SECUNDAIR ONDERWIJS
Onderwijsvorm:
TSO
Graad:
Derde graad
Jaar:
eerste en tweede leerjaar
Studiegebied:
Mechanica – elektriciteit
FUNDAMENTEEL GEDEELTE Optie(s):
Mechanische vormgevingstechnieken
Vak(ken):
PV Praktijk / stages mechanica
Vakkencode:
IT-m
Leerplannummer:
2002/312 (vervangt 98016)
Nummer Inspectie:
2002/111//1/N/SG/1/III/ /V/04
8 lt/w
TSO – 3de graad – optie Mechanische vormgevingstechnieken Vak: PV Praktijk/stages mechanica (1ste leerjaar: 8 lestijden/week, 2de leerjaar: 8 lestijden/week)
1
INHOUD Visie ..........................................................................................................................................................2 Beginsituatie .............................................................................................................................................2 Algemene doelstellingen ..........................................................................................................................3 Leerplandoelstellingen / leerinhouden......................................................................................................5 Plannen – Voorbereiden - Veiligheid/gezondheid/hygiëne ......................................................................5 Lassen - constructie (U) ...........................................................................................................................7 Werktuigmachines - Algemeenheden ......................................................................................................9 Werktuigmachines - Draaien ..................................................................................................................10 Werktuigmachines - Frezen....................................................................................................................13 Werktuigmachines -Slijpen .....................................................................................................................15 Bewerkingen – Werktuigmachines – Monteren demonteren .................................................................16 Bewerkingen – Werktuigmachines - CNC ..............................................................................................18 Pedagogisch-didactische wenken en timing ..........................................................................................20 Timing .....................................................................................................................................................23 Minimale materiële vereisten..................................................................................................................24 Toelichting bij gebruik van het leerplan ..................................................................................................25 Jaarplan ..................................................................................................................................................25 Evaluatie .................................................................................................................................................27 Bibliografie ..............................................................................................................................................30
TSO – 3de graad – optie Mechanische vormgevingstechnieken Vak: PV Praktijk/stages mechanica (1ste leerjaar: 8 lestijden/week, 2de leerjaar: 8 lestijden/week)
2
VISIE • • • • • • • •
Dat de opleiding naast de praktische ondersteuning voldoende theoretisch gericht moet zijn vindt zijn oorsprong in de idee dat alle mogelijkheden moeten open blijven. Hiermee bedoelen we dat het moet mogelijk zijn om met het minimum aan bijscholing in gelijk welke tak van het brede vakdomein in te stappen. Voor de afgestudeerde leerling in de derde graad bestaat er de mogelijkheid rechtstreeks over te schakelen naar de beroepsuitoefening. Er is echter ook de mogelijkheid om een specialisatiejaar te volgen in het derde leerjaar van de derde graad. Ook hogere studies moeten haalbaar blijven. Elk onderwijs wil drie algemene doelstellingen nastreven: het bieden van mogelijkheden tot brede ontplooiing, een voorbereiding tot deelname aan het maatschappelijke gebeuren en een voorbereiding tot deelname aan het functioneren in een beroep. De theoretisch-technische studierichting TSO fijnmechanische technieken beoogt zowel de beroepskwalificatie als de voorbereiding op voortgezet hoger technisch onderwijs. Kennis, vaardigheden en attitudes zullen evenwichtig nagestreefd worden.
BEGINSITUATIE De leerlingen komen uit de mechanica gerichte studierichting, mechanische technieken ,industriële wetenschappen en elektromechanica. De behandelde leerstof gaat verder op de brede gemeenschappelijke leerstof van de tweede graad. •
vanuit de drie hoeken; de cognitieve, de psychomotorische en de affectieve, wordt de beginsituatie toegelicht. Cognitief. •
De specifieke opleiding steunt op kennis en vaardigheden die in de 2de graad tot stand kwamen, er mag gesproken worden van een heterogene situatie en de aanpak op cognitief gebied moet daarop afgestemd worden; • Iedere leerling moet anderzijds de beste kansen krijgen, afgestemd op zijn eigen kunnen, zijn dynamiek en zijn aspiraties; • de aanpak moet zodanig gedifferentieerd zijn dat er ook individuele toppers zijn in vorming en opleiding. Psychomotorisch. •
Het is normaal dat er op psychomotorisch gebied een grote verscheidenheid is. Daarom zou het totaal verkeerd zijn eenzelfde kunnen, eenzelfde ritme en eenzelfde tempo te eisen van alle leerlingen; • De stelregel moet zijn dat de activiteiten zo verdeeld worden dat iedere zijn eigen maximum kunnen zo dicht mogelijk benadert en dit dan ook succesvol ervaart. Affectief. •
• •
Bij de aanvang van de 3de graad is de leerling heel wat rijper dan in het 2ste leerjaar van de 2de graad. Het speelse, het nukkige en het dwars zijn meestal verdwenen als meest opvallende karaktertrek, toch moet de leerling affectief nog kunnen doorgroeien in een daartoe geëigende situatie. Naast de technisch -opleidende functie heeft de werkplaats nog een belangrijke opvoedende dimensie als ruimte waar gevoel, karakter en temperament kunnen worden getoond, weerspiegeld en gemeten; De leerling moet zichzelf kunnen situeren en evalueren op gebied van zelfvertrouwen, kritische zin en in zijn verhouding tot de buitenwereld. Hij moet zich eveneens ten opzichte van de groep kunnen situeren op het gebied van realiteitszin en sociale participatie.
TSO – 3de graad – optie Mechanische vormgevingstechnieken Vak: PV Praktijk/stages mechanica (1ste leerjaar: 8 lestijden/week, 2de leerjaar: 8 lestijden/week)
3
ALGEMENE DOELSTELLINGEN • • • • •
De leerlingen worden geconfronteerd met de nieuwste ontwikkelingen in de technologie zowel voor de traditionele machines als de CNC technologie, Zij komen in contact met industriële apparatuur, op school of in de werkplaats van het stageoord.. Ruime contacten met het bedrijfsleven, waarmee de school samenwerkt is noodzakelijk. Contacten (permanent) met juryleden van de geïntegreerde proef zorgen voor constante bijsturing in functie van de vragen van de nijverheid. De opleiding is aangepast aan de vraag van de mechanische nijverheid; zij geeft doorgaans in alle regio's een hoge kans op tewerkstelling. De nabijheid van één of meer bedrijven, waarmee de school samenwerkt is noodzakelijk.
Met betrekking tot attitudes. • • • • • • •
Kwaliteitszorg en zin voor nauwkeurigheid nastreven. Kritisch ingesteld zijn ten opzichte van het eigen werk. Verantwoordelijkheidszin betrachten bij het afleveren van het werk op school en op de stageplaats. Economisch verantwoord omgaan met materialen. Bewust veiligheidsbevorderend en preventief optreden. Zin voor samenwerking aan de dag leggen. Groeien naar zelfstandigheid, zodat de leraar slechts ondersteunend moet optreden.
Met betrekking tot vaardigheden en kennis. • • • • • • • •
Zelfstandig kunnen werken naar een tekening of schema; Eenvoudige technische handelingen uitvoeren in functie van de optie; De eigen werkpost kunnen inrichten; Oordeelkundig monteren, demonteren en afstellen van mechanische constructies en elektrische installaties. Werken kunnen uitvoeren waarvoor duidelijke informatie of een verantwoorde werkmethode wordt gegeven. Inzichten hebben over het te kiezen materiaal. Inzichten hebben in de werking en het doel van mechanische componenten. Op het einde van deze 3de graad een veelomvattende praktische kennis bezitten; deze praktische kennis moet worden ondersteund door een inzichtelijke theoretische kennis.
TSO – 3de graad – optie Mechanische vormgevingstechnieken Vak: PV Praktijk/stages mechanica (1ste leerjaar: 8 lestijden/week, 2de leerjaar: 8 lestijden/week)
4
Het doel van de verschillende leerplanonderdelen zijn voor: PLANNEN – VOORBEREIDEN – VEILIGHEID / GEZONDHEID / HYGIËNE (integreren in de opleiding) • Leerlingen kunnen zelfstandig hun werk plannen en voorbereiden • In staat zijn om actief en pro-actief in te staan voor het welzijn en om situaties te voorkomen die mens en milieu kunnen schaden. LASSEN (in uitbreiding) • Omvat basistechnieken waarbij het zelfstandig handelen als doelstelling primeert. • Hier worden enkel de vaardigheden en dito kenniselementen met betrekking tot het gassmeltlassen, beklede elektrode, mig / mag lassen bijgebracht. Het is de bedoeling dat men ervaart dat lassen een verbindingstechniek is waarbij de beheersing van het smeltbad een grote handvaardigheid vraagt. • Veilig leren omgaan met de lastoestellen is hier van het grootste belang. BEWERKINGEN WERKTUIGMACHINES • Omvat basistechnieken waarbij het zelfstandig handelen als doelstelling primeert. • Hier worden de vaardigheden en dito kenniselementen met betrekking tot het draaien, frezen, slijpen, opstellen, klemmen, richten, meten en de bijhorende snijtechnologie bijgebracht met aandacht op de manuele voorbewerkingen en nazorg. • Veilig leren omgaan met de werktuigmachines en hulptoestellen is hier van het grootste belang. • Bewerkingen uitvoeren in diverse materialen zoals staal, kunststof en aluminium met aangepaste snijtechnologie. • Het volgen van de werkmethode en het kiezen van het juiste hulp- en snijgereedschappen vormen een essentiële schakel in het proces. • Om geleidelijk over te gaan naar productief en kwalitatief werk zal men duidelijk verantwoorde werkmethodes en informatie over kwaliteitseisen aanreiken en/of opstellen, steeds rekening houdend met de veiligheid. • De CNC technieken uitvoeren op didactische- maar bij voorkeur op industriële machines DEMONTAGE / MONTAGE (integreren in de opleiding) • Demontage montage omvat het verwijderen en terugplaatsen van grote gehelen of componenten aan een machine en/of machineonderdeel. • Men zal vooral aandacht schenken aan het leren lezen van instructies eigen aan de machine of ontwerp en het aanleren van een goede werkmethode om mechanische onderdelen alsook accessoires te verwijderen en te monteren. • Bijzondere aandacht wordt besteed aan het verwijderen en sorteren van afval en restproducten op een veilige en milieuvriendelijke manier • Bij demontage en montage van mechanische elementen zal men vooral aandacht schenken aan werkmethoden, technieken en het gebruik van aangepast gereedschap.
TSO – 3de graad – optie Mechanische vormgevingstechnieken Vak: PV Praktijk/stages mechanica (1ste leerjaar: 8 lestijden/week, 2de leerjaar: 8 lestijden/week)
5
LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN PLANNEN – VOORBEREIDEN - VEILIGHEID/GEZONDHEID/HYGIËNE Integreren in de opleiding Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen • • • •
op basis van een werkopdracht het eigen werk plannen; 1 de stappen voor het opzetten van een werkplan toepassen; hun werk voortdurend evalueren; gereedschappen en machines kiezen, onderhouden en toepassen; de instructies van onderhoudsschema’s raadplegen.
Plannen
informatie omtrent de werkopdracht inwinnen en interpreteren; opbouw van matrijzen en machines; terminologie eigen aan de vormgevingstechnieken toepassen; technische documentatie raadplegen; een werkfiche lezen.
2
Informatie
de voor de opdracht geschikte materialen, producten, onderdelen en het gereedschap herkennen en bepalen een werkmethode opmaken in functie van hun opdracht.
3 •
Werkvoorbereiding Materialen en producten herkennen
4
De werkplek inrichten
•
de werkplek zo inrichten dat de werkopdracht veilig en vlot kan uitgevoerd worden; de hef-, til- en verplaatsingstechnieken toepassen. het gereedschap en de apparatuur werkklaar houden; het gereedschap controleren; onderhoudsinstructies raadplegen. de werkplek ordelijk en proper houden.
5
Gereedschappen
6
• • • •
6
Orde en netheid (werkplek)
7
•
afval volgens instructies sorteren.
7
Afval en recyclage
1
• 2
• • • • •
3
• •
4
5
•
TSO – 3de graad – optie Mechanische vormgevingstechnieken Vak: PV Praktijk/stages mechanica (1ste leerjaar: 8 lestijden/week, 2de leerjaar: 8 lestijden/week) Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
6
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen 8
• • • •
de richtlijnen inzake welzijn (veiligheid, hygiëne, gezondheid) en milieu uitvoeren; het persoonlijke beschermingsmiddelen gebruiken; de risico’s aanduiden en veiligheidsmaatregelen eigen aan de sector toepassen; risico’s aangeven en veiligheidsmaatregelen bij het gebruik van materiaal, gereedschap, machines en producten toepassen;
8 • • • • •
Veiligheid, hygiëne, gezondheid richtlijnen persoonlijke beschermingsmiddelen risico’s veiligheidsmaatregelen ergonomie
TSO – 3de graad – optie Mechanische vormgevingstechnieken Vak: PV Praktijk/stages mechanica (1ste leerjaar: 8 lestijden/week, 2de leerjaar: 8 lestijden/week)
7
LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN LASSEN - CONSTRUCTIE (U) (U) = In uitbreiding Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen •
9
Opstellen en opvolgen van een werkmethode (U)
•
werkmethode werktekeningen lezen; lasnaadvormen toepassen; lasmethodebeschrijvingen toepassen; voorbewerkingen uitvoeren; met krimpverschijnselen rekening houden; met restspanningen rekening houden; voorschriften m. b. t. veiligheid, gezondheid en milieu toepassen; met werkomstandigheden rekening houden;
10
• • • • • •
lasparameters instellen; vlambooglassen met beklede elektrode, MIG/MAG, Tig-lassen; de lasinstallaties controleren en onderhouden (U); de documentatie raadplegen.
10
Instellen lasapparatuur (U)
11
• •
met laseigenschappen rekening houden; maatregelen nemen om de elementen die een negatieve invloed hebben op de lasbaarheid elimineren; de lasstukken voorbereiden.
11
Invloed materiaaleigenschappen (U)
9
• • • • •
•
TSO – 3de graad – optie Mechanische vormgevingstechnieken Vak: PV Praktijk/stages mechanica (1ste leerjaar: 8 lestijden/week, 2de leerjaar: 8 lestijden/week) Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
8
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen 12
Voor alle lasmethoden: • • • •
13
• • •
14
• • •
kennen de veiligheidsvoorschriften en ze kunnen toepassen; de uitvoering en kwaliteit van lasverbindingen visueel beoordelen; elementaire lasnaadvormen toepassen. • plaat PA1G; • hoek PA1F; PA2F; met werkomstandigheden rekening houden.
12 • • •
Beklede elektrode - lasverbindingen uitvoeren (U) Afstellen van het lasapparaat. Keuze van de laselektrode in functie van het te bewerken materiaal. Uitbreiding van basisoefening.
de uitvoering en kwaliteit van lasverbindingen visueel beoordelen; eenvoudige lassnoeren leggen; • plaat PA1G; • hoek PA1F; PA2F; met werkomstandigheden rekening houden.
13 • • • •
MIG/MAG lasverbindingen uitvoeren (U) Keuze van actief en inert gas in functie van het te lassen materiaal. Afstellen van het lasapparaat. Lassnoeren. Lasrupsen
elementaire handelingen in de juiste volgorde toepassen; • plaat PA1G; • hoek PA1F; PA2F; de uitvoering en kwaliteit van lasverbindingen visueel beoordelen; met werkomstandigheden rekening houden.
14 • • • •
Gassmeltlassen (U) Keuze van lasbek in functie van de plaatdikte. Afstellen van lasvlam. Keuze van toevoegmaterialen en vloeimiddelen Basisoefeningen
TSO – 3de graad – optie Mechanische vormgevingstechnieken Vak: PV Praktijk/stages mechanica (1ste leerjaar: 8 lestijden/week, 2de leerjaar: 8 lestijden/week)
9
WERKTUIGMACHINES - ALGEMEENHEDEN Integreren in de praktijk Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen 15
• • • • • • • • •
technische tekeningen lezen; een werkmethode opvolgen; werkstukken opspannen; gereedschappen gebruiken; courante ferro-, non- ferrometalen en kunststoffen verspanen; verspaningseigenschappen toepassen; werkstukken volgens maattoleranties uitvoeren; conform de veiligheidsvoorschriften werken;
15
Algemeenheden bij het uitvoeren van verspanende bewerkingen
16
• • • •
meetgereedschappen en kalibers gebruiken; informatiedragers invullen; in functie van meetresultaten, werkstukken beoordelen; rapporteren;
16
Algemeenheden bij het meten en controleren
17
•
het dagelijks onderhoud van de werkpost en gereedschappen uitvoeren; het onderhoud volgens het instructiehandboek van de machine uitvoeren.
17
Algemeenheden bij het onderhouden van machine en gereedschap
•
TSO – 3de graad – optie Mechanische vormgevingstechnieken Vak: PV Praktijk/stages mechanica (1ste leerjaar: 8 lestijden/week, 2de leerjaar: 8 lestijden/week)
10
WERKTUIGMACHINES - DRAAIEN 1ste jaar: 3 lestijden/week 2de jaar: 3 lestijden/week (richttijden) Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen 18 18.1
• • •
• •
18.2
• •
18.3
• • • •
18.4
• • •
18.5
• • •
18.6
•
18
Draaien
de machine en klemming van het werkstuk voorbereiden; de machine uitlijnen; werkstukken op de draaibank klemmen met behulp van: centers; zelfcentrerende klauwplaat; klauwplaat met 4 onafhankelijke klauwen; draaidoorn; vaste- en meelopende bril en spantangen gebruiken;
18.1
Voorbereidingen - opspannen en centreren
de gepaste snijsnelheden voor bepaalde bewerkingen en voor het te bewerken materiaal opzoeken; de technologische waarden bepalen (toerental, voeding, snedediepte,…); het begrip standtijd toelichten;
18.2
Verspaningscondities
hardmetalen en HSS beitels herkennen; de hardmetalen snijplaatjes controleren, opspannen en vervangen volgens de voorschriften; werkstukken optimaal verspanen;
18.3
Verspanen met hardmetalen snijgereedschappen
18.4
Bewerkingen
de verschillende bewerkingen van het draaien uitvoeren volgens de juiste passingen (binnen de opgegeven grensmaten); oordeelkundig gebruikmaken van meetklok, eindmaat en digitale meetapparatuur; de grenskalibers gebruiken;
18.5
Draaien - passingen
de verschillende bewerkingen van het draaien uitvoeren volgens de juiste passingen (binnen de opgegeven
18.6
Uitdraaien van doorlopende blinde gaten
TSO – 3de graad – optie Mechanische vormgevingstechnieken Vak: PV Praktijk/stages mechanica (1ste leerjaar: 8 lestijden/week, 2de leerjaar: 8 lestijden/week) Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
11
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
•
volgens de juiste passingen (binnen de opgegeven grensmaten); oordeelkundig gebruikmaken van meetklok, eindmaat en digitale meetapparatuur; de grenskalibers gebruiken;
18.7
•
de bewerkingen correct uitvoeren.
18.7
Ruimen en tappen van boringen
18.8
•
instellen van de opgegeven hoek met of zonder kaliber (meetklok); de bovenslede onder hoek plaatsen; de losse kop uit center toepassen; een conusliniaal toepassen (U).
18.8
Conisch draaien - passing
18.9
Uit- en inwendige schroefdraadvormen snijden
• • • • •
overeenkomstig de voorschriften (normbladen) in- en uitwendige schroefdraad snijden; schroefdraad snijden met de beitelslede onder hoek; de beitelhoeken herkennen en de hoeken, ribben en vlakken controleren; een rechthoekige schroefdraad uitvoeren; een trapeziumvormige schroefdraad uitvoeren (U); de 2:1 - methode beheersen en toepassen; grenskalibers gebruiken; Uitwendig schroefdraad rollen (U).
•
Een excentriek draaien (U)
18.10
Excentrisch draaien (U)
•
• • • 18.9
• • •
18.10
TSO – 3de graad – optie Mechanische vormgevingstechnieken Vak: PV Praktijk/stages mechanica (1ste leerjaar: 8 lestijden/week, 2de leerjaar: 8 lestijden/week) Decr. nr.
12
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen 19
•
19.1
• • •
19.2
• • • •
19
Teach – In (U)
de verschillende bedieningshandels herkennen en toelichten (U) een eenvoudig werkstuk programmeren (U) een werkvolgorde opmaken en volgen bij het uitvoeren van een eenvoudig draai werkstuk (U)
19.1
Basis instructies opvolgen (U)
tijdens het uitvoeren de controle bewaken (U) de parameters volgen en bijsturen (U) de voeding controleren (U) het verspaningsproces volgen (U)
19.2
Procesbewaking (onder begeleiding) (U)
TSO – 3de graad – optie Mechanische vormgevingstechnieken Vak: PV Praktijk/stages mechanica (1ste leerjaar: 8 lestijden/week, 2de leerjaar: 8 lestijden/week)
13
WERKTUIGMACHINES - FREZEN 1ste jaar: 2 lestijden/week 2de jaar: 2 lestijden/week (richttijden) Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen 20
20
FREZEN
20.1
•
de veiligheidsregels toepassen
20.1
veiligheid
20.2
• • • • •
het verdeeltoestel monteren op de freesmachine; het werkstuk correct opstellen, richten, spannen; de directe verdeelmethode omschrijven en uitvoeren; de Indirecte verdeelmethode toelichten; de gebruikelijke tabellen toepassen.
20.2
Opstelling van de frees t.o.v. het werkstuk
20.3
• • • • •
het verdeeltoestel monteren op de freesmachine; het werkstuk correct opstellen, richten, spannen; de directe verdeelmethode omschrijven en uitvoeren; de Indirecte verdeelmethode toelichten; de gebruikelijke tabellen toepassen.
20.3
Directe verdeling
20.4
• • • • •
het verdeeltoestel monteren op de freesmachine; het werkstuk correct opstellen, richten, spannen; de directe verdeelmethode omschrijven en uitvoeren; de indirecte verdeelmethode toelichten; de gebruikelijke tabellen toepassen.
20.4
Indirecte verdeling
20.5
• • • • •
Het verdeeltoestel monteren op de freesmachine; Het werkstuk correct opstellen, richten, spannen; De directe verdeelmethode omschrijven en uitvoeren; De Indirecte verdeelmethode toelichten; De gebruikelijke tabellen toepassen.
20.5
Differentiaal verdelen (U)
20.6
•
Het verdeeltoestel monteren op de freesmachine.
20.6
Frezen van tandwielen (U)
TSO – 3de graad – optie Mechanische vormgevingstechnieken Vak: PV Praktijk/stages mechanica (1ste leerjaar: 8 lestijden/week, 2de leerjaar: 8 lestijden/week) Decr. nr.
14
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen • • • •
Het werkstuk correct opstellen, richten, spannen;; De directe verdeelmethode omschrijven en uitvoeren; De Indirecte verdeelmethode toelichten; De gebruikelijke tabellen toepassen.
•
•
De gepaste snijsnelheden voor bepaalde bewerkingen en 20.7 voor het te bewerken materiaal opzoeken; De technologische waarden bepalen (toerental, voeding per tand, snedediepte,…); Het begrip standtijd toelichten.
20.8
•
20.8
Verspanen met ander gereedschap dan HSS
20.9
•
HSS, hardmetaal gecoate snijgereedschappen herkennen.
20.9
Hardmetaal
20.10
•
HSS, hardmetaal gecoate snijgereedschappen herkennen.
20.10
Gecoate
20.11
•
De basisregels om een werkstuk optimaal te verspanen. (mee- en tegenloop frezen,…); De montage van wisselplaatjes volgens de voorschriften uitvoeren; Smalle en brede gleuven frezen; Een verantwoorde keuze maken voor de montage van het snijgereedschap.
20.11
Frezen van vormen en profielen
20.7
•
• • •
Verspaningscondities
TSO – 3de graad – optie Mechanische vormgevingstechnieken Vak: PV Praktijk/stages mechanica (1ste leerjaar: 8 lestijden/week, 2de leerjaar: 8 lestijden/week)
15
WERKTUIGMACHINES -SLIJPEN 1ste jaar: 1 lestijden/week 2de jaar: 1 lestijden/week (richttijden) Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen 21 21.1
• •
de veiligheidsregels toepassen; uitbalanceren van een steen (onder begeleiding).
21.2
21
SLIJPEN
21.1
veiligheid
21.2
Vlak slijpen
21.3
•
de verschillende bewerkingen en handelingen uitvoeren met voldoende nauwkeurigheid.
21.3
Vlak, evenwijdig en naar maat
21.4
•
de verschillende bewerkingen en handelingen uitvoeren met voldoende nauwkeurigheid.
21.4
Haaks (U)
22
•
22
Opspanmogelijkheden
22.1
•
de verschillende bewerkingen en handelingen nauwkeurig uitvoeren; dressen (afzetten) van de steen.
22.1
Werkstuk
de verschillende bewerkingen en handelingen nauwkeurig uitvoeren; dressen (afzetten) van de steen.
22.2
Slijpsteen
• 22.2
• •
23
•
23
Rondslijpen (U)
23.1
•
de verschillende bewerkingen en handelingen uitvoeren met voldoende nauwkeurigheid. (U)
23.1
Uitwendig rond (U)
23.2
•
De verschillende bewerkingen en handelingen uitvoeren met voldoende nauwkeurigheid. (U)
23.2
Uitwendig conisch (U)
24
•
Veilig beitels, boren,... slijpen.
24
Handmatig slijpen van gereedschap
TSO – 3de graad – optie Mechanische vormgevingstechnieken Vak: PV Praktijk/stages mechanica (1ste leerjaar: 8 lestijden/week, 2de leerjaar: 8 lestijden/week)
16
BEWERKINGEN – WERKTUIGMACHINES – MONTEREN DEMONTEREN Integreren in de opleiding Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen 25 25.1
25 •
• •
25.2
•
•
• •
25.3
•
• • 25.4
•
Montage en demontage van mechanismen
aan machines en apparaten afstelwerkzaamheden 25.1 verrichten, zowel voor de gehele constructie als voor afzonderlijke onderdelen, om de machine gebruiksklaar te maken; de staat van de machine nagaan, en kunnen daarvan een verslag bijhouden en kan bepalen wanneer onderdelen vervangen moeten worden; de machine- en apparatuurinspectie uitvoeren met betrekking tot de bedieningsveiligheid;
Machinefunctie
aan machines en apparaten afstelwerkzaamheden verrichten, zowel voor de gehele constructie als voor afzonderlijke onderdelen, om de machine gebruiksklaar te maken; bij het uitvoeren van reparaties, onderhoud en revisiewerkzaamheden, kwaliteitseisen, milieunormen, arbeidsomstandigheden en veiligheidsnormen in acht nemen en toepassen; een eenvoudige demontage- en montageopdrachten uitvoeren met betrekking tot machinebouw; een klein mechanisch onderhoud aan machines, apparatuur en gereedschappen uitvoeren;
25.2
Functie van bedieningsorganen en onderdelen
aan machines en apparaten afstelwerkzaamheden verrichten, zowel voor de gehele constructie als voor afzonderlijke onderdelen, om de machine gebruiksklaar te maken; een eenvoudige demontage- en montageopdrachten uitvoeren met betrekking tot machinebouw; een klein mechanisch onderhoud aan machines, apparatuur en gereedschappen uitvoeren; aan machines en apparaten afstelwerkzaamheden verrichten zowel voor de gehele constructie als voor
25.3
Foutendiagnose en herstellingen
25.4
Proefdraaien en onderhoud
TSO – 3de graad – optie Mechanische vormgevingstechnieken Vak: PV Praktijk/stages mechanica (1ste leerjaar: 8 lestijden/week, 2de leerjaar: 8 lestijden/week) Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
17
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
• •
verrichten, zowel voor de gehele constructie als voor afzonderlijke onderdelen, om de machine gebruiksklaar te maken; de staat van de machine nagaan, en kunnen daarvan een verslag bijhouden en kan bepalen wanneer onderdelen vervangen moeten worden; de machine- en apparatuurinspectie uitvoeren met betrekking tot de bedieningsveiligheid;
25.5
• •
de procedure volgen bij een storing aan de machine; inzicht verwerven in de wijze waarop een onderhoudsschema wordt opgesteld en kunnen dit onderhoudsschema op een juiste wijze gebruiken (U);
25.5
Sturen en regelen
25.6
•
de logische volgorde van de noodzakelijke bewerkingen opstellen.
25.6
Opstellen van bewerkingsvolgorde
TSO – 3de graad – optie Mechanische vormgevingstechnieken Vak: PV Praktijk/stages mechanica (1ste leerjaar: 8 lestijden/week, 2de leerjaar: 8 lestijden/week)
18
BEWERKINGEN – WERKTUIGMACHINES - CNC 1ste jaar: 2 lestijden/week 2de jaar: 2 lestijden/week (richttijden) Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen 26
26
CNC
26.1
Voorbereiden
26.1
• • • • • • •
de machine controleren en voorbereiden; het werkstuk ondersteunen en klemmen; het snijgereedschap spannen en de juiste keuze maken; de uitlijning uitvoeren; de standaard controle uitvoeren; de werkvolgorde opstellen en volgen; de veiligheidsregels respecteren.
26.2
•
een eenvoudig programma ingeven voor het uitvoeren van 26.2 ( aanleren van het programma in de lessen technologie) en simuleren; lijnpatroon toepassen; contourfrezen toepassen; contourkamer toepassen; boorcyclus toepassen.
Opstellen van het programma en simuleren
26.3
Programma controleren en doorsturen
• •
het programma controleren op fouten op PC; de fouten in het programma bijsturen op de PC; zelfstandig een programma doorsturen naar de cnc machine; nulpunten bepalen – controleren bij de uitvoering; opstartprocedure volgen onder begeleiding leerkracht.
26.4
• • •
verantwoorde keuze en opstelling van het gereedschap; het gereedschapsmagazijn controleren en toepassen; de nulpunten bepalen en het nullen uitvoeren.
26.4
Gereedschappen – magazijnbeheer onder begeleiding
26.5
•
tijdens de uitvoeren de controle bewaken;
26.5
Procesbewaking (onder begeleiding)
• • • • 26.3
• • •
TSO – 3de graad – optie Mechanische vormgevingstechnieken Vak: PV Praktijk/stages mechanica (1ste leerjaar: 8 lestijden/week, 2de leerjaar: 8 lestijden/week) Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
19
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
26.6
• • •
de parameters volgen en bijsturen; de voeding controleren; het verspaningsproces volgen.
• • • • •
tijdens het uitvoeren de controle bewaken; (U) de parameters volgen en bijsturen; (U) de voeding controleren; (U) het verspaningsproces volgen; (U) controlemetingen uitvoeren. (U)
26.6
Procesbewaking – zelfstandig (U)
TSO – 3de graad – optie Mechanische vormgevingstechnieken 20 Vak: PV Praktijk/stages mechanica (1ste leerjaar: 8 lestijden/week, 2de leerjaar: 8 lestijden/week)
PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN EN TIMING Het leerplan is opgesteld voor 25 lesweken/schooljaar. De overige lestijden moeten door de leerkracht besteed worden aan uitbreidings- en/of verdiepingsitems in functie van de specifieke klassituatie •
•
•
Een leerplan is geen handboek, maar een document dat doelstellingen bevat die de leerkracht continu voor ogen moet hebben, zowel bij de redactie van zijn jaarplan als bij de voorbereiding van zijn lessen. De verschillende soorten van doelstellingen zoals cognitieve affectieve en psychomotorische, worden niet afzonderlijk gerubriceerd omdat ze ook in de praktijk in elkaar verweven zijn, al hebben ze elk hun specifieke eigenheden. Leerplandoelstellingen geven een nadere differentiatie van de einddoelstellingen. Ze geven duidelijk aan wat er in een bepaald leerjaar dient te worden bereikt. De leerplandoelstellingen vormen een tussenschakel tussen de einddoelstellingen en de concreet- observeerbare lesdoelen. Ze zijn het uitgangspunt van de lesdoelstellingen en vormen als het ware een overkoepeling ervan. Een goed geformuleerd leerdoel omvat steeds twee componenten: het gedragsniveau en de (leer) inhoud. In tegenstelling tot de leerplandoelstellingen, worden de lesdoelstellingen geformuleerd in concreet observeerbaar gedrag (inhouds- en gedragsniveau`s). In een lesdoelstelling drukt de leerkracht uit wat hij in een welbepaalde les wil realiseren. Dat moet zeer concreet zijn, zodat het leer- en vormingsproces ( de didactische methode, de leerstof en de media) er goed op afgestemd kunnen worden.
Methodologische richtlijnen : Steeds het gepaste didactisch materiaal inschakelen. • Het is belangrijk van in het begin de leerlingen een goede en juiste werkmethode aan te leren. • In het geheel van de leerstofbehandeling staat het inzicht centraal. • Bij het creëren van een onderwijssituatie wordt bijzondere aandacht besteed aan de evenwichtige opbouw van de opeenvolgende lesfases. Elke lesfase wordt beëindigd met een duidelijke synthese. • De gehanteerde werkvormen staan doordacht in functie van de leerinhouden en doelstellingen. • Ze bevatten de principes van aanschouwelijkheid, geleidelijkheid en leerlingenmotivatie. • Het gebruik van de overheadprojector versterkt de impact op de klassfeer en is nuttig voor het overzichtelijk aanbrengen van leerstof. • Het ligt voor de hand dat buiten de cognitieve ook psychomotorische en affectieve doelstellingen nagestreefd worden. • Cognitieve doelstellingen hebben te maken met het verstandelijk functioneren, het zich herinneren, herkennen of verwerven van gegevens en de ontwikkeling van intellectuele vaardigheden en capaciteiten. Het inzichtelijke staat centraal. • De dynamische – affectieve doelstellingen betrachten een gevoelswaarde, een emotie of een graad van aanvaarding, betrokkenheid of engagement. • De psychomotorische doelstellingen leggen de nadruk op motorische vaardigheden, hantering van materialen en objecten spierbeheersing en coördinatie van zenuwimpulsen en musculatuur. • Een goede coördinatie tussen de verschillende leervakken is van belang voor een gestructureerde aanpak mogelijk te maken gedurende volledige 3de graad. In alle omstandigheden moet er gebruik gemaakt worden van didactische ondersteuning: • • •
gebruik van retroprojector; TV en video; Simulaties op PC;
TSO – 3de graad – optie Mechanische vormgevingstechnieken 21 Vak: PV Praktijk/stages mechanica (1ste leerjaar: 8 lestijden/week, 2de leerjaar: 8 lestijden/week) • • • • •
Wandplaten; Didactische uitrustingen; Bezoeken aan bedrijven, beursen, tentoonstellingen, …; Bezoek aan werkplaatsen in de school zelf. Het is absoluut noodzakelijk dat de leerlingen een verantwoorde keuze leren maken tussen het gebruik van conventionele en CNC-machines.
Daarnaast zullen de leerlingen volgende vaardigheden ontwikkelen tijdens de opleiding: FUNCTIONELE REKENVAARDIGHEID • Het begrip percent functioneel gebruiken; • Grootheden schatten, meten en berekenen in functionele situaties • De schaal functioneel gebruiken; • Een schematische voorstelling lezen en interpreteren; • Verwerven wiskundige denkmethoden (o. a. ordenen, schematiseren, structureren) om probleemoplossend te redeneren en problemen uit het dagelijkse leven op te lossen; • Elektronische hulpmiddelen gebruiken om berekeningen uit te voeren; FUNCTONELE INFORMATIEVERWERVING • Onder begeleiding relevante en voor hen toegankelijke informatie in herkenbare concrete situaties vinden, selecteren en gebruiken • Informatie uit uiteenlopend voor hen bestemd tekstmateriaal en voor hen bestaande formulieren begrijpen en gebruiken; ORGANISATIEBEKWAAMHEID • bij groepsopdrachten onder begeleiding: overleggen en actief deelnemen; instructies uitvoeren; reflecteren; RECEPTIEVE TAALVAARDIGHEID MOEDERTAAL • In staat zijn om als luisteraar en/ of lezer in de moedertaal op adequate wijze een gesproken, geschreven of audiovisuele boodschap te ontvangen en te verwerken • De instructies begrijpen en opvolgen FUNCTIONELE TAALVAARDIGHEID • Informatief luisteren en lezen; • Hanteren gepaste taal en omgangsvormen; KRITISCHE INGESTELDHEID • In staat zijn zichzelf en zijn omgeving in vraag te stellen, de waarde van een bewering of een feit, de haalbaarheid van een vooropgesteld doel te verifiëren, alvorens een stelling in te nemen CREATIVITEIT • In staat zijn om persoonlijke ideeën en oplossingen te bedenken BESLISSINGSVERMOGEN • In staat zijn een standpunt in te nemen of tot een handeling over te gaan, en er ook de verantwoordelijkheid voor op te nemen MAATSCHAPPELIJK BEWUSTZIJN, WEERBAARHEID EN VERANTWOORDELIJKHEID • Verantwoordelijkheidszin hebben voor de eigen gezondheid en welzijn, en dat van anderen; • Spontaan een veilige houding aannemen in dagelijkse situaties; • Het belang inzien van levenslang leren.
TSO – 3de graad – optie Mechanische vormgevingstechnieken 22 Vak: PV Praktijk/stages mechanica (1ste leerjaar: 8 lestijden/week, 2de leerjaar: 8 lestijden/week) ZIN VOOR SAMENWERKING • In staat zijn om gemeenschappelijk aan eenzelfde taak te werken • Bereid zijn om het werk te bespreken LEERBEKWAAMHEID • Via geëigende leerprocessen, zijn competenties te verbreden en te verdiepen • De nieuwe ontwikkelingen op gebied van de mechanica en aanverwante takken bij te houden • In staat zijn om, ondanks moeilijkheden, op een doel gericht te blijven
TSO – 3de graad – optie Mechanische vormgevingstechnieken 23 Vak: PV Praktijk/stages mechanica (1ste leerjaar: 8 lestijden/week, 2de leerjaar: 8 lestijden/week)
TIMING •
Het is moeilijk aan te geven hoeveel tijd er aan elk hoofdstuk besteed wordt, daar het tempo van de leerlingen afhankelijk is van de inzet, bereidwilligheid van de leerling, zelfstudie, leesvaardigheid, probleemstelling, soort project. Het is aangewezen de timing te bespreken in de vakgroep
Overzicht van de timing van de verschillende deelvakken timing 1ste jaar in uren per week
Timing 2de jaar in uren per week
Integreren
Integreren
(U) = In uitbreiding
(U) = In uitbreiding
Integreren
Integreren
Bewerkingen – werktuigmachines – draaien
3
3
Bewerkingen – werktuigmachines – frezen
2
2
Bewerkingen – werktuigmachines – slijpen
1
1
Integreren
Integreren
2
2
Deelvak Plannen – voorbereiden – veiligheid / gezondheid / hygiëne (integreren in de opleiding) Lassen - constructie (U) Bewerkingen – werktuigmachines – algemeenheden (integreren in de opleiding
Bewerkingen – werktuigmachines – monteren demonteren (integreren) Bewerkingen – Werktuigmachines – CNC
TSO – 3de graad – optie Mechanische vormgevingstechnieken 24 Vak: PV Praktijk/stages mechanica (1ste leerjaar: 8 lestijden/week, 2de leerjaar: 8 lestijden/week)
MINIMALE MATERIËLE VEREISTEN De uitrusting en de inrichting van de lokalen, inzonderheid de werkplaatsen, de vaklokalen en de laboratoria, dienen te voldoen aan de technische voorschriften inzake arbeidsveiligheid. Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing: • • • •
Codex, ARAB AREI, Vlarem.
Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden met betrekking tot de uitrusting en inrichting van de lokalen en de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel. Zij schrijven voor dat: • • •
•
duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen; de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden; de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.
Uitrusting: • • • • • • • • • • •
1 Universele draaibanken per 4 leerlingen met toebehoren, waarvan minimum 1 met digitale coördinaataflezing; 1 Universele freesmachines per 4 leerlingen met spangereedschappen waarvan minimum 1 met digitale coördinaataflezing; 1 Vlakslijpmachine met opspanplaat. CNC Bezoeken aan dienstencentrum in de scholengroep; digitaal aflees en meetgereedschap; 1 aangepaste tafelboormachine; 1 Coördinatenboormachine met spangereedschap en kotterkop 1 Gewone slijpmolen; 1 Beugelzaagmachine of lintzaagmachine; 1 Cirkelzaagmachine; de mogelijkheid om te beschikken over 1 PC met de nodige cad – software.
TSO – 3de graad – optie Mechanische vormgevingstechnieken 25 Vak: PV Praktijk/stages mechanica (1ste leerjaar: 8 lestijden/week, 2de leerjaar: 8 lestijden/week)
TOELICHTING BIJ GEBRUIK VAN HET LEERPLAN In het leerplan zijn een aantal uitbreidingsdoelstellingen opgenomen. Uitbreidingsdoelstellingen worden aangeduid door een (U) na de doelstelling. Uitbreidingsdoelstellingen moeten enkel bereikt worden als het niveau van de leerlingen dit toelaat. Zij kunnen ook gebruikt worden indien een of meerdere lestijden complementaire activiteiten besteed worden aan de specifieke vakspecialiteit.
JAARPLAN Van elke leraar wordt verwacht dat hij/zij in het begin van het schooljaar een jaarplanning maakt. Die planning kan gemaakt worden volgens het bijgevoegd model. Eenvormigheid is een noodzaak voor de verschillende collega's. De verschillende jaarplannen moeten zodanig gemaakt worden dat er - waar mogelijk - per week een coördinatie is tussen de verschillende vakken. Een overleg tussen de verschillende leraars zal absoluut noodzakelijk zijn! Tijdens het schooljaar zullen de vorderingen door de verschillende collega's samen regelmatig geëvalueerd worden met het doel de verschillende jaarplannen eventueel bij te sturen. De timing is gemaakt voor 25 weken per schooljaar. De resterende tijd kan door de lerares/leraar vrij gebruikt worden voor uitdiepingen en/of uitbreidingen. Ook nieuwe ontwikkelingen kunnen hier eventueel aan bod komen. De timing en de volgorde van de leerstofonderdelen zijn niet bindend. Indien afgeweken wordt, moet dit in overleg tussen de verschillende collega's gebeuren en moeten – indien nodig – de andere jaarplannen eveneens aangepast worden. Steeds moet erover gewaakt worden dat de noodzakelijke voorkennis aanwezig is.
TSO – 3de graad – optie Mechanische vormgevingstechnieken Vak: PV Praktijk/stages mechanica (1ste leerjaar: 8 lestijden/week, 2de leerjaar: 8 lestijden/week) Jaarplan
26
Optie: ........................................................................................
Leerkracht: ...........................................................
Onderwijsvorm: .............. Graad: ....................
Schooljaar: ………… / …………..
Vorderingsplan Jaar: .........................
Vak: ..........................................................................................
Leerplannummer: ...........................
Handboek/cursus:...........................................................................
Lestijden/week: ...........
JAARPLAN Week nummer
Nr in leerplan
Leerinhouden
VORDERINGSPLAN Gegeven op (datum)
Opmerkingen
TSO – 3de graad – optie Mechanische vormgevingstechnieken Vak: PV Praktijk/stages mechanica (1ste leerjaar: 8 lestijden/week, 2de leerjaar: 8 lestijden/week)
27
EVALUATIE Onderscheid moet gemaakt worden tussen de evaluatie van het leerproces en de evaluatie van het eindproduct. Bij de procesevaluatie wordt doorlopend gepeild naar de verwerking van het leerproces, met de bedoeling dit proces zo nodig bij te sturen, zodat elke leerling op de meest effectieve manier kan leren. De klemtoon ligt hierbij duidelijk op het optimaal functioneren van de leerling. Het verloop van het proces wordt, vooraf, door de leraar uitgetekend. Zij/hij bepaalt • welke de verschillende stappen zijn; • welke fouten op elk moment ontoelaatbaar zijn; • welke fouten kunnen gemaakt worden. Afhankelijk van het resultaat van feedbackmomenten (evaluaties na elke opdracht of deelopdracht) wordt het proces verder gezet of zo nodig bijgestuurd. Om de leerling te motiveren gebeurt dit in een constructieve, positieve sfeer. Productevaluatie gebeurt op het einde van het leerproces (bijvoorbeeld na een hoofdstuk, een opdrachtenreeks, een project, een trimester...). Hierbij wordt nagegaan in hoeverre de leerling de basisdoelstellingen bereikt heeft. Elke evaluatie dient te vertrekken vanuit duidelijke en operationele doelstellingen. Zowel het proces als het product moeten op een zo objectief mogelijke manier geëvalueerd worden. De evaluatie steunt altijd op een vaardigheids- en werkanalyse die het verloop, de verantwoording en de criteria weergeeft van de opdracht. Proces- en productgericht evalueren kan vier aspecten omvatten: • • • •
de denkactiviteit (bijvoorbeeld instructies lezen, aantekeningen maken, …). de motorische handelingen (bijvoorbeeld verbindingen maken, …). de praktijkattitudes (bijvoorbeeld nauwkeurig werken, scherp waarnemen, …). de uitvoeringstijd, waarbij gestreefd wordt naar een haalbaarheid voor 90 % van de leerlingen.
Bij de evaluatie zal er in ieder geval rekening gehouden worden met het feit dat het om leerlingen gaat. Onnauwkeurig werken, kleine fouten maken, moet in zekere mate aanvaardbaar zijn. Belangrijk is de evolutie. Daarom zal de lerares/leraar voortdurend de vorderingen van de leerlingen controleren. Indien nodig zal zij/hij meteen remediërend optreden. Bij het begin van iedere praktijkopdracht zal de lerares/leraar (indien nodig aan alle leerlingen afzonderlijk) meedelen welke (sub)doelstellingen tijdens die les moeten bereikt of nagestreefd worden: iedere leerling moet bij het begin van iedere les weten wat van hem tijdens die les verwacht wordt. In het evaluatieproces kunnen 3 stappen onderscheiden worden: • • •
registreren (door middel van een evaluatieschema), interpreteren (door middel van een vierpuntenschaal), rapporteren.
TSO – 3de graad – optie Mechanische vormgevingstechnieken Vak: PV Praktijk/stages mechanica (1ste leerjaar: 8 lestijden/week, 2de leerjaar: 8 lestijden/week)
28
Registreren Om zo objectief mogelijk te kunnen registreren, wordt voor elke praktijkopdracht (met de daarbij horende gedragsvaardigheden) een evaluatieschema opgesteld. Zo’n schema bevat alle doelstellingen (met de daarbij horende subdoelstellingen) en attitudes die bij de opdracht zullen geëvalueerd worden. Het is niet noodzakelijk om bij alle opdrachten steeds alle mogelijke subdoelstellingen te evalueren. Sommige subdoelstellingen kunnen eventueel weggelaten worden als ze vroeger reeds vaker aan bod kwamen of later ruimschoots aan bod zullen komen. De selectie van de attitudes en de wijze van registratie, wordt in vakgroep overlegd. Bepaalde aspecten zijn objectief meetbaar (bijvoorbeeld een buis op lengte zagen binnen een aangegeven tolerantie), andere aspecten zijn subjectief waarneembaar (bijvoorbeeld een geschikte kleurcombinatie kiezen). De mate waarin een objectief waarneembare doelstelling bereikt werd, kan in het schema aangeduid worden door middel van een tweepuntenschaal: • •
+ : doelstelling bereikt - : doelstelling niet bereikt
Voor niet objectief meetbare doelstellingen wordt geadviseerd om te werken met een drie puntenschaal: • • •
+ : doelstelling bereikt + : doelstelling niet helemaal bereikt - : doelstelling niet bereikt
Door het evaluatieschema samen met de opgave ter beschikking van de leerling te stellen, kan de zelfevaluatie bij de leerling sterk aangemoedigd worden. Interpreteren Door middel van het evaluatieschema controleert de lerares/leraar bij het einde van iedere les in welke mate de leerlingen de vooropgestelde lesdoelstellingen bereikten. Dit wordt kort met iedere leerling individueel besproken. Aan de registraties in het evaluatieschema kunnen verschillende interpretaties gegeven worden. Enkele voorbeelden: +
+
-
(doel bereikt)
(doel niet helemaal bereikt)
(doel niet bereikt)
niveau is voldoende
voldoende maar leemten
niveau onvoldoende
voor verbetering vatbaar
onaanvaardbaar niveau
nagenoeg foutloos
aanvaardbare tekorten
schadelijke fouten
nagenoeg correct
aanvaardbaar aantal lichte of onvergeeflijke fouten detailfouten of leerproces fouten zware inbreuken
Volledig
kleine tekorten
onvolledig zware tekorten
behoorlijk, zinvol
storingen, fragmentarisch
onlogische uitvoering
kan het en doet het vrijwel altijd, spontaan en zonder aarzelen
kan het en doet het af en toe, kan het niet, doet het niet of zonder overtuiging, wisselvalling nooit, afwijzend en met tegenzin
Om eenvormigheid te bekomen in verband met de gebruikte interpretatie, is een overleg binnen de vakgroep absoluut noodzakelijk.
TSO – 3de graad – optie Mechanische vormgevingstechnieken Vak: PV Praktijk/stages mechanica (1ste leerjaar: 8 lestijden/week, 2de leerjaar: 8 lestijden/week)
29
Rapportering Na iedere les (liefst uiterlijk bij het begin van de volgende les) worden de resultaten van het evaluatieschema omgezet op een vierpuntenschaal. Die quotatie wordt in de agenda van de leerling genoteerd, waarbij uiteraard voldoende aandacht moet besteed worden aan een eventueel noodzakelijke remediëring. De omzetting van de (eventueel gewogen) evaluaties kan op verschillende manieren gebeuren. Om eenvormig te kunnen omzetten, is een overleg binnen de vakgroep absoluut noodzakelijk. Hoe de omzetting zal gebeuren moet in ieder geval vooraf vastgelegd worden.
Dit kan bijvoorbeeld als volgt gebeuren. Heel goed • • • • • Goed
meer dan 80% van de subvaardigheden, subdoelstellingen zijn bereikt (nagenoeg) foutloos, uitstekend, enkel + codes volledig zelfstandig uitgevoerd vlotte uitvoering, met overtuiging, belangstelling, …
• • • • • •
60 à 80 % van de onmisbare vaardigheden of doelstellingen zijn bereikt veel + en weinig + codes aanvaardbare kwaliteitsverschillen aanvaardbare proces-leerfouten geen schadelijke fouten zichtbare vorderingen
Zwak • • • • • •
50 à 60 % van de onmisbare vaardigheden of doelstellingen zijn bereikt alleen een deel van de subdoelen zijn bereikt weinig + en veel + codes veel onnodige leerfouten soms zware schadelijke fouten geen zichtbare vorderingen
Niet goed • • •
minder dan 50% van de onmisbare vaardigheden of doelstellingen zijn bereikt veel + codes of alleen maar + codes en - codes veel schadelijke of onvergeeflijke fouten, onlogisch handelingen
Het rapportcijfer Naar het rapport toe moeten alle quotaties (vierpuntenschaal – resultaat van remediëring) omgezet worden naar een cijfer. Ook die omzetting moet overlegd worden binnen de vakwerkgroep. Alle ernstige tekorten (cf. diverse evaluatieschema’s) worden steeds vermeld in de rubriek commentaar, waarbij er steeds een duidelijk geformuleerde remediëring moet voorzien worden (geen algemene opmerkingen).
TSO – 3de graad – optie Mechanische vormgevingstechnieken Vak: PV Praktijk/stages mechanica (1ste leerjaar: 8 lestijden/week, 2de leerjaar: 8 lestijden/week)
30
BIBLIOGRAFIE Lastechniek
Heling
Booglassen
Bemetel
Technologie van het lassen(handboek)
Standaard Educatieve Uitgeverij
Technologie van het lassen (werkboek)
Standaard Educatieve Uitgeverij
Petra-project lassen
Samenwerking ARGO - Apeldoorns College
Tabellenboek voor metaaltechniek
W. De Clippeleer
Selectie van Belgische normen •
deel 1: Basisnormen
•
deel 2: Technisch tekenen
•
deel 3: Mechanica - Algemene normen
•
deel 4: Bevestigingsmiddelen
•
deel 5: Overbrengingsmiddelen
Lastechniek, vakblad voor lassen en snijden
Rotterdam
CD- rom TIG- Lastechnieken Belgisch instituut voor lastechniek Lakenweversstraat 21 1050 Brussel Lassen van Al gemakkelijker
Kempi Benelux NV Mechelen.
Lassen van RVS
A. De Visser
Mechanische techniek voor het voortgezet beroepsonderwijs Educaboek Uitgeverij Stam. Werken met metaal (Europees project Gemeenschapsonderwijs, internationalisering) Cursus Lassen SIDMAR Aanvullende werken: Van den driessche
Fysische metaalkunde
Standaard
Philips
Handboek voor fijnmechanische tehnieken
Philips technische bibliotheek
Janssen W. e.a.
Materialenkennis
Standaard
Ros F.
Materialenkennis
Standaard
De Clippeleir
abellenboek voor metaaltechniek
Plantyn
Vercaigne W.
Pneumatische automatisering
Vermeulen Roeselare
Belmans J.
Pneumatische en elektropneumatische technieken Standaard
Festo Didactic
Opleidingscursussen
elemecanique
Handboeken vermogens- en besturingspneumatiek
SBM
Selectie van de Belgische normen
Heidenhain
Digitale uitlezingen
Educatieve software Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
Festo Belgium
TSO – 3de graad – optie Mechanische vormgevingstechnieken Vak: PV Praktijk/stages mechanica (1ste leerjaar: 8 lestijden/week, 2de leerjaar: 8 lestijden/week) M.B
Tijdschriften M.B productietechniek
Alonso M
De Vey Mestdagh Drost A. e.a.
Energiewerktuigen deel 1 en deel 2 Mechanica
31
Nijgh & Ditmar educatief
Elsevier
De Lepeire e.a.
Theoretische mechanica deel 1 en deel 2
Mechanica leerboek
J. Belmans
Standaard
Wolters Plantyn
90 301 5893
Wolters Plantyn
90 301 58921
mechanica werkboek en oplossingen
J. Belmans
theoretische mechanica
W. De Clippeleer
Wolters Plantyn
90 301 65561
M. Dreezen / M. Lemmens / E. Rutten werkboek 1
90 301 67629
werkboek 2
90 301 67637
eenvoudige mechanica
J. Belmans
Wolters Plantyn
mechanica BSO
de Sikkel
90 301 6069 9 90 260 3473 3
aanvullen met leerboeken derde graad of andere meettechniek en materialenleer
J.Gijbels
Wolters Plantyn
90 301 6730 0
Wolters Plantyn
90 301 6815 3
C. Vermeiren Verspanende technieken
F.Cremers
Evens / Janssens / Milis / Roels / Van Der Steen Werkboek BSO & oplossingen
90 301 7268 1
Werkboek TSO & oplossingen
90 301 7266 5
Vakleer voor plaat en constructiebankwerken Lassen
A. Heling
H.R. Kluiver
STAM
90 11 41305 9
STAM
90 11 114213
Materialenkunde technici
Kenneth G. Budinski
Academic Service
90 395 0150 5
Verspaningstechniek
Heinz Tschätsch
Academic Service
90 395 0465 2
Technieken en machines Machine-onderdelen
Roloff Matek
Academic Service
90 395 0482 2
Materialenleer
H.Ingels
Standaard
90 02 16735 0
STAM
90 11 41450 0
mechanische metaalbewerking J. Leenders H.J.F. Janssen Gereedschapsleer
Heeren / Leenders
STAM
90 11 11306 3
Materialenleer/eigenschappen
A. Quak
educaboek
Mechanische meettechniek
Van In
Boonen Stroobants
Technologie van het lassen
Declerck / Thoen Standaard
Kunststoffen vandaag en morgen
J. Claerbout
Verspaning
H. Ingels
Standaard
90 02 17550 7
Metaal – elektriciteit
J.M.duverger
de Sikkel
90 260 3369 9
Toepassingen materialen
TSO – 3de graad – optie Mechanische vormgevingstechnieken Vak: PV Praktijk/stages mechanica (1ste leerjaar: 8 lestijden/week, 2de leerjaar: 8 lestijden/week) Aanvullen met leerboeken over: Pneumatica – hydraulica – autotechniek-vaktechnieken praktijk, Catalogi cd-roms
:wintoms
snijgereedschap
Kennametal
Coro Guide Sandvik S K F lagertechnieken CREMMET frezen
Hugo Byl
WALTER snijgereedschap Andere Organisaties ter informatie: Veiligheidsinstituut Antwerpen Agoria( Fabrimetal ) regels van goed vakmanschap Instituut voor Normalisatie Documentatie en leerboeken over C N C Videofilms Links naar enkele interessante sites: http://www.tihh.be/tihhosp/links.html#elektr http://werktuigbouw.techniekweb.nl/ http://jersey.uoregon.edu/vlab/ energie – mechanica – thermodynamica - tools http://www.phys.uu.nl/~wwwnatdc/lokaal/lokaal.html#mechanica http://www.phys.uu.nl/~wwwnatdc/lokaal/lokaal.html http://www.meergronden.nl/een/2/natuurkunde/natuurkunde-simulaties.htm#Elektriciteit ga naar home http://www.phys.hawaii.edu/~teb/java/ntnujava/ http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/hbase/hframe.html
32
