenwerken: producer, verkoop en marketing adviseur, juristen (gespecialiseerd in technologie en media), investeerders, pers en media relaties, art director, videospecialisten, audiospecialisten, schrijvers, content specialisten, grafici en animators, ... Het werkverloop bij de productiefase kan op een eenvoudige wijze als volgt voorgesteld worden: 1. scenario, Storyboard, draaiboek; 2. video, digitaliseren en editing; 3. audio, digitaliseren en editing; 4. vormgeven, aanmaken van beeld en tekst, aanmaken van animaties; 5. integreren en samenbrengen van alle media; 6. beta-testing.


3

BEGINSITUATIE Deze studierichting bouwt verder op volgende voorkennis uit de tweede graad Grafische technieken TSO en Grafische wetenschappen TSO: - basiskennis en basisvaardigheden i.v.m. Macintosh computer: besturingssysteem Systeem en gebruikersinterface = Finder; - basiskennis en basisvaardigheden i.v.m. PC: besturingssysteem Dos en gebruikersinterface = Windows; - basiskennis en basisvaardigheden grafische/typografische vormgeving; - basiskennis en basisvaardigheden tekstopmaak. De logische onderbouw voor deze TSO-richting is de tweede graad TSO Grafische technieken waarin bovenstaande voorkennis uitgebreid aan bod komt. Leerlingen uit de tweede graad Grafische wetenschappen hebben dezelfde basisopleiding gekregen, zij het op een niveau dat meer de nadruk legt op het technologisch inzicht dan op het aanleren van de praktische vaardigheden die eigen zijn aan de grafische beroepen. Leerlingen uit andere studierichtingen kunnen instromen mits zij onderverdeeld worden in afzonderlijke praktijk- en technologiegroepen zodat zij in de beginperiode een doorgedreven inhaalbeweging kunnen maken. Deze inhaalbeweging moet zo kort mogelijk zijn, en omvat basisvaardigheden computergebruik in Macintosh omgeving (gebruikersinterface), basisvaardigheden computergebruik in Windows-omgeving (gebruikersinterface), basisvaardigheden i.v.m. tekstschikking (regelvallen, symmetrie en asymmetrie), basisvaardigheden lettergebruik (leesbaarheid, korpscontrast, oogcontrast, kleurcontrast, gradatiecontrast en letterkeuze), basisvaardigheden grafische vormgeving (kleurenleer en eenvoudige grafische stileringen).


4

ALGEMENE DOELSTELLINGEN Algemene doelstellingen. De leerling : - kan bewust omgaan met werkomgeving, veiligheids- , gezondheids- en milieuaspecten; - verwerft algemene, culturale en maatschappelijke vorming zodat de mogelijkheid tot hogere studies, specialisaties en bijscholingen succesvol af te werken geboden wordt ; - integreerd de multimediale omgeving in de eigen leefwereld; - is in staat om met de digitale middelen te communiceren; - is in staat om creatief en probleemoplossend te denken en handelen; - kan op creatieve wijze één of meerdere technisch realiseerbare multimediaoplossingen uitwerken voor een opdracht waarna, na overleg met de klant, de technische realisatie tot stand gebracht wordt; - verwerft ruime theoretisch-technische en praktische vaardigheden toegepaste informatica - dit als uitgangspunt om vormgegeven digitale producten te realiseren; - verwerft een ruime belangstelling voor technologische vernieuwingen; - kan creatief werken op vormgevingsgebied; - kan zich voortdurend navormen – o.a. via raadpleging van informatiebronnen, informatieselectie en verwerking; - kan in teamverband werken; - kan gestructureerd zelfstandig werken met oog voor de ethische en de bedrijfseconomische aspecten van een product; - is voldoende taalvaardig zodat de toegang tot technische informatie mogelijk is; - kan diverse productieprocessen voor de ontwikkeling van multimediale omschrijven; - kan, rekening houdend met een bestaand scenario, multimediale producten op een creatieve wijze vormgeven en is in staat om deze producten technisch samen te stellen binnen de grenzen van een welomschreven productieproces. De opleiding multimediatechnieken in de derde graad TSO zorgt ervoor dat leerlingen kunnen: • vormgeven, beeld en tekst aanmaken; • media integreren en samenbrengen. In een zevende jaar zullen de leerlingen zich verder specialiseren in aanmaken van vormgeving, animaties, audiovisuele technieken, programmatie, datacommunicatie en netwerken. Specifiek voor calculatie (profiel van de opleiding, vakgebied calculatie): • kostprijsramingen kunnen voorstellen; • ordervoorbereiding kunnen samenstellen; • een kostprijsberekening kunnen opmaken. Algemene doelstellingen voor het vakgebied calculatie: • inzicht hebben aangaande de kostprijsfactoren; • kostenberamingen kunnen opmaken voor diverse multimediaproducten; • bij het berekenen van de kostprijs van een multimediaproduct gaat het vooral om het juist aanrekenen van diensten (arbeid) en niet zozeer het incalculeren van de meerwaarden van grondstoffen, aangezien het product veelal digitaal is en niet analoog. De nacalculatie is dus ook van extreem groot belang; • de ordervoorbereiding kunnen uitvoeren.

Vakoverschrijdende eindtermen (VOET). Daarnaast levert de leraar (ook diegene van het vak dat in dit leerplan aan bod komt) mede zijn bijdrage tot de realisatie van de vakoverschrijdende eindtermen (VOET). Vakoverschrijdende eindtermen zijn minimumdoelen die niet specifiek behoren tot een vakgebied, maar onder meer door middel van meerdere vakken of onderwijsprojecten kunnen worden gerealiseerd. Zij zijn in eerste instantie een opdracht voor het hele schoolteam. Om uit te maken hoe alle vakoverschrijdende eindtermen op schoolniveau kunnen gerealiseerd worden, zijn afspraken nodig tussen de collega’s van alle vakken. Het is aangewezen om deze afspraken formeel vast te leggen.


5

In sommige vakken kunnen bepaalde VOET uitdrukkelijker aan de orde komen dan in andere. Leerplannen kunnen dan ook verwijzingen naar VOET bevatten als de binding tussen de vakgebonden doelstellingen en de VOET evident is. Indien de vakgroep nog andere VOET realiseerbaar acht binnen een vak, wordt dit vastgelegd in een verslag waarin zowel de visie en de planning zijn opgenomen. Bij de aanvang van het schooljaar maakt de leraar een oordeelkundige keuze van de leerinhouden waarmee hij de vakgebonden en vakoverschrijdende doelstellingen wil realiseren (bij voorkeur na overleg met de vakgroep) en stelt een jaar(vorderings)plan op waarin hij de leerstof op een evenwichtige wijze verdeelt over het beschikbare aantal lestijden.


6

LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN SUBVAK 1: MULTIMEDIATECHNIEKEN 1ste leerjaar: 10 lestijden/week, 2de leerjaar: 10 lestijden/week Decr. nr.

(u) = uitbreidingsdoelstelling

LEERPLANDOELSTELLINGEN

LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen 1

begrip multimedia • •

2

soorten multimediaproducten • • •

3

meerwaarden van multimediale producten omschrijven; de multimediale toepassingsgebieden met voorbeelden toelichten en enkele goede en minder goede voorbeelden geven.

het begrip van multimediaproducten omschrijven; toepassing van multimediaproducten toelichten met voorbeelden; interactieve producties opsommen.

informatiedragers • •

het begrip informatiedrager en de toepassingsgebieden ervan omschrijven; informatiedragers praktisch gebruiken.

1 • • • • • • 2 • •

begrip multimedia toepassingsgebieden bedrijfsleven interactieve informatiezuilen catalogi onderwijs andere soorten multimediaproducten elektronische diashows audio/videoproducties

3 • • • • •

informatiedragers diskettes en vaste schijven CD audio/video Cdi, foto CD, DVD actuele ontwikkelingen

4

het productieproces bij het ontwikkelen van multimediaproducten met 4 voorbeelden verduidelijken • • • de verschillende stappen chronologisch opsommen; • • de begrippen en processen omschrijven. • • • •

productieproces schematisch overzicht scenario, storyboard, draaiboek video, digitaliseren en editing audio, digitaliseren en editing aanmaken van animaties, beeld en tekst integreren en samenbrengen van alle media Beta-testing

5

de aandachtspunten bij het opzetten van een multimediaproductie opsommen en toelichten

aandachtspunten bij het opzetten van een multimediale productie

5

TSO – 3de graad – optie Multimediatechnieken TV Grafische technieken (1ste jaar: 11 lestijden/week, 2de jaar: 11 lestijden/week) Decr. nr.

7


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen • • • •

6

• • • • • •

7

• • • • • •

met eigen woorden multimediale producten omschrijven; de voorstellingen schematisch weergeven en interpreteren; de verschillende functies van multimediale producten inhoudelijk omschrijven; hun eigen opleiding binnen deze verschillende functies situeren (aanmaken van beeld en tekst+integreren en samenbrengen van alle media).

• • • • • • • • • • •

inhoud doelgroep afkortingen en terminologie hardware beslissing software beslissing personeel wettelijke beperkingen documentatie – handleiding distributie administratie administratief beslissingsrecht

aanmaak, in- en uitvoer van digitale materialen uitvoeren; de verschillende bestandsformaten en hun eigenschappen voor audio en beeld opsommen; de relatie tussen de verschillende bestandsformaten voor audio en beeld en hun toepassingsgebied verwoorden; bestandsformaten converteren; de begrippen schermresolutie, bitdiepte (audio en beeld), frequentie (bij audio), QuickTime verwoorden en toelichten met voorbeelden; een overzicht van de verschillende compressietechnieken en hun eigenschappen verduidelijken; een compressie toepassen. een algemeen overzicht van de verschillende soorten scanners en hun toepassingsgebied geven; de technische vereisten verwoorden aan een scanner voor multimediale toepassingen en de werking van een vlakbedscanner(s) schematisch toelichten; de technische vaardigheden bezitten om een scan te maken en het aangeleverd materiaal volgens de gestelde eisen verwerken; verschillende originelen verwerken: doorzicht en opzicht, kleur en zwart -wit, reeds gedrukte originelen, originelen met hoogteverschil; een algemeen overzicht van de verschillende soorten digitale camera‘s en hun toepassingsgebied geven;

6 • • • • • • •

invoer en verwerken van digitaal materiaal bestandsformaten resolutie bitdiepte frequentie QuickTime compressie recente ontwikkelingen

7 •

invoerapparatuur: scanner, digitale camera, videocamera, audio- en videorecorder, media voor het aanleveren van digitaal materiaal soorten, werking en verwerking van aangeleverd materiaal technische vereisten voor multimediale toepassingen: bitdiepte, resolutie, gradatie, scherpte, kleurmodus, voorkeuren video verwerking van aangeleverd materiaal werking frame to pict

• • • • • •


8


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen • • • • • • • • • • • • • • • • •

een video-opname maken en het aangeleverd materiaal volgens de gestelde eisen verwerken; een algemeen overzicht van de verschillende soorten videocamera’s (digitaal en analoog) en hun toepassingsgebied verklaren; de werking van de videocamera voor multimediale toepassingen omschrijven en schematisch voorstellen; een analoog video- en audiosignaal digitaliseren en de begrippen toelichten; een ‘frame to pict’ en een filmstrip maken; met de computer videomateriaal analyseren; van een audio- en videorecorder voor multimediale toepassingen de technische vereisten en kenmerken verwoorden en ze bedienen; reeds gedigitaliseerde beelden (stills en bewegende), geluid, tekst en tekeningen importeren; de begrippen kleursystemen, kleurruimtes, kleurbeoordeling verklaren; de principes van kleurcorrectie, grijs- en kleurbalans omschrijven; beelden retoucheren en manipuleren volgens een opgegeven script in kleur, grijstoon en scherpte - met een beeldbewerkingprogramma; de selectiegereedschappen van een beeldverwerkingprogramma op een correcte manier gebruiken: ovaal, rechthoek, rij, kolom, lasso, toverstaf de tekst in een afbeelding verwerken; met de tekengereedschappen vlot omgaan en beeldonzuiverheden wegwerken met selectie- en retoucheergereedschappen; het begrip kleurmodus omschrijven en het verschil tussen de modussen verklaren en toepassen; de begrippen alfakanaal, filter, lagen, beeldformaat toelichten en toepassen en beelden volgens een opgegeven maat croppen en resizen; de begrippen omschrijven en drukknoppen (buttons) aanmaken naar schets of lay out Tekst beeld en

• • •

• • •

• • • • • • • • • • • • • •

• •

filmstrip videomateriaal analyseren; videorecorder: audio-CD; - Photo-CD; -CD-ROM; - andere externe opslagmedia

ver- en bewerken van het beeld beeldmateriaal (beeldverwerkingprogramma) kleursystemen, kleurruimtes en kleurbeoordeling kleurcorrecties kleurbalans retouche en manipulatie: selecties maken: basisvormen selecteren vormen selecteren vanuit het middelpunt de selectierand verplaatsen op kleur selecteren onregelmatige vormen selecteren een selectie uitbreiden en inkrimpen een niet geselecteerd deel van een beeld selecteren alles selecteren of alle selecties opheffen verplaatsen en kopiëren van selecties retouches maken kleurmodus schaduwen aanmaken lagen: nieuw lagen maken; lagen verschuiven, lagen rangschikken, lagen verbergen, lagen in elkaar laten overvloeien, lagen beheren; lagen verwijderen; lagen samenvoegen kanaal filters


9


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen aanmaken naar schets of lay-out. Tekst, beeld en illustraties combineren volgens een beeldscherm lay-out; audio verwerken in een audioprogramma en de juiste compressie toepassen; de begrippen bitdiepte, de frequentie, vervorming en filters, klank opkuisen (bv. ruis) omschrijven en toepassen; audio over verschillende sporen verdelen.

• • • • • • •

beeldformaat drukknoppen (buttons) tekst, beeld en illustraties compressie bitdiepte frequentie vervorming en filters (bv.echo)

8

de begrippen printer, belichten, converteren verklaren (werken die gemaakt zijn moeten ook gebruikt kunnen worden. Ze gaan immers naar de grafische industrie, voor belichten en druk. Ze gaan naar de multimediamarkt op Cd-rom of DVD. Ook kunnen ze gepubliceerd worden op het www. ).

8 • • •

uitvoer: printer, belichten, converteren werkuitvoer: belichten, kleurenproef en druk. uitvoer naar Cd-rom, branden van Cd’s plaatsen op het www. d.m.v. downloaden

9

•

9 • • • • • • •

uitvoer: drukken afbeeldingen in CMYK converteren van de verschillende bestandsformaten tif, gif, jpg, png, bmp, psd resolutie voor afbeeldingen (foto’s) en lijntekeningen aangepast Lettertypes soort van drukprocédé: - typo, offset, zeefdruk, diepdruk. soort van lineatuur en puntgrootte (afhankelijk van drukproces)

10 • • • • • • • • •

uitvoer: publiceren op het web download-snelheid aanpassen van afbeeldingen naar webkleuren converteren van de verschillende bestandsformaten tif, gif, jpg, png, bmp, psd grootte van afbeeldingen op schermresolutie bewegende beelden (gif, movie) plaatsen lettertypes moeten aangepast zijn aan de weergave op een computerscherm publiceren in PDF formaat bestandsgroottes aanpassen

11 •

uitvoer: publiceren en branden van CD plaatsen van de verschillende bestanden en mappen

• • •

•

10

11

de eisen en afspraken van grafische werken die gedrukt moeten worden toepassen in oefeningen; de gegevens opzoeken en toepassen in oefeningen.

de specifieke eisen van grafische werken die gepubliceerd worden op het www. opsommen en omschrijven.

• •

de uitvoer van het publiceren en branden van CD‘s verduidelijken de specifieke eisen die van toepassing zijn als een


10


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen

• •

grafische werk op een CD-rom gepresenteerd wordt opsommen; het onderscheid tussen statische en interactieve Cd-rom’s beschrijven; een Cd-hoesjes maken met opgave van de inhoud.

• • • • • • • • • 12 • • • •

onderlinge verbanden (links) voor de verbanden moeten juist zijn testen van de interactieve cd-rom opsporen van fouten, Alfatesting verbeteren van fouten opsporen van fouten, Betatesting verbeteren van de fouten en laatste testing branden van de Cd-rom uitprinten van inhoud maken van Cd-hoesje uitvoer: printen van webpagina’s en storyboards grafische werken beoordelen en bestemming kiezen printen op glanzend of mat papier ruwe print of fotorealistische afdruk inktjet, laserprint

13 • • •

script en scenario wat lineairiteit interactiviteit

12

grafische werken uitprinten op verschillende dragers, dit om tot een presentatie op papier te komen.

13

• • •

14

tekenen naar waarneming, methodisch schetsen in functie van multimediatoepassingen.

14 • •

waarnemingstekenen / methodisch schetsen waarnemingstekenen / methodisch schetsen in functie van multimediatoepassingen

15

Ideeschetsen

15 •

visualiseren van multimediale producten ideeschetsen wat en doel frame lay-out hoofdpagina of intro informatieve pagina buttons/icoontjes visualiseren van fotomateriaal achtergronden banners tekst en beeld illustratietechnieken verwerken van verschillende stijlen en technieken

het begrip script en scenario formuleren en verklaren; een script en scenario lezen en uitvoeren; de begrippen lineair en interactief verwoorden en verduidelijken aan de hand van enkele voorbeelden.

• ideeën visualiseren en presenteren; • ideeën vormgeven; • frame lay-out • studies maken van frame lay-out; • het verschil tussen hoofdpagina’s, introductiepagina’s en louter informatieve pagina’s in de vormgeving opnemen met aandacht voor eenheid van stijl; • buttons ontwerpen en weergeven; • visualiseren wat wel en niet aanklikbaar is; • met beperkte kleurvlakken en lijnen een idee weergeven • van het te gebruiken fotomateriaal;


11


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen •

achtergronden voor scrol- en andere pagina’s ontwerpen en tekenen; • banners ontwerpen en presenteren; (u) • bestaande elementen in banners opnemen; (u) • een goede lay-out maken met duidelijke en evenwichtige combinatie van tekst en beeld; illustratietechnieken • een bepaald product visualiseren; • illustratiemateriaal voor uiteenlopende stilstaande doeleinden tekenen; • eenvoudige en complexe grafische stileringen maken.; draaiboek / scenario • de stappen van een scenario met enkele schetsen uitbeelden; • het verloop van een draaiboek in illustraties omzetten. (u) 16

•

16 • tabellen visualiseren; • grafieken vormelijk ondersteunen; (u) • een bestaand product op internet plaatsen (bv huisstijl); • bij het digitaal vormgeven rekening houden met de • problemen i.v.m. het overbrengen van de stijl van bestaande grafische producten naar beeldschermomgeving • • en internet; de mogelijkheden van PDF omschrijven; (u) een meertalig project vormgeven. (u)

tabellen en grafieken • • • •

• • 17

•

kleur

17 • • additieve en subtractieve menging beschrijven; • additieve en subtractieve menging schematisch voorstellen; • • • formuleren in welke kleuromgeving men werkt; • beeldschermkleuren • • praktisch omgaan met de begrippen resolutie, bitdiepte, • pixel en Bezier; • • een optimale kleurkeuze realiseren in verband met de • leesbaarheid op beeldscherm; •

textuurweergave soorten illustraties en hun functie grafische stilering draaiboek / scenario methode presentatie voor de klant maken

tabellen en grafieken soorten en toepassingsgebied een bestaand product op Internet plaatsen (bv huisstijl) fontproblematiek kleurproblematiek schermafmeting PDF taalversies

kleur additieve en subtractieve menging wat en toepassingsgebieden (leerstof tweede graad) beeldschermkleuren resolutie en bitdiepte kleur en leesbaarheid drukkleuren omzetting naar CMYK kleurcontrasten kleur tegen kleur


12


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen drukkleuren • •

omgaan met de omzetting naar CMYK; kleurcontrasten (verdieping van de leerstof uit de tweede graad) toepassen in opdrachten; • kleur op een bewuste wijze gebruiken in het ontwerp, rekening houdend met de latere verwerking naar beeldschermtoepassingen; ruimtelijke werking van de kleuren • 18

19

• • • • •

licht - donker koud – warm complementair ruimtelijke werking van de kleuren kleur en diepte werking

dieptewerking realiseren met kleurtoepassingen.

digitaal ontwerpen - apparatuur

18 • • een vlakbedscanner gebruiken bij het ontwerpen; • • een tekentablet gebruiken bij het ontwerpen; • • een kleurenprint maken; • • een kopieerapparaat gebruiken bij het ontwerpen; • digitaal ontwerpen - software • • ontwerpen via scanner (overtrekbestanden) voorbereiden • voor verdere digitale verwerking met een tekenprogramma; • • alle ontwerpen digitaal realiseren met tekenprogramma; • • de verschillende zwevende paletten gebruiken; • • de verschillende gereedschappen gebruiken; • • de verschillende technieken toepassen; • • met tekentablet en drukgevoelige pen ontwerpen • realiseren; • • de digitale realisaties in de juiste bestandsformaten opslaan voor internet en multimediale toepassingen. • internet schematisch in een breed historisch perspectief 19 plaatsen; • • dit schema met eigen woorden verduidelijken; • • enkele gevolgen opsommen van de technische evolutie en • van de nieuwe technologieën voor de leefomstandigheden • van de mens; • het begrip multimedia omschrijven; • internet binnen multimedia situeren; • het begrip internet omschrijven.

digitaal ontwerpen apparatuur scanner computer tekentablet kleurenprinter kopieerapparaat software scanprogramma tekenprogramma paletten gereedschappen technieken gebruik van tekentablet en drukgevoelige pen. bestandsformaten introductie internet wat is internet korte historiek situering van het internet multimedia


13


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen 20

• • • • • • • • • •

formuleren wat een protocol is; formuleren wat men in een protocol dient vast te leggen; de definitie van TCP/IP protocol formuleren; formuleren wat adressering is en waarom ze nodig is om communicatie via internet tot stand te brengen ; formuleren wat een IP-nummer is; de structuur van een IP-nummer kunnen omschrijven en een voorbeeld geven; omschrijven wat een Internet Acces Provider en een Internet Service Provider zijn, waarvoor ze instaan en welke diensten ze aanbieden; die begrippen omschrijven, structuur voorstellen en voorbeelden geven; de structuur van bestaande adressen ontleden; de functie van DNS omschrijven.

20 • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

21

22

• • • • • • • •

het begrip Intranet omschrijven; de relatie tussen internet en intranet leggen; de toepassingsgebieden met eigen woorden bespreken. formuleren wat elektronische post is en welk protocol er bij elektronische post gebruikt wordt; e-mail toepassingen herkennen op scherm; formuleren wat ftp is en welk protocol er bij ftp gebruikt wordt; ftp-toepassingen herkennen op scherm; formuleren wat we onder discussieforum verstaan en welk

toegang tot internet Mogelijke verbindingen host -computer via lokaal netwerk (LAN of Locale Area Network) inbellen via analoge telefoonlijn modem via ISDN lijn kabelmodem ISDN-kaart; evolutie via kabel, satelliet, glasvezel, radiogolven verbreken van de verbinding communicatie op internet is een protocol TCP/IP protocol adressering intemet Protocol Nummer (IP-nummer): wat; structuur, Intemet Acces Provider en Intemet Service Provider (ISP) diensten, account; naam, domeinnaam, subdomein, subsubdomein geografische domeinnamen; be, fr, ... domeinnamen van organisaties: com, edu, ... vertalen van de namen naar juiste IP-adres: Domain Name Service (DNS).lnternetprotocol (TCP/IP)

21 •

intranet internettoepassingen binnen een intranet

22 • • • • •

mogelijkheden op internet / protocols elektronische post (e-mail) FTP (File Transfer Protocol) discussieforum chatten, ICQ Wereld Wijde Web (www)


14


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen • • • • • 23

• • • • • • • • • • • •

protocol er gebruikt wordt; discussieforumtoepassingen herkennen op scherm; formuleren wat we onder babbelbox verstaan en welk protocol er gebruikt wordt; IRC (Internet Relay Chat) en ICQ gebruiken; babbelboxtoepassingen herkennen op scherm; formuleren wat het Wereld Wijde Web is en welk protocol er gebruikt wordt. een overzicht van het productieproces geven; de deeltaken binnen het productieproces situeren; onder begeleiding meewerken aan het op punt stellen van het stroomschema; met de grafische soft- en hardware die nodig zijn tijdens de productiefase werken; de structuur van een pagina vormgeven; met de verschillende bestandsformaten omgaan; de interface vormgeven; de webpagina samenstellen en evalueren of deze voldoet aan het oorspronkelijk ontwerp; webpagina’s aanpassen; het materiaal op zijn functionaliteit binnen het ontwerp testen tijdens de productiefase; alle alfatests uitvoeren; het belang van deze fase i.v.m. de ontwikkeling van volgende projecten of voor het aanpassen van de pagina verwoorden.

23 • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

productieproces bij het ontwikkelen van www-pagina’s, conceptuele fase: idee doelstellingen doelgroep mediakeuze bepalen van de inhoud kostprijs (audio-visueel materiaal, ...) timing plan ontwerpfase: inhoudstabel (draaiboek, stroomschema, flowchart): waar welke media, schematische voorstelling van de, interactiviteit, navigatiehulpmiddelen bepalen van soft- en hardware structuur van de pagina bestandsformaten vormgeving van de interface productiefase: verzamelen, verwerken en produceren van het materiaal voor de pagina aanpassingen aan het oorspronkelijke ontwerp testen testfase: alfatest HTML-codes sprongwoorden alle media op de juiste plaats


15


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen • • • • • • • 24

• • • • • •

• • • • • • • • • • • • • • •

onder begeleiding meewerken aan het opstellen van eenvoudige en complexere stroomschema’s; zelfstandig een eenvoudig stroomschema opstellen; (u) bepalen welke software voor de verschillende onderdelen zal gebruikt worden; de directorystructuur van de pagina schematisch voorstellen; een intenetpagina op creatieve wijze vorm geven, rekening houdend met het bestaand scenario; bij de vormgeving rekening houden met een aantal algemene richtlijnen i.v.m. structuur, naamgeving, lengte van de pagina’s, interactie en hyperlinks, afbeeldingen, scherm...; alle testen beeldonderdelen van de pagina produceren; een tekstfile openen; tekst invoeren en stijlen toepassen; een goede schermtypografie toepassen; logische en fysieke stijlen toepassen; zoek- en vervangfuncties uitvoeren; tekst een kleur geven; lijsten opstellen; formats gebruiken bij het opstellen van lijsten; geneste lijsten maken; de stijl van de lijstnummering bepalen; een spellingcontrole uitvoeren; horizontale lijnen gebruiken; beelden converteren naar JPEG, GIF; formuleren wat de eigenschappen van JPEG, GIF zijn;

24 • • • • • • •

• • •

• • • • • • • • •

testen op de belangrijkste browsers herstellen van de fouten betatest via proefpersonen evaluatiefase: evalueren van het geplande projectverloop nacalculatie inhoudelijk: zijn de doelstellingen verwezenlijkt vaardigheden bij het maken van websites stroomschema opstellen soft- en hardware bepaling directory-structuur vastleggen vormgeving van de interface productie van tekst en beeld samenvoegen via Web-editor (HTML-editor) tekst gebruiken in een pagina: een tekstfile openen en tekst invoeren: - stijlen voor karakters toepassen - stijlen voor alinea’s toepassen zoek- en vervangfuncties tekst een kleur geven lijsten opstellen: - formats gebruiken - een lijst binnen een lijst (geneste lijsten) maken - stijl van de lijstnummering spellingscontrole horizontale lijnen gebruiken beelden gebruiken in een pagina digitale beelden converteren beeldeigenschappen (kader, uitlijning, hoogte en breedte, label, ...) aanpassen beeldgrootte in procent en in pixels vastleggen beelden interactief maken een ‘interlaced’ beeld maken transparantie toevoegen


16


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

de beeldeigenschappen aanpassen; de beeldgrootte in procent en in pixels vastleggen; interactiviteit op beelden toepassen; een ‘interlaced’ beeld maken en formuleren; transparantie aan een beeld toevoegen; beelden opnemen in de directorystructuur; QuickTime filmpjes en plug-ins toevoegen; verwoorden wat we onder de QuickTime technologie verstaan; stijlkenmerken aan een tabel geven; tekst in een cel plaatsen; een beeld in een cel plaatsen; de grootte van tabellen en van tabelonderdelen wijzigen; de uitlijning van tabelonderdelen wijzigen; bibliotheken en clip-art gebruiken; elementen aan bibliotheken toevoegen en verwijderen; een nieuwe bibliotheek maken; clip art integreren in een pagina links binnen een website maken; links naar andere websites maken; een ankerpunt maken; de naam van een ankerpunt wijzigen; een link naar een ankerpunt maken; links testen, kopiëren en verwijderen, kleur aan een link toewijzen, links met beeldonderdelen maken; een frame lay-out realiseren; frames toevoegen; stijlkenmerken aan frames toewijzen; de framegrootte wijzigen; links in frames toepassen; een formulier aanmaken en de verschillende elementen als een geordend geheel in de pagina opnemen; de verwerking van de ingevoerde gegevens van een formulier organiseren; de eisen van een provider verduidelijken;

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

• • • • • •

beelden opnemen in de directory-structuur QuickTime filmpjes en andere plug-in bestanden toevoegen tabellen gebruiken in een pagina stijlkenmerken toepassen tekst in een cel plaatsen een beeld in een cel plaatsen de grootte van tabellen en tabelonderdelen wijzigen de uitlijning van tabel onderdelen wijzigen bibliotheken en clip-art gebruiken gebruik van een bibliotheek elementen toevoegen en verwijderen een nieuwe bibliotheek maken gebruik van clip art links en ankerpunten maken links maken binnen een Web site links maken naar andere Web pagina’s een ankerpunt maken de naam van een ankerpunt wijzigen een link naar een ankerpunt maken links- testen, kopiëren en verwijderen, een kleur geven, maken met beeldonderdelen frames gebruiken in een pagina: een frame lay-out maken frames toevoegen, stijlkenmerken toekennen aan frames, de framegrootte wijzigen, links in frames gebruiken interactieve formulieren maken: een formulier aanmaken, elementen van een formulier in je webpagina opnemen, script voor het verwerken van de ingevoerde gegevens vastleggen de website op de server plaatsen naamgeving bestanden directory structuur FTP gebruiken compatibiliteit; dataformaten en hardware/OS


17


LEERINHOUDEN


25

• • • • • • • •

26

• • • • • • • • • • •

27

• •

een website op een server plaatsen; een bestaande website vernieuwen. de HTML-code van een document bekijken en bewaren; de structuur van een HTML-document schematisch voorstellen; HTML-codes herkennen; een HTML-handboek gebruiken; formuleren wat we onder attributen verstaan; invoegen.

een webpagina een goede structuur met een duidelijke boodschap geven; ervoor zorgen dat, waar mogelijk, in de URL een duidelijke verwijzing naar de inhoud aanwezig is; er rekening mee houden dat pagina’s waarin je niet moet scrollen de voorkeur genieten; er rekening mee houden dat interactiviteit en hyperlinks de webpagina meerwaarde geven; er rekening mee houden dat je waar mogelijk best kleine afbeeldingen gebruikt en dat je steeds de mogelijkheid tot vergroten kan inbouwen; steeds voor de snelst mogelijke schermopbouw opteren; steeds voor een optimale leesbaarheid opteren bij het werken met achtergrondkleuren en beelden; de keuzeknoppen zo organiseren dat de gebruiker vlot binnen de site kan navigeren; elementen die regelmatig aangepast worden inbouwen bij websites die regelmatig bezocht moeten worden; datum van aanmaak en van laatste wijziging inbouwen bij sites die regelmatig aangepast worden; er via testen voor zorgen dat de website vlot draait op de verschillende platforms en bladerprogramma’s. formuleren wat de nieuwste ontwikkelingen zijn; de relatie leggen tussen deze nieuwe ontwikkelingen en de

25 • • • •

• •

HTML HTML-code opvragen en bewaren de structuur van een HTML-document bouw van HTML-codes (<,>, /) codes: basiselementen, structurele opmaak, topografische opmaak, links en plaatjes, pagina-indeling, lijsten, achtergrond en kleur, speciale tekens, formulieren, tabellen, kaders stand van zaken met HTML versie... begrip attributen bij de tags

26 • • • • • • • • • •

algemene richtlijnen bij het vervaardigen van websites structuur, boodschap naamgeving lengte van de pagina’s interactie en hyperlinks grootte van de afbeeldingen schermopbouw leesbaarheid keuzeknoppen (buttons) aanpassen van de inhoud hardware en software

27 •

nieuwe ontwikkelingen multimediale toepassingen


18


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen • 28

• • • • • • • • • • • • •

29

• •

• • •

bandbreedte; een overzicht kungeven van de technologen die met deze nieuwe ontwikkelingen gepaard gaan. begrip L.M. importeren en de werkwijze omschrijven; werken en organiseren met een softwarepakket voor lineaire montage; de gereedschappen van het softwarepakket benoemen, de functie omschrijven en gebruiken; formuleren wat een tijdslijn is; de werkwijze bij het monteren van beeld en audio op een tijdslijn verwoorden; stilstaande en bewegende beelden, illustraties, tekst en geluid monteren tot één lineair product volgens een opgegeven scenario; beeld en audio op een tijdslijn monteren en de werkwijze omschrijven; een voorvertoning maken, het begrip omschrijven en toepassen; de framerate aanpassen in bewegend beeld, het begrip en de werkwijze omschrijven filters toepassen en het begrip omschrijven; met sporen werken en het begrip en de werkwijze omschrijven; overgangen maken, het begrip en werkwijze omschrijven en toepassen;; bestaande lineaire producten analyseren en in schema zetten. een stroomschema maken aan de hand van een script; stilstaande en bewegende beelden, illustraties, tekst en geluid monteren tot één interactief product (volgens een opgegeven scenario en script door gebruik te maken van een Nederlandstalige handleiding van de gebruikte software en/of Nederlandstalig cursusmateriaal); een nieuw project realiseren; een bestaand project openen; een project in Runtime Mode bekijken;

• • •

VRML 3D-animatie Java

28 • • • • • • • • • • • • • • • • • •

lineaire montage importeren gereedschappen tijdslijn montage monteren van beeld en audio maken van een voorvertoning markers framerate filters sporen: videosporen audiosporen superimposed sporen overgangen transparanties tekstanimatie renderen van lineaire producten analyseren van bestaande lineaire producten

29 • • • • • • • •

interactieve montage stroomschema software voor interactieve montage gebruik van de handleiding softwaretraining: basisbegrippen: openen en sluiten van het programma de verschillende vensters gebruik van de browser


19


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

een project kopiëren, sluiten en bewaren; schermen maken, selecteren, tonen, afdrukken en labelen; schermen verbinden en verbreken; schermen knippen, kopiëren, plakken en verwijderen; schermen in het map venster en in de browster verplaatsen; de eigenschappen van objecten omschrijven; de soorten objecten omschrijven; objecten aanmaken, tonen, verbergen uitlijnen, knippen, kopiëren, plakken en verplaatsen; media aan een object toevoegen en vervangen; objectgrootte en objectkleur wijzigen; de mediafile van een object opvragen; media verwijderen; de duur van een object bepalen; Hot Regions bepalen, tonen en verbergen; media toevoegen, converteren, controleren, voorbekijken, bewerken, verplaatsen, vervangen en verwijderen; media-elementen selecteren, knippen, kopiëren en plakken; het type media-element wijzigen; begrippen en processen omschrijven en een project interactief maken met behulp van het cursusmateriaal; van een interactieve montage een cross-platform product maken; de begrippen en processen omschrijven en een project afwerken met behulp van het cursusmateriaal; de bovenstaande begrippen, mogelijkheden ervan en werkwijzen beperkt omschrijven.

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

gereedschapspalet menu’s parameters; selecteren, knippen, kopiëren en plakken voorkeuren afdrukken werken met projecten: een nieuw project maken een bestaand project openen een project bekijken in Runtime Mode kopiëren van een project een project sluiten en bewaren werken met schermen schermen en mappen maken, selecteren, tonen afdrukken en labelen vanschermen schermen verbinden en de verbinding verbreken knippen, kopiëren en plakken en verwijderen schermen verplaatsen in het map venster en in de browser werken met objecten eigenschappen van objecten soorten objecten aanmaken, tonen, verbergen, uitlijnen, knippen, kopiëren, plakken en verplaatsen van objecten; media aan een object toevoegen en van een object ver vangen objectgrootte en objectkleur wijzigen de media file van een object opvragen media verwijderen de objectduur gebieden voor muisactiviteit (Hot Regions) werken met media media toevoegen, converteren, controleren, voor bekijken, bewerken, verplaatsen, vervangen en verwijderen


20


LEERINHOUDEN


30

• • •

de werkwijze en mogelijkheden betreffende verankeren op digitale dragers bespreken; een overzicht van de verschillende dragers en hun toepassingsgebieden geven; een eindproduct verankeren op een drager met behulp van het cursusmateriaal.

• • • • • • • • • • • • 30 • • • • •

media-elementen selecteren, knippen, kopiëren en plakken type mediaelement wijzigen een project interactief maken events en actions (commands, effects en links) doorstrepingen, duur en positie, effecten en refresh events en actions toevoegen maken en bekijken van afgewerkte projecten planning voor cross-platform karakteristieken van afgewerkte projecten bepalen ongebruikte media verwijderen een project compileren een afgewerkt project bekijken verankeren op digitale drager dragers voor multimediale producten CD-ROM, videoband, diskette, verwisselbare harde schijven server (Internet en Intranet) beperkingen en mogelijkheden van verschillende dragers naar snelheid, kwaliteit en toepassingsgebied uitvoeren en testen


21

SUBVAK 2: CALCULATIE, MILIEU, ERGONOMIE EN AUTEURSRECHTEN 1ste leerjaar: 1 lestijd/week, 2de leerjaar: 1 lestijd/week Decr. nr.

(u) = uitbreidingsdoelstelling


LEERINHOUDEN


31

32

calculatie • met eigen woorden de bedrijfseconomische begrippen omschrijven; • het verband aangeven tussen vaste/variabele en directe/indirecte kosten. • •

33

• •

34

• • • • • • •

31 • • • •

algemeen bedrijfseconomische begrippen vaste en variabele kosten directe en indirecte kosten verband tussen bovenstaande begrippen beweeglijkheid variabele kosten

de verschillende kostenterreinen en kostengroepen onderscheiden; voorbeelden van kosten en recuperatieschema’s vergelijken.

32 • • • •

situering van het begrip prijs een overzicht geven van de mogelijke kosten kosten recuperatieschema’s het begrip verkoopprijs kostprijsberekening tegenover bedrijfsbeheer

de kostprijsberekeningsmethodes omschrijven en hun vooren nadelen onderscheiden; een geschikte kostprijsberekeningsmethode voor multimediaproducten bepalen en de keuze verantwoorden.

33 • • • •

methodes van kostprijsberekening integrale kostprijsberekening partiële kostprijsberekening standaardkostprijsberekening keuze van een methode voor multimediaproducten

de loonelementen schematiseren en de begrippen brutoen nettoloon omschrijven; de verschillende elementen van de sociale lasten onderscheiden; de begrippen tijdslast, verkoopbare en niet verkoopbare uren omschrijven; de R.S.Z.-bijdragen van werknemers en werkgevers, alsook de verschillende bijkomende sociale lasten opsommen; de invloed van de algemene kosten op de uurkostprijs arbeid bepalen; de totale lastencoëfficiënt en de totale loonkostprijs bepalen; de opbouw van de uurkostprijs materieel omschrijven en daarin de vaste en variabele kosten onderscheiden;

34 • • •

analyse van kostengroepen en -terreinen opbouw van de uurkostprijs arbeid opbouw van de uurkostprijs materieel opbouw van de totale uurkostprijs


22


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen • • • • • • • 35

36

• • • • • •

de verschillende afschrijvingsmethoden omschrijven en hun doel verklaren; het renteverlies berekenen; noodzaak en verrekening van de machinebreukverzekering bepalen; soorten variabele kosten vaststellen; het berekenen van de energiekost verklaren; de invloed van de algemene kosten op de uurkostprijs materieel bepalen; de samenstelling van productverbruik en hulpmiddelen analyseren. prijslijsten gebruiken en toepassen; een orderblad analyseren en beoordelen; een factuur van een concreet multimediaproduct opstellen; arbeidscontracten van multimediabedrijven analyseren; het statuut van zelfstandigen omschrijven; het begrip onderaanneming omschrijven.

milieu, ergonomie en auteursrechten het doel van de wettelijke bepalingen inzien en vooral inzicht verkrijgen in: arbeidsovereenkomsten, arbeidsverhoudingen, arbeidsreglementering.

35 • • • • • • • •

toepassingen vooren nacalculatie van een multimediaproduct ordervoorbereiding, facturatie, arbeidscontracten facturatie en arbeidscontracten een eigen onderneming opstarten wat is onderaanneming de voor en nadelen het belang van communicatie en afspraken maken regie voeren bij onderaanneming

36 • • • • • • • • • • • •

wettelijke bepalingen Algemeen Reglement van de Arbeidsbescherming (ARAB) arbeiders & bedienden andere types van arbeidsovereenkomsten (handelsvertegenwoordiger, kaderleden, thuiswerkers, …) arbeidsverhoudingen tussen werknemer & werkgever de aanwerving de bescherming van de werkzoekende het sluiten van de arbeidsovereenkomst te volgen regels bij de aanwerving de proefperiode de uitvoering van de arbeidsovereenkomst einde van de arbeidsovereenkomst


23


LEERINHOUDEN


37

• •

38

39

de belangrijkste ergonomische vereisten opsommen en verklaren waaraan een multimediawerkplaats moet voldoen wat betreft veiligheid, gezondheid en hygiëne; bewust omgaan met de reglementering inzake algemene en persoonlijke veiligheid.

• •

de arbeidsreglementering (ARAB) hoe uw rechten verdedigen

37 • • • • • •

ergonomie het design van de werkplek veiligheid hygiëne gezondheid organen voor veiligheid de werkduur

•

de milieuproblematiek in de grafische bedrijven omschrijven 38 en met voorbeelden toelichten; • • bewust omgaan met de gebruikte grondstoffen. • de geldende regels betreffende auteursrechten omschrijven en 39 toepassen bij het opmaken van multimediale producten. • •

milieu drukkerijen en grafische industrie reproductie en duplicering van audiovisuele communicatie auteursrechten auteursrecht in het algemeen, op werken van letterkunde, op muziekwerken, op werken van beeldende kunst namaken en strafbepaling


24

PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN EN TIMING Een leerplan is geen handboek maar een leidraad. Algemene doelstellingen Zij vormen oriënteringspunten en geven algemene richtlijnen aan met betrekking tot het vormingsresultaat dat uiteindelijk moet worden nagestreefd. Leerplandoelstellingen De realisatie ervan kan door middel van een theoretische en/of praktische benadering bereikt worden. In de jaarplannen worden ze over de graad gespreid. Zij zijn een nadere differentiatie van de einddoelstellingen en vormen een schakel tussen de algemenere einddoelstelling en de concreet observeerbare lesdoelen. Indien alle leerplandoelen bereikt zijn kan de leerkracht uitbreidingsdoelstellingen toevoegen. Deze doelen kunnen de leerplandoelstellingen en/of bepaalde leerinhouden verder uitdiepen of gericht zijn naar de specifieke, gespecialiseerde uitrusting van de school. Leerinhouden Alle aspecten van het vakgebied komen er aan bod. Leerinhouden zijn een verduidelijking en aanvulling van leerplandoelstellingen en beschrijven er in feite de diepte en de breedte van. Lesdoelstellingen Ze zijn het uitgangspunt van lesopdrachten. Bij de opstelling van lesdoelstellingen gaat de leerkracht uit van de leerplandoelstellingen en de leerinhouden. In tegenstelling tot de leerplandoelstellingen worden de lesdoelstellingen in lesvoorbereiding (als inleiding) geformuleerd in een concreet observeerbaar gedrag. De keuze en de volgorde van de lesdoelstellingen en de daaraan gekoppelde leerinhouden, didactische middelen en opdrachten zijn niet bindend. Wel moet de moeilijkheidsgraad in de loop van de opleiding verhogen. Bij het bepalen van een lesonderwerp waarbij enerzijds een technisch en anderzijds een creatief en inzichtelijk doel betrokken is kan een keuze worden gemaakt uit een samenhang van verscheidene problemen (langs inductieve of deductieve weg). Lesvoorbereiding In de lesvoorbereiding drukt de leerkracht uit wat hij in een bepaalde les wil realiseren. Dat moet zeer concreet zijn zodat de leer- en vormingsprocessen (de didactische methode, de leerstof en de media) er goed op elkaar afgestemd kunnen worden. Didactische aanpak De lesgever tracht van zijn les een afgerond geheel te maken, opgebouwd rond lesfases (herhalen, sensibiliseren, probleemstelling, aanbreng van nieuwe kennis, evaluatie,...). Hij verliest daarbij nooit uit het oog dat het leer- en productieproces, eerder dan het product zelf, centraal staat. De leerkracht legt gedurende de begeleiding onder meer de nadruk op: de verantwoorde keuze van materiaal en materieel, een efficiënte werkorganisatie, geregelde zelfevaluatie, precisie, orde en veiligheid. Het is aangewezen de leerling geregeld te toetsen op zijn opgedane kennis en gemaakte vorderingen (dit volgens vooraf vastgelegde evaluatiecriteria). Theoretische sessies worden ingelast naargelang de behoeften van de leerlingen en bij voorkeur inspelend op de actualiteit en/of de specifieke inhouden van de gevolgde optie. Bezoeken aan diverse grafische bedrijven zijn een nuttige aanvulling van de theoretische en praktische lessen. Bij elke opdracht zorgt de leraar ervoor dat: de leerling kennismaakt maakt met iets nieuws, zowel op het vlak van de techniek, de inhoud als van de vorm = kennismaking; de leerling ertoe wordt aangezet om te onderzoeken, studeren, begrijpen en oefenen = studie; de leerling nieuwe middelen om zijn opdracht te realiseren ontdekt en toepast = toepassing.


25

Belangrijk is dat de opdrachten en bevragend karakter hebben. De leerstofafbakening is geen strak schema maar laat ruimte voor een dynamische en creatieve aanpak door de leraar. Administratie De tijd om dit leerplan te realiseren werd berekend op 25 lesweken. Hierin is ook ruimte voorzien voor de persoonlijke inbreng van de leerkracht inzake onderwerpen en accenten. In een jaarplanning geeft de leerkracht aan hoe hij de leerinhouden en opdrachten zal verdelen over de ervoor voorziene lestijden. Regelmatig gaat hij na of alle geplande inhouden binnen de voorziene tijd gerealiseerd worden en zet een paraaf voor gezien. Dergelijk jaarplan is geen strak keurslijf, eventuele tussentijdse correcties en aanpassingen blijven mogelijk. Zij worden toegevoegd aan het jaarplan. Eén kopij van alle jaarplannen is in het bezit van de verantwoordelijke technisch adviseur, één exemplaar is aanwezig in het leslokaal. Verder volgen twee mogelijke modellen voor de organisatie en opmaak van een jaarplanning, jaarvorderingsplan en geziene leerstof. De leerkracht houdt een agenda bij waarin de te behandelen opdrachten en inhouden per lesdag vermeld zijn. In een evaluatieschrift noteert hij naast de vorderingen van elke cursist de eventuele tekorten en remediëring ervoor. In een werkmap bewaart hij zijn cursussen, verwijzingen naar en/of voorbeelden van didactisch materiaal, een beschrijving en timing van de gegeven opdrachten en een tijdsindeling per vak. Bij betwistingen over beoordelingen of sanctionering kan de lesgever steeds een beroep doen op de administratieve documenten. Gecorrigeerde en besproken werken, de werkmap, examenkopijen, examenvragen en modelantwoorden bieden in dergelijk geval een extra steun. Overzicht van de basisdocumenten: eigen agenda en die van de leerlingen; eigen werkmap(pen) met cursussen, lesvoorbereiding, opdrachtbeschrijvingen, jaarplanning...; de gecorrigeerde taken en overhoringen; kopijen van examens en tussentijdse toetsen; vragen en de modelantwoorden; evaluatieschrift met vermelding van de gebruikte evaluatiecriteria; schriftelijke verwittigingen van de leerling; werkschriften, werkmappen, kaften of de documentatiemappen van de leerlingen; gerealiseerde werken, opdrachten, voorstudies ... contactafdrukken, foto’s, video’s, films, geluidsopnames... De agenda’s van de leerlingen worden ingevuld voor de dag dat de les moet gekend of het werk moet gemaakt zijn, niet op de dag dat de les gegeven werd. De leerkracht zal regelmatig en bij wijze van steekproef de werkmappen en de agenda’s van de leerlingen controleren. De leerling legt minstens één werkmap aan. In de leerlingenwerkmap vindt men o.m.: omschrijving van de opdracht(en) of thema(‘s) + uit te voeren taken; de leerinhoud, verklaring en beoordelingscriteria van de opdrachten; theoretische toelichtingen, incl. verklaring van woorden en/of begrippen en cursussen; documentatie en illustraties i.v.m. de opdrachten, eventueel specifieke bibliografie; schetsen, voorstudies, gebruikte bronnen en/of voorbeelden, een kopij van de bereikte resultaat; de beknopte verantwoording of legitimatie van eventueel onderzoek; de handelingsschema’s die opgesteld worden na elke praktische uitvoering of na elk experiment;...


26

Dergelijke leerlingenwerkmap biedt o.m. de volgende voordelen: leerling en leerkracht kunnen op elk ogenblik nagaan welke opdrachten werden uitgevoerd; leerlingen en leerkracht kunnen steeds nagaan hoe een werk uitgaande van een opdracht is geëvolueerd; de leerling heeft een verklarende lijst van vaktermen en -begrippen, beschrijvingen, illustraties, materieel en materiaal; de leerling kan tot een beter inzicht komen in eigen en andermans werk met behulp van de genoteerde analyse en besprekingen van uitgevoerde opdrachten. Het werkschrift blijft behouden gedurende de volledige opleiding. Aantekeningen dienen kort en bondig te zijn. Daar er voortdurend documenten van uiteenlopende aard aan het schrift worden toegevoegd is een ringmap aan te bevelen. Handboeken zijn, naast divers audiovisueel materiaal, hulpmiddelen die de realisatie van het leerplan ondersteunen. Het theoretische onderricht Theoretische lessen dienen zoveel mogelijk geïllustreerd te worden (reproducties, foto’s, dia’s, video’s, filmfragmenten...) of getoetst aan praktijkoefeningen (in het atelier). Vakgroepwerking De leerkrachten technische vakken en praktijkvakken coördineren intensief, zowel vertikaal als horizontaal (over de subvakken heen). Teneinde de leerstof zinvol en zonder overlappingen aan te brengen is het noodzakelijk dat de diverse jaarplanningen op elkaar afgestemd worden. Vakoverschrijdend samenwerken en coördineren - ook met vakken buiten de specialisatie van de optie zoals bv. talen, wetenschappen... - is nodig.


27

MINIMALE MATERIËLE VEREISTEN De minimale materiële vereisten worden per vak volgens de rubrieken =hardware=,=software= en >andere= aangeboden. Het is aan de scholen deze in één of meerdere vaklokalen, al dan niet geïntegreerd, te realiseren. Het is nuttig dat de leraar kan beschikken over een dataprojector om deze geïntegreerd te gebruiken tijdens de lessen. Hardware - Internetaansluiting. - Projectiesysteem voor Internet- en Multimediale toepassingen. - Lokaal netwerk, bil voorkeur Intranet. - 1 Macintosh PowerPC, met CD-ROM drive, audio- en videomogelijkheden per leerling bij de Macintosh toepassingen. - 1 Windows MultimediaPC met CD-ROM drive, audio- en videomogelijkheden per leerling bij PC toepassingen. - 1 vlakbedscanner voor multimediale toepassingen per 6 computers, aangesloten op het netwerk. - 1 kleurenprinter (inktjet is voldoende), aangesloten op het netwerk. - 1 Macintosh met videokaart. - Opslagmedium (extern met snelle toegankelijkheid (bv. fast SCSI)), aangesloten op het netwerk. - CD-schrijver. Software - Projectiesoftware. netwerksoftware, bij voorkeur Intranet systeem recente Windows-versie scansoftware e-mail software voor beide platformen - FTP-software voor beide platformen. - Software voor discussieforum voor beide platformen software voor babbelbox voor beide platformen uitbreiding: software voor Telnet voor beide platformen online (beide standaardpakketten) en offline bladerprogramma voor beide platformen web-editor voor beide platformen eenvoudige teksteditor op beide platformen beeldbewerkingssoftware voor beide platformen software voor het digitaliseren van audio en video (zeker voor Macintosh) compressiesoftware voor beide platformen - Software voor lineaire montage (zeker voor Macintosh). - Software voor interactieve montage (zeker voor Macintosh). Andere - 1 digitale camera voor multimediale toepassingen. - 1 audiorecorder met weergavemogelijkheid. - 1 videorecorder met weergavemogelijkheid. - 1 ruime werktafel en zitplaats per leerling. Algemene opmerkingen De behoeften zijn groot, de middelen doorgaans beperkt. Men hoeft niet te overdrijven maar beneden een bepaald uitrustingsniveau kan geen ernstig werk geleverd worden. Een weldoordacht en rationeel gebruik van de beschikbare financiële middelen dringt zich op. Dit leerplan kan een school niets opleggen betreffende de aanbesteding van de fondsen. Een aanvaardbare minimumuitrusting is echter noodzakelijk. Het strekt tot aanbeveling om de vakleraren via de vakwerkgroep advies te vragen aangaande het stellen van prioriteiten binnen het begrootte budget. Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing: Codex ARAB AREI


28

Vlarem. Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t.: de uitrusting en inrichting van de lokalen; de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel. Zij schrijven voor dat: duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen; de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden; de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.


29

EVALUATIE De evaluatie geschiedt door middel van deelproeven en eindproeven (zie vigerende regelgeving). De eind- en leerplandoelstellingen zijn het uitgangspunt voor de evaluatie. In de tweede graad is de evaluatie tevens een middel om na te gaan of een eventuele beroepskeuze naar volgend jaar gemotiveerd en verantwoord is. Bij elke evaluatie houdt de leerkracht niet alleen rekening met de technische uitvoering waarop maar ook met de voorafgaande werkfasen en met de inbreng van persoonlijke creativiteit. Via evaluatie bepaalt de leraar in welke mate de concreet gestelde doelen bereikt zijn. Een positieve evaluatie gaat uit van hetgeen de leerling heeft bijgeleerd, niet van de tekorten. De evaluatie bestaat erin het werkproces van de leerling te toetsen aan de opdracht en omgekeerd. Voor permanente en objectieve evaluatie is het aangewezen te kunnen steunen op concrete evaluatiegegevens. Evaluatiecriteria die bij voorkeur opgesteld worden door de vakwerkgroep in samenspraak met de directie. Het strekt tot aanbeveling om via het agenda van de leerling de evaluatiecriteria aan de ouders mee te delen. Herhalingsbeurten kunnen aangevuld worden met korte schriftelijke overhoringen, praktijkopdrachten, mondelinge beurten, punten voor observatiegegevens, orde en/of medewerking. Hierbij is het nuttig om voortdurend aandacht te besteden aan zelfevaluatie van de leerlingen. Procesevaluatie kan best gebeuren aan de hand van het verloop van de praktijkopdrachten. Observatie van het affectieve gedrag van de leerling kan aanleiding geven tot aanpassing van een evaluatiecijfer. Door classificatie van evaluatievragen en/of- opdrachten volgens de taxonomie (kennen, kunnen en zijn) zal de leraar in staat zijn het doel van zijn evaluatie te bereiken. Voor praktijkopdrachten kan het examen vervangen worden door een beoordeling van een in een duidelijk afgebakende periode (examenperiode bvb.) gerealiseerd werk. De ideevorming, de onderzoeksen uitvoeringsfasen gedurende de realisatie van die opdrachten (het proces) zijn daarbij minstens even belangrijk als het gepresenteerde werk (het product). Theoretische leerinhouden (bv. technologie) worden geëvalueerd via schriftelijke proeven. Korte opdrachten en vragen die peilen naar inzicht krijgen daarbij de voorkeur. De evaluatiemomenten worden per school bepaald. Mogelijke evaluatiemomenten zijn: evaluatie van de dagelijkse inzet en het verwerken van de gegeven lessen: punten dagelijks werk (zinvol commentaar en volledige remediëring); evaluatie waar de punten voor langere periodes vermeld staan: examenpunten (vermelden van commentaar, remediëring en klasgemiddelden); De geïntegreerde proef (gip) De laatstejaars, 3de graad leggen een geïntegreerde proef (gip) af. Gelieve de vigerende regelgeving te consulteren. De pedagogische begeleidingsdienst stelt bovendien een servicedocument ter beschikking met aanbevelingen betreffende het praktische verloop van dergelijke proef. Dat document kan bekomen worden via het internet of het secretariaat van de begeleidingsdienst van het Gemeenschapsonderwijs.


30

BIBLIOGRAFIE CALCULATIE Het grafisch kostprijzenboek van FEBELGRA Financieel Management, Teleac Hoeveel letters, Stichting Graphilec, Mijdrecht Praktisch rekenen, Intergrafiareeks nr. 21 Cijfers en normen, Leergang grafische bedrijven, Amsterdam, 1970 MILIEU, ERGONOMIE EN AUTEURSRECHTEN 1. Informatie Lokale brandweer Plaatselijke milieudienst Nationale vereniging tot voorkoming van arbeidsongevallen (NVVA) Provinciaal Veiligheidsinstituut Antwerpen (PVA) Bibliotheek (Belgisch Staatsblad) 2. Bibliografie Inleiding in de kleurenleer. (zien, ordenen, reproduceren) G.O.C. 1983. Kleurtransformatie (licht en kleur, voorbereiding en kleurendruk)G.O.C. 1990. De Grafische technieken. Cantecleer. Kijk, Kwaliteit. (kwaliteitszorg in de grafische industrie) Bis-uitgave 1990. Tekst in beeld. (toepassingen vorm, kleur) Cantecleer. Het fenomeen kleur. Cantecleer. Boek, Over het maken van boeken. Uitgave Gaade. Grafisch ontwerpen voor iedereen. Uitgave Gaade. Presentatietechnieken voor de grafisch ontwerper. Uitgave Gaade. Ontwerpen van merken en logo’s. Uitgave Gaade. Digitaal design. Algemeen reglement voor de arbeidsbescherming. Commissariaat voor de bevordering van de arbeid. Reizigers in drukkersland? Vereniging beroepsopleiding grafische industrie. Amsterdam. 1971. Handboek grafische communicatie (3 delen) (praktisch omgaan met drukwerk) Van Loghun Slaterus. Kluwer. Handboek grafische communicatie (1 deel) (grafische automatisering) Van Loghun Slaterus. Kluwer. Normen. Brussel. Licap. 1996. Inleiding in de kleurenleer. G.O.C., al grafische handboeken. Typografie. (uitgangspunten, richtlijnen, technieken). G.O.C., al grafische handboeken. 1990. Algemene zet techniek (apparatuur, techniek, kwaliteit) G.O.C., al grafische handboeken. 1992. Grafisch zakboek Cantecleer 1995. Over letters en schrift. Cantecleer. Grondbeginselen der typografie. Stanley Morissen. Wegbereiders van de moderne boektypografie in Nederland. Dirk Dooijes. Prepress, begrippengids. Bohn Staflen Van Loghum. 1993. Werken met grafische bestanden. Addison Wesley. 1993. DTP in de praktijk + CD ROM Addison Wesley. 1993. Scannen en drukken. Addison Wesley. 1993. Reproductiefotografie. G.O.C. ADOBE photoshop. Ontwerpgids. (fotretouche en beeldverwerking) De Quark X-press ontwerpgids. De kleine MAC boek. Snel weg met Illustrator. Snel op weg met Photoshop. De ADOBE illustratotrontwerpgids. Het Pagemaker handboek. Alles over Macintosh. Beek. Eindhoven. Offsetdrukken. G.O.C. al grafische handboeken 1988. Kwaliteitsbeheersing, Meer-kleurenoffsetdrukken (voorwaarden voor kopie en druk). G.O.C., al grafische handboeken. 1985.


31

Internet compleet (gebruikersgids) Bruna-informatica. 1995. Praktijkgids internet. Ter Hagen en Stam. 1995. Handboek Macintosh. deel 2,3. Tutein Nolthenius. 1995. Het CD-ROM boek. Easy-computing. 1994. Hedendaagse grafische begrippen. (lexicon van de meest gebruikte grafische begrippen) Hibo-Cevora 1995. Woordenlijst voor informatica. (Frans - Nederlands - Nederlands-Frans) 1994. Multimedia begrippengids. Van Loghum. 1994. Verklarende woordenlijst kwaliteitszorg. Deventer. Kluwer. 1993. Multimedia CD-ROM Agfa. 1995. Drukletters. M.H. Groenendaal Uitgeverij Stam 1969. Techniek van de grafische kunst. (gravure, ets, litho, zeefdruk, experimenten) Lemniscaat. Rotterdam. Hoeveel letters. Stichting Graphilec. Mijdrecht; Kleurenleer en kleurendruk T.J.W. Blaauw. Hoorn. Edecea. Basis cursus internet Academic service ISBN 90 395 0894 1 Basis cursus HTML Academic service ISBN 90 395 1063 6 Handboek Multimedia Academic service Allard Bijlsma VGOS-doe-boek Algemeen Reglement van de Arbeidsbescherming (ARAB) De Werkgids 98 Het Milieuzakboekje, Uitgeverij Kluwer Het Wetboek van Koophandel en Aanvullende Wetten Het Belgisch Staatsblad Veiligheid en Gezondheid (NVVA) Veiligheidscontrolelijsten voor Scholen en Opleidingscentra (PVA) Veiligheids- controlelijsten en Instructiekaarten (PVA) VLAREM Drukkerijen en grafische Industrie, controlelijst (PVA)

SECUNDAIR ONDERWIJS FUNDAMENTEEL GEDEELTE

Recommend Documents