SECUNDAIR ONDERWIJS FUNDAMENTEEL GEDEELTE

SECUNDAIR ONDERWIJS

Onderwijsvorm:

BSO

Graad:

derde graad

Jaar:

eerste en tweede leerjaar

Studiegebied:

Auto

FUNDAMENTEEL GEDEELTE Optie(s):

Auto

Vak(ken):

TV Autotechniek

Vakkencode:

IT-o

Leerplannummer:

2002/122 (vervangt 96072)

Nummer Inspectie:

2002/107//1/N/SG/1/III/ /D/

5 lt/w

BSO – 3de graad – optie Auto Vak: TV Autotechniek (1ste leerjaar: 5 lestijden/week, 2de leerjaar: 5 lestijden/week)

1

INHOUD Visie ..........................................................................................................................................................2 Beginsituatie .............................................................................................................................................3 Algemene doelstellingen ..........................................................................................................................4 Leerplandoelstellingen / leerinhouden......................................................................................................6 Technologie autotechniek.........................................................................................................................6 Pedagogisch-didactische wenken en timing ..........................................................................................17 Technologie autotechniek.......................................................................................................................20 Minimale materiële vereisten..................................................................................................................22 Evaluatie .................................................................................................................................................23 Toelichting bij gebruik van het leerplan ..................................................................................................24 Jaarplan ..................................................................................................................................................24 Bibliografie ..............................................................................................................................................26


2

VISIE Van de leerlingen wordt verwacht dat zij op het einde van de derde graad een goede en vooral praktisch gerichte basiskennis hebben van het vak elektriciteit, mechanica,... De leerling zal in de eerste fase vooral ingezet worden om het onderhoud aan een wagen uit te voeren en kleine herstellingen onder begeleiding van de mecanicien te realiseren. In het BSO moet de theorie gegeven wordt in functie van datgene wat de leerling nodig heeft bij het uitvoeren van de diverse praktijkoefeningen. Het kan zeker niet de bedoeling zijn om formules te bewijzen of te laten memoriseren. Van de leerling wordt enkel verwacht dat zij/hij de formules (waar zij/hij steeds moet over kunnen beschikken) in oefeningen kan gebruiken. Bij alle onderdelen - waar toepasselijk - zal steeds de nodige aandacht besteed worden aan • het gebruik van de correcte notaties en aan het gebruik van de correcte eenheden; •

welzijn (veiligheid, gezondheid, hygiëne);

•

zorg voor het milieu.

De maatschappelijke opwaardering en het verbeteren van het imago van het beroepsonderwijs is een belangrijk streefdoel. Het is dan ook wenselijk dat het onderwijs en het bedrijf in een vorm van samenwerkingsverband met elkaar samenwerkt inzake ontwikkeling en ondersteuning. Beroepsonderwijs zal rekening moeten houden met ontwikkelingen in het bedrijfsleven. AUTO PERSONEN- EN LICHTE BEDRIJFSWAGENS

BEDRIJFS- EN VRACHTWAGENS

hulpmecanicien

hulpmecanicien

mecanicien

mecanicien

technicus

technicus

De sectorcommissie zette de taken van het beroepsprofiel om in de volgende vaardigheidsclusters: BEROEPSPROFIEL

BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL

1. Motorvoertuigen onderhouden en repareren Vaardigheidscluster 1: De eigen met inachtneming van de door de constructeurs werkzaamheden plannen en geleverde onderrichtingen en onder leiding van organiseren zijn directe overste Vaardigheidscluster 2: Personen2. Zelfstandig voertuigen klaarmaken voor een en lichte bedrijfswagens tot 3,5 ton technische controle volgens de instructies van de constructeur onderhouden 3. Frequente storingen opsporen, gebruik makend van gangbare testapparatuur Vaardigheidscluster 3: Personenen lichte bedrijfswagens tot 3,5 ton 4. Onderdelen in- en uitbouwen, herstellen, volgens de instructies van de afstellen en in bedrijf stellen constructeur herstellen en instellen 5. Samenwerken met de hulpmecanicien op technisch en menselijk vlak wat het domein van de reparaties betreft en de voorschriften rond veiligheid en hygiëne respecteren


3

BEGINSITUATIE •

•

De leerlingen komen uit de tweede graad BSO. Vooral uit de richting nijverheid, die een basis voorbereiding op deze studierichting. De vooropleiding in de autotechnieken steunt zich tevens op kennis van de leerlingen die zij op het gebied van autotechnieken reeds verworven hebben vanuit hun eigen ervaringswereld en hun persoonlijke interesse. Hieronder is de beginsituatie in de 3de graad vanuit de drie hoeken weergegeven:

Cognitief • •

De specifieke opleiding steunt op kennis en vaardigheden die in de 2de graad tot stand kwamen. Er mag gesproken worden van een heterogene situatie en de aanpak op cognitief gebied moet daarop afgestemd worden Iedere leerling moet anderzijds de beste kansen krijgen, afgestemd op zijn eigen kunnen, zijn dynamiek en zijn aspiraties; De aanpak moet zodanig gedifferentieerd zijn dat er ook individuele toppers zijn in vorming en opleiding

Psychometorisch •

Het is normaal dat er op psychomotorisch gebied een grote verscheidenheid is. Daarom zou het totaal verkeerd zijn eenzelfde kunnen, eenzelfde ritme en eenzelfde tempo te eisen van alle leerlingen. De stelregel moet zijn dat de activiteiten zo verdeeld worden dat iedere zijn eigen “maximum kunnen” zo dicht mogelijk benadert en dit dan ook succesvol ervaart.

Affectief •

• •

Bij de aanvang van de 3de graad is de beroepsleerling heel wat rijper dan in het 1ste leerjaar van de 2de graad. Het speelse, het nukkige en het dwarszijn zijn meestal verdwenen als meest opvallende karaktertrek. Toch moet de leerling affectief nog kunnen doorgroeien in een daartoe geëigende situatie. Naast de technisch-opleidende functie heeft de werkplaats nog een belangrijke opvoedende dimensie als ruimte waar gevoel, karakter en temperament kunnen worden getoond, weerspiegeld en gemeten. De leerling moet zichzelf kunnen situeren en evalueren op gebied van zelfvertrouwen, kritische zin en in zijn verhouding tot de buitenwereld. Hij moet zich eveneens ten opzichte van de groep kunnen situeren op het gebied van realiteitszin en sociale participatie


4

ALGEMENE DOELSTELLINGEN Dit leerplan zal zich uiteraard ook inschrijven in de funderende doelstellingen van het leervak zijnde: • • • • • • • •

bewust worden dat naast vakkennis nog andere waarden noodzakelijk zijn om te komen tot een harmonisch ontwikkelde persoonlijkheid; inzien dat verantwoord handelen van individu en maatschappij noodzakelijk is voor milieuzorg; inzien dat het gebruik van materialen en de wijze waarop ze verwerkt worden afhankelijk is van hun eigenschappen; de voornaamste eigenschappen van de behandelde materialen kennen; op een adequate wijze technische hulpmiddelen kiezen en ze op een veilige manier hanteren; gericht zijn op het gebruiken van een rationele werkmethode; gericht zijn op het in acht nemen van veiligheidsvoorschriften; voorbereiden tot deelname aan het maatschappelijk gebeuren enerzijds en aan het functioneren in een beroep anderzijds.

Volgende attitudes zullen tevens worden benadrukt: • • •

wilskracht en zelfstandigheid bij het zoeken naar oplossingen; orde, zorg en werken in teamverband; zin voor rendabiliteit en het verkeer in het algemeen.

Een communicatieve interactie tussen leraar en leerlingen onderling bevordert inzicht, verduidelijkt en verfijnt de denkprocessen en noopt de leerling tot reflectie over zijn denkproces. Daardoor leert de leerling zijn handelen kritisch analyseren, wordt hij minder afhankelijk van anderen en wordt zijn denken meer planmatig en meer flexibel. De afgestudeerde zal dus moeten voldoen aan de vereisten en vaardigheden eigen aan de functie mecanicien Beroepshoudingen In een volgend overzicht geven we de beroepshoudingen weer die voor het beroep van mecanicien personenen lichte bedrijfswagen tot 3,5 ton van bijzonder belang zijn. Kwaliteitsbewustzijn Zich ervan bewust zijn dat de kwaliteit van het werk samenhangt met de veiligheid. Slecht uitgevoerde opdrachten kunnen levensgevaarlijke gevolgen hebben. Zin voor verantwoordelijkheid Zich ervan bewust zijn dat ordelijk en nauwkeurig werken de veiligheid van zichzelf en anderen verhoogt. Het oordeelkundig plaatsen van gereedschap voorkomt ongevallen en laat efficiënt werken toe. Goed onderhouden voertuigen verkleinen de risico’s op ongevallen op de weg en zorgen voor tevreden klanten. Zin voor samenwerking Bereid zijn met collega’s samen te werken om een kwaliteitsvol eindproduct te bereiken. Leerbereidheid Bereid zijn om evoluties en nieuwe technologieën in de sector te volgen


5

Contextgegevens De beginnende mecanicien werkt in een garage onder de verantwoordelijkheid van een technicus. De auto zorgt er als vervoermiddel bij uitstek voor dat gebruikers zich comfortabel en veilig kunnen verplaatsen. De technologie in de auto evolueert met een schrikbarende snelheid. Het werk van automecaniciens zal in steeds toenemende mate door allerlei elektrische en elektronische aspecten worden beheerst. Aangezien klanten steeds mondiger worden hecht de sector uitermate veel belang aan professionalisme en een uitstekende dienstverlening. Klantvriendelijkheid is trouwens ook een troef om nieuwe klanten aan te trekken. Ook daarbij is voor de automecanicien een rol weggelegd. In de autosector is e-commerce een nieuw en belangrijk fenomeen. Verschillende aspecten van de elektronische handel zullen het werk van de mecanicien in de toekomst sterk beïnvloeden.


6

LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN TECHNOLOGIE AUTOTECHNIEK 1ste jaar: 5 lestijden/week 2de jaar: 5 lestijden/week Decr. nr.

LEERPLANDOELSTELLINGEN

LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen 1 1.1

• • • • • • •

•

1

Basisbegrippen

de tekengereedschappen en het juiste gebruik ervan toepassen; de voorschriften m.b.t. het tekenen volgens normen gebruiken; papierformaten van A0 t/m A4 verklaren en herkennen; exploded-view-tekening lezen; werktekeningen van motoronderdelen lezen en begrijpen volgens de Europese en Amerikaanse projectiemethode een toegepaste projectietekening lezen en begrijpen; tekeningen lezen waarin diverse verbindingen voorkomen zoals: bouten; tapeinden; pennen; een eenvoudige tweedimensionale grafieken lezen en zelf samenstellen.

1.1

Basisvaardigheden tekenen (integreren tijdens de opdrachten)

1.2

• • •

de noodzaak van onderhoud aan een voertuig inzien; het onderhoudsboekje kunnen hanteren; gegevens opzoeken en bijhouden.

1.2

Uitvoeren van periodiek onderhoud

1.3

•

omgaan met meetgereedschap en ze herkennen en omschrijven; het metrisch- en inch maatstelsel typeren; de schaalverdeling bij het gebruikte gereedschap verklaren en gebruiken.

1.3

Omgaan met meetlat en schuifmaat (integreren tijdens de opdrachten)

• •

BSO – 3de graad – optie Auto Vak: TV Autotechniek (1ste leerjaar: 5 lestijden/week, 2de leerjaar: 5 lestijden/week) Decr. nr.

7


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen 1.4

• •

een schroefmaat aflezen; het gebruik van de meetklok toepassen en instellen.

1.5

•

de uitvoeringsvormen en de toepassingsmogelijkheden van 1.5 glijlagers herkennen; de verschillende naafconstructies en de onderdelen erkennen; uitvoeringsvormen van wentellagers herkennen.

Omgaan met glijlagers en wentellagers

van een metrische schroefdraad en uni-schroefdraad zowel 1.6 normaal als fijn, de gegevens kunnen opzoeken in de • normalisatiebladen; de bouten moerkwaliteiten herkennen en de aanduiding volgens DIN begrijpen; de verschillende soorten veiligheidsglas aanduiden en de voor en nadelen inzien.

Materialen

• • 1.6

• • •

2 2.1

• •

2.2

2.3

•

1.4

Omgaan met schroefmaat en meetklok (integreren tijdens de opdrachten)

in de auto gebruikte materialen

2

Energie

omschrijven wat bedoeld wordt met energie overdracht volgens het E-O-L-model; de energieomzettingen omschrijven d.m. v.: elektrische installaties; mechanische constructies; hydraulische systemen; pneumatische systemen.

2.1

Autotechnieken basisbegrippen

voertuigtypen herkennen naar model en gebruik: typen personenwagens; typen bestelwagens; typen vrachtwagens; typen bussen; motortypen.

2.2

Herkennen van voertuigtypen

2.3


8


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen 2.4

• • •

de begrippen chassis, carrosserie en zelfdragende carrosserie; de veiligheidsconstructies waaronder; de plaatsing van de motor; kreukelzones; de verschillende smeermiddelen en onderhoudsproducten en toepassen.

2.4

Kennen van de carrosserie en het chassis

3

Motortechnieken basisbegrippen

aanduiden wat bedoeld wordt met energie; aanduiden dat drukverhoging ontstaat door gassen te verwarmen/verbranden in een afgesloten ruimte; verklaren op welke wijze warmte-energie wordt omgezet in mechanische energie in de verbrandingsmotor; de begrippen boring, slag, b.d.p. o.d.p., slagvolume, cilinderinhoud, compressieruimte, zuigersnelheid, kracht, arbeid, vermogen, koppel en druk omschrijven; het principe van mengselvorming verklaren; de wijze van ontsteken en verbranden van het gasmengsel aangeven.

3.1

Energieomzetting in de verbrandingsmotor

het vierslagproces verklaren aan de hand van afbeeldingen; de nodige delen van het vier- en tweeslagproces benoemen en herkennen; het arbeidsdiagram van een ééncilinder motor verklaren (vierslag); het arbeidsdiagram van meercilindermotoren tekenen en verklaren.

3.2

Vierslag- en tweeslagproces

de werking van een dieselmotor verklaren en de specifieke delen herkennen; een dieselmotor uitgevoerd met drukvulling herkennen;

3.3

Dieselsysteem kennen en omgaan met dieselmotoren

3 3.1

• • • • • •

3.2

• • • •

3.3

• •


9


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen • •

het doel van een interkoeling opsommen; het principe van dieselmotormanagementsystemen verklaren.

4 4.1 4.2

4 • •

de functie van zuigers en zuigerveren omschrijven; de zuigersnelheid van een motor berekenen.

4.1

Motorhoofdonderdelen

•

vervangen van zuigers met drijfstangen

•

de gebruikte materialen herkennen en de eigenschappen en de voor- en nadelen opsommen; het doel verklaren van diverse uitsparingen, kanalen, vlakken; de uitvoeringsvormen van toegepaste cilindervoeringen herkennen aan de hand van didactische stukken.

4.2


•

vervangen van cilinderkop en spruitstukken

de functie van het vliegwiel omschrijven; het doel van glijlagers toelichten; aangeven de draairichting en ontstekingsvolgorde bij een verbrandingsmotor; de functie van de starterkrans beschrijven; de bevestiging van de starterkrans omschrijven; trillingsdemper.

4.3


•

meten van krukas met vliegwiel starterkrans

5

Klepsturingssystemen

de benodigde onderdelen van het klepbedieningsmechanisme benoemen; de functies van de benodigde onderdelen van het klepbedieningsmechanisme verklaren; het doel en gebruik van klepgereedschappen omschrijven.

5.1


•

Demontage en montage van kleppen

het doel van de klepspeling verklaren; het verschil tussen in- en uitlaatklep verklaren; een multiklepsysteem herkennen; het doel en gebruik van klepafstelgereedschappen omschrijven;

5.2


•

Afstellen van kleppen

• •

4.3

• • • • • •

5 5.1

• • •

5.2


• • • •


10


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen • • 5.3

• • • • • • • • • • • •

een kleppendiagram tekenen en verklaren aan de hand van de gegevens van de constructeur; de werking van hydraulische klepstoters verklaren. De klepbesturingssystemen in de cilinderkop herkennen; De nokkenasplaatsing van herkennen en aangeven op een figuur: - de bovenliggende; - de onderliggende; de verschillende typen aandrijving aanduiden op een figuur en herkennen: - getande riem; - ketting; - tandwielen; de functie van de nokkenas verklaren; Het nut van omschrijven over het waarom afstelling m.b.v. merktekens; De functie verklaren en plaats van kettingspaninrichting en riemspaninrichting; het kleppendiagram begrijpen aan de hand van een didactische model figuur.

6 6.1

• • •

• • • •

de onderdelen voor het brandstofsysteem herkennen; het basisprincipe van de carburatie (carburatoren) verklaren; de onderdelen voor benzine-inspuiting van tank tot inspuitstuk aanduiden op een figuur, opsommen en kennen, de functie en werking van deze onderdelen verklaren; veilig omgaan met brandstoffen; de herkomst van de benzine formuleren; de soorten brandstof opsommen en hun hoofdkenmerken omschrijven: - benzine;

5.3


•

vervangen van distributiesystemen

6

Brandstofsystemen

6.1

Vervangen van onderdelen uit benzinesystemen


11


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen

6.2

• •

- dieselbrandstof; de betekenis van het octaangetal en de invloed hiervan op de verbranding.

•

de verschillen tussen directe- en indirecte inspuiting omschrijven; de functie van de dieselinspuitpomp toelichten; de eigenschappen van dieselbrandstof omschrijven; het begrip cetaangetal toelichten; de verschillende inspuitsystemen herkennen.

• • • •

7 7.1

• • • • • • • • •

het doel van de smeerolie illustreren met voorbeelden; de toepassingsgebieden aan de hand van SAE- , API- en ACEA –classificatie en andere classificatie interpreteren; het verschil tussen de verschillende olie soorten toelichten • kwaliteit; • viscositeit; motorsmeersystemen verklaren; de onderdelen van motorsmeersystemen benoemen en hun werking verklaren; het doel van smeeroliefiltering omschrijven; de materialen van smeersystemen en filters herkennen; verklaren hoe smeerolielekkage kan ontstaan; de smeerolielekkage lokaliseren en verhelpen;

6.2

Vervangen van onderdelen uit dieselsystemen

7

Smeersystemen + koelsystemen

7.1

omgaan met motorsmeersystemen en koelsystemen


12


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen • • • • • •

het doel van koelen verklaren; de verschillende koelsystemen zoals luchtkoeling en vloeistofkoeling uiteenzetten; de verschillende onderdelen van het vloeistofkoelsysteem herkennen; de werking hun functie van de verschillende onderdelen van het vloeistofkoelsysteem verklaren; het doel en eigenschappen van koelmiddelen en antivriesmiddelen omschrijven en weten hoe antivries en koelvloeistof afgevoerd moeten worden; de koelsysteemgereedschappen herkennen en omschrijven;

8

8

In- en uitlaatsystemen

8.1

• • • • • • • •

het doel van uitlaatsystemen omschrijven; het principe van de driewegkatalysator omschrijven; de werking van de meergasanalyser/tester verklaren ;U) de uitlaatgasemissies omschrijven; de functie van het luchtfilter verklaren; de diverse soorten luchtfilters herkennen; de gevolgen van verstopte luchtfilters verklaren; het doel en de werking van eenvoudige carterventilatiesystemen omschrijven.

8.1

Vervangen van delen aan de in- en uitlaatsystemen

8.2

•

de componenten van eenvoudige mechanische systemen voor ruit- en spiegelbediening omschrijven en herkennen; de componenten voor eenvoudige afsluit-, vergrendel- en scharniersystemen van portieren, motorkappen en kofferdeksels herkennen.

8.2

Voertuigtechniek carrosserie : omgaan met carrosserdelen

9

Rollend gedeelte

9.1

Voertuigtechnieken aandrijflijn : uitbouwen en inbouwen van plaatkoppelingen

•

9 9.1

• •

het doel van de koppeling in het voertuig verklaren de werking van de enkelvoudige droge plaatkoppeling van het diafragmatype verklaren aan de hand van didactische hulpmiddelen;


13


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen • • • • •

9.2

• • • • •

9.3

• • •

9.4

• • • • •

het doel van de diverse voorzieningen in de koppelingsplaat inzien en aanduiden op een didactische tekening; de materialen waaruit de koppelingsplaat is opgebouwd herkennen; de gereedschappen voor koppelingen omschrijven; de mechanische bediening met afstelmogelijkheden omschrijven; de verschillende soorten koppelingen omschrijven.

de functie van de remmen omschrijven; 9.2 de werking van trommel- en schijfremconstructies verklaren aan de hand van didactische hulpmiddelen; de werking van het hydraulisch remsysteem verklaren aan de hand van didactische hulpmiddelen; de remgereedschappen aanduiden en het gebruik ervan omschrijven;(U) de eigenschappen van remvloeistof omschrijven.

Voertuigtechniek remsystemen: Demontage en montage van remmen

een hoofdremcilinder aanduiden en de rembekrachtigingsystemen werking verklaren; de werking van een remdrukregelsystemen verklaren aan de hand van een didactische tekening; de werking en het doel van het ABS-systeem omschrijven aan de hand van didactische tekeningen.

Voertuigtechniek remsystemen: Vervangen van een hoofdremcilinder

9.3

diepbedvelgen en de hump herkennen; 9.4 de verschillen tussen tubelessband en band met binnenband omschrijven en de voor- en nadelen opsommen; de functie van de band omschrijven; de opbouw van de band aanduiden en omschrijven; de functie van het profiel i.v.m.veiligheid omschrijven en het

Voertuigtechniek wielen: Repareren en balanceren van banden


14


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen • • •

9.5

• • • • • • •

9.6

• • • • •

waarom inzien; de bandenslijtagebeelden en de oorzaak ervan aanduiden; de (maat)aanduidingen op de band en noemen van het bijbehorend bandtype verklaren en opzoeken in catalogussen; het doel van wielen balanceren, zowel los als aan de wagen omschrijven. het doel van de versnellingsbak omschrijven; 9.5 de werking van een handgeschakelde versnellingsbak aangeven met enkele en dubbele tandwiel overbrenging aan de hand van tekeningen; de onderdelen in een eenvoudige versnellingsbak aanduiden en benoemen; de constructie van een automatische versnellingsbak herkennen; (U) het werkingsprincipe van een automatische versnellingsbak aan de hand van een didactische plaat verklaren; (U) de principe werking van voorwiel; de principewerking van het differentieel verklaren.

Aandrijflijn versnellingsbak en differentieel

de verschillende toegepaste veer- en wielophangingsystemen herkennen, hun functie en de werking van de vering omschrijven; de functie en werking van schokdempers verklaren; de begrippen afgeveerde- en onafgeveerde massa verklaren aan de hand van voorbeelden; de voorwielophanging beschrijven aan de hand van een didactische plaat; (U) de achterwielophanging beschrijven aan de hand van een didactische plaat; (U)

9.6

Wielgeleiding/veersystemen Vervangen van veerpoten en schokdempers

10

Stuurinrichting / Wielstanden

10.1

Vervangen van stuurhuizen

10 10.1

• •

de verschillen tussen de molenstelbesturing en fuseebesturing opsommen; de begrippen omschrijven:


15


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen

• •

• •

10.2

• •

10.3

• • •

11

• •

• spoorbreedte; • wielbasis; de stuurinrichtingen herkennen en benoemen; de bedieningsorganen herkennen en benoemen van de stuurinrichting zoals: • stuurstangen; • spoorstangen; • draaipunten; het principe van stuurbekrachtiging begrijpen; de werking van stuurbekrachtiging aan de hand van een didactische tekening kunnen uitleggen; (U) het doel van de verschillende wielstanden begrijpen het gebruik; het doel van eenvoudige uitlijnapparatuur omschrijven; (U)

10.2

Stuurinrichting / wielstanden meten van wielstanden

het doel van voertuigmanagement omschrijven; de sensoren en actuatoren herkennen en hun doel omschrijven; een blokschema over voertuigmanagement lezen;

10.3

Voertuigmanagementsystrmrn principe voertuigmanagement

de voornaamste stoffen opsommen die in de werkplaats worden gebruikt en direct gevaar voor de gezondheid opleveren; de codering op de verpakking van gevaarlijke stoffen verklaren en herkennen;

11

Beroepsvorming


16


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen • • • •

12

• • • •

13

14

•

het waarom verklaren voor de mond- en neus beschermingsmiddelen, voor die bewerkingen waarbij stof vrij komt; omschrijven waarom remvoeringen niet met behulp van een luchtpistool mogen worden gereinigd; beschrijven waarom de uitlaatgassen moeten worden afgevoerd: gevaar voor de gezondheid; de eisen opsommen die worden gesteld aan de sanitaire voorziening in de werkplaats. de milieueisen die aan de werkplaats worden gesteld begrijpen; de milieueisen die aan de wasplaats worden gesteld in de praktijk nagaan; Inzien dat de milieuwetgeving in de werkplaats moet worden nageleefd; Inzien dat milieugevaarlijke stoffen apart moeten worden afgevoerd.

12

De brandpreventie in de werkplaats herkennen en de 13 basisregels van een noodsituatie toepassen aan de hand van een rollenpatroon; • De typische brandblusmiddelen aanduiden in de werkplaats; • In orde van belangrijkheid de te volgen regels bij brandpreventie opsommen; • de voorwaarden opsommen voor veilig werken; • de gevolgen voor de werkplaats inzien bij het niet naleven van het gescheiden afvoeren van milieugevaarlijke stoffen; het belang inzien van een goede werkmethode voor “veilig werken. • Het belang van het aanzien van het bedrijf inzien; 14 • Inzien dat een nette/georganiseerde werkplaats vertrouwen wekt, klantenbinding; • het waarom begrijpen van een goede ontvangst van de klant.

Gezondheid omgaan met gezondheidsvoorschriften

Milieu omgaan met milieuvoorschriften

Het belang van goede presentatie


17

PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN EN TIMING Het leerplan is opgesteld voor 25 lesweken/schooljaar. De overige lestijden moeten door de leerkracht besteed worden aan uitbreidings- en/of verdiepingsitems in functie van de specifieke klassituatie

• • • • • • •

• • • • • • • • • • •

• •

De didactische aanwijzingen voor de uitvoering ervan kenmerken zich door een systematisch streven naar inzichtelijk handelen van leerlingen. De overeenkomsten tussen technische principes van hydraulische, elektrische, mechanische en pneumatische systemen worden er duidelijk gemaakt. Het voertuig wordt benaderd als een verzameling van systemen, waarbij het “Energie, Overdracht, Last model” een centrale rol vervult. Het inzicht in de praktisch realisatie staat centraal. Om de leerling procesmatig te laten werken is het noodzakelijk dat de leerling over de nodige informatie beschikt. Deze werkwijze houdt in dat de volgorde van de leerinhouden niet bindend is, maar dat moet ingespeeld worden op de behoeften in functie van de specifieke opdrachten. Een leerplan is geen handboek, maar een document dat doelstellingen bevat die de leerkracht continu voor ogen moet hebben, zowel bij de redactie van zijn jaarplan als bij de voorbereiding van zijn lessen. De verschillende soorten van doelstellingen zoals cognitieve affectieve en psychomotorische, worden niet afzonderlijk gerubriceerd omdat ze in elkaar verweven zijn, al hebben ze elk hun specifieke eigenheden. Leerplandoelstellingen geven de tussenstappen weer om tot het einddoel te komen. Ze geven duidelijk aan wat er in de derde graad dient te worden bereikt. In tegenstelling tot de leerplandoelstellingen, worden de lesdoelstellingen geformuleerd in concreet observeerbaar gedrag (inhouds- en gedragsniveau`s). In een lesdoelstelling drukt de leerkracht uit wat hij in een welbepaalde les wil realiseren. De leerkracht stelt zich bij de opmaak van zijn lesvoorbereiding concreet vragen als; HOE ..., WIE..., WAT..., WANNEER..., ..., zodat het leer- en vormingsproces ( de didactische methode, de leerstof en de media) er goed op afgestemd kunnen worden. Het is belangrijk van in het begin de leerlingen een goede en juiste werkmethode aan te leren. Fouten van leerlingen worden best individueel aangepakt. Indien blijkt dat een groter aantal leerlingen de handeling verkeerd begrepen heeft, moet deze voor de gehele groep herhaald worden. De leerkracht voorziet korte en afwisselende opdrachten. Dit stimuleert de werklust van de leerlingen. Parallellisme nastreven tussen de technische vakken en praktijk, dat best door dezelfde leerkracht gegeven wordt. In ieder geval moet er tussen beide TV en PV vakken een zeer goede coördinatie zijn. Regelmatig zal in de vakgroep de coördinatie tussen beide vakken geëvalueerd worden om eventueel de jaarplannen bij te sturen. Begrippen in verband met veiligheid, hygiëne, milieu, (welzijn) en onderhoud van gereedschappen en machines komen steeds aan bod bij het behandelen van de specifieke leerinhouden. De juiste lichaamshoudingen zijn tevens aandachtspunten. Bij het creëren van een onderwijssituatie wordt bijzondere aandacht besteed aan de evenwichtige opbouw van de opeenvolgende lesfases. Elke lesfase wordt beëindigd met een duidelijke synthese. Na elk afgerond geheel zal een evaluatiefase komen, waarbij aspect van zelfevaluatie niet vergeten mag worden. De gehanteerde werkvormen staan doordacht in functie van de leerinhouden en doelstellingen, ze bevatten de principes van aanschouwelijkheid, geleidelijkheid en leerlingenmotivatie. Het gebruik van de overheadprojector en ICT - toepassingen in de theorielessen versterkt de impact op de klassfeer en laat toe de leerstof beter over te dragen. Ook in de


• • • • • • •

praktijklessen zullen ICT toepassingen aangeboden worden om het opzoeken van informatie, zelfstudiepakketten, ... Een goede coördinatie tussen de verschillende leervakken zal hierbij een belangrijke rol spelen. De overeenkomsten tussen technische principes van hydraulische, elektrische, mechanische en pneumatische systemen worden er duidelijk gemaakt. Het voertuig wordt benaderd als een verzameling van systemen, waarbij het "Energie, Overdracht, Last model" een centrale rol vervult. Elke les dient zinvol en gestructureerd te zijn, met aandacht voor de attitudes zoals: netheid, orde, stiptheid, nauwkeurigheid,... Het veilig omgaan met werktuigen en apparatuur moet steeds bij elk hoofdstuk behandeld worden. Om tijdverlies te vermijden wordt het gebruik van een goed handboek of van een door de leraar zelf gemaakte cursus aanbevolen. Het is nuttig via de vakgroepwerking de specifieke problemen te bespreken en deze te notuleren. (realisatie, organisatie, tijdsbesteding, ... )

De leerlingen zullen tijdens de opleiding volgende vaardigheden ontwikkelen: VEILIGHEIDS- EN MILIEUBEWUSTZIJN • In staat zijn om actief en pro-actief in te staan voor de veiligheid en om situaties te voorkomen die mens en milieu kunnen schaden. • Maatregelen treffen ter voorkoming van situaties die personen en omgeving kunnen schaden • Persoonlijke beschermingsmiddelen toepassen; • Het werkplaatsreglement naleven; • De eigen werkplek onderhouden; • Gevaarssymbolen interpreteren. FUNCTIONELE REKENVAARDIGHEID • Het begrip percent functioneel gebruiken; • Grootheden schatten, meten en berekenen in functionele situaties • De schaal functioneel gebruiken; • Een schematische voorstelling lezen en interpreteren; • Verwerven wiskundige denkmethoden (o. a. ordenen, schematiseren, structureren) om probleemoplossend te redeneren en problemen uit het dagelijkse leven op te lossen; • Kunnen een schematische voorstelling lezen en interpreteren; • Elektronische hulpmiddelen gebruiken om berekeningen uit te voeren; FUNCTONELE INFORMATIEVERWERVING • Onder begeleiding relevante en voor hen toegankelijke informatie in herkenbare concrete situaties vinden, selecteren en gebruiken • Informatie uit uiteenlopend voor hen bestemd tekstmateriaal en voor hen bestaande formulieren begrijpen en gebruiken; ORGANISATIEBEKWAAMHEID • Individuele opdrachten van beperkte omvang onder begeleiding organiseren, uitvoeren en evalueren • Bij groepsopdrachten onder begeleiding: overleggen en actief deelnemen; instructies uitvoeren; reflecteren; • •

18

Omgaan met formele en informele afspraken, regels en procedures; Hulp inroepen.


19

ACCURATESSE • In staat zijn binnen de voorgeschreven tijd een taak nauwkeurig te voltooien RECEPTIEVE TAALVAARDIGHEID MOEDERTAAL • In staat zijn om als luisteraar en/ of lezer in de moedertaal op adequate wijze een gesproken, geschreven of audiovisuele boodschap te ontvangen en te verwerken • De instructies begrijpen en opvolgen FUNCTIONELE TAALVAARDIGHEID • Informatief luisteren en lezen; • Hanteren gepaste taal en omgangsvormen; KRITISCHE INGESTELDHEID • In staat zijn zichzelf en zijn omgeving in vraag te stellen, de waarde van een bewering of een feit, de haalbaarheid van een vooropgesteld doel te verifiëren, alvorens een stelling in te nemen RESULTAATGERICHTHEID • In staat zijn binnen een bepaalde tijd en budget een vooropgesteld resultaat te bereiken met in achtname van gedefinieerde kwaliteitsstandaarden. • Een kwalitatief goed resultaat bij een vooropgestelde las- of soldeerbewerking met inachtname van de gestelde eisen bereiken BESLISSINGSVERMOGEN • In staat zijn een standpunt in te nemen of tot een handeling over te gaan, en er ook de verantwoordelijkheid voor op te nemen MAATSCHAPPELIJK BEWUSTZIJN, WEERBAARHEID EN VERANTWOORDELIJKHEID • Verantwoordelijkheidszin hebben voor de eigen gezondheid en welzijn, en dat van anderen; • Spontaan een veilige houding aannemen in dagelijkse situaties; • Het belang inzien van levenslang leren. ZIN VOOR SAMENWERKING • In staat zijn om gemeenschappelijk aan eenzelfde taak te werken • Bereid zijn om het werk te bespreken LEERBEKWAAMHEID • Via geëigende leerprocessen, zijn competenties te verbreden en te verdiepen • De nieuwe ontwikkelingen op gebied van autotechnieken bij te houden DOORZETTINGSVERMOGEN • In staat zijn om, ondanks moeilijkheden, op een doel gericht te blijven


20

TIMING: TECHNOLOGIE AUTOTECHNIEK 1ste jaar: 6 lestijden/week 2de jaar: 6 lestijden/week Nr.

Pedagogisch-didactische wenken

Timing in uur

1

BASISBEGRIPPEN

1.1

Basisvaardigheden tekenen

2

1.2

Uitvoeren van periodiek onderhoud

3

1.3

Omgaan met meetlat en schuifmaat

3

1.4

Omgaan met schroefmaat en meetklok

3

1.5

Omgaan met glijlagers en wentellagers

3

1.6

Materialen

3

2

ENERGIE

2.1

Autotechnieken basisbegrippen

6

2.2

Herkennen van voertuigtypen

2

2.3

Kennen van systemen in het voertuig

2

2.4

Kennen van de carrosserie en het chassis

3

3

MOTORTECHNIEKEN BASISBEGRIPPEN

3.1

Energieomzetting in de verbrandingsmotor

10

3.2

Het vierslagproces en tweeslagproces

8

3.3

Dieselsystemen kennen en omgaan met dieselmotoren

8

4


4.1

Motorhoofdonderdelen : vervangen van zuigers en drijfstangen

4

4.2

Motorhoofdonderdelen : vervangen van een cilinderkop en spruitstukken

6

4.3

Motorhoofdonderdelen : meten van krukas met vliegwielstarterkrans

8

5


5.1

Klepsturingssystemen : demontage en montage van kleppen

10

5.2

Klepsturingssystemen : afstellen van kleppen

10

5.3

Klepsturingssystemen : vervangen van didtributiesystemen

12

6

BRANDSTOFSYSTEMEN

6.1

Vervangen van onderdelen uit benzinesysteem

13

6.2

Vervangen van onderdelen uit dieselsystemen

8

7

SMEERSYSTEMEN + KOELSYSTEMEN

7.1

Omgaan met motorsmeersystemen en koelsystemen

11

BSO – 3de graad – optie Auto Vak: TV Autotechniek (1ste leerjaar: 5 lestijden/week, 2de leerjaar: 5 lestijden/week) Nr.

Pedagogisch-didactische wenken

21 Timing in uur

8

INLAAT- EN UITLAATSYSTEMEN

8.1

Vervangen van delen van inlaat- en uitlaatsystemen

10

8.2

VOERTUIGTECHNIEK CARROSSERIE : omgaan met carrosserieonderdelen

8

9

ROLLEND GEDEELTE

9.1

Voertuigtechnieken aandrijflijn : uitbouwen en inbouwen van koppelingsplaten

12

9.2

Voertuigtechnieken remsystemen : demontage en montage van remmen

10

9.3

Voertuigtechnieken remsystemen : vervangen van een hoofdremcilinder

8

9.4

Voertuigtechnieken wielen : repareren van banden en balanceren van wielen

10

9.5

Aandrijflijn : versnellingsbak en differentieel

8

9.6

Wielgeleiding/veersysytemen : vervangen van veerpoten en schokdempers

10

10

STUURINRICHTING / WIELSTANDEN

10.1

Vervangen van stuurhuizen

12

10.2

Stuurinrichting / wielstanden : meten van wielstanden

7

10.3

Voertuigmanagementsystemen : principe voertuigmanagement

6

11

BEROEPSVORMING

3

12

GEZONDHEID : Omgaan met gezondheidsvoorschriften

3

13

MILIEU : Omgaan met milieuvoorschriften

3

VEILIGHEID : Omgaan met veiligheidsvoorschriften 14

HET BELANG VAN GOEDE PRESENTATIE

2


22

MINIMALE MATERIËLE VEREISTEN De uitrusting en de inrichting van de lokalen, inzonderheid de werkplaatsen, de vaklokalen en de laboratoria, dienen te voldoen aan de technische voorschriften inzake arbeidsveiligheid. Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing: • • • •

Codex, ARAB, AREI, Vlarem.

Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden met betrekking tot de uitrusting en inrichting van de lokalen en de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel. Zij schrijven voor dat: • • • •

duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen; de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden; de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.

Uitrusting: • • • • • • • • • • • • •

didactische onderdelen videofilm over productie van de auto leermodel van de vierslagmotor leermodel van de tweeslagmotor montage-, demontage-, controle en meetgereedschappen onderhoudboekje van een moderne wagen werkplaatshandboek PC + CD-ROM in functie van specifiek software voor autotechniek BIN – normen leermodel benzine- en dieselmotor doorsnede versnellingsbak chassis in doorsnede leermodellen voor stuurinrichtingen


23

EVALUATIE Onderscheid moet gemaakt worden tussen de evaluatie van het leerproces en de evaluatie van het eindproduct. Bij de procesevaluatie wordt doorlopend gepeild naar de verwerking van het leerproces, met de bedoeling dit proces zo nodig bij te sturen, zodat elke leerling op de meest effectieve manier kan leren. De klemtoon ligt hierbij duidelijk op het optimaal functioneren van de leerling. Het verloop van het proces wordt, vooraf, door de leraar uitgetekend. Zij/hij bepaalt • • •

welke de verschillende stappen zijn; welke fouten op elk moment ontoelaatbaar zijn; welke fouten kunnen gemaakt worden.

Afhankelijk van het resultaat van feedbackmomenten (kleine toetsen, gesprekken, volgsystemen, …) wordt het proces verder gezet of zo nodig bijgestuurd. Om de leerling te motiveren gebeurt dit in een constructieve, positieve sfeer. Productevaluatie gebeurt op het einde van het leerproces (bijvoorbeeld na een hoofdstuk, een opdrachtenreeks, een project, een trimester..). Hierbij wordt nagegaan in hoeverre de leerling de basisdoelstellingen bereikt heeft. Iedere evaluatie gebeurt in 3 stappen • • •

Registreren (veelvuldig afnemen van proeven, oefeningen, opdrachten, kleine toetsen, …). Interpreteren (de gegevens toetsten aan de criteria of normen die de vakwerkgroepen vooraf duidelijk heeft bepaald). Rapporteren (de leerling en de ouders krijgen op een duidelijke wijze een beeld van de vorderingen van de leerling door geregelde momenten van feedback voor de leerling en door een schriftelijke rapportering door middel van agenda, rapport...).


24

TOELICHTING BIJ GEBRUIK VAN HET LEERPLAN In het leerplan zijn een aantal uitbreidingsdoelstellingen opgenomen. Uitbreidingsdoelstellingen worden aangeduid door een (U) na de doelstelling. Uitbreidingsdoelstellingen moeten enkel bereikt worden als het niveau van de leerlingen dit toelaat. Zij kunnen ook gebruikt worden indien een of meerdere lestijden complementaire activiteiten besteed worden aan de specifieke vakspecialiteit.

JAARPLAN Van elke leraar wordt verwacht dat hij/zij in het begin van het schooljaar een jaarplanning maakt. Die planning kan gemaakt worden volgens het bijgevoegd model. Eenvormigheid is een noodzaak voor de verschillende collega's. De verschillende jaarplannen moeten zodanig gemaakt worden dat er - waar mogelijk - per week een coördinatie is tussen de verschillende vakken. Een overleg tussen de verschillende leraars zal absoluut noodzakelijk zijn! Tijdens het schooljaar zullen de vorderingen door de verschillende collega's samen regelmatig geëvalueerd worden met het doel de verschillende jaarplannen eventueel bij te sturen. De timing is gemaakt voor 25 weken per schooljaar. De resterende tijd kan door de lerares/leraar vrij gebruikt worden voor uitdiepingen en/of uitbreidingen. Ook nieuwe ontwikkelingen kunnen hier eventueel aan bod komen. De timing en de volgorde van de leerstofonderdelen zijn niet bindend. Indien afgeweken wordt, moet dit in overleg tussen de verschillende collega's gebeuren en moeten – indien nodig – de andere jaarplannen eveneens aangepast worden. Steeds moet erover gewaakt worden dat de noodzakelijke voorkennis aanwezig is.

BSO – 3de graad – optie Auto Vak: TV Autotechniek (1ste leerjaar: 5 lestijden/week, 2de leerjaar: 5 lestijden/week) Jaarplan

Optie: ........................................................................................

25 Leerkracht: ...........................................................

Vorderingsplan Onderwijsvorm: .............. Graad: ....................

Jaar: .........................

Schooljaar: ………… / …………..

Vak: ..........................................................................................

Leerplannummer: ...........................

Handboek/cursus:...........................................................................

Lestijden/week: ...........

JAARPLAN Week nummer

Nr in leerplan

Leerinhouden

VORDERINGSPLAN Gegeven op (datum)

Opmerkingen


BIBLIOGRAFIE Innovan - Rouboslaan 3. - NL - 2252 TR Voorschoten - Nederland • • • • • • • • • • • • • •

Benzinemotoren Dieselmotoren (2 delen) Carrosserietechnieken (2 delen) LPG-installaties Katalysatoren Testapparatuur voor onderstellen Testapparatuur voor motoren Autotechniek zakboekje ABS - Antiblokken - systemen bij personenauto's Adviesset V1 personenwagens Adviesset V1 bedrijfwagens Adviesset P1 Adviesset P2 personenwagens Adviesset P2 bedrijfwagens

Autodata bvba - Thillostraat 3 - 2920 Kalmthout • • • • • •

Autodata - Afstegegevens 1992 Autodata - Distributie Autodata - Carburateurs NΕ 2 Autodata - Benzine-injectie Autodata - Koppelingen Autodata - Werktijden

• • • • • •

Bosch-Technische leergangen Delta press B.V. Wabco J.A. Reuvekamp Delta press B.V.: luchtdruksystemen Cursussen van de verschillende constructeurs. Vaktekenen en Tekeninglezen L. Van de Wiele, A. De Bruyn, Plantyn Leerboek 1, 2A en 2B J. Nuyens Werkboek 1, 2A en 2B W. Buts

Kluwer Editorial Kouterveld 2 1831 Diegem • De aandrijflijn • De complexe aandrijflijn • Het rijdend gedeelte A • Het rijdend gedeelte B • Het rijdend gedeelte A+B • De elektrische Installatie • Elektronica in de auto • De techniek van de auto • Auto – elektroschema’s • De moderne auto - elektro • Benzine - inspuitsystemen • Dieselinspuiting voor personenauto's • Auto - alarmsystemen en wegrijblokkeringen • Motorschade, Schade aan verbrandingsmotoren • Elektronische regelsystemen 1 • Elektronische regelsystemen 2 • Autotuning

ISBN 90 201 2012 3 ISBN 90 201 2446 3 ISBN 90 201 1972 9 ISBN 90 201 2216 9 ISBN 90 201 2279 7 ISBN 90 201 1825 0 ISBN 90 201 2950 3 ISBN 90 201 2242 8 ISBN 90 201 2459 5 ISBN 90 201 2929 5 ISBN 90 201 2943 0 ISBN 90 201 2976 7 ISBN 90 201 2960 0 ISBN 90 201 2944 9 ISBN 90 201 2945 5 ISBN 90 201 2951 1 ISBN 90 201 2929 7

26


27

Merk-Educatie Buurtlaan west 113 3905 Veenendaal • • • • • • • • •

Motorvoertuigentechniek Samenleving en techniek Montagetrechniek Vervaardigingstechniek Luchtdrukremmen Hydraulische remsystemen Aandrijfsystemen Voertuig 3a en 3b Luchtdruksystemen

Links naar enkele interessante sites: • http://www.tihh.be/tihhosp/links.html#elektr • http://werktuigbouw.techniekweb.nl/ • http://jersey.uoregon.edu/vlab/ • http://www.phys.uu.nl/~wwwnatdc/lokaal/lokaal.html#mechanica • http://www.phys.uu.nl/~wwwnatdc/lokaal/lokaal.html • http://www.meergronden.nl/een/2/natuurkunde/natuurkunde-simulaties.htm#Elektriciteit • http://www.phys.hawaii.edu/~teb/java/ntnujava/ • http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/hbase/hframe.html •

Cursussen ACON zie website van FEBIAC

SECUNDAIR ONDERWIJS FUNDAMENTEEL GEDEELTE

Recommend Documents